Verkiezingsprogramma's 2025 overwoon markt
BVNL wil de woningmarkt drastisch liberaliseren en dereguleren, waarbij de overheid zich grotendeels terugtrekt en marktwerking centraal komt te staan. Ze leggen de nadruk op het schrappen van regels, het stoppen van immigratie, het versnellen van woningbouw en het vergemakkelijken van woningdelen en transformaties. Volgens BVNL is minder overheidsbemoeienis en meer ruimte voor particuliere initiatieven de sleutel tot een gezonde woningmarkt.
Overheid trekt zich terug uit de woningmarkt
BVNL stelt dat overheidsmaatregelen de woningmarkt hebben verstoord en pleit voor een terugtredende overheid, waarbij marktwerking leidend wordt en regelgeving wordt afgeschaft.
“De overheid trekt zich terug uit de woningmarkt.”
“De Wet betaalbare huur wordt afgeschaft.”
“De Wet goed verhuurderschap wordt afgeschaft omdat het geen positieve effecten heeft en alleen maar leidt tot meer bureaucratie.”
“Contracten worden weer vrij en tijdelijke huurovereenkomsten worden weer toegestaan.”
Deregulering en liberalisering van de woningmarkt
BVNL wil de woningmarkt liberaliseren door regels en bureaucratie te schrappen, zodat sneller en meer gebouwd kan worden en het aanbod toeneemt.
Immigratie beperken om druk op woningmarkt te verlagen
BVNL ziet immigratie als een belangrijke oorzaak van de woningnood en wil deze fors beperken om vraag en aanbod weer in balans te brengen.
“De vraag naar woningen is geëxplodeerd door een netto migratiesaldo van meer dan 100.000 mensen gemiddeld per jaar.”
“Dit kan door de immigratie te stoppen en de woningmarkt te liberaliseren en te dereguleren, zodat er meer woningen kunnen worden bijgebouwd.”
“Voer een asielstop in. De Nederlandse bevolking krimpt, dus zonder immigratie zou er een overschot zijn aan woningen en zouden de huur- en koopprijzen kelderen.”
“Om weer betaalbaar te kunnen wonen, moeten vraag en aanbod op de woningmarkt weer in balans komen door meer woningen te bouwen en immigratiebeperkende maatregelen te nemen.”
Vergemakkelijken van woningdelen, splitsen en transformatie
BVNL wil het splitsen van woningen, woningdelen en het transformeren van bestaande gebouwen naar woningen vergunningsvrij maken om het woningaanbod snel te vergroten.
“Maak het splitsen van grote woningen in kleinere woningen vergunningsvrij. Dit leidt onmiddellijk tot meer woningen, zonder dat hiervoor extra ruimte wordt gebruikt.”
“het vergunningsvrij maken van woningdelen, het splitsen van woningen, het optoppen van woningen, het transformeren van kantoren naar woningen”
“Sta woningdelen en studentenhuizen weer toe en de druk op de woningmarkt zal, in elk geval in steden met veel jongeren, enorm afnemen.”
“Maak het transformeren van bedrijfsruimtes naar woningen makkelijker.”
Afschaffen van huurtoeslag en voorrang statushouders
BVNL wil de huurtoeslag afschaffen (of beperken tot Nederlanders zolang deze bestaat) en geen voorrang meer geven aan statushouders bij sociale woningen.
Versnellen en vereenvoudigen van bouwprocedures
BVNL wil het bouwproces versnellen door vergunningen te vereenvoudigen en gemeenten te verbieden extra eisen te stellen bovenop landelijke regels.
Afschaffen kostendelersnorm
BVNL wil de kostendelersnorm afschaffen zodat mensen kunnen samenwonen zonder gekort te worden op hun uitkering.
“Schaf de kostendelersnorm af, zodat mensen kunnen samenwonen zonder een deel van hun uitkering te verliezen.”
Geen verplichte verduurzaming bij aankoop woning
BVNL wil huiseigenaren niet verplichten tot extra verduurzamingsmaatregelen bij aankoop van een huis.
“Huiseigenaren mogen bij aankoop van een huis nooit worden verplicht om extra maatregelen voor verduurzaming te nemen.”
De VVD wil de woningmarkt hervormen door fors meer woningen te bouwen, regels te schrappen en de markt meer ruimte te geven. Hun kernvisie is dat werken moet lonen en dat iedereen met een normaal inkomen een betaalbaar huis moet kunnen kopen of huren. De partij kiest voor centrale regie, minder overheidsbemoeienis en stimuleert zowel koop- als huurwoningen, met speciale aandacht voor starters en doorstroming.
Veel meer woningen bouwen met minder regels
De VVD ziet het woningtekort als het grootste probleem en wil dit oplossen door grootschalige nieuwbouw, het schrappen van bouwregels en centrale regie vanuit het Rijk. Ze willen bouwen goedkoper en sneller maken, onder meer door landelijke sturing en het aanwijzen van nieuwe wijken.
“De manier om het woningtekort op te lossen is door meer te bouwen. Daarom gaan we vanuit het Rijk grote woonwijken met betaalbare huizen aanwijzen. We bouwen met sturing vanuit het Rijk dertig nieuwe grootschalige woonwijken, ook buiten de Randstad, en maken het voor gemeenten makkelijker om veel meer huizen te laten bouwen; via een tijdelijke nationale wet leggen we vast waar, welke en hoeveel woningen moeten worden gerealiseerd en op welke termijnen.”
“We gaan flink schrappen in bouwregels en nemen maatregelen die de betaalbaarheid van koop- én huurhuizen vergroten. De rem op bouwen, transformeren en herbestemmen moet eraf. Dat vraagt om centrale regie.”
“We bouwen dertig nieuwe grootschalige woonwijken met sturing vanuit Den Haag en maken het voor gemeenten makkelijker om veel meer huizen te laten bouwen.”
Meer betaalbare koopwoningen en stimulering starters
De VVD wil het eigen woningbezit stimuleren, vooral voor starters en mensen met een normaal inkomen. Ze willen overheidsgeld vooral inzetten voor betaalbare koopwoningen, starters helpen met hypotheken en sparen, en erfpacht beperken.
“De sleutel van jouw eigen koopwoning is de sleutel tot vrijheid. Het eigen koophuis is een investering in jezelf; je bouwt vermogen op. Door de krapte op de woningmarkt raakt het eigen koophuis voor mensen uit zicht. Dat is een groot probleem. De VVD is dé partij van het eigen koophuis. Wij zien het daarom niet alleen als onze taak, maar als onze plicht om ervoor te zorgen dat iedereen een eigen huis kan bemachtigen. Niet alleen de happy few, maar mensen met een gewone baan moeten een koophuis kunnen betalen. Daarom gaan we eigen woningbezit onder starters fors stimuleren.”
“Hierin leggen we vast dat overheidsgeld met name naar betaalbare koopwoningen gaat. Per regio bestaan bouwprojecten voor 25% uit betaalbare koopwoningen.”
“Om starters te helpen bij het kopen van hun eerste huis en hun maandlasten te verlagen, stimuleren we het gebruik van startershypotheken en hypotheken met een langere looptijd.”
“We willen dat starters makkelijker kunnen sparen voor een huis. Daarom willen we dat starters geld specifiek kunnen oormerken buiten de heffingsvrije voet voor de koop van een eigen huis.”
“Daarom kiezen wij bij nieuwe woningen in principe niet meer voor de erfpacht. Erfpacht bij nieuwe woningen mag alleen als dit de betaalbaarheid ten goede komt en mag niet gebruikt worden als melkkoe voor gemeenten.”
Huurmarkt: meer aanbod, minder regels, eerlijkere verdeling
De VVD wil de huurmarkt "bevrijden" door het schrappen van beperkende wetten, het stimuleren van private huurwoningen en het eerlijker maken van de toewijzing. Ze willen minder voorrangsposities, een jaarlijkse inkomenstoets en meer doorstroming.
“We willen dat er veel meer private huurwoningen worden gebouwd, zodat de huurprijs omlaaggaat. We schrappen de Wet betaalbare huur, de lokale zelfbewoningsplicht en het verbod op tijdelijke contracten.”
“Wij strijden voor veel meer huurhuizen. Het is tijd om de huurmarkt te bevrijden en het is tijd dat veel meer corporaties gaan bouwen.”
“We verbieden de voorrang voor statushouders. Voor statushouders kan met flexwoningen tijdelijke woonruimte worden aangeboden om een eerste stap uit het azc te zetten.”
“Om sociale huurwoningen beschikbaar te houden voor de mensen die deze woningen het hardst nodig hebben, komt er een jaarlijkse inkomenstoets voor sociale huurwoningen, om te bepalen of de huurprijs nog passend is.”
Doorstroming en beter benutten bestaande voorraad
De VVD wil doorstroming bevorderen door ouderen en scheefwoners te laten verhuizen naar passende woningen, het splitsen en transformeren van bestaande panden te vergemakkelijken, en procedures te vereenvoudigen.
“Aantrekkelijke seniorenwoningen of betaalbare doorgroeiwoningen bijkomen, komen empty nesters en scheefwoners in beweging.”
“We maken het eenvoudiger om bestaande panden in meerdere woningen te splitsen, waarbij we oog hebben voor de leefbaarheid in de buurt. Zo benutten we de bestaande ruimte beter en creëren we sneller betaalbare woonplekken.”
“Het ombouwen van leegstaande gebouwen tot woningen wordt makkelijker gemaakt. Denk aan leegstaande kantoren, winkels of scholen die tot woonruimte kunnen worden getransformeerd.”
“Oudere huurders die in een geschikter huis willen wonen moeten waar nodig met behoud van hun huidige huur naar een kleiner huurhuis kunnen verhuizen, zodat het huis vrijkomt voor jongeren.”
FVD wil de woningmarkt liberaliseren door het schrappen van regulering, het stimuleren van (betaalbare) koopwoningen en het beperken van sociale huur. Ze pleiten voor het afschaffen van klimaat-, stikstof- en duurzaamheidsregels bij nieuwbouw, het behouden van fiscale voordelen voor huiseigenaren, en het geven van voorrang aan Nederlanders bij woningtoewijzing. De partij ziet minder overheidsbemoeienis en meer marktwerking als de oplossing voor de woningnood.
Schrappen van regels en versnellen woningbouw
FVD stelt dat overheidsregels de woningmarkt verstikken en bouwen vertragen. Door het schrappen van klimaat-, stikstof- en duurzaamheidsregels willen ze sneller en goedkoper bouwen, met als doel jaarlijks 100.000 woningen extra, vooral voor Nederlanders.
“We bouwen snel 100.000 woningen per jaar, schrappen beknellende klimaat- en stikstofregels, en stoppen gedwongen verduurzaming om kapitaal vrij te maken voor nieuwbouw.”
“We bouwen jaarlijks 100.000 nieuwe woningen met voorrang voor Nederlanders, zodat het woningtekort verdwijnt.”
“We stoppen met verplichte duurzaamheidseisen, zodat bouwen makkelijker en goedkoper wordt.”
Behouden en uitbreiden fiscale voordelen voor huiseigenaren
FVD wil het eigenwoningbezit stimuleren door fiscale voordelen te behouden en uit te breiden. Ze willen de hypotheekrenteaftrek verhogen, het eigenwoningforfait afschaffen, de overdrachtsbelasting verlagen en starters vrijstellen, zodat kopen aantrekkelijker wordt.
“De eigen woning blijft in box 1, onbelast, met een lage overdrachtsbelasting van 2% en een startersvrijstelling. Hypotheekrenteaftrek blijft, met een hoger aftrektarief, zodat wonen betaalbaar wordt en blijft.”
“We behouden de hypotheekrenteaftrek en brengen het maximale aftrektarief terug omhoog naar 52%.”
“We zetten de overdrachtsbelasting vast op 2%, ook voor bedrijven en investeerders, zodat de woningmarkt toegankelijk blijft voor iedereen.”
“We schrappen de leeftijds- en woningprijsgrens uit de startersvrijstelling; de eerste woning is altijd vrij van overdrachtsbelasting, zodat kopen bereikbaar wordt voor iedereen.”
Afschaffen huurregulering en vergroten vrijheid verhuurders
FVD ziet regulering van de huurmarkt als oorzaak van schaarste en wil deze afschaffen. Ze willen verhuurders volledige vrijheid geven in huurprijs en huurderkeuze, het aandeel sociale huur beperken en geen voorrang meer voor statushouders.
“We schaffen de Wet Betaalbare Huur af om de huurmarkt te vitaliseren en geven verhuurders vrije keuze in huurders.”
“De Wet Betaalbare Huur is een aanval op het eigendomsrecht en leidt tot minder aanbod. Wij schaffen deze wet af, zodat verhuurders weer durven investeren en middenhuurwoningen terugkeren. Verhuurders bepalen zelf wie hun huurder is.”
“We verkleinen het aandeel sociale huurwoningen, zeker in grote steden. Het verplicht opleggen van sociale woningbouwpercentages bij private projecten verdwijnt. Statushouders krijgen geen voorrang meer in de sociale sector – Nederlanders gaan voor.”
Stimuleren van woningbezit en verkoop sociale huurwoningen
FVD wil het woningbezit vergroten door huurders de kans te geven hun sociale huurwoning te kopen en door generatiewoningen te stimuleren. Ze zien eigendom als fundament voor vrijheid en stabiliteit.
“We sporen woningcorporaties aan om woningen aan huurders te verkopen, zodat meer Nederlanders eigenaar worden van hun eigen woning.”
“Daarnaast stimuleren we generatiewoningen en geven we huurders de kans om hun woning van corporaties over te nemen zodat ook zij eigen woningbezit kunnen verwerven.”
Voorrang voor Nederlanders bij woningtoewijzing
FVD wil dat Nederlanders altijd voorrang krijgen op de woningmarkt, met name bij sociale huur en nieuwbouw, en statushouders geen voorrang meer krijgen.
De PVV vindt dat de woningmarkt vooral moet voorzien in betaalbare woningen voor Nederlanders, waarbij zij sociale huren willen verlagen, de bouw willen versnellen en statushouders geen voorrang meer willen geven. De partij wil minder regels, snellere procedures, en meer ruimte voor koop- en huurwoningen, met behoud van de hypotheekrenteaftrek. Hun kernvisie is dat de overheid actief moet ingrijpen om het woningtekort op te lossen en de positie van Nederlanders op de woonmarkt te beschermen.
Sociale huren verlagen en hypotheekrenteaftrek behouden
De PVV wil de woonlasten voor Nederlanders verlagen door sociale huren te verlagen en de hypotheekrenteaftrek te behouden. Dit moet de betaalbaarheid op de woningmarkt vergroten, vooral voor mensen met lagere inkomens.
Geen voorrang en strengere regels voor statushouders
De PVV wil dat statushouders geen voorrang meer krijgen op de woningmarkt en streng optreden tegen misbruik. Dit moet de positie van Nederlanders op de wachtlijst verbeteren en fraude tegengaan.
“Nooit meer voorrang op sociale huurwoningen voor statushouders – ook niet met urgentie”
“Gemeentelijke taakstelling voor de verplichte huisvesting van statushouders schrappen”
“Frauderende statushouders die een sociale huurwoning illegaal onderverhuren, betalen alles wat zij daarmee verdiend hebben terug en verliezen hun verblijfsvergunning”
Snellere en meer woningbouw, minder bezwaarprocedures
De PVV wil de bouw van woningen versnellen door procedures te verkorten, bezwaar en beroep tijdelijk te beperken, en meer ruimte te geven aan woningbouw, zowel binnen- als buitenstedelijk. Dit moet het woningtekort terugdringen en de doorstroming op de woonmarkt bevorderen.
“Forse extra investering in snellere woningbouw: sociale huurwoningen, middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen mét voldoende ruimte voor de auto”
“Kortere en snellere vergunningverlening en procedures; tijdelijk beperken van de mogelijkheden tot bezwaar en beroep tegen woningbouw waar een omgevingsplan vastligt”
“Buitenstedelijk bouwen: méér nieuwe grootschalige woningbouwlocaties”
“Binnenstedelijk bouwen; transformatie van kantoor- en bedrijfspanden; optoppen, splitsen en woningdelen; niet alleen straatjes erbij, maar ook hele buurten en wijken”
Minder regels en duurzaamheidseisen bij woningbouw
De PVV wil bouweisen en duurzaamheidseisen schrappen om de bouw goedkoper en sneller te maken. Dit moet de drempel voor nieuwe woningen op de markt verlagen.
“Schrappen en vereenvoudigen van bouweisen; geen nieuwe duurzaamheidseisen, geen verplichte warmtepomp, niet verplicht van het gas”
“We stoppen met het eindeloze geneuzel over duurzaam en circulair bouwen. Er komen geen verplichte warmtepomp en geen nieuwe duurzaamheidseisen; we gaan ook niet verplicht van het gas af.”
Permanente bewoning van recreatiewoningen toestaan
De PVV wil het mogelijk maken om permanent in recreatiewoningen te wonen, zodat meer mensen toegang krijgen tot de woningmarkt.
Planbatenheffing bij bestemmingswijziging grond
De PVV wil een deel van de waardestijging van grond bij bestemmingswijziging inzetten voor betaalbare woningbouw, om grondspeculatie tegen te gaan en de woningmarkt toegankelijker te maken.
“Met de invoering van een planbatenheffing zetten we een deel daarvan in om méér betaalbare woningen te bouwen en gaan we grondspeculatie tegen.”
D66 ziet wonen als een basisrecht en wil de woningmarkt fundamenteel hervormen om betaalbaarheid, doorstroming en duurzaamheid te verbeteren. De partij kiest voor grootschalige nieuwbouw (waaronder tien nieuwe steden), meer sociale en middenhuurwoningen, en het afbouwen van fiscale voordelen voor woningbezit. D66 wil daarnaast huurders beter beschermen, doorstroming bevorderen en gemeenten meer regie geven over grond en woningbouw.
Grootschalige woningbouw en tien nieuwe steden
D66 wil het woningtekort structureel aanpakken door fors meer woningen te bouwen, waaronder tien nieuwe steden, met aandacht voor gemengde wijken en goede voorzieningen. Dit moet de doorstroming bevorderen en de woningmarkt toegankelijker maken voor starters, ouderen en andere doelgroepen.
“D66 wil tien nieuwe steden bouwen, vooral bij bestaande steden of kernen en bij grote ov-knooppunten.”
“We richten een Rijksgrondfaciliteit (een landelijke grondbank) op, zodat de grond die het Rijk in bezit heeft of krijgt, ingezet kan worden om sneller huizen te bouwen.”
“We bouwen deze nieuwe steden gemengd. Er komen goedkope koopwoningen, middenhuur woningen, sociale huurwoningen, woningen voor ouderen en voor jongeren.”
Meer betaalbare en gemengde woningvoorraad
D66 wil wettelijk vastleggen dat bij nieuwbouw minstens 30% sociale huur komt en investeert in sociale huur, middenhuur en betaalbare koop. De partij wil het belastingvoordeel van woningbezit afbouwen en beleggers zwaarder belasten om de woningmarkt eerlijker te maken.
“We leggen wettelijk vast dat bij nieuwbouw in elke gemeente minstens 30% sociale huur komt, zodat gemeenschappen in wijken gemengd blijven.”
“We bouwen het belastingvoordeel van woningbezit af en gaan beleggers meer belasten.”
“Voor de bouw van sociale huur en middenhuur gaat de btw omlaag, zodat het aantrekkelijker wordt om betaalbare huizen te bouwen.”
Doorstroming bevorderen en doelgroepenwoningen
D66 wil de doorstroming op de woningmarkt versnellen door meer woningen voor ouderen, jongeren en studenten te bouwen, en door financiële en procedurele drempels voor verhuizing te verlagen. Er komt een Nationale Doorstroombank en een bouwquotum voor doelgroepen.
“We richten een Nationale Doorstroombank op. Die geeft oudere mensen zekerheid over hun toekomstige woonlasten als zij verhuizen naar een kleinere, passende woning.”
“Er moet een bouwquotum komen, zodat elke gemeente moet meebouwen voor elk van deze groepen.”
“Voor jongeren en studenten bouwen we vooral huizen met gemeenschappelijke ruimtes.”
Huurdersbescherming en verduurzaming
D66 wil huurders meer bescherming bieden, onder andere bij verduurzaming, en stelt verplichtingen aan verhuurders om woningen energiezuiniger te maken. Huurders moeten profiteren van verduurzaming zonder extra maandlasten.
“Huurders krijgen meer bescherming en zeggenschap over verduurzaming.”
“Verhuurders worden verplicht om huizen met een slecht energielabel te verbeteren. Ze mogen die investering op termijn terugverdienen via een bescheiden huurverhoging, maar wel zodat huurders er per saldo altijd op vooruitgaan.”
Gemeenten meer regie en snellere procedures
D66 wil gemeenten meer mogelijkheden geven om grond te kopen en te ontwikkelen, grondspeculatie tegen te gaan en bezwaarprocedures te versnellen, zodat woningbouwprojecten sneller van de grond komen.
“Gemeenten meer ruimte om zelf grond te kopen en te ontwikkelen. Ook krijgen gemeenten meer mogelijkheden om grondspeculaties te voorkomen.”
“Op dit moment lopen veel woningbouwprojecten vast door allerlei lange procedures voor bezwaar en beroep. Het recht om bezwaar te maken is nu vaak sterker dan het recht op een woning. D66 wil dit in balans brengen. Daarom maken we bezwaarprocedures sneller en korter.”
DENK vindt dat de overheid de regie moet nemen op de woningmarkt om betaalbaar wonen voor iedereen te garanderen. De partij wil fors meer sociale en betaalbare woningen bouwen, huren reguleren, woningmarktdiscriminatie bestrijden en de toegang tot koopwoningen verruimen. Hun visie is dat huisvesting een fundamenteel recht is en dat de overheid actief moet ingrijpen om de woningmarkt eerlijker en toegankelijker te maken.
Overheid neemt regie en bouwt meer betaalbare woningen
DENK wil dat de overheid de woningmarkt stuurt door fors meer betaalbare woningen te bouwen, procedures te versnellen en een Rijksbouwbedrijf op te richten. Het doel is om het woningtekort snel op te lossen en wonen weer betaalbaar te maken.
“DENK wil een overheid die de regie neemt over de woningmarkt, sociaal rechtvaardig beleid voert, voldoende woningen bouwt en waarborgt dat mensen betaalbare huisvesting tot hun beschikking hebben.”
“Het doel is om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen.”
“Er komt een Rijkswoningbouwfonds waarin we meer geld reserveren om de bouw van betaalbare woningen te stimuleren.”
“We richten een Rijksbouwbedrijf op dat de verantwoordelijkheid krijgt om woningbouwprojecten te ontwikkelen.”
“We gaan drastisch procedures versnellen. Dat betekent dat overbodige en belemmerende regelgeving verdwijnt.”
Huurregulering en meer sociale huur
Om huren betaalbaar te houden, wil DENK huren reguleren, investeren in sociale huur en inkomensgrenzen verruimen. De overheid krijgt bevoegdheden om huurprijzen te bewaken en woningcorporaties krijgen meer budget.
“Wij staan voor regulering van de huren. De huren worden bevroren indien de huurstijgingen te veel op de koopkracht van mensen drukken.”
“Wij willen meer investeren in sociale huur. Dat betekent dat woningcorporaties meer budget krijgen. Heffingen voor woningcorporaties, zoals de ATAD, worden afgeschaft. Meer mensen komen in aanmerking voor een sociale huurwoning. De inkomensgrenzen worden verruimd.”
Wettelijke norm voor woningmarktsegmenten
DENK wil een wettelijke norm invoeren voor het aandeel sociale huur, middenhuur en koopwoningen, zodat de woningmarkt eerlijker wordt verdeeld en betaalbaar blijft.
“Een wettelijke norm in te voeren voor meer betaalbare woningen. Hierbij moet 50% bestaan uit sociale huur en koopwoningen, 40% betaalbare middenhuur en koop, en 10% hoger segment.”
Bestrijden van woningmarktdiscriminatie
DENK wil woningmarktdiscriminatie actief bestrijden door strengere straffen, mysteryguest-onderzoeken en het uit het beroep zetten van discriminerende makelaars.
Verruimen toegang tot koopwoningen
DENK wil de toegang tot koopwoningen vergroten door rentevrije hypotheken (halalhypotheek) en huurkoopconstructies beter beschikbaar te maken.
“Om ervoor te zorgen dat een koopwoning voor iedereen beschikbaar is, gaat de overheid er zorg voor dragen dat er ook rentevrije hypotheken beschikbaar komen. Deze rentevrije – of halalhypotheek wordt voor iedereen beschikbaar.”
“Wij nemen ook maatregelen om de huurkoopconstructie beter beschikbaar te maken op de woningmarkt, zodat meer mensen van deze variant gebruik kunnen maken om een woning te verkrijgen.”
Volt ziet wonen als een fundamenteel recht en wil de woningmarkt hervormen door meer betaalbare woningen te bouwen, de doorstroming te bevorderen en speculatie en leegstand tegen te gaan. De partij pleit voor nationale regie, uitbreiding van huurregulering, afbouw van fiscale voordelen voor koopwoningen en het stimuleren van innovatieve woonvormen. Hun visie is gericht op een eerlijke, toegankelijke en duurzame woningmarkt voor iedereen.
Nationale regie en meer betaalbare woningen
Volt wil dat de overheid de regie neemt op de woningmarkt om het woningtekort structureel aan te pakken en betaalbaarheid te waarborgen. Dit moet leiden tot meer nieuwbouw, vooral voor starters en mensen met een middeninkomen, en tot een stabieler woningaanbod.
“Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening krijgt een structureel budget waarmee het doel van 1 miljoen woningen bouwen ook echt gehaald kan worden.”
“Volt wil meer betaalbare koopwoningen voor starters met een middeninkomen, door versnelde uitbreiding van het Nationaal Fonds Betaalbare Koopwoningen.”
“We stellen de woningcorporaties in staat meer te bouwen. Dat doen we door de belastingdruk op de woningcorporaties te verlagen, zodat er meer geïnvesteerd kan worden in nieuwe huurwoningen.”
Huurregulering en aanpak van speculatie en leegstand
Volt wil de woningmarkt eerlijker maken door huurregulering uit te breiden, speculatie met bouwgrond te belasten en leegstand actief te ontmoedigen. Dit moet de prijzen drukken en het aanbod vergroten.
“Volt is voorstander van de uitbreiding van de huurregulering naar het middensegment. Volt wil meer controles op eerlijke huurprijzen, ook als er wordt gewisseld van huurder.”
“Om sneller meer ruimte beschikbaar te maken voor nieuwbouw en de kosten van bouwprojecten en nieuwe woningen te verlagen wil Volt het speculeren met bouwgrond tegengaan. Dat doen we door de waardevermeerdering van bijvoorbeeld landbouwgrond die voor bouwgrond bestemd wordt fiscaal te belasten.”
“De leegstand van woningen moet worden ontmoedigd. Volt pleit daarom voor de Vlaamse aanpak, een methode waarbij leegstand wordt aangepakt met een jaarlijks stijgende gemeentelijke belasting.”
Hervorming fiscale voordelen koopwoningen
Volt wil de fiscale bevoordeling van koopwoningen afbouwen om de woningmarkt eerlijker te maken en huizenprijzen te laten dalen.
“We bouwen de hypotheekrenteaftrek en het eigenwoningforfait zo snel mogelijk af en verplaatsen de eigen woning stapsgewijs naar box 3.”
Bevorderen van doorstroming op de woningmarkt
Volt ziet het bevorderen van doorstroming als essentieel om het woningaanbod beter te benutten, vooral door senioren te stimuleren te verhuizen naar passende woningen.
“Volt pleit voor een nationaal doorstroomoffensief dat het voor senioren ook echt aantrekkelijk maakt om door te stromen naar een passende woning. Zo komen er woningen vrij voor andere woningzoekenden, zoals jonge gezinnen en starters.”
“We bevorderen doorstroom op de huizenmarkt, zoals met afspraken in nieuwbouwprojecten, om voor een deel van de middenhuur- en koopwoningen voorrang te geven aan doorstromers vanuit de sociale huursector.”
Stimuleren van innovatieve en coöperatieve woonvormen
Volt wil nieuwe woonvormen stimuleren, zoals wooncoöperaties en gedeeld eigendom, om de toegang tot de woningmarkt te vergroten en sociale samenhang te bevorderen.
“We investeren in innovatieve en coöperatieve leef- en woonvormen. Niet alleen voor studenten en senioren, maar voor iedereen die in meer sociale samenhang wil leven.”
“Ook wil Volt dat we gaan experimenteren met nieuwe manieren van woningbezit, bijvoorbeeld door gronden onder te brengen in onafhankelijke coöperaties en mensen de kans te geven om alleen het daarop gebouwde huis te kopen. Zo kunnen zij sneller tot de woningmarkt toetreden.”
Europese aanpak van de wooncrisis
Volt ziet de wooncrisis als een Europees probleem en wil Europese samenwerking en regelgeving inzetten om de woningmarkt te verbeteren.
“We komen alleen uit de wooncrisis als we die ook op Europees niveau aanpakken, bijvoorbeeld door Europese regels te versoepelen en in heel de EU tegelijk aan verduurzaming te werken.”
“Volt pleit er dan ook voor dat we het European Plan Affordable Housing, waar de Europese Commissie nu aan werkt, benutten om te komen tot een Europese aanpak die onze woningmarkt vlot trekt.”
BBB vindt dat de woningmarkt vastzit door woningnood, hoge prijzen en te veel regels. De partij wil meer betaalbare woningen bouwen, vooral voor starters, middeninkomens en senioren, en pleit voor minder regelgeving, meer regionale maatwerkoplossingen en het beperken van migratie om de druk op de woningmarkt te verlichten.
Meer betaalbare woningen bouwen, ook buiten de stad
BBB ziet woningnood als een urgent probleem en wil fors inzetten op nieuwbouw, zowel in steden als dorpen, met nadruk op betaalbaarheid en regionale spreiding. De partij wil dat twee derde van de nieuwbouw betaalbaar is, met extra aandacht voor middeninkomens en sociale huur.
“Wij streven ernaar dat twee van de drie nieuwe huizen in elke regio daadwerkelijk betaalbaar worden. Maximaal 30 procent daarvan is sociale huur. Woningcorporaties worden gestimuleerd om weer 30.000 sociale huurwoningen per jaar te bouwen. Wat BBB betreft, komen er meer woningen voor de middengroepen.”
“Woningbouw in heel Nederland. Niet alleen in steden, maar ook in kleine dorpen moeten er woningen bijkomen.”
Minder regels en meer ruimte voor eigen initiatief
BBB vindt dat overregulering de woningmarkt belemmert en wil regels schrappen om bouwen, splitsen en verhuren makkelijker te maken. Dit moet zorgen voor meer aanbod en snellere oplossingen, vooral voor starters en studenten.
“Woningdelen, het splitsen van woningen en kamerverhuur en hospitaverhuur worden eenvoudiger en aantrekkelijker gemaakt.”
“Vergunningsvrij splitsen. BBB zet in op het vergunningsvrij delen en splitsen van woningen die zich daarvoor lenen. Bijbouwen moet gemakkelijker worden.”
“Aan commissie STOER (Schrappen Tegenstrijdige en Overbodige Regelgeving) die korte metten maakt met onnodige regels.”
Voorrang voor lokale bewoners en cruciale beroepen
Om de woningmarkt toegankelijker te maken voor mensen met een lokale binding en voor cruciale beroepen, wil BBB gerichte woningtoewijzing toepassen.
“Bij de toewijzing van koop en huurwoningen geven we voorrang aan mensen met een lokale binding, urgentie of mensen die een belangrijke bijdrage leveren aan de gemeenschap, denk aan onderwijzers, zorgpersoneel en politiemensen.”
Migratie beperken om druk op woningmarkt te verlagen
BBB ziet migratie als een belangrijke oorzaak van de druk op de woningmarkt en wil deze instroom beperken om meer ruimte te creëren voor woningzoekenden.
“Het indammen van de migratiestroom en een halt aan de ongecontroleerde hoeveelheid asielzoekers draagt bij aan het verminderen van de druk op de woningmarkt.”
Betaalbaarheid koop- en huurwoningen beschermen
De partij wil de betaalbaarheid van koopwoningen behouden door geen extra belasting op overwaarde en geen verdere beperking van hypotheekrenteaftrek. Voor huur wil BBB de Wet betaalbare huur afschaffen en verhuurders behouden.
“Belastingheffing van de overwaarde (de waarde van de woning minus de schuld) en verder beperken van de hypotheekrenteaftrek is wat BBB betreft niet aan de orde.”
“We willen de Wet betaalbare huur dan ook afschaffen omdat deze leidt tot het aanzienlijk verminderen van huurwoningen.”
Doorstroming bevorderen via seniorenwoningen en tijdelijke contracten
BBB wil de doorstroming op de woningmarkt stimuleren door meer seniorenwoningen te bouwen en tijdelijke huurcontracten voor starters en studenten mogelijk te maken.
“Dit vraagt zowel in de dorpen als in de steden versnelde bouw van seniorenwoningen, met ruimte voor ontmoeting en gezamenlijke voorzieningen. Dit zorgt ook voor doorstroming op de woningmarkt.”
“We willen ook versoepeling van de verhuurregels voor studentenhuisvesting.”
“Er komen starterscontracten zodat verhuren aan starters op de woningmarkt aantrekkelijker wordt.”
De SGP vindt dat de woningmarkt te veel aan de markt is overgelaten en wil dat de overheid weer de regie neemt om het tekort aan betaalbare woningen op te lossen. De partij pleit voor meer (ook buitenstedelijke) woningbouw, een grotere rol voor woningcorporaties, het aanpakken van de vraagzijde (o.a. migratie), en het stimuleren van een gevarieerd en betaalbaar woningaanbod. De SGP wil concrete belemmeringen in regelgeving wegnemen en ziet volkshuisvesting weer als een kerntaak van de overheid.
Overheid moet regie nemen op woningmarkt
De SGP stelt dat de markt het woningtekort niet oplost en wil dat de overheid weer de verantwoordelijkheid neemt voor volkshuisvesting. Dit betekent meer centrale regie, samenwerking met corporaties en bedrijven, en het aanpakken van zowel aanbod als vraag.
“Jarenlang is volkshuisvesting als een markt gezien. De SGP ziet dat de markt helaas niet alles even goed oppakt. Zo is er een groot tekort aan betaalbare (huur)woningen. Volkshuisvesting wordt daarom weer echt een verantwoordelijkheid van de overheid, uiteraard samen en met hulp van alle andere betrokkenen.”
“De woningbouwopgave vereist een goede en effectieve samenwerking tussen overheden, woningcorporaties en bedrijfsleven. Elk met hun eigen rol. De SGP vindt dat de Rijksoverheid regie moet hebben, maar provincies en gemeenten houden nadrukkelijk ruimte voor zelf-”
Meer en sneller bouwen in alle segmenten
De SGP wil het woningaanbod vergroten door sneller en meer te bouwen, zowel binnen als buiten de stad, met aandacht voor starters, senioren en sociale huur. Regels die bouw vertragen moeten worden gesnoeid.
“De enorme woningnood vraagt om meer woningen en een daadkrachtige aanpak.”
“Er wordt niet alleen binnenstedelijk, maar ook buitenstedelijk gebouwd. Tegelijk gaan we wel als een goed rentmeester met de beschikbare ruimte om. Verdichten als het kan, uitbreiden als het moet!”
“Er wordt in alle segmenten gebouwd. Het Rijk ziet daarop toe. De SGP wil namelijk dat er een gevarieerd aanbod van bijvoorbeeld starterswoningen, betaalbare woningen en woningen voor senioren is.”
“Te vaak vormen goedbedoelde regels een belemmering. Waar mogelijk wordt hierin gesnoeid en vereenvoudigd. De huidige woningnood vraagt om doorbraken op dit gebied.”
Vraag naar woningen omlaag door strenger migratiebeleid
De SGP benoemt dat niet alleen het aanbod, maar ook de vraag naar woningen moet worden aangepakt, onder andere door een strenger migratiebeleid.
“Zo hebben demografische ontwikkelingen grote impact. Te denken valt aan immigratie. Dit vereist een strenger migratiebeleid. Maar ook de huishoudverdunning, mede door scheidingsproblematiek, heeft grote gevolgen. De overheid kan hier de ogen niet voor sluiten. De vraag moet en kan omlaag.”
Woningcorporaties meer ruimte voor middeninkomens
De SGP wil dat woningcorporaties niet alleen voor de laagste inkomens bouwen, maar ook voor middeninkomens, om het aanbod in het middensegment te vergroten.
“Woningcorporaties hebben op dit moment de mogelijkheid om incidenteel en onder strenge voorwaarden óók te bouwen voor andere groepen dan mensen met een laag inkomen, bijvoorbeeld voor middeninkomens. Dat is belangrijk en daarom worden de mogelijkheden daarvoor verruimd.”
Gezonde huursector door ruimer aanbod en heldere regels
De SGP vindt dat een gezonde huursector vooral gebaat is bij meer aanbod en voorspelbare, heldere huurregels, zodat huren betaalbaar blijven en verhuurders niet worden ontmoedigd.
Geen prijsopdrijvende maatregelen en financiering niet onnodig beperken
De SGP waarschuwt dat goedbedoelde maatregelen vaak tot hogere huizenprijzen leiden en wil financieringsruimte voor starters en eenverdieners niet onnodig beperken.
GroenLinks-PvdA wil de woonmarkt fundamenteel hervormen door de publieke regie te herstellen, speculatie en marktwerking terug te dringen, en fors te investeren in betaalbare woningen. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het afromen van speculatiewinsten, het beperken van de rol van de markt bij huurprijsbepaling, en het actief opkopen van grond door de overheid. Hun visie is dat wonen een recht is en geen marktproduct, met als doel woningen bereikbaar te maken voor de sociale meerderheid.
Marktwerking terugdringen en publieke regie herstellen
GroenLinks-PvdA ziet de dominantie van de markt als oorzaak van woningnood en onbetaalbaarheid. Ze willen de publieke regie op de woonmarkt herstellen door bouwen tot een publieke taak te maken en de rol van speculanten en commerciële partijen te minimaliseren.
“Wij maken de markt nu juist minder dominant. Bouwen wordt niet alleen in woord maar ook in daad een publieke taak.”
“De markt krijgt een minder grote rol bij het bepalen van de maximaal toegestane huurprijs, doordat de koopprijs van de woning (WOZ-waarde) minder zwaar gaat meetellen in de berekening.”
Speculatie en grondspeculanten aanpakken
De partij wil speculatie met woningen en grond tegengaan door winsten af te romen, opkoopbescherming in te voeren en grond weer in publieke handen te brengen. Dit moet de woonmarkt minder aantrekkelijk maken voor beleggers en meer gericht op bewoners.
“Vandaag verdienen profiteurs aan de woningnood door speculatie met grond en vastgoed. Dat moet stoppen. De winsten van grondspeculanten gaan we afromen en inzetten voor woningbouw.”
“We brengen de regie op grond weer in publieke handen, zodat we samen bepalen hoe ons landschap eruitziet in plaats van speculanten die uit weg staan.”
“Als de overheid grond opkoopt, kunnen we sneller bouwen en de huren en huizenprijzen betaalbaar houden. ... Ook voorkomen we dat grondspeculanten de prijs opdrijven en grote winsten opstrijken.”
“In het hele land komt er een opkoopbescherming die starters beschermt.”
Huurmarkt reguleren en huurders beschermen
GroenLinks-PvdA wil de huurmarkt strenger reguleren door wettelijke bescherming tegen woekerhuren uit te breiden, tijdelijke contracten te beperken en een bovengrens aan huurstijgingen in te voeren. Hiermee willen ze de macht van de markt op de huurprijzen verminderen en huurders meer zekerheid bieden.
“De wettelijke bescherming tegen woekerhuren gaat gelden voor alle huurwoningen. De markt krijgt een minder grote rol bij het bepalen van de maximaal toegestane huurprijs, doordat de koopprijs van de woning (WOZ-waarde) minder zwaar gaat meetellen in de berekening.”
“Om explosieve huurstijgingen te voorkomen, komt er een wettelijke bovengrens aan de toegestane huurstijging.”
“De vaste huurovereenkomst blijft de norm, zoals we hebben afgesproken in de Wet vaste huurcontracten.”
Betaalbare woningen bouwen voor de sociale meerderheid
De partij wil fors investeren in de bouw van betaalbare woningen, waarbij de inkomensgrenzen voor sociale huur worden verhoogd zodat een groter deel van de bevolking toegang krijgt. Dit moet de woonmarkt minder exclusief maken en de positie van starters en middeninkomens versterken.
JA21 stelt dat de woningmarktproblemen vooral het gevolg zijn van falend overheidsbeleid en ongecontroleerde bevolkingsgroei door migratie. Hun kernvoorstellen zijn het beperken van migratie, het stimuleren van woningbouw afgestemd op demografische trends, het versoepelen van regelgeving en het vergroten van het aanbod via marktwerking. De partij wil vooral jonge gezinnen en ouderen perspectief bieden op een betaalbare woning, met minder overheidsinmenging en meer ruimte voor particuliere initiatieven.
Bevolkingsgroei door migratie beperken om woningmarkt te ontlasten
JA21 ziet de snelle bevolkingsgroei door migratie als de belangrijkste oorzaak van de woningnood en wil deze groei juridisch beperken. Dit moet de druk op de woningmarkt structureel verlichten.
“Minstens de helft van de nieuw te bouwen woningen is nu nodig om de bevolkingsgroei door migratie bij te houden. Dit is een onhoudbare situatie.”
“JA21 wil dat de overheid een beleid gaat ontwikkelen om de bevolkingsgroei van Nederland te beperken. Dat betekent onder meer het juridisch verankeren van migratie plafonds en scherpe selectie van arbeidsmigratanten en gezinshereniging.”
Meer marktwerking en minder regulering op de woningmarkt
JA21 pleit voor het terugdringen van overheidsregulering en het herstellen van marktwerking, zodat het woningaanbod beter aansluit bij de vraag en investeerders weer vertrouwen krijgen.
“Dat het investeringsvertrouwen terugkeert, bijvoorbeeld door het de Wet betaalbare huur in te trekken, door de fiscale druk op de huurwoningmarkt te verlagen, door op termijn te komen tot een afbouw van de huurregulering naar een huurvorming vanuit de markt, én door een duidelijk en voorspelbaar overheidsbeleid.”
“Marktwerking herstellen door onnodige overheidsinmenging te beëindigen en concurrentie te bevorderen.”
Versnellen en flexibiliseren van woningbouw en woningaanbod
JA21 wil op korte termijn het woningaanbod vergroten door bestaande gebouwen te transformeren, fabrieksmatige bouw te stimuleren en tijdelijke woonvormen toe te staan, met speciale aandacht voor ouderen en kleine huishoudens.
“Het benutten van de huidige vastgoedvoorraad door optoppen, transformeren en splitsen van gebouwen en woningen waardoor gebruik gemaakt kan worden van bestaande infrastructuur en de stikstofuitstoot beperkter is.”
“Fabrieksmatige bouw stimuleren ook voor woningen met name in het segment één en tweepersoonshuishoudens zonodig aangevuld met import van fabrieksmatig geproduceerde modulaire tiny houses uit het buitenland.”
“Het op korte termijn ontgrendelen van de huurmarkt door bijvoorbeeld het toestaan van tijdelijke contracten voor bredere doelgroepen, directe aanpassingen van het woningwaarderingsstelsel, (tijdelijke) fiscale en regeldruk verlichting waardoor binnen enkele maanden een grotere, flexibeler huuraanbod ontstaat zonder bestaande huurders te benadelen.”
Betaalbaarheid en toegankelijkheid voor jonge gezinnen
JA21 wil jonge gezinnen met een laag of middeninkomen meer kansen geven op een koopwoning, onder meer via fiscale stimulansen en alternatieve eigendomsmodellen.
“Jonge gezinnen met een relatief laag gezamenlijk inkomen kunnen vaak de gemiddelde starterswoning niet betalen. Veel jonge mensen ervaren momenteel een gevoel van uitzichtloosheid op de woningmarkt en overwegen zelfs om die reden het land te verlaten.”
“JA21 wil daarom met een samenhangend pakket komen van maatregelen zoals fiscale stimulansen en creatieve eigendomsmodellen zoals huurkoop, om de acute woningnood voor jonge gezinnen te verlichten.”
Doorstroming bevorderen en ouderenhuisvesting stimuleren
JA21 wil de doorstroming op de woningmarkt verbeteren door ouderen te stimuleren naar passende woningen te verhuizen, bijvoorbeeld via nieuwe bejaardenhuizen en moderne woonconcepten.
“Doorstroming faciliteren wanneer ouderen grotere woningen willen verlaten en deze geschikt maken voor meer één – en tweepersoonshuishoudens. Dit bijvoorbeeld door weer bejaardenhuizen te bouwen en moderne vormen van ouderenhuisvesting te stimuleren, zoals woonconcepten waarbij senioren samenwonen rondom een gemeenschappelijk hofje gericht op onderlinge hulp, zelfstandigheid en sociale cohesie.”
Erfpachtproblematiek aanpakken
JA21 wil consumenten beschermen tegen onvoorspelbare en hoge erfpachtlasten, die de betaalbaarheid van woningen onder druk zetten.
“Consumentenbescherming wettelijk vastleggen om plotselinge en exorbitante stijgingen van de erfpachtcanon te beëindigen.”
BIJ1 wil de woonmarkt radicaal hervormen door wonen volledig uit de markt te halen en te transformeren tot een publieke, collectieve voorziening. Ze pleiten voor het afschaffen van grondspeculatie, het nationaliseren van woningcorporaties, het oprichten van een nationaal bouwbedrijf zonder winstoogmerk, en het invoeren van strenge regulering op huurprijzen en leegstand. Hun kernvisie is dat wonen een basisrecht is en geen verdienmodel mag zijn.
Woonmarkt afschaffen en wonen collectiviseren
BIJ1 stelt dat de huidige wooncrisis het gevolg is van marktwerking en speculatie, en wil daarom de woonmarkt afschaffen. Grond en woningen moeten in publieke handen komen, met democratische zeggenschap van bewoners. Dit moet de macht van projectontwikkelaars en beleggers structureel doorbreken en wonen weer als basisrecht centraal stellen.
“De grondmarkt die de woningbouw gegijzeld houdt wordt afgeschaft. Grondspeculatie wordt onmogelijk gemaakt: er komt een hoge planbatenheffing, speculatief grondbezit wordt verboden, en gemeenten of het Rijk onteigenen private grond in woningbouwgebieden tegen sociale gebruikswaarde. Nieuwe woningbouw mag voortaan alleen nog plaatsvinden op publieke grond. Die grond blijft permanent in collectief eigendom en wordt beheerd onder democratische controle van bewoners en lokale volkshuisvestingsorganisaties.”
“C. Wonen: Van markt naar volkshuisvesting.”
“Wonen hoort een recht te zijn, geen verdienmodel.”
Nationaliseren woningcorporaties en oprichten nationaal bouwbedrijf
Om de woonmarkt te vervangen, wil BIJ1 woningcorporaties nationaliseren en een nationaal bouwbedrijf oprichten dat zonder winstoogmerk grootschalig sociale huurwoningen bouwt. Publieke samenwerking met commerciële partijen wordt geminimaliseerd, zodat de overheid bepaalt wat, waar en voor wie gebouwd wordt, op basis van sociale noodzaak in plaats van marktwaarde.
“De overheid richt een nationaal publiek bouwbedrijf op dat zich volledig toelegt op de grootschalige bouw van kwalitatieve, duurzame sociale huurwoningen. Dit bouwbedrijf werkt zonder winstoogmerk en blijft permanent in publieke handen, met democratische zeggenschap van bewoners en huurdersorganisaties.”
“Woningcorporaties worden fors ondersteund om hun volkshuisvestelijke taak opnieuw waar te maken. Publieke samenwerking met commerciële projectontwikkelaars wordt zo veel mogelijk beperkt. Daarmee wordt de chantagepositie van private bouwbedrijven en grondspeculanten structureel doorbroken: de overheid bepaalt weer wat, waar en voor wie er gebouwd wordt op basis van sociale behoefte en noodzaak, niet marktwaarde.”
“Alle bestaande woningcorporaties worden genationaliseerd.”
Strenge regulering van huurprijzen en afschaffen vrije sector
BIJ1 wil de vrije huursector afschaffen en alle huurwoningen onder een bindend puntensysteem brengen, zodat maximale huren wettelijk worden bepaald. Huurprijzen worden bevroren, te hoge huren verlaagd, en huurders krijgen meer bescherming tegen uitbuiting en speculatie.
“De ‘vrije’ huursector schaffen we af. Alle huurwoningen vallen onder een bindend en algemeen puntensysteem dat de maximale huur bepaalt op basis van de kwaliteit van een woning. Ook bestaande contracten.”
“We zorgen dat huisjesmelkers niet méér huur aan jou kunnen rekenen dan eerlijk is, met bindende maximumprijzen voor elke woning. Te hoge huren maken we lager. Ook in de vrije sector, met terugwerkende kracht.”
Leegstand en speculatie keihard aanpakken
Om speculatie en inefficiënt gebruik van woningen tegen te gaan, wil BIJ1 leegstand zwaar beboeten en onteigenen bij langdurige leegstand. Er komt een verbod op het niet benutten van woningen en een actief leegstandsregister.
“Leegstand wordt keihard aangepakt. Er komt een verplicht openbaar leegstandsregister (inclusief dagteller en geregistreerde eigenaar) in de steden. Er komen hoge leegstandsboetes bij langdurige onnodige leegstand; als de eigenaar meerdere waarschuwingen negeert kan dit progressief oplopen tot 2,8% van de WOZ-waarde per maand, wat neerkomt op een boete van de volledige waarde van het pand in drie jaar. Er komen proactieve onteigeningsinstrumenten voor gemeenten met uitgebreide wettelijke grondslag.”
“Wie een woning onnodig leeg laat staan, betaalt een boete van 2,8% van de WOZ-waarde per maand (100% van de waarde in 3 jaar). Na 3 jaar onteigenen (terugpakken) we de woning en wijzen die toe aan mensen om te wonen.”
De SP wil de woonmarkt fundamenteel veranderen door deze te onttrekken aan marktwerking en beleggers, en wonen weer als een recht te behandelen in plaats van een handelswaar. Hun belangrijkste voorstellen zijn het bouwen van één miljoen betaalbare huurwoningen, het invoeren van een landelijke woonplicht, het zwaarder belasten en onteigenen van speculanten, en het versterken van zeggenschap voor bewoners en gemeenten. De kern van hun visie is dat huizen er zijn om in te wonen, niet om winst mee te maken.
Wonen uit de markt, publieke regie centraal
De SP stelt dat marktwerking en beleggers de wooncrisis veroorzaken en wil deze invloed radicaal terugdringen. Ze pleiten voor publieke regie, het stoppen van bouwen voor winst, en het herstellen van volkshuisvesting als collectief goed.
“Die toekomst is mogelijk als we kiezen voor mensen in plaats van voor de markt. We laten het oude systeem achter ons, waarin beleggers de dienst uitmaken en betaalbaarheid verdwijnt.”
“Met duidelijke regels, publieke regie en oog voor leefbaarheid pakken wij de markt aan om een einde te maken aan de crisis.”
“De overheid en woonverenigingen nemen het heft weer in eigen handen. We stoppen met bouwen voor de winst van beleggers en beginnen met bouwen voor de samenleving.”
“Wij ondersteunen gemeenten financieel om woningen te realiseren en geven ze meer bevoegdheden om de markt opzij te zetten, zodat mensen weer op één komen te staan.”
Landelijke woonplicht en aanpak beleggers/speculanten
De SP wil woningen uitsluitend bestemmen voor bewoning, beleggers ontmoedigen en grondspeculatie tegengaan door strengere regels, hogere belastingen en onteigening.
“Woningen zijn er voor mensen, niet voor beleggers. We voeren een landelijke woonplicht in. Zo zullen huizen gebruikt worden waarvoor ze bedoeld zijn: als thuis. Beleggers gaan meer overdrachtsbelasting betalen vanaf hun tweede huis. Ook stoppen we grondspeculatie door duidelijke voorwaarden te stellen aan ontwikkelaars.”
“Grondeigenaren die grond vasthouden om winst te maken belasten we zwaarder. Speculanten die onnodig wachten met bouwen en hun belang boven die van de samenleving zetten zullen wij onteigenen.”
Eén miljoen betaalbare huurwoningen, buiten de markt
De SP wil grootschalig betaalbare huurwoningen realiseren, zonder winstoogmerk, en deze buiten de vrije markt houden.
“Wij bouwen één miljoen betaalbare huurwoningen, bevriezen de huren en geven bewoners weer zeggenschap over hun huis en hun buurt. Want huizen zijn niet voor winst, maar voor mensen om in te wonen.”
“Met het Grote Woonplan garanderen we voor iedereen een betaalbaar en goed huis. Door een Nationaal Woonfonds op te richten kunnen we één miljoen extra huurwoningen beschikbaar maken via nieuwbouw, het ombouwen van leegstaande panden en het terugkopen van te dure huurwoningen.”
Meer zeggenschap voor bewoners en gemeenten
De SP wil dat bewoners en gemeenten meer invloed krijgen op woningbouw en beheer, zodat de woonmarkt niet langer wordt gedomineerd door commerciële belangen.
“We maken van woningcorporaties weer verenigingen, met een bestuur dat verantwoording aflegt aan de huurders. Zo zorgen we dat bewoners samen beslissen over investeringen, onderhoud en toekomstige plannen.”
“Lokale gemeenschappen krijgen meer inspraak en beslissingsrecht, zodat plannen aansluiten bij de behoeften van de buurt en sociale woningen niet verloren gaan aan commerciële belangen.”
NSC wil de woonmarkt hervormen door fors meer betaalbare woningen te bouwen, de doorstroming te bevorderen en excessen van marktwerking te beperken. De partij zet in op regie van de overheid, bescherming van huurders, stimulering van starters en het tegengaan van speculatie, met als doel een toegankelijke en eerlijke woningmarkt voor alle inkomensgroepen.
Forse bouw van betaalbare en sociale woningen
NSC ziet het woningtekort als een uitvoeringscrisis en wil jaarlijks 100.000 woningen bouwen, waarvan een groot deel sociaal en betaalbaar, om de woonmarkt toegankelijker te maken voor starters, gezinnen en middeninkomens. De overheid moet knopen doorhakken en marktpartijen stimuleren om meer betaalbare woningen te realiseren.
“Het is nodig om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen (waarvan 30% sociaal en 2/3de betaalbaar, maatwerk per regio).”
“We streven naar een aandeel van 30% sociale huur en van 2/3de betaalbare koop en midden-huur.”
“Het is van groot belang dat marktpartijen in beweging komen om meer (betaalbare) koopwoningen en woningen in het segment van de midden-huur te bouwen.”
Bescherming van huurders en beperking van marktwerking
NSC wil huurders beschermen tegen excessen op de woonmarkt door maximale huurverhogingen te stellen, een landelijk huurregister in te voeren en speculatie met woningen te ontmoedigen. Hiermee wil de partij de betaalbaarheid en eerlijkheid op de woningmarkt vergroten.
“Om huren betaalbaar te houden, worden huurverhogingen in de sociale sector gemaximeerd op inflatie. Voor midden-huur en de vrije sector geldt een maximum van inflatie plus 1%.”
“Ook komt er een landelijk huurregister waarin gemeenten in elk geval kunnen zien wie actief zijn op de particuliere huurmarkt, welke huizen ze verhuren en wat de punten van deze huizen zijn.”
“Wie een koophuis binnen drie jaar na aankoop doorverkoopt, moet een heffing op overdrachtsbelasting betalen. Zo maken we speculatie met woningen minder aantrekkelijk en worden prijzen minder opgedreven.”
Bevorderen van doorstroming en innovatieve woonvormen
NSC wil de doorstroming op de woonmarkt verbeteren door woningruil, hospitaverhuur en collectieve woonvormen te stimuleren. Dit moet ervoor zorgen dat woningen beter aansluiten bij de levensfase en wensen van bewoners, en dat de bestaande woningvoorraad efficiënter wordt benut.
“Op het moment dat iemand te groot woont, moet het mogelijk worden om van woning te ruilen met iemand die te klein woont. Dit zien we als gewenste woningruil.”
“We stimuleren hospitaverhuur door de kamervrijstelling te verhogen en tijdelijke verhuur makkelijker te maken. Zo helpen we woningnood te verminderen.”
“In collectieve woonvormen zoals wooncoöperaties, collectief particulier opdrachtgeverschap en geclusterde woonvormen voor ouderen leven mensen samen en krijgen buurten een impuls. We juichen dit soort initiatieven van harte toe, ze verdienen een plek in de bouwplannen.”
50PLUS ziet het oplossen van de woningnood vooral in het bouwen van levensloopbestendige woningen voor ouderen, zodat doorstroming op de woningmarkt op gang komt. De partij wil het Ministerie voor Volkshuisvesting herinvoeren, 290.000 levensloopbestendige woningen realiseren en innovatieve woonvormen stimuleren. Hun visie is dat bouwen voor ouderen ook jongeren helpt, doordat bestaande woningen vrijkomen.
Bouwen voor ouderen om doorstroming te bevorderen
50PLUS stelt dat het bouwen van levensloopbestendige en betaalbare woningen voor ouderen de sleutel is tot het oplossen van de woningnood, ook voor jongeren. Door ouderen te laten doorstromen naar geschikte woningen, komt de bestaande woningvoorraad vrij voor andere doelgroepen.
Herinvoering Ministerie voor Volkshuisvesting en concrete bouwdoelstelling
Om de woonmarkt structureel te verbeteren, wil 50PLUS het Ministerie voor Volkshuisvesting terugbrengen en een duidelijke bouwdoelstelling voor levensloopbestendige woningen invoeren. Dit moet de regie op de woningmarkt versterken en de doorstroming bevorderen.
Stimuleren van innovatieve en kleinschalige woonvormen
50PLUS wil nieuwe woonvormen stimuleren die aansluiten bij de behoeften van ouderen, zoals woonhofjes en woonzorgcomplexen. Hiermee willen ze de diversiteit en geschiktheid van het woningaanbod vergroten.
“Innovatieve woonvormen worden gestimuleerd: levensloopbestendige woningen en kleinschalige woonhofjes waar zorg, gemeenschap en zelfstandigheid worden gecombineerd.”
“Bejaardenhuizen komen in moderne vorm en in allerlei varianten weer terug, waaronder woonzorg complexen voor ouderen.”
Stimuleren van bezitsvorming voor jongeren
Naast het bouwen voor ouderen, wil 50PLUS jongeren helpen sneller een eigen woning te kopen door bezitsvorming te stimuleren, onder andere via een spaarregeling.
De Partij voor de Dieren wil wonen volledig loskoppelen van de markt en ziet huisvesting als een recht, niet als verdienmodel. Ze pleiten voor een sterke rol van de overheid in volkshuisvesting, het tegengaan van speculatie en huisjesmelkerij, en het bouwen van meer betaalbare (sociale) woningen. Hun visie is dat de woningmarkt moet veranderen in een systeem van volkshuisvesting, gericht op betaalbaarheid, duurzaamheid en het belang van woningzoekenden boven investeerders.
Wonen loskoppelen van de markt en volkshuisvesting centraal
De PvdD stelt dat de wooncrisis het gevolg is van marktwerking en politieke keuzes die wonen tot verdienmodel maakten. Ze willen dat de overheid ingrijpt, wonen loskoppelt van de markt en volkshuisvesting weer centraal stelt, zodat woningen betaalbaar en toegankelijk worden voor iedereen.
“De wooncrisis kan alleen worden opgelost als gevestigde financiële belangen plaatsmaken voor de belangen van mensen die een woning nodig hebben, van woningmarkt naar volkshuisvesting.”
“Wonen is een recht, geen verdienmodel. Daarom koppelt de Partij voor de Dieren wonen los van de markt. Zonder winstoogmerk ontstaat ruimte voor een veel passender woningaanbod.”
Speculatie en huisjesmelkerij tegengaan
De partij wil speculatie en huisjesmelkerij actief bestrijden door het invoeren van lokale sturingsmaatregelen, het beperken van het aantal panden voor particuliere verhuurders, en het dwingend maken van het woningwaarderingsstelsel (WWS) voor alle woningen.
“Huizen zijn geen handelswaar. Huizen zijn om in te wonen, niet om een slaatje uit te slaan. ... Huisjesmelken en speculeren maken we onaantrekkelijk door maatregelen in te voeren waarmee (lokaal) gestuurd kan worden op de verdeling van woningen.”
“We beperken het aantal panden dat een particuliere verhuurder mag verhuren. Toegelaten instellingen zoals woningcorporaties krijgen meer investeringsmogelijkheden voor realisering van huurwoningen in het middensegment.”
“We maken het woningwaardenstelsel (WWS) dwingend, zodat we excessieve huurprijzen tegengaan en voorkomen dat huisbazen het puntensysteem voor kamers omzeilen.”
Meer betaalbare (sociale) woningen bouwen en huurprijzen reguleren
De PvdD wil fors inzetten op de bouw van betaalbare en sociale huurwoningen, het bevriezen van huren, en het reguleren van huurprijzen, ook in de vrije sector. Ze willen dat minimaal 40% van de nieuwbouw sociale huur is en dat woningcorporaties meer mogelijkheden krijgen.
“Er komen meer betaalbare woningen: minimaal 40% van de nieuwbouwwoningen is sociale huur.”
“De huren worden voor de komende vijf jaar bevroren. Ook in de vrije sector worden de maximale huurprijzen beperkt.”
“Huurwoningen in de vrije sector gaan ook onder het WWS vallen. Het WWS wordt voor alle woningen verplicht.”
Het CDA wil de woningmarkt toegankelijker en betaalbaarder maken, met nadruk op het bouwen van meer woningen, het stimuleren van doorstroming en het aanpakken van fiscale ongelijkheden tussen huren en kopen. Belangrijke voorstellen zijn het bouwen van 100.000 woningen per jaar (waarvan twee derde betaalbaar), het geleidelijk afbouwen van de hypotheekrenteaftrek, en het stimuleren van doorstroming door levensloopbestendige woningen voor ouderen. De partij streeft naar een eerlijke woningmarkt die starters en huurders meer kansen biedt.
Minimaal 100.000 woningen per jaar, twee derde betaalbaar
Het CDA wil het woningtekort aanpakken door fors meer te bouwen, met speciale aandacht voor betaalbaarheid en verschillende doelgroepen zoals starters, gezinnen en ouderen. Dit moet de toegankelijkheid van de woningmarkt vergroten en de druk op prijzen verminderen.
“We willen een stabiele productie van minimaal honderdduizend woningen per jaar. Het uitgangspunt is twee derde betaalbaar waarvan 30 procent sociale huur.”
“Het principe van ‘straatje erbij’ wordt uitgebreid tot een volwaardig programma voor ‘buurtje erbij’ of ‘wijkje erbij’, zodat jongeren in hun eigen dorp kunnen blijven wonen en we niet alleen huizen, maar ook gemeenschappen bouwen.”
Hypotheekrenteaftrek geleidelijk afbouwen en fiscale verschillen verkleinen
Het CDA erkent dat fiscale verschillen tussen huren en kopen de woningmarkt verstoren en starters benadelen. Door de hypotheekrenteaftrek geleidelijk af te bouwen en de opbrengst te gebruiken voor verlaging van de inkomstenbelasting, wil het CDA de markt eerlijker maken.
“De huizenprijzen worden opgedreven door grote (fiscale) verschillen tussen huren en kopen, die in het nadeel uitpakken voor huurders en starters op de woningmarkt.”
“Ons expliciete doel is de woningmarkt toegankelijker en betaalbaarder te maken. Daarom bouwen we de hypotheekrenteaftrek geleidelijk af. De opbrengsten gebruiken we een op een om de inkomstenbelasting te verlagen.”
Stimuleren van doorstroming en bouwen voor ouderen
Om de woningmarkt beter te laten functioneren, wil het CDA de doorstroming bevorderen, onder meer door het bouwen van levensloopgeschikte woningen voor ouderen en het wegnemen van belemmeringen voor verhuizing.
“We stimuleren de doorstroming in de woningmarkt. Dit begint bij het bouwen van voldoende levensloopgeschikte woningen voor ouderen. Daarnaast zetten we in op het wegnemen van praktische en financiële bezwaren voor doorstroming.”
Meer betaalbare huurwoningen, vooral in het middensegment
Het CDA wil het aanbod van betaalbare huurwoningen vergroten, met name in het middensegment, zodat ook mensen met een middeninkomen toegang krijgen tot passende huisvesting.
“We zetten fors in op het bouwen van nieuwe huurwoningen in het middensegment. Dit is nodig zodat groepen als leraren, verpleegkundigen en politieagenten toegang krijgen tot een passende woning.”
Regionale verschillen aanpakken en huren betaalbaar houden
Het CDA erkent regionale verschillen op de woningmarkt en wil de betaalbaarheid van huren waarborgen, onder meer door de WOZ-waarde meer te laten meetellen.
“We houden de huren betaalbaar, ook in het middensegment. Er zijn grote regionale verschillen op de woningmarkt, daarom laten we de WOZ-waarde meer meetellen.”
De ChristenUnie vindt dat de woningmarkt te veel in het voordeel werkt van mensen die al een huis bezitten, waardoor starters, huurders en mensen met een modaal inkomen worden benadeeld. Ze pleiten voor stevige overheidsregie, veel meer betaalbare (huur- en koop)woningen, het afbouwen van fiscale voordelen voor kopers, en het stimuleren van gemengde wijken. De partij wil structurele investeringen, minder marktwerking en meer rechtvaardigheid op de woningmarkt.
Overheid neemt regie voor betaalbare woningmarkt
De ChristenUnie wil dat de overheid actief stuurt op een rechtvaardige woningmarkt, met meer betaalbare woningen en minder ongelijkheid tussen kopers en huurders. Ze zien de huidige marktwerking als een oorzaak van groeiende verschillen en pleiten voor structurele investeringen en duidelijke regels.
“De verschillen op de woningmarkt worden steeds groter. Terwijl sommigen met gemak een huis kunnen kopen, blijven anderen langdurig vastzitten in onbetaalbare huur, in het ouderlijk huis op zolder, of vinden helemaal geen plek om te wonen. Dat heeft veel oorzaken: een tekort aan woningen, te weinig sociale huur, en een markt die vooral kansen biedt aan wie al bezit heeft.”
“De ChristenUnie kiest voor een overheid die regie neemt in de volkshuisvesting om betaalbaar en toekomstbestendig te bouwen. We zorgen voor een rechtvaardiger woningmarkt die woningzoekenden en huurders niet langer benadeelt.”
Minstens twee derde nieuwbouw betaalbaar, inclusief sociale huur
De partij wil dat minimaal twee derde van alle nieuwbouwwoningen betaalbaar is, waarvan 30% sociale huur, om zo de kansen voor starters en mensen met een modaal inkomen te vergroten en de markt toegankelijker te maken.
“We willen dat wonen weer betaalbaar wordt voor iedereen. Daarom zorgen we dat minstens twee derde van de nieuw te bouwen huizen betaalbaar is, waaronder 30 procent sociale huur.”
“Om dat aan te moedigen bouwen we in alle dorpen en steden twee derde betaalbare koop- en huurwoningen, waaronder 30 procent sociale huur.”
Hypotheekrenteaftrek geleidelijk afbouwen voor eerlijke markt
De ChristenUnie wil de hypotheekrenteaftrek geleidelijk afbouwen omdat deze regeling kopers bevoordeelt en huizen duurder maakt, waardoor huurders en starters op achterstand worden gezet.
“Door de hypotheekrenteaftrek worden woningzoekenden en huurders op achterstand gezet ten opzichte van woningeigenaren. Hierdoor betalen huurders bij een gelijk inkomen meer belasting dan kopers. De hypotheekrenteaftrek zorgt er bovendien voor dat huizen duurder worden, omdat kopers meer kunnen bieden dan zonder deze regeling mogelijk zou zijn. In het kader van haar algehele herziening van het belastingstelsel, wil de ChristenUnie deze regeling de komende decennia geleidelijk afbouwen.”
Meer investeringsruimte voor woningcorporaties en betaalbare koop
De partij wil woningcorporaties meer financiële ruimte geven om te investeren in betaalbare huurwoningen, ook voor mensen met een modaal inkomen, en het Nationaal Fonds Betaalbare Koopwoningen uitbreiden voor starters.
“Ze mogen een deel van hun winst opnieuw investeren in nieuwe woningen (de herbestedingsreserve), dat levert elk jaar een miljard euro extra op voor meer betaalbare huizen. Ook mogen corporaties makkelijker investeren in huurwoningen voor mensen met een modaal inkomen, zonder ingewikkelde regels of toetsen.”
“Daarom breiden we het Nationaal Fonds Betaalbare Koopwoningen uit, zodat ook starters eindelijk een kans krijgen op de koopmarkt.”