De SP wil de zorgkosten voor burgers drastisch verlagen door het afschaffen van het eigen risico, het inkomensafhankelijk maken van de zorgpremie en het collectief organiseren van de zorg zonder marktwerking. Hun kernvisie is dat zorg een recht is en geen verdienmodel; geld voor zorg moet naar mensen gaan, niet naar winsten of bureaucratie. De partij stelt voor om een Nationaal ZorgFonds op te richten, preventie te versterken en winstuitkering in de zorg te verbieden.
De SP wil dat niemand zorg mijdt vanwege kosten en dat de zorgpremie eerlijker wordt verdeeld. Door het eigen risico af te schaffen en de premie inkomensafhankelijk te maken, worden zorgkosten voor lage en middeninkomens verlaagd en wordt de zorgtoeslag overbodig.
“We schaffen het eigen risico af en maken de zorgpremie inkomensafhankelijk, zodat je gezondheid niet langer afhangt van de dikte van je portemonnee.”
“Het eigen risico schaffen we af, zodat zorg gratis is op het moment dat je hiervan gebruikmaakt. Er komt een nationaal zorgfonds, waarin ook de tandarts, de fysiotherapeut en de ggz zijn opgenomen.”
“De zorgpremies worden inkomensafhankelijk waardoor 80 procent van Nederland erop vooruit gaat. Mensen met een laag en middeninkomen betalen daardoor minder en hoeven daarom ook geen zorgtoeslag meer aan te vragen.”
De SP stelt dat collectieve, publieke organisatie van zorg leidt tot lagere kosten en minder verspilling. Marktwerking, winstuitkering en bureaucratie worden afgeschaft zodat geld direct naar zorg en zorgverleners gaat.
“De zorg wordt weer publiek. We organiseren de zorg samen, zonder markt. Zo garanderen we goede kwaliteit en wordt het goedkoper.”
“We stoppen met aanbestedingen, verbieden budgetplafonds, verbieden winstuitkering in de zorg, ziekenhuizen worden niet gefinancierd op basis van verrichtingen en we halen financiële belangen van bestuurders uit zorginstellingen.”
“Geld voor zorg gaat naar mensen en niet naar winsten, consultants of vastgoedtrucs. Dat betekent meer zorg en minder verspilling, omdat gezondheid altijd voor winstbejag moet gaan.”
De SP wil investeren in preventieve zorg om op de lange termijn zorgkosten te besparen en de gezondheid van de bevolking te verbeteren.
“Voorkomen is beter dan genezen, ook voor de begroting. Met ambitieuze inzet op preventie voorkomen we dat gezondheidsproblemen ontstaan.”
“Alle bewezen preventieve zorg, zoals controles bij de tandarts, stoppenmet rokenprogramma’s en leefstijlbegeleiding, wordt volledig vergoed.”
“De inzet die door hen wordt gedaan op het gebied van voorlichting over vaccinaties, pandemische paraatheid en seksuele gezondheid bespaart ook een hoop kosten op de lange termijn.”
Om te voorkomen dat zorggeld weglekt naar winsten en aandeelhouders, wil de SP een totaalverbod op winstuitkering en private equity in de zorg.
“Er komt een totaalverbod op private equity in de zorg. Commerciële bedrijven Private investeerders (private equity) die zorgorganisaties opkopen en kaal bezuinigen terwijl hun aandeelhouders er met de winst vandoor gaan, horen niet thuis in onze gezondheidszorg.”
“We verbieden winstuitkering in de zorg.”
De SP wil investeren in zorgverleners door lonen te verhogen en werkdruk te verlagen, zodat de zorg aantrekkelijk blijft en de kwaliteit stijgt zonder extra kosten door personeelstekorten.
“We verhogen de lonen en verlagen de werkdruk. Zo geven we zorgverleners het respect dat zij verdienen, een passende beloning en maken we dit onmisbare vak weer aantrekkelijk.”
“We waarderen zorgverleners. Daarom zorgen we voor een beter salaris en geven we zorgverleners meer zeggenschap over hun eigen werk. We investeren in de opleidingen voor zorgverleners en pakken de hoge werkdruk, managementlagen en bureaucratie aan, zodat zij hierdoor niet weggejaagd worden.”
FVD wil de zorgkosten voor burgers verlagen door het eigen risico en de zorgpremies omlaag te brengen, meer zorg in het basispakket op te nemen en bureaucratie te verminderen. Ze pleiten voor meer vrijheid voor artsen, het terugdringen van de invloed van zorgverzekeraars, en het heropenen van regionale ziekenhuizen om de zorg toegankelijk en betaalbaar te houden. Hun visie is dat zorg weer moet draaien om professionaliteit, keuzevrijheid en betaalbaarheid, in plaats van bureaucratie en overregulering.
FVD wil de directe zorgkosten voor burgers verlagen door het eigen risico en de zorgpremies te verlagen. Dit moet de zorg betaalbaarder maken en financiële drempels voor patiënten wegnemen.
“We verlagen het eigen risico naar €200, zodat zorg weer betaalbaar wordt voor iedereen. Nooit akkoord gaan met inkomensafhankelijke premies.”
“Zorgpremies gaan omlaag, fysiotherapie, anticonceptie en tandzorg komen terug in het basispakket...”
“We verlagen de zorgpremies en schrappen onnodige regelzucht en overdreven bureaucratie.”
Door fysiotherapie, anticonceptie en tandzorg terug te brengen in het basispakket, wil FVD de uitgaven aan zorgkosten voor burgers verminderen en de toegankelijkheid vergroten.
FVD stelt dat bureaucratie en de macht van zorgverzekeraars de zorgkosten verhogen en de efficiëntie verminderen. Door deze te beperken, willen ze middelen vrijmaken voor directe zorg en zo de kosten drukken.
“We verminderen de bureaucratie (bijv. door fors te snoeien in de 3.500 zorgindicatoren) en verhogen structureel de salarissen van zorgmedewerkers, zodat de werkdruk daalt, het beroep aantrekkelijk blijft, en de zorg weer naar patiënten gaat.”
“We vergroten de vrijheid van artsen om behandelingen voor te stellen, zodat medische keuzes weer bij de professional en de patiënt liggen, zonder overdreven controledrift van zorgverzekeraars.”
“Daarnaast beperken we de invloed van de verzekeraars en de farmaceutische industrie.”
FVD wil regionale ziekenhuizen heropenen en inzetten op kleinschaligheid om de zorg toegankelijker te maken en onnodige kosten door schaalvergroting te voorkomen.
“regionale ziekenhuizen moeten worden heropend”
“Het sluiten van (streek)ziekenhuizen en het alsmaar opschalen van de zorg wordt stop gezet en zoveel mogelijk ongedaan gemaakt.”
“We heropenen ziekenhuizen die zijn gesloten, zodat de zorgvoorziening regionaal wordt versterkt.”
BBB wil de zorgkosten verlagen door alleen bewezen effectieve zorg in het basispakket te houden, bureaucratie en management te verminderen, en regionale ziekenhuizen te ondersteunen. Ze pleiten voor strengere selectie van zorg in de basisverzekering, het investeren van zorgverzekeraarswinsten in de zorg, en het schrappen van overbodige regels en managementlagen om verspilling tegen te gaan.
BBB wil de zorgkosten drukken door alleen bewezen effectieve zorg in het basispakket te laten en niet-wetenschappelijk bewezen zorg uit te sluiten. Dit moet de premie verlagen en verspilling tegengaan.
“Alle bewezen niet werkzame zorg gaat uit de basisverzekering. Hierdoor kunnen de kosten van de basisverzekering voor iedereen omlaag...”
“Hierin willen wij strengere selectie vanuit het Zorginstituut Nederland (ZiN), met alle therapieën die niet beter presenteren dan placebo, geschrapt.”
BBB vindt dat winsten van zorgverzekeraars niet thuishoren in de sector en wil deze inzetten voor wachttijdreductie en onvoorziene situaties, zodat de zorgkosten voor burgers dalen en de zorg toegankelijk blijft.
“Zorgverzekeraars houden soms grote winsten over en dat hoort wat ons betreft niet thuis in een sector die draait om mensen en niet om winst. Deze moeten voortaan geïnvesteerd worden in de zorg.”
“(Gereserveerde) winsten van zorgverzekeraars moeten voor minstens de helft worden ingezet voor omstandigheden die zich plotseling voordoen.”
BBB wil de zorgkosten verlagen door managementlagen en administratieve lasten te verminderen, zodat meer geld direct naar zorgverlening gaat in plaats van overhead.
“Het geld dat wij met elkaar betalen voor zorg, moet ook echt aan zorg besteed worden. BBB wil investeren in de mensen die werken in de zorg, in plaats van aan de zorg.”
“Normering van het aantal managementfuncties zonder rechtstreekse zorgtaken, op 5 procent.”
“De zorg piept en kraakt onder onnodige regels en papierwerk. Dat kost niet alleen tijd, maar ook vele miljarden euro’s per jaar.”
BBB stelt dat het schrappen van onnodige regels en het standaardiseren van digitale processen de zorgkosten aanzienlijk kan verlagen en de werkdruk vermindert.
“We schaffen overbodige regels af en stoppen met het 'indicatiecircus', zodat zorgverleners weer kunnen zorgen.”
“Door uniforme ICTstandaarden en efficiëntere processen besparen we heel veel geld, terwijl we de werkdruk verlagen en de zorg toegankelijk houden.”
“Maak een faalkosten toets bij nieuwe (ICT)projecten in de zorg. Projecten moeten vooraf inzichtelijk en aannemelijk maken dat ze daadwerkelijk kosten besparen.”
BBB wil EU-programma’s en grensoverschrijdende zorgsubsidies die de zorgkosten verhogen herzien, om de Nederlandse zorg betaalbaar te houden.
“Herziening van EU-programma’s die zorgkosten verhogen, zoals grensoverschrijdende zorgsubsidies. De Nederlandse burger verdient de beste, maar ook de goedkoopste zorg, zonder inmenging van buitenlandse instanties.”
Het CDA erkent dat de zorgkosten in Nederland snel stijgen en noemt dit onhoudbaar. Hun belangrijkste voorstellen zijn het terugdraaien van de verlaging van het eigen risico, strengere selectie van zorg in het basispakket, het stoppen van vergoeding voor ongecontracteerde zorg, en het stimuleren van preventie en innovatie om de zorgkosten te beheersen. De kern van hun visie is dat solidariteit centraal blijft staan, maar dat mensen meer zelf moeten bijdragen en dat het zorgstelsel ingrijpend moet veranderen om betaalbaar te blijven.
Het CDA wil de verlaging van het eigen risico terugdraaien, omdat dit volgens hen de premie alleen maar duurder maakt. Ze vinden dat mensen meer zelf moeten bijdragen aan hun zorgkosten, maar willen chronisch zieken en mensen met een beperking ontzien.
“We draaien de verlaging van het eigen risico terug, want die maakt de premie alleen maar duurder.”
“We draaien de voorgenomen verlaging van het eigen risico terug. Wél zijn we voorstander van tranchering per behandeling. We hebben daarbij oog voor de kosten voor chronisch zieken en mensen met een beperking.”
“Tegelijk vragen we van mensen om meer bij te dragen aan de kosten van hun gezondheid en zorg.”
Om de zorgkosten te beheersen, wil het CDA alleen bewezen effectieve zorg in het basispakket verzekeren en de vergoeding van ongecontracteerde zorg stoppen. Dit moet de groei van het aanbod afremmen en zorgverzekeraars stimuleren om kosten te drukken.
“In het basispakket verzekeren we bewezen effectieve zorg. Het Zorginstituut Nederland moet strenger en transparanter toetsen bij toelating en vaker het bestaande pakket evalueren, mede op basis van data en transparantie over prestaties. Bewezen niet-effectieve zorg moet uit het pakket.”
“We stoppen met de vergoeding van ongecontracteerde zorg, om de groei van het aanbod af te remmen en de zorgverzekeraars aan te moedigen om kosten te drukken en betere kwaliteitseisen te kunnen stellen.”
Het CDA ziet preventie en innovatie als noodzakelijke middelen om de stijgende zorgkosten te beperken. Ze willen investeren in preventie, zorginnovaties snel toepassen, en administratieve lasten halveren om middelen efficiënter te besteden.
“We willen een beweging maken waarin we zoveel mogelijk voorkomen dat mensen zorg nodig hebben.”
“Zorginnovaties – mede op basis van succesvolle pilots – willen we snel en breed toepassen, door waar nodig wetgeving aan te passen en samenwerking tussen zorginstellingen, verzekeraars, gemeenten en innovatieve ecosystemen af te dwingen.”
“We willen een breed offensief om administratieve lasten in de zorg aan te pakken en zorgverleners hun werkplezier terug te geven. Het doel is om de tijd die zorgverleners aan administratie besteden, te halveren.”
Hoewel solidariteit de basis blijft, stelt het CDA dat het huidige systeem niet houdbaar is door de snel stijgende zorgkosten. Ze pleiten voor ingrijpende veranderingen en een gezamenlijke verantwoordelijkheid om de zorgkosten te dragen.
“Inmiddels besteden we gemiddeld 7.000 euro per jaar per volwassene aan zorg, en die kosten stijgen harder dan ons inkomen. Dat is niet houdbaar.”
“We moeten de stijgende zorgkosten samen betalen en bereid zijn onze zorg waar nodig ingrijpend te veranderen. Dat vraagt iets van ons allemaal.”
“De kern van ons zorgstelsel blijft solidariteit.”
De VVD wil de stijgende zorgkosten beteugelen door scherpe keuzes te maken in wat wel en niet wordt vergoed, het basispakket te verkleinen tot alleen de meest effectieve behandelingen, en de rol van het eigen risico te heroverwegen. Ze zetten in op kostenbesparing via doelmatigheid, het tegengaan van fraude, en het stimuleren van innovatie en samenwerking, zodat de zorg betaalbaar en toegankelijk blijft voor de toekomst.
De VVD wil alleen de meest effectieve zorg in het basispakket houden en kritisch kijken naar de vergoeding van nieuwe en bestaande behandelingen. Dit moet de zorgkosten beheersen en de premie betaalbaar houden, met aandacht voor mensen met een lagere draagkracht.
“De VVD kijkt daarom kritisch welke zorg wel en niet vergoed moet worden. Hierbij zorgen we dat mensen die zorg echt nodig hebben, deze kunnen krijgen.”
“We draaien de verlaging van het eigen risico terug. Dit zorgt er nu voor dat de maandelijkse premie omlaaggaat. We bekijken of een verdere verhoging van het eigen risico nodig is om de premies betaalbaar te houden, waarbij we rekeninghouden met de draagkracht van bijvoorbeeld mensen die chronisch ziek zijn.”
“Het Zorginstituut kijkt jaarlijks kritisch naar het pakket. Als een nieuwe, betere behandeling beschikbaar is, betalen we alleen nog voor die behandeling.”
“De VVD wil het basispakket beperken tot de meest effectieve behandelingen, zodat de patiënt altijd de meest passende zorg krijgt.”
De VVD wil dat zorgverzekeraars en zorgkantoren meer ruimte krijgen om doelmatigheid te bevorderen en verspilling tegen te gaan, zodat de zorgkosten dalen. Ook wordt ingezet op het beperken van ongecontracteerde zorg.
“We stellen zorgverzekeraars en zorgkantoren in staat de doelmatigheid van de zorg verder te verbeteren en de kosten te beperken, in lijn met de gesloten zorgakkoorden. We stellen normen om verspilling en inefficiënties tegen te gaan.”
“We willen ongecontracteerde zorg beperken en op termijn volledig afbouwen, waarbij er ruimte blijft voor uitzonderlijke situaties waarin contractering niet mogelijk of wenselijk is.”
De VVD ziet zorgfraude als een belangrijke oorzaak van onnodige zorgkosten en wil fraudeurs harder straffen en uitsluiten van het zorgsysteem.
“Om te voorkomen dat door fraude jaarlijks miljarden weglekken uit de zorg, straffen we fraudeurs harder, sporen we fraudeurs actief op en bestraffen we fraude harder.”
“We verhogen de toelatingseisen om als zorgaanbieder zorg te mogen leveren en herbeoordelen de aanbieders die de afgelopen jaren toegelaten zijn. We maken het onmogelijk voor veroordeelde fraudeurs om binnen tien jaar na hun veroordeling een rechtspersoon op te richten bij de Kamer van Koophandel, onafhankelijk van wat zij met een nieuwe rechtspersoon zouden willen.”
De VVD wil innovatie, digitalisering en nieuwe technologieën stimuleren om de zorg efficiënter te maken en zo de kosten te verlagen.
“Digitalisering, robotisering en kunstmatige intelligentie zullen de komende decennia welzijn en gezondheid op veel vlakken verbeteren en de administratieve bureaucratie verminderen, arbeidsuren besparen en de kwaliteit van de zorg verbeteren.”
De VVD erkent dat de vergrijzing de zorgkosten structureel verhoogt en pleit voor ingrijpende keuzes en hervormingen om de zorg ook in de toekomst betaalbaar te houden.
“We zullen extra maatregelen moeten nemen om de stijgende kosten van de zorg en de vergrijzing onder controle te kunnen houden, zodat we ook in de toekomst goede zorg en een sterk sociaal vangnet hebben. Dit zal stevig ingrijpen vragen in de zorg en de sociale zekerheid om de overheidsfinanciën ook in de toekomst op orde te houden.”
“Wanneer we niet oppassen moet straks één op de vier van de Nederlandse beroepsbevolking in de zorg werken en geven we 20% van ons inkomen uit aan zorg. Met alle eisen die we als samenleving aan de zorg stellen is dat niet houdbaar.”
JA21 vindt dat de stijgende zorgkosten onhoudbaar zijn voor werkend Nederland en wil de groei van het zorgbudget beperken. Ze stellen concrete maatregelen voor zoals het terugdraaien van de verlaging van het eigen risico, efficiënter gebruik van ziekenhuisinfrastructuur, tegengaan van medicijnverspilling, en het beboeten van het missen van zorgafspraken. Innovatie, zoals het inzetten van AI, moet toekomstige kostenstijgingen helpen opvangen.
JA21 ziet de stijgende zorgkosten als een bedreiging voor de betaalbaarheid van de zorg en de houdbaarheid van de overheidsfinanciën. Ze willen de groei van het zorgbudget beperken en de voorgenomen verlaging van het eigen risico terugdraaien om de kosten beheersbaar te houden.
“Werkend Nederland kan dus geen stijgende zorgkosten meer dragen. Dit hoeft ook niet. JA21 beperkt de groei van het zorgbudget en maakt de voorgenomen verlaging van het eigen risico ongedaan.”
“Minder snelle groei van de uitgaven aan de zorg.”
“De recent voorgenomen verlaging van het eigen risico ongedaan maken.”
JA21 wil dure ziekenhuisinfrastructuur beter benutten, onder andere door deze ook ’s nachts en in het weekend efficiënter in te zetten. Daarnaast moeten verzekeraars adviseren over efficiënter gebruik van apparatuur om onnodige kosten te voorkomen.
Een belangrijk deel van de stijgende zorgkosten komt door verspilling van medicijnen en de groei van dure geneesmiddelen. JA21 wil verspilling tegengaan met een beloningssysteem voor retourneren en het behouden van de sluis voor dure geneesmiddelen.
“Het daarom is van groot financieel belang om verspilling van nog inzetbare medicijnen tegen te gaan. Een beloningssysteem voor retourneren van deze medicatie helpt om deze vorm van verspilling tegen te gaan.”
“Het aandeel dure geneesmiddelen maakt momenteel daarbovenop zo’n 10% uit van het medisch specialistische zorgbudget. Een sterke groei gaat ten koste van andere zorg. Daarom moet de zogenaamde sluis voor dure geneesmiddelen in stand worden gehouden.”
JA21 wil dat patiënten die zonder geldige reden niet op komen dagen voor zorgafspraken een boete krijgen, om verspilling van dure zorgcapaciteit en onnodige kosten te voorkomen.
JA21 ziet innovatie, met name kunstmatige intelligentie, als noodzakelijk om de toekomstige stijging van zorgkosten te beheersen. Instellingen moeten aantoonbaar kennis van AI opdoen en beleid maken om deze technologie effectief in te zetten.
“AI en innovatie prioriteren om toekomstige stijgingen van zorgkosten op te vangen.”
De PVV vindt dat zorgkosten voor veel Nederlanders onbetaalbaar zijn geworden en wil deze fors verlagen door het eigen risico volledig af te schaffen en de tandarts terug in het basispakket te brengen. Ze beloven dat de premie hierdoor niet zal stijgen en willen zorgfraude hard aanpakken om verspilling tegen te gaan. Daarnaast wil de PVV bureaucratie en managementlagen schrappen om de zorg efficiënter en goedkoper te maken.
De PVV wil het eigen risico in de zorg volledig afschaffen zodat niemand zorg mijdt vanwege geldzorgen, en belooft dat de zorgpremie hierdoor niet zal stijgen. Dit moet zorg toegankelijker maken en voorkomen dat mensen behandelingen uitstellen, wat uiteindelijk de kosten verhoogt.
“Daarom schaffen wij het eigen risico volledig af, zodat niemand zorg mijdt door geldzorgen. De PVV zorgt ervoor dat de ziektekostenpremie hierdoor niet zal stijgen. We gaan zorgverzekeraars volledig compenseren.”
“We schaffen de boete op ziek zijn – het eigen risico – helemaal af.”
“Eigen risico geheel afschaffen”
De PVV wil de tandarts weer in het basispakket opnemen, omdat het mijden van tandartszorg leidt tot hogere zorgkosten op de lange termijn. Dit voorstel is bedoeld om preventieve zorg te stimuleren en zo toekomstige kosten te beperken.
“De tandarts komt weer in het basispakket, omdat een gezond gebit geen luxe is. Het mijden van de tandarts heeft negatieve gevolgen voor de algehele gezondheid. Dat is schrijnend en onnodig.”
“Verder komt de tandarts weer terug in het basispakket. Een gezond gebit voor iedereen.”
“Tandarts in het basispakket”
De PVV stelt dat miljarden aan zorggeld verdwijnen door fraude, wat de zorgkosten en premies opdrijft. Door fraude streng te bestrijden en de opbrengsten terug te laten vloeien naar de zorg, willen ze verspilling tegengaan en de kosten drukken.
“Jaarlijks verdwijnt ongeveer € 10 miljard van ons zorggeld naar fraudeurs. Hierdoor stijgen de zorgkosten én de premies. Fraude pakken we keihard aan: opsporing en straffen. De opbrengsten van boetes worden weer aan de zorg besteed.”
“Fraude hard aanpakken en opbrengsten daarvan terug naar de zorg”
De PVV wil bureaucratie en managementlagen in de zorg verminderen, omdat deze de zorg duurder en ingewikkelder maken. Door efficiënter te werken, hopen ze de zorgkosten te verlagen en meer geld aan directe zorg te besteden.
BVNL wil de zorgkosten verlagen door bureaucratie te verminderen, fraude hard aan te pakken en meer transparantie te eisen over geldstromen in de zorg. Ze pleiten voor een systeem waarbij iedereen een vaste eigen bijdrage per behandeling betaalt, ongeacht inkomen, en willen zorg in natura vervangen door persoonsgebonden budgetten. De partij stelt dat deze maatregelen leiden tot meer betaalbare, efficiënte en transparante zorg.
BVNL ziet bureaucratie als een belangrijke oorzaak van hoge zorgkosten en wil deze drastisch terugdringen. Door minder regels en meer focus op daadwerkelijke zorgverlening, verwachten ze kosten te besparen en de efficiëntie te verhogen.
“Structurele aanpak van de bureaucratie in de zorg, er moet voornamelijk gewerkt worden in de zorg, in plaats van aan de zorg.”
“Samen met zorgverleners wordt bekeken waar verspilling zit, waar wet- en regelgeving efficiëntie in de weg staat en waar deregulering mogelijk is. Deze regels worden aangepast als ze goedkopere, betere of slimmere zorg in de weg staan.”
BVNL wil volledige transparantie over waar zorggeld naartoe gaat, om verspilling en ondoelmatige besteding van middelen te voorkomen. Dit moet leiden tot lagere zorgkosten en meer vertrouwen in het systeem.
“Alle geldstromen in de zorg worden inzichtelijk gemaakt. Van premies en subsidies tot PGB’s en Wlz-gelden. We willen precies weten waar elke euro blijft.”
Zorgfraude wordt door BVNL gezien als een grote kostenpost. Ze willen fors strengere straffen en meer middelen inzetten om fraude op te sporen en te bestraffen, om zo de zorgkosten te drukken.
“Zorgfraude wordt gestraft met een minimale gevangenisstraf van één jaar. Daar waar mogelijk zal het Nederlanderschap dan wel ander verblijfstitel worden ingenomen. Dit geldt voor zowel de organisator als eenieder die hieraan heeft meegewerkt.”
“Er worden meer middelen ingezet om zorgfraude op te sporen en te bestraffen.”
BVNL wil dat iedereen een vaste eigen bijdrage per behandeling betaalt, ongeacht inkomen. Dit moet het systeem eenvoudiger en eerlijker maken, en de zorgkosten transparanter.
“Iedereen betaalt een eigen bijdrage, per behandeling, die niet inkomensafhankelijk is.”
Door zorg in natura af te schaffen en alles via persoonsgebonden budgetten (PGB) te laten verlopen, wil BVNL de regie bij de patiënt leggen en bureaucratie verminderen, wat volgens hen leidt tot lagere zorgkosten.
“Zorg in natura wordt afgeschaft en alle zorg gaat worden aangeboden via een Persoonsgebonden Budget (PGB). Dit geeft zorgbehoevenden regie over hun zorgtraject, vermindert bureaucratie en sluit aan bij het streven van BVNL naar minder overheidsbemoeienis en meer individuele autonomie.”
Om de kosten van medicijnen te beperken, wil BVNL dat Nederland nooit meer betaalt dan de laagste prijs elders in de EU.
“Medicijnen zijn in Nederland niet duurder dan de laagste prijs waarvoor ze elders in de EU worden aangeboden.”
NSC wil zorgkosten eerlijker en voorspelbaarder maken door het eigen risico te hervormen, stapeling van kosten voor chronisch zieken te beperken en solidariteit in de zorg te behouden. Ze kiezen voor een vast bedrag per behandeling, verlagen de zorgpremie, en draaien bezuinigingen op tegemoetkomingen voor kwetsbare groepen terug. De partij benadrukt dat kostenbeheersing niet ten koste mag gaan van toegankelijkheid en solidariteit.
NSC wil het huidige eigen risico vervangen door een vaste eigen bijdrage per behandeling, met een jaarlijks maximum, zodat zorgkosten voorspelbaarder en eerlijker worden verdeeld en de toegang tot zorg niet wordt belemmerd.
“Het eigen risico mag de toegang tot de zorg niet belemmeren. In plaats van een halvering van het eigen risico in de zorgverzekering kiezen we voor een beperkte eigen bijdrage van € 50 per behandeling met een maximum van € 385.”
“We hervormen het eigen risico. Elke behandeling kost ongeveer € 50 met een maximum van in totaal € 385. Dat betekent dat mensen die één keer naar het ziekenhuis gaan niet direct hun hele eigen risico moeten betalen.”
“Beperken van het eigen risico tot circa € 50 per behandeling, zodat behandeling niet direct het volledige eigen risico opslokt.”
NSC wil voorkomen dat chronisch zieken en arbeidsongeschikten onevenredig veel zorgkosten betalen door tegemoetkomingen te herstellen en stapeling van kosten te beperken.
Kostenbeheersing mag volgens NSC niet leiden tot minder toegankelijkheid of solidariteit in de zorg; de kosten moeten eerlijk worden verdeeld en kwetsbare mensen beschermd.
“We accepteren geen bezuinigingen die de toegankelijkheid en solidariteit van het stelsel uithollen en ten koste gaan van de bestaanszekerheid van kwetsbare mensen.”
“We hechten zeer aan het behoud van solidariteit in de bekostiging van de gezondheidszorg via premies en belastingen, zodat goede zorg bereikbaar en betaalbaar is en blijft voor jong en oud, arm en rijk, ziek en gezond.”
NSC wil de zorgpremie verlagen en tegelijkertijd de zorgtoeslag afbouwen, zodat het stelsel eenvoudiger en eerlijker wordt.
“De zorgpremie verlagen we. [...] Tegelijk bouwen we toeslagen af, te beginnen bij de zorgtoeslag en de kinderopvangtoeslag.”
De SGP erkent dat de stijgende zorgkosten een groot probleem vormen en wil deze beheersbaar houden door gericht te sturen op effectiviteit, inkomensafhankelijke bijdragen en beperking van onnodige uitgaven. Ze pleiten voor het bevriezen van het eigen risico, inkomensafhankelijke bijdragen voor bepaalde zorgvormen, en het reguleren van winsten in de zorg. De partij wil dat zorg toegankelijk en betaalbaar blijft, met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen.
De SGP wil het eigen risico in de zorg bevriezen en inkomensafhankelijke bijdragen invoeren voor specifieke zorgvormen, zodat de lasten eerlijker verdeeld worden en zorgkosten voor kwetsbare groepen beperkt blijven. Dit moet de financiële toegankelijkheid van zorg waarborgen en voorkomen dat mensen noodzakelijke zorg mijden vanwege kosten.
De SGP wil de eigen bijdragen en bijbetalingen voor bepaalde groepen en zorgvormen beperken, zoals bij geneesmiddelen en langdurige zorg, om te voorkomen dat zorgkosten te hoog oplopen voor mensen die langdurig of intensief zorg nodig hebben.
De partij wil dat alleen bewezen effectieve zorg collectief wordt gefinancierd en dat het basispakket voortdurend wordt getoetst op (kosten)effectiviteit, om verspilling van zorggeld te voorkomen en de zorgkosten te beheersen.
De SGP staat winsten en private financiering in de zorg toe, maar wil deze reguleren om te voorkomen dat zorggeld weglekt naar aandeelhouders in plaats van naar zorgverlening, wat bijdraagt aan het beheersen van de zorgkosten.
“Winsten en private financiering in de zorg worden niet verboden, maar wel gereguleerd.”
BIJ1 wil zorgkosten radicaal verlagen en eerlijker verdelen door de zorg volledig te nationaliseren en marktwerking uit te bannen. Ze schaffen het eigen risico en directe premies af, vervangen deze door een inkomensafhankelijke premie, en garanderen dat iedereen toegang heeft tot alle noodzakelijke zorg zonder financiële drempels. Hun kernvisie is dat zorg een recht is, geen verdienmodel, en dat financiële belangen nooit boven de zorgbehoefte mogen staan.
BIJ1 stelt dat marktwerking en winstbejag de zorg onnodig duur maken en de toegankelijkheid ondermijnen. Door de zorg te nationaliseren en winstoogmerk te verbieden, willen ze de kosten structureel verlagen en de zorg betaalbaar houden voor iedereen.
“De zorg komt volledig in handen van de overheid, van ziekenhuis tot verzekeraar. Winst en markt-bureaucratie in de zorg worden zo verleden tijd.”
“We hebben de zorg lange tijd overgelaten aan de verwoestende vrije markt. Het heeft ervoor gezorgd dat zorginstellingen gericht zijn op het eindeloos vergroten van hun winsten, wat de zorg alleen maar duurder heeft gemaakt.”
“We zetten een stop op private zorginstellingen, nemen alle zorginstellingen weer in publieke handen en werken organisatiebelangen weg. Zo maken we een einde aan zogeheten zorgcowboys en woekerwinsten in de zorg, houden we noodlijdende zorgorganisaties overeind, en werken we de slopende concurrentie de deur uit.”
BIJ1 wil alle directe maandelijkse premies en het eigen risico afschaffen. In plaats daarvan komt er een inkomensafhankelijke, progressieve zorgpremie, zodat de kosten eerlijker verdeeld worden en niemand zorg hoeft te mijden vanwege geld.
“Het ‘eigen risico’ en rekeningen aan de balie schaffen we af. Iedereen draagt bij op basis van hun inkomen en iedereen krijgt de zorg die ze nodig hebben.”
“Alle directe maandelijkse premies en eigen bijdragen worden afgeschaft en vervangen door een inkomensafhankelijke, progressieve zorgpremie.”
BIJ1 wil een Nationaal Zorgfonds oprichten dat alle zorg en tandheelkunde dekt, zodat iedereen automatisch verzekerd is zonder administratieve drempels of uitsluiting.
“We zetten een Nationaal Zorgfonds op dat de zorgverzekeraars gaat vervangen. Het Nationaal Zorgfonds gaat alle zorg en tandheelkunde dekken. Iedereen in Nederland is verzekerd onder dit fonds zonder dat daar actieve inschrijving voor nodig is.”
BIJ1 wil dat mensen met een levenslange of levensbrede handicap niet langer geconfronteerd worden met extra zorgkosten en boetes, en dat zij niet telkens opnieuw hun zorgbehoefte hoeven te bewijzen.
“We stoppen met de stapeling van zorgkosten en boetes op ziek zijn, voor mensen met een levenslange en levensbrede handicap.”
De ChristenUnie wil de stijgende zorgkosten beheersen door de zorgpremie te halveren, het eigen risico niet te verhogen en marktwerking in de zorg af te schaffen. Ze kiezen voor inkomensafhankelijke bijdragen en meer sturing op passende zorg, zodat de zorg betaalbaar en toegankelijk blijft, vooral voor mensen met lagere inkomens en chronisch zieken. De partij wil dat geld de zorg niet langer stuurt, maar dat zorg weer draait om mensen en hun behoeften.
De ChristenUnie stelt voor om de maandelijkse zorgpremie te halveren en de zorgtoeslag te vervangen door een uitkeerbare belastingkorting. Het resterende deel van de zorgkosten wordt via de loonstrook verrekend, waardoor mensen met een lager inkomen minder kwijt zijn aan zorg en mensen met een hoger inkomen iets meer betalen. Dit moet de betaalbaarheid en solidariteit in de zorg vergroten.
“We halveren de maandelijkse zorgpremie. Het resterende deel van onze financiële bijdrage aan de zorgkosten wordt verrekend via de loonstrook. Het netto gevolg van deze wijziging is dat mensen met een lager inkomen voortaan minder geld kwijt zijn aan de zorg en mensen met een hoger inkomen iets meer.”
“In ons belastingvoorstel vervangen we de zorgtoeslag door een uitkeerbare belastingkorting.”
Het eigen risico wordt niet verhoogd en mensen die dit altijd moeten opmaken, zoals chronisch zieken en gehandicapten, krijgen een tegemoetkoming. Hiermee wil de ChristenUnie de financiële druk op kwetsbare groepen verlichten.
“Het eigen risico blijft € 385. We zorgen ervoor dat mensen die altijd hun eigen risico moeten opmaken, zoals chronisch zieken en gehandicapten, een tegemoetkoming krijgen.”
De partij wil een einde maken aan marktwerking in de zorg, omdat dit volgens hen leidt tot verkeerde financiële prikkels en hogere zorgkosten. Ze willen dat alleen passende en bewezen effectieve zorg in het verzekeringspakket komt, met meer sturing door het Zorginstituut.
“Marktwerking hoort niet thuis in de zorg. Het leidt tot prikkels die niet passen bij een samenleving waarin we omzien naar elkaar.”
“Het Zorginstituut krijgt meer instrumenten om dit te sturen zodat alleen passende zorg in het zorgverzekeringspakket zit.”
“Personeelstekorten, stijgende zorgkosten en vergrijzing dwingen om na te denken over wat passende zorg is en wat niet.”
Alle medisch specialisten moeten in loondienst komen om de prikkel tot overbehandeling en daarmee onnodige zorgkosten te verminderen.
“Alle medisch specialisten komen in loondienst. Dit vermindert de prikkel om zo veel mogelijk behandelingen uit te voeren.”
D66 wil zorgkosten beheersbaar houden door het eigen risico niet te verhogen, stapeling van zorgkosten te voorkomen en onnodige of niet-effectieve zorg niet langer te vergoeden. Ze richten zich op gerichte bescherming van kwetsbare groepen en het versimpelen van het zorgsysteem, zodat zorg betaalbaar en toegankelijk blijft voor iedereen.
D66 kiest ervoor het eigen risico niet te verhogen en wil het voor mensen met hoge zorgkosten, zoals chronisch zieken, juist verlagen. Hiermee willen ze voorkomen dat zorgkosten voor deze groep te hoog oplopen en de zorg voor iedereen betaalbaar houden.
“We verhogen het eigen risico van €385 euro niet en je betaalt niet meer dan €150 euro per behandeling. Mensen die een groot deel van hun inkomen aan zorg moeten uitgeven, bijvoorbeeld vanwege een chronische ziekte of een beperking, gaan een veel lager eigen risico betalen.”
“Zo geven we de groep die het moeilijk heeft meer lucht en blijft de zorg betaalbaar voor iedereen.”
D66 wil voorkomen dat mensen, vooral met een handicap of chronische ziekte, door verschillende regelingen met hoge zorgkosten worden geconfronteerd. Dit moet financiële problemen en zorgmijding tegengaan.
“D66 wil stapeling van zorgkosten voorkomen, in het bijzonder voor mensen met een handicap of chronische ziekte.”
Om de zorgkosten te beperken, wil D66 alleen zorg vergoeden die bewezen effectief is. Onnodige behandelingen en niet-werkzame zorg worden uitgesloten van vergoeding.
“Om iedereen de juiste en passende zorg te kunnen bieden, vergoeden we geen zorg meer die onnodig is of waarvan niet bewezen is dat het effectief werkt.”
D66 wil de vijf belangrijkste zorgwetten samenvoegen tot één loket met één indicatie, zodat mensen niet verdwalen in het systeem en onnodige kosten en bureaucratie worden voorkomen.
“D66 wil de vijf wetten in de zorg versimpelen... Via één loket en met één indicatie kunnen mensen voor alle zorg terecht, zodat niemand tussen wal en schip valt.”
D66 wil de zorgtoeslag afschaffen en vervangen door een individueel basisbedrag, zodat het systeem eenvoudiger wordt en mensen meer bestaanszekerheid krijgen zonder aparte zorgtoeslag.
“Ook de zorgtoeslag schaffen we af. Het individuele basisbedrag zorgt ervoor dat het inkomen van mensen op peil blijft.”
D66 erkent de noodzaak om de stijging van de zorgkosten te beperken om de overheidsfinanciën houdbaar te houden en ruimte te houden voor andere investeringen.
“We beperken de stijging van de zorgkosten.”
DENK vindt dat zorgkosten geen drempel mogen zijn voor toegang tot zorg en wil deze fors verlagen. De partij stelt voor het eigen risico volledig af te schaffen, de zorgpremie te verlagen (vooral voor lage- en middeninkomens), en het basispakket uit te breiden met onder andere mondzorg en fysiotherapie. DENK wil de winsten in de zorg beperken en meer publieke middelen inzetten om zorg voor iedereen betaalbaar te houden.
DENK ziet het eigen risico als een belangrijke oorzaak van zorgmijding en wil dit volledig schrappen om zorg toegankelijker te maken voor iedereen, ongeacht inkomen.
Om zorgkosten te verlagen, wil DENK de zorgpremie omlaag brengen, vooral voor lage- en middeninkomens. Dit wil de partij bereiken door winsten in de medische industrie en bij zorgverzekeraars te beperken, geneesmiddelen goedkoper in te kopen, en reserves van verzekeraars in te zetten voor premieverlaging.
“Het verlagen van de zorgpremie, met name voor lage- en midden-inkomens. Dit gaan we doen door het beperken van de winsten in de medische industrie en de big pharma.”
“We leggen de winsten van zorgverzekeraars wettelijk aan banden, gaan bonussen voor bestuurders tegen en willen dat reserves meer ingezet worden voor premieverlagingen.”
DENK wil het basispakket uitbreiden zodat meer zorg, zoals mondzorg en fysiotherapie, standaard vergoed wordt. Dit verlaagt de zorgkosten voor mensen die deze zorg nodig hebben.
“Wij breiden het basispakket uit. Mondzorg, tandheelkundige controles en fysiotherapie komen terug in het pakket.”
Voor mensen die het nodig hebben, wil DENK de zorgtoeslag verhogen en een gemeentelijke basisnorm invoeren zodat overal in Nederland een minimum aan toegankelijke en kwalitatieve zorg gegarandeerd is.
De Partij voor de Dieren wil zorgkosten eerlijker verdelen en betaalbaar maken door het afschaffen van het eigen risico, het verhogen van de inkomensafhankelijke bijdrage en het invoeren van een publiek zorgfonds met uitgebreide dekking. Ze keren zich tegen marktwerking in de zorg, willen preventie volledig vergoeden en pleiten voor het schrappen van eigen bijdragen voor chronisch zieken. De partij richt zich op het toegankelijk maken van zorg voor iedereen, met bijzondere aandacht voor mensen met lage inkomens en chronische aandoeningen.
PvdD wil het eigen risico in de zorg volledig afschaffen en de inkomensafhankelijke bijdrage verhogen, zodat zorgkosten eerlijker verdeeld worden en mensen met een laag inkomen niet langer te veel betalen. Dit moet het mijden van zorg door angst voor hoge kosten tegengaan en de zorgtoeslag overbodig maken.
“Het eigen risico wordt afgeschaft. De inkomensafhankelijke bijdrage gaat omhoog. De zorgtoeslag wordt op deze manier overbodig en het mijden van zorg door de angst voor te hoge kosten wordt tegengegaan.”
“Mensen met meerdere chronische ziektes en een laag inkomen betalen op dit moment te veel zorgkosten. Dat vergroot niet alleen de ongelijkheid in gezondheid, maar ook in inkomen.”
De partij wil dat chronisch zieken geen eigen bijdragen meer hoeven te betalen, bijvoorbeeld in de WMO, om financiële drempels tot noodzakelijke zorg weg te nemen.
“Ook de eigen bijdrage, bijvoorbeeld in de WMO, wordt voor chronisch zieken afgeschaft.”
PvdD wil het huidige zorgverzekeringsstelsel vervangen door een publiek zorgfonds met een bredere dekking, inclusief mondzorg, fysiotherapie en anticonceptie. Preventieve zorg wordt volledig vergoed, zodat kosten geen belemmering vormen voor het gebruik ervan.
“We komen met een zorgfonds met een uitgebreide dekking, ook voor mondzorg, fysiotherapie en (definitieve) anticonceptie.”
“Uitgaven voor of kosten van preventie – zoals de diëtist, verslavingszorg en hulp bij stoppen met roken – komen in het basispakket en worden volledig vergoed.”
De partij stelt dat marktwerking de zorgkosten opjaagt en wil deze zoveel mogelijk uit de zorg halen. Kosten moeten eerlijk verdeeld worden en zorg moet een publieke basisvoorziening zijn.
“Marktwerking hoort niet thuis in de zorg. Het jaagt kosten op, legt druk op zorgverleners en leidt af van waar het echt om zou moeten draaien: goede zorg voor iedereen. We halen marktwerking daarom zo veel als kan uit de zorg en verdelen de kosten eerlijk.”
PvdD vindt dat de nadruk op kosten ten koste is gegaan van kwaliteit en toegankelijkheid. Ze willen de focus verleggen naar goede, toegankelijke zorg voor iedereen.
“De laatste jaren is er te veel aandacht geweest op de kosten van de zorg, die door de wijze waarop de zorg nu is ingericht juist steeds verder toenemen. Door vooral naar de kosten te kijken, zijn de kwaliteit en toegankelijkheid van zorg uit beeld geraakt.”
GroenLinks-PvdA wil de zorgkosten voor burgers verlagen door het eigen risico stapsgewijs af te schaffen, de zorgpremie te verlagen en meer noodzakelijke zorg in het basispakket op te nemen. Ze kiezen voor een solidaire financiering waarbij de rijksten meer bijdragen en de middenklasse minder, zodat zorg toegankelijk en betaalbaar blijft voor iedereen. Hun visie is dat noodzakelijke zorg collectief wordt betaald en niet afhankelijk mag zijn van iemands portemonnee.
GroenLinks-PvdA wil het eigen risico stapsgewijs afschaffen en de zorgpremie verlagen, zodat mensen niet worden geconfronteerd met hoge zorgkosten als ze ziek worden. De financiering van de zorg wordt eerlijker verdeeld, waarbij de rijksten meer gaan betalen en de middenklasse minder, om solidariteit te versterken en de toegankelijkheid te verbeteren.
“We schaffen het eigen risico stapsgewijs af. Het vrijwillig eigen risico verdwijnt helemaal.”
“Daarom komen we met een nieuw plan om het eigen risico te verlagen, waardoor ook de zorgpremie omlaag kan.”
“We gaan de zorg op een andere manier financieren. Dat betekent dat de rijkste Nederlanders meer gaan betalen, de middenklasse minder. Mensen gaan minder premies betalen en we financieren een groter deel collectief. Met ons plan kan de zorgpremie omlaag.”
De partij wil dat noodzakelijke zorg, zoals brillen voor kinderen, spraakcomputers, tandarts- en fysiotherapiebezoek, weer volledig wordt vergoed vanuit het basispakket. Dit voorkomt dat mensen voor essentiële zorgkosten opdraaien en versterkt het principe van solidariteit.
“Voor noodzakelijke zorg zou je geen rekening moeten krijgen. Die kosten betalen we gezamenlijk. Brillen voor kinderen en spraakcomputers komen in het basispakket. Een bezoek aan de tandarts of de fysiotherapeut wordt weer vergoed uit het basispakket.”
GroenLinks-PvdA wil dat kinderen die jeugdzorg nodig hebben, deze zonder eigen bijdrage kunnen krijgen, zodat zorg voor jongeren niet afhankelijk is van het inkomen van hun ouders.
“Geen eigen bijdrage in de jeugdzorg. Kinderen die hulp nodig hebben, moeten die hulp gewoon krijgen. Dat mag niet afhankelijk zijn van het inkomen van ouders. Die kosten betalen we samen.”
De partij wil de toegankelijkheid van zorg verbeteren voor chronisch zieken, onverzekerden en mensen met een kleine beurs, zodat niemand wordt buitengesloten door hoge zorgkosten.
“Wij verbeteren de toegankelijkheid voor chronisch zieken, onverzekerden en mensen met een kleine beurs, zodat iedereen volop mee kan doen.”
Volt wil zorgkosten collectiever financieren om de zorgpremie te verlagen en de toegankelijkheid te vergroten, terwijl het eigen risico blijft bestaan. Ze zetten sterk in op preventie om toekomstige zorgkosten te beperken en willen het basispakket niet uithollen. Hun beleid richt zich op het vereenvoudigen van het zorgsysteem, het belonen van kostenbesparende zorg en het investeren in preventieve maatregelen.
Volt wil dat een groter deel van de zorgkosten uit collectieve middelen wordt betaald, zodat de nominale zorgpremie naar nul kan en het besteedbaar inkomen stijgt, vooral voor uitkeringsgerechtigden. Het eigen risico blijft echter bestaan. Dit moet de betaalbaarheid en solidariteit in de zorg vergroten.
“De zorgkosten moeten voor een groter deel uit de collectieve middelen betaald worden. Zo kunnen we de nominale zorgpremie naar nul euro verlagen en neemt het besteedbaar inkomen van uitkeringsgerechtigden toe. Het eigen risico blijft bestaan.”
Volt ziet preventie als een essentiële manier om toekomstige zorgkosten te beperken. Ze willen structureel investeren in kostenefficiënte preventie en preventieve mondzorg terugbrengen in het basispakket, zodat onnodige medische ingrepen en kosten worden voorkomen.
Volt vindt het onverantwoord om het basispakket te verkleinen of behandelingen te schrappen vanwege financiële tekorten. Alleen behandelingen die wetenschappelijk bewezen ineffectief zijn, mogen eruit.
“Het is onverantwoord om het basispakket uit te kleden of behandelmogelijkheden te schrappen, omdat er op andere vlakken financiële tekorten zijn.”
“Behandelingen die volgens wetenschappelijk onderzoek niet effectief zijn of niet meer het effectiefste alternatief zijn, mogen wel uit het basispakket verwijderd worden.”
Volt wil perverse prikkels uit de zorgfinanciering halen en zorgaanbieders financieel belonen als zij inzetten op preventie, de menselijke maat en het vermijden van onnodige dure behandelingen.
“Zorgaanbieders die kostenbesparend werken, door meer in te zetten op preventie, de menselijke maat en de zin of onzin van intensieve behandelingen in de laatste levensfase moeten daar financieel voor worden beloond.”
50PLUS wil de zorgkosten voor ouderen beheersbaar houden door in te zetten op preventie, verlaging van het eigen risico en het nemen van maatregelen die de zorgvraag verminderen. Ze pleiten voor concrete investeringen in preventieve maatregelen en het structureel verlagen van financiële drempels voor zorggebruik, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen.
50PLUS ziet preventie als een effectieve manier om zorgkosten te beperken, door gezondheidswinst te realiseren en de zorgvraag te verminderen. Ze stellen voor om te investeren in maatregelen zoals extra thuiszorg tijdens hittegolven, omdat deze op termijn leiden tot lagere zorgkosten.
“Deze maatregelen redden letterlijk levens. De kosten (800 miljoen euro per jaar) wegen ruim op tegen de gezondheidswinst en verminderde zorgkosten.”
Om de zorgkosten voor mensen met een laag inkomen te verlagen, wil 50PLUS het eigen risico in de zorg structureel omlaag brengen. Dit moet ervoor zorgen dat zorg toegankelijk blijft en mensen niet afzien van noodzakelijke zorg vanwege de kosten.
“Een verlaging van het eigen risico zorg, op een manier die mensen met een laag inkomen ook werkelijk meer oplevert.”