Verkiezingsprogramma's 2025 overzelfstandige
BBB wil de positie van zelfstandigen (zzp’ers) beschermen door echte zelfstandigheid mogelijk te houden en schijnzelfstandigheid te bestrijden, zonder overregulering. Ze pleiten voor behoud en verbetering van de Wet DBA, duidelijke regels per sector, bescherming van zelfstandigen met lage tarieven, en meer rechtszekerheid voor zowel zelfstandigen als opdrachtgevers. BBB ziet zelfstandigen als essentieel voor een wendbare, eerlijke arbeidsmarkt en wil hun rol in sectoren als de zorg behouden.
Zelfstandigheid zzp’ers beschermen, schijnzelfstandigheid bestrijden
BBB vindt het belangrijk dat echte zelfstandigheid voor zzp’ers behouden blijft, maar wil schijnzelfstandigheid aanpakken. Ze wijzen overregulering af en willen de Wet DBA behouden en verbeteren, met duidelijke spelregels en sectorale richtlijnen. Het doel is vrijheid en zekerheid voor zelfstandigen, minder bureaucratie, en bescherming tegen misbruik.
“BBB wil dat zelfstandigheid mogelijk blijft. Schijnzelfstandigheid moet bestreden worden. De huidige Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) is in de kern een werkbaar kader dat uitgaat van de werkelijkheid op de werkvloer in plaats van papieren schijnconstructies.”
“BBB kiest voor behoud en verbetering van de Wet DBA, zodat zelfstandige ondernemers kunnen blijven ondernemen zonder verstikkende regelgeving, maar met duidelijke spelregels. We wijzen overregulering die echte zelfstandigheid ondermijnt zoals voorgesteld in de recente wetsvoorstellen (VBAR en de initiatiefwet Zelfstandigen) af.”
“Deze koers biedt zelfstandigen vrijheid en zekerheid, voorkomt onnodige bureaucratie voor opdrachtgevers en maakt misbruik beter opspoorbaar. Zo beschermen we echte ondernemers en houden we de arbeidsmarkt wendbaar én eerlijk.”
Duidelijkheid en bescherming via concrete maatregelen
BBB stelt concrete aanpassingen voor om zelfstandigen en opdrachtgevers vooraf zekerheid te bieden, sectorale duidelijkheid te creëren, en kwetsbare zelfstandigen te beschermen. Ze willen gerichte handhaving op misbruik, sectorale modelovereenkomsten, duidelijke regels per sector, bescherming van zelfstandigen met een laag uurtarief, en verduidelijking van het gezagscriterium.
“Gerichte handhaving op structureel misbruik en schijnzelfstandigheid, met prioriteit bij kwetsbare situaties, maar géén jacht op bonafide ondernemers.”
“Voorafgaande zekerheid voor opdrachtgevers en zelfstandigen via een vrijwillige toets of sectorale modelovereenkomsten (“Verklaring Arbeids Relatielight”).”
“Duidelijke regels per sector en richtlijnen, zodat werkgevers en werkenden van tevoren weten of er sprake is van een dienstverband.”
“Bescherming van zelfstandigen met een laag uurtarief (< €36), via een rechtsvermoeden van werknemerschap in combinatie met ruimte voor uitzonderingen.”
“Verduidelijking van het gezagscriterium, in lijn met recente rechtspraak (zoals het Deliverooarrest), zodat praktijk en recht beter op elkaar aansluiten.”
Zelfstandigen behouden in de zorg
BBB erkent de belangrijke rol van zzp’ers in de zorg en wil hun gedwongen vertrek uit de sector tegengaan. Ze zien zelfstandigen als essentieel voor de flexibiliteit en aantrekkelijkheid van het werk in de ouderenzorg.
“Het werk in de ouderenzorg maken we aantrekkelijker, met meer handen aan het bed. Zzp’ers spelen hierbij een belangrijke rol en we keren het tij van hun gedwongen vertrek uit de sector.”
BVNL ziet zelfstandigen (zoals ZZP’ers en ondernemers) als de ruggengraat van de Nederlandse economie en wil hun positie versterken door minder regels, lagere belastingen en meer keuzevrijheid. De partij pleit voor het terugdringen van bureaucratie, het intrekken van beperkende wetgeving en het stimuleren van ondernemerschap. Zelfstandigen moeten volgens BVNL ruimte krijgen om te groeien, zonder onnodige overheidsbemoeienis.
Minder regels en bureaucratie voor zelfstandigen
BVNL vindt dat zelfstandigen te veel worden gehinderd door regels en bureaucratie, wat hun ondernemerschap belemmert. De partij wil daarom de regeldruk fors verminderen, overheidsbemoeienis terugdringen en ondernemers meer vrijheid geven om hun werk naar eigen inzicht in te richten.
“Ondernemers, zelfstandigen, vakmensen en iedereen die hard werkt in de Nederlandse bedrijven zijn de ruggengraat van Nederland – zij verdienen ruimte, geen regels.”
“Minder regels voor ondernemers en bedrijven. Bureaucratie en regeldruk moeten worden teruggedrongen.”
“De overheid moet zich minder met hen bemoeien.”
“De wet DBA wordt ingetrokken en mensen mogen zelf bepalen of ze liever in loondienst gaan of als ZZP’er aan de slag gaan.”
Lagere belastingen en meer financiële ruimte
BVNL wil de belastingdruk voor zelfstandigen verlagen, zodat werken en ondernemen meer loont. Dit moet het vestigingsklimaat verbeteren en ervoor zorgen dat zelfstandigen niet worden gestraft voor hun ambitie.
Meer keuzevrijheid en contractvrijheid
BVNL vindt dat zelfstandigen en werkenden zelf moeten kunnen kiezen hoe zij hun werk organiseren, zonder verplichte constructies of beperkingen vanuit de overheid. Dit betekent onder andere het afschaffen van beperkende wetten en het vergroten van de contractvrijheid.
“Contractvrijheid is essentieel.”
De SGP erkent het belang van zelfstandigen (zzp’ers) en wil hun positie versterken door wettelijke erkenning, heldere definities en het tegengaan van schijnzelfstandigheid. Tegelijkertijd pleit de partij voor ruimte voor echte zelfstandigen, met aandacht voor hun sociale zekerheid en het faciliteren van eigen voorzieningen bij arbeidsongeschiktheid en pensioen. De SGP wil onzekerheid voor zelfstandigen verminderen en hun ondernemerschap stimuleren, zonder hen onnodig te belasten met regels.
Wettelijke erkenning en heldere definitie van zelfstandigen
De SGP wil een einde maken aan de voortdurende onzekerheid voor zelfstandigen door wettelijke erkenning en een heldere definitie met bijbehorende criteria. Dit moet vooraf duidelijkheid bieden aan zowel zelfstandigen als opdrachtgevers en schijnzelfstandigheid tegengaan.
“Zelfstandigen krijgen eindelijk de wettelijke erkenning die zij verdienen door een heldere definitie met bijbehorende criteria vast te leggen.”
“Met de zelfstandigenwet wordt hiervoor een sectoraal rechtsvermoeden en een toets op zelfstandigheid en werkrelatie geïntroduceerd. Dat biedt vooraf duidelijkheid aan de zelfstandige en opdrachtgever.”
“Door het toezicht te richten op sectoren waar sprake is van een verhoogd risico op schijnconstructies en uitbuiting wordt schijnzelfstandigheid tegengegaan.”
Faciliteren van eigen voorzieningen en sociale zekerheid
De SGP vindt dat zelfstandigen beter gefaciliteerd moeten worden bij het treffen van eigen voorzieningen voor arbeidsongeschiktheid en pensioen. Er komt een opt-out voor verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering als zelfstandigen zelf passende maatregelen treffen, met uitzonderingen voor specifieke sectoren.
“Het treffen van eigen voorzieningen voor situaties van inkomensverlies bij arbeidsongeschiktheid en pensioen wordt aangemoedigd en beter gefaciliteerd.”
“Er komt een opt-out op de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers die gegarandeerd en langjarig zelf andere, passende maatregelen voor hun risico’s treffen.”
“Zzp’ers in de agrarische sector worden uitgezonderd van de verzekeringsplicht vanwege de specifieke positie van deze sector en de beschikbaarheid van beter passende arrangementen die in deze sector gangbaar zijn.”
Ruimte voor zelfstandigen bij flexibele arbeid
De SGP erkent dat zelfstandigen nodig blijven voor specifieke situaties in de arbeidsmarkt, zoals piek-, ziek- en uniek-werk, en wil hun inzet in die context behouden.
“Zelfstandigen blijven echter nodig voor ‘piek-, ziek- en uniek’-situaties.”
De SP vindt dat zelfstandigen (zzp’ers en kleine ondernemers) meer zekerheid en bescherming verdienen, met name op het gebied van pensioen, arbeidsongeschiktheid en eerlijke concurrentie. De partij wil collectieve en publieke regelingen voor zzp’ers, pakt schijnzelfstandigheid aan en ondersteunt kleine zelfstandigen met betere toegang tot financiering en minder bureaucratie.
Collectieve zekerheid voor zzp’ers
De SP wil dat zzp’ers recht krijgen op pensioen en arbeidsongeschiktheidsuitkering via collectieve, publieke regelingen. Dit moet voorkomen dat zelfstandigen in armoede raken en hen dezelfde basiszekerheden geven als werknemers in loondienst.
“Zzp’ers hebben recht op pensioen en arbeidsongeschiktheidsuitkering. We moeten goed zorgen voor onze zzp’ers. Daarom gaan we collectief en publiek zorgen voor een oplossing, zodat zij zich kunnen verzekeren voor arbeidsongeschiktheid en voor hun pensioen. Zo geven we zzp’ers de zekerheid dat zij niet in armoede hoeven te leven.”
Aanpak schijnzelfstandigheid en uitbuiting
De SP wil schijnconstructies en gedwongen zelfstandigheid bestrijden door toezicht en handhaving te versterken. Schijnzelfstandigen moeten in loondienst komen, zodat alleen echte zelfstandigen overblijven en uitbuiting wordt tegengegaan.
Ondersteuning kleine zelfstandigen en ondernemers
De SP erkent het belang van kleine zelfstandigen voor innovatie en lokale economie en wil hen ondersteunen met betere toegang tot financiering en minder bureaucratie.
“Ondernemers en zelfstandigen met een klein bedrijf zijn betrokken bij hun zaak. Ze leveren een belangrijke bijdrage aan innovatie en kunnen vakwerk op maat leveren.”
“Met een Nationale Investeringsbank voor het mkb kunnen kleine en startende bedrijven, evenals bedrijven die hun succesvolle diensten willen opschalen, gemakkelijker lenen.”
“De regels en bureaucratie voor kleine bedrijven moeten versimpeld worden.”
BIJ1 wil de positie van zelfstandigen, met name sekswerkers, structureel verbeteren door hun rechten gelijk te trekken met andere ondernemers en werknemers, en door belemmerende regelgeving af te schaffen. De partij pleit voor volledige decriminalisering van sekswerk, het opheffen van vergunningseisen voor zelfstandige sekswerkers, en het faciliteren van toegang tot zakelijke dienstverlening. BIJ1 ziet sekswerk als regulier werk en wil zelfstandigen in deze sector beschermen tegen uitbuiting en uitsluiting.
Gelijke rechten en bescherming voor zelfstandige sekswerkers
BIJ1 erkent sekswerk als regulier werk en wil zelfstandige sekswerkers dezelfde arbeidsrechten en bescherming bieden als andere ondernemers en werknemers. Dit moet hun positie structureel verbeteren en hen beschermen tegen uitbuiting en onveiligheid. De partij wil sekswerk volledig decriminaliseren en barrières voor zelfstandige sekswerkers, zoals vergunningseisen, wegnemen.
“De rechten van sekswerkers trekken we gelijk met de arbeidsrechten van andere zelfstandige ondernemers en werknemers. Zo zorgen we dat hun positie structureel beter wordt.”
“De vergunningseis voor zelfstandige sekswerkers heffen we op. Sekswerkers krijgen de mogelijkheid om thuis een eenmanszaak te starten.”
“Sekswerkers krijgen toegang tot (zakelijke) dienstverlening. Zij kunnen een bankrekening openen en een hypotheek krijgen.”
“We versimpelen daarbij het vergunningstelsel voor exploitanten. Als sekswerkers het willen, maken we het makkelijk om werkplekken te creëren met gedeelde voorzieningen en in nabijheid van collega’s.”
“We maken in de wet onderscheid tussen sekswerk en mensenhandel. Sekswerk is werk en mensenhandel is uitbuiting.”
FVD ziet zelfstandigen (ZZP’ers) als de motor van de economie en wil hun positie versterken door minder overheidsbemoeienis, lagere lasten en meer keuzevrijheid. De partij pleit voor het verhogen van de zelfstandigenaftrek, het schrappen van verplichte verzekeringen en het afschaffen van belemmerende regelgeving. Hun kernvisie is dat zelfstandig ondernemerschap aantrekkelijk en haalbaar moet zijn, met vertrouwen in de eigen kracht van ondernemers.
Zelfstandigenaftrek verhogen
FVD wil het ondernemerschap stimuleren door de zelfstandigenaftrek voor ZZP’ers fors te verhogen, zodat hard werken meer loont en het aantrekkelijker wordt om als zelfstandige te werken.
Geen verplichte verzekeringen voor ZZP’ers
FVD verzet zich tegen verplichte pensioen- of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen voor zelfstandigen, omdat zij vinden dat zelfstandigen zelf moeten kunnen bepalen hoe zij hun geld besteden.
“We dwingen ZZP’ers niet om pensioen- of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen af te sluiten, zodat ze zelf kunnen beslissen hoe ze hun geld besteden.”
Minder regels en meer keuzevrijheid voor zelfstandigen
De partij wil belemmerende regelgeving voor zelfstandigen schrappen, zoals de Wet DBA, en pleit voor minder bureaucratie en meer vrijheid in het ondernemerschap.
Volt wil dat vaste arbeidscontracten de norm blijven, maar maakt het zzp’erschap (zelfstandigen zonder personeel) goed mogelijk en eerlijker. Ze pleiten voor verplichte sociale voorzieningen en belastingafdracht voor zzp’ers, collectieve tariefafspraken in de culturele sector, en gelijke rechtspositie voor zelfstandige sekswerkers. Volt wil zo schijnconstructies tegengaan, bestaanszekerheid vergroten en discriminatie van zelfstandigen voorkomen.
Vaste contracten als norm, zzp’erschap goed mogelijk
Volt vindt dat vaste arbeidscontracten de norm moeten blijven, maar wil het zzp’erschap toegankelijk en eerlijk houden. Ze willen schijnconstructies voorkomen door zzp’ers te laten bijdragen aan sociale voorzieningen en belastingen, net als werknemers, en onderzoeken extra vangnetten voor zelfstandigen.
“We zorgen ervoor dat vaste arbeidscontracten de norm blijven en we zorgen ervoor dat zzp’erschap goed mogelijk blijft.”
“Elke zzp’er kan gebruikmaken van de sociale voorzieningen en betaalt hiervoor, net als werknemers in loondienst, belastingen. Door dit verplicht te stellen kunnen schijnconstructies vermeden worden.”
“We onderzoeken of we zzp’ers ook kunnen ondersteunen bij werkloosheid, waardoor ze een stevig vangnet krijgen.”
Collectieve tariefafspraken voor zzp’ers in de cultuursector
Volt wil dat cultuurinstellingen collectieve tariefafspraken maken voor zowel werknemers als zzp’ers, om de bestaanszekerheid van het hele creatieve team te versterken en ongelijkheid te verminderen.
“Volt wil, net als de Raad voor Cultuur, dat alle cultuurinstellingen in de basisinfrastructuur met meerjarige subsidie toewerken naar collectieve tariefafspraken voor werknemers en zzp’ers.”
Gelijke rechtspositie voor zelfstandige sekswerkers
Volt streeft naar gelijke behandeling van zelfstandige sekswerkers door hen dezelfde rechtspositie te geven als andere zelfstandige ondernemers, inclusief toegang tot essentiële diensten.
“We verbeteren de positie van sekswerkers door hen dezelfde rechtspositie toe te kennen als andere zelfstandige ondernemers in deze sector. Sekswerkers krijgen daadwerkelijk toegang tot essentiële diensten voor hun bedrijfsvoering, zoals een zakelijke bankrekening, verzekering of hypotheek.”
Het CDA erkent de belangrijke rol van zelfstandigen in de economie, maar wil hun positie verduidelijken en schijnzelfstandigheid tegengaan. Ze stellen voor om wetgeving aan te passen, zelfstandigen te verplichten tot inkomensvoorzieningen bij arbeidsongeschiktheid en pensioen, en een rechtsvermoeden van werknemerschap onder een bepaald tarief in te voeren. Daarnaast wil het CDA het zzp-schap in (semi-)publieke sectoren ontmoedigen en goed werkgeverschap stimuleren.
Duidelijkere positie en regels voor zelfstandigen
Het CDA wil de positie van zelfstandigen verduidelijken door wetgeving aan te passen en heldere communicatie te bieden. Ze vinden dat zelfstandigen verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun eigen inkomensvoorziening bij arbeidsongeschiktheid en pensioen, en willen schijnzelfstandigheid actief aanpakken. Dit moet zorgen voor meer zekerheid en duidelijkheid voor zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers.
“We maken de positie van zelfstandigen duidelijker door wetgeving aan te passen en te blijven inzetten op goede communicatie. Zelfstandigen moeten verantwoordelijkheid nemen voor een inkomensvoorziening bij arbeidsongeschiktheid (ook voordat de Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid voor Zelfstandigen in werking treedt) en een toereikend pensioen.”
“We zetten de handhaving door de Belastingdienst op schijnzelfstandigheid door en introduceren een rechtsvermoeden van werknemerschap onder een bepaald tarief.”
“Daarnaast leveren zelfstandigen een belangrijke bijdrage aan de economie. Opdrachtgevers en opdrachtnemers horen te weten waar ze aan toe zijn. Daarom is het van groot belang om te werken aan verdere verduidelijking óf en wannéér je als zzp’er aan de slag kunt.”
Zzp-schap in (semi-)publieke sectoren ontmoedigen
Het CDA wil voorkomen dat werknemers in sectoren als zorg en onderwijs overstappen naar het zzp-schap. Ze willen goed werkgeverschap en sociale innovatie stimuleren om mensen in dienst te houden.
“We willen stimuleren dat mensen in dienst blijven in (semi-)publieke sectoren zoals zorg en onderwijs, in plaats van over te stappen naar het zzp’erschap. Daarom willen we goed werkgeverschap door sociale innovatie.”
GroenLinks-PvdA wil de positie van zelfstandigen (zzp’ers) versterken door meer zekerheid te bieden, onder andere via een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering en duidelijke regels over wanneer zzp’ers ingezet mogen worden. Ze willen schijnzelfstandigheid tegengaan en zelfstandigen beschermen tegen financiële onzekerheid bij ziekte of gebrek aan opdrachten.
Verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers
Veel zzp’ers hebben geen vangnet bij ziekte of arbeidsongeschiktheid. GroenLinks-PvdA wil daarom een verplichte verzekering invoeren, zodat zelfstandigen meer financiële rust hebben en risico’s eerlijk worden verdeeld tussen zzp’er en opdrachtgever.
“Daarom komt er een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zzp’ers, met een eerlijke bijdrage van de opdrachtgever en een inkomensafhankelijke premie. Zo draagt iedereen zijn steentje bij en heb je als zzp’er financiële rust wanneer het tegenzit met je gezondheid.”
Strengere regels en handhaving tegen schijnzelfstandigheid
De partij wil schijnzelfstandigheid tegengaan, vooral bij platformwerkers, door strenger te handhaven en het uitgangspunt ‘werknemer-tenzij’ te hanteren. Dit moet voorkomen dat mensen onterecht als zelfstandige worden ingehuurd zonder de bijbehorende bescherming.
Duidelijke afbakening inzet zzp’ers
GroenLinks-PvdA wil dat zzp’ers alleen worden ingezet voor werk buiten de reguliere bedrijfsactiviteiten of waarvoor bijzondere kennis nodig is. Dit moet misbruik van zzp-constructies tegengaan en de positie van werknemers beschermen.
“Zzp’er: voor werk dat geen onderdeel is van de organisatie, werk dat niet behoort tot de reguliere werkzaamheden van een organisatie, of werk dat wel behoort tot de reguliere bedrijfsactiviteiten maar waarvoor bijzondere kennis nodig is kunnen zzp’ers een waardevolle aanvulling zijn.”
De VVD erkent het belang van zelfstandigen en wil hun positie versterken door het invoeren van een nieuwe Zelfstandigenwet die duidelijkheid en vrijheid biedt aan zzp’ers, terwijl schijnzelfstandigheid wordt tegengegaan. Zelfstandigen behouden hun ondernemingsvrijheid, maar krijgen ook meer verantwoordelijkheid voor hun eigen sociale zekerheid. Daarnaast wil de VVD economische zelfstandigheid voor vrouwen bevorderen en ouderen ondersteunen om zelfstandig te blijven wonen.
Nieuwe Zelfstandigenwet: Duidelijkheid en Vrijheid voor Zzp’ers
De VVD wil een nieuwe Zelfstandigenwet invoeren die zzp’ers zekerheid en vrijheid biedt, terwijl opdrachtgevers duidelijkheid krijgen en schijnzelfstandigheid wordt aangepakt. Zelfstandigen behouden hun vrijheid, maar worden ook verantwoordelijk voor hun pensioen en arbeidsongeschiktheid.
“We voeren de nieuwe Zelfstandigenwet in: Zzp’ers verdienen duidelijkheid en vrijheid. De Zelfstandigenwet geeft zelfstandigen duidelijkheid via twee heldere toetsen. Geen onduidelijkheid meer en geen angst voor naheffingen of boetes. We erkennen het zelfstandig ondernemerschap en geven opdrachtgevers weer zekerheid. Zzp’ers houden hun vrijheid, maar nemen ook verantwoordelijkheid door een voorziening voor pensioen en arbeidsongeschiktheid te treffen, met keuzevrijheid voor iedereen. We voeren een rechtsvermoeden van werknemerschap in bij een laag uurtarief. We komen tot een effectieve aanpak om schijnzelfstandigheid tegen te gaan.”
“Steun voor ondernemers en zelfstandigen: we leggen wettelijk vast dat de overheid de plicht heeft om het ondernemersklimaat te verbeteren. Ook voeren we de Zelfstandigenwet in, zodat zzp’ers hun vrijheid maar ook duidelijkheid houden. Hierbij erkennen we het zelfstandig ondernemerschap en geven we opdrachtgevers weer zekerheid.”
Economische zelfstandigheid voor vrouwen
De VVD wil dat vrouwen altijd zelfstandig met de gemeente kunnen spreken over werk, inkomen en schulden, zonder afhankelijk te zijn van hun partner of familie. Dit bevordert hun economische zelfstandigheid, vooral bij statushoudersgezinnen.
“De VVD wil dat vrouwen altijd zelfstandig met de gemeente kunnen spreken over werk, inkomen en schulden, zonder tussenkomst van man, familie of gemeenschap.”
Ouderen zo lang mogelijk zelfstandig laten wonen
De VVD vindt het belangrijk dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen en wil daarom voldoende zorggeschikte woningen realiseren.
“Om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen laten wonen, is het belangrijk dat er voldoende zorggeschikte woningen voor ouderen zijn waar zij naar toe willen en kunnen verhuizen.”
50PLUS benadrukt het belang van zelfstandigheid voor ouderen, vooral op het gebied van wonen en zorg. De partij wil dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen, met passende ondersteuning en aanpassingen, en ziet blijvend leren als essentieel om zelfstandig en betrokken te blijven. Concrete voorstellen zijn onder meer het stimuleren van levensloopbestendige woningen en het vergemakkelijken van zelfstandig wonen met zorg aan huis.
Zelfstandig wonen voor ouderen vergemakkelijken
50PLUS vindt dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig moeten kunnen wonen, met de juiste zorg en aanpassingen. Dit wordt gezien als een manier om waardigheid en eigen regie te behouden, en om de druk op zorginstellingen te verminderen.
“Zelfstandig wonen wordt gemakkelijker gemaakt met noodzakelijke zorg aan huis, inclusief hulpmiddelen en aanpassingen in de woning.”
Levensloopbestendige en zelfstandige woonvormen stimuleren
De partij pleit voor innovatieve woonvormen die zelfstandigheid combineren met zorg en gemeenschap, zodat ouderen niet onnodig vroeg in een zorginstelling hoeven te wonen.
“Innovatieve woonvormen worden gestimuleerd: levensloopbestendige woningen en kleinschalige woonhofjes waar zorg, gemeenschap en zelfstandigheid worden gecombineerd.”
Blijvend leren als basis voor zelfstandigheid
50PLUS ziet blijvend leren en ontwikkelen als essentieel om zelfstandig, zelfredzaam en betrokken te blijven in de samenleving, ook op latere leeftijd.
“Niet alleen inkomen en wonen zijn basisbehoeften, maar ook blijvend leren en ontwikkelen is essentieel om zelfstandig, zelfredzaam en betrokken te blijven in de samenleving.”
De ChristenUnie wil de verschillen tussen zelfstandigen (zzp’ers) en werknemers verkleinen door meer zekerheid te bieden, onder andere via een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering en het afbouwen van fiscale voordelen voor zelfstandigen. Het doel is om schijnzelfstandigheid tegen te gaan en zzp’ers weer als echte ondernemers te positioneren, terwijl duurzame arbeidsrelaties worden gestimuleerd.
Verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen
De ChristenUnie vindt het noodzakelijk dat zelfstandigen meer inkomenszekerheid krijgen en wil daarom een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering invoeren. Dit moet voorkomen dat zelfstandigen zonder vangnet komen te zitten bij ziekte of arbeidsongeschiktheid.
“Een verplichte verzekering tegen arbeidsongeschiktheid is noodzakelijk.”
Fiscale voordelen voor zelfstandigen afbouwen
De partij wil de fiscale voordelen voor zelfstandigen geleidelijk omvormen naar één werkendenkorting, omdat deze voordelen volgens hen een belangrijke oorzaak zijn van de groei van het aantal zzp’ers en schijnzelfstandigheid. Hiermee wil de ChristenUnie het speelveld tussen werknemers en zelfstandigen gelijker maken.
“Fiscale voordelen voor zelfstandigen worden in een verstandig tempo omgevormd naar één werkendenkorting. Die voordelen waren een belangrijke oorzaak voor de groei van het aantal zzp’ers in de afgelopen vijftien jaar.”
Zelfstandigheid en financiële verantwoordelijkheid stimuleren bij jongeren (ANDERS)
De ChristenUnie vindt het belangrijk dat jongeren leren om zelfstandig en financieel verantwoordelijk te zijn, zodat zij schulden kunnen voorkomen. Dit gebeurt via educatie, niet via arbeidsmarktbeleid.
“Met goede financiële educatie en programma’s gericht op zelfstandigheid en financiële verantwoordelijkheid, worden jongeren getraind om verstandig met geld om te gaan om schulden te voorkomen.”
DENK erkent het belang van zelfstandigen (ZZP’ers) die bewust kiezen voor vrijheid in hun werk en wil hun positie wettelijk versterken. Tegelijkertijd wil DENK schijnzelfstandigheid tegengaan en pleit de partij voor een collectieve, betaalbare arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen, waarvan de kosten grotendeels door opdrachtgevers gedragen moeten worden. De partij streeft naar een heldere wettelijke definitie van zelfstandigheid om onnodige verdringing van zelfstandigen op de arbeidsmarkt te voorkomen.
Wettelijke verankering en bescherming van zelfstandigen
DENK wil dat mensen die bewust kiezen voor zelfstandig ondernemerschap niet onnodig worden belemmerd en pleit voor een duidelijke, wettelijke definitie van zelfstandigheid. Dit moet de huidige onduidelijkheid en verdringing van zelfstandigen op de arbeidsmarkt tegengaan. Tegelijkertijd blijft DENK inzetten op het aanpakken van schijnzelfstandigheid.
“Als mensen bewust kiezen voor de vrijheid van het werken als een ZZP’er, moet dat altijd mogelijk zijn. Daarom komt er in de vorm van een werkbare definitie een wettelijke verankering van zelfstandigheid, zodat de huidige onduidelijkheid niet meer leidt tot onnodige verdringing van zelfstandigen van de arbeidsmarkt.”
“Wij willen dat mensen die bewust kiezen voor de vrijheid om zelfstandig (ZZP) te zijn, niet onnodig worden belemmerd. Tegelijkertijd moeten we oog hebben voor risico’s. Dat betekent dat we moeten blijven inzetten op de aanpak van schijnzelfstandigheid.”
Collectieve en betaalbare arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen
DENK wil een collectief georganiseerde en betaalbare arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen, met opt-out mogelijkheden. De partij vindt dat de kosten hiervan zoveel mogelijk door opdrachtgevers gedragen moeten worden.
“Daarnaast willen wij dat er een betaalbare en collectief georganiseerde verzekering voor arbeidsongeschiktheid komt voor zelfstandigen, waarbij we ook kijken naar opt out mogelijkheden. De kosten van deze verzekering moeten zo veel mogelijk door opdrachtgevers worden gedragen.”
JA21 vindt dat mensen zoveel mogelijk zelfstandig en zelfredzaam moeten zijn, met een overheid die alleen ondersteunt waar nodig en mensen stimuleert om weer zelfstandig te worden. Voor zelfstandigen (zoals ZZP’ers) wil JA21 minder regeldruk, meer duidelijkheid en ruimte, en een eenvoudiger belastingstelsel dat ondernemen aantrekkelijker maakt. De partij pleit voor het verbeteren van de positie van zelfstandigen door vereenvoudiging van regelgeving en het stimuleren van eigen verantwoordelijkheid.
Minder regeldruk en meer duidelijkheid voor ZZP’ers
JA21 wil dat zelfstandigen (ZZP’ers) meer ruimte en duidelijkheid krijgen door het vereenvoudigen van regelgeving en het verbeteren van de Wet DBA. Dit moet het ondernemerschap stimuleren en onzekerheid verminderen.
“Regelgeving voor ZZP’ers vereenvoudigen. JA21 wil de Wet DBA verbeteren en hiervoor kijken naar het Belgisch model om ZZP’ers meer ruimte en duidelijkheid te geven.”
Zelfstandigheid en zelfredzaamheid als norm bij uitkeringen
JA21 vindt dat mensen die een uitkering ontvangen, verplicht moeten worden om weer zelfstandig en zelfredzaam te worden. De overheid biedt een vangnet, maar stimuleert actief terugkeer naar zelfstandigheid.
“Wel verplichten wij mensen er alles aan te doen om weer zelfstandig en zelfredzaam te worden. Zo kennen onze uitkeringen een verplichting om werk te zoeken of werk te hebben.”
Ouderenhuisvesting gericht op zelfstandigheid
JA21 wil ouderenhuisvesting stimuleren die zelfstandigheid en sociale cohesie bevordert, bijvoorbeeld door woonconcepten waarbij senioren zelfstandig wonen met onderlinge hulp.
“moderne vormen van ouderenhuisvesting te stimuleren, zoals woonconcepten waarbij senioren samenwonen rondom een gemeenschappelijk hofje gericht op onderlinge hulp, zelfstandigheid en sociale cohesie.”
NSC wil schijnzelfstandigheid tegengaan en de positie van echte zelfstandigen verduidelijken, met als doel een eerlijkere arbeidsmarkt en meer zekerheid voor kwetsbare werkenden. Ze stellen voor om bij zelfstandigen met een laag uurtarief een rechtsvermoeden van werknemerschap in te voeren en de fiscale en sociale behandeling van werknemers en zelfstandigen gelijk te trekken. Zo wil NSC concurrentie op arbeidsvoorwaarden voorkomen en heldere kaders bieden voor zelfstandig ondernemerschap.
Schijnzelfstandigheid tegengaan en kaders voor zelfstandigen
NSC ziet schijnzelfstandigheid als een groot probleem, vooral voor kwetsbare zelfstandigen met lage tarieven. Ze willen wettelijke maatregelen nemen om te voorkomen dat zelfstandigen worden ingezet als goedkope werknemers en om duidelijkheid te scheppen over wanneer iemand echt zelfstandig ondernemer is. Dit moet leiden tot meer zekerheid en een gelijk speelveld op de arbeidsmarkt.
“In de wet wordt verankerd dat bij zelfstandigen die werken met een uurtarief onder € 36,- sprake is van een rechtsvermoeden van werknemerschap. Op deze manier gaan we schijnzelfstandigheid onder kwetsbare zelfstandigen tegen. Ook wordt in de wet verduidelijkt onder welke voorwaarden mensen kunnen werken als zelfstandig ondernemer.”
Gelijke fiscale en sociale behandeling van zelfstandigen en werknemers
NSC wil dat zelfstandigen, uitzendkrachten en werknemers zo veel mogelijk gelijk worden behandeld op fiscaal en sociaal vlak. Dit moet oneerlijke concurrentie op arbeidsvoorwaarden tegengaan en zorgen voor meer duidelijkheid en zekerheid voor alle werkenden.
“De fiscale en sociale behandeling van werknemers, uitzendkrachten en zelfstandigen wordt zo veel mogelijk gelijkgetrokken, zodat uitzendbureaus en zelfstandigen niet met werknemers concurreren op arbeidsvoorwaarden.”
Normale dienstverbanden als norm, zelfstandigen krijgen duidelijkheid
NSC beschouwt vaste dienstverbanden als de norm en wil dat zelfstandigen heldere kaders krijgen waarbinnen zij kunnen ondernemen. Dit moet bijdragen aan een toekomstbestendige en eerlijke arbeidsmarkt.
“Dit betekent dat normale dienstverbanden de norm worden. Uitzendarbeid is uitsluitend om ‘piekte en ziekte’ op te vangen en zelfstandigen krijgen duidelijkheid over de kaders waarbinnen zij kunnen ondernemen.”
D66 erkent het belang van zelfstandigen voor de economie, maar ziet ook problemen rond sociale zekerheid, pensioenopbouw en oneerlijke concurrentie. De partij wil de verschillen tussen zelfstandigen en werknemers verkleinen, zelfstandigen meer zekerheid bieden en ruimte geven aan zelfstandig ondernemerschap, mits dit eerlijk en duurzaam gebeurt.
Verschillen tussen zelfstandigen en werknemers verkleinen
D66 vindt dat te veel zelfstandigen geen pensioen opbouwen of verzekerd zijn tegen arbeidsongeschiktheid, wat risico’s oplevert voor henzelf en de samenleving. De partij wil daarom de verschillen tussen zelfstandigen en werknemers verkleinen en oneerlijke concurrentie tegengaan.
“Veel zelfstandigen bouwen geen pensioen op of hebben geen verzekering voor arbeidsongeschiktheid. Met alle gevolgen van dien voor henzelf en de samenleving. En als zelfstandigen of opdrachtgevers eigenlijk geen keuze hebben, is ook geen sprake van een eerlijke arbeidsmarkt. D66 wil daarom de verschillen tussen deze groepen werkenden verkleinen en oneerlijke concurrentie voorkomen.”
Ruimte en waardering voor zelfstandig ondernemerschap
D66 waardeert zelfstandigen als waardevolle toevoeging aan de economie en wil hen de ruimte geven om te ondernemen. De partij erkent dat veel zelfstandigen hun zaken goed op orde hebben en wil een gelijk speelveld creëren, zodat zij eerlijk kunnen concurreren en bijdragen aan innovatie.
“Een groot deel van de zelfstandigen heeft de zaken goed op orde. Ze zijn een waardevolle toevoeging aan onze innovatieve economie. Ze verdienen de ruimte die nodig is voor hun zelfstandig ondernemerschap.”
De Partij voor de Dieren erkent dat zelfstandig werkenden (zelfstandigen) passende kansen en ondersteuning moeten krijgen binnen het sociale zekerheidsstelsel. Hun belangrijkste voorstel is dat sociale zekerheid inclusief moet zijn voor iedereen, ongeacht of iemand een beperking heeft, neurodivergent is of zelfstandig werkt, zodat niemand tussen wal en schip valt.
Sociale zekerheid inclusief voor zelfstandigen
De PvdD vindt dat het sociale zekerheidsstelsel ook zelfstandigen moet ondersteunen, zodat zij niet worden buitengesloten van passende kansen en hulp. Dit is onderdeel van hun bredere visie op een rechtvaardig, menselijk en inclusief vangnet dat ruimte biedt voor eigen initiatief en groei, ongeacht de arbeidsvorm.
“Inclusiviteit staat centraal: of je nu een beperking hebt, neurodivergent bent of zelfstandig werkt, iedereen krijgt passende kansen en ondersteuning.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma