Verkiezingsprogramma's 2025 overzwaardere straffen
De PVV pleit voor aanzienlijk zwaardere straffen bij gewelds-, zeden- en drugsdelicten, met een nadruk op het volledig uitzitten van celstraffen en het afschaffen van alternatieve straffen zoals TBS en taakstraffen. De partij wil cumulatieve en strengere straffen, geen vervroegde vrijlating, en dubbele straffen voor specifieke misdrijven, met als doel criminaliteit hard te ontmoedigen en de veiligheid te vergroten.
Strenger straffen en cumulatieve straffen
De PVV wil dat straffen voor misdrijven fors worden verzwaard, onder andere door het optellen van straffen per delict (cumulatie), het volledig uitzitten van celstraffen en het afschaffen van vervroegde vrijlating. Hiermee wil de partij recidive tegengaan en een krachtig afschrikwekkend signaal afgeven aan potentiële daders.
Dubbele straffen voor specifieke misdrijven
Voor bepaalde misdrijven, zoals drugsverkoop aan minderjarigen en geweld tegen hulpverleners, wil de PVV de straffen verdubbelen. Dit moet een extra afschrikwekkend effect hebben en de bescherming van kwetsbare groepen en hulpverleners versterken.
Volwassenstrafrecht vanaf 14 jaar bij zeden- en geweldsdelicten
De PVV wil dat jongeren vanaf 14 jaar bij zeden- en geweldsdelicten altijd volgens het volwassenstrafrecht worden berecht, om zo de ernst van deze misdrijven te onderstrepen en jeugdige daders zwaarder te straffen.
“Vanaf 14 jaar altijd volwassenstrafrecht toepassen bij zeden- en geweldsdelicten”
Afschaffen TBS en taakstraffen bij zware misdrijven
De partij wil alternatieve straffen als TBS en taakstraffen afschaffen voor zware misdrijven, zodat daders altijd gevangenisstraf krijgen. Dit moet volgens de PVV de pakkans en de strafmaat verhogen.
Geen opportuniteitsbeginsel bij zeden- en zware geweldsmisdrijven
De PVV wil dat het Openbaar Ministerie altijd tot vervolging overgaat bij zeden- en zware geweldsmisdrijven, door het opportuniteitsbeginsel af te schaffen. Hiermee wil de partij voorkomen dat ernstige zaken onbestraft blijven.
BVNL pleit voor aanzienlijk zwaardere straffen bij ernstige criminaliteit, met nadruk op minimumstraffen en strengere bestraffing van gewelds- en zedenmisdrijven. De partij wil onder meer hoge minimumstraffen, cumulatieve straffen, levenslange monitoring van zedendelinquenten en automatische gevangenisstraffen voor specifieke delicten. Hun visie is dat de belangen van slachtoffers en samenleving zwaarder moeten wegen dan die van criminelen.
Hoge minimumstraffen voor gewelds- en zedenmisdrijven
BVNL wil dat zware misdrijven zoals gewelds- en zedenmisdrijven altijd leiden tot hoge minimumstraffen, om herhaling te voorkomen en de samenleving beter te beschermen. Dit wordt gezien als noodzakelijk om de rechtsstaat te versterken en slachtoffers recht te doen.
Onvoorwaardelijke gevangenisstraf bij geweld tegen hulpverleners en zinloos geweld
Voor geweld tegen hulpverleners en zinloos geweld stelt BVNL een vaste, onvoorwaardelijke gevangenisstraf van minimaal één jaar voor. Dit moet een afschrikwekkend effect hebben en duidelijk maken dat de samenleving dit soort geweld niet tolereert.
Cumulatieve straffen bij recidive
BVNL wil dat eerdere overtredingen zwaarder meewegen bij de strafmaat, zodat recidivisten steeds zwaarder worden gestraft. Dit moet herhaling ontmoedigen en de pakkans verhogen.
“Invoering van een systeem van cumulatieve straffen. Hierbij tellen eerdere overtredingen proportioneel en cumulatief mee in de strafmaat.”
Zware straffen voor georganiseerde misdaad en wapenbezit
De partij bepleit snoeihard beleid en hoge minimumstraffen voor georganiseerde misdaad en streng optreden tegen wapenbezit, met als doel de georganiseerde criminaliteit structureel te ondermijnen.
Minimumstraf voor zorgfraude
BVNL wil ook buiten het strafrecht voor geweldszaken minimumstraffen invoeren, zoals bij zorgfraude, om misbruik van publieke middelen hard te bestraffen.
“Zorgfraude wordt gestraft met een minimale gevangenisstraf van één jaar.”
Hogere straffen voor vandalisme aan monumenten
Voor het beschadigen van standbeelden, monumenten en gedenktekens wil BVNL expliciet hogere straffen invoeren, om respect voor nationaal erfgoed af te dwingen.
“Op het beschadigen/bekladden van standbeelden, monumenten en/of gedenktekens komen hogere straffen.”
FVD pleit voor aanzienlijk zwaardere straffen, vooral voor ernstige gewelds- en zedendelicten, recidivisten en dierenmishandeling. Ze willen minimumstraffen invoeren, minder taakstraffen en vaker gevangenisstraffen opleggen, en straffen voor specifieke groepen (zoals geweld tegen hulpverleners en dierenbeulen) verhogen. Hun visie is dat strengere straffen criminaliteit ontmoedigen en de veiligheid in de samenleving vergroten.
Minimumstraffen en zwaardere straffen voor ernstige delicten
FVD wil minimumstraffen invoeren voor ernstige gewelds- en zedendelicten, zodat rechters alleen bij hoge uitzondering hiervan kunnen afwijken. Ook willen ze minder taakstraffen en meer gevangenisstraffen, met het doel om misdadigers duidelijk te maken dat criminaliteit altijd consequenties heeft.
“Zwaardere straffen voor ernstige gewelds- en zedendelicten en recidivisten eerder vastzetten, zodat misdadigers weten dat criminaliteit écht consequenties heeft.”
“Voor gewelds- en zedendelicten willen we minimumstraffen invoeren, waarvan rechters slechts bij hoge uitzondering kunnen afwijken.”
“We voeren minimumstraffen in voor ernstige gewelds- en zedendelicten, zodat rechters alleen met goede motivatie kunnen afwijken.”
“Minimumstraffen voor kinderverkrachters.”
“Minimumstraffen voor gewelds- en zedendelicten.”
Zwaardere straffen voor geweld tegen hulpverleners
FVD wil geweld tegen hulpverleners extra zwaar bestraffen om hun veiligheid te waarborgen en een duidelijk signaal af te geven dat dit gedrag onacceptabel is.
“We straffen geweld tegen hulpverleners extra zwaar, zodat zorgmedewerkers en agenten altijd veilig hun werk kunnen doen.”
Hogere straffen voor dierenmishandeling
FVD vindt dat de huidige straffen voor dierenmishandeling te laag zijn en wil het strafmaximum verhogen en een levenslang houdverbod opleggen aan dierenbeulen.
Zwaardere straffen voor drugsgerelateerde overlast
FVD wil het bestraffen van misbruik en verstoring van de openbare orde door drugsgebruikers aanzienlijk verzwaren om de leefbaarheid en veiligheid te beschermen.
“We bestraffen misbruik en verstoring van de openbare orde door drugsgebruikers veel zwaarder, zodat leefbaarheid en veiligheid vooropstaan.”
Geen strafvermindering wegens lage intelligentie
FVD wil dat lage intelligentie nooit meer kan leiden tot strafvermindering of ontoerekeningsvatbaarheid, zodat iedereen gelijk wordt behandeld bij zware misdrijven.
“We willen een herziening van artikel 39 Sr, zodat lage intelligentie nooit kan leiden tot verminderde toerekeningsvatbaarheid of ontoerekeningsvatbaarheid.”
De SGP pleit voor zwaardere straffen bij ernstige misdrijven, met een nadruk op het daadwerkelijk uitzitten van opgelegde straffen en het beperken van taakstraffen en voorwaardelijke invrijheidstelling. Specifiek worden zwaardere straffen voorgesteld voor seksuele intimidatie, digitale delicten, drugscriminaliteit en geweld tegen hulpverleners, met als doel de samenleving beter te beschermen en het gezag van de overheid te versterken.
Geen automatische voorwaardelijke invrijheidstelling en strengere straffen
De SGP wil dat daders hun volledige straf uitzitten en dat het gebruik van voorwaardelijke straffen en taakstraffen wordt beperkt, vooral bij herhaling en ernstige delicten. Dit moet recidive tegengaan en het gezag van de rechter versterken.
“Daders van misdrijven, ook onder de zes jaar gevangenisstraf, krijgen geen automatische voorwaardelijke invrijheidstelling meer.”
“Te vaak krijgen daders voorwaardelijke straffen of taakstraffen. Dit moet strenger, zeker bij herhaling.”
“Levenslang is levenslang. Alleen in uitzonderingsgevallen is beperking mogelijk.”
“De SGP wil dat misdadigers hun straf uitzitten en verantwoordelijkheid nemen voor hun daden.”
Zwaardere straffen voor seksuele intimidatie en digitale delicten
De partij stelt expliciet zwaardere straffen voor bij seksuele intimidatie en vergelijkbare (digitale) misdrijven, om slachtoffers beter te beschermen en daders af te schrikken.
“Er komen zwaardere straffen voor seksuele intimidatie en vergelijkbare (digitale) delicten.”
Zwaardere straffen voor drugscriminaliteit en uithalers
De SGP wil dat daders van drugsgerelateerde misdrijven, zoals uithalers, zwaarder worden gestraft dan nu het geval is, om de aantrekkelijkheid van criminaliteit te verminderen.
“Uithalers van drugs verdienen meer straf dan enkel een taakstraf of een geldboete. Misdaad mag niet lonen.”
Taakstrafverbod bij geweld tegen hulpverleners
Om het gezag van hulpverleners te beschermen, pleit de SGP voor het uitsluiten van taakstraffen bij geweld tegen deze beroepsgroep.
“Geweld en intimidatie tegen agenten, boa’s en hulpverleners moet streng en snel bestraft worden. Daders mogen er niet slechts met een taakstraf vanaf komen. Daarom pleit de SGP voor een taakstrafverbod bij geweld tegen hulpverleners.”
Stevige straffen voor terrorisme en levensdelicten
De SGP bepleit zeer zware straffen, waaronder de doodstraf, voor de zwaarste delicten zoals terrorisme en moord, mits binnen een goed functionerende rechtsstaat.
“De doodstraf kan voor levensdelicten, waaronder terroristische misdrijven, een rechtvaardige straf zijn.”
“Verdachten van ernstige misdrijven als terrorisme of moord moeten daarom ook uitgeleverd kunnen worden aan landen die de doodstraf kennen, mits er sprake is van een goed functionerende rechtsstaat.”
“Daders dienen stevig gestraft te worden.”
De VVD kiest voor het verhogen van straffen bij ernstige criminaliteit, met bijzondere aandacht voor recidivisten, cybercriminaliteit, verkeersdelicten en misdrijven met een terroristisch of eergerelateerd motief. Ze willen minimumstraffen invoeren, maximale straffen verhogen en de rechter meer ruimte geven om strenger te straffen, vooral bij jeugdige daders en bij samenloop van meerdere misdrijven. De partij koppelt deze voorstellen aan het vergroten van de veiligheid en het afschrikken van (potentiële) daders.
Minimumstraffen voor recidivisten
De VVD wil minimumstraffen invoeren voor recidivisten, naar voorbeeld van andere Europese landen. Dit moet herhaling van strafbare feiten ontmoedigen en zorgen voor een consequenter en strenger strafklimaat voor veelplegers.
“In lijn met landen om ons heen zoals Duitsland, zijn wij voorstander van minimumstraffen voor recidivisten.”
Hogere straffen voor specifieke misdrijven
De partij pleit voor het verhogen van maximale straffen bij bepaalde misdrijven, zoals cybercriminaliteit, ernstige verkeersdelicten, en misdrijven met een terroristisch of eergerelateerd motief. Dit moet de ernst van deze delicten beter weerspiegelen en een afschrikwekkend effect hebben.
“Om recht te doen aan de toegenomen schaal en impact van cybercriminaliteit, verhogen we de maximale straf van vier naar acht jaar.”
“We verhogen de straffen voor (stelselmatige) verkeershufters, onder meer door levenslange rijontzeggingen in te voeren en boetes te verhogen.”
“Er komt een ophogingsgrond bij veroordelingen voor strafbare feiten waar sprake is van een eergerelateerd motief: Net als bij veroordelingen voor strafbare feiten waar sprake is van een terroristisch motief, willen wij dat bij veroordelingen voor strafbare feiten waar sprake is van een eergerelateerd motief extra zwaar wordt gestraft.”
Zwaardere straffen in het jeugdstrafrecht
De VVD wil de maximale straffen in het jeugdstrafrecht verhogen en rechters meer ruimte geven om het volwassenenstrafrecht toe te passen op jongeren die zeer ernstige misdrijven plegen. Dit moet de aanpak van zware jeugdcriminaliteit versterken.
“De maximale straffen gaan omhoog en rechters krijgen meer ruimte om het volwassenenstrafrecht toe te passen op zestien- en zeventienjarigen die zeer ernstige gewelds- of zedenmisdrijven plegen.”
Strenger straffen bij samenloop van misdrijven
De partij wil dat rechters meer ruimte krijgen om bij meerdere gepleegde misdrijven een hogere gezamenlijke straf op te leggen, zodat de straf beter aansluit bij de ernst van het totaal aan delicten.
“We passen deze regel aan zodat de rechter meer ruimte krijgt om bij deze zaken een straf op te leggen die past bij de ernst van de gepleegde delicten.”
Taakstrafverbod voor hatecrimes en geweld tegen hulpverleners
De VVD wil een taakstrafverbod invoeren voor hatecrimes en geweld tegen hulpverleners, zodat voor deze ernstige feiten altijd een zwaardere straf dan een taakstraf wordt opgelegd.
BBB wil zwaardere straffen voor ernstige misdrijven, met name gewelds- en zedenmisdrijven, terreur en georganiseerde criminaliteit. Ze pleiten voor het invoeren van minimumstraffen, het uitsluiten van taakstraffen bij ernstige delicten en het afschaffen van vervroegde vrijlating, zodat straffen weer een afschrikwekkende werking krijgen. De partij benadrukt dat de rechter het primaat moet houden bij het opleggen van straffen.
Zwaardere straffen voor ernstige misdrijven
BBB vindt dat ernstige gewelds- en levensdelicten, terreur, georganiseerde (drugs)criminaliteit en zedenmisdrijven zwaarder bestraft moeten worden. Dit moet bijdragen aan een afschrikwekkende werking van het strafrecht en het vergroten van de veiligheid, vooral voor hulpverleners en slachtoffers.
“Ernstige gewelds en levensdelicten, terreur en georganiseerde (drugs)criminaliteit en zedenmisdrijven willen we zwaarder bestraffen. Dat is ook van toepassing op geweld tegen politieagenten, boa’s, brandweerlieden en zorgpersoneel.”
Minimumstraffen en uitsluiten taakstraffen bij ernstige delicten
BBB wil bij ernstige misdrijven minimumstraffen invoeren en taakstraffen uitsluiten. Hiermee willen ze voorkomen dat daders met relatief lichte straffen wegkomen en de betekenis van straffen herstellen.
Einde aan vervroegde vrijlating bij ernstige misdrijven
BBB wil dat veroordeelden voor ernstige misdrijven hun volledige straf uitzitten en dat vervroegde vrijlating wordt afgeschaft. Dit moet bijdragen aan het gevoel van rechtvaardigheid bij slachtoffers en de samenleving.
Rechter behoudt primaat bij straffen
BBB vindt dat het opleggen van straffen een taak van de rechter moet blijven en verzet zich tegen het verruimen van de mogelijkheden voor het Openbaar Ministerie om zelfstandig straffen op te leggen.
“BBB verzet zich tegen verdere verruiming van de mogelijkheid voor het Openbaar Ministerie om zelfstandig strafbeschikkingen op te leggen. De rechter moet het primaat behouden bij het opleggen van straf.”
JA21 pleit voor zwaardere straffen voor zware criminelen, met als doel hen langdurig uit de samenleving te verwijderen en de afschrikwekkende werking van het strafrecht te vergroten. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals minimumstraffen, het ‘three strikes and you’re out’-principe, altijd onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor ernstige gewelds- en zedendelicten, en strafstapeling bij meerdere delicten. Vergelding en bescherming van de samenleving staan centraal in hun visie.
Minimumstraffen en altijd onvoorwaardelijke gevangenisstraf
JA21 wil dat rechters verplicht minimumstraffen opleggen bij ernstige gewelds- en zedendelicten en dat plegers van deze delicten altijd een onvoorwaardelijke gevangenisstraf krijgen. Hiermee wil de partij voorkomen dat zware criminelen te snel terugkeren in de samenleving en de afschrikwekkende werking van het strafrecht versterken.
“De invoering van minimumstraffen voor ernstige gewelds- en zedendelicten en geen terugkeer van veroordeelde gewelds- en zedendelinquenten in hun oude wijk na detentie.”
“Altijd een onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor plegers van ernstige gewelds- en zedendelicten. Dit geldt ook voor agressie tegen politie, brandweer en hulpverleners.”
Levenslang na drie ernstige geweldsmisdrijven (‘three strikes and you’re out’) en strafstapeling
JA21 wil het ‘three strikes and you’re out’-principe invoeren, waarbij na drie ernstige geweldsmisdrijven levenslang kan worden opgelegd. Daarnaast pleit de partij voor strafstapeling: bij meerdere delicten en/of slachtoffers volgen evenzoveel straffen. Dit moet recidive ontmoedigen en de samenleving beter beschermen tegen veelplegers.
“De mogelijkheid tot opleggen van levenslang na drie ernstige geweldsmisdrijven: het ‘three strikes and you’re out’-principe. Wij pleiten tevens voor strafstapeling: bij meerdere delicten en/ of slachtoffers volgen evenzoveel straffen.”
Zwaardere straffen voor zware criminelen, met nadruk op vergelding en afschrikking
JA21 vindt dat zware criminelen een grote belasting vormen voor de samenleving en daarom zo lang mogelijk uit de maatschappij moeten worden verwijderd. Vergelding en afschrikking zijn volgens de partij essentiële onderdelen van het strafrecht.
“JA21 wil zwaardere straffen voor zware criminelen. Wij doen dit omdat zware criminelen een grote belasting vormen voor de samenleving. Zij moeten daarom zo lang mogelijk uit de maatschappij worden verwijderd. Want wie barmhartig is voor de wolven, doet onrecht aan de schapen. Vergelding is een essentieel onderdeel van het strafrecht, en straffen moeten een afschrikkende werking hebben.”
Strenger straffen van zware criminelen als kerntaak
Het strenger straffen van zware criminelen wordt door JA21 als een kerntaak van de overheid gezien, direct gekoppeld aan het waarborgen van veiligheid en vrijheid in Nederland.
De ChristenUnie pleit voor zwaardere straffen specifiek bij zware en georganiseerde drugscriminaliteit, huiselijk geweld, eerwraak en seksueel kindermisbruik. Hun visie combineert strengere straffen met een focus op resocialisatie en het voorkomen van recidive, waarbij het strafrecht vooral als normstellend en beschermend instrument wordt ingezet bij ernstige misdrijven.
Hogere straffen voor zware drugscriminaliteit
De ChristenUnie vindt hogere (maximum)straffen gerechtvaardigd voor zware en georganiseerde drugscriminaliteit, om te voorkomen dat criminaliteit loont en om de samenleving te beschermen tegen ondermijning.
“Hogere (maximum)straffen zijn gerechtvaardigd, met name voor zware en georganiseerde drugscriminaliteit.”
Strenge straffen voor huiselijk geweld en eerwraak
Bij huiselijk geweld, eerwraak en femicide kiest de ChristenUnie voor een harde lijn: daders worden streng gestraft, naast begeleiding en therapie om geweldspatronen te doorbreken.
“Daders van huiselijk geweld en eerwraak worden streng gestraft en met begeleiding en therapie willen we spiralen en patronen van geweld, die soms van generatie op generatie worden doorgegeven, doorbreken.”
Harde strafrechtelijke aanpak van seksueel kindermisbruik
De partij bepleit een harde strafrechtelijke aanpak van (online) seksueel kindermisbruik, inclusief internationale samenwerking en het aansprakelijk stellen van faciliterende partijen.
“Een harde strafrechtelijke aanpak is noodzakelijk, inclusief laagdrempelige multinationale uitwisseling van gegevens en samenwerking in opsporing en vervolging.”
Uitvoering van opgelegde gevangenisstraffen waarborgen
De ChristenUnie wil dat rechterlijke vonnissen daadwerkelijk worden uitgevoerd, ook bij kortere gevangenisstraffen, en investeert daarom in meer en betere gevangenissen.
“In een rechtsstaat moeten rechterlijke vonnissen worden uitgevoerd. Momenteel gebeurt dat bij kortere gevangenisstraffen niet altijd vanwege het cellentekort. Daarom investeren we in meer en betere gevangenissen.”
Strengere straffen voor stelselmatige verkeersovertreders
Voor zwaardere verkeersovertredingen en stelselmatige overtreders pleit de ChristenUnie voor strengere straffen om de verkeersveiligheid te vergroten.
“Stelselmatige overtreders worden strenger gestraft, met name bij zwaardere overtredingen.”
DENK pleit voor zwaardere straffen als instrument tegen ernstige misdrijven zoals kindermisbruik, geweld tegen vrouwen, discriminatie en woningmarktdiscriminatie. De partij koppelt deze strengere straffen aan een bredere inzet op preventie, handhaving en bescherming van kwetsbare groepen, met als doel een rechtvaardige en veilige samenleving.
Zwaardere straffen voor kindermisbruik en geweld tegen vrouwen
DENK wil de straffen voor pedoseksuelen, het bezit en verspreiden van kinderporno, en geweld tegen vrouwen aanzienlijk verhogen. Dit wordt gepresenteerd als noodzakelijke maatregel om kwetsbare groepen beter te beschermen en daders af te schrikken.
“Er komen zwaardere straffen voor pedoseksuelen en er wordt meer geïnvesteerd in opsporingscapaciteit. Het bezitten, verspreiden of verhandelen van kinderporno wordt zwaarder bestraft.”
“Wij willen zero tolerance van geweld tegen vrouwen en femicide. [...] Er komen veel zwaardere straffen en er wordt geïnvesteerd in handhaving.”
Zwaardere straffen voor discriminatie
DENK stelt voor om de boetes en celstraffen voor discriminatie fors te verhogen, als onderdeel van een zero tolerance-beleid tegen discriminatie en racisme. Hiermee wil de partij een krachtig signaal afgeven dat discriminatie niet wordt getolereerd.
Zwaardere straffen voor woningmarktdiscriminatie
Om eerlijke toegang tot de woningmarkt te waarborgen, wil DENK zwaardere straffen en boetes invoeren voor woningmarktdiscriminatie. Dit moet discriminatie door makelaars en verhuurders ontmoedigen en aanpakken.
“Voor woningmarktdiscriminatie komen zwaardere straffen en boetes.”
GroenLinks-PvdA kiest niet voor een generieke verhoging van straffen, maar wil rechters juist ruimte geven om de strafmaat te bepalen en verzet zich tegen minimumstraffen. Alleen bij specifieke ernstige delicten, zoals femicide, wordt expliciet gepleit voor zwaardere straffen. Verder steunt de partij hogere strafeisen bij geweld tegen hulpverleners, maar legt de nadruk op een bredere, preventieve en herstelgerichte aanpak van criminaliteit.
Geen minimumstraffen, rechter bepaalt strafmaat
GroenLinks-PvdA vindt dat de politiek niet op de stoel van de rechter moet zitten en verzet zich tegen het vastleggen van minimumstraffen of het verbieden van taakstraffen. De partij wil dat rechters vrijheid houden om de strafmaat te bepalen, met alleen een politiek vastgestelde maximumstraf.
“Met het vastleggen van minimumstraffen of een verbod op een taakstraf gaat de politiek op de stoel van de rechter zitten. Dit is ongepast.”
“Rechters moeten vrijheid hebben bij het bepalen van de strafmaat. Daarbij stelt de politiek de maximumstraf vast.”
Zwaardere straffen bij femicide en stelselmatig geweld
Voor specifieke ernstige misdrijven, zoals femicide na stelselmatig geweld, pleit GroenLinks-PvdA voor zwaardere straffen dan bij vergelijkbare delicten.
“Wie stelselmatig geweld pleegt en uiteindelijk overgaat tot femicide, krijgt een zwaardere straf dan bij ‘gewone’ doodslag.”
Hogere strafeisen bij geweld tegen hulpverleners
De partij ondersteunt het uitgangspunt van het Openbaar Ministerie om bij agressie en geweld tegen hulpverleners een hogere strafeis te hanteren, maar spreekt zich niet uit over structureel hogere wettelijke straffen.
“We staan achter het uitgangspunt van het OM om bij dit soort daden een hogere strafeis te hanteren.”
Zwaardere straffen voor oplichting in huis
Oplichting in de privésfeer wordt gelijkgesteld aan woningoverval, wat leidt tot een zwaardere strafmaat.
“Oplichting in huis bestraffen we als een woningoverval.”
NSC kiest niet voor generiek zwaardere straffen, maar voor een meer op maat gesneden strafrecht met nadruk op effectiviteit, herhaling voorkomen en vergelding waar nodig. Ze willen hogere taakstraffen en elektronische thuisdetentie als alternatief voor korte gevangenisstraffen, en pleiten voor hoge straffen bij zware georganiseerde criminaliteit. De rechter moet meer ruimte krijgen voor maatwerk, zonder wettelijke taakstrafverboden.
Meer maatwerk en hogere taakstraffen mogelijk maken
NSC wil dat rechters meer mogelijkheden krijgen om straffen af te stemmen op de situatie, met nadruk op het voorkomen van recidive. Dit betekent niet automatisch zwaardere straffen, maar wel hogere taakstraffen en alternatieven voor korte celstraffen, zodat straffen effectiever zijn en minder detentieschade veroorzaken.
“We werken aan een wetsvoorstel dat de strafrechter meer mogelijkheden tot maatwerk biedt, zoals hogere taakstraffen en de mogelijkheid tot elektronische thuisdetentie in plaats van gevangenisstraf.”
“Omdat de strafrechter de vrijheid moet hebben maatwerk te leveren en de straf op te leggen die de juiste balans biedt tussen vergelding en resocialisatie, willen we geen wettelijke taakstrafverboden.”
Hoge straffen voor voortzetting georganiseerde criminaliteit vanuit gevangenis
Voor zware georganiseerde criminaliteit kiest NSC expliciet voor hoge(re) straffen, vooral als criminelen hun activiteiten vanuit de gevangenis voortzetten. Dit is een uitzondering op hun algemene lijn van maatwerk en effectiviteit.
“Het voortzetten van criminaliteit vanuit de gevangenis is volstrekt onacceptabel en moet leiden tot hoge straffen en het strafrechtelijk aanpakken van de mensen die dit mogelijk maken.”
Geen uitbreiding van strafbeschikkingen buiten de rechter om
NSC is kritisch op het opleggen van straffen buiten de rechter om en wil dat de rechter de centrale rol houdt bij het bepalen van de zwaarte van de straf. Dit is een indirecte waarborg tegen het automatisch opleggen van zwaardere straffen zonder rechterlijke toetsing.
“In een democratische rechtsstaat bepaalt in beginsel alleen de rechter welke straf passend is en het beste effect heeft op de dader en de samenleving. We zijn daarom zeer kritisch op de praktijk waarbij het Openbaar Ministerie zaken afdoet via strafbeschikkingen (en een straf wordt opgelegd buiten de rechter om).”
De Partij voor de Dieren kiest in haar verkiezingsprogramma niet voor generiek zwaardere straffen, maar voor een strafrecht gericht op herstel, preventie en het tegengaan van recidive. Alleen bij specifieke vormen van criminaliteit, zoals dierenmishandeling en illegale dierenhandel, pleit de partij expliciet voor strengere straffen. Voor het overige wil de PvdD korte gevangenisstraffen juist ontmoedigen en inzetten op alternatieve, niet-vrijheidsbenemende straffen.
Strengere straffen voor dierenmishandeling en illegale dierenhandel
De PvdD wil dat dierenmishandeling, -verwaarlozing en illegale dierenhandel zwaarder worden bestraft, inclusief strengere straffen, hogere boetes en levenslange houdverboden. Dit standpunt komt voort uit de overtuiging dat dierenwelzijn ernstig wordt geschaad en dat bestaande straffen onvoldoende afschrikwekkend zijn.
“Illegale handelaren worden strenger gestraft en jachttoerisme en de import en export van jachttrofeeën worden volledig aan banden gelegd.”
“Wie veroordeeld is voor dierenmishandeling of -verwaarlozing, krijgt naast een strengere straf en hogere boete ook een levenslang houdverbod opgelegd.”
Geen zwaardere straffen in het algemeen; korte gevangenisstraffen ontmoedigen
Voor het algemene strafrecht kiest de PvdD juist niet voor zwaardere straffen, maar voor alternatieven die recidive tegengaan. Korte gevangenisstraffen worden ontmoedigd omdat ze volgens de partij leiden tot meer herhaling van strafbare feiten.
Het CDA pleit niet expliciet voor algemene zwaardere straffen, maar wil dat rechters meer mogelijkheden krijgen om "passend" en "slimmer" te straffen, waaronder het inzetten van de enkelband als hoofdstraf. Op specifieke terreinen, zoals verkeersveiligheid, wordt wel gepleit voor zwaardere bestraffing van overtredingen. Het CDA richt zich vooral op het vergroten van de pakkans, investeren in celcapaciteit en het herijken van de strafmaat, in plaats van een generieke oproep tot zwaardere straffen.
Meer mogelijkheden voor passende en slimme straffen
Het CDA wil dat rechters meer instrumenten krijgen om straffen beter af te stemmen op het delict en de dader, waaronder het inzetten van de enkelband als volwaardige hoofdstraf. Dit is bedoeld om effectiever en flexibeler te kunnen straffen, niet per se om straffen zwaarder te maken.
“We willen dat de rechter meer mogelijkheden krijgt om slimmer te straffen. Wij zien de enkelband als volwaardige straf en introduceren dit als mogelijkheid voor de rechter om het als hoofdstraf op te leggen.”
Investeren in extra celcapaciteit
Het CDA wil investeren in extra celcapaciteit, waarmee impliciet ruimte wordt gemaakt voor het opleggen van meer of langere gevangenisstraffen waar nodig. Dit ondersteunt het idee dat straffen daadwerkelijk kunnen worden uitgevoerd als de rechter daartoe besluit.
“We investeren in extra celcapaciteit.”
Zwaardere bestraffing van drugsgebruik in het verkeer
Op het gebied van verkeersveiligheid kiest het CDA expliciet voor zwaardere straffen bij overtredingen met drugs in het verkeer, waarmee zij op dit specifieke terrein daadwerkelijk pleiten voor strengere sancties.
“Voor verkeersveiligheid is er een zerotolerantiebeleid op het gebruik van drugs in het verkeer. Overtredingen worden zwaarder bestraft.”
De SP is kritisch over het gebruik van zwaardere straffen als standaardoplossing en pleit vooral voor een rechtvaardige en effectieve strafrechtstoepassing. Ze willen zwaardere straffen en hardere aanpak vooral voor witteboordencriminaliteit en dierenmishandeling, maar zijn kritisch op klassenjustitie waarbij kwetsbare groepen juist zwaarder worden gestraft. De nadruk ligt op het eerlijker maken van straffen, investeren in preventie en re-integratie, en het tegengaan van ongelijkheid in het strafrecht.
Zwaardere straffen voor witteboordencriminaliteit
De SP vindt dat witteboordencriminelen te vaak onder hun straf uitkomen en pleit voor strengere, vooral financiële, straffen voor deze groep. Dit moet ervoor zorgen dat misdaad niet loont en dat ook rijke daders de gevolgen van hun daden voelen.
“Witteboordencriminelen gaan we voortaan financieel plukken, er wordt niet meer geschikt. Winsten van frauderende bedrijven worden afgepakt, vergunningen worden zo nodig ingetrokken. De politie, het OM en de FIOD krijgen meer capaciteit om crimineel geld op te sporen. Bestuurders worden sneller strafrechtelijk vervolgd bij grove schendingen van de wet, tot gevangenisstraffen aan toe.”
Hardere straffen voor dierenmishandeling
De SP wil dat dierenmishandeling en overtreding van dierenwelzijnsregels zwaarder worden bestraft, inclusief de mogelijkheid tot houdverboden in ernstige gevallen.
“Overtreding van welzijnsregels en dierenmishandeling wordt harder bestraft. In ernstige gevallen kan een houdverbod worden opgelegd.”
Kritiek op zwaardere straffen voor kwetsbare groepen (klassenjustitie)
De SP signaleert dat mensen met een lager inkomen, zonder academische opleiding of met een migratieachtergrond vaker zwaardere straffen krijgen. Ze willen deze ongelijkheid onderzoeken en tegengaan.
“Mensen en groepen zonder academische opleiding, een lager inkomen en een migratieachtergrond krijgen te maken met meer inzet van opsporing en zwaardere straffen. Daarom komt er een groot onderzoek naar klassenjustitie en institutionele discriminatie in onze rechtsstaat en opsporing, om zulke verschillen in behandeling tegen te gaan.”
D66 kiest niet voor zwaardere straffen als generiek uitgangspunt, maar wil dat zwaardere criminelen hun straf volledig uitzitten en pleit voor slimmer straffen. Ze willen korte celstraffen beperken en rechters meer alternatieven bieden, zoals langere taakstraffen of elektronische detentie, om recidive te voorkomen en het cellentekort aan te pakken. D66 richt zich op effectiviteit en maatwerk in het strafrecht, niet op het verhogen van straffen als doel op zich.
Zwaardere criminelen moeten straf volledig uitzitten
D66 vindt dat zwaardere criminelen hun volledige straf moeten ondergaan, in plaats van vervroegd vrij te komen. Dit moet bijdragen aan de geloofwaardigheid van het strafrecht en de bescherming van de samenleving.
“zodat zwaardere criminelen hun straf volledig uitzitten.”
Slimmer straffen in plaats van korte celstraffen
D66 wil korte celstraffen (korter dan drie maanden) zoveel mogelijk vermijden, omdat deze volgens hen vaak meer kwaad dan goed doen. In plaats daarvan willen ze rechters alternatieven bieden zoals langere taakstraffen of elektronische detentie, wat beter zou zijn voor re-integratie en het cellentekort vermindert.
“D66 kiest voor slimmer straffen. Korte celstraffen – driekwart van de detenties duurt korter dan drie maanden – maken vaak meer kapot dan de straf rechtvaardigt. Daarom bieden we rechters de mogelijkheid om te kiezen voor langere taakstraffen of elektronische detentie. Dat is beter voor een goede terugkeer in de samenleving en we pakken het cellentekort aan, zodat zwaardere criminelen hun straf volledig uitzitten.”
Volt pleit niet breed voor zwaardere straffen, maar maakt één duidelijke uitzondering: zij willen zwaardere straffen voor plegers van geweldsdelicten tegen hulpverleners. Tegelijkertijd benadrukt Volt het belang van alternatieve straffen, re-integratie en respect voor de rechten van gedetineerden, waarmee zij zich onderscheiden van partijen die generiek inzetten op strengere straffen. Hun visie is gericht op maatwerk: streng waar nodig, maar met oog voor herstel en preventie.
Zwaardere straffen voor geweld tegen hulpverleners
Volt wil specifiek zwaarder straffen voor mensen die zich schuldig maken aan geweld tegen hulpverleners, om zo de veiligheid van deze beroepsgroep te vergroten en het beroep aantrekkelijker te houden. Dit is een uitzondering op hun verder genuanceerde strafrechtvisie, die vooral inzet op preventie, re-integratie en alternatieve straffen.
“Ook zetten we in op het berechten en zwaarder straffen van plegers van geweldsdelicten tegen hulpverleners.”
Focus op alternatieve straffen en re-integratie
Naast de uitzondering voor geweld tegen hulpverleners, kiest Volt juist voor alternatieve straffen en maatregelen die de kans op succesvolle terugkeer in de samenleving vergroten. Dit laat zien dat Volt niet generiek voor zwaardere straffen is, maar inzet op een humaan en effectief strafklimaat.
“We investeren in kleinschalige detentieopvang, alternatieve straffen en maatregelen die de rechten van gedetineerden respecteren en hun kans op succesvolle reïntegratie in de samenleving vergroten, zoals bijvoorbeeld in Noorwegen.”
50PLUS pleit voor zwaardere straffen specifiek voor geweld en agressie tegen hulpverleners, handhavers en politieke ambtsdragers. Hun belangrijkste concrete voorstel is het opleggen van zware straffen aan plegers van fysiek, verbaal en digitaal geweld tegen deze groepen, met als doel hun veiligheid en maatschappelijke waardering te vergroten. De partij koppelt dit aan een bredere inzet op veiligheid en bescherming van kwetsbare groepen.
Zware straffen voor geweld tegen hulpverleners en ambtsdragers
50PLUS wil dat plegers van fysiek, verbaal en digitaal geweld en agressie tegen hulpverleners, handhavers en politieke ambtsdragers zwaarder worden gestraft. Dit standpunt komt voort uit de wens om deze beroepsgroepen beter te beschermen en hun maatschappelijke positie te versterken, gezien de toenemende agressie en het belang van hun werk voor de samenleving.
“Zware straffen voor plegers van fysiek, verbaal en ook digitaal geweld en agressie tegen hulpverleners, handhavers en politieke ambtsdragers.”
BIJ1 is uitgesproken tegen het opleggen van zwaardere straffen als middel om criminaliteit te bestrijden. In plaats daarvan pleit de partij voor sociale investeringen, het aanpakken van maatschappelijke oorzaken van criminaliteit en het toepassen van herstelrecht bij kleine vergrijpen. Zwaardere straffen worden expliciet afgewezen als ineffectief, zeker onder omstandigheden van armoede en sociale achterstelling.
Harder straffen afwijzen, sociale investeringen verkiezen
BIJ1 stelt dat zwaardere straffen geen succesvolle aanpak zijn om criminaliteit te verminderen, vooral niet bij maatschappelijke achterstelling. De partij ziet meer in het investeren in sociale voorzieningen en preventie, en wil herstelrecht onderzoeken voor kleine vergrijpen.
“Harder straffen is geen succesvolle aanpak om criminaliteit te verminderen, zeker niet onder zulke maatschappelijke omstandigheden. Dit zien we bijvoorbeeld terug in de recidivecijfers. Daarom zijn sociale investeringen hard nodig om te voorkomen dat mensen (vooral jongeren) zich genoodzaakt voelen de criminaliteit in te gaan. Ook onderzoeken we de mogelijkheden om herstelrecht toe te passen bij kleine vergrijpen.”