Verkiezingsprogramma's 2025 overzorg akkoord, normen en waarden, woningmarkt, energierekening, asielzoekers en Europa
NSC kiest voor een strengere en realistischere koers op asiel en migratie, wil de woningmarkt toegankelijker maken door meer betaalbare woningen te bouwen, en zet in op het verlagen van de energierekening via verduurzaming. Op zorggebied ondersteunt NSC regionale zorgakkoorden en samenwerking. De partij benadrukt het belang van Nederlandse normen en waarden, met nadruk op sociale samenhang en integratie.
Strenger asiel- en migratiebeleid, opvang in de regio
NSC wil de instroom van asielzoekers beperken, opvang in de regio als uitgangspunt nemen en Europese samenwerking benutten voor een nieuw asielstelsel. Kansarme asielzoekers krijgen sobere opvang en statushouders geen voorrang meer op sociale huurwoningen.
“Het asielbeleid moet strenger en realistischer. Nederland levert een solidaire bijdrage aan de opvang van mensen die vluchten voor vervolging, oorlog of geweld, maar onze samenleving moet dit wel aankunnen. Opvang in de regio is het uitgangspunt.”
“De invoering van het Europees Asiel- en Migratiepact is daarom van groot belang. Door betere registratie en verplichte grensprocedures krijgen we zicht op wie de Europese Unie binnen wil en kunnen kansarme asielaanvragen direct aan de buitengrens worden afgehandeld.”
“We willen het tweestatusstelsel opnieuw invoeren: onderscheid maken tussen persoonlijk vervolgden”
“De opvang van kansarme en overlastgevende asielzoekers wordt sterk versoberd. Onze opvang is bedoeld voor mensen die echt bescherming nodig hebben, niet voor mensen die het systeem misbruiken. Voor de groep die weinig kans maakt op asiel geldt een sobere, tijdelijke opvang, gericht op snelle terugkeer.”
“We stellen een verbod op voorrang van statushouders in bij toewijzing van een sociale huurwoning.”
Meer betaalbare woningen en versnellen woningbouw
NSC wil het woningtekort aanpakken door meer sociale huur- en betaalbare koop- en huurwoningen te bouwen, procedures te versnellen en flexibele woonvormen te stimuleren. De partij wil ook misbruik op de huurmarkt tegengaan.
“De overheid moet daarom meer regie nemen en besluiten afdwingen om meer huizen te bouwen. Nieuw Sociaal Contract zet daarbij vol in op de bouw van sociale huurwoningen en betaalbare huur- en koopwoningen zodat iedereen een passend huis kan vinden.”
“We investeren € 2 miljard extra in een versnellingsfonds voor de woningmarkt. Met het geld worden woningbouwprojecten sneller uitgewerkt, concrete knelpunten aangepakt en vergunningen eerder verleend.”
“Het is dus noodzakelijk dat er snel meer betaalbare woningen komen; we streven naar een aandeel van 30% sociale huur en van 2/3de betaalbare koop en midden-huur.”
“We stimuleren hospitaverhuur door de kamervrijstelling te verhogen en tijdelijke verhuur makkelijker te maken. Zo helpen we woningnood te verminderen.”
Energielasten verlagen door verduurzaming woningen
NSC wil de energierekening structureel verlagen door woningen te verduurzamen, met prioriteit voor isolatie en ondersteuning voor mensen die de rekening niet kunnen betalen.
“Het verduurzamen van woningen is van belang om de energiearmoede terug te dringen en om de aarde goed achter te laten voor volgende generaties. De nationale opbrengst van de veiling van CO2-rechten voor de gebouwde omgeving (ETS2) moet met voorrang worden besteed aan de isolatie van woningen.”
“Energielasten verlagen we structureel door woningen te verduurzamen.”
“Wie de energierekening echt niet kan betalen, kan een beroep doen op het energienoodfonds dat structureel beschikbaar komt.”
Regionale zorgakkoorden en integrale zorg
NSC bouwt voort op bestaande zorgakkoorden en wil regionale samenwerking tussen zorgaanbieders, verzekeraars en overheden versterken, met bindende afspraken over toegankelijkheid en betaalbaarheid.
“We bouwen voort op het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Aanvullend Zorg en Welzijnsakkoord (AZWA). We ondersteunen dat er een regionaal samenhangend zorgaanbod komt, waarbij zorgaanbieders, zorgverzekeraars, welzijnswerk en overheden bindende afspraken maken over de toegankelijkheid, beschikbaarheid en betaalbaarheid.”
Nederlandse normen en waarden centraal, sociale samenhang versterken
NSC benadrukt het belang van westerse waarden, de Nederlandse taal en sociale samenhang. Integratie en het omarmen van Nederlandse normen zijn essentieel voor nieuwkomers en bestaande inwoners.
“We staan pal voor westerse waarden zoals vrijheid, democratie, gelijkheid en (religieuze) tolerantie.”
“De Nederlandse taal moet weer de norm zijn op straat en op de werkvloer.”
“Het moet voor nieuwkomers en Nederlanders duidelijk zijn wat het betekent om Nederlands staatsburger te zijn: waarden omarmen, de taal spreken, rechten én plichten kennen.”
Europese samenwerking, maar behoud nationale soevereiniteit
NSC wil actief bijdragen aan Europese samenwerking op migratie, woningmarkt en andere terreinen, maar waakt voor uitholling van nationale soevereiniteit en pleit voor uitzonderingen waar nodig.
“We dragen actief bij in Europa, maar waken voor uitholling van de nationale soevereiniteit.”
“Mocht het niet lukken om tot goede, werkbare regels te komen binnen de Europese Unie dan overwegen we met andere EU-landen afspraken te maken over binnengrenzen (asiel-Schengen) of zelfs in uiterste geval een ‘opt out’ van het Europese beleid.”
“EU-wetgeving heeft grote invloed op het Nederlandse woningbeleid. Daarom willen we een Europese uitzondering op staatssteunregels voor midden-huur (vergelijkbaar met de vrijstelling voor sociale diensten van algemeen economisch belang DAEB) en een Europees Woningfonds.”
50PLUS zet sterk in op toegankelijke en betaalbare ouderenzorg, een streng en onderscheidend migratiebeleid binnen Europese kaders, en het stimuleren van woningbouw gericht op ouderen om doorstroming te bevorderen. De partij wil de energierekening verlagen door Europees klimaatbeleid te volgen en nationale lasten te beperken. Hun visie draait om solidariteit tussen generaties, behoud van Nederlandse normen en waarden, en het beschermen van bestaanszekerheid voor ouderen.
Volledige uitvoering van zorgakkoorden en Ouderenzorgwet
50PLUS wil dat bestaande zorgakkoorden volledig worden uitgevoerd en pleit voor een Ouderenzorgwet die ouderen gelijke rechten geeft als jongeren in de jeugdzorg. Het doel is toegankelijke, waardige en toekomstbestendige zorg, met minder bureaucratie en meer zeggenschap voor zorgprofessionals en cliënten.
“Volledige uitvoering van het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg (HLO).”
“Volledige uitvoering van het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA).”
“We pleiten voor de invoering van een Ouderenzorgwet, waarin aan ouderen vergelijkbare rechten worden toegekend met de rechten van jongeren volgens de Jeugdzorgwet.”
Streng migratiebeleid met Europees asielkader
50PLUS kiest voor een streng migratiebeleid dat onderscheid maakt tussen typen migratie, inzet op opvang in de regio en versterking van Europese buitengrenzen. Er wordt een maximum aan de instroom gesteld, economische migranten krijgen geen asiel, en integratie-eisen worden aangescherpt.
“We willen een gemeenschappelijk Europees asielbeleid waarbij de buitengrenzen worden versterkt en opvang in de regio de regel wordt.”
“Met een coalitie van gelijkgestemde Europese landen wordt het Vluchtelingenverdrag aangepast.”
“Geen recht op asiel voor economische vluchtelingen of personen uit veilige landen.”
“Het beperken van de instroom tot een afgesproken maximum.”
“Voorwaarde om Nederlander te worden is dat men de Nederlandse taal beheerst.”
Meer bouwen voor ouderen en doorstroming bevorderen
50PLUS wil het woningtekort aanpakken door te focussen op levensloopbestendige woningen voor ouderen, zodat doorstroming op de woningmarkt op gang komt en jongeren meer kansen krijgen. Er komt een hernieuwd Ministerie voor Volkshuisvesting en een concrete bouwdoelstelling.
“Meer bouwen voor 50-plussers.”
“De doelstelling van 290.000 levensloopbestendige woningen wordt gefaseerd gerealiseerd met oog voor netcongestie en bouwcapaciteit om de doorstroming weer écht op gang te krijgen.”
“Het Ministerie voor Volkshuisvesting wordt weer in het leven geroepen.”
Energielasten omlaag via Europees klimaatbeleid
50PLUS wil de energierekening verlagen door te stoppen met nationale extra regels en CO2-heffingen, en in te zetten op gezamenlijk Europees klimaatbeleid. Zo wordt de concurrentiepositie beschermd en worden huishoudens niet onnodig belast.
“Dezelfde regels voor iedereen binnen Europa. Dus geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
“Het elektriciteitsnet is verstopt, kwetsbaar en de prijzen zijn extreem hoog in vergelijking met andere landen.”
Nederlandse normen en waarden als integratievoorwaarde
50PLUS benadrukt het belang van Nederlandse normen en waarden, vooral bij integratie van nieuwkomers. Taalbeheersing en het besef van rechten én plichten zijn essentieel om Nederlander te worden.
“Nieuwe Nederlanders hebben behalve rechten ook plichten.”
Minder macht en uitgaven voor de EU
50PLUS wil het takenpakket van de EU beperken, verspilling tegengaan en de invloed van Europese regels op nationale begrotingen en sociale zekerheid minimaliseren.
FVD wil Nederland weer soeverein maken door immigratie en asiel te stoppen, de EU te verlaten, en nationale normen en waarden te beschermen. Ze pleiten voor een radicaal restrictief migratiebeleid, lagere energierekeningen via afschaffing van klimaatbeleid en heropening van gaswinning, een vrije woningmarkt met voorrang voor Nederlanders, en een toegankelijke zorg zonder bureaucratie. Hun kernvisie is nationale controle, behoud van Nederlandse identiteit en het terugdraaien van supranationale invloed.
Asielstop en restrictief migratiebeleid
FVD ziet immigratie en asiel als een bedreiging voor de Nederlandse cultuur, verzorgingsstaat en veiligheid, en wil daarom een volledige asielstop, remigratie stimuleren en internationale verdragen opzeggen. Ze willen opvang in de regio, strafbaarstelling van illegaliteit en voorrang voor Nederlanders op de woningmarkt en sociale voorzieningen.
“We stoppen volledig met asielopvang in Nederland, investeren in opvang in de regio en stellen illegaal verblijf in Nederland strafbaar.”
“We stoppen met het opnemen van nieuwe asielzoekers, breken lopende procedures af en ontmantelen het COA, zodat opvang in de regio de norm wordt.”
“We zeggen het VN-vluchtelingenverdrag, Schengen, het Marrakechpact en het EVRM op en streven naar een NEXIT, zodat Nederland volledig zelf kan bepalen wie ons land binnenkomt en wie niet.”
“We stoppen met de huisvesting van statushouders in sociale woningen en geven voorrang op wachtlijsten aan Nederlanders.”
Nationale normen en waarden centraal
FVD stelt dat immigratie de Nederlandse identiteit en sociale cohesie ondermijnt en wil daarom nationale waarden en tradities beschermen. Ze koppelen dit aan hun migratiebeleid en het beperken van supranationale invloed.
“Onze cultuur en identiteit moeten we behouden en versterken. Daarom stoppen we met asielopvang in Nederland, investeren we in opvang in de regio en stellen illegaal verblijf strafbaar.”
“Een nieuwe kans voor Nederland: een trots, veilig land waar onze waarden centraal staan en we samen bouwen aan een sterke toekomst.”
Vrije woningmarkt met voorrang voor Nederlanders
FVD wil de woningmarkt vrijmaken van regulering, duurzaamheidseisen en sociale huurverplichtingen, met expliciete voorrang voor Nederlanders bij nieuwbouw en sociale huur. Ze willen het woningtekort oplossen door jaarlijks 100.000 woningen te bouwen en de Wet Betaalbare Huur af te schaffen.
“We bouwen jaarlijks 100.000 nieuwe woningen met voorrang voor Nederlanders, zodat het woningtekort verdwijnt.”
“We stoppen met de verplichting voor private projecten om sociale woningen te bouwen, zodat bouwen weer rendabel wordt.”
“We stoppen met het huisvesten van statushouders in de sociale sector en geven Nederlanders altijd voorrang.”
“We geven verhuurders volledige vrijheid in de keuze van hun huurders, zodat het aanbod in de huurmarkt weer wordt vergroot, met name in het middensegment.”
Lagere energierekening door afschaffen klimaatbeleid en gaswinning
FVD wil de energierekening verlagen door het klimaatbeleid volledig te stoppen, kolencentrales te heropenen, gaswinning in Groningen te hervatten en in te zetten op kernenergie. Ze keren zich tegen verplichte verduurzaming en willen keuzevrijheid in verwarming.
“We trekken de klimaatwet in, zeggen het klimaatverdrag van Parijs op en stoppen zodoende volledig met alle vormen van ‘duurzaamheidsbeleid’.”
“We hervatten de gasboringen in Groningen, waar nog eens voor circa 585 miljard euro aan gasbaten gerealiseerd kunnen worden. Zo zorgen we voor lagere rekeningen en een bloeiende economie.”
“We laten gasgestookte cv-ketels toe en maken de warmtepomp niet verplicht, zodat mensen zelf kunnen kiezen hoe ze hun huis verwarmen.”
Zorg: minder bureaucratie, lagere premies, vrije artsenkeuze
FVD wil de zorg toegankelijker en betaalbaarder maken door bureaucratie te schrappen, premies te verlagen, en de vrije artsenkeuze te behouden. Ze willen ouderenzorg versterken en regionale ziekenhuizen heropenen.
“We verlagen de zorgpremies en schrappen onnodige regelzucht en overdreven bureaucratie.”
“We snijden bureaucratie weg, zodat zorgverleners met passie hun werk ongestoord kunnen doen, en we behouden de vrije artsenkeuze voor patiënten.”
“Regionale ziekenhuizen moeten worden heropend, zodat de tijd en energie weer ten goede komen aan de patiënt in plaats van aan administratie.”
Uittreden uit de EU (NEXIT) en nationale soevereiniteit
FVD wil Nederland uit de EU laten treden om weer volledige controle te krijgen over immigratie, economie en wetgeving. Ze zien de EU als een bedreiging voor de nationale democratie en belangen.
“We sturen daarom aan op intelligente uittreding uit de EU en herzien onze betrokkenheid bij andere supranationale organisaties zoals de NAVO.”
“Voor het behoud van onze democratie en onze welvaart acht Forum voor Democratie het van essentieel belang om als Nederland de Europese Unie te verlaten (NEXIT) en ons aan te sluiten bij de EFTA, de Europese vrijhandelszone waar ook welvarende landen als Zwitserland en Noorwegen deel van uitmaken.”
GroenLinks-PvdA wil de woningmarkt hervormen door meer betaalbare woningen te bouwen, speculatie tegen te gaan en huurders beter te beschermen. Ze pleiten voor een menswaardig en efficiënt asielbeleid binnen Europese kaders, met snelle procedures, eerlijke opvang en respect voor mensenrechten. Op het gebied van energie willen ze de energierekening verlagen door woningen te verduurzamen, vooral voor mensen met een laag inkomen.
Meer betaalbare woningen bouwen en huurders beschermen
GroenLinks-PvdA ziet de woningnood als een urgent probleem en wil jaarlijks 100.000 nieuwe woningen bouwen, de verkoop van betaalbare huurwoningen aan commerciële partijen reguleren en huurders beschermen tegen woekerhuren en slechte isolatie. Speculatie met woningen en grond wordt actief tegengegaan.
“100.000 nieuwe woningen per jaar”
“We willen de verkoop van betaalbare huurwoningen reguleren. Zo behouden we betaalbare woningen in verschillende buurten.”
“We zorgen ervoor dat de lonen harder stijgen dan de huren. In tijden van hoge inflatie mogen de huren dan niet te hard stijgen. Om explosieve huurstijgingen te voorkomen, komt er een wettelijke bovengrens aan de toegestane huurstijging.”
“Huurders betalen letterlijk de rekening als verhuurders weigeren een woning te isoleren. Wij leggen daarom de verantwoordelijkheid waar die hoort: bij de verhuurder.”
“Met een opkoopbescherming zorgen we dat woningen naar mensen gaan die er gaan wonen, in plaats van naar speculanten”
Energiekosten verlagen door verduurzaming woningen
De partij wil de energierekening structureel verlagen door woningen te isoleren en verduurzamen, met speciale aandacht voor huurders en mensen met een laag inkomen. Verhuurders worden verplicht om woningen te isoleren, en lokale initiatieven voor energiebesparing worden ondersteund.
“Huurders betalen letterlijk de rekening als verhuurders weigeren een woning te isoleren. Wij leggen daarom de verantwoordelijkheid waar die hoort: bij de verhuurder.”
“De laatste jaren zijn op tal van plekken initiatieven gestart voor de verduurzaming van wijken, zoals energiegemeenschappen en witgoedregelingen waarbij huishoudens met een laag inkomen hun oude, energieslurpende koelkast, vriezer of wasmachine kunnen inruilen voor een energiezuinig exemplaar. Dit soort succesvolle initiatieven en regelingen ondersteunen we en breiden we uit.”
Menswaardig en efficiënt asielbeleid binnen EU-kaders
GroenLinks-PvdA wil een humaan asielbeleid met snelle, eerlijke procedures, kleinschalige opvang en respect voor mensenrechten, gebaseerd op het EU asiel- en migratiepact. Overlastgevers worden aangepakt, maar iedereen heeft recht op basisvoorzieningen en rechtsbijstand.
“We voeren het Migratie- en Asielpact van de EU uit en stellen onze wetgeving daarop in. Een snelle en eerlijke procedure aan de buitengrens moet vluchtelingen duidelijkheid geven over de kans op asiel.”
“We voeren de Spreidingswet uit en kiezen zo veel mogelijk voor kleinschalige opvang.”
“Bij al deze maatregelen kijken we scherp naar effectiviteit en respect voor de rechten van asielzoekers en de internationale verdragen. We blijven pal staan voor het VN Vluchtelingenverdrag.”
“Overlastgevende asielzoekers, vaak mensen zonder perspectief op inwilliging, ondermijnen het draagvlak voor goede asielopvang.”
“Iedereen die in Nederland verblijft, heeft recht op eerste levensbehoeften als zorg, onderdak, voedsel en rechtsbijstand.”
Minder arbeidsmigratie en betere registratie
De partij wil minder afhankelijkheid van arbeidsmigratie, misstanden tegengaan en de registratie van arbeidsmigranten verbeteren om grip te krijgen op aantallen en leefbaarheid te waarborgen.
“Wij sturen op minder arbeidsmigratie. Bedrijven die alleen kunnen bestaan dankzij laagbetaald werk en uitbuiting hebben in Nederland niets te zoeken.”
“Veel arbeidsmigranten zijn nu slecht geregistreerd en daarom niet in beeld. Daarom verbeteren we de registratie van arbeidsmigranten.”
Europese samenwerking op basis van waarden en mensenrechten
GroenLinks-PvdA wil Europese samenwerking versterken, met nadruk op mensenrechten, eerlijke handel en het tegengaan van mensenrechtenschendingen aan de buitengrenzen van de EU.
“We baseren ons beleid en onze asielwetgeving op het EU asiel- en migratiepact: snelle en zorgvuldige procedures aan de buitengrens, effectieve terugkeer van wie uit een veilig land afkomstig is en evenredige verdeling over de lidstaten van wie kansrijk is.”
“Nederland zal actief pushbacks en andere mensenrechtenschendingen aan de buitengrenzen tegengaan en Frontex dient de handhaving daarvan te versterken. We willen geen EU-financiering voor grensbeleid dat mensenrechten schendt.”
Zorg: Geen concreet zorgakkoord, wel aandacht voor basiszorg
Er wordt geen expliciet "zorgakkoord" genoemd, maar er is aandacht voor toegankelijke basiszorg en het beëindigen van dakloosheid.
“We houden vast aan de afspraak om onvrijwillige dakloosheid in 2030 te beëindigen. Ook zorgen we ervoor dat mensen allereerst een dak boven het hoofd krijgen (Housing First).”
“Mensen kunnen niet meer vertrouwen op wat heel vanzelfsprekend zou moeten zijn in een rijk land als Nederland: goede kinderopvang, zorg voor de vele jongeren met problemen, een leraar voor de klas, een huisarts in de buurt als je iets mankeert of een wijkagent die een oogje in het zeil houdt.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) kiest voor een sociaal rechtvaardige koers: toegankelijke zorg zonder marktwerking, een eerlijke en duurzame woningmarkt, het uitbannen van energiearmoede, humane opvang en rechten voor asielzoekers, en een kritisch-constructieve houding ten opzichte van Europese samenwerking. De partij wil publieke regie op essentiële voorzieningen, bescherming van kwetsbaren en een samenleving gebaseerd op gelijkwaardigheid en mensenrechten.
Zorg: Publieke regie en toegankelijkheid
PvdD wil af van marktwerking in de zorg en zet in op toegankelijke, kleinschalige en mensgerichte zorg, met extra aandacht voor kwetsbare groepen en regionale spreiding. De partij pleit voor het terugdraaien van bezuinigingen en het waarborgen van zorg voor iedereen, ongeacht verblijfsstatus.
“Zorgverzekeraars verliezen hun sturende rol. Tot het zorgfonds volledig is ingevoerd, beperken we hun invloed op zorginkoop, selectie en controle.”
“Iedereen in Nederland heeft recht op zorg, ongeacht gender, etnische afkomst of verblijfstatus. Een beschaafde samenleving zorgt voor al haar inwoners.”
“De zorg blijft regionaal toegankelijk, lokale ziekenhuizen blijven overeind.”
“Zorg voor mensen zonder documenten of asielzoekers blijft gewaarborgd.”
“De bezuinigingen op de CAK-regeling en de subsidieregeling voor zorg aan onverzekerden (sov) worden teruggedraaid.”
Woningmarkt: Wonen geen verdienmodel, meer sociale huur
De partij wil speculatie tegengaan, sociale huur uitbreiden, verduurzaming versnellen en energiearmoede bestrijden. Wonen moet betaalbaar en duurzaam zijn, met publieke regie en bescherming van huurders.
“Huizen zijn om in te wonen, niet om een slaatje uit te slaan. Steeds meer mensen komen in de knel door hun hoge huur, of kunnen geen aanspraak maken op een huurwoning. Huisjesmelken en speculeren maken we onaantrekkelijk door maatregelen in te voeren waarmee (lokaal) gestuurd kan worden op de verdeling van woningen.”
“We beperken het aantal panden dat een particuliere verhuurder mag verhuren. Toegelaten instellingen zoals woningcorporaties krijgen meer investeringsmogelijkheden voor realisering van huurwoningen in het middensegment.”
“Er komt een nationale doelstelling om energiearmoede uit te bannen en een renovatiefonds voor grootschalige verduurzaming van woningen met oog voor kwetsbare huishoudens.”
“Verhuurders mogen pas huur verhogen na verplichte isolatie van hun woningen, en huurders draaien nooit op voor verplichte energiebesparende investeringen van de verhuurder.”
Energiekosten: Energiearmoede uitbannen en verduurzaming versnellen
PvdD wil energiearmoede structureel aanpakken door woningen te verduurzamen, subsidies te verhogen en de energierekening betaalbaar te houden, vooral voor kwetsbare huishoudens.
“We beschermen kwetsbare huishoudens tegen energiearmoede. Afsluiting van gas en stroom bij betalingsachterstanden wordt verboden.”
“Natuurinclusieve isolatie en verduurzaming wordt financieel aantrekkelijker door het verhogen van subsidies en verduurzamingsleningen die ervoor zorgen dat de maandelijkse lasten gelijk blijven.”
Asielzoekers: Humane opvang en gelijke rechten
De partij kiest voor een humaan asielbeleid, snelle procedures, afschaffing van beperkende wetten, en gelijke toegang tot basisvoorzieningen voor iedereen, ongeacht verblijfsstatus. Discriminatie en criminalisering van migranten worden bestreden.
“We schaffen de Koppelingswet af. Deze wet beperkt of ontneemt ongedocumenteerde mensen toegang tot zorg, onderwijs, onderdak, werk en nog veel meer levensbehoeften.”
“Mensen die in Nederland een verblijfsvergunning aanvragen, krijgen snel een zorgvuldig besluit over hun verblijfsrecht. De wachttijd bij de IND wordt aanzienlijk verkort.”
“Toegang tot voedselbanken en daklozenopvang wordt losgekoppeld van nationaliteit en verblijfsstatus.”
“Nederland tornt niet aan het VN-Vluchtelingenverdrag en stuurt dus geen mensen terug naar hun land van herkomst als zij daar worden vervolgd vanwege hun geaardheid, religie, politieke overtuiging of etnische afkomst.”
Europa: Kritisch op marktwerking, steun voor mensenrechten
PvdD wil Europese samenwerking waar nodig voor grensoverschrijdende problemen, maar behoudt nationale zeggenschap over publieke diensten. De partij is kritisch op marktwerking en pleit voor sociale en ecologische vooruitgang binnen de EU.
“De EU stopt met regels die marktwerking opdringen aan de publieke sector. Publieke diensten blijven wat ons betreft zoveel mogelijk in overheidshanden om het algemeen belang te dienen.”
“De inrichting van ons sociale zekerheidsysteem, inning en besteding van belastinggeld, ons pensioenstelsel, de gezondheidszorg en andere publieke diensten, vinden we in beginsel nationale bevoegdheden.”
“De Partij voor de Dieren beoordeelt Europese voorstellen op deze beleidsterreinen daarom kritisch, maar we zijn constructief wanneer plannen daadwerkelijk zorgen voor sociale of ecologische vooruitgang.”
De SP pleit voor een sterke publieke sector met betaalbare zorg zonder eigen risico, een rechtvaardige woningmarkt met veel nieuwe sociale huurwoningen, en een collectieve aanpak van de energierekening via verduurzaming. Op het gebied van asiel en Europa wil de SP eerlijke verdeling van vluchtelingen, snelle procedures, en meer nationale regie, met nadruk op integratie en solidariteit. Hun kernvisie is dat basisvoorzieningen als zorg, wonen en energie collectief, betaalbaar en toegankelijk moeten zijn, waarbij solidariteit en sociale rechtvaardigheid centraal staan.
Zorg zonder eigen risico en inkomensafhankelijke premie
De SP wil de zorg collectief organiseren, het eigen risico afschaffen en de premie inkomensafhankelijk maken, zodat zorg toegankelijk blijft voor iedereen ongeacht inkomen. Ze keren zich tegen marktwerking en willen publieke basisvoorzieningen garanderen.
Recht op betaalbaar wonen en één miljoen sociale huurwoningen
De SP ziet wonen als een recht en wil één miljoen betaalbare huurwoningen realiseren, huren bevriezen, en sociale huur toegankelijk maken voor een brede groep. Ze willen de regie terug bij gemeenten en marktwerking terugdringen.
“Met het Grote Woonplan garanderen we voor iedereen een betaalbaar en goed huis. Door een Nationaal Woonfonds op te richten kunnen we één miljoen extra huurwoningen beschikbaar maken via nieuwbouw, het ombouwen van leegstaande panden en het terugkopen van te dure huurwoningen.”
“Wij bouwen één miljoen betaalbare huurwoningen, bevriezen de huren en geven bewoners weer zeggenschap over hun huis en hun buurt.”
“We draaien de inperkingen van minister Blok terug en herstellen het recht op betaalbaar wonen voor velen. Zo zorgen we ervoor dat politieagenten, leraren, zorgverleners en andere mensen met een normaal inkomen niet langer vastzitten aan torenhoge huren op de vrije markt.”
Energielasten omlaag door collectieve verduurzaming
De SP wil de energierekening structureel verlagen door grootschalige collectieve verduurzaming van woningen, zonnepanelen op daken en het terugdringen van marktwerking in de energievoorziening.
“We gaan de klimaatcrisis te lijf met collectief beleid waar iedereen voordeel bij heeft. Geen individuele verantwoordelijkheid, maar gezamenlijk georganiseerde en gefinancierde maatregelen zoals zonnepanelen op alle geschikte daken, het verduurzamen van woningen...”
“Wij zetten in op een grootschalig verduurzamingsoffensief dat woonlasten verlaagt en wooncomfort verbetert.”
Eerlijke verdeling en snellere procedures voor asielzoekers
De SP wil dat alle gemeenten, ook de rijkste, bijdragen aan de opvang van vluchtelingen, en dat asielprocedures maximaal zes maanden duren. Ze pleiten voor een eerlijke verdeling van vluchtelingen binnen Nederland en Europa, en aparte, strenge opvang voor mensen uit veilige landen.
“Alle gemeenten dragen bij aan de opvang, dus ook de rijkste. De opvang van vluchtelingen moet eerlijk verdeeld worden over gemeenten.”
“Asielprocedures moeten maximaal zes maanden duren. De wettelijke beslistermijn voor een asielprocedure moet in maximaal zes maanden zijn afgerond.”
“Vluchtelingen eerlijk verdelen in Europa. Als vluchtelingen niet veilig in de eigen regio kunnen worden opgevangen, dan nemen we ze op in de EU tot ze veilig kunnen terugkeren. Alle lidstaten moeten hier een bijdrage aan leveren.”
“Mensen uit veilige landen apart opvangen. We moeten effectiever omgaan met mensen uit veilige landen. ... Aparte en strenge opvang moet terugkeer als functie hebben...”
Integratie als recht en plicht, bevorderen van gedeelde normen en waarden
De SP benadrukt dat integratie van migranten essentieel is, met nadruk op het leren van de Nederlandse taal en het respecteren van grondwettelijke vrijheden en rechten. Ze willen segregatie tegengaan door gemengde scholen en buurten te bevorderen.
“Wanneer migranten in Nederland mogen (ver)blijven is het van het grootste belang dat zij integreren. Dat is zowel een recht als een plicht.”
“De overheid, bedrijven en onderwijsinstellingen moeten ervoor zorgen dat mensen die hier komen wonen vanaf dag één Nederlands leren.”
“Specifiek beleid komt er voor mensen met een grote afstand tot onze samenleving, zodat problemen als taal en werkloosheid, maar ook eergerelateerd geweld en genitale verminking, beter kunnen worden aangepakt.”
“We bestrijden de tweedeling en segregatie op school en in de buurt, bijvoorbeeld door woningen te bouwen in verschillende prijsklassen. In rijkere gemeenten en buurten wordt ook voldoende ruimte gemaakt voor de huisvesting van nieuwkomers.”
Kritisch op Europese marktwerking, voor sociale samenwerking
De SP is kritisch op Europese marktwerking, wil meer nationale regie over publieke voorzieningen, maar pleit wel voor Europese samenwerking op sociale en duurzame thema’s.
“We werken in Europa samen om onze economie eerlijker en duurzamer te maken. We pleiten voor Europese regels die producten reparatievriendelijk en duurzaam maken...”
“De huidige Europese wetgeving (CSDDD) voldoet niet en moet worden aangescherpt. Tot die tijd moet er nationale antiwegkijk wetgeving (IMVO) komen.”
De VVD kiest voor strengere regels rond asiel en migratie, meer centrale regie en minder regels op de woningmarkt, het betaalbaar houden van de energierekening en het stellen van duidelijke normen en waarden voor nieuwkomers. In de zorg wil de VVD kosten beperken via zorgakkoorden en doelmatigheidsnormen. De partij benadrukt Nederlandse soevereiniteit binnen Europa, met een leidende rol voor Nederland in streng Europees asiel- en begrotingsbeleid.
Strenger asielbeleid en beperking instroom
De VVD wil de asielinstroom fors beperken, opvang versoberen en alleen nog vluchtelingen toelaten via hervestiging, met een leidende rol voor Nederland in Europa. Het beleid is gericht op bescherming van de eigen voorzieningen en het tegengaan van overlast en druk op de woningmarkt.
“De VVD wil grip krijgen op de instroom, die behapbaar maken voor ons land en ruimte houden voor echte vluchtelingen die onze hulp nodig hebben. Wij staan voor een selectief migratiebeleid dat onze soevereiniteit herstelt en onze vrijheid, rechtsstaat en voorzieningen beschermt.”
“De VVD wil dit systeem fundamenteel veranderen: vluchtelingen kunnen alleen nog via hervestiging naar Nederland komen. Dit betekent dat er niet meer in Nederland asiel kan worden aangevraagd.”
“Wij een verbod op voorrang voor statushouders in. Voor statushouders worden sobere flexwoningen gebouwd om azc’s te ontlasten.”
“De asielopvang voor kansarme, overlastgevende en criminele asielzoekers wordt maximaal versoberd.”
“Voor zover dit na de verkiezingen nog niet is geregeld, schaffen wij de asielvergunning voor onbepaalde tijd af, korten we de duur van de verblijfsvergunning voor bepaalde tijd in naar drie jaar, voeren we een tweestatusstelsel in met alle mogelijke bijbehorende beperkingen, schaffen we de dwangsommen af en stellen we illegaal verblijf strafbaar.”
“Wel willen we, net zoals in België, dat bepaalde categorieën asielzoekers niet meer worden opgevangen. Hierbij gaat het in ieder geval om alleenstaande en alleenreizende mannen.”
“Humane opvang voor echte vluchtelingen, maar niet ten koste van eigen inwoners”
Nederlandse normen en waarden als voorwaarde voor verblijf
De VVD stelt dat statushouders pas in aanmerking komen voor huisvesting als zij actief Nederlandse waarden onderschrijven, met een strenge toets vooraf.
“Statushouders die op azc’s verblijven komen pas in aanmerking voor andere vormen van huisvesting op het moment dat zij zowel in woord als in daad achter de Nederlandse waarden staan. Hierop wordt vooraf actief en intensief getoetst.”
Meer centrale regie en minder regels op de woningmarkt
De VVD wil de woningmarkt vlot trekken door centrale regie, het schrappen van bouwregels, het stimuleren van doorstroming en het aanpakken van scheefwonen, zodat mensen met een normaal salaris een huis kunnen betalen.
“We gaan flink schrappen in bouwregels en nemen maatregelen die de betaalbaarheid van koop- én huurhuizen vergroten. De rem op bouwen, transformeren en herbestemmen moet eraf. Dat vraagt om centrale regie.”
“Wij kiezen voor meer regie, meer doorstroming, meer huizen, maar minder regels. Een functionerende woningmarkt waar je met een normaal salaris een goed huis kunt betalen.”
“Om sociale huurwoningen beschikbaar te houden voor de mensen die deze woningen het hardst nodig hebben, komt er een jaarlijkse inkomenstoets voor sociale huurwoningen, om te bepalen of de huurprijs nog passend is.”
Energiekosten omlaag via lagere energiebelasting
De VVD wil de energierekening verlagen door de energiebelasting te verlagen en verduurzaming te stimuleren, zodat energie voor huishoudens betaalbaar blijft.
“Om ervoor te zorgen dat energie voor huishoudens betaalbaarder wordt, verlagen we de energiebelasting.”
“Tot slot willen we met bedrijven een nieuw energieakkoord sluiten om ook in de toekomst de rekening betaalbaar te houden en de problemen op het energienet samen op te kunnen lossen.”
Zorgkosten beperken via zorgakkoorden en doelmatigheidsnormen
De VVD wil de kosten in de zorg beperken door doelmatigheid te bevorderen, verspilling tegen te gaan en afspraken te maken in lijn met gesloten zorgakkoorden.
“We stellen zorgverzekeraars en zorgkantoren in staat de doelmatigheid van de zorg verder te verbeteren en de kosten te beperken, in lijn met de gesloten zorgakkoorden. We stellen normen om verspilling en inefficiënties tegen te gaan.”
Strengere Europese regels en Nederlandse soevereiniteit
De VVD wil dat Nederland een leidende rol speelt in het aanscherpen van Europese asiel- en begrotingsregels, met sancties voor landen die zich niet aan afspraken houden en een opt-out als Europese samenwerking onvoldoende oplevert.
“Het Europese asiel- en migratiepact is een goed middel om de asielinstroom drastisch te beperken en terugkeer te bevorderen. Dit pact werkt alleen als alle EU-lidstaten zich eraan houden. Daarom willen wij dat de Europese Commissie EU-lidstaten sanctioneert die weigeren de strengere regels van het pact uit te voeren.”
“Mocht Nederland in Europa onvoldoende steun vinden voor de voorgestelde stelselwijziging en mochten lidstaten blijven weigeren om de Europese asielregels na te leven, dan willen wij bij een volgende Europese verdragswijziging een opt-out op asiel.”
“De overheid moet zich houden aan de Europese begrotingsregels en -normen en het begrotingstekort beheersbaar maken, zodat de rekening niet wordt doorgeschoven naar volgende generaties. We vragen dit ook van andere EU-landen. Zij moeten hoge schulden afbouwen en terugkeren naar begrotingsdiscipline. De Europese Commissie moet sneller optreden tegen lidstaten die de afspraken niet nakomen.”
BVNL pleit voor een harde asielstop, het behoud van Nederlandse normen en waarden, deregulering van de woningmarkt, verlaging van de energierekening door nationale energieproductie, en een kritische, transparante zorgsector zonder internationale inmenging. Hun voorstellen zijn concreet: directe asielstop, afschaffing van huurtoeslag voor niet-Nederlanders, volledige regie over energie en zorg, en het opzeggen van verdragen als de EU Nederland niet meer zeggenschap geeft.
Directe asielstop en beperking immigratie
BVNL ziet immigratie als de kern van problemen op de woningmarkt, in de zorg en voor de Nederlandse cultuur. Ze willen per direct een asielstop, opvang in de regio, het sluiten van AZC’s, en het opzeggen van internationale verdragen indien nodig.
“Per direct een asielstop invoeren.”
“We zeggen het vluchtelingenverdrag uit 1951 op. Dit was immers voor een ander soort vluchteling en andere aantallen bedoeld.”
“Uiteindelijk sluiten we alle AZC’s en worden deze gebouwen getransformeerd naar woningen.”
“Om de afbraak van Nederland te stoppen moeten we onmiddellijk stoppen met het toelaten van asielzoekers en kansarme migranten en niet accepteren dat onze eigen cultuur verdwijnt ten faveure van culturen en moralen die niet de onze zijn en die onze manier leven en onze waarden bedreigen. Hiertoe is het onvermijdelijk dat we een groot aantal internationale verdragen opzeggen.”
Behoud en overdracht van Nederlandse normen en waarden
BVNL benadrukt het belang van Nederlandse kernwaarden, verzet zich tegen cultuurrelativisme en wil deze waarden actief overdragen via onderwijs en beleid.
“De Nederlandse identiteit, cultuur, burgerschap en daarbij horende kernwaarden moeten worden doorgegeven in het onderwijs.”
“Belang Van Nederland wil het goede van vroeger behouden. De Nederlandse cultuur, met haar waarden van vrijheid, discipline, spaarzaamheid, fatsoen en gemeenschapszin, is het fundament van onze samenleving. Wij verzetten ons tegen cultuurrelativisme, identiteitsdenken en het afbreken van nationale trots.”
Deregulering en liberalisering van de woningmarkt
BVNL stelt dat woningnood vooral door immigratie en overheidsregels komt. Ze willen minder regels, afschaffing van voorrang voor statushouders, en het vergunningsvrij maken van woningdelen en transformatie van gebouwen.
“Het woningtekort oplossen. Dit kan door de immigratie te stoppen en de woningmarkt te liberaliseren en te dereguleren, zodat er meer woningen kunnen worden bijgebouwd.”
“Geen voorrang meer voor een sociale woning voor statushouders.”
“Het vergunningsvrij maken van woningdelen, het splitsen van woningen, het optoppen van woningen, het transformeren van kantoren naar woningen en het afschaffen van de kostendelersnorm, die er allemaal toe leiden dat de markt weer normaliseert.”
Energiekosten omlaag door nationale productie
BVNL wil de energierekening verlagen door in te zetten op eigen gaswinning en kernenergie, en zich minder afhankelijk maken van buitenlandse energie.
“Nederland moet streven naar energiesoevereiniteit waardoor we als land minder afhankelijk worden van energie uit het buitenland en de energierekening omlaaggaat. Daarvoor moeten we vrij worden gelaten om kerncentrales te bouwen en doorgaan met het veilig produceren van aardgas uit beschikbare Nederlandse gasvelden.”
“We gaan door met ontwikkeling van en productie uit gasvelden in de Noordzee.”
Transparante, gedereguleerde en nationale zorg
BVNL wil minder bureaucratie, meer transparantie in geldstromen, harde aanpak van zorgfraude, en geen internationale bemoeienis met het Nederlandse zorgbeleid.
“Alle geldstromen in de zorg worden inzichtelijk gemaakt. Van premies en subsidies tot PGB’s en Wlz-gelden. We willen precies weten waar elke euro blijft.”
“Zorgfraude wordt gestraft met een minimale gevangenisstraf van één jaar. Daar waar mogelijk zal het Nederlanderschap dan wel ander verblijfstitel worden ingenomen.”
“Geen internationaal gezondheidsbeleid met mandaat voor ondemocratische organisaties zoals de WHO en verplichtingen voor lidstaten en nationale overheden.”
Minder macht voor de EU, opt-out bij gebrek aan zeggenschap
BVNL wil economische samenwerking in Europa, maar geen overdracht van soevereiniteit. Als Nederland geen zeggenschap krijgt over asiel- en stikstofbeleid, willen ze het EU-lidmaatschap heroverwegen.
“Een bindend referendum over het EU-lidmaatschap. Economische samenwerking binnen een Europese Economische Gemeenschap (EEG) is prima en vrijhandel is een groot goed. Maar de overdracht van soevereiniteit naar de EU moet stoppen en we moeten de mogelijkheid krijgen tot opt-ins en opt-outs.”
“Indien Nederland niet meer zeggenschap krijgt over het asielbeleid en het stikstofbeleid dan kunnen we het EU-lidmaatschap verruilen voor een associatieverdrag.”
DENK pleit voor een sterke publieke regie op zorg, woningmarkt en asiel, met nadruk op sociale rechtvaardigheid, inclusiviteit en betaalbaarheid. Ze willen meer betaalbare woningen, een menswaardig asielbeleid, lagere energielasten en een zorgstelsel zonder eigen risico. Europa moet volgens DENK samenwerken op basis van solidariteit, maar zonder verlies van nationale soevereiniteit.
Meer betaalbare woningen en strenge aanpak discriminatie
DENK ziet de woningcrisis als een van de grootste uitdagingen en wil fors investeren in betaalbare woningen, huurregulering en het tegengaan van discriminatie op de woningmarkt. De overheid moet de regie nemen en zorgen voor eerlijke toegang tot huisvesting.
“Het tekort aan woningen is misschien wel de grootste uitdaging van Nederlanders in het dagelijkse leven. De bestaanszekerheid van heel veel mensen staat onder druk doordat de huren en de woningprijzen te hoog zijn.”
“Wij willen sneller en meer bouwen. Het doel is om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen.”
“Een wettelijke norm in te voeren voor meer betaalbare woningen. Hierbij moet 50% bestaan uit sociale huur en koopwoningen, 40% betaalbare middenhuur en koop, en 10% hoger segment.”
“Voor woningmarktdiscriminatie komen zwaardere straffen en boetes.”
“Makelaars die discrimineren en geen beterschap vertonen worden uit het beroep gezet.”
Zorg zonder eigen risico en meer inclusiviteit
DENK wil de zorg betaalbaar en toegankelijk maken door het afschaffen van het eigen risico, het verlagen van de zorgpremie en het investeren in cultuursensitieve en inclusieve zorg. Ze benadrukken het belang van keuzevrijheid en het tegengaan van marktwerking.
“Door het afschaffen van het eigen risico, het verlagen van de zorgpremie, het betaalbaar houden van huren en het verlagen van de BTW zorgen we ervoor dat het leven van mensen weer betaalbaar wordt.”
“Keuzevrijheid voor de patiënt en cultuursensitieve zorg moeten het uitgangspunt zijn.”
“Binnen de wettelijke normen en het aanbestedingsbeleid wordt cultuursensitieve en inclusieve zorg een harde eis.”
Menswaardig asielbeleid en snelle integratie
DENK kiest voor een humaan asielbeleid met snelle procedures, kleinschalige opvang en directe toegang tot werk voor vluchtelingen. Ze verwerpen streng asielbeleid en willen internationale samenwerking gericht op mensenrechten.
“De strenge asielwetten van de extreemrechtse regering gaan de prullenbak in. Dit betekent dat de rechtspositie van vluchtelingen niet wordt beperkt, de duur van verblijfsvergunningen niet wordt ingeperkt, gezinshereniging niet moeilijker wordt gemaakt en er geen tweestatusstelsel komt.”
“We ondersteunen organisaties die zich inzetten voor de opvang en bescherming van vluchtelingen in en buiten de Europese Unie.”
“Vluchtelingen en statushouders horen zo snel mogelijk het recht te krijgen om te werken zodat ze hun eigen inkomen kunnen verdienen.”
“Versnelde procedures, zonder afbraak van menswaardigheid. We investeren in de IND, het COA en gemeentelijke uitvoering om procedures te versnellen.”
Energielasten verlagen en geen extra consumententaksen
DENK wil de energierekening verlagen door te investeren in duurzame energie, het behouden van de salderingsregeling en het vermijden van extra belastingen op consumentenproducten. Klimaatbeleid mag niet leiden tot hogere lasten voor burgers.
“De energierekening moet omlaag. Wij willen de energiebelasting voor huishoudens verlagen.”
“Geen onnodige bemoeizucht richting consumenten. Klimaatbeleid is hard nodig, maar mag geen middel worden om burgers betuttelend te bejegenen of op de kosten te jagen. Daarom komt er géén belasting op vlees, géén extra heffing op suiker en géén toeslag op plastic verpakkingen.”
Europese samenwerking zonder verlies van soevereiniteit
DENK is voor Europese samenwerking op het gebied van vrede, migratie en defensie, maar wil dat Nederland zijn soevereiniteit behoudt. Ze pleiten voor humane migratie en internationale solidariteit, niet voor een Europa dat zich afsluit.
“We zullen als Europa meer onze eigen verantwoordelijkheid moeten nemen. Dat betekent meer Europese samenwerking op internationaal gebied en op defensiegebied, zonder het verlies van onze eigen soevereiniteit.”
“De oplossing ligt niet in een Europa dat zichzelf afsluit achter muren, maar in het creëren van legale migratieroutes en te investeren in klimaatrechtvaardigheid, het voorkomen van conflicten en het bevorderen van globale economische gelijkheid.”
BIJ1 pleit voor radicale hervormingen op het gebied van wonen, energie, zorg, asiel en Europa, met nadruk op publieke voorzieningen, gelijke rechten en sociale rechtvaardigheid. Ze willen de woningmarkt onttrekken aan de marktlogica, de energierekening verlagen door publieke investeringen, universele toegang tot zorg garanderen, en een open, solidaire benadering van asiel en migratie binnen een democratischer Europa. Hun voorstellen zijn concreet, gericht op het terugdringen van ongelijkheid en het centraal stellen van mensenrechten boven markt- of nationale belangen.
Woningmarkt nationaliseren en sociale huur uitbreiden
BIJ1 wil de woningmarkt onttrekken aan commerciële belangen door nationalisatie, het terugpakken van grond van speculanten, het afschaffen van de vrije huursector en het fors uitbreiden van sociale en coöperatieve woonvormen. Dit moet wonen weer tot een basisrecht maken en gentrificatie tegengaan.
“We beginnen met grond en gebouwen terugpakken van de grootste private beleggers en particuliere huisjesmelkers.”
“Alle bestaande woningcorporaties worden genationaliseerd.”
“De ‘vrije’ huursector schaffen we af. Alle huurwoningen vallen onder een bindend en algemeen puntensysteem dat de maximale huur bepaalt.”
“De hypotheekrenteaftrek (of: de bezitters-subsidie) schaffen we in fasen binnen 10 jaar af.”
Energiekosten verlagen door publieke investeringen en recht op energie
BIJ1 wil de energierekening structureel verlagen door publieke investeringen in isolatie, het verbieden van afsluiting bij betalingsproblemen, en het stimuleren van energiecoöperaties. Energie wordt als basisrecht gezien, met extra bescherming voor lage inkomens.
“Toegang tot energie en water is een basisrecht. Het wordt verboden om de toegang hiertoe te ontnemen door huishoudens af te sluiten.”
“De staat voert een nationaal isolatieoffensief uit waarbij alle slecht geïsoleerde woningen binnen 10 jaar worden aangepakt, te beginnen bij sociale huur en koopwoningen in arbeiderswijken. Isolatie wordt volledig bekostigd door de overheid en uitgevoerd door publieke teams, zonder kosten voor bewoners. Dit verlaagt de energierekening.”
“We investeren fors in het (financieel) ondersteunen van de opzet van energiecoöperaties en andere lokale initiatieven waar bewoners eigenaarschap en zeggenschap hebben over hun energievoorziening.”
Universele toegang tot zorg en afschaffen marktwerking
BIJ1 wil de zorg volledig in publieke handen brengen, marktwerking afschaffen en zorg toegankelijk maken voor iedereen, ongeacht verblijfsstatus of inkomen. Ze pleiten voor hogere kwaliteitsnormen en meer zeggenschap voor cliënten en zorgverleners.
“Iedereen krijgt gelijke toegang tot basisvoorzieningen, ongeacht verblijfsstatus. Mensen hebben recht op daklozenopvang, medische zorg, voedselbanken, passend werk en gratis taallessen tot C1-niveau.”
“De kwaliteitscriteria voor verzorgingstehuizen moeten omhoog. Verzorgingstehuizen mogen geen dumpplek zijn.”
Open grenzen en universeel verblijfsrecht
BIJ1 streeft naar open grenzen, universeel verblijfsrecht en volledige gelijke rechten voor migranten en asielzoekers. Ze willen migratiedeals en restrictieve EU-wetgeving afschaffen, en pleiten voor een humaan, solidair Europees asielbeleid.
“Nederland opent de grenzen voor alle landen, versoepelt visumvoorwaarden en schaft de inkomenseis af.”
“Nederland pleit binnen de Europese Unie actief voor meer toegankelijke en veilige vluchtroutes, en een betere toegang tot asielprocedures. Internationale migratiedeals, zoals de Tunesië-deal en de Egypte-deal, worden teruggedraaid.”
“Nederland zet zich binnen de EU actief in voor een solidair asielsysteem, waarbinnen een eerlijke (her)verdeling van gevluchte mensen plaatsvindt middels een verdeelsleutel, en waarbij mediterrane landen ontlast worden.”
Europa democratiseren en sociale rechten versterken
BIJ1 wil een democratischer Europa met meer macht voor het Europees Parlement, bescherming van mensenrechten en sociale minima, en een einde aan militarisering en marktliberalisering.
“De EU wordt veel democratischer. Het Europees Parlement krijgt een belangrijkere rol bij het maken van wetten en regels.”
“Nederland zet zich in om radicaal gelijke rechten in Europa sterker te maken. Meer geld en menskracht zetten we in om de rechten van onder andere mensen met een migratieachtergrond, mensen op de vlucht, mensen zonder nationaliteit en officiële identiteit (staatlozen), LHBTQIA+ mensen en Roma en Sinti te beschermen.”
“We maken een einde aan de militarisering van de grenzen van Europa. Nederland zet zich ervoor in dat de EU radicaal eerlijk delen, anti-imperialisme en solidariteit centraal stelt in wetten en regels en budgettering.”
D66 zet in op een eerlijke en toegankelijke woningmarkt, een menselijk en effectief asielbeleid binnen Europese samenwerking, en het betaalbaar en duurzaam maken van de energierekening. De partij benadrukt solidariteit, vrijheid en menselijkheid als kernwaarden, en wil concrete hervormingen zoals het afschaffen van toeslagen, het bouwen van meer sociale woningen, en het versnellen van de energietransitie. D66 kiest voor Europese samenwerking als sleutel tot oplossingen voor migratie, energie en bestaanszekerheid.
Meer sociale huurwoningen en doorstroming bevorderen
D66 wil het woningtekort aanpakken door meer sociale huurwoningen te bouwen, doorstroming te stimuleren en huurders beter te beschermen. Het doel is een eerlijke woningmarkt waar iedereen een betaalbaar huis kan vinden, met speciale aandacht voor starters, ouderen en aandachtsgroepen.
“We leggen wettelijk vast dat bij nieuwbouw in elke gemeente minstens 30% sociale huur komt, zodat gemeenschappen in wijken gemengd blijven.”
“Voor doorstroming is regie nodig. Het vraagt om heel goede samenwerking tussen banken, huiseigenaren, gemeenten, woningcorporaties en zorgorganisaties. De eerste stap is meer huizen bouwen voor oudere mensen, zodat wie dat wil, kan verhuizen naar een passende plek.”
“Woningcorporaties krijgen weer de ruimte om te doen waarvoor ze zijn opgericht: samen met de overheid en hun huurdersorganisaties betaalbare huizen bouwen in leefbare buurten.”
Energiekosten verlagen door verduurzaming woningen
D66 wil de energierekening structureel verlagen door woningen versneld te verduurzamen, onder andere via isolatie en het stimuleren van duurzame energie. De partij streeft ernaar dat verduurzaming niet leidt tot hogere maandlasten voor bewoners.
“We gaan sneller aan de slag om alle huizen in Nederland energiezuinig te maken. Dat is goed voor de portemonnee en voor het klimaat.”
“We starten een grootschalig isolatieplan: vóór 2030 verduurzamen we minimaal 1 miljoen huurwoningen.”
“We maken het makkelijker voor mensen om duurzamer te leven, zonder extra maandlasten. Mensen kunnen bijvoorbeeld hun huis isoleren of gaan rijden in een elektrische auto zónder dat dit elke maand extra geld kost. De lening hiervoor wordt afbetaald uit de lagere energiekosten.”
Menselijk en effectief asielbeleid met Europese samenwerking
D66 kiest voor een humaan asielbeleid met snelle procedures, eerlijke verdeling binnen Europa en directe integratie van nieuwkomers. De partij steunt het Europese migratiepact en wil opvang met een menselijke maat, waarbij solidariteit en mensenrechten centraal staan.
“We steunen de invoering van het Europese migratiepact in juni 2026 als belangrijke stap naar een eerlijk, humaan en werkend asielsysteem in Europa.”
“We investeren in opvang met een menselijke maat, eerlijk verdeeld over ons land. De Spreidingswet blijft.”
“Nieuwkomers die in Nederland verblijven, moeten vanaf het begin kunnen meedoen. Dat geldt zeker voor kansrijke asielzoekers en voor mensen die een status hebben gekregen.”
“We stellen mensen in staat om vanaf dag één mee te doen aan onze samenleving. We maken taal, onderwijs en werk vanaf dag één mogelijk.”
Europese samenwerking als basis voor oplossingen
D66 ziet Europese samenwerking als essentieel voor het oplossen van grensoverschrijdende problemen zoals migratie, energie en economische veiligheid. De partij wil dat Nederland het voortouw neemt in Europa voor gezamenlijke, toekomstgerichte oplossingen.
“Met D66 neemt Nederland het voortouw in Europa. Te vaak verzanden we in Haagse regelruzies en blokkades. Dat kost tijd, geld en vertrouwen. Het is tijd voor Europese oplossingen, zoals voor schone energie, innovatie, eerlijke kansen en stabiliteit in een instabiele wereld.”
“Het pact biedt regie op migratie en versterkt samenwerking tussen lidstaten. Daarbij pleiten we voor een eerlijke verdeling tussen de verschillende lidstaten.”
Solidariteit, vrijheid en menselijkheid als kernwaarden
D66 benadrukt dat solidariteit, eerlijkheid en menselijkheid leidend moeten zijn in beleid, vooral rond asiel en opvang. De partij wijst stoere taal en uitsluiting af en kiest voor doordacht, effectief beleid dat mensenrechten respecteert.
“We houden vast aan de waarden die onder de huidige verdragen liggen: solidariteit, eerlijkheid en menselijkheid. Mensen die vluchten voor oorlog en geweld, vangen we op. Mensen gaan nooit terug naar onveilige gebieden.”
“We moeten de zorgen van mensen wegnemen met doordacht en effectief beleid, in plaats van met stoere taal.”
Zorg: Toegankelijkheid, kwaliteit en minder bureaucratie
Hoewel er geen expliciet "zorgakkoord" wordt genoemd, zet D66 in op toegankelijke, kwalitatief goede zorg zonder onnodige regels en wachtlijsten. De partij wil zorg dichtbij huis, afgestemd op de behoeften van mensen.
“En als je zorg nodig hebt, wil je die snel en van goede kwaliteit, zonder moeilijke regels of lange wachtlijsten. Je wil zorg die goed bereikbaar is, en waar dat kan ook dichtbij huis.”
De ChristenUnie zet sterk in op het bouwen van betaalbare woningen, een menswaardige en rechtvaardige asiel- en integratieaanpak, en het versterken van normen en waarden met nadruk op gemeenschapszin en christelijke wortels. Op Europees niveau pleit de partij voor samenwerking op kerntaken, met respect voor nationale soevereiniteit en bescherming van mensenrechten. Concrete voorstellen zijn onder meer het bouwen van 100.000 woningen per jaar, afschaffen van de kostendelersnorm, snelle en rechtvaardige asielprocedures, en het centraal stellen van Nederlandse taal en waarden bij integratie.
100.000 betaalbare woningen per jaar bouwen
De ChristenUnie wil het woningtekort aanpakken door fors te investeren in betaalbare woningen, met prioriteit voor mensen met een gewoon inkomen. Dit moet de wooncrisis structureel oplossen en de leefbaarheid in buurten versterken.
“We bouwen 100.000 woningen per jaar, waarvan ten minste tweederde goed te betalen is voor mensen met een gewoon inkomen. Daarvoor trekken we de komende jaren miljarden extra uit en maken we ruimte voor ontmoeting in buurten.”
“Om dat in te lopen, moeten we elk jaar 100.000 nieuwe woningen bouwen. De ChristenUnie wil dat dit tempo echt gehaald wordt, en maakt daar het komende decennium 20 miljard euro extra voor vrij: 10 miljard extra investeringen in betaalbare woningbouw en structureel een miljard per jaar door woningcorporaties meer investeringsruimte te bieden dan ze nu hebben.”
Afschaffen kostendelersnorm voor meer solidariteit en woonruimte
De partij wil de kostendelersnorm afschaffen om het delen van woningen te stimuleren, waardoor meer mensen in woonnood geholpen kunnen worden en de basis van de samenleving wordt versterkt.
“Daarom schaffen we de kostendelersnorm in de Participatiewet af voor mensen die onderdak bieden aan iemand in nood of bereid zijn om hun woning te delen met iemand anders.”
“We schaffen de kostendelersnorm in de Participatiewet af voor mensen die tijdelijk of structureel onderdak bieden aan iemand in nood of bereid zijn om hun woning te delen met iemand anders.”
Snelle, rechtvaardige asielprocedure en menswaardige opvang
De ChristenUnie wil een efficiënte asielketen met snelle duidelijkheid voor asielzoekers, menswaardige opvang, en afspraken over terugkeer of perspectief voor afgewezenen. Ze zijn tegen strafbaarstelling van illegaliteit en willen Europese samenwerking met waarborgen voor mensenrechten.
“We zorgen voor voldoende, kwalitatieve opvangcapaciteit die kan meebewegen met pieken en dalen in aantallen asielzoekers. Dit voorkomt geldverspilling aan dure noodlocaties, zoals in hotels of op cruiseschepen. IND en COA worden voldoende en stabiel gefinancierd voor hun taak en ondersteund bij de inrichting van een efficiëntere asielprocedure. Asielzoekers krijgen snel duidelijkheid of zij mogen blijven, zodat mensen kunnen starten met hun leven in Nederland, of terugkeren.”
“We staan in voor menswaardige opvang en begeleiding van afgewezen asielmigranten, waarbij gewerkt wordt aan terugkeer. Waar dat niet mogelijk is werken we aan een duurzaam perspectief: doormigratie of legalisering van verblijf. We zijn tegen strafbaarstelling van illegaliteit en hulp aan ongedocumenteerden wordt nooit strafbaar.”
“We committeren ons aan snelle en rechtvaardige invoering van het EU migratiepact. Het pact biedt de mogelijkheid tot snelle procedures en een strikter toezicht op mensen die elders in de EU zijn aangekomen. We zien tegelijkertijd ook dat in de uitvoering het pact de kans op mensenrechtenschendingen vergroot, vooral in landen aan de Europese buitengrenzen. Er moet op worden toegezien dat lidstaten hun verantwoordelijkheid nemen, detentie alleen beperkt wordt toegepast en kinderen nooit in detentie terechtkomen.”
Integratie: Nederlandse taal en waarden centraal
Integratie is volgens de ChristenUnie alleen succesvol als nieuwkomers de Nederlandse taal beheersen en de grondwettelijke waarden onderschrijven, met nadruk op christelijke wortels en participatie in de samenleving.
“Integratie draait niet alleen om economische bijdrage, maar vooral om het aanvaarden van de Nederlandse samenleving, inclusief onze taal, grondwettelijke bepalingen (o.a. vrijheid van meningsuiting, godsdienstvrijheid, respect voor minderheden), geschiedenis, en christelijke wortels van ons land. Het beheersen van de Nederlandse taal, ook door arbeidsmigranten, is daarbij essentieel.”
“Voor succesvolle integratie is beheersing van de Nederlandse taal en het onderschrijven van de participatieverklaring essentieel.”
“Het spreken van het Nederlands en het onderschrijven van de waarden zoals vastgelegd in de grondwet is daarvoor randvoorwaarde.”
Europese samenwerking op kerntaken, met respect voor soevereiniteit
De ChristenUnie steunt Europese samenwerking op grensoverschrijdende thema’s als migratie, klimaat en economie, maar benadrukt het belang van subsidiariteit en nationale soevereiniteit.
“Voor grote grensoverschrijdende uitdagingen is Europese samenwerking noodzakelijk: (arbeids)migratiebeleid, klimaatverandering, belastingontwijking en een eerlijke (digitale) economie. In deze tijd met geopolitiek schuivende panelen is strategische autonomie op Europees niveau cruciaal.”
“Europese samenwerking begint met duidelijkheid over bevoegdheden. Het moet helder zijn waar lidstaten zelf verantwoordelijk voor zijn en waar de Europese Unie wel of niet over gaat. Voor de ChristenUnie is subsidiariteit het uitgangspunt: besluiten worden genomen op het laagst mogelijke niveau, zo dicht mogelijk bij mensen.”
Normen en waarden: nadruk op gemeenschap en christelijke wortels
De partij benadrukt het belang van gemeenschapszin, dienstbaarheid en de christelijke wortels van Nederland en Europa als fundament voor beleid en samenleving.
“Integratie draait niet alleen om economische bijdrage, maar vooral om het aanvaarden van de Nederlandse samenleving, inclusief onze taal, grondwettelijke bepalingen (o.a. vrijheid van meningsuiting, godsdienstvrijheid, respect voor minderheden), geschiedenis, en christelijke wortels van ons land.”
“Vanuit hun christelijk geloof hebben de grondleggers de Europese Unie gebaseerd op menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid voor de wet, de rechtsstaat en mensenrechten.”
De PVV wil een totale asielstop, stelt Nederlanders nadrukkelijk voorop bij woningtoewijzing en pleit voor lagere energielasten en een sterkere nationale soevereiniteit binnen Europa. Op de woningmarkt wil de partij sociale huren verlagen, statushouders geen voorrang meer geven en procedures versnellen. In de zorg wil de PVV het eigen risico afschaffen, bureaucratie verminderen en meer investeren in ouderenzorg.
Totale asielstop en uitzetting bij misdrijf
De PVV wil alle asielzoekers weigeren aan de grens, bestaande azc’s sluiten en statushouders geen voorrang meer geven op woningen. Criminele vreemdelingen worden direct uitgezet.
“Totale asielstop: alle asielzoekers worden aan de grens geweigerd (artikel 72 VWEU)”
“Met de PVV komt er geen enkel azc meer bij! De Spreidingswet wordt meteen ingetrokken. Azc’s die sinds de inwerkingtreding van de Spreidingswet zijn geopend, worden gesloten.”
“Nooit meer voorrang op sociale huurwoningen voor statushouders – ook niet met urgentie”
“Vreemdelingen (waaronder statushouders) worden na veroordeling voor één misdrijf – na het uitzitten van de straf en intrekking van de verblijfsstatus – direct uitgezet”
Meer woningen voor Nederlanders, geen voorrang statushouders
De partij stelt dat het woningtekort vooral Nederlanders treft en wil sociale huren verlagen, procedures versnellen en statushouders uitsluiten van voorrang.
“De PVV verlaagt volgend jaar de sociale huren met 10%. Woningcorporaties worden gecompenseerd: door voor hen de winstbelasting te schrappen, komt de bouwopgave niet in gevaar.”
“Kortere en snellere vergunningverlening en procedures; tijdelijk beperken van de mogelijkheden tot bezwaar en beroep tegen woningbouw waar een omgevingsplan vastligt”
“We schrappen en vereenvoudigen bouweisen zoveel mogelijk. We stoppen met het eindeloze geneuzel over duurzaam en circulair bouwen. Er komen geen verplichte warmtepomp en geen nieuwe duurzaamheidseisen; we gaan ook niet verplicht van het gas af.”
Energielasten omlaag, geen verplichte verduurzaming
De PVV wil de energierekening verlagen door de btw op energie te verlagen en geen verplichte verduurzaming op te leggen.
Zorg: eigen risico afschaffen en bureaucratie verminderen
De partij wil het eigen risico in de zorg afschaffen, bureaucratie terugdringen en meer investeren in ouderenzorg.
Nationale soevereiniteit en opt-out binnen Europa
De PVV wil minder macht naar Brussel, een opt-out op asiel en immigratie, en lagere afdrachten aan de EU.
“In Brussel zullen we door het inzetten van veto’s of het weigeren van de te hoge Nederlandse bijdrage aan de EU-begroting een opt-out op asiel en immigratie afdwingen.”
“We zijn al jaren de grootste nettobetaler aan Brussel. En ze willen bij elke begroting meer en meer. Het is genoeg!”
Volt pleit voor een menswaardige, Europese aanpak van asiel en migratie, een sterke pan-Europese samenwerking op de woningmarkt en energietransitie, en het waarborgen van gelijke rechten en kansen voor iedereen. Ze willen meer betaalbare woningen bouwen, de energierekening betaalbaar houden via Europese samenwerking, en vluchtelingen solidair en humaan opvangen. Hun visie is sterk gericht op Europese samenwerking, sociale rechtvaardigheid en duurzaamheid.
Menswaardige en solidaire opvang van asielzoekers in de EU
Volt wil een humane, gezamenlijke Europese aanpak van asiel en migratie, met eerlijke verdeling van verantwoordelijkheid en directe toegang tot zorg en participatie voor asielzoekers. Ze benadrukken het belang van mensenrechten en het vermijden van deals met dubieuze regimes.
“We kiezen daarom voor een menselijk en solidair vluchtelingenbeleid in de hele EU. We verdelen de verantwoordelijkheid over landen en zorgen zo voor menswaardige en goed georganiseerde opvang.”
“Volt pleit ervoor dat Nederland het nieuwe solidariteitsmechanisme volledig implementeert en kiest voor solidariteit door herverdeling.”
“Volt houdt vast aan internationale en Europese verdragen. Nederland moet zich houden aan de verdragen wanneer de rechten van vluchtelingen in het geding zijn en niet de randen van de regels opzoeken.”
“We sluiten geen dubieuze deals met dictators van landen rondom de EU. We dringen erop aan om de verkenning van een terugkeercentrum in Oeganda en eventuele toekomstige centra in derde landen te stoppen.”
Meer betaalbare en duurzame woningen via Europese samenwerking
Volt ziet wonen als een recht en wil het woningtekort aanpakken door meer betaalbare, duurzame woningen te bouwen, met nationale regie en Europese samenwerking. Ze willen bestaande bouw beter benutten en belemmeringen in wetgeving wegnemen.
“We komen alleen uit de wooncrisis als we die ook op Europees niveau aanpakken, bijvoorbeeld door Europese regels te versoepelen en in heel de EU tegelijk aan verduurzaming te werken.”
“Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening krijgt een structureel budget waarmee het doel van 1 miljoen woningen bouwen ook echt gehaald kan worden.”
“We stimuleren de ontwikkeling van groene, duurzame en gezonde wijken, waarin de functies van wonen, werken en recreëren goed samengaan.”
“Door het beter benutten van bestaande bouw kan de woningvoorraad verder worden vergroot. De Rijksoverheid ontwikkelt in samenspraak met regionale overheden en partners in de huisvesting een landelijke stimuleringsmaatregel voor het splitsen, optoppen, aanplinten, bijplaatsen en transformeren van bestaande bebouwingen.”
Energiekosten betaalbaar houden via Europese samenwerking
Volt wil de energierekening betaalbaar houden door Europese samenwerking op het gebied van verduurzaming en energietransitie, zodat iedereen zijn huis kan verwarmen.
“Dat moet in ieder geval hoog genoeg zijn om de eigen bijdrage in de zorg te kunnen betalen, je huis te verwarmen, je energierekening te betalen en een laptop en smartphone te betalen.”
Gelijke rechten, inclusiviteit en bescherming van minderheden
Volt stelt gelijke behandeling, inclusiviteit en bescherming van minderheden centraal als kern van hun normen en waarden. Ze willen een samenleving waarin iedereen zich gezien en gewaardeerd voelt, ongeacht afkomst, gender of achtergrond.
“In een gelijkwaardige samenleving wordt iedereen met respect en waardigheid behandeld. Maar zo’n samenleving hebben we nog niet. Het lijkt juist alsof de rechten van mensen steeds minder tellen.”
“Mensen van kleur, lhbtqia+’ers, migranten, vluchtelingen en andere minderheden verdienen bescherming en gelijke kansen. Iedereen heeft recht op een veilige en waardige plek in onze samenleving.”
Europese samenwerking als rode draad
Volt ziet Europese samenwerking als essentieel voor het oplossen van grote maatschappelijke vraagstukken zoals wonen, energie, zorg en migratie. Ze willen nationale en Europese wetgeving harmoniseren en inzetten op gezamenlijke oplossingen.
“Volt zit in alle EU-lidstaten en kan zich dus in meerdere landen tegelijk inzetten met ideeën en oplossingen voor de wooncrisis.”
“We bouwen een Europese Sociale Unie waarin gelijk loon voor gelijk werk en de bescherming van werknemersrechten in heel de EU gegarandeerd is en elke inwoner van de EU verzekerd is van fatsoenlijke levensomstandigheden.”
BBB wil Nederland weer grip geven op migratie, woningmarkt en nationale waarden, met een streng asielbeleid, meer nationale zeggenschap in Europa, en het beschermen van Nederlandse normen en tradities. De partij pleit voor snelle en eenvoudige woningbouw, beperking van asielinstroom, en het centraal stellen van Nederlandse cultuur en verantwoordelijkheid voor nieuwkomers. Concrete voorstellen zijn onder meer het afhandelen van asielaanvragen buiten de EU, opt-out op Europees asielbeleid, en het versnellen van woningbouw door minder regels.
Strengste asielbeleid en beperking instroom
BBB wil de asielinstroom drastisch beperken, asielaanvragen buiten de EU afhandelen, en Nederland onaantrekkelijk maken voor kansarme asielzoekers. Dit moet de druk op de woningmarkt en voorzieningen verlichten en de integratie verbeteren.
“Asielaanvragen buiten de EU-grenzen. Zo zorgen we ervoor dat kansarme asielzoekers niet afreizen naar Nederland en we niet worden overspoeld met asielzoekers.”
“Nederland aan kop met het strengste asielbeleid. Net als andere landen is Nederland bereid om de grenzen van Europese regels op te zoeken om de instroom te beperken.”
“Door de instroom drastisch te beperken tot een maximum van 15.000 plekken per jaar en te zorgen voor een constante opvangcapaciteit van dit aantal, kunnen we af van peperdure noodopvang.”
Nationale zeggenschap en opt-out in Europa
BBB wil meer nationale controle over migratie en asiel, kritisch naar internationale verdragen kijken, en een opt-out op het Europese asieldossier afdwingen.
“Nederland wil zeggenschap terug. We willen in Brussel blijven pleiten voor een optout op het Europese asieldossier, al dan niet samen met andere landen die dit ook willen.”
“Nederland maakt zich in Brussel sterk voor het moderniseren van verdragen en meer nationale zeggenschap.”
“Nederland moet ook kritisch kijken naar internationale verdragen die onze beleidsruimte beperken. Vooral op het gebied van migratie, asiel, klimaat, stikstof, energie en landbouw.”
Nederlandse normen en waarden niet onderhandelbaar
BBB stelt dat wie in Nederland wil wonen, zich moet houden aan Nederlandse normen, waarden en wetten. Integratie is geen keuze maar een voorwaarde, en falende integratie wordt gezien als risico voor radicalisering.
“Onze normen en waarden zijn niet onderhandelbaar. Wij zijn gastvrij, maar niet grenzeloos. Wie zich thuis voelt in Nederland, hoort daar ook verantwoordelijkheid bij te nemen.”
“Samenleven in Nederland begint bij het respecteren van onze waarden, normen, wetten en omgangsvormen. Dat veronderstelt erkenning van de Nederlandse cultuur en identiteit, die in elke regio een eigen invulling kent.”
Sneller en eenvoudiger bouwen, minder regels
BBB wil de woningmarkt vlot trekken door minder regels, sneller bouwen en het benutten van bestaande gebouwen. Ook moet de druk door migratie op de woningmarkt worden verminderd.
“Wonen vraagt behalve om meer woningen ook om slimme, haalbare en duurzame oplossingen. BBB wil sneller en eenvoudiger bouwen mogelijk maken, met minder regels, meer vakmanschap en beter gebruik van wat er al is.”
“Het indammen van de migratiestroom en een halt aan de ongecontroleerde hoeveelheid asielzoekers draagt bij aan het verminderen van de druk op de woningmarkt.”
Bescherming Nederlandse cultuur en tradities
BBB benadrukt het belang van Nederlandse cultuur, tradities en lokale gebruiken als fundament van de samenleving.
“Onze kernwaarden zijn meer dan mooie woorden; ze vormen het fundament onder ons handelen.”
“Waarden zoals vrijheid, gelijkwaardigheid, verantwoordelijkheid en respect voor elkaar. Van Koningsdag tot Dodenherdenking, van dialect tot volkslied: onze tradities zijn geen achterhaalde folklore, maar bouwstenen van een gedeelde cultuur.”
JA21 pleit voor een streng migratie- en asielbeleid, het beschermen van Nederlandse normen en waarden, het beperken van bevolkingsgroei door migratie, en het herstellen van betaalbaarheid op de woning- en energiemarkt. De partij wil asielopvang in Nederland minimaliseren, migratie plafonds invoeren, de woningmarkt hervormen met oog voor demografie, en nationale zeggenschap over de energiemix behouden. Hun visie is gericht op het waarborgen van sociale cohesie, betaalbaarheid en nationale autonomie.
Strenge beperking en externalisering van asielopvang
JA21 wil de instroom van asielzoekers maximaal beperken, opvang in Nederland vrijwel beëindigen en procedures en opvang verplaatsen naar buiten de EU. Dit moet de druk op voorzieningen, woningmarkt en sociale cohesie verminderen.
“Wij streven naar maatregelen op zo kort mogelijke termijn om de instroom maximaal in te perken en toe te werken naar een asielstop in Nederland.”
“Asielopvang in Nederland moet daarom tot het verleden gaan behoren.”
“In EU-verband moet Nederland prioriteit geven aan opvang in de regio, het externaliseren van de asielprocedure, return hubs, en het aanscherpen van het aankomende EU-migratiepact.”
“Deals met partnerlanden voor asielopvang buiten de EU.”
Geen voorrang en strengere regels voor statushouders op woningmarkt
JA21 wil dat statushouders geen voorrang meer krijgen op sociale huurwoningen en dat gemeenten niet langer wettelijk verplicht zijn hen te huisvesten. Dit moet de woningnood voor Nederlanders verminderen.
“Afschaffen voorrangsregeling en wettelijke taakstellingen voor gemeenten met betrekking tot de huisvesting van statushouders.”
Bevolkingsgroei beperken via migratieplafonds
De partij ziet migratie als de belangrijkste oorzaak van snelle bevolkingsgroei en wil deze juridisch beperken om de woningmarkt en sociale cohesie te beschermen.
“Een beleid ontwikkelen om de bevolkingsgroei van Nederland te beperken. Dat betekent onder meer het juridisch verankeren van migratie plafonds en scherpe selectie van arbeidsmigratanten en gezinshereniging.”
Nederlandse normen en waarden centraal stellen
JA21 benadrukt het belang van het beschermen van Nederlandse en westerse waarden, en het tegengaan van parallelle samenlevingen en culturele concessies.
“De Nederlandse cultuur moet de leidende cultuur in onze samenleving zijn en blijven. ... Waar culturen botsen, in de praktijk vaak onze vrije Westerse cultuur en de islamitische cultuur, dan prevaleert de Westerse en is er geen ruimte voor concessies.”
“Een betrokken overheid die de Nederlandse normen en waarden uitdraagt en de klassieke vrijheidsrechten als de vrijheid van meningsuiting met hand en tand verdedigt.”
Nationale zeggenschap en betaalbaarheid energiemix
JA21 wil dat Nederland zelf bepaalt hoe energie wordt opgewekt, inzet op kernenergie en betaalbaarheid, en zich verzet tegen Brusselse inmenging.
Woningmarkt hervormen met oog voor demografie en doorstroming
JA21 wil het woningaanbod afstemmen op demografische trends, flexibele woonoplossingen stimuleren en de overdrachtsbelasting afschaffen om doorstroming te bevorderen.
De SGP pleit voor een strengere migratie- en asielinstroom, herstel van christelijke normen en waarden als fundament van de samenleving, en een actieve rol van de overheid op de woningmarkt om het woningtekort aan te pakken. Op het gebied van energie wil de SGP de energierekening betaalbaar houden door te investeren in energiebesparing en duurzame verwarming, zonder extra lasten voor huishoudens en bedrijven. In Europa kiest de SGP voor meer nationale soevereiniteit en een kritische houding ten opzichte van Brusselse bemoeienis, vooral rond migratie en energie.
Strengere beperking asielinstroom en migratie
De SGP wil de asielinstroom fors beperken, asielprocedures versnellen en opvang vooral buiten Nederland organiseren. Ze koppelen migratie direct aan druk op de woningmarkt en sociale voorzieningen, en willen meer nationale regie en minder Brusselse dwang.
“Voorop staat dat de asielinstroom moet worden beperkt zodat gemeenten niet structureel worden opgezadeld met de gevolgen van falend asielbeleid en een onbeheersbaar opvangvraagstuk.”
“Nederland zet in op afhandeling van asielaanvragen in partnerlanden buiten de Europese Unie. Dit moet plaatsvinden onder verantwoordelijkheid van de Nederlandse overheid en met respect voor de mensenrechten.”
“De SGP is van mening dat de migratiestroom in al haar verschijningsvormen op humane wijze moet worden ingeperkt.”
“Het aantal arbeidsmigranten moet daarom omlaag. Concreet: Voor arbeidsmigratie van buiten de EU, en ook studiemigratie, gaan strikte voorwaarden en quota gelden om overbelasting en uitbuiting tegen te gaan.”
Herstel van christelijke normen en waarden als fundament
De SGP ziet de christelijke traditie als basis voor de Nederlandse samenleving en vindt dat nieuwkomers zich hierin moeten verdiepen en deze moeten respecteren. Dit is volgens de partij essentieel voor integratie en sociale samenhang.
“Een samenleving kent een gemeenschappelijk fundament. Van hen die zich bij die samenleving voegen, mag worden verwacht dat zij zich daarin verdiepen en op datzelfde fundament willen staan. Ons land heeft christelijke wortels. We moeten ons daarvan bewust zijn en ze niet laten doorsnijden.”
Overheid krijgt regie op woningmarkt, meer bouwen en minder procedures
De SGP wil dat de overheid weer de regie neemt op de woningmarkt, met meer aandacht voor de vraagkant (zoals migratie en echtscheiding), versnelling van procedures en meer bouwen, vooral voor starters, ouderen en kwetsbare groepen.
“De SGP ziet dat de markt helaas niet alles even goed oppakt. Zo is er een groot tekort aan betaalbare (huur)woningen. Volkshuisvesting wordt daarom weer echt een verantwoordelijkheid van de overheid, uiteraard samen en met hulp van alle andere betrokkenen.”
“De enorme woningnood vraagt om meer woningen en een daadkrachtige aanpak. Het is schrijnend dat jongeren geen betaalbare starterswoning kunnen vinden en daardoor zelfs gezinsvorming uitstellen.”
“Extra (lokale) eisen staan ten dienste aan het aanpakken van de woningnood en zijn geen onnodig vertragende factoren. Juridische procedures moeten ruimte krijgen, zolang het niet leidt tot traineren van projecten.”
Energiebesparing en betaalbare energierekening
De SGP wil investeren in energiebesparing en duurzame verwarming om de energierekening voor huishoudens en bedrijven betaalbaar te houden. Ze zijn kritisch op extra lasten en willen nationale belangen beschermen binnen Europese afspraken.
“De torenhoge gasprijzen in 2022 drukten veel huishoudens met de neus op de feiten: energiearmoede is dichterbij dan je denkt... Het onderstreept, naast de milieuopgave, de noodzaak om te investeren in energiebesparing en duurzame verwarming van woningen en bedrijfsgebouwen.”
“Nationale koppen op het Europese emissiehandelssysteem voor CO2 worden zoveel mogelijk voorkomen.”
Kritische houding tegenover Europese Unie en meer nationale soevereiniteit
De SGP wil minder Brusselse bemoeienis, vooral op het gebied van migratie, energie en sociale zaken. Ze pleiten voor het herzien van internationale verdragen en het behouden van nationale zeggenschap.
“Met migratiekritische landen wordt een coalitie gevormd om steun te vergaren voor het herzien en bij de tijd brengen van internationale verdragen, zodat we niet langer verstrikt zitten in eenzijdige verdragen en er ruimte komt voor een eigen asielkoers.”
“Nederland blijft zelf verantwoordelijk voor het bewaken van de eigen landsgrenzen.”
Het CDA kiest voor een samenleving waarin solidariteit, verantwoordelijkheid en grip op migratie centraal staan. Ze willen jaarlijks 100.000 woningen bouwen, de zorg toekomstbestendig en betaalbaar houden met meer eigen bijdragen, en pleiten voor strengere Europese en nationale asielprocedures met aanvragen buiten de EU. De partij benadrukt normen en waarden als integratieplicht, wederkerigheid en het belang van een fatsoenlijk, samenhangend Europa.
Jaarlijks 100.000 woningen bouwen, procedures versnellen
Het CDA wil het woningtekort aanpakken door fors te bouwen en juridische vertragingen te beperken. Betaalbaarheid en doorstroming staan centraal, met aandacht voor starters, ouderen en het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek.
“Wij kiezen voor de woningzoekende in onze voorstellen om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen. Het principe van ‘straatje erbij’ breiden we uit tot een ‘wijkje erbij’ zodat jongeren in hun dorp of stad kunnen blijven wonen. We maken het moeilijker om woningbouw met juridische procedures te vertragen. De gang naar de Raad van State beperken we.”
“De hypotheekrenteaftrek bouwen we stap voor stap af, terwijl we tegelijk de inkomstenbelasting evenveel verlagen. Zo maken we woningen meer betaalbaar op de langere termijn.”
Zorg: meer eigen bijdrage, regionale zorg, fraude aanpakken
Het CDA wil de zorg dichtbij en betaalbaar houden, maar erkent dat mensen meer zelf moeten bijdragen. Tegelijk wordt zorgfraude strenger aangepakt en wordt ingezet op regionale en eenvoudige zorg.
“Om de zorg betaalbaar te houden is het eerlijke verhaal dat mensen meer zelf bijdragen, maar wie hoge zorgkosten heeft komen we tegemoet. We draaien de verlaging van het eigen risico terug, want die maakt de premie alleen maar duurder. Zorgfraude pakken we veel strenger aan.”
Strenger asielbeleid: aanvragen buiten EU, spreidingswet uitvoeren
Het CDA wil grip op migratie door asielaanvragen buiten Europa te behandelen, mensensmokkel te stoppen en de spreidingswet uit te voeren. Uitgeprocedeerde asielzoekers die niet meewerken aan terugkeer maken zich strafbaar.
“Wij willen een nieuw internationaal asielsysteem. Asielaanvragen gebeuren buiten Europa, zodat mensensmokkel stopt. Uitgeprocedeerde asielzoekers die niet meewerken aan terugkeer maken zich strafbaar.”
“We voeren de spreidingswet uit, zodat de chaos in de asielopvang stopt en er een einde komt aan de extreem hoge kosten aan hotels voor asielopvang.”
Europese samenwerking en aanpassing verdragen voor migratie
Het CDA wil dat Europa het voortouw neemt in migratiebeleid, met aanpassing van verdragen en een strenge buitengrensprocedure. Asielaanvragen worden buiten de EU beoordeeld, en het Europese migratiepact vormt de basis.
“Europa moet hierin het voortouw nemen door het Vluchtelingenverdrag en het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens aan te passen in samenwerking met de VN.”
“Het Europese migratiepact dat in juni 2026 wordt ingevoerd, vormt voor het CDA de basis van de nationale aanpak rondom asiel: Een strenge buitengrensprocedure waarin asielaanvragen die weinig kans maken direct en in een gesloten omgeving aan de buitengrenzen van Europa worden beoordeeld. Bij afwijzing volgt direct terugkeer.”
Normen en waarden: wederkerigheid en verplichte integratie
Het CDA benadrukt het belang van integratie, wederkerigheid en het naleven van Nederlandse normen en waarden. Nieuwkomers moeten zich inspannen om te integreren en Nederlands te leren, met duidelijke resultaatafspraken voor gemeenten.
Energiekosten: verduurzaming en ondersteuning minder draagkrachtigen
Het CDA wil verduurzaming van woningen voortzetten en zorgen dat ook minder draagkrachtigen kunnen profiteren van isolatie en energiebesparing.
“Om te zorgen dat ook minder draagkrachtigen in ons land in een goed geïsoleerd huis kunnen wonen, gaan we door met de verduurzamingsafspraken, zoals gemaakt in de nationale prestatieafspraken met woningcorporaties.”