Verkiezingsprogramma's 2025 overzorg
NSC wil de zorg toegankelijker, betaalbaarder en minder marktgericht maken, met meer regie voor zorgprofessionals en minder bureaucratie. Ze pleiten voor het beperken van het eigen risico, het terugdringen van marktwerking, het stimuleren van regionale samenwerking en het versterken van solidariteit in de financiering. Concrete voorstellen zijn onder meer het halveren van de zorgbureaucratie, het belonen van passende zorg, het behoud van streekziekenhuizen en het verbeteren van de ouderenzorg en geestelijke gezondheidszorg.
Terugdringen van marktwerking en versterken solidariteit
NSC ziet marktwerking als belemmerend voor samenwerking en passende zorg, en wil de solidariteit in de zorgfinanciering behouden. De zorgverzekeraar krijgt een dienende rol, en het oordeel van de zorgprofessional is leidend.
“We willen een gezondheidsstelsel waarin de mens centraal staat, er voldoende handen aan het bed zijn en marktwerking wordt tegengegaan.”
“We willen een solidair systeem voor zorgverzekeringen. We maken ons zorgen over de financiële prikkels in de zorg die concurrentie aanwakkeren en die samenwerking en passende zorg belemmeren.”
“We hechten zeer aan het behoud van solidariteit in de bekostiging van de gezondheidszorg via premies en belastingen, zodat goede zorg bereikbaar en betaalbaar is en blijft voor jong en oud, arm en rijk, ziek en gezond.”
Beperken eigen risico en zorgkosten
NSC wil het eigen risico beperken tot €50 per behandeling, zodat zorg toegankelijk blijft en mensen niet direct het volledige eigen risico kwijt zijn. Ze willen ook de stapeling van zorgkosten voor chronisch zieken beperken.
“Beperken van het eigen risico tot circa € 50 per behandeling, zodat behandeling niet direct het volledige eigen risico opslokt.”
“Het eigen risico mag de toegang tot de zorg niet belemmeren. In plaats van een halvering van het eigen risico in de zorgverzekering kiezen we voor een beperkte eigen bijdrage van € 50 per behandeling met een maximum van € 385.”
“We draaien de afschaffing van de tegemoetkoming voor arbeidsongeschikten terug en beperken de stapeling van zorgkosten voor chronisch zieken.”
Minder bureaucratie en meer ruimte voor zorgprofessionals
NSC wil de bureaucratie in de zorg drastisch verminderen, zodat zorgprofessionals meer tijd aan directe zorg kunnen besteden. Nieuwe wetgeving wordt getoetst op regeldruk, met als doel de zorgbureaucratie in vijf jaar te halveren.
“Door de bureaucratie drastisch terug te dringen, willen we onze zorgprofessionals minder buiten de directe zorg laten werken en hen juist meer ruimte geven om bezig te zijn met waar hun hart ligt: de echte zorg aan het bed.”
“Bij nieuw overheidsbeleid op het gebied van zorg wordt voortaan structureel getoetst hoeveel regeldruk nieuwe wet- en regelgeving veroorzaakt... ons doel is om de zorgbureaucratie in vijf jaar tijd te halveren.”
Passende zorg en belonen van minder behandelen
NSC wil af van volumeprikkels en pleit voor passende zorg, waarbij zorgaanbieders beloond worden als zij minder diagnosticeren en behandelen. De focus ligt op zinnige zorg en het gesprek over wel of niet behandelen.
Regionale samenwerking en behoud van streekziekenhuizen
NSC wil regionale samenwerking tussen zorgaanbieders, verzekeraars en overheden, met behoud van streekziekenhuizen en voldoende regionale zorgvoorzieningen. Ze keren zich tegen verdere schaalvergroting.
“We bouwen voort op het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Aanvullend Zorg en Welzijnsakkoord (AZWA). We ondersteunen dat er een regionaal samenhangend zorgaanbod komt, waarbij zorgaanbieders, zorgverzekeraars, welzijnswerk en overheden bindende afspraken maken over de toegankelijkheid, beschikbaarheid en betaalbaarheid.”
“We keren ons tegen de tendens van steeds verdere concentratie en schaalvergroting in de zorg waardoor systemen leidend zijn in plaats van de menselijke maat.”
“We zetten ons daarom in voor het behoud van streekziekenhuizen. Waar nodig passen we de financiering aan op de beschikbaarheid van regionale acute zorgvoorzieningen.”
Verbeteren ouderenzorg en levensloopbestendige woningen
NSC wil dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen, met goede eerstelijnszorg en thuiszorg. Ze pleiten voor meer betaalbare zorgwoningen en het uitbreiden van verpleeghuiscapaciteit.
“In de ouderenzorg hanteren we als uitgangspunt dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig wonen en de regie over hun leven houden. Hiervoor moeten eerstelijnszorg en thuiszorg goed geregeld worden.”
“We willen dat de komende jaren substantieel meer betaalbare levensloopbestendige en meer zorgwoningen komen.”
“We willen verpleeghuizen weer de mogelijkheid bieden om meer bedden vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) aan te bieden.”
Verbeteren geestelijke gezondheidszorg (GGZ)
NSC wil de GGZ kleinschaliger, met prioriteit voor complexe zorg en minder administratieve lasten. Ze pleiten voor stabiele financiering, snellere beoordeling van hulpvragen en betere crisiszorg.
“Grote ggz-instellingen moeten de menselijke maat terugbrengen door hun zorg weer kleinschalig te organiseren en ook langdurige zorg te bieden.”
“De complexe geestelijke gezondheidszorg is verschraald en staat sterk onder druk; lange wachtlijsten en wisselende zorgverleners dragen niet bij tot herstel.”
“Er moet direct een juiste beoordeling van de hulpvraag plaatsvinden. Ernstige psychiatrische aandoeningen met veel impact voor patiënt en samenleving krijgen prioriteit.”
Terugdringen geneesmiddelentekorten en versterken apothekers
NSC wil het geneesmiddelentekort aanpakken door minder afhankelijk te zijn van de mondiale markt en apothekers meer autonomie te geven.
“We willen het geneesmiddelentekort drastisch terugdringen, met voorrang voor kwetsbare patiënten als kinderen en chronisch zieken. Daarvoor maken we ons minder afhankelijk van de mondiale markt en zetten we in op meer productie en strategische voorraden binnen Europa.”
“We geven apothekers meer professionele autonomie om de tekorten tegen te gaan.”
De PVV wil de zorg betaalbaarder en toegankelijker maken door het eigen risico af te schaffen, de tandarts terug te brengen in het basispakket en te investeren in ouderenzorg en regionale ziekenhuizen. Ze pleiten voor minder bureaucratie, meer zeggenschap voor zorgverleners, en harde aanpak van fraude en agressie tegen zorgpersoneel. De partij wil daarnaast medicijntekorten aanpakken en mantelzorgers financieel belonen.
Eigen risico afschaffen en tandarts in basispakket
De PVV vindt dat zorg voor iedereen toegankelijk moet zijn en wil voorkomen dat mensen zorg mijden vanwege kosten. Daarom willen ze het eigen risico volledig afschaffen en de tandarts terug in het basispakket brengen, zonder dat de premie stijgt.
“Daarom schaffen wij het eigen risico volledig af, zodat niemand zorg mijdt door geldzorgen. De PVV zorgt ervoor dat de ziektekostenpremie hierdoor niet zal stijgen. We gaan zorgverzekeraars volledig compenseren.”
“De tandarts komt weer in het basispakket, omdat een gezond gebit geen luxe is.”
“We schaffen de boete op ziek zijn – het eigen risico – helemaal af. Verder komt de tandarts weer terug in het basispakket.”
“Eigen risico geheel afschaffen. Tandarts in het basispakket.”
Investeren in ouderenzorg en regionale ziekenhuizen
De PVV wil meer investeren in ouderenzorg en het behoud van regionale ziekenhuizen, zodat zorg dichtbij huis blijft en essentiële afdelingen niet sluiten vanwege financiële problemen.
“Wij willen kleinschalige verzorgingshuizen en extra verpleeghuisplekken.”
“De PVV heeft een groot hart voor de regionale ziekenhuizen... Het kan niet zo zijn dat mensen voor deze zorg onnodig lang naar een ander ziekenhuis moeten rijden. Wij vinden dat deze afdelingen nooit vanwege financiële problemen afgeschaald of gesloten mogen worden. De overheid krijgt hierover weer zeggenschap.”
“We investeren in de ouderenzorg; daar staat al € 600 miljoen voor gereserveerd.”
“Regionale ziekenhuizen behouden met spoedeisende hulp, intensive care en geboortezorg – indien nodig met financiële steun.”
Minder bureaucratie en meer zeggenschap voor zorgverleners
De PVV wil de administratieve last en managementlagen in de zorg verminderen en zorgverleners meer invloed geven op hun werk, om het werkplezier en behoud van personeel te vergroten.
“We schrappen bureaucratie en managementlagen die de zorg duurder en ingewikkelder hebben gemaakt.”
“Met slimme inzet van kunstmatige intelligentie verlagen we de administratiedruk. Zorgverleners krijgen meer zeggenschap over hun eigen werk.”
“Bureaucratie en managementlagen schrappen. Meer zeggenschap voor zorgverleners.”
Bonus voor mantelzorgers en zorgpersoneel
De PVV wil mantelzorgers financieel belonen en zorgpersoneel stimuleren om meer te werken door middel van een bonus, om zo het personeelstekort aan te pakken.
“De PVV wil hen financieel belonen met een mantelzorgbonus: wie acht uur per week of meer onbetaalde mantelzorg verleent, krijgt een belastingkorting.”
“Daarnaast voeren we een meerwerkbonus voor het verplegend personeel in: parttimers die meer gaan werken, krijgen een bonus.”
“Mantelzorgers en zorgverleners die meer uren willen werken, krijgen een bonus.”
“Mantelzorgbonus voor mantelzorgverleners. Meerwerkbonus voor verplegend personeel.”
Harde aanpak van fraude en agressie in de zorg
De PVV wil zorgfraude streng bestraffen en de opbrengsten terug laten vloeien naar de zorg. Ook willen ze agressie tegen zorgpersoneel keihard aanpakken.
“Jaarlijks verdwijnt ongeveer € 10 miljard van ons zorggeld naar fraudeurs... Fraude pakken we keihard aan: opsporing en straffen. De opbrengsten van boetes worden weer aan de zorg besteed.”
“Agressie, bedreigingen of erger tolereren we niet en gaan we keihard aanpakken en bestraffen!”
“Agressie tegen zorgpersoneel keihard aanpakken. Fraude hard aanpakken en opbrengsten daarvan terug naar de zorg.”
Aanpak medicijntekorten en productie in eigen land
De PVV wil medicijntekorten terugdringen door apothekers meer vrijheid te geven en de productie van medicijnen in Nederland te verhogen.
“Medicijntekorten minimaliseren we door apothekers meer vrijheid te geven om bij schaarste medicijnen met elkaar te delen. Daarnaast moet de medicijnproductie in eigen land omhoog.”
“Medicijntekorten terugdringen. Hogere medicijnproductie in eigen land.”
“Dure medicijnen moeten veel sneller worden vergoed.”
Volt ziet zorg als een basisrecht en wil een toekomstbestendig, toegankelijk en betaalbaar zorgsysteem waarin preventie, samenwerking en waardering voor zorgpersoneel centraal staan. Ze pleiten voor meer collectieve financiering, het afschaffen van collegegeld voor zorgopleidingen, betere arbeidsvoorwaarden voor zorgmedewerkers, en het versterken van preventie en digitale innovatie. Volt wil bureaucratie verminderen, marktwerking reguleren, en specifieke aandacht voor mentale gezondheid, jeugdzorg, en genderinclusieve zorg.
Zorg als basisrecht, collectieve financiering en toegankelijkheid
Volt beschouwt goede zorg als een basisrecht en wil de toegankelijkheid en betaalbaarheid waarborgen door meer collectieve financiering en het verlagen van de nominale zorgpremie. Ze willen het zorgsysteem eenvoudiger en samenwerking stimuleren.
“Goede zorg is geen luxe, maar een basisrecht. Iedereen moet toegang hebben tot betaalbare en goede zorg.”
“De zorgkosten moeten voor een groter deel uit de collectieve middelen betaald worden. Zo kunnen we de nominale zorgpremie naar nul euro verlagen en neemt het besteedbaar inkomen van uitkeringsgerechtigden toe.”
“Volt werkt toe naar een eenvoudiger (financieel) zorgsysteem, dat samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid stimuleert.”
Waardering en betere arbeidsvoorwaarden voor zorgpersoneel
Volt wil de positie van zorgmedewerkers verbeteren door eerlijke beloning, het afschaffen van collegegeld voor zorgopleidingen, en betere arbeidsomstandigheden. Ook erkennen ze long covid als beroepsziekte.
“Wij maken de beloning eerlijk en laten de lonen in de zorg gelijk lopen met de rest van de publieke sector.”
“We pakken het personeelstekort in de zorg aan. Daarom schaffen we het collegegeld af voor mbo- en hbo-opleidingen in zorg en welzijn.”
“Long covid wordt erkend als beroepsziekte voor zorgpersoneel dat via werk long covid opgelopen heeft.”
“Volt pleit voor een veilige en gezonde werkcultuur in de zorg. We investeren in onafhankelijk toezicht op de sociale veiligheid binnen zorginstellingen.”
Meer focus op preventie en gezondheid
Volt wil preventie centraal stellen om zorgvraag en kosten te verminderen, onder meer door structureel onderzoek, het terugbrengen van mondzorg in het basispakket, en het aanpakken van sociale oorzaken van ziekte.
“Niet alleen door genezing, maar juist ook door het voorkomen van ziekte.”
“Volt investeert in structureel onderzoek naar kostenefficiënte preventie, zodat preventie echt bij kan dragen aan het verminderen van de kosten in de zorg.”
“Volt brengt preventieve en acute mondzorg terug in het basispakket.”
Minder bureaucratie, meer samenwerking en regulering marktwerking
Volt wil bureaucratie en administratieve lasten in de zorg verminderen, samenwerking bevorderen, en marktwerking strenger reguleren om perverse prikkels en fraude tegen te gaan.
“Om de bureaucratie en de administratieve lasten in de zorg te verminderen, dient er gewerkt te worden met standaarden.”
“Volt haalt perverse prikkels uit de zorgfinanciering. Zo moet het lonend zijn om patiënten en cliënten te helpen, te begeleiden en te genezen.”
“De opkomst van investeringsmaatschappijen (private-equity) in de zorg kan op gespannen voet staan met de kwaliteit en toegankelijkheid van en de solidariteit in de zorg. Volt zet zich er voor in om de zorg minder interessant te maken voor investeringsmaatschappijen door wettelijke beperkingen op winstuitkeringen in de zorg in te voeren.”
Digitale en hybride zorginnovatie stimuleren
Volt wil digitale en hybride zorgoplossingen stimuleren, onder meer door AI en e-health, en pleit voor internationale standaarden voor data-uitwisseling.
“We zetten in op het benutten van de kansen die digitale en hybride zorgvernieuwingen bieden, onder andere door het stimuleren van de toepassing van AI en e-health in de zorg.”
“Vele innovaties in de zorg vragen om grote investeringen in digitale ondersteuning. Volt pleit ervoor dit op EU-niveau te regelen.”
Specifieke aandacht voor mentale gezondheid en jeugdzorg
Volt wil investeren in mentale gezondheidszorg, wachtlijsten terugdringen, en jeugdzorg verbeteren met meer professionaliteit en gezinsgerichte aanpak.
“We draaien de bezuinigingen op en de decentralisatie van de ggz van de afgelopen kabinetten terug en investeren weer in onze gezondheidszorg. Doelen zijn de wachtlijsten terugdringen en het capaciteitstekort oplossen.”
“Jeugdzorg wordt gezinszorg met de jongere als uitgangspunt. Dit betekent dat er breed gekeken wordt naar wat een gezin nodig heeft en dat medezeggenschap voor de betrokken jongere goed geregeld is.”
Genderinclusieve en diverse zorg
Volt wil ongelijkheden in zorgtoegang aanpakken met een brede EU-strategie voor genderinclusieve gezondheidszorg en specifieke aandacht voor vrouwengezondheid en transgenderzorg.
“Volt pleit voor een brede EU-strategie voor genderinclusieve gezondheidszorg. Deze strategie moet ongelijkheden in gezondheid en zorgtoegang aanpakken die voortkomen uit sekse, gender, seksuele oriëntatie en genderidentiteit.”
“We maken transgenderzorg beter, toegankelijker en sneller beschikbaar. Met onder andere een korter psychologisch traject en snellere toegang tot medicatie wanneer dit passend is voor de cliënt.”
“Volt heft de genderkloof in de gezondheidszorg op. Daarvoor verbreden en intensiveren we de Nationale Strategie Vrouwengezondheid.”
JA21 wil de menselijke maat terugbrengen in de zorg door patiënt en zorgverlener centraal te stellen, administratieve lasten te verminderen en de zorg betaalbaar te houden. Ze pleiten voor minder bureaucratie, behoud van vrije artsenkeuze, meer zorg in de thuisomgeving, en investeren in ouderenzorg, ggz en gehandicaptenzorg. Hun beleid richt zich op efficiëntere besteding van middelen, het tegengaan van verspilling, en het versterken van eerstelijnszorg en preventie.
Administratieve lasten drastisch verminderen
JA21 ziet de hoge administratieve druk als een belangrijke oorzaak van personeelstekorten en inefficiëntie in de zorg. Door te snijden in overbodige administratie willen ze meer handen aan het bed krijgen en het werk aantrekkelijker maken voor zorgprofessionals.
“Door het mes te zetten in administratieve- en kwaliteitssystemen waarvan niet of nauwelijks is bewezen dat zij de zorg in Nederland verbeteren, kunnen zoveel ‘zorghanden’ worden vrijgemaakt dat de huidige tekorten compleet verdwijnen.”
“Drastisch snijden in administratieve lasten om daarmee zorgpersoneel vrij te spelen.”
“Administratieve lasten in de gehandicaptenzorg verminderen.”
Zorg betaalbaar houden en verspilling tegengaan
JA21 wil de groei van het zorgbudget beperken, verspilling van medicatie tegengaan, dure infrastructuur beter benutten en het eigen risico niet verder verlagen. Ze pleiten voor boetes bij het zonder goede reden missen van zorgafspraken en efficiënter gebruik van apparatuur.
“JA21 beperkt de groei van het zorgbudget en maakt de voorgenomen verlaging van het eigen risico ongedaan.”
“Verspilling van medicatie tegengaan.”
“Het zonder goede reden missen van zorgafspraken beboeten.”
“Verzekeraars laten adviseren bij efficiënter gebruik van apparatuur.”
Patiënt en zorgverlener centraal, vrije artsenkeuze behouden
JA21 wil dat de wensen en behoeften van de patiënt centraal staan, met behoud van vrije artsenkeuze en meer regie voor burgers over hun eigen gezondheid. De positie van de huisarts moet worden versterkt en zorg moet zoveel mogelijk dichtbij huis worden geleverd.
Zorg bekostigen op basis van uitkomsten, niet productie
JA21 wil af van productieprikkels en pleit voor bekostiging op basis van relevante zorguitkomsten en toegankelijkheid. Ze willen regionale zorgbudgettering en een grotere rol voor het ZorgInstituut bij het schrappen van overbodige behandelingen.
Investeren in ouderenzorg, ggz en gehandicaptenzorg
JA21 vindt de waardigheid en zorg voor ouderen, zwakkeren en mensen met psychische problemen fundamenteel. Ze willen de terugkeer van bejaardentehuizen, investeren in ggz-capaciteit, en administratieve lasten in de gehandicaptenzorg verminderen.
Preventie en gezonde leefstijl stimuleren
JA21 wil meer inzetten op preventie en een gezonde levensstijl om de zorgvraag te verminderen. Ze pleiten voor preventieonderzoeken en het stimuleren van sport en bewegen.
Innovatie en inzet van kunstmatige intelligentie
JA21 ziet innovatie en AI als noodzakelijk om toekomstige stijgingen van zorgkosten op te vangen en de zorg efficiënter te maken. Ze willen dat instellingen kennis van AI op bestuursniveau vergroten.
D66 wil de zorg persoonlijker, effectiever en toekomstbestendig maken door te investeren in preventie, het verminderen van regeldruk en het centraal stellen van kwaliteit van leven. Ze kiezen voor toegankelijke zorg dichtbij huis, meer autonomie en betere arbeidsvoorwaarden voor zorgprofessionals, en het schrappen van niet-effectieve zorg. D66 wil inclusieve zorg die rekening houdt met verschillen tussen mensen en zet in op digitalisering, innovatie en het wegnemen van financiële drempels voor kwetsbare groepen.
Meer autonomie en betere arbeidsvoorwaarden voor zorgprofessionals
D66 wil de werkdruk in de zorg verlagen en het beroep aantrekkelijker maken door minder administratie, betere arbeidsvoorwaarden en meer vertrouwen in professionals. Dit moet het tekort aan zorgpersoneel tegengaan en de kwaliteit van zorg verbeteren.
“D66 geeft zorgprofessionals vertrouwen, autonomie en een goed salaris. We maken gebruik van de kansen die digitalisering biedt en verminderen de administratie.”
“We bieden verpleegkundigen en verzorgenden betere secundaire arbeidsvoorwaarden.”
“We introduceren een vergoeding voor verpleegkundigen in opleiding, zowel voor het hoger beroepsonderwijs (hbo) als het middelbaar beroepsonderwijs (mbo).”
Zorg die werkt: schrappen van niet-effectieve behandelingen
D66 wil alleen zorg vergoeden die bewezen effectief is en pleit voor meer aandacht voor de waarde van behandelingen voor de patiënt. Dit moet verspilling tegengaan en de zorg betaalbaar houden.
“Om iedereen de juiste en passende zorg te kunnen bieden, vergoeden we geen zorg meer die onnodig is of waarvan niet bewezen is dat het effectief werkt.”
“Volgens schattingen van het Zorginstituut is maar liefst 30% tot 40% van de zorg in Nederland niet bewezen effectief.”
“D66 vindt het belangrijk dat zorgverlener en patiënt altijd een gesprek voeren over welke waarde een behandeling toevoegt aan het leven.”
Toegankelijke en inclusieve zorg voor iedereen
D66 wil dat zorg voor iedereen toegankelijk is, met speciale aandacht voor culturele, sociaaleconomische en persoonlijke verschillen. Ze willen discriminatie tegengaan en investeren in onderzoek en zorg op maat voor specifieke groepen.
“D66 wil inclusie in de zorg versterken en goed vastleggen in beleid.”
“D66 vindt het belangrijk dat de zorg rekening houdt met culturele, sociaaleconomische en persoonlijke verschillen.”
“Er is geen plaats voor racisme en discriminatie in de zorg. Daarop grijpen we in, bijvoorbeeld via meldpunten voor patiënten en professionals.”
Digitalisering en innovatie in de zorg
D66 ziet digitalisering en technologische innovatie als middelen om de zorg efficiënter en persoonlijker te maken, zodat zorgverleners meer tijd hebben voor patiënten en ouderen langer zelfstandig kunnen wonen.
“We maken gebruik van technologie en digitalisering om werkdruk te verminderen. Zo houden zorgverleners meer tijd over voor zorg voor patiënten.”
“Digitale mogelijkheden kunnen helpen om snel zorg te bieden als een fysiek bezoek niet nodig is. Zo blijft er meer tijd over voor persoonlijk contact wanneer dat wél belangrijk is.”
“Technologische innovaties kunnen helpen om gezondheidsrisico’s op tijd te signaleren, zoals systemen die hulp inschakelen wanneer iemand valt.”
Gerichte verlaging van het eigen risico voor kwetsbare groepen
D66 wil het eigen risico niet verhogen, maar verlaagt het specifiek voor chronisch zieken en mensen met een beperking, zodat zorg betaalbaar blijft voor wie het het hardst nodig heeft.
“Voor mensen die chronisch ziek zijn en mensen met een beperking gaat het eigen risico met meer dan de helft omlaag. Zo geven we de groep die het moeilijk heeft meer lucht en blijft de zorg betaalbaar voor iedereen.”
“Het eigen risico blijft, zodat de zorg toegankelijk en betaalbaar blijft.”
Minder marktwerking, meer samenwerking in de zorg
D66 wil af van prikkels die kwantiteit boven kwaliteit stellen en pleit voor samenwerking en beoordeling van zorg op uitkomsten voor de patiënt.
Investeren in preventie en gezondheid buiten de zorg
D66 wil meer investeren in preventie en het aanpakken van oorzaken van ziekte, zodat minder mensen zorg nodig hebben en de druk op het zorgstelsel afneemt.
“Goede gezondheid is een investering waard. Nu gaat de meeste aandacht naar het behandelen van mensen die al ziek zijn, en niet naar het versterken van de gezondheid, zodat minder mensen ziek worden.”
“D66 wil dit doorbreken door tijd, geld en aandacht te besteden aan het voorkómen van ziekte. Zo pakken we de oorzaak van problemen aan en voorkomen we dat zorg nodig is.”
FVD wil de zorg kleinschaliger, persoonlijker en minder bureaucratisch maken, met meer vrijheid voor artsen en keuzevrijheid voor patiënten. Ze pleiten voor het heropenen van regionale ziekenhuizen, lagere zorgpremies, het terugbrengen van fysiotherapie, anticonceptie en tandzorg in het basispakket, en betere arbeidsvoorwaarden voor zorgpersoneel. De partij verzet zich tegen internationale inmenging (zoals de WHO), wil geen vaccinatiedwang, en legt nadruk op ondersteuning van ouderen en mantelzorgers.
Kleinschalige en toegankelijke zorg, heropenen ziekenhuizen
FVD wil af van schaalvergroting en het sluiten van ziekenhuizen, zodat zorg dichtbij en persoonlijk blijft. Ze zien kleinschaligheid als oplossing voor verlies van continuïteit en reistijd voor patiënten.
“FVD kiest voor kleinschaligheid: regionale ziekenhuizen moeten worden heropend, huisartsen moeten meer tijd krijgen voor hun patiënten en maatschappen moeten een volwaardig alternatief blijven voor loondienst.”
“We stimuleren kleinschalige medische zorg met maatschappen in plaats van loondienst en heropenen regionale ziekenhuizen, zodat zorg dichtbij de patiënt blijft.”
“We houden kleine streekziekenhuizen open, de recent gesloten ziekenhuizen gaan we heropenen, zodat zorg dichtbij en toegankelijk blijft.”
Minder bureaucratie en meer vrijheid voor artsen
FVD wil de invloed van zorgverzekeraars en managers beperken, zodat artsen en zorgverleners meer professionele ruimte krijgen. Bureaucratie en administratieve lasten moeten drastisch omlaag.
“We snijden bureaucratie weg, zodat zorgverleners met passie hun werk ongestoord kunnen doen, en we behouden de vrije artsenkeuze voor patiënten.”
“Forum voor Democratie wil dat zorgprofessionals weer de ruimte krijgen om naar eigen inzicht behandelingen voor te stellen, zonder dat verzekeraars of managers hen tegenhouden.”
“We verminderen de bureaucratie (bijv. door fors te snoeien in de 3.500 zorgindicatoren) en verhogen structureel de salarissen van zorgmedewerkers, zodat de werkdruk daalt, het beroep aantrekkelijk blijft, en de zorg weer naar patiënten gaat.”
Lagere zorgpremies, eigen risico omlaag, basispakket uitbreiden
FVD wil zorg betaalbaarder maken door premies en het eigen risico te verlagen en het basispakket uit te breiden met onder andere fysiotherapie, anticonceptie en tandzorg.
“Zorgpremies gaan omlaag, fysiotherapie, anticonceptie en tandzorg komen terug in het basispakket, en jeugdzorg wordt hervormd met het kind centraal.”
“We verlagen het eigen risico naar €200, zodat zorg weer betaalbaar wordt voor iedereen. Nooit akkoord gaan met inkomensafhankelijke premies.”
“Anticonceptie, fysiotherapie en tandartsen terug in het basispakket.”
Vrije artsenkeuze behouden
FVD vindt dat patiënten altijd zelf moeten kunnen kiezen bij wie ze in behandeling gaan, zonder beperkingen door verzekeraars.
Betere arbeidsvoorwaarden en waardering voor zorgpersoneel
FVD wil de arbeidsvoorwaarden en beloning voor zorgmedewerkers structureel verbeteren om personeelstekorten tegen te gaan en het beroep aantrekkelijker te maken.
“Forum voor Democratie wil dat de CAO’s voor ziekenhuizen structureel worden verbeterd en dat zorgmedewerkers een eerlijke beloning krijgen.”
“Zorgmedewerkers in de lagere loonschalen krijgen een eenmalige salarisverhoging van 12%.”
“We verbeteren de arbeidsvoorwaarden en CAO’s in (academische) ziekenhuizen, zodat de zorg weer aantrekkelijk wordt voor personeel.”
Extra aandacht en ondersteuning voor ouderen en mantelzorgers
FVD wil investeren in ouderenzorg, het behoud van verzorgingshuizen en meer steun voor mantelzorgers, zowel financieel als praktisch.
“We investeren in ouderenzorg, bestrijden eenzaamheid en behouden verzorgingshuizen, zodat de mensen die ons land hebben opgebouwd de waardigheid krijgen die ze verdienen.”
“We ondersteunen mantelzorgers zowel in financieel als praktisch opzicht, zodat zij hun belangrijke rol beter kunnen vervullen en zich ook gesteund weten door de samenleving.”
Geen mandaat voor de WHO en geen vaccinatiedwang
FVD verzet zich tegen internationale inmenging in het Nederlandse zorgbeleid en garandeert vrijwilligheid bij vaccinaties.
“We verzetten ons tegen internationaal gezondheids-beleid onder leiding van ondemocratische organisaties zoals de WHO, zodat Nederland zelf bepaalt hoe ons zorgbeleid eruit ziet en Nederlanders kunnen rekenen op de beste kwaliteit.”
“We garanderen dat vaccinatie altijd vrijwillig blijft, zodat burgers vrij zijn om zelf te beslissen over hun lichaam.”
De SP vindt dat zorg een recht is en geen verdienmodel; marktwerking moet volledig uit de zorg verdwijnen. Ze willen de zorg weer publiek maken, het eigen risico afschaffen, zorgpremies inkomensafhankelijk maken, investeren in zorgverleners en voorzieningen, en zorg dichtbij en toegankelijk houden voor iedereen. De partij pleit voor collectieve organisatie, hogere lonen voor zorgverleners, het verbod op winstuitkering en private equity in de zorg, en extra aandacht voor preventie, ouderenzorg, jeugdzorg en mantelzorgers.
Zorg weer publiek en zonder marktwerking
De SP wil de zorg volledig uit de markt halen en publiek organiseren, zodat kwaliteit en toegankelijkheid centraal staan in plaats van winst. Ze willen stoppen met aanbestedingen, winstuitkering verbieden, en ziekenhuizen financieren op basis van zorgbehoefte, niet per verrichting.
“De zorg wordt weer publiek. We organiseren de zorg samen, zonder markt. Zo garanderen we goede kwaliteit en wordt het goedkoper. We stoppen met aanbestedingen, verbieden budgetplafonds, verbieden winstuitkering in de zorg, ziekenhuizen worden niet gefinancierd op basis van verrichtingen en we halen financiële belangen van bestuurders uit zorginstellingen.”
“Er komt een totaalverbod op private equity in de zorg. Commerciële bedrijven Private investeerders (private equity) die zorgorganisaties opkopen en kaal bezuinigen terwijl hun aandeelhouders er met de winst vandoor gaan, horen niet thuis in onze gezondheidszorg.”
Eigen risico afschaffen en inkomensafhankelijke premie
De SP wil het eigen risico volledig afschaffen en de zorgpremie inkomensafhankelijk maken, zodat zorg gratis is op het moment van gebruik en niet afhankelijk van inkomen.
“Het eigen risico schaffen we af, zodat zorg gratis is op het moment dat je hiervan gebruikmaakt. Er komt een nationaal zorgfonds, waarin ook de tandarts, de fysiotherapeut en de ggz zijn opgenomen. Dit vervangt de huidige commerciële zorgverzekeraars, zodat zorgverleners met minder bureaucratie te maken hebben. De zorgpremies worden inkomensafhankelijk waardoor 80 procent van Nederland erop vooruit gaat.”
“We schaffen het eigen risico af en maken de zorgpremie inkomensafhankelijk, zodat je gezondheid niet langer afhangt van de dikte van je portemonnee.”
Investeren in zorgverleners: hogere lonen, minder werkdruk
De SP wil de positie van zorgverleners verbeteren door hogere lonen, minder werkdruk, meer zeggenschap en minder bureaucratie. Dit moet het vak aantrekkelijker maken en de kwaliteit van zorg verhogen.
“We verhogen de lonen en verlagen de werkdruk. Zo geven we zorgverleners het respect dat zij verdienen, een passende beloning en maken we dit onmisbare vak weer aantrekkelijk.”
“We waarderen zorgverleners. Daarom zorgen we voor een beter salaris en geven we zorgverleners meer zeggenschap over hun eigen werk. We investeren in de opleidingen voor zorgverleners en pakken de hoge werkdruk, managementlagen en bureaucratie aan, zodat zij hierdoor niet weggejaagd worden.”
Zorg dichtbij, regionaal en zonder wachtlijsten
De SP wil zorgvoorzieningen in elke regio behouden of terugbrengen, met extra aandacht voor krimpregio’s. Ze willen geen sluiting van ziekenhuizen, huisartsenposten of spoedeisende hulp, en investeren in eerstelijnszorg en ggz in de buurt.
“Iedere regio heeft recht op zorg. Ziekenhuizen, huisartsenposten en spoedeisende hulpafdelingen blijven behouden, óók in krimpregio’s. Waar zorg verdween, brengen we die terug.”
“De eerstelijnszorg – van fysiotherapie en verloskunde tot tandzorg en wijkverpleging – vormt samen met de huisarts het fundament van ons zorgstelsel. ... Wij investeren in de hele eerste lijn, maken de zorg weer toegankelijk en betaalbaar, en geven zorgverleners de ruimte om hun werk goed te doen.”
“We investeren in goede zorg dicht in de buurt en zonder lange wachttijden.”
Collectieve organisatie: Nationaal Zorgfonds en afschaffen zorgverzekeraars
De SP wil een Nationaal Zorgfonds oprichten waarin alle zorg (inclusief tandarts, fysio en ggz) wordt opgenomen, ter vervanging van commerciële zorgverzekeraars.
“Er komt een nationaal zorgfonds, waarin ook de tandarts, de fysiotherapeut en de ggz zijn opgenomen. Dit vervangt de huidige commerciële zorgverzekeraars, zodat zorgverleners met minder bureaucratie te maken hebben.”
Extra aandacht voor preventie en gelijke kansen op gezondheid
De SP wil preventie in het basispakket, extra investeren in wijken met gezondheidsachterstanden, en preventieve zorg volledig vergoeden.
“Preventie komt in het basispakket. Voorkomen is beter dan genezen. Omdat preventie werkt maken we het toegankelijk voor iedereen. We investeren in gezondheid voordat er zorg nodig is. Alle bewezen preventieve zorg, zoals controles bij de tandarts, stoppenmet rokenprogramma’s en leefstijlbegeleiding, wordt volledig vergoed.”
“In wijken waar gezondheidsproblemen zich opstapelen, investeren we extra in wijkverpleegkundigen, huisartsen, buurtzorg, jeugdgezondheidszorg en jeugdzorg. Zo brengen we de zorg naar de mensen toe en niet andersom.”
Ouderzorg en jeugdzorg kleinschalig en lokaal organiseren
De SP wil ouderenzorg en jeugdzorg lokaal, kleinschalig en dichtbij huis organiseren, met meer zeggenschap voor cliënten en personeel, en zonder marktwerking of bureaucratie.
“De ouderenzorg organiseren we dichtbij huis. Niet ouderwets groot en massaal maar lokaal en kleinschalig. Met het SPinitiatief voor zorgbuurthuizen hebben we laten zien dat dit kan en goed werkt voor personeel en ouderen.”
“We maken van ggz-ondersteuning een vast onderdeel van de zorg in de buurt. Met voldoende behandelcapaciteit en aandacht voor kinderen, jongeren en mensen met complexe problematiek. Zorg mag daarbij niet afhangen van bureaucratische regels of een label op basis van een handboek voor aandoeningen (zoals de DSM).”
“We zetten ons in voor liefdevolle jeugdzorg. ... Ook gaan we de jeugdzorg anders organiseren om misstanden te voorkomen waar ouders, kinderen en soms ook personeel de dupe van zijn.”
Mantelzorgers ondersteunen en zorg voor onverzekerden
De SP wil mantelzorgers beter ondersteunen met gemeentelijke mantelzorgpunten en betaald zorgverlof, en garandeert zorg voor iedereen, ook voor onverzekerden.
“In elke gemeente komt een mantelzorgpunt waar mantelzorgers terecht kunnen met vragen en hulp. Werkende mantelzorgers krijgen de mogelijkheid om betaald zorgverlof op te nemen.”
“Iedereen in Nederland heeft recht op zorg, ook als mensen geen zorgverzekering hebben doordat ze bijvoorbeeld dakloos zijn. Totdat armoede en dakloosheid volledig zijn verholpen, zetten we ons in om zo snel mogelijk te zorgen dat iedereen verzekerd is. Mensen die (nog) geen verzekering hebben krijgen recht op de zorg die zij nodig hebben.”
Macht farmaceutische industrie breken en medicijnen publiek organiseren
De SP wil de afhankelijkheid van farmaceuten verminderen door een nationaal onderzoeksfonds, centrale inkoop en publieke productie van medicijnen.
“We breken de macht van de farmaceutische industrie. De beschikbaarheid van medicijnen mag niet afhangen van het winstbelang van multinationals en medicijntekorten mogen niet meer voorkomen. Daarom richten we een nationaal onderzoeksfonds op voor de ontwikkeling van geneesmiddelen in publieke handen. Er komt een centraal inkoopsysteem voor medicijnen en hulpmiddelen en we bouwen een strategische voorraad op.”
BVNL wil de zorg betaalbaarder, efficiënter en minder bureaucratisch maken, met meer regie voor de patiënt en zorgverlener en minder overheidsbemoeienis. Ze pleiten voor harde aanpak van zorgfraude, herwaardering van zorgmedewerkers, terugkeer van verzorgingshuizen, en meer individuele keuzevrijheid, onder andere door het afschaffen van zorg in natura en het inzetten op persoonsgebonden budgetten. Preventie, transparantie van geldstromen en het tegengaan van internationale gezondheidsdwang zijn centrale thema’s.
Minder bureaucratie en meer regie voor zorgverleners en patiënten
BVNL vindt dat de zorg te bureaucratisch is en wil dat zorgverleners en patiënten meer autonomie krijgen. Ze willen zorg in natura afschaffen en inzetten op persoonsgebonden budgetten, zodat zorgbehoevenden zelf hun zorg kunnen organiseren. Dit moet leiden tot minder regels, meer efficiëntie en meer individuele keuzevrijheid.
“Structurele aanpak van de bureaucratie in de zorg, er moet voornamelijk gewerkt worden in de zorg, in plaats van aan de zorg.”
“Zorg in natura wordt afgeschaft en alle zorg gaat worden aangeboden via een Persoonsgebonden Budget (PGB). Dit geeft zorgbehoevenden regie over hun zorgtraject, vermindert bureaucratie en sluit aan bij het streven van BVNL naar minder overheidsbemoeienis en meer individuele autonomie.”
Harde aanpak van zorgfraude en transparantie van geldstromen
BVNL stelt dat zorgfraude een groot probleem is en wil deze streng bestraffen en beter opsporen. Ze willen volledige transparantie over alle geldstromen in de zorg, zodat duidelijk is waar het geld naartoe gaat.
“De zorgfraude is enorm, ca. € 10 miljard per jaar.”
“Zorgfraude wordt gestraft met een minimale gevangenisstraf van één jaar. Daar waar mogelijk zal het Nederlanderschap dan wel ander verblijfstitel worden ingenomen. Dit geldt voor zowel de organisator als eenieder die hieraan heeft meegewerkt.”
“Er worden meer middelen ingezet om zorgfraude op te sporen en te bestraffen.”
“Alle geldstromen in de zorg worden inzichtelijk gemaakt. Van premies en subsidies tot PGB’s en Wlz-gelden. We willen precies weten waar elke euro blijft.”
Meer waardering en betere beloning voor zorgmedewerkers
BVNL vindt dat zorgmedewerkers, vooral in de lagere loonschalen, beter beloond moeten worden. Ze willen een eenmalige loonsverhoging en structureel hogere vergoedingen voor leerlingen en stagiaires.
Terugkeer van verzorgingshuizen en betere ouderenzorg
BVNL wil de verzorgingshuizen voor senioren terugbrengen en ouderen respectvol behandelen met goede en liefdevolle zorg. Ze willen ook nieuwe woonvormen stimuleren waarbij jong en oud samenleven.
“Terugkeer van de verzorgingshuizen voor senioren, bejaardentehuizen en vrije woonvormen voor senioren.”
“Ouderen worden met respect behandeld door ze goede en liefdevolle zorg te geven. Onze ouderen hebben ons land opgebouwd en verdienen het om de beste zorg te krijgen die wij ze kunnen geven.”
“We brengen jong en oud samen. Jongeren krijgen de mogelijkheid om goedkoop te wonen in verzorgingshuizen, in ruil voor betrokkenheid en sociaal contact.”
Kritisch op internationale gezondheidsdwang en meer individuele keuzevrijheid
BVNL is tegen internationale gezondheidsdwang, zoals verplichtingen vanuit de WHO, en wil dat mensen altijd zelf beslissen over hun lichaam, zonder enige vorm van (vaccinatie-)dwang.
Inzetten op preventie en gelijke toegang tot zorg
BVNL wil meer aandacht voor preventieve gezondheidszorg en leefstijl, en landelijke richtlijnen zodat de zorg via de WMO overal gelijk is.
Kritischer op welke zorg wordt vergoed en eigen bijdrage
BVNL wil kritischer kijken naar welke zorg wordt verleend en vergoed, en pleit voor een niet-inkomensafhankelijke eigen bijdrage per behandeling.
De ChristenUnie pleit voor een zorgzame samenleving waarin zorg dichtbij, toegankelijk en betaalbaar is, met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen en het terugdringen van marktwerking. Ze willen meer samenwerking tussen formele en informele zorg, ondersteuning van mantelzorgers, investeren in passende en preventieve zorg, en het halveren van de zorgpremie. De partij benadrukt het belang van menselijke waardigheid, minder bureaucratie en meer vertrouwen in zorgprofessionals.
Zorg dichtbij, toegankelijk en menselijk organiseren
De ChristenUnie wil dat zorg zoveel mogelijk in de eigen omgeving wordt georganiseerd, met meer samenwerking tussen formele en informele zorg, en een centrale rol voor huisartsen en wijkverpleegkundigen. Dit moet zorg persoonlijker, toegankelijker en betaalbaarder maken.
“Wij willen zorg dichtbij mensen. Veel zorg is (gelukkig) informeel en nabij: buurtbewoners die boodschappen doen voor een oudere met beginnende dementie of een groep vrijwilligers die een vervuild huis schoonmaken. Ook formele zorg moet dichtbij georganiseerd zijn.”
“De overheid faciliteert een goede samenwerking tussen formele en informele zorg. Hierdoor krijgen mensen passende zorg en ondersteuning op een manier die toegankelijk, warm en op de lange termijn betaalbaar is.”
“De huisarts blijft waar hij voor is bedoeld: dichtbij en toegankelijk. Meer tijd voor de patiënt bij de huisarts levert betere zorg op en voorkomt meer specialistische zorg.”
Ondersteuning en waardering van mantelzorgers
De partij erkent de onmisbaarheid van mantelzorgers en wil hun positie versterken door minder bureaucratie, meer ondersteuning en flexibeler beleid, inclusief betaald mantelzorgverlof.
“Mantelzorgers krijgen meer mogelijkheden om toegerust te worden op hun verantwoordelijkheden. Mantelzorgondersteuning wordt in elke gemeente flexibeler. Respijtzorg wordt beter aangesloten op de behoeften van hulpvragers en hun mantelzorgers. Mantelzorgers krijgen meer vertrouwen en minder controle, door de bureaucratie van een mantelzorgverklaring te schrappen.”
“Er komt een langduriger betaald mantelzorgverlof. Mantelzorgers kunnen twee maanden mantelzorgverlof (verspreid) opnemen. De maximale uitkering is 70% van het loon.”
Einde aan marktwerking in de zorg
De ChristenUnie wil af van marktwerking in de zorg, omdat dit volgens hen leidt tot verkeerde prikkels en afnemende bereikbaarheid. Ze willen aanbestedingen en concurrentie beperken en zorgverzekeraars alleen laten vergoeden in ziekenhuizen.
“Marktwerking hoort niet thuis in de zorg. Het leidt tot prikkels die niet passen bij een samenleving waarin we omzien naar elkaar.”
“Dit betekent ook dat we de aanbestedingsregels uit Brussel voor de zorg loslaten. Aanbestedingen en concurrentie leiden zelden tot betere zorg.”
“Gespecialiseerde privéklinieken die hoogrenderende inkomsten bij de publieke zorgketen weghouden worden afgebouwd, doordat zorgverzekeraars alleen behandeling in ziekenhuizen vergoeden.”
Focus op passende en zinnige zorg
De partij wil dat alleen bewezen effectieve en passende zorg in het basispakket komt, met meer nadruk op samen beslissen, het voorkomen van overbehandeling en het inzetten op preventie.
“Het Zorginstituut krijgt meer instrumenten om dit te sturen zodat alleen passende zorg in het zorgverzekeringspakket zit. De arts bepaalt samen met de patiënt of behandelen echt nodig is voor goede zorg. Richtlijnen in de zorg zijn niet alleen gericht op ‘doen’, maar ook op ‘laten’.”
“Vanuit de zorgverzekeraars wordt er geïnvesteerd in preventie en de sociale basis. Dit gebeurt nu nauwelijks terwijl preventie en een stevige sociale basis veel (gespecialiseerde) zorg voorkomen.”
Halveren zorgpremie en eigen risico niet verhogen
Om zorg betaalbaar te houden, wil de ChristenUnie de zorgpremie halveren en het eigen risico niet verhogen, met een tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten.
Minder bureaucratie, meer vertrouwen in professionals
De partij wil onnodige regels en administratieve lasten in de zorg verminderen, zodat zorgprofessionals meer tijd hebben voor hun werk en minder voor papierwerk.
“Onnodige regels en doorgeschoten kwaliteitskaders maken werken in de zorg minder aantrekkelijk. Wij kiezen voor vertrouwen in professionals en zetten registraties alleen in voor noodzakelijke sturing op hoofdlijnen.”
Investeren in geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en suïcidepreventie
De ChristenUnie wil de wachtlijsten in de GGZ aanpakken, investeren in geestelijke verzorging, en suïcidepreventie als maatschappelijke opgave zien.
“Ongeveer 1 op de 13 Nederlanders maakt jaarlijks gebruik van GGZ. Deze zorg is hard nodig, zeker voor de meest kwetsbare cliënten. Tegelijkertijd zijn de wachtlijsten fors en is er een gebrek aan capaciteit. Dat vraagt een andere benadering van omgaan met GGZ-gezondheidszorg.”
“De landelijke en gemeentelijke overheid nemen het voortouw in integraal beleid voor suïcidepreventie, samen met andere sectoren. Daar moeten voldoende middelen voor beschikbaar zijn.”
Ruimte voor identiteitsgebonden zorg
De partij vindt dat zorg passend moet zijn bij de religieuze identiteit van mensen en wil ruimte houden voor identiteitsgebonden zorg.
“Omdat zorg raakt aan de persoonlijke levenssfeer blijft er ruimte voor zorg die passend is bij de religieuze identiteit.”
DENK vindt dat zorg een mensenrecht is en wil dat zorg voor iedereen toegankelijk, betaalbaar en passend is. Ze pleiten voor het afschaffen van het eigen risico, het verlagen van de zorgpremie, uitbreiding van het basispakket, meer cultuursensitieve en inclusieve zorg, en hogere waardering en beloning voor zorgpersoneel. DENK wil marktwerking en winsten in de zorg beperken en zet sterk in op preventie en het verkleinen van gezondheidsverschillen.
Eigen risico afschaffen en zorgpremie verlagen
DENK wil de financiële drempels voor zorggebruik wegnemen door het eigen risico volledig af te schaffen en de zorgpremie te verlagen, vooral voor lage- en middeninkomens. Dit moet zorg toegankelijker maken en voorkomen dat mensen zorg mijden vanwege de kosten.
Basispakket uitbreiden met mondzorg en fysiotherapie
DENK wil het basispakket uitbreiden zodat mondzorg, tandheelkundige controles en fysiotherapie weer worden vergoed. Hiermee willen ze de basiszorg versterken en gezondheidsverschillen verkleinen.
“Wij breiden het basispakket uit. Mondzorg, tandheelkundige controles en fysiotherapie komen terug in het pakket.”
Marktwerking en winsten in de zorg beperken
DENK wil de invloed van commerciële partijen en marktwerking in de zorg terugdringen. Ze willen een winstverbod uitbreiden, transparantie afdwingen bij zorgverzekeraars en reserves inzetten voor premieverlagingen.
“Met een uitbreiding van het winstverbod zorgen wij ervoor dat geld beschikbaar blijft voor de zorg.”
“We gaan de marktwerking in de zorg beperken met meer marktmeesterschap. Door verplichte transparantie maken we inzichtelijk hoe het geld van zorgverzekeraars wordt besteed.”
“We leggen de winsten van zorgverzekeraars wettelijk aan banden, gaan bonussen voor bestuurders tegen en willen dat reserves meer ingezet worden voor premieverlagingen.”
Cultuursensitieve en inclusieve zorg verplichten
DENK vindt dat zorg moet aansluiten bij de achtergrond en wensen van patiënten. Ze willen cultuursensitieve en inclusieve zorg als harde eis in wet- en aanbestedingsbeleid en opleidingen.
“Binnen de wettelijke normen en het aanbestedingsbeleid wordt cultuursensitieve en inclusieve zorg een harde eis.”
“Binnen de zorgopleidingen wordt cultuursensitieve en inclusieve zorg een uitgangspunt voor iedereen.”
“We richten een Taskforce Inclusieve Zorg op die stimuleert dat zorg cultuursensitief en inclusief is.”
Investeren in zorgpersoneel en mantelzorgers
DENK wil hogere beloningen voor zorgpersoneel, minder administratieve lasten en meer ondersteuning en financiële tegemoetkomingen voor mantelzorgers.
“Wij investeren in het zorgpersoneel. Dat betekent dat er hogere beloningen komen en we fiks gaan inzetten op het terugdringen van de administratieve lasten.”
“Wij erkennen de grote waarde van mantelzorgers. Wij willen dat er meer financiële tegemoetkomingen komen voor mantelzorgers, meer verlofmogelijkheden en meer ondersteuning.”
Meer budget voor ouderenzorg, jeugdzorg en GGZ
DENK maakt zich zorgen over de kwaliteit van de ouderenzorg en wil meer budget voor liefdevolle zorg aan ouderen. Ook willen ze investeren in jeugdzorg en GGZ om de kwaliteit te verhogen en wachtlijsten te verkorten.
“Wij maken ons grote zorgen over de kwaliteit van de ouderenzorg. Wij willen daarom dat er meer budget beschikbaar komt om onze ouderen liefdevolle zorg te geven.”
“Wij willen investeren in de jeugdzorg en de GGZ. De kwaliteit van de zorg moet omhoog en de wachtlijsten moeten teruggedrongen worden.”
Preventie en gezond leven stimuleren
DENK wil meer geld voor preventiebeleid, het nationale preventieakkoord versterken en investeren in sport en beweging om gezondheid te bevorderen en zorgkosten te verlagen.
GroenLinks-PvdA wil de zorg weer publiek, toegankelijk en betaalbaar maken door marktwerking en winstbejag terug te dringen, het eigen risico af te schaffen en het basispakket uit te breiden. Ze zetten in op betere arbeidsvoorwaarden voor zorgmedewerkers, meer vaste gezichten, en investeren in regionale en wijkgerichte zorg. Hun visie draait om solidariteit: noodzakelijke zorg moet voor iedereen bereikbaar zijn, zonder financiële drempels.
Marktwerking en winst in de zorg terugdringen
GroenLinks-PvdA ziet marktwerking en winstbejag als bedreigingen voor toegankelijke en kwalitatief goede zorg. Ze willen het winstverbod aanscherpen, overnames door commerciële partijen tegengaan en zorggeld terugvorderen bij misbruik. Het doel is dat zorggeld daadwerkelijk aan zorg wordt besteed en niet aan investeerders.
“We scherpen daarom het winstverbod in de zorg aan. Zo gaat geld dat bedoeld is voor zorg, daadwerkelijk naar de zorg en niet meer naar investeerders zoals private equity.”
“De toezichthouders krijgen meer mogelijkheden om overnames in de zorg te stoppen als het publieke belang, zoals de prijs en de kwaliteit van zorg, in het geding komt.”
“We willen zorggeld terug vorderen als zorgaanbieders slechte zorg verlenen, regels overtreden, of zichzelf verrijken.”
Eigen risico afschaffen en basispakket uitbreiden
De partij wil financiële drempels voor zorggebruik verlagen door het eigen risico stapsgewijs af te schaffen en het basispakket uit te breiden met onder andere tandarts, fysiotherapie en hulpmiddelen voor kinderen. Dit moet de solidariteit in het zorgsysteem versterken en zorg toegankelijker maken voor iedereen.
“We schaffen het eigen risico stapsgewijs af. Het vrijwillig eigen risico verdwijnt helemaal.”
“Voor noodzakelijke zorg zou je geen rekening moeten krijgen. Die kosten betalen we gezamenlijk.”
“Een bezoek aan de tandarts of de fysiotherapeut wordt weer vergoed uit het basispakket.”
Betere arbeidsvoorwaarden en vaste zorgteams
Om personeelstekorten en werkdruk aan te pakken, wil GroenLinks-PvdA investeren in goede lonen, vaste contracten en zeggenschap voor zorgmedewerkers. Minder flexwerk en minder afhankelijkheid van dure zzp’ers moeten zorgen voor continuïteit en kwaliteit.
“We zorgen voor goede arbeidsvoorwaarden, meer zekerheid en zeggenschap voor zorgmedewerkers in loondienst.”
“Flexwerk blijft alleen mogelijk bij tijdelijke vervanging vanwege ziekte of piekbelasting en voor unieke situaties.”
“Goede zorg valt of staat met voldoende zorgmedewerkers. Het personeelstekort in de zorg is groot en staat gelijkwaardige toegang in de weg.”
Zorg dichtbij en regionale spreiding
De partij wil zorgvoorzieningen in de regio behouden, zoals streekziekenhuizen en huisartsenpraktijken, en acute zorg financieren op basis van beschikbaarheid. Dit moet voorkomen dat mensen in dunbevolkte gebieden verstoken raken van essentiële zorg.
“We gaan de verschraling van zorgvoorzieningen actief tegen en zetten in op het behoud van streekziekenhuizen.”
“Goede zorg begint bij de huisarts. Toch staat de huisartsenzorg onder druk. Steeds meer mensen missen een vast gezicht of hebben zelfs helemaal geen huisarts meer.”
Toegankelijkheid voor kwetsbare groepen
GroenLinks-PvdA wil de zorg toegankelijker maken voor chronisch zieken, onverzekerden en mensen met een kleine beurs. Ze investeren in het terugdringen van wachtlijsten, vooral in de ggz, en verbeteren de toegang tot bemoeizorg en mantelzorg.
“Wij verbeteren de toegankelijkheid voor chronisch zieken, onverzekerden en mensen met een kleine beurs, zodat iedereen volop mee kan doen.”
“We investeren in het terugdringen van de lange wachtlijsten in de ggz.”
“Bemoeizorg moet structureel beschikbaar zijn in alle gemeenten en landelijk worden bekostigd.”
Passende en digitale zorg ter ondersteuning
De partij wil dat zorg draait om wat werkt voor de patiënt, met gezamenlijke besluitvorming tussen arts en patiënt. Digitale zorg wordt alleen ingezet als het de kwaliteit verbetert en de zorgverlener ontlast, niet als vervanging van persoonlijk contact.
“Patiënt en arts beslissen samen over de best passende behandeling.”
“Digitale zorg kan van toegevoegde waarde zijn wanneer het de kwaliteit verbetert, patiënten meer regie geeft en zorgverleners ontlast.”
De Partij voor de Dieren wil zorg organiseren als een publieke basisvoorziening, zonder marktwerking en met focus op toegankelijkheid, kwaliteit en preventie. Ze pleiten voor het afschaffen van het eigen risico, het oprichten van een zorgfonds met uitgebreide dekking, het terugdringen van administratieve lasten en het versterken van regionale en kleinschalige zorg. De partij wil dat zorgmedewerkers meer tijd krijgen voor patiënten, dat zorg lokaal en mensgericht wordt georganiseerd, en dat financiële prikkels en private winst uit de zorg verdwijnen.
Zorg als publieke basisvoorziening, geen marktwerking
De PvdD ziet marktwerking als schadelijk voor de zorg en wil deze zoveel mogelijk terugdringen. Zorg moet toegankelijk, betaalbaar en van hoge kwaliteit zijn, waarbij publieke middelen direct ten goede komen aan patiënten en zorgverleners.
“De zorg is geen markt, maar een basisvoorziening. Marktwerking hoort niet thuis in de zorg. Het jaagt kosten op, legt druk op zorgverleners en leidt af van waar het echt om zou moeten draaien: goede zorg voor iedereen. We halen marktwerking daarom zo veel als kan uit de zorg en verdelen de kosten eerlijk.”
“Essentiële zorg – zoals ouderenzorg of huisartsenzorg – hoort niet afhankelijk te zijn van marktprikkels. We organiseren deze zorg daarom als publieke basisvoorziening, lokaal en toegankelijk voor iedereen.”
“Absurde beloningen, winstuitkeringen en bonussen aan de top van de zorg schaffen we per direct af. Publiek zorggeld hoort ten goede te komen aan patiënten en zorgverleners, niet aan financiële prikkels aan de top.”
Afschaffen eigen risico en oprichten zorgfonds
De partij wil het eigen risico afschaffen en een zorgfonds oprichten met uitgebreide dekking, zodat zorgkosten eerlijker verdeeld worden en niemand zorg mijdt uit angst voor kosten.
“Het eigen risico wordt afgeschaft. De inkomensafhankelijke bijdrage gaat omhoog. De zorgtoeslag wordt op deze manier overbodig en het mijden van zorg door de angst voor te hoge kosten wordt tegengegaan.”
“We komen met een zorgfonds met een uitgebreide dekking, ook voor mondzorg, fysiotherapie en (definitieve) anticonceptie.”
Minder administratie, meer tijd voor patiënt
De PvdD wil de administratieve lasten voor zorgverleners fors verminderen, zodat zij meer tijd hebben voor directe zorg aan patiënten.
“Zorgverleners besteden nog steeds te veel tijd aan digitale registratiesystemen, controles en vinklijstjes. Die tijd moet terug naar de patiënt en hun naasten.”
“Ook pakken we de administratieve druk aan: registratielast en verantwoordingsverplichtingen slokken nu te veel tijd op die beter besteed kan worden aan zorg.”
Kleinschalige, regionale en mensgerichte zorg
De partij pleit voor zorg die zoveel mogelijk lokaal, kleinschalig en mensgericht wordt georganiseerd, met vaste gezichten en regionale samenwerking.
“Zorg wordt het liefst op wijk- of dorpsniveau georganiseerd en wanneer nodig opgeschaald naar regionaal of landelijk niveau. Het aantal zorgaanbieders in wijk of dorp wordt beperkt en zorghulpverleners worden voor inwoners vaste en bekende gezichten.”
“Ondersteuning vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en zorg voor mensen met een levenslange beperking vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) wordt bij voorkeur kleinschalig aangeboden in de vorm van buurtteams, zorgcoöperaties en andere mensgerichte initiatieven.”
“Regionale ziekenhuizen blijven open en verdwijnen niet door fusies. Zo is goede zorg bereikbaar voor iedereen.”
Focus op preventie en integrale samenwerking
De PvdD wil meer investeren in preventie, integrale samenwerking tussen zorgverleners en het sociaal domein, en het vroegtijdig signaleren van problemen.
“We investeren in wijkgerichte signalering én in bemoeizorg voor mensen die zelf geen hulp zoeken, maar dat wel hard nodig hebben. Hulpverleners krijgen de ruimte om tijdig in te grijpen en door te verwijzen.”
“We investeren in bewezen preventieve (online) programma’s binnen de geestelijke gezondheidszorg. De financiering wordt structureel geregeld, in samenwerking met verzekeraars, gemeenten, scholen en huisartsen.”
“We bevorderen integrale zorg waarbij huisartsen, GGZ en somatische zorg samenwerken om toereikende zorg voor hun psychische en lichamelijke klachten, die vaak te laat worden herkend, te bieden.”
Toegankelijke zorg voor kwetsbare groepen
De partij benadrukt het belang van toegankelijke zorg voor ouderen, mensen met een beperking, vluchtelingen, dak- en thuislozen, en mensen zonder documenten.
“Iedereen in Nederland heeft recht op zorg, ongeacht gender, etnische afkomst of verblijfstatus. Een beschaafde samenleving zorgt voor al haar inwoners.”
“We verbeteren de toegang tot medische en psychische zorg voor vluchtelingen, en zorgen voor kortere wachttijden. De mentale gezondheid van mensen in langdurige opvangsituaties krijgt extra aandacht.”
“Voor dak- en thuislozen, asielzoekers en arbeidsmigranten is de juiste zorg beschikbaar.”
BBB wil de zorg simpeler, menselijker en dichterbij organiseren, met minder bureaucratie en meer focus op de zorgverlener en patiënt. Ze pleiten voor het terugdringen van managementlagen, het investeren in regionale en kleinschalige zorgvoorzieningen, en het schrappen van niet-werkzame zorg uit het basispakket. Hun kernvisie is dat zorg een basisvoorziening is, geen marktproduct, waarbij menselijke maat, nabijheid en solidariteit centraal staan.
Minder management en bureaucratie, meer zorgverleners
BBB vindt dat te veel geld en tijd in de zorg verloren gaat aan management en regels, waardoor zorgverleners overbelast raken en patiënten te lang moeten wachten. Ze willen managementlagen beperken, onnodige regels schrappen en meer vertrouwen geven aan zorgprofessionals.
“Normering van het aantal managementfuncties zonder rechtstreekse zorgtaken, op 5 procent. Managers die zelf aan het bed staan, zijn effectiever doordat zij echt weten wat er speelt.”
“De zorg piept en kraakt onder onnodige regels en papierwerk. Dat kost niet alleen tijd, maar ook vele miljarden euro’s per jaar. Veel zorgverleners verlaten daardoor vroegtijdig het vak. We schaffen overbodige regels af en stoppen met het 'indicatiecircus', zodat zorgverleners weer kunnen zorgen.”
“Weg met onnodige afvinklijstjes, particuliere keurmerken en afrekensystemen als ZorgKaartNederland. BBB wil een einde maken aan spreadsheetterreur en de protocollendwang.”
Zorg dichtbij: behoud regionale ziekenhuizen en huisartsen
BBB stelt dat goede zorg begint in de buurt en wil regionale ziekenhuizen, huisartsenposten en het lokale zorghart behouden. Ze vinden dat zorg kleinschalig, eenvoudig en integraal moet zijn, met regionale regie op opleidingen en investeringen in streekziekenhuizen.
“Goede zorg begint dichtbij, in de buurt: kleinschalig, eenvoudig en integraal, met vertrouwen en verbondenheid als basis. BBB wil streekziekenhuizen en huisartsenposten zoveel als mogelijk behouden.”
“Fonds voor regionale ziekenhuizen. Zorg dichtbij verdient steun. BBB vindt dat iedereen, waar je ook woont, toegang moet houden tot goede ziekenhuiszorg in de buurt.”
“De huisarts die samen met de wijkverpleging en apotheker het lokale zorghart vormt.”
Eén wettelijk verplichte basisverzekering, schrappen niet-werkzame zorg
BBB wil onderzoeken of één wettelijk verplichte basisverzekering met gelijke inhoud en premie mogelijk is, en wil alle niet-wetenschappelijk bewezen zorg uit het basispakket schrappen. Marktwerking mag alleen in het aanvullende pakket.
“We onderzoeken de mogelijkheid van één wettelijk verplichte basisverzekering met gelijke inhoud en premie, met alleen concurrentie op de aanvullende verzekering. Marktwerking moet er niet zijn op de meest noodzakelijke zorg, maar mag wel in het aanvullende pakket.”
“Alle bewezen niet werkzame zorg gaat uit de basisverzekering. Hierdoor kunnen de kosten van de basisverzekering voor iedereen omlaag en kunnen mensen die toch homeopathie of andere niet wetenschappelijk bewezen zorg willen, kiezen voor een aanvullende verzekering die hen past.”
Ouderenzorg: verzorgingshuizen nieuwe stijl en herstel toegang Wlz
BBB wil verzorgingshuizen in een nieuwe stijl terugbrengen als centraal zorg- en ontmoetingspunt en de toegang tot de Wet langdurige zorg (Wlz) herstellen voor ouderen met lichte zorgzwaarte. Ze vinden dat palliatieve zorg altijd beschikbaar moet zijn en dat het werk in de ouderenzorg aantrekkelijker moet worden gemaakt.
“Verzorgingshuizen nieuwe stijl. Er is een gat tussen thuis en het verpleeghuis. We kijken daarom naar wat nodig is om het concept van het verzorgingshuis, maar dan in nieuwe stijl en afgestemd op woonwensen en leefstijlen van de ouderen van nu, weer terug te brengen.”
“Herstel toegang Wet langdurige zorg (Wlz) voor ouderen met lichte zorgzwaarte. Sinds 2015 zijn ouderen met een lichte zorgzwaarteindicatie (VV2 en VV3) uitgesloten van de Wlz. Daardoor komen zij vaak in de knel: te veel zorg voor zelfstandig wonen, te weinig voor intramurale opname. BBB wil deze toegang herstellen.”
“Palliatieve zorg moet altijd beschikbaar zijn; omzetplafonds mogen dit nooit belemmeren.”
Digitalisering en minder faalkosten in de zorg
BBB wil digitalisering inzetten om de zorg efficiënter te maken, maar alleen als het daadwerkelijk tijd en kosten bespaart. Ze eisen uniforme ICT-standaarden en een faalkostentoets voor nieuwe projecten.
“Er is een eis nodig voor nieuwe zorgtechnologie om verschillende producten onderling aansluitbaar te maken. Zo hoeven zorgmedewerkers niet met acht apps te werken en werkt digitalisering daadwerkelijk tijd en kostenreducerend.”
“Maak een faalkosten toets bij nieuwe (ICT)projecten in de zorg. Projecten moeten vooraf inzichtelijk en aannemelijk maken dat ze daadwerkelijk kosten besparen.”
Wildgroei uitzendbureaus en inzet zzp’ers
BBB wil de wildgroei van uitzendbureaus die geen zorg verlenen tegengaan en stimuleren dat zorginstellingen hun flexibele capaciteit zelf organiseren, bijvoorbeeld met zzp’ers of regionale netwerken zonder winstoogmerk.
“BBB wil een einde maken aan de wildgroei van uitzendbureaus die geen zorg verlenen, maar wel grote winsten maken. We stimuleren dat zorginstellingen hun flexibele capaciteit zélf organiseren – bijvoorbeeld met zzp’ers of regionale roosternetwerken zonder winstoogmerk.”
Overheveling wijkverpleging naar de Wlz
BBB wil een deel van de wijkverpleging overhevelen van de Zorgverzekeringswet naar de Wet langdurige zorg (Wlz) voor betere aansturing, eenduidiger indicatiestelling en meer grip op uitgaven.
“Daarmee kiezen we voor centralere aansturing, een eenduidiger indicatiestelling en betere grip op de uitgaven. Zo blijft zorg beschikbaar voor wie het echt nodig heeft en voorkomen we versnippering en ongelijkheid in toegang.”
BIJ1 wil de zorg volledig uit de markt halen en weer in publieke handen brengen, met als doel een betaalbaar, toegankelijk en rechtvaardig zorgsysteem waarin de mens centraal staat. Ze pleiten voor afschaffing van zorgverzekeraars, het oprichten van een Nationaal Zorgfonds, het verlagen van bureaucratie en werkdruk, en het versterken van de positie van zorgverleners en zorgontvangers. BIJ1 richt zich op het waarborgen van continuïteit, inclusiviteit en zelfbeschikking in de zorg, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen.
Zorg volledig in publieke handen, Nationaal Zorgfonds
BIJ1 wil de zorg onttrekken aan de marktwerking en alle zorginstellingen weer publiek maken. Ze willen een Nationaal Zorgfonds oprichten dat alle zorg en tandheelkunde dekt, zonder premies of eigen bijdragen, gefinancierd via een inkomensafhankelijke premie. Dit moet leiden tot lagere kosten, minder bureaucratie en het verdwijnen van winstoogmerk uit de zorg.
“We hebben de zorg lange tijd overgelaten aan de verwoestende vrije markt. Het heeft ervoor gezorgd dat zorginstellingen gericht zijn op het eindeloos vergroten van hun winsten, wat de zorg alleen maar duurder heeft gemaakt.”
“Daarom brengen we de zorg weer in publieke handen en zetten we ons in voor een betaalbaar, toegankelijk en rechtvaardig zorgsysteem.”
“We zetten een Nationaal Zorgfonds op dat de zorgverzekeraars gaat vervangen. Het Nationaal Zorgfonds gaat alle zorg en tandheelkunde dekken. Iedereen in Nederland is verzekerd onder dit fonds zonder dat daar actieve inschrijving voor nodig is. Alle directe maandelijkse premies en eigen bijdragen worden afgeschaft en vervangen door een inkomensafhankelijke, progressieve zorgpremie.”
“Zorg mag geen winstmodel zijn. We zetten een stop op private zorginstellingen, nemen alle zorginstellingen weer in publieke handen en werken organisatiebelangen weg.”
Minder bureaucratie en meer zeggenschap voor zorgprofessionals
BIJ1 wil de bureaucratie in de zorg drastisch verminderen en zorgprofessionals meer autonomie geven. Administratieve lasten en tijdschrijven worden afgeschaft, indicatiestelling komt bij de zorgprofessional te liggen, en zorgverleners en zorgontvangers krijgen meer invloed op het beleid.
“We slopen de bureaucratie uit de zorg en zorgen ervoor dat zorgprofessionals indicaties stellen, in plaats van de overheid en de gemeente.”
“De zorgprofessional komt weer aan het roer en niet langer mogen regeltjes, financiële verantwoording en overheidsinstanties de dienst uitmaken.”
“We verlagen de werk- en regeldruk in de zorg door de administratieve lasten te verminderen en tijdschrijven af te schaffen.”
Eerlijke beloning en betere arbeidsvoorwaarden in de zorg
BIJ1 wil zorgmedewerkers eerlijker betalen, mantelzorgers financieel compenseren, en de werkdruk verlagen. Dit moet het personeelstekort aanpakken en de kwaliteit van zorg verbeteren.
“Ook gaan we alle zorgmedewerkers, van de verplegers in de medische zorg tot de jeugdzorgmedewerkers, eerlijker betalen. Mensen die intensief (mantel)zorg bieden, worden financieel gecompenseerd met een inkomen en opbouw van WW- en pensioenrechten.”
“Zorgmedewerkers worden te weinig betaald, personeel valt voortdurend uit vanwege de hoge werkdruk en er is sprake van enorme wachtlijsten.”
Toegankelijke en inclusieve zorg voor kwetsbare groepen
BIJ1 wil dat zorg toegankelijk is voor iedereen, met speciale aandacht voor mensen met een handicap, ouderen, LHBTQIA+ personen en trans personen. Ze willen bureaucratische drempels wegnemen, passende zorg garanderen en specifieke expertise bevorderen.
“We zorgen dat deze mensen ook niet bij herhaling hoeven te bewijzen dat ze passende zorg en ondersteuning nodig hebben. Zij moeten vanuit eigen regie toegang hebben tot een passend en samenhangend pakket aan zorg en ondersteuning.”
“De zorg voor trans personen moet worden gezien als een reguliere vorm van medische zorg en moet worden meegenomen in het basiscurriculum van medische gezondheidsopleidingen. Hormoonbehandelingen moeten kunnen worden verstrekt vanuit de eerstelijnszorg.”
“Er komt meer aandacht voor passende zorg, goede begeleiding en suïcidepreventie bij LHBTQIA+ mensen. Ook worden er safehouses voor hen ingericht, verspreid over het land.”
Continuïteit en regie in de zorg
BIJ1 wil dat mensen met een zorgvraag één plan en één regisseur krijgen, zodat de continuïteit van zorg gewaarborgd is, ongeacht onder welke wet de zorgvraag valt. Dit voorkomt versnippering en zorgt voor samenhangende ondersteuning.
“Continuïteit van zorg moet gewaarborgd worden. ‘Eén plan, één regisseur’ wordt de basis van hulp voor mensen met een zorg- of ondersteuningsvraag, onder welke zorgwet die vraag ook valt.”
Geen stapeling van zorgkosten en boetes
BIJ1 wil een einde maken aan de financiële lasten voor mensen met een chronische of levenslange zorgbehoefte. Stapeling van zorgkosten en boetes op ziek zijn wordt gestopt.
“We stoppen met de stapeling van zorgkosten en boetes op ziek zijn, voor mensen met een levenslange en levensbrede handicap.”
Zelfbeschikking en keuzevrijheid in de zorg
BIJ1 pleit voor meer zelfbeschikking voor zorgontvangers, inclusief keuzevrijheid van hulpverlener en het beperken van gedwongen zorg. Vrijheidsbeperkende maatregelen worden verboden.
“Iedereen krijgt de vrijheid te kiezen bij welke hulpverlener zij geholpen willen worden. Gedwongen zorg wordt in lijn met het VN-verdrag Handicap uitgevoerd en er wordt meer zelfbeschikking geregeld voor personen die onbegrepen gedrag vertonen. Vrijheidsbeperkende maatregelen in instellingen worden verboden.”
Het CDA ziet zorg als een gezamenlijke verantwoordelijkheid, waarbij solidariteit en menswaardigheid centraal staan. Ze willen de zorg toekomstbestendig maken door te investeren in preventie, het versterken van de eerstelijnszorg, het terugdringen van administratieve lasten en het concentreren van complexe zorg. Belangrijke voorstellen zijn onder andere het stimuleren van gezond leven, het regionaal organiseren van zware jeugdzorg, het wettelijk regelen van meer respijtzorg voor mantelzorgers, en het strenger aanpakken van zorgfraude.
Preventie en Gezond Leven Stimuleren
Het CDA wil de nadruk leggen op het voorkomen van zorgbehoefte door gezonde keuzes te stimuleren en preventie structureel te financieren. Dit moet de zorgvraag en kosten op termijn verlagen.
“We willen een beweging maken waarin we zoveel mogelijk voorkomen dat mensen zorg nodig hebben. En als het toch tegenzit, passende zorg krijgen. Het CDA wil gezonde keuzes makkelijk maken en mensen stimuleren om gezond te leven – fysiek, sociaal en mentaal.”
“hoe preventieve zorg en welzijn structureel gefinancierd kunnen worden, waardoor minder curatieve zorg nodig is.”
Eerstelijnszorg Versterken en Complexe Zorg Concentreren
Het CDA wil de eerstelijnszorg versterken en complexe zorg concentreren voor betere kwaliteit en betaalbaarheid. Ze pleiten voor samenwerking tussen zorgverleners en het organiseren van zorg dichtbij mensen.
“We willen de eerstelijnszorg versterken door een betere samenwerking tussen huisartsen en wijkverplegers, apotheken, welzijnswerkers, diëtisten, fysiotherapeuten,”
“Hoog-complexe zorg concentreren we in academische ziekenhuizen en gespecialiseerde topcentra die zich meer zullen richten op hun kerntaken.”
“Zorg moet dichtbij zijn. Hervormingen zijn daarvoor nodig: eenvoudige zorg in de regio, complexe zorg geconcentreerd voor de beste kwaliteit.”
Administratieve Lasten en Regeldruk Verminderen
Het CDA wil de administratieve lasten in de zorg fors verminderen om zorgverleners meer tijd en werkplezier te geven.
“We willen een breed offensief om administratieve lasten in de zorg aan te pakken en zorgverleners hun werkplezier terug te geven. Het doel is om de tijd die zorgverleners aan administratie besteden, te halveren.”
“Specifiek in de intramurale ouderenzorg voeren we standaard regelarm werken in.”
Toekomstbestendig en Betaalbaar Zorgstelsel
Het CDA wil het zorgstelsel hervormen om het betaalbaar en van hoge kwaliteit te houden, onder andere door strengere pakketselectie en het stimuleren van collectieve verantwoordelijkheid.
“Wij willen ons zorgstelsel toekomstbestendig houden en waar nodig op onderdelen hervormen. De Staatscommissie Zorg komt daarom op korte termijn met concrete voorstellen om de zorg betaalbaar, van hoge kwaliteit en beschikbaar te houden.”
“In het basispakket verzekeren we bewezen effectieve zorg. Het Zorginstituut Nederland moet strenger en transparanter toetsen bij toelating en vaker het bestaande pakket evalueren, mede op basis van data en transparantie over prestaties.”
Respijtzorg en Ondersteuning Mantelzorgers Wettelijk Regelen
Het CDA wil mantelzorgers beter ondersteunen door respijtzorg wettelijk te regelen en maatwerk te bieden voor jonge mantelzorgers.
“We regelen wettelijk dat gemeenten actief meer passende respijtzorg aanbieden aan mantelzorgers, zoals logeeropvang of inzet van vrijwilligers. Voor jonge mantelzorgers zetten we in op maatwerk en flexibiliteit in het onderwijs en respijtzorg zodat deze kinderen weer normaal kind kunnen zijn.”
Jeugdzorg Hervormen en Regionaal Organiseren
Het CDA wil de jeugdzorg hervormen door lichte hulpvragen lokaal op te lossen en zware jeugdzorg regionaal te organiseren, met strenge kwaliteitseisen en focus op het kind.
“We willen lichte hulpvragen zoveel mogelijk in de eigen omgeving oppakken: via gezin, school, huisarts, wijkteam of informele netwerken.”
“We hervormen de jeugdzorg. Zware jeugdzorg organiseren we regionaal, zowel inkoop als aansturing.”
“Aanbieders van zorg worden ingekocht op basis van registratie en strenge kwaliteitseisen om de kwaliteit te beheersen en te voorkomen dat het aanbod de vraag creëert.”
Strengere Aanpak van Zorgfraude
Het CDA wil zorgfraude veel strenger aanpakken door strengere eisen aan zorgbedrijven en meer bevoegdheden voor toezichthouders.
“Zorgfraude pakken we veel strenger aan met stevige barrières om criminele activiteiten in de zorg minder aantrekkelijk te maken. Bij de Kamer van Koophandel worden hogere eisen gesteld aan het starten van een zorgbedrijf. Er komt één standaard voor alle zorgdomeinen.”
“Wij willen zorgfraude en onterechte declaraties van zorgverleners stevig aanpakken, zodat zorggeld besteed wordt aan goede en betaalbare zorg voor iedereen.”
50PLUS wil zorg toegankelijker, betaalbaarder en waardiger maken, met speciale aandacht voor ouderen. Ze pleiten voor een Ouderenzorgwet, versterking van eerstelijnszorg, betere ondersteuning van mantelzorgers en het tegengaan van privatisering die ten koste gaat van cliënten. Concrete voorstellen zijn onder meer het verlagen van het eigen risico, structurele investeringen in ouderenzorg en meer zeggenschap voor zorgprofessionals en cliënten.
Invoering Ouderenzorgwet en gelijke rechten voor ouderen
50PLUS wil een Ouderenzorgwet invoeren die ouderen vergelijkbare rechten geeft als jongeren onder de Jeugdzorgwet. Dit moet leiden tot meer rechtszekerheid en waardigheid voor ouderen in de zorg, en een nationale aanpak van thema’s als eenzaamheid en een waardig levenseinde.
“We pleiten voor de invoering van een Ouderenzorgwet, waarin aan ouderen vergelijkbare rechten worden toegekend met de rechten van jongeren volgens de Jeugdzorgwet.”
“Samen Ouder Worden, Eenzaamheid en een Waardig Levenseinde zijn kernthema’s voor ouderen. 50PLUS pakt allen nationaal aan.”
Versterken en toegankelijk maken van eerstelijnszorg
50PLUS wil de eerstelijnszorg versterken en investeren in kleinschalige zorgvoorzieningen in de wijk, zodat ouderen langer thuis kunnen wonen met passende zorg dichtbij huis. Dit moet de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg verbeteren.
“We pleiten daarom voor het versterken van de eerstelijnszorg, betere ondersteuning van mantelzorgers en structurele investeringen in ouderenzorg en verpleeghuizen.”
“We gaan ons inzetten voor behoud en uitbreiding van kleinschalige zorgvoorzieningen in de wijken, zodat ouderen langer in hun vertrouwde omgeving blijven wonen met passende zorg dichtbij huis.”
Betere ondersteuning en waardering voor mantelzorgers
Mantelzorgers zijn volgens 50PLUS onmisbaar, maar raken vaak overbelast. De partij wil betere ondersteuning, waardering en specifieke regelingen voor mantelzorgers, zodat zij hun taak vol kunnen houden zonder zelf in de problemen te komen.
Verlagen van het eigen risico en betaalbare zorgverzekering
Om zorg betaalbaarder te maken, wil 50PLUS het eigen risico verlagen, vooral zodat mensen met een laag inkomen er daadwerkelijk op vooruitgaan. Ook moet de zorgverzekering betaalbaar blijven met voldoende dekking.
Tegengaan van privatisering ten koste van cliëntenzorg
50PLUS is kritisch op privatisering in de zorg en wil voorkomen dat winstgevendheid belangrijker wordt dan de primaire zorg aan cliënten.
“Privatisering binnen de zorg mag er niet toe leiden dat winstgevendheid belangrijker wordt dan de primaire zorg aan cliënten zelf.”
Structurele investeringen in ouderenzorg en verpleeghuizen
De partij pleit voor structurele investeringen in ouderenzorg en verpleeghuizen om de kwaliteit en capaciteit te waarborgen.
“Structurele investeringen in ouderenzorg en verpleeghuizen.”
Meer zeggenschap en minder bureaucratie voor zorgprofessionals en cliënten
50PLUS wil dat zorgprofessionals en cliënten meer zeggenschap krijgen en dat er minder bureaucratie komt, zodat er meer tijd is voor echte zorg.
“Wij willen zeggenschap voor zorgprofessionals en cliënten, minder bureaucratie en meer tijd voor de echte zorgbehoefte.”
Nationaal Dementieprogramma
Gezien de groei van het aantal mensen met dementie, wil 50PLUS een Nationaal Dementieprogramma opzetten.
“Nederland telt 290.000 mensen met dementie, in 2050 zijn dat er 620.000. Een Nationaal Dementieprogramma is onmisbaar.”
Verruiming mogelijkheden tot euthanasie bij uitzichtloos lijden
50PLUS wil de mogelijkheden tot euthanasie verruimen als er sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden.
“De mogelijkheden tot euthanasie worden verruimd als er sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden.”
Gerichte arbeidsmigratie voor personeelstekort in de zorg
Om het groeiende personeelstekort in de zorg op te vangen, staat 50PLUS gerichte arbeidsmigratie toe als uitzondering op hun strenge migratiebeleid.
“Gerichte arbeidsmigratie voor de zorg. Het personeelstekort in de zorg groeit naar 240.000 mensen in 2030. Zonder actie krijgen ouderen straks geen zorg meer. 50PLUS erkent dat dit vraagt om een uitzondering op ons strenge migratiebeleid.”
De SGP ziet zorg als een christelijke opdracht, waarbij liefdevolle, persoonlijke aandacht en de rol van familie en gemeenschap centraal staan. Ze willen bureaucratie en regeldruk in de zorg fors verminderen, mantelzorgers en informele zorg structureel ondersteunen, en de toegankelijkheid en betaalbaarheid van basiszorg waarborgen. De partij pleit voor meer waardering van zorgverleners, minder medicalisering, en een toekomstbestendig zorgstelsel dat de menselijke maat terugbrengt.
Bureaucratie en regeldruk in de zorg halveren
De SGP vindt dat de zorg te veel wordt belast door regels en bureaucratie, waardoor de menselijke maat verdwijnt. Ze willen dat zorgprofessionals, mantelzorgers en vrijwilligers meer ruimte krijgen om daadwerkelijk te zorgen, en dat wet- en regelgeving wordt vereenvoudigd.
“De SGP bepleit radicale beperking van de bureaucratie in de zorg. We willen de menselijke maat terug. Zorgprofessionals, mantelzorgers en vrijwilligers moeten alle ruimte krijgen om te doen waar ze goed in zijn: met liefde zorgen.”
“De SGP wil de regeldruk in de zorg halveren. Dit moet een topprioriteit zijn in de komende kabinetsperiode. Niet controledrift, maar vertrouwen wordt de norm.”
“Wet- en regelgeving moet goede zorg dienen in plaats van belemmeren. Geld dat voor zorg is bedoeld, moet zoveel mogelijk aan zorg worden besteed.”
Structurele ondersteuning en waardering voor mantelzorgers en informele zorg
De SGP vindt dat families, kerken en maatschappelijke organisaties de primaire verantwoordelijkheid dragen voor zorg aan kwetsbaren. Mantelzorgers en vrijwilligers verdienen meer erkenning, financiële ondersteuning en minder drempels.
“Informele zorg krijgt een gelijkwaardige en volwaardige plek naast professionele zorg. Mantelzorg is vaak geen vrije keuze. Er komt een structurele mantelzorgvergoeding voor wie noodgedwongen zorgtaken op zich neemt.”
“De SGP vereenvoudigt de toegankelijkheid en financiering van respijtzorg. In alle zorgwetten wordt de plicht opgenomen om de draagkracht van mantelzorgers te monitoren. Langdurige mantelzorgers moeten pensioen kunnen opbouwen en worden beschermd tegen financiële achterstand op lange termijn.”
“Meer steun voor mantelzorg kan de druk op de formele zorg verlichten en stelt mensen in staat zich beter te richten op hun betaalde arbeid.”
Toegankelijkheid en betaalbaarheid van basiszorg behouden
De SGP wil dat iedereen, ongeacht woonplaats of inkomen, toegang houdt tot basiszorg zoals huisarts, tandarts en kraamhulp. Ze willen ziekenhuiszorg in de regio behouden en financiële drempels verlagen.
“De SGP wil dat iedereen gebruik kan blijven maken van basiszorg zoals de huisarts, tandarts of kraamhulp.”
“De toegankelijkheid van medische zorg staat onder druk. Verzekeraars moeten meer doen om hun zorgplicht invulling te geven. De SGP wil dat iedereen gebruik kan blijven maken van basiszorg zoals de huisarts, tandarts of kraamhulp. Ongeacht waar je woont.”
“Er komt een inkomensafhankelijke eigen bijdrage voor de wijkverpleging.”
Meer waardering en betere arbeidsvoorwaarden voor zorgverleners
De SGP wil investeren in zorgpersoneel door salarisverhogingen, betere scholing en minder regeldruk. Ze vinden dat zorgverleners meer vertrouwen en waardering verdienen.
Minder medicalisering, meer normaliseren en preventie
De SGP maakt zich zorgen over de groeiende vraag naar jeugdhulp en geestelijke gezondheidszorg. Ze willen dat de overheid meer inzet op normaliseren van gedrag, preventie en het versterken van gezinnen en gemeenschappen.
“De SGP vindt het belangrijk dat de overheid bijdraagt aan het normaliseren in plaats van medicaliseren en het problematiseren van gedrag. Ook het voorkomen van problemen krijgt meer aandacht.”
“De SGP wil de focus verleggen van institutionele ggz naar versterking van de veerkracht en verbondenheid van de samenleving.”
Zorg moet om de mens draaien, niet om het systeem
De SGP wil dat zorgvraag en -aanbod persoonlijk en op maat worden georganiseerd, waarbij het systeem ondersteunend is en niet leidend.
“De SGP wil voorkomen dat ‘het systeem’ bepaalt welke hulp iemand krijgt. De zorg moet om de mens draaien, niet om het loket.”
De VVD wil de zorg toekomstbestendig, betaalbaar en van hoge kwaliteit houden door scherpe keuzes te maken, innovatie te stimuleren en de regeldruk te verminderen. Ze kiezen voor het beperken van het basispakket tot effectieve behandelingen, het aanpakken van zorgfraude, het verlichten van de werkdruk voor zorgverleners en het stimuleren van samenwerking en digitalisering. De partij legt nadruk op eigen regie, waardering voor zorgpersoneel en het behouden van toegankelijkheid voor wie zorg echt nodig heeft.
Basispakket beperken tot effectieve zorg
De VVD wil het basispakket beperken tot de meest effectieve behandelingen om de zorg betaalbaar en kwalitatief te houden. Dit betekent dat niet alle zorg meer automatisch wordt vergoed, maar alleen bewezen effectieve en gecontracteerde zorg.
“We vergoeden alleen effectieve en gecontracteerde zorg en kijken kritisch of behandelingen in het basispakket wel het meest effectief zijn.”
“De VVD wil het basispakket beperken tot de meest effectieve behandelingen, zodat de patiënt altijd de meest passende zorg krijgt. Om dit te bereiken, toetsen we steviger op wat er in het basispakket komt. Dit leidt tot een kleiner basispakket, maar vooral tot betere zorg.”
Minder regeldruk en meer vertrouwen in zorgverleners
De VVD wil de administratieve last en regeldruk voor zorgverleners fors verminderen, zodat zij meer tijd aan patiënten kunnen besteden. Vertrouwen in de professional staat centraal, met minder onnodige verantwoording en meer ruimte voor het vakmanschap van zorgverleners.
“We vertrouwen op hun expertise en schrappen onnodige regels en administratie.”
“Het is onuitlegbaar dat veel zorgverleners de helft van de tijd bezig zijn met administratie. We vragen verzekeraars flink te schrappen in verantwoordingseisen, verbieden dubbele uitvragen door toezichthouders, kiezen voor meer geautomatiseerde gegevensuitwisseling en lichten wet- en regelgeving door op noodzaak.”
Harder optreden tegen zorgfraude
De VVD wil zorgfraude strenger aanpakken met hogere straffen, strengere toelatingseisen en een zwarte lijst voor fraudeurs. Dit moet voorkomen dat geld weglekt en de zorg betaalbaar blijft voor wie het nodig heeft.
“We kiezen daarom voor het stevig aanpakken van zorgfraude, met hogere straffen voor fraudeurs en een zwarte lijst bij de Kamer van Koophandel van veroordeelde zorgfraudeurs.”
“We verhogen de toelatingseisen om als zorgaanbieder zorg te mogen leveren en herbeoordelen de aanbieders die de afgelopen jaren toegelaten zijn. We maken het onmogelijk voor veroordeelde fraudeurs om binnen tien jaar na hun veroordeling een rechtspersoon op te richten bij de Kamer van Koophandel, onafhankelijk van wat zij met een nieuwe rechtspersoon zouden willen.”
Innovatie en digitalisering in de zorg
De VVD wil innovatie, digitalisering en kunstmatige intelligentie inzetten om de zorg efficiënter te maken, de werkdruk te verlagen en de kwaliteit te verbeteren. Dit moet helpen om met minder personeel toch goede zorg te blijven leveren.
“Digitalisering, robotisering en kunstmatige intelligentie zullen de komende decennia welzijn en gezondheid op veel vlakken verbeteren en de administratieve bureaucratie verminderen, arbeidsuren besparen en de kwaliteit van de zorg verbeteren.”
“We kiezen voor de introductie van innovaties om de schaarste aan medewerkers het hoofd te bieden.”
Meer waardering en betere arbeidsvoorwaarden voor zorgpersoneel
De VVD wil de werkdruk in de zorg verlagen, meer werken lonender maken en vrijwilligers en mantelzorgers beter ondersteunen. Dit moet het beroep aantrekkelijker maken en personeelstekorten tegengaan.
“We pakken tekorten in de zorg aan door de werkdruk te verlichten en door meer werken makkelijker te maken. We geven ruimte aan een meerurenbonus – we kunnen alle gewerkte uren immers goed gebruiken.”
“We bieden langdurige zekerheid aan vrijwilligers in de zorg, zodat zij behouden blijven bij initiatieven waar veel vrijwilligers actief zijn. Hierbij hebben wij specifiek aandacht voor de subsidieregeling voor hospices.”
Regionalisering en concentratie van zorg
De VVD wil eenvoudige zorg zoveel mogelijk dichtbij huis organiseren, terwijl complexe zorg geconcentreerd wordt op centrale plekken voor betere kwaliteit en specialisatie.
“Eenvoudige ziekenhuisingrepen moeten zoveel mogelijk dicht bij huis plaatsvinden. Als een behandeling in een regionaal ziekenhuis kan, vindt de behandeling bij voorkeur daar plaats... Complexe zorg of zorg voor zeldzame aandoeningen wordt geconcentreerd op aantal centrale plekken, zodat artsen meer kunnen specialiseren en de kwaliteit constant beter wordt.”
Strengere aanpak van kwakzalverij en ineffectieve zorg
De VVD wil optreden tegen ineffectieve zorg en kwakzalverij, met de mogelijkheid tot beroepsverboden als mensen worden weggehouden van reguliere zorg.
“We grijpen in bij ineffectieve zorg en het weghouden van mensen bij kwalitatieve zorg. Toezichthouders houden partijen aan hun verantwoordelijkheid, zoals het nakomen van de zorgplicht en het maken van afspraken over goede en betaalbare zorg. Als er sprake is van kwakzalverij, dan wordt het makkelijker om beroepsverboden uit te delen.”
Betaalbaarheid: eigen risico en premie
De VVD kiest voor een lagere zorgpremie in plaats van een lager eigen risico, maar sluit een verdere verhoging van het eigen risico niet uit om de zorgpremies betaalbaar te houden.
“We draaien de verlaging van het eigen risico terug. Dit zorgt er nu voor dat de maandelijkse premie omlaaggaat. We bekijken of een verdere verhoging van het eigen risico nodig is om de premies betaalbaar te houden, waarbij we rekeninghouden met de draagkracht van bijvoorbeeld mensen die chronisch ziek zijn.”