Verkiezingsprogramma's 2025 overwoningmarkt, stikstof, normen en waarden, asiezoekers, ozrgakkoord, energierekening CDA en D66
BVNL pleit voor een volledig vrije woningmarkt, afschaffing van het stikstofbeleid, een asielstop, en het herstel van klassieke Nederlandse normen en waarden. De partij wijst overheidsregulering en klimaatmaatregelen van CDA en D66 af, wil de energierekening verlagen door kernenergie en gaswinning, en verwerpt zorgakkoorden en bureaucratie in de zorg. Hun visie is klassiek-liberaal, economisch rechts en cultureel conservatief, met nadruk op individuele vrijheid en nationale soevereiniteit.
Woningmarkt volledig liberaliseren en dereguleren
BVNL ziet overheidsregulering als oorzaak van de woningcrisis en wil de woningmarkt volledig vrijmaken, met meer bouwmogelijkheden en minder regels. Migratiebeperking wordt als essentieel gezien om de vraag te verminderen.
“De overheid trekt zich terug uit de woningmarkt.”
“De Wet betaalbare huur wordt afgeschaft.”
“De Wet goed verhuurderschap wordt afgeschaft omdat het geen positieve effecten heeft en alleen maar leidt tot meer bureaucratie.”
“Contracten worden weer vrij en tijdelijke huurovereenkomsten worden weer toegestaan.”
“Maak het splitsen van grote woningen in kleinere woningen vergunningsvrij.”
“Sta woningdelen en studentenhuizen weer toe en de druk op de woningmarkt zal, in elk geval in steden met veel jongeren, enorm afnemen.”
“Voer een asielstop in. De Nederlandse bevolking krimpt, dus zonder immigratie zou er een overschot zijn aan woningen en zouden de huur- en koopprijzen kelderen.”
“Geen voorrang meer voor een sociale woning voor statushouders.”
Stikstofbeleid volledig afschaffen
BVNL ontkent het bestaan van een stikstofprobleem en wil alle bijbehorende regelgeving en fondsen direct schrappen, zodat boeren en vissers hun werk kunnen doen zonder beperkingen.
“Het stikstofbeleid gaat per direct de prullenbak in, zodat boeren weer rustig kunnen boeren en vissers weer gewoon kunnen vissen.”
“Het stikstoffonds van € 25 miljard wordt ontmanteld.”
“Stop met het onnodige stikstofbeleid en geef weer vergunningen af.”
“Technisch gezien is er geen stikstofprobleem en we moeten stoppen met het lastigvallen van boeren, vissers en andere ondernemers op grond van een zelf gecreëerd bureaucratisch probleem.”
Asielstop en beperking migratie
BVNL wil een volledige asielstop en ziet migratie als oorzaak van problemen op de woningmarkt, zorg en onderwijs. Alleen opvang in de regio voor echte vluchtelingen.
Klassiek-liberale en conservatieve normen en waarden
BVNL verdedigt Nederlandse tradities, taal en cultuur, wijst woke-isme en diversiteitsbeleid af, en eist aanpassing van nieuwkomers aan Nederlandse waarden.
“Nederland is geen lege huls. Onze taal, onze normen, onze geschiedenis en onze waarden zijn het fundament van wie wij zijn. Wie Nederland binnenkomt, past zich aan – niet andersom.”
“Er komt een einde aan al het woke- en diversiteitsbeleid. De overheid kiest voor kwaliteit ongeacht huidskleur, achtergrond of geaardheid of politieke affiliatie.”
“Daarnaast waait er een gure collectivistische wind door Nederland en neemt het woke-isme steeds extremere vormen aan, waardoor Nederlandse tradities en normen en waarden worden bedreigd.”
Geen zorgakkoorden, minder bureaucratie in de zorg
BVNL verwerpt centrale zorgakkoorden en wil minder bureaucratie, meer beloning voor zorgverleners en transparantie in geldstromen.
“De massale fraude in de zorg wordt hard aangepakt.”
“Kritisch te kijken naar welke zorg we verlenen en vergoeden, de mensen die daadwerkelijk zorg verlenen beter te betalen en de patiënt weer voorop te zetten.”
“Het gepolder in achterkamertjes moet stoppen. Daarom houden we op met zaken zoals 'klimaattafels' en het 'landbouwakkoord'.”
Energiekosten omlaag door kernenergie en gaswinning, afwijzing CDA/D66-klimaatbeleid
BVNL wil de energierekening verlagen door kerncentrales en gaswinning, en wijst klimaatmaatregelen van CDA en D66 af, inclusief windmolens, warmtepompen en subsidies.
“Nederland moet streven naar energiesoevereiniteit waardoor we als land minder afhankelijk worden van energie uit het buitenland en de energierekening omlaaggaat. Daarvoor moeten we vrij worden gelaten om kerncentrales te bouwen en doorgaan met het veilig produceren van aardgas uit beschikbare Nederlandse gasvelden.”
“Kolencentrales openhouden totdat goede stabiele alternatieven voorhanden zijn.”
“Geen nieuwe windmolens op land of op zee.”
“Warmtepompen worden niet verplicht.”
“Subsidies worden zoveel mogelijk gestopt.”
“De Europese Green Deal en het Klimaatakkoord zeggen we op, waaronder het Klimaatakkoord van Parijs.”
FVD wil de woningmarkt liberaliseren, het stikstofbeleid volledig schrappen, immigratie en asielstop invoeren, en alle klimaat- en energieplannen van CDA en D66 terugdraaien om de energierekening fors te verlagen. De partij stelt voor om klimaat- en stikstofregels af te schaffen, voorrang te geven aan Nederlanders op de woningmarkt, en de energiemarkt te nationaliseren en te baseren op fossiele brandstoffen en kernenergie. FVD benadrukt traditionele Nederlandse normen en waarden, met nadruk op zelfredzaamheid, vrijheid en het tegengaan van woke-invloeden.
Woningmarkt: Schrappen regels, voorrang Nederlanders, liberaliseren huur
FVD wil de woningmarkt dereguleren door klimaat- en stikstofregels af te schaffen, de Wet Betaalbare Huur te schrappen, sociale huur te beperken en voorrang te geven aan Nederlanders boven statushouders. Het doel is meer betaalbare koopwoningen en een vitale huurmarkt.
“We bouwen snel 100.000 woningen per jaar, schrappen beknellende klimaat- en stikstofregels, en stoppen gedwongen verduurzaming om kapitaal vrij te maken voor nieuwbouw.”
“Sociale huurwoningen worden beperkt, met voorrang voor Nederlanders boven statushouders.”
“We schaffen de Wet Betaalbare Huur af om de huurmarkt te vitaliseren en geven verhuurders vrije keuze in huurders.”
“We stoppen met het huisvesten van statushouders in de sociale sector en geven Nederlanders altijd voorrang.”
“Milieu- en stikstofregels die bouw vertragen schaffen we af, en ook verplichte duurzaamheids- en energielabel eisen verdwijnen.”
Stikstofbeleid volledig schrappen
FVD ontkent het bestaan van een stikstofcrisis en wil het gehele stikstofbeleid, inclusief Kritische Depositiewaarden en rekenmodellen, afschaffen. Boeren moeten zonder beperkingen kunnen blijven produceren.
“Het stikstofbeleid gaat volledig van tafel. Boeren moeten kunnen blijven boeren, vrij van onzinnige regels en (semi-)gedwongen onteigeningen.”
“We vegen het hele stikstofbeleid van tafel en halen de Kritische Depositiewaarden (KDW) uit de wet en uit de vergunningverlening, omdat er geen stikstofcrisis is en boeren gewoon kunnen blijven boeren.”
“Met het schrappen van de KDW’s vervalt ook het AERIUS-model.”
Immigratie en asiel: Volledige stop en remigratie
FVD wil immigratie en asiel volledig stoppen, opvang in de regio organiseren, illegaal verblijf strafbaar stellen en een tienjarige stop op naturalisaties invoeren. Remigratie van laagopgeleide migranten wordt actief gestimuleerd.
“We stoppen volledig met asielopvang in Nederland, investeren in opvang in de regio en stellen illegaal verblijf in Nederland strafbaar.”
“Daarnaast voeren we een tienjarige stop op naturalisaties in, bieden steun voor remigratie naar landen van herkomst...”
“Wij willen een volledige stop op immigratie uit Afrika en het Midden-Oosten en een aanzienlijke remigratie tot stand brengen van - zeg - 100.000 laagopgeleiden...”
Energie en klimaat: Klimaatbeleid en energietransitie stoppen, energierekening fors omlaag
FVD wil alle klimaat- en energietransitieplannen van CDA en D66 intrekken, fossiele brandstoffen blijven gebruiken, kernenergie fors uitbreiden, de energiesector nationaliseren en de energierekening drastisch verlagen.
“We trekken de Klimaatwet in en zeggen het Parijsakkoord op.”
“We stoppen alle klimaatplannen en de €1.000 miljard die we daarmee besparen (omgerekend €230.000 per huishouden) geven we terug aan de hardwerkende Nederlander in de vorm van lastenverlichting.”
“We nationaliseren de energiesector, zodat winsten in Nederland blijven, blackouts kunnen worden voorkomen en kosten voor de gebruiker omlaag kunnen.”
“We verlagen energiebelastingen en draaien de ODE-verhoging terug, zodat de energierekening fors daalt.”
“We heropenen de gesloten kolencentrales en zetten in op de bouw van thoriumcentrales voor goedkope, schone kernenergie.”
Normen en waarden: Traditioneel, anti-woke, zelfredzaamheid
FVD benadrukt traditionele Nederlandse normen en waarden, verzet zich tegen woke-invloeden in onderwijs en samenleving, en wil zelfredzaamheid, vrijheid en nationale identiteit centraal stellen.
“We willen stoppen met de massale immigratie en remigratie tot stand brengen zodat ons volk ook in de komende tientallen, honderden jaren als zodanig kan blijven bestaan.”
“We zetten vol in op praktijkopleidingen, zoals bouw en techniek. Door invoering van ambachtstitels geven we beroepsonderwijs extra aanzien. Nederlands wordt weer de voertaal in het voortgezet en wetenschappelijk onderwijs.”
“Een samenleving creëren waarin zelfredzaamheid, vrijheid en dynamiek weer centraal staan.”
Energiekostenbeleid: Tegen verhogingen CDA/D66, lasten fors omlaag
FVD positioneert zich expliciet tegen de energie- en klimaatmaatregelen van CDA en D66, en wil de energierekening structureel verlagen door belastingen terug te draaien en fossiele energie te stimuleren.
“We verlagen de energiebelastingen naar het niveau van voor het tijdperk Rutte (de belasting op elektriciteit van €0,12 naar €0,11 per kWh; en de belasting op gas van €0,70 naar € 0,17 per m³), zodat de energierekening weer omlaag kan.”
JA21 pleit voor een woningmarkt die wordt afgestemd op demografische trends en minder wordt belemmerd door stikstof- en migratiebeleid, met nadruk op marktwerking en beperking van bevolkingsgroei. Ze willen af van nationale klimaatheffingen, inzetten op kernenergie en betaalbare energie, en stellen Nederlandse normen en waarden centraal, met strenge migratie- en asielregels. Hun visie is pragmatisch, gericht op nationale autonomie, betaalbaarheid en het tegengaan van symboolpolitiek.
Marktwerking en beperking bevolkingsgroei op de woningmarkt
JA21 ziet het woningtekort als gevolg van falend beleid rond migratie en regelgeving, en wil de markt meer ruimte geven, migratie beperken en bouwen naar behoefte stimuleren.
“Dat de markt de ruimte krijgt om de woningproductie af te stemmen op de demografische trends, zowel qua woningtype, grootte en regionale verschillen.”
“Een beleid ontwikkelen om de bevolkingsgroei van Nederland te beperken. Dat betekent onder meer het juridisch verankeren van migratie plafonds en scherpe selectie van arbeidsmigratanten en gezinshereniging.”
“Opeenvolgende regeringen hebben de woningmarkt met onverantwoord klimaat- en stikstofbeleid, en niet te vergeten de nieuwe woningwet, compleet in het slot gegooid.”
“Intussen krijgen nieuwkomers in ons land voorrang op de schaarse woningen die wel beschikbaar zijn.”
Vergunningsprocedures versnellen en stikstofregels versoepelen
JA21 wil het woningtekort aanpakken door stikstofregels te versoepelen en vergunningverlening te versnellen, zodat woningbouwprojecten sneller kunnen starten.
“Vergunningsprocedures versnellen voor onder andere stikstof en aansluitingen op het energienet.”
“JA21 wil af van de kritische depositiewaarde (KDW), die wettelijk voorschrijft hoeveel stikstof een natuurge-”
“JA21 pleit voor een herziening of uitbreiding van de crisis- en herstelwet specifiek voor stikstof waarbij woningbouw en infrastructuur als dringend belang projecten worden aangewezen en tijdelijk kunnen worden vrijgesteld.”
Betaalbare energie en afschaffen nationale klimaatheffingen
JA21 wil de energierekening verlagen door nationale klimaatheffingen af te schaffen, in te zetten op kernenergie en betaalbaarheid centraal te stellen, in tegenstelling tot CDA en D66 die volgens JA21 juist voor hogere lasten zorgen.
“Het aandeel belastingen als onderdeel van de totale energierekening is in Nederland het hoogste van Europa. Al jaren raken middengroepen in de knel door dit aspect van de energietransitie. JA21 wil deze trend keren en betaalbaarheid als uitgangspunt voor ons energiebeleid nemen.”
“De btw op energie verlagen.”
“Het Opslag Duurzame Energie-onderdeel binnen de energiebelasting schrappen.”
“Geen belastingen als pressiemiddel om Nederlanders een andere, ‘duurzamere’ levensstijl op te dringen.”
“Bovenop Europese regels introduceren we geen nationale klimaatheffingen of andere klimaatregelgeving.”
Inzetten op kernenergie en behoud fossiele infrastructuur
JA21 kiest voor kernenergie als hoofdoplossing voor de energietransitie en wil fossiele infrastructuur behouden zolang alternatieven niet volwaardig zijn.
Strenge migratie- en asielregels, selectie op economische meerwaarde
JA21 wil migratie en asiel beperken, onderscheid maken tussen arbeids- en asielmigratie, en alleen kennismigranten met meerwaarde toelaten.
Nederlandse normen en waarden centraal stellen
JA21 wil dat de overheid actief Nederlandse normen en waarden uitdraagt en klassieke vrijheden beschermt.
“Een betrokken overheid die de Nederlandse normen en waarden uitdraagt en de klassieke vrijheidsrechten als de vrijheid van meningsuiting met hand en tand verdedigt.”
50PLUS wil de woningmarkt verbeteren door meer levensloopbestendige woningen voor ouderen te bouwen, zodat doorstroming op gang komt en jongeren meer kansen krijgen. Op het gebied van stikstof en klimaat pleit de partij voor het beperken van nationale regels tot het Europese minimum en het herzien van Natura 2000-gebieden. Voor migratie kiest 50PLUS voor een streng beleid met nadruk op opvang in de regio en beperking van asielzoekers, terwijl in de zorg volledige uitvoering van het zorgakkoord en een Ouderenzorgwet centraal staan. De partij verzet zich tegen extra lasten op de energierekening en tegen het klimaatbeleid van CDA en D66, dat zij als te duur en ineffectief bestempelen.
Meer levensloopbestendige woningen voor ouderen
50PLUS ziet het bouwen voor ouderen als dé oplossing voor de woningnood, omdat dit doorstroming bevordert en jongeren meer kansen geeft. De partij wil een Ministerie voor Volkshuisvesting, 290.000 levensloopbestendige woningen en innovatieve woonvormen zoals hofjes en woonzorgcomplexen.
“Bouwen voor oud is de komende jaren de oplossing voor woningnood onder jongeren.”
“De doelstelling van 290.000 levensloopbestendige woningen wordt gefaseerd gerealiseerd met oog voor netcongestie en bouwcapaciteit om de doorstroming weer écht op gang te krijgen.”
“Innovatieve woonvormen worden gestimuleerd: levensloopbestendige woningen en kleinschalige woonhofjes waar zorg, gemeenschap en zelfstandigheid worden gecombineerd.”
Geen nationale extra stikstof- en klimaatregels bovenop Europa
50PLUS wil dat Nederland niet strenger is dan Europa op het gebied van stikstof en klimaat. Ze pleiten voor het uitfaseren van nationaal beleid zodra Europees beleid is opgeschaald, en voor herziening van Natura 2000-gebieden.
“Dezelfde regels voor iedereen binnen Europa. Dus geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
“Herziening van de indeling van Natura 2000-gebieden.”
Streng migratiebeleid, opvang in de regio, beperking asielzoekers
50PLUS wil een streng onderscheidend migratiebeleid, met focus op beperking van asielzoekers, opvang in de regio en het afkopen van AOW-rechten voor tijdelijke arbeids- en studiemigranten.
“50PLUS kiest voor een streng migratiebeleid dat onderscheid maakt tussen vormen van migratie en voorkomt dat systemen overbelast raken.”
“We willen een gemeenschappelijk Europees asielbeleid waarbij de buitengrenzen worden versterkt en opvang in de regio de regel wordt.”
“Arbeidsmigranten en studenten die tijdelijk in Nederland wonen, bouwen tijdens hun verblijf hier AOW-rechten op. 50PLUS wil dat deze AOW-rechten worden afgekocht bij vertrek uit Nederland.”
Volledige uitvoering zorgakkoord en invoering Ouderenzorgwet
50PLUS wil volledige uitvoering van het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg en het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord, en pleit voor een Ouderenzorgwet die ouderen gelijke rechten geeft als jongeren in de Jeugdzorgwet.
“Volledige uitvoering van het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg (HLO).”
“Volledige uitvoering van het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA).”
“We pleiten voor de invoering van een Ouderenzorgwet, waarin aan ouderen vergelijkbare rechten worden toegekend met de rechten van jongeren volgens de Jeugdzorgwet.”
Tegen hogere energierekening en nationaal klimaatbeleid (CDA/D66)
50PLUS verzet zich tegen het nationale klimaatbeleid en de hogere energierekening die daaruit voortvloeit, zoals ingezet door CDA en D66. Ze noemen het beleid "peperduur" en pleiten voor betaalbare alternatieven en geen verplichte warmtepompen.
Normen en waarden: Waardigheid, veiligheid en generatieverbinding
50PLUS benadrukt het belang van waardigheid, veiligheid en het verbinden van generaties, met speciale aandacht voor ouderen en bescherming tegen oplichting, bedrog en geweld.
“50PLUS zal bij elk onderwerp steeds in de allereerste plaats kijken naar het belang van de huidige generatie ouderen en toekomstige generaties ouderen. 50PLUS verbindt generaties.”
“Veiligheid op straat en in het internetverkeer. Meer blauw zichtbaar op straat. Bescherming tegen oplichting en bedrog.”
“Verpleegzorg met respect voor iedere mens.”
GroenLinks-PvdA wil de woningmarkt hervormen door meer betaalbare woningen te bouwen, speculatie tegen te gaan en procedures te versnellen, mede door het stikstofprobleem daadkrachtig aan te pakken. Ze kiezen voor een rechtvaardige energietransitie waarbij de energierekening voor gewone mensen omlaag moet, en grote vervuilers meer gaan betalen. Op het gebied van normen en waarden benadrukken ze solidariteit, het tegengaan van marktwerking en het beschermen van kwetsbare groepen; over asielzoekers en een zorgakkoord zijn geen concrete, onderscheidende standpunten in de fragmenten te vinden.
Jaarlijks 100.000 nieuwe betaalbare woningen bouwen
GroenLinks-PvdA wil de woningnood aanpakken door fors meer betaalbare woningen te bouwen, met prioriteit voor woningzoekenden en het versnellen van procedures. Ze willen de regie op grond terug in publieke handen brengen en speculatie tegengaan.
“100.000 nieuwe woningen per jaar”
“We komen met een Wet versnelling woningbouw om te zorgen dat we sneller kunnen bouwen.”
“We brengen de regie op grond weer in publieke handen, zodat we samen bepalen hoe ons landschap eruitziet in plaats van speculanten die uit zijn op winst.”
“De winsten van grondspeculanten gaan we afromen en inzetten voor woningbouw.”
“In elk nieuwbouwproject dat zij bouwen heeft 40% van de huurwoningen een huur van maximaal 900 euro per maand, en nog eens 30% van de woningen is ofwel een huurwoning tot 1200 euro, ofwel een koopwoning met een maximale koopprijs van 405.000 euro.”
Stikstofimpasse doorbreken voor woningbouw
De partij ziet het stikstofprobleem als een belangrijke blokkade voor woningbouw en wil deze actief oplossen door de veestapel te verkleinen en vergunningverlening te vereenvoudigen.
“We halen Nederland van het stikstofslot.”
“Daarin nemen we maatregelen om meer grond beschikbaar te stellen voor woningbouw en de stikstofimpasse te doorbreken.”
“De intensieve veehouderij zal meer moeten doen om vervuiling terug te dringen. Daarbij hoort ook een kleinere veestapel, en zo nodig met dwingende maatregelen als stok achter de deur.”
Energiekosten verlagen voor huishoudens
GroenLinks-PvdA wil de energierekening voor huishoudens verlagen door te investeren in isolatie, schone energie en het aanpakken van grote vervuilers, zodat de lasten eerlijker verdeeld worden.
“En we nemen maatregelen om de energierekening te verlagen.”
“Een goed geïsoleerde woning is goed voor het klimaat én voor de portemonnee. De overheid gaat flink investeren in een grootschalig isolatie-offensief.”
“Met goedkope energie houden we de energierekening betaalbaar en maken we onze industrie competitiever en duurzamer.”
“We zien de gevolgen dagelijks: extreem weer, droogte, overstromingen, hitte en verlies aan biodiversiteit... terwijl grote vervuilers zorgen voor de meeste problemen, komt de rekening bij gewone mensen te liggen.”
Speculatie en woekerprijzen op de woningmarkt tegengaan
De partij wil woningen beschermen tegen speculanten en woekerprijzen, onder meer door opkoopbescherming en het afromen van speculatiewinsten.
“Huizen zijn om in te wonen, niet om winst mee te maken. Vandaag verdienen profiteurs aan de woningnood door speculatie met grond en vastgoed. Dat moet stoppen.”
“Een opkoopbescherming tegen speculatie. Als je een woning koopt, is het de bedoeling dat je er ook gaat wonen. Met een opkoopbescherming zorgen we dat woningen naar mensen gaan die er gaan wonen, in plaats van naar speculanten.”
“We stoppen de grondspeculanten en beschermen huurders tegen woekerprijzen.”
Solidariteit en afwijzing van marktwerking als norm
GroenLinks-PvdA benadrukt solidariteit, het tegengaan van marktwerking en het beschermen van mensen tegen uitbuiting en ongelijkheid als centrale waarden.
“Opeenvolgende kabinetten kozen voor marktwerking in plaats van solidariteit. Als je de samenleving inricht als markt, komen niet mensen maar de winst centraal te staan.”
“De voordelen kwamen terecht bij bedrijven en mensen met veel vermogen, terwijl de kwaliteit van onze voorzieningen en van onze natuur gestaag afnam. De een slapend rijk, de ander werkend arm.”
BIJ1 wil de woningmarkt radicaal hervormen door wonen te zien als een basisrecht, met massale bouw van sociale woningen, het aanpakken van huisjesmelkers en het nationaliseren van woningcorporaties. Op het gebied van stikstof en klimaat kiest BIJ1 voor een snelle, rechtvaardige transitie waarbij de lasten niet bij burgers maar bij grote vervuilers komen te liggen. De partij zet zich in voor inclusieve normen en waarden, een menswaardige opvang van asielzoekers, en wijst het zorgakkoord en energiebeleid van CDA en D66 af door te pleiten voor volledige publieke regie en lagere lasten voor burgers.
Massale bouw en nationalisatie voor betaalbaar wonen
BIJ1 wil de woningmarkt onttrekken aan de marktlogica door grootschalige bouw van sociale woningen, het nationaliseren van woningcorporaties en het aanpakken van leegstand en huisjesmelkers. Het doel is wonen als basisrecht te garanderen en speculatie uit te bannen.
“2. 1 miljoen sociale woningen erbij. Een Nationaal Bouwbedrijf bouwt woningen voor mensen, niet voor winst.”
“Alle bestaande woningcorporaties worden genationaliseerd.”
“Wie een woning onnodig leeg laat staan, betaalt een boete van 2,8% van de WOZ-waarde per maand (100% van de waarde in 3 jaar). Na 3 jaar onteigenen (terugpakken) we de woning en wijzen die toe aan mensen om te wonen.”
“Alle huren omlaag. We zorgen dat huisjesmelkers niet méér huur aan jou kunnen rekenen dan eerlijk is, met bindende maximumprijzen voor elke woning. Te hoge huren maken we lager. Ook in de vrije sector, met terugwerkende kracht.”
Energievoorziening volledig publiek, lasten niet bij burgers
BIJ1 verwerpt het energiebeleid van CDA en D66, en wil de energietransitie volledig publiek maken. De kosten moeten niet bij burgers terechtkomen, maar bij grote vervuilers. Energieproductie en -voorziening worden genationaliseerd, met als doel een lagere energierekening voor burgers.
“De energietransitie wordt een publieke taak, geen winstmachine. De overheid investeert massaal in klimaatneutrale, -positieve en circulaire infrastructuur, woningverduurzaming en publieke energieproductie — onder collectief eigendom en democratische controle.”
“De kosten van klimaatbeleid worden niet langer gedragen door gewone burgers maar door grote vervuilers. Klimaatbeleid gaat niet langer ten koste van bestaanszekerheid.”
“Om de afbouw van fossiele brandstoffen en een rechtvaardige energietransitie vorm te geven worden de Nederlandse energievoorzieningen in publieke handen gebracht.”
Radicale stikstofreductie en landbouwtransitie
BIJ1 kiest voor een snelle en structurele aanpak van het stikstofprobleem door het drastisch verminderen van de veestapel, het stimuleren van biologische landbouw en het terugpakken van landbouwgrond uit handen van speculanten.
“Bij bedrijfsbeëindiging krijgt een Nationale Grondbank het 1e recht op koop van grond en van dieren- en emissierechten. Deze kunnen vervolgens aan biologische, agro-ecologische boeren verpacht worden.”
“Kostbare bouw- en landbouwgrond hoort niet in handen van speculanten zoals ASR, die 46.000 hectare oppotten en dat gebruiken om de overheid te chanteren. Deze grond pakken we terug en gebruiken we voor de bouw van sociale woningen.”
Inclusieve normen en waarden, radicale gelijkheid
BIJ1 stelt inclusiviteit, antiracisme en gelijke rechten centraal in haar normen en waarden. Dit wordt wettelijk verankerd en doorgevoerd in alle beleidsterreinen.
“Alle mensenrechtenverdragen, zoals het Kinderrechtenverdrag, het Vrouwenrechtenverdrag en het VN-verdrag inzake rechten van personen met een handicap, krijgen rechtstreekse werking in het Nederlandse recht.”
“Etniciteit, afkomst, nationaliteit, genderidentiteit en genderexpressie worden in artikel 1 van de Grondwet opgenomen.”
Menswaardige opvang en rechten voor asielzoekers
BIJ1 pleit voor een solidaire asielprocedure, veilige migratie en een menswaardige opvang, waarbij bescherming van mensen centraal staat en grenzen niet leidend zijn.
Zorg volledig publiek, geen marktwerking of zorgakkoord
BIJ1 wijst het zorgakkoord en marktwerking in de zorg af. De zorg moet volledig in publieke handen komen, zonder eigen risico of rekeningen aan de balie.
“De zorg komt volledig in handen van de overheid, van ziekenhuis tot verzekeraar. Winst en markt-bureaucratie in de zorg worden zo verleden tijd. Het ‘eigen risico’ en rekeningen aan de balie schaffen we af.”
Het CDA wil de woningmarkt toegankelijker maken door jaarlijks 100.000 woningen te bouwen, de hypotheekrenteaftrek geleidelijk af te bouwen en bezwaarprocedures te verkorten. Op het gebied van stikstof kiest het CDA voor het opnieuw oprichten van een stikstoffonds en het stellen van realistische normen met oog voor boerenperspectief. De partij benadrukt het belang van normen en waarden, een fatsoenlijk land en grip op migratie door asielaanvragen buiten Europa te laten plaatsvinden. Over de energierekening en zorgakkoord zijn de voorstellen gericht op verduurzaming, ondersteuning van energiebesparing en het terugdraaien van de verlaging van het eigen risico.
Jaarlijks 100.000 woningen bouwen en procedures versnellen
Het CDA wil het woningtekort aanpakken door fors te bouwen, bezwaarprocedures te beperken en de hypotheekrenteaftrek geleidelijk af te bouwen, met oog voor betaalbaarheid en bescherming van huidige huiseigenaren. Dit moet de woningmarkt toegankelijker en betaalbaarder maken voor starters en doorstromers.
“Wij kiezen voor de woningzoekende in onze voorstellen om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen. Het principe van ‘straatje erbij’ breiden we uit tot een ‘wijkje erbij’ zodat jongeren in hun dorp of stad kunnen blijven wonen. We maken het moeilijker om woningbouw met juridische procedures te vertragen. De gang naar de Raad van State beperken we.”
“Ons expliciete doel is de woningmarkt toegankelijker en betaalbaarder te maken. Daarom bouwen we de hypotheekrenteaftrek geleidelijk af. De opbrengsten gebruiken we een op een om de inkomstenbelasting te verlagen.”
“De geleidelijke afbouw vindt plaats over een lange transitieperiode van dertig jaar, zodat huiseigenaren die met de aftrek rekening hebben gehouden in hun financiële planning, niet in de knel komen.”
Realistische stikstofnormen en nieuw stikstoffonds
Het CDA wil de stikstofproblematiek aanpakken met realistische normen, het opnieuw oprichten van een stikstoffonds en het bieden van perspectief aan boeren, zodat voedselproductie en natuur hand in hand kunnen gaan.
“We werken samen om de stikstofdoelen te behalen, maar stellen ook normen die in 2035 en daarvoor moeten worden behaald. Het stikstoffonds richten we opnieuw op om boeren perspectief te geven en onze voedselproductie van topkwaliteit te beschermen.”
“De natuur moet worden versterkt, door investeringen in waterbeschikbaarheid en reductie van stikstofdepositie.”
Fatsoenlijk land: normen, waarden en saamhorigheid
Het CDA benadrukt het belang van normen en waarden, saamhorigheid en tradities, en wil deze versterken door een dienstplicht, stevige inburgering en meer aandacht voor verenigingen en vrijwilligers.
“We hebben een stevige agenda om onze waarden en normen nieuw gewicht te geven. We willen meer aandacht en minder regels voor de zachte krachten: verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers. Met een dienstplicht en stevige inburgering zorgen we dat iedereen meedoet. We versterken onze democratie en koesteren tradities.”
“Een fatsoenlijk land is onze belofte voor een beter Nederland. Een land dat is gebouwd op vertrouwen. Met minder regels en meer ruimte. Met meer saamhorigheid en meer respect.”
Asielaanvragen buiten Europa en strengere terugkeer
Het CDA wil grip op migratie door asielaanvragen buiten Europa te laten plaatsvinden, mensensmokkel te stoppen en streng op te treden tegen uitgeprocedeerde asielzoekers die niet meewerken aan terugkeer.
“Wij willen een nieuw internationaal asielsysteem. Asielaanvragen gebeuren buiten Europa, zodat mensensmokkel stopt. Uitgeprocedeerde asielzoekers die niet meewerken aan terugkeer maken zich strafbaar.”
“In Nederland voeren we alleen werkbare wetten in die migratie beheersbaar maken. We voeren de spreidingswet uit, zodat de chaos in de asielopvang stopt en er een einde”
Verduurzaming en energierekening: ondersteuning en collectieve aanpak
Het CDA zet in op verduurzaming van woningen, collectieve warmtenetten, ondersteuning van energiecoöperaties en energiebesparing, met actieve rol voor gemeenten en aandacht voor energiearmoede.
“We investeren in collectieve warmtenetten en de ontwikkeling van duurzame warmtebronnen.”
“We ondersteunen energiecoöperaties en bewonersinitiatieven met landelijke regelingen en gerichte begeleiding, vooral bij energiebesparing. Gemeenten spelen hierbij een actieve rol als aanjager.”
“Gezonde financiën maken het mogelijk om onze sociale vangnetten te behouden én te versterken, zonder onze kinderen te belasten met torenhoge schulden.”
“We blijven inzetten op het verduurzamen van woningen en het verbeteren van”
Zorgakkoord: eigen risico niet verder verlagen
Het CDA wil het eigen risico niet verder verlagen om premiestijging te voorkomen en zet in op strengere aanpak van zorgfraude.
“We draaien de verlaging van het eigen risico terug, want die maakt de premie alleen maar duurder. Zorgfraude pakken we veel strenger aan.”
DENK wil dat de overheid stevig ingrijpt op de woningmarkt door fors meer betaalbare woningen te bouwen, huren te reguleren en discriminatie tegen te gaan. Op het gebied van stikstof kiest DENK voor handhaving van reductiedoelen met vooral vrijwillige uitkoop, en bij normen en waarden ligt de nadruk op gelijkwaardigheid, diversiteit en religieuze vrijheid. Voor asielzoekers pleit DENK voor snellere, menswaardige procedures en betere begeleiding; in de zorg willen ze het eigen risico afschaffen en de premie verlagen, terwijl de energierekening voor huishoudens omlaag moet door subsidies en het behoud van de salderingsregeling.
Jaarlijks 100.000 betaalbare woningen bouwen
DENK ziet het woningtekort als een van de grootste problemen en wil dat de overheid de regie neemt met een Rijksbouwbedrijf, een Minister van Volkshuisvesting en een Rijkswoningbouwfonds. Het doel is om snel veel betaalbare woningen te realiseren en huren te reguleren.
“Het doel is om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen.”
“Er komt een Rijkswoningbouwfonds waarin we meer geld reserveren om de bouw van betaalbare woningen te stimuleren.”
“We richten een Rijksbouwbedrijf op dat de verantwoordelijkheid krijgt om woningbouwprojecten te ontwikkelen.”
“Wij staan voor regulering van de huren. De huren worden bevroren indien de huurstijgingen te veel op de koopkracht van mensen drukken.”
“Voor woningmarktdiscriminatie komen zwaardere straffen en boetes.”
Handhaven stikstofdoelen met vrijwillige uitkoop
DENK erkent de noodzaak om stikstofuitstoot te verminderen en kiest voor handhaving van de doelen, met nadruk op vrijwillige uitkoop van boeren en innovatie, waarbij gedwongen uitkoop niet wordt uitgesloten als uiterste middel.
“Handhaving van de doelen om de stikstofuitstoot te verminderen. Wij gaan inzetten op vrijwillige uitkoopregelingen in de landbouw, waarbij als ultimum remedium gedwongen uitkoop niet door ons wordt uitgesloten.”
Gelijkwaardigheid, diversiteit en religieuze vrijheid als norm
Normen en waarden bij DENK draaien om het bevorderen van gelijkwaardigheid, diversiteit en het beschermen van religieuze vrijheid, met aandacht voor non-discriminatie in onderwijs en samenleving.
Menswaardige en snellere procedures voor asielzoekers
DENK wil dat asielzoekers sneller en menswaardiger worden geholpen, met meer middelen voor begeleiding en snellere afhandeling van procedures.
“Versnelde procedures, zonder afbraak van menswaardigheid. We investeren in de IND, het COA en gemeentelijke uitvoering om procedures te versnellen.”
“DENK wil dat elke inburgeraar wordt ondersteund met een persoonlijke begeleider die meeloopt van dag één tot afronding van het traject.”
Afschaffen eigen risico en verlagen zorgpremie
In de zorg wil DENK het eigen risico volledig afschaffen en de premie verlagen, vooral voor lage en middeninkomens, door winsten in de zorg te beperken en het basispakket uit te breiden.
Lagere energierekening door subsidies en salderingsregeling
DENK wil de energierekening voor huishoudens verlagen door subsidies voor isolatie en zonnepanelen, en door het behoud van de salderingsregeling. Klimaatbeleid mag burgers niet extra financieel belasten.
“Huishoudens profiteren van verduurzaming door een lagere energierekening. De overheid ondersteunt dit actief, met name door méér subsidies beschikbaar te stellen voor het isoleren van huurwoningen en zonnepanelen voor particulieren. Dat betekent ook dat de salderingsregeling moet blijven.”
“Klimaatbeleid is hard nodig, maar mag geen middel worden om burgers betuttelend te bejegenen of op de kosten te jagen.”
NSC wil de woningmarkt hervormen door meer betaalbare (sociale) woningen te bouwen, de regie van de overheid te versterken en doorstroming te bevorderen. Op stikstof kiest NSC voor minder modelsturing, meer doelgerichtheid en ruimte voor boeren, terwijl normen en waarden centraal staan in hun visie op samenleving en bestuur. De partij zet in op een betaalbare energierekening via een sociaal tarief, transparantie en publieke regie, en onderscheidt zich van CDA en D66 door een sterkere nadruk op bestaanszekerheid en nationale regie.
Meer betaalbare (sociale) woningen bouwen
NSC adresseert het woningtekort door fors in te zetten op de bouw van sociale huurwoningen en betaalbare huur- en koopwoningen, met langjarige afspraken en meer regie van de overheid. Dit moet starters, gezinnen en ouderen helpen aan een passende woning en de wooncrisis oplossen.
“Nieuw Sociaal Contract zet daarbij vol in op de bouw van sociale huurwoningen en betaalbare huur- en koopwoningen zodat iedereen een passend huis kan vinden.”
“We willen langjarige verplichte afspraken maken met woningbouwcorporaties over de bouw van nieuwe woningen tot 2035. Deze prestatieafspraken tussen Rijk en woningcorporaties zijn gekoppeld aan heldere woningbouwdoelen per regio.”
“Het is dus noodzakelijk dat er snel meer betaalbare woningen komen; we streven naar een aandeel van 30% sociale huur en van 2/3de betaalbare koop en midden-huur.”
Minder modelsturing, meer doelgerichtheid bij stikstof
NSC wil af van de huidige modelmatige aanpak van stikstof en kiest voor een gebiedsgerichte, doelgerichte benadering waarbij boeren meer ruimte krijgen om zelf uitstootnormen te halen. Dit moet de impasse doorbreken en perspectief bieden aan de landbouw.
“We stoppen met de huidige aanpak en opkoop van piekbelasters die gebaseerd is op het neerslagmodel Aerius.”
“De uitstoot van stikstof moet significant zijn teruggedrongen in 2035. Alle sectoren – industrie, verkeer, zee- en luchtvaart en landbouw – dragen bij aan die doelstelling en nemen maatregelen.”
“Boeren krijgen meer ruimte om te bepalen hoe zij de uitstootnormen halen, op basis van doelsturing.”
Normen en waarden centraal in samenleving en bestuur
NSC benadrukt het belang van gedeelde waarden, fatsoen en verantwoordelijkheid in de samenleving, en wil dat de overheid deze actief beschermt en uitdraagt. Dit is een reactie op maatschappelijke onzekerheid en polarisatie.
“Waarden en tradities zoals we die kenden, staan onder druk.”
“Burgers hebben rechten met verantwoordelijkheden die daarbij horen. We mogen van hen verwachten dat ze zich eerlijk gedragen, dat ze een fatsoenlijke houding hebben in de openbare ruimte en opstaan tegen racisme, vernielingen en discriminatie.”
Strenger op arbeidsmigratie, geen expliciet asielzoekersbeleid
NSC wil arbeidsmigratie beperken vanwege de druk op de woningmarkt en voorzieningen, maar doet in de aangeleverde fragmenten geen concrete uitspraken over asielzoekers.
“Het moet minder aantrekkelijk worden voor bedrijven om op grote schaal goedkope arbeidsmigranten hierheen te halen, die vaak onder slechte omstandigheden wonen en werken.”
Betaalbare energierekening via sociaal tarief en publieke regie
NSC wil de energierekening verlagen door een sociaal tarief, transparantie, en publieke regie op warmtenetten. Dit onderscheidt zich van CDA en D66 door meer nadruk op directe betaalbaarheid en overheidsingrijpen.
“We voeren een sociaal tarief in op de energiebelasting, waardoor het verwarmen van uw huis goedkoper wordt.”
“Omdat energie een basisbehoefte is, moet de overheid invloed houden op tarieven en aanbod. We kiezen voor een laag vast tarief en een hoger variabel tarief, zodat huishoudens grip houden op hun kosten. Warmtenetten moeten grotendeels in publieke handen zijn.”
“Huishoudens moeten daarbij zoveel mogelijk worden ontzien, zodat de energierekening betaalbaar blijft. Daarom verlagen we de kosten voor huishoudens.”
Geen expliciet zorgakkoord, wel nadruk op bestaanszekerheid
In de fragmenten ontbreekt een concreet zorgakkoord, maar NSC koppelt bestaanszekerheid aan toegankelijke zorg en een betrouwbare overheid.
“De zorg kampt met lange wachtlijsten... Daarom wil Nieuw Sociaal Contract vechten voor een beleid dat mensen zekerheid, bescherming en hoop op een betere toekomst biedt.”
De PVV wil de woningmarkt toegankelijker maken voor Nederlanders door sociale huren te verlagen, statushouders geen voorrang meer te geven en bouwprocedures te versnellen. Op stikstofgebied pleit de partij voor het versoepelen van regels en het verminderen van Natura 2000-gebieden om woningbouw en landbouw te stimuleren. De PVV benadrukt Nederlandse normen en waarden, wil een totale asielstop, afschaffing van het eigen risico in de zorg en een lagere energierekening door het schrappen van klimaatmaatregelen; ze positioneren zich expliciet tegen het beleid van CDA en D66 op deze thema’s.
Sociale huren verlagen en statushouders geen voorrang
De PVV wil de woningmarkt vooral voor Nederlanders toegankelijk maken door sociale huren te verlagen, inkomensgrenzen te verhogen en statushouders geen voorrang meer te geven. Ze zien de huidige situatie als oneerlijk en willen bouwen versnellen door bezwaarprocedures te beperken.
“De PVV verlaagt volgend jaar de sociale huren met 10%. Woningcorporaties worden gecompenseerd: door voor hen de winstbelasting te schrappen, komt de bouwopgave niet in gevaar.”
“Nooit meer voorrang op sociale huurwoningen voor statushouders – ook niet met urgentie”
“Gemeentelijke taakstelling voor de verplichte huisvesting van statushouders schrappen”
Minder stikstofregels en Natura 2000-gebieden
De partij ziet stikstofregels als een blokkade voor woningbouw en landbouw. Ze willen Europese en nationale stikstofregels versoepelen, Natura 2000-gebieden verminderen en kritische depositiewaarden uit de wet halen.
“Wij zijn er helemaal klaar mee. Nederland behoort tot de grootste nettobetalers van de EU! Dus wat ons betreft slaan we in Brussel met de vuist op tafel en eisen we versoepeling van de regels – van de Vogel- en de Habitatrichtlijn tot en met de verplichte emissiereductie. Ook willen we het aantal gebieden met een Natura 2000-status verminderen – of gebieden verkleinen.”
“Tot die tijd verhogen we direct de rekenkundige ondergrens naar minimaal 1 mol en halen we de kritische depositiewaarden uit de wet.”
Nederlandse normen en waarden centraal
De PVV wil Nederlandse tradities, cultuur en identiteit beschermen en benadrukt trots op het eigen land. Ze keren zich tegen multiculturalisme en het maken van excuses voor het verleden.
“Wij willen weer collectief trots zijn op ons land en op wie we zijn – in plaats van excuses maken voor het verleden van onze voorouders. Geen misplaatste schaamtecultuur, maar het koesteren van onze tradities, de standbeelden van onze nationale helden en onze feesten als Kerstmis, Sinterklaas mét Zwarte Piet en Pasen.”
Totale asielstop en beperking immigratie
De PVV wil een volledige asielstop, opvangkosten drastisch verminderen en stelt immigratie verantwoordelijk voor problemen op de woningmarkt en in de samenleving.
Afschaffen eigen risico en meer zorg in basispakket
De partij wil het eigen risico in de zorg volledig afschaffen, de tandarts in het basispakket opnemen en meer investeren in ouderenzorg. Ze positioneren zich hiermee als sociaal op zorg, in tegenstelling tot CDA en D66.
Energiekosten omlaag, geen klimaatmaatregelen
De PVV wil de energierekening verlagen door de btw op energie te verlagen, geen verplichte verduurzaming op te leggen en klimaatmaatregelen van CDA en D66 terug te draaien. Ze willen het ministerie van Klimaat vervangen door een ministerie van Betaalbare Energie.
“De PVV wil de btw op energie verlagen van 21 naar 9%.”
“Het ministerie van Klimaat en Groene Groei veranderen we in het ministerie van Betaalbare Energie: geen CO2-flauwekul, maar leveringszekerheid en lagere energielasten.”
“Geen verplichte warmtepomp, niet verplicht van het gas af”
De VVD wil de woningmarkt vlot trekken door fors te bouwen, regels te schrappen en centrale regie te voeren, zodat werken weer loont en een huis bereikbaar wordt voor werkenden. Op stikstof kiest de VVD voor substantiële reductie om vergunningverlening mogelijk te maken, maar met sectorale en pragmatische aanpak. Op normen en waarden en asielzoekers stelt de VVD strengere eisen aan integratie en opvang, en wil zij een strenger asielstelsel. De partij zet in op het verlagen van de energierekening via lagere belastingen en pragmatisch klimaatbeleid, en onderscheidt zich van CDA en D66 door minder nadruk op nivellering en meer op lastenverlichting voor werkenden.
Forse woningbouw, minder regels en centrale regie
De VVD ziet het woningtekort als een urgent probleem en wil dit oplossen door grootschalig te bouwen, bouwregels te schrappen en de regie bij het Rijk te leggen. Het doel is dat mensen met een normaal inkomen weer een huis kunnen kopen of huren, en dat starters, singles en gezinnen niet buiten de boot vallen.
“De rem op bouwen, transformeren en herbestemmen moet eraf. Dat vraagt om centrale regie. Ook willen we meer innovatieve samenwerking met de markt. Ruimtelijke ordening kan niet langer alleen bij gemeenten liggen, want er zijn meer locaties nodig dan nu beschikbaar komen. Wij kiezen voor meer regie, meer doorstroming, meer huizen, maar minder regels. Een functionerende woningmarkt waar je met een normaal salaris een goed huis kunt betalen.”
“We gaan weer koopwoningen bouwen, zodat die eigen plek onder de zon voor iedereen te bereiken is. Regels, procedures en bezwaren zullen linksom of rechtsom moeten wijken. We gaan splitsen, optoppen, transformeren en vooral: bouwen, bouwen, bouwen. Een eigen woning voor iedereen is simpelweg belangrijker dan de aanwezigheid van een salamander of een hagedis.”
“De manier om het woningtekort op te lossen is door meer te bouwen. Daarom gaan we vanuit het Rijk grote woonwijken met betaalbare huizen aanwijzen.”
“We zorgen ervoor dat je voor veel minder bouwprojecten nog een vergunning nodig hebt. We stoppen met minutieuze natuuronderzoeken naar heel specifieke planten en dieren, maar gaan werken met standaardonderzoeken.”
Stikstofreductie voor economische groei en woningbouw
De VVD erkent dat de stikstofproblematiek de economie en woningbouw belemmert en wil daarom substantiële stikstofreductie realiseren, maar met een sectorale, pragmatische aanpak en minder nationale koppen op Europese regels.
“We zorgen voor een substantiële vermindering van de stikstofuitstoot, zodat er weer ruimte komt voor vergunningverlening.”
“De Nederlandse economie wordt momenteel enorm belemmerd door stikstof, netcongestie en stroperige vergunningverlening. Het zet onze economie op slot. Het zorgt ervoor dat onze bedrijven de verduurzamingsslag niet kunnen maken. Daardoor staan de economische groei en verduurzaming onder druk, kunnen huizen niet worden gebouwd en wegen niet worden aangelegd. We moeten dus doen wat nodig is om dit vlot te trekken.”
“We gaan per sector sturen op emissies zodat alle sectoren evenredig bijdragen, bijvoorbeeld met elektrificatie, technische innovatie of extensivering.”
Strengere eisen aan integratie en asielbeleid
De VVD wil strengere eisen stellen aan asielzoekers en statushouders, waarbij integratie en het onderschrijven van Nederlandse waarden centraal staan. Alleen wie deze waarden actief onderschrijft, komt in aanmerking voor huisvesting.
“Statushouders die op azc’s verblijven komen pas in aanmerking voor andere vormen van huisvesting op het moment dat zij zowel in woord als in daad achter de Nederlandse waarden staan. Hierop wordt vooraf actief en intensief getoetst. Mensen die de uitgangspunten van onze democratische rechtsstaat niet onderschrijven, krijgen geen...”
Energielasten verlagen voor huishoudens
De VVD wil de energierekening voor huishoudens verlagen door de energiebelasting te verlagen, isolatie en verduurzaming te stimuleren, en pragmatisch klimaatbeleid te voeren. Dit onderscheidt zich van CDA en D66 door minder nadruk op lastenverzwaring en meer op betaalbaarheid.
“Om ervoor te zorgen dat energie voor huishoudens betaalbaarder wordt, verlagen we de energiebelasting. Daarnaast maken we het makkelijker om zelf je energierekening te verlagen.”
“We kiezen ervoor om pragmatische beleidskeuzes te maken als bijvoorbeeld slimmer inkopen, betere regels en lagere belastingen.”
Minder nivellering, lastenverlichting voor werkenden
De VVD zet zich af tegen verdere nivellering (herverdeling) zoals CDA en D66, en wil juist de lasten voor werkenden en middeninkomens verlagen, zodat werken meer loont en de koopkracht van deze groep verbetert.
“We stoppen met steeds maar weer verder nivelleren, verlagen de lasten voor middeninkomens en zetten de werkende Nederlander weer op één.”
“We zorgen dat dit op lange termijn in balans blijft. Ook willen we af van de doorgeslagen nivellering via toeslagen, aftrekposten en heffingskortingen door toe te gaan naar een simpeler belastingstelsel. Hierbij gaan we de koopkracht van middeninkomens verhogen, werken laten lonen via lastenverlichting en stoppen met het onnodig rondpompen van geld.”
BBB wil de woningmarkt vlot trekken door minder regels, meer regionale sturing en het beperken van migratie, met nadruk op betaalbaarheid en maatwerk. Op het gebied van normen en waarden stelt BBB Nederlandse cultuur en gedeelde verantwoordelijkheid centraal, en bij energiebeleid kiest de partij voor realisme en lagere lasten voor burgers. BBB verzet zich tegen doorgeschoten klimaat- en stikstofbeleid, en wil de energierekening verlagen door minder ideologische en meer haalbare keuzes.
Minder regels en meer regionale sturing op woningmarkt
BBB vindt dat de woningmarkt vastloopt door te veel landelijke regels en wil meer ruimte voor lokaal maatwerk, snellere bouw en het benutten van bestaande woningen. De partij koppelt migratie direct aan de druk op de woningmarkt en wil deze beperken.
“Nu zijn huizen vaak onnodig duur. Minder regels en meer ruimte ontstaan als we vertrouwen geven, in plaats van alles dicht te regelen vanuit Den Haag.”
“Het indammen van de migratiestroom en een halt aan de ongecontroleerde hoeveelheid asielzoekers draagt bij aan het verminderen van de druk op de woningmarkt.”
“Woningdelen, het splitsen van woningen en kamerverhuur en hospitaverhuur worden eenvoudiger en aantrekkelijker gemaakt.”
Nederlandse normen en waarden niet onderhandelbaar
BBB benadrukt het belang van Nederlandse cultuur, gedeelde verantwoordelijkheid en het verplicht stellen van integratie voor nieuwkomers. De partij stelt dat wie in Nederland wil wonen, zich aan deze waarden moet houden.
“Onze normen en waarden zijn niet onderhandelbaar. Wij zijn gastvrij, maar niet grenzeloos. Wie zich thuis voelt in Nederland, hoort daar ook verantwoordelijkheid bij te nemen.”
“Wie in Nederland wil wonen, hoort mee te doen. Inburgeren, de taal leren, werk zoeken en bijdragen aan de samenleving. Dat is geen keus, maar een voorwaarde.”
Klimaat- en energiebeleid: realisme, geen extra lasten
BBB wil af van ideologisch klimaatbeleid en pleit voor een realistische, haalbare energietransitie zonder extra kosten voor burgers en bedrijven. De partij is tegen nationale koppen op Europees beleid en wil de energierekening verlagen.
“Ook de energierekening is voor veel mensen een zware last geworden. Het klimaatbeleid in Nederland is doorgeslagen, met torenhoge kosten voor burgers en bedrijven, terwijl het wereldwijde klimaateffect minimaal is.”
“De rekening mag niet steeds bij burgers en het mkb terecht komen.”
“BBB is kritisch op de opstelling van Nederland als 'klimaatkoploper' binnen Europa. Wij willen geen nationale kop bovenop Europese regelgeving, zoals aanvullende CO2 heffingen of overhaaste sluiting van kolencentrales.”
Stikstofbeleid: tegen gedwongen krimp landbouw
BBB verzet zich tegen het huidige stikstofbeleid en gedwongen krimp van de veestapel, en wil beleid dat aansluit bij de praktijk van boeren.
“Veel politieke partijen willen de veestapel halveren en boeren gedwongen uitkopen. Hun boodschap aan boeren is: stop ermee, zoek ander werk. Maar je vraagt een boer niet om geen boer meer te zijn, net zomin als je een kip vraagt om geen ei meer te leggen.”
“De stikstofregels, de afbouw van de derogatie, overhaaste klimaatmaatregelen en opeenvolgende regelgeving raken juist deze mensen het hardst.”
Migratie en asiel: beperken en draagvlak centraal
BBB wil migratie en asiel beperken, opvang alleen waar draagvlak is, en stelt dat migratie de druk op de woningmarkt vergroot.
“Asielopvang mag alleen plaatsvinden op locaties waar voldoende draagvlak is bij de bevolking, zodat de samenleving betrokken en ondersteund blijft.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) wil de woningmarkt loskoppelen van het winstoogmerk, bouwen op klimaatbestendige locaties en de stikstofcrisis aanpakken door de veehouderij te verkleinen. Ze pleiten voor een rechtvaardige energierekening door fossiele subsidies af te bouwen en huishoudens voorrang te geven, en benadrukken het belang van normen en waarden als duurzaamheid, inclusiviteit en rechtvaardigheid. Asielzoekers moeten toegang tot zorg behouden; over het zorgakkoord, CDA en D66 wordt niet concreet gesproken.
Woningmarkt loskoppelen van winstoogmerk
PvdD ziet wonen als een recht, niet als verdienmodel, en wil de woningmarkt onttrekken aan speculatie en investeerders. Ze willen meer sociale huurwoningen, bouwen op klimaatbestendige locaties en bestaande bebouwing beter benutten.
“Wonen is een recht, geen verdienmodel. Daarom koppelt de Partij voor de Dieren wonen los van de markt. Zonder winstoogmerk ontstaat ruimte voor een veel passender woningaanbod.”
“Er komen meer betaalbare woningen: minimaal 40% van de nieuwbouwwoningen is sociale huur.”
“Woningen bouwen we alleen op klimaatbestendige locaties. Laaggelegen polders onder zeeniveau zijn dat niet, zoals Rijnenburg nabij Utrecht.”
“Daarnaast gaan we bestaande bebouwing beter benutten om de natuur en de open ruimte te beschermen.”
Stikstofcrisis aanpakken door veehouderij te verkleinen
De partij ziet de stikstofuitstoot van de veehouderij als een belangrijke oorzaak van de bouwcrisis en wil deze sector drastisch verkleinen om ruimte te maken voor natuur en woningbouw.
“Er is ruimte genoeg, alleen wordt de helft van Nederland bezet door de veehouderij. Door de schadelijke stikstofverbindingen die deze sector uitstoot, kan er amper nog gebouwd worden.”
“Door een krimp van het aantal dieren in de veehouderij komt er landbouwgrond vrij voor natuur en woningbouw.”
Rechtvaardige en lagere energierekening voor huishoudens
PvdD wil de energierekening structureel verlagen door verspilling te stoppen, fossiele subsidies af te bouwen en huishoudens prioriteit te geven boven industrie en datacenters.
“De Partij voor de Dieren kiest voor een structurele verlaging van de energierekening door verspilling te stoppen, fossiele subsidies versneld af te bouwen en te investeren in lokale, betaalbare en hernieuwbare energie.”
“Huishoudens krijgen voorrang. Plannen voor megadatacenters worden niet goedgekeurd, want ze gaan ten koste van stroom voor huishoudens en publieke voorzieningen zoals scholen.”
Normen en waarden: duurzaamheid, inclusiviteit en rechtvaardigheid
De partij benadrukt normen en waarden als duurzaamheid, rechtvaardigheid en inclusiviteit, en wil deze centraal stellen in beleid en samenleving.
“Onze samenleving heeft zich ontwikkeld tot een wegwerpmaatschappij, ten koste van alles wat werkelijk belangrijk is. De balans moet dringend worden hersteld.”
“Iedereen in Nederland heeft recht op zorg, ongeacht gender, etnische afkomst of verblijfstatus. Een beschaafde samenleving zorgt voor al haar inwoners.”
Toegang tot zorg voor asielzoekers
PvdD waarborgt de toegang tot zorg voor asielzoekers en mensen zonder documenten, als onderdeel van een rechtvaardige samenleving.
“Zorg voor mensen zonder documenten of asielzoekers blijft gewaarborgd.”
De SGP pleit voor een woningmarkt waarin de overheid weer regie neemt, met meer aandacht voor betaalbaarheid, minder belemmerende regels en het beperken van de vraag door strengere migratie. Op het gebied van stikstof wil de SGP een vrijstelling voor woningbouwprojecten en meer focus op praktische oplossingen. De partij benadrukt christelijke normen en waarden als leidraad voor beleid, wil het asielbeleid strenger maken en kwetsbare groepen selectiever opvangen, en stelt voor om de energierekening te verlagen via een sociaal tarief en een maximumprijs voor kwetsbare huishoudens.
Overheid krijgt regie op woningmarkt, minder marktwerking
De SGP vindt dat de overheid de verantwoordelijkheid voor volkshuisvesting weer moet nemen, met meer aandacht voor betaalbaarheid, minder belemmerende regels en het beperken van de vraag door strengere migratie. De partij wil geen verdere liberalisering, maar juist meer sturing en samenwerking met corporaties en gemeenten.
“Jarenlang is volkshuisvesting als een markt gezien. De SGP ziet dat de markt helaas niet alles even goed oppakt. Zo is er een groot tekort aan betaalbare (huur)woningen. Volkshuisvesting wordt daarom weer echt een verantwoordelijkheid van de overheid, uiteraard samen en met hulp van alle andere betrokkenen.”
“De woningbouwopgave vereist een goede en effectieve samenwerking tussen overheden, woningcorporaties en bedrijfsleven. Elk met hun eigen rol. De SGP vindt dat de Rijksoverheid regie moet hebben, maar provincies en gemeenten houden nadrukkelijk ruimte voor zelfstandige afwegingen, waarbij provincies ruimhartig faciliteren.”
Minder bezwaarprocedures en snellere woningbouw
De SGP wil juridische procedures rond woningbouw vereenvoudigen, het aantal bezwaarprocedures verminderen en een stikstofvrijstelling voor woningbouwprojecten invoeren om sneller te kunnen bouwen.
“Extra (lokale) eisen staan ten dienste aan het aanpakken van de woningnood en zijn geen onnodig vertragende factoren.”
“Er komt een stikstofvrijstelling voor woningbouwprojecten.”
“Ook wordt het aantal bezwaarprocedures verminderd door de voorwaarde te stellen dat een bezwaarmaker een zienswijze bij de gemeente moet hebben ingediend.”
Vraag naar woningen omlaag door strenger migratiebeleid
De SGP erkent dat demografische ontwikkelingen, zoals immigratie en huishoudverdunning, de vraag naar woningen verhogen en wil daarom de vraag beperken door een strenger migratiebeleid.
“Zo hebben demografische ontwikkelingen grote impact. Te denken valt aan immigratie. Dit vereist een strenger migratiebeleid. Maar ook de huishoudverdunning, mede door scheidingsproblematiek, heeft grote gevolgen. De overheid kan hier de ogen niet voor sluiten. De vraag moet en kan omlaag.”
“Er moet meer aandacht komen voor de toegenomen vraag naar woningen, zoals de impact van migratie en van echtscheidingsproblematiek.”
Betaalbaarheid energierekening: sociaal tarief en maximumprijs
De SGP wil de energierekening voor kwetsbare huishoudens verlagen door een sociaal tarief en een maximum energieprijs, en benadrukt dat energie een eerste levensbehoefte is.
“Energie is een eerste levensbehoefte. De energiebelasting voor kleinverbruikers mag een prikkel zijn om zuinig aan te doen, maar moet huishoudens niet klemzetten. Er komt een sociaal tarief, een maximum energieprijs, voor kwetsbare huishoudens.”
“De SGP wil een sociaal tarief, een maximum energieprijs, voor kwetsbare huishoudens.”
Christelijke normen en waarden als leidraad
De SGP stelt christelijke waarden centraal in haar beleid, met nadruk op rentmeesterschap, rechtvaardigheid en bescherming van het leven, en ziet deze als fundament voor maatschappelijke keuzes.
“Daarbij past de houding van een rentmeester: oog voor heden én toekomst, voor christelijke waarden als rechtvaardigheid en bescherming van het leven en voor de verschillende maatschappelijke belangen.”
Strenger asielbeleid, opvang kwetsbaren selectief
De SGP wil het asielbeleid aanscherpen, met meer aandacht voor opvang in de regio en alleen opvang van kwetsbare groepen die in de regio niet veilig zijn.
“Oosten en Afrika mijden vaak opvangkampen in de regio omdat ze daar opnieuw bedreigd worden. Nederland dient zich voor deze kwetsbare groep mensen in te spannen, onder andere door een hen veilige opvang te bieden.”
De SP kiest voor een fundamenteel andere koers op de woningmarkt, energierekening en normen en waarden dan CDA en D66, met nadruk op publieke regie, sociale rechtvaardigheid en collectieve oplossingen. Ze willen huren bevriezen, sociale huur toegankelijk maken voor brede groepen, en de energievoorziening nationaliseren om de energierekening structureel te verlagen. Op het gebied van stikstof en natuur kiest de SP voor harde reductiedoelen en een omslag naar kringlooplandbouw, terwijl ze op normen en waarden sterk inzetten op solidariteit en het tegengaan van verdeeldheid.
Huren bevriezen en sociale huur voor brede groep
De SP wil de woningmarkt radicaal hervormen door huren te bevriezen, sociale huur uit te breiden naar middeninkomens en tijdelijke huurcontracten af te schaffen. Dit moet woonzekerheid en betaalbaarheid herstellen, in tegenstelling tot het marktdenken van CDA en D66.
“Om het tij te keren bevriezen wij daarom de huren. Ook passen we het puntensysteem aan: het gaat weer over de kwaliteit van de woning, niet over schommelingen in de markt.”
“Daarom maken we sociale huur weer toegankelijk voor een brede groep mensen. Ook voor middeninkomens.”
“Wij schaffen [tijdelijke huurcontracten] af en maken van wonen weer een duurzaam recht.”
Energievoorziening nationaliseren en energierekening structureel verlagen
De SP wil de energievoorziening nationaliseren, fossiele subsidies afschaffen en de energiebelasting voor huishoudens verlagen. Hiermee willen ze de energierekening structureel omlaag brengen, in tegenstelling tot CDA en D66 die volgens de SP te veel op marktwerking vertrouwen.
“De SP nationaliseert de energievoorzieningen en maakt ze daarmee weer betaalbaar én duurzaam, met publieke zeggenschap en solidariteit als uitgangspunt.”
“Het overige geld dat we besparen zetten we in om de energierekening omlaag te krijgen, straten te vergroenen en Nederland leefbaarder te maken.”
“We verlagen de energiebelasting voor huishoudens en kleine bedrijven en verhogen deze voor grootverbruikers. Mensen met een laag inkomen houden tot wel honderd euro per jaar extra over.”
Strenge stikstofreductie en omslag naar kringlooplandbouw
De SP kiest voor harde stikstofreductie, verbiedt schadelijke landbouwpraktijken en wil de landbouw omvormen naar regionale kringloopmodellen. Dit is een breuk met het exportgerichte landbouwbeleid van CDA en D66.
“Zij worden wettelijk verplicht een transitieplan met duidelijke reductiedoelen te publiceren en financieel bij te dragen aan schadeherstel voor natuur, klimaat, boeren en gezondheid.”
“Onze voedselvoorziening richten we op Nederland en buurlanden, met sterke regionale ketens die mens, dier en natuur respecteren. In plaats van massale export en import bouwen we aan een landbouwsysteem dat in balans is met de omgeving en gebaseerd is op kringlopen.”
Solidariteit en bestrijding van verdeeldheid als norm
De SP stelt solidariteit en het tegengaan van verdeeldheid centraal in haar normen en waarden. Ze verzetten zich tegen het zaaien van angst en discriminatie, en willen ongelijkheid en sociale uitsluiting actief bestrijden.
“Politici jagen mensen angst aan voor landgenoten met een andere afkomst, geaardheid, geloof, woonplek, gender of huidskleur dan zijzelf. Daarmee leiden ze af van het feit dat juist deze politici zelf de problemen in het land veroorzaken, aanwakkeren of negeren.”
“Met respect voor elkaar kunnen we breken met de verdeeldheid die politici bewust zaaien.”
Volt wil de woningmarkt hervormen door centrale regie, het versnellen van woningbouw en het aanpakken van speculatie en fiscale voordelen voor huiseigenaren. Op stikstofgebied kiest Volt voor stevige reductie, afschaffing van uitzonderingen en een integrale aanpak met oog voor natuurherstel en toekomstperspectief voor boeren. Op het gebied van normen en waarden benadrukt Volt gelijkheid, solidariteit en een open samenleving, en voor asielzoekers pleit Volt voor kleinschalige, menswaardige opvang en snelle procedures. Volt noemt geen specifiek zorgakkoord of concrete voorstellen rond de energierekening zoals CDA en D66.
Centrale regie en hervorming woningmarkt
Volt ziet het woningtekort als urgent en wil landelijke regie, het versnellen van bouw, het aanpakken van fiscale voordelen voor huiseigenaren en het tegengaan van speculatie met bouwgrond. Het doel is betaalbare, duurzame woningen en een eerlijke woningmarkt.
“Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening krijgt een structureel budget waarmee het doel van 1 miljoen woningen bouwen ook echt gehaald kan worden. Daarnaast is nationale regie op de volkshuisvesting en ruimtelijke ordening nodig om nieuwe problemen in de toekomst te voorkomen.”
“We bouwen de hypotheekrenteaftrek en het eigenwoningforfait zo snel mogelijk af en verplaatsen de eigen woning stapsgewijs naar box 3. De gestegen maandlasten voor huiseigenaren worden gecompenseerd met een lagere inkomstenbelasting en een basisinkomen. Op deze manier belasten we vermogen meer dan arbeid én dalen de huizenprijzen.”
“Om sneller meer ruimte beschikbaar te maken voor nieuwbouw en de kosten van bouwprojecten en nieuwe woningen te verlagen wil Volt het speculeren met bouwgrond tegengaan. Dat doen we door de waardevermeerdering van bijvoorbeeld landbouwgrond die voor bouwgrond bestemd wordt fiscaal te belasten, waardoor grond naar verwachting eerder beschikbaar komt voor een lagere prijs.”
Strenge stikstofreductie en afschaffing uitzonderingen
Volt erkent het stikstofprobleem als urgent voor natuur, gezondheid en economie, en wil af van uitzonderingen en vrijstellingen. Ze pleiten voor een integrale aanpak, afschaffing van de landbouwvrijstelling en het verbieden van handel in stikstofrechten.
“Stikstofuitstoot vormt een groot probleem in Nederland. Het teveel aan stikstof is schadelijk voor de water- en luchtkwaliteit. Het verhoogt de kans op hart- en vaatziekten, longaandoeningen en vroegtijdige sterfte. De biodiversiteit neemt af, kwetsbare planten verdwijnen en natuurgebieden raken onherstelbaar beschadigd. Nederland zit op slot: woningbouw, infrastructuur en duurzame energieprojecten lopen vast door te hoge stikstofuitstoot.”
“Er wordt nu geen belasting betaald over winst op verkoop van landbouwgrond. Volt wil de landbouwvrijstelling afschaffen, zodat de landbouw net als de rest van Nederland belasting betaalt over winst.”
“Op dit moment worden stikstofrechten door private partijen opgekocht en doorverkocht aan de hoogste bieders. Volt wil dit verbieden, want het staat een goed georganiseerde afname van stikstof in de weg.”
Gelijkwaardigheid, open samenleving en democratische normen
Volt benadrukt vrijheid, gelijkheid en solidariteit als kernwaarden, en verzet zich tegen polarisatie en uitsluiting. Ze willen een open, eerlijke samenleving waar iedereen meetelt, en pleiten voor versterking van de democratie.
“Vrijheid, gelijkheid en solidariteit vormen de kern van onze democratie. Maar die waarden staan wereldwijd onder druk. Ook in Nederland en de Europese Unie (EU).”
“Wij geloven in een open en eerlijke samenleving waar mensen gezien worden om wie ze zijn, ongeacht waar ze geboren zijn. Nederland moet een plek zijn met een mooie toekomst voor iedereen.”
Kleinschalige, menswaardige opvang en snelle procedures voor asielzoekers
Volt wil dat asielzoekers snel en eerlijk worden geholpen, met kleinschalige, humane opvang en een eerlijke verdeling over gemeenten. Statushouders moeten sneller een woning krijgen.
“Kleinschalige en menswaardige opvang”
“Volt vindt dat alle gemeenten, en de verschillende wijken hierin, eerlijk moeten bijdragen aan de huisvesting van bijzondere aandachtsgroepen en urgent woningzoekenden. Ook statushouders zonder woning moeten een urgentieverklaring krijgen, zodat zij na lang wachten eindelijk daadwerkelijk een start kunnen maken met het opbouwen van een nieuw leven in Nederland.”
De ChristenUnie wil de woningmarkt hervormen door fors meer betaalbare woningen te bouwen, de regie van de overheid te versterken en fiscale ongelijkheid tussen huurders en kopers aan te pakken. Op stikstofgebied pleit de partij voor een praktische, emissiegerichte aanpak die ruimte biedt voor woningbouw en boeren perspectief geeft. Normen en waarden staan centraal in hun visie op samenleving en migratie, met nadruk op gemeenschapszin, rechtvaardigheid en menswaardige opvang van asielzoekers. Over de energierekening en zorgakkoorden worden geen concrete, onderscheidende standpunten genoemd in de fragmenten; CDA en D66 worden niet expliciet besproken.
100.000 betaalbare woningen per jaar bouwen
De ChristenUnie wil de woningnood structureel aanpakken door jaarlijks 100.000 woningen te bouwen, waarvan tweederde betaalbaar is voor mensen met een gewoon inkomen. De partij kiest voor een actieve rol van de overheid, extra investeringen en het stimuleren van gemengde, leefbare wijken.
“We bouwen 100.000 woningen per jaar, waarvan ten minste tweederde goed te betalen is voor mensen met een gewoon inkomen. Daarvoor trekken we de komende jaren miljarden extra uit en maken we ruimte voor ontmoeting in buurten.”
“De ChristenUnie kiest voor een overheid die regie neemt in de volkshuisvesting om betaalbaar en toekomstbestendig te bouwen. We zorgen voor een rechtvaardiger woningmarkt die woningzoekenden en huurders niet langer benadeelt.”
“De ChristenUnie wil dat dit tempo echt gehaald wordt, en maakt daar het komende decennium 20 miljard euro extra voor vrij: 10 miljard extra investeringen in betaalbare woningbouw en structureel een miljard per jaar door woningcorporaties meer investeringsruimte te bieden dan ze nu hebben.”
Hypotheekrenteaftrek geleidelijk afbouwen
Om de fiscale ongelijkheid tussen huurders en kopers te verminderen en de woningmarkt eerlijker te maken, wil de ChristenUnie de hypotheekrenteaftrek geleidelijk afbouwen.
“Door de hypotheekrenteaftrek worden woningzoekenden en huurders op achterstand gezet ten opzichte van woningeigenaren... wil de ChristenUnie deze regeling de komende decennia geleidelijk afbouwen.”
Stikstofaanpak: sturen op emissies, niet op depositie
De partij wil af van de huidige, als onwerkbaar ervaren, stikstofwetgeving die stuurt op depositie. In plaats daarvan pleit de ChristenUnie voor landelijke, sectorale en uiteindelijk bedrijfsspecifieke emissienormen, zodat woningbouw en landbouw weer perspectief krijgen.
“Sturen op neerslag van stikstof in de natuur (depositie) is onwerkbaar gebleken... Daarom moeten er landelijke, sectorale en uiteindelijk bedrijfsspecifieke emissienormen worden vastgelegd.”
“De relatief snelle daling van de uitstoot van stikstofoxiden van de laatste jaren biedt, in combinatie met een krachtige geborgde stikstofreductieaanpak, bovendien de ruimte om opnieuw een bouwvrijstelling in te voeren.”
Normen en waarden: gemeenschapszin en rechtvaardigheid centraal
De ChristenUnie benadrukt het belang van gemeenschapszin, solidariteit en het beschermen van kwetsbaren als kern van haar normen en waarden. Dit uit zich in beleid voor leefbare wijken, vrijwilligerswerk, mantelzorg en het bestrijden van sociale ongelijkheid.
“Want samenleven gebeurt niet in systemen, maar in gemeenschappen: in straten, buurten, families, kerken en sportverenigingen. Nederland heeft een rijke traditie van vrijwilligerswerk, mantelzorg en onderlinge betrokkenheid.”
“Leefbaarheid is geen bijzaak, maar een kwestie van goed bestuur. Ieder mens, of je nu in de stad woont of in een krimpregio, verdient een veilige, schone en mooie omgeving om te wonen, werken en op te groeien.”
Menswaardige opvang en beperking asielkosten uit ODA-budget
De ChristenUnie wil menswaardige opvang voor asielzoekers en pleit ervoor dat de kosten van asielopvang niet ten koste gaan van ontwikkelingshulp aan de armste landen.
“We willen een maximering van de toerekening van asielkosten aan het ODA-budget.”
D66 kiest voor een progressieve koers op de woningmarkt, klimaat en normen en waarden, met nadruk op betaalbaarheid, duurzaamheid en inclusiviteit. Ze willen fors meer betaalbare woningen bouwen, de stikstofuitstoot halveren in 2030, en benadrukken gelijke rechten en bescherming van minderheden. D66 zet in op een lagere energierekening via verduurzaming en een rechtvaardige verdeling van de kosten, en onderscheidt zich van CDA door een snellere afbouw van fossiele subsidies en meer sociale investeringen.
Meer betaalbare en groene woningen bouwen
D66 ziet het woningtekort als een urgent probleem en wil fors inzetten op betaalbare, duurzame woningen, met extra aandacht voor starters, ouderen en gemengde wijken. Ze willen het belastingvoordeel van woningbezit afbouwen, beleggers zwaarder belasten en huurders meer bescherming geven.
“Een huis moet passen bij je leven én je portemonnee. D66 kiest voor een eerlijke woningmarkt waarin iedereen een betaalbaar huis kan vinden. We bouwen het belastingvoordeel van woningbezit af en gaan beleggers meer belasten. Huurders krijgen meer bescherming en zeggenschap over verduurzaming.”
“We leggen wettelijk vast dat bij nieuwbouw in elke gemeente minstens 30% sociale huur komt, zodat gemeenschappen in wijken gemengd blijven.”
Halvering stikstofuitstoot in 2030 en natuurherstel
D66 blijft vasthouden aan het halveren van de stikstofuitstoot in 2030 en het halen van waterkwaliteitsdoelen, met als doel een leefbare toekomst voor landbouw, mens en natuur. Ze koppelen dit aan natuurherstel, biodiversiteit en een toekomstbestendige landbouw.
“D66 blijft gecommitteerd aan halvering van de stikstofuitstoot in 2030 en het halen van de waterkwaliteitsdoelstellingen uit de Kaderrichtlijn Water in 2027.”
“We herstellen natuur, verbeteren biodiversiteit en halen de doelen voor stikstof en waterkwaliteit. Dat doen we op zo’n manier dat we tegelijkertijd de landbouw toekomst bieden.”
Gelijke rechten en bescherming van minderheden
D66 stelt gelijke kansen, inclusie en bescherming van minderheden centraal in haar normen en waarden. Ze verzetten zich expliciet tegen het aanwijzen van minderheden als zondebok en willen dat iedereen zichzelf kan zijn.
“Emancipatie en inclusie zijn geen bijzaak; ze zijn het uitgangspunt voor alles wat we doen. ... vrijheid bestaat pas als écht als élke Nederlander meetelt, meedoet en zichzelf mag zijn – zonder uitzondering.”
Lagere energierekening door verduurzaming en rechtvaardige verdeling
D66 wil de energierekening structureel verlagen door woningen te verduurzamen, subsidies voor lage inkomens, en een eerlijkere verdeling van de kosten van de energietransitie. Ze maken het Noodfonds Energie structureel en vergroten het budget.
“We ondersteunen mensen met lage inkomens bij verduurzaming van hun woning. Denk aan subsidies, persoonlijk advies en energiecoaches. Zo daalt de energierekening en stijgt het wooncomfort.”
“Voor de vele mensen voor wie de rekening nú al onbetaalbaar is, maakt D66 het Noodfonds Energie structureel en het budget groter.”
Snellere afbouw fossiele subsidies en invoering vlaktaks energiebelasting
D66 onderscheidt zich van CDA door een snellere afbouw van fossiele subsidies en het invoeren van een vlaktaks op energiebelasting, waarmee ze klimaatrechtvaardigheid tussen bedrijven en huishoudens willen bereiken.
“D66 wil fossiele subsidies sneller afbouwen en geeft ruimte aan duurzame innovatie.”
“Om de fossiele subsidies sneller af te bouwen wordt een vlaktaks voor energiebelasting op aardgas en elektriciteit ingevoerd. ... Tevens zorgt de vlaktaks voor klimaatrechtvaardigheid tussen grote bedrijven, het MKB en de huishoudens.”