Verkiezingsprogramma's 2025 overwoningmarkt, asielzoeker, zorgakkoord, europa, kinderopvang
Het CDA wil de woningmarkt toegankelijker maken door jaarlijks 100.000 woningen te bouwen, de hypotheekrenteaftrek af te bouwen en doorstroming te stimuleren. Op het gebied van asiel en migratie pleit het CDA voor een streng Europees asielsysteem met aanvragen buiten de EU, verplichte inburgering en uitvoering van de spreidingswet. Voor kinderopvang en zorg zet het CDA in op gratis voorschoolse programma’s voor peuters die dat nodig hebben, ruimere verlofregelingen voor ouders en het versterken van samenwerking in de zorg.
Jaarlijks 100.000 woningen bouwen en hypotheekrenteaftrek afbouwen
Het CDA wil het woningtekort aanpakken door fors te bouwen, procedures te versnellen en de hypotheekrenteaftrek geleidelijk af te bouwen om de woningmarkt eerlijker en betaalbaarder te maken, vooral voor starters en jongeren.
“Wij kiezen voor de woningzoekende in onze voorstellen om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen.”
“Het principe van ‘straatje erbij’ breiden we uit tot een ‘wijkje erbij’ zodat jongeren in hun dorp of stad kunnen blijven wonen.”
“De hypotheekrenteaftrek bouwen we stap voor stap af, terwijl we tegelijk de inkomstenbelasting evenveel verlagen. Zo maken we woningen meer betaalbaar op de langere termijn.”
“Ons expliciete doel is de woningmarkt toegankelijker en betaalbaarder te maken. Daarom bouwen we de hypotheekrenteaftrek stap voor stap af.”
Asielaanvragen buiten Europa en streng migratiebeleid
Het CDA wil grip op migratie door asielaanvragen buiten de EU te laten behandelen, mensensmokkel te bestrijden, en streng te zijn op terugkeer en integratie. De spreidingswet wordt uitgevoerd om de opvang eerlijk te verdelen.
“Wij willen een nieuw internationaal asielsysteem. Asielaanvragen gebeuren buiten Europa, zodat mensensmokkel stopt.”
“Uitgeprocedeerde asielzoekers die niet meewerken aan terugkeer maken zich strafbaar.”
“We voeren de spreidingswet uit, zodat de chaos in de asielopvang stopt en er een einde komt aan de extreem hoge kosten aan hotels voor asielopvang.”
“We beëindigen de inhumane en illegale mensensmokkel door internationaal te werken aan een nieuw asielsysteem, waarbij aanvragen alleen nog buiten de EU in behandeling worden genomen en waar asielmigranten op uitnodiging naar Europa mogen komen.”
“Het is strafbaar voor uitgeprocedeerde asielzoekers om niet mee te werken aan terugkeer naar het land van herkomst.”
Verplichte en versnelde inburgering voor statushouders
Het CDA stelt verplichte inburgering als voorwaarde voor verblijf en wil dat statushouders direct na statusverlening beginnen met integratie, met speciale aandacht voor taal en arbeidsparticipatie.
“Statushouders moeten verplicht inburgeren, anders verliezen ze hun status.”
“Voor alle statushouders is het inburgeringsonderwijs verplicht, in het uiterste geval op straffe van verlies van hun status.”
“De inburgering begint zodra de status is toegekend, niet pas als een statushouder is verhuisd naar de gemeente.”
“Alle kansrijke asielzoekers moeten na één maand toegang tot de arbeidsmarkt krijgen.”
Gratis voorschoolse programma’s en ruimere verlofregelingen voor ouders
Het CDA wil de ontwikkeling van jonge kinderen stimuleren door gratis voorschoolse educatie op indicatie en ruimere verlofregelingen voor beide ouders in het eerste jaar.
Europese samenwerking en hervorming asielbeleid
Het CDA ziet een leidende rol voor Europa in het hervormen van het asielbeleid, met een strenge buitengrensprocedure en aanpassing van internationale verdragen.
“Europa moet hierin het voortouw nemen door het Vluchtelingenverdrag en het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens aan te passen in samenwerking met de VN.”
“Het Europese migratiepact dat in juni 2026 wordt ingevoerd, vormt voor het CDA de basis van de nationale aanpak rondom asiel: Een strenge buitengrensprocedure waarin asielaanvragen die weinig kans maken direct en in een gesloten omgeving aan de buitengrenzen van Europa worden beoordeeld.”
Zorg dichtbij, meer eigen bijdrage, en samenwerking
Het CDA wil zorg dichtbij organiseren, hervormingen doorvoeren voor betaalbaarheid, en samenwerking tussen gemeenten, zorgverzekeraars en aanbieders versterken.
“Zorg moet dichtbij zijn. Hervormingen zijn daarvoor nodig: eenvoudige zorg in de regio, complexe zorg geconcentreerd voor de beste kwaliteit. Om de zorg betaalbaar te houden is het eerlijke verhaal dat mensen meer zelf bijdragen, maar wie hoge zorgkosten heeft komen we tegemoet.”
“Wij willen meer samenwerking over domeinen heen tussen gemeenten, zorgverzekeraars, zorgkantoren en zorgaanbieders.”
DENK wil dat de overheid stevig ingrijpt op de woningmarkt door fors meer betaalbare woningen te bouwen, huren te reguleren en discriminatie tegen te gaan. Voor asielzoekers en vluchtelingen pleit DENK voor een humaan beleid met snelle procedures, kleinschalige opvang en snelle integratie. Op zorggebied wil DENK het eigen risico afschaffen, de premie verlagen en het basispakket uitbreiden; over Europa en kinderopvang zijn nauwelijks concrete, onderscheidende voorstellen te vinden.
Jaarlijks 100.000 betaalbare woningen bouwen
DENK ziet het woningtekort als een van de grootste problemen en wil dat de overheid de regie neemt met een Rijksbouwbedrijf, een Rijkswoningbouwfonds en een fulltime minister. Het doel is fors meer betaalbare woningen, met wettelijke normen voor sociale huur en koop.
“Het doel is om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen.”
“Er komt een Rijkswoningbouwfonds waarin we meer geld reserveren om de bouw van betaalbare woningen te stimuleren.”
“We richten een Rijksbouwbedrijf op dat de verantwoordelijkheid krijgt om woningbouwprojecten te ontwikkelen.”
“Er komt een fulltime Minister van Volkshuisvesting. Deze Minister krijgt verregaande bevoegdheden, zoals het bindend kunnen aanwijzen van locaties waar woningbouw gerealiseerd moet worden.”
“Een wettelijke norm in te voeren voor meer betaalbare woningen. Hierbij moet 50% bestaan uit sociale huur en koopwoningen, 40% betaalbare middenhuur en koop, en 10% hoger segment.”
Huren reguleren en sociale huur uitbreiden
Om wonen betaalbaar te houden, wil DENK huren reguleren, sociale huur uitbreiden en inkomensgrenzen verruimen. Huurders krijgen meer bescherming en de overheid krijgt bevoegdheden om huurprijzen te bewaken.
“Wij staan voor regulering van de huren. De huren worden bevroren indien de huurstijgingen te veel op de koopkracht van mensen drukken.”
“Meer mensen komen in aanmerking voor een sociale huurwoning. De inkomensgrenzen worden verruimd.”
“Wij willen meer investeren in sociale huur. Dat betekent dat woningcorporaties meer budget krijgen.”
Tegengaan van woningmarktdiscriminatie
DENK wil discriminatie op de woningmarkt hard aanpakken met zwaardere straffen, mysteryguest-onderzoeken en het uit het beroep zetten van discriminerende makelaars.
Humaan asielbeleid met snelle integratie
DENK pleit voor een humaan asielbeleid, afschaffing van strenge asielwetten, snelle procedures, kleinschalige opvang en directe toegang tot werk en begeleiding voor vluchtelingen.
“De strenge asielwetten van de extreemrechtse regering gaan de prullenbak in. Dit betekent dat de rechtspositie van vluchtelingen niet wordt beperkt, de duur van verblijfsvergunningen niet wordt ingeperkt, gezinshereniging niet moeilijker wordt gemaakt en er geen tweestatusstelsel komt.”
“DENK wil meer investeren in langdurige, kleinschalige opvangvoorzieningen door heel het land. De Spreidingswet moet behouden blijven.”
“Vluchtelingen en statushouders horen zo snel mogelijk het recht te krijgen om te werken zodat ze hun eigen inkomen kunnen verdienen.”
“We investeren in de IND, het COA en gemeentelijke uitvoering om procedures te versnellen. Vluchtelingen krijgen zo snel mogelijk de noodzakelijke documenten en registraties om mee te kunnen doen, de achterstanden op dit gebied worden snel weggewerkt.”
Eigen risico afschaffen en zorgpremie verlagen
DENK wil zorg toegankelijker maken door het eigen risico volledig af te schaffen, de zorgpremie te verlagen en het basispakket uit te breiden met mondzorg en fysiotherapie.
Europa: Legale migratieroutes en soevereiniteit behouden
DENK wil geen gesloten Europa, maar inzet op legale migratieroutes en behoud van nationale soevereiniteit, vooral op migratiegebied.
“De oplossing ligt niet in een Europa dat zichzelf afsluit achter muren, maar in het creëren van legale migratieroutes en te investeren in klimaatrechtvaardigheid, het voorkomen van conflicten en het bevorderen van globale economische gelijkheid.”
D66 wil de woningmarkt hervormen door fors meer betaalbare woningen te bouwen, met speciale aandacht voor starters, ouderen, studenten en statushouders. Op het gebied van asiel en migratie kiest D66 voor een humaan, Europees en eerlijk verdeeld asielbeleid, met snelle procedures en directe integratie. Kinderopvang moet gratis en toegankelijk worden, terwijl D66 in Europa inzet op samenwerking, solidariteit en het versterken van de rechtsstaat.
Forse bouw van betaalbare woningen voor alle groepen
D66 ziet het woningtekort als een urgent probleem en wil grootschalig bouwen, met wettelijke quota voor sociale huur en aandacht voor doorstroming. De partij wil dat starters, ouderen, studenten en statushouders allemaal toegang krijgen tot passende woningen.
“We leggen wettelijk vast dat bij nieuwbouw in elke gemeente minstens 30% sociale huur komt, zodat gemeenschappen in wijken gemengd blijven.”
“Wonen is een basisrecht, of je nu starter of senior, student of statushouder bent.”
“Voor jongeren en studenten bouwen we vooral huizen met gemeenschappelijke ruimtes. Zo kunnen meer mensen wonen op dezelfde plek én zulke huizen zorgen voor meer verbinding en sociale steun.”
“We investeren grootschalig in de sociale huur, de middenhuur en betaalbare koop.”
Snelle, humane asielprocedures en eerlijke verdeling
D66 wil een humaan asielbeleid met snelle, zorgvuldige procedures, eerlijke spreiding over gemeenten en directe integratie van kansrijke asielzoekers. Er is extra aandacht voor kwetsbare groepen en het tegengaan van overlast.
“D66 wil snellere en zorgvuldige procedures. Door procedures te vereenvoudigen, krijgen mensen sneller duidelijkheid over hun toekomst.”
“We investeren in opvang met een menselijke maat, eerlijk verdeeld over ons land. De Spreidingswet blijft.”
“We stellen mensen in staat om vanaf dag één mee te doen aan onze samenleving. We maken taal, onderwijs en werk vanaf dag één mogelijk.”
“We zorgen voor zorgvuldige inspraak voor buurtbewoners en betrekken hen tijdig bij de opzet van opvanglocaties.”
“We treden strikt op tegen een kleine groep asielzoekers, vaak met weinig kans op een vluchtelingenstatus, die zorgt voor grote overlast voor omwonenden en mensen in de opvang. We zorgen voor aparte, gesloten opvang voor deze groep, geld voor handhaving, snellere procedures en snelle terugkeer naar land van herkomst.”
Directe integratie en participatie van statushouders en asielzoekers
D66 wil dat nieuwkomers vanaf dag één kunnen meedoen in de samenleving, met verplichte taallessen, toegang tot werk en onderwijs, en specifieke bescherming voor kwetsbare groepen.
“D66 wil dat kansrijke asielzoekers verplicht Nederlands leren, mogen werken en de kans krijgen om een opleiding te volgen die aansluit bij de ervaring die mensen eerder hebben opgedaan.”
“D66 wil dat opvanglocaties veilige opvang bieden voor LHBTI+-asielzoekers en statushouders. Vanaf dag één is er psychosociale hulp, met specifieke ondersteuning voor vrouwen en slachtoffers van gendergerelateerd geweld.”
Europese samenwerking en solidariteit centraal
D66 kiest voor een sterk, samenwerkend Europa dat solidariteit en mensenrechten centraal stelt, met een eerlijk gedeeld asielbeleid en modernisering van het Vluchtelingenverdrag.
“We nemen onze verantwoordelijkheid binnen Europa voor asielopvang. We steunen de invoering van het Europese migratiepact in juni 2026 als belangrijke stap naar een eerlijk, humaan en werkend asielsysteem in Europa.”
“D66 is dan ook voorstander van het moderniseren van het Vluchtelingenverdrag. Vluchtelingen moeten buiten Europa hun asielverzoek kunnen indienen. Wanneer hun aanvraag kansrijk is, moeten ze veilig naar Europa kunnen komen.”
“Europa maakt het verschil in een instabiele wereld. Landen redden het niet alleen tegenover de bedreiging van onze veiligheid, de klimaatverandering en de macht van grote techbedrijven.”
Gratis en toegankelijke kinderopvang
D66 wil kinderopvang gratis en toegankelijk maken voor alle kinderen, als onderdeel van gelijke kansen en het ondersteunen van werkende ouders.
“Gratis kinderopvang”
De SGP pleit voor een strenger migratie- en asielbeleid, meer regie van de overheid op de woningmarkt, en het beperken van de instroom van asielzoekers en arbeidsmigranten om de druk op woningen en voorzieningen te verlagen. Ze willen de woningbouw versnellen, sociale huurwoningen beschermen voor Nederlanders, en opvang van asielzoekers soberder en meer regionaal spreiden. Op Europees niveau wil de SGP minder macht voor de EU op migratiegebied en meer nationale zeggenschap. Over kinderopvang en zorgakkoord zijn nauwelijks concrete, onderscheidende voorstellen te vinden.
Strenger migratie- en asielbeleid om woningdruk te verlagen
De SGP ziet immigratie als een belangrijke oorzaak van de woningnood en wil daarom de instroom van asielzoekers en arbeidsmigranten fors beperken. Ze pleiten voor snelle procedures, opvang buiten de EU, en het beperken van voorrang voor statushouders op de woningmarkt.
“Zo hebben demografische ontwikkelingen grote impact. Te denken valt aan immigratie. Dit vereist een strenger migratiebeleid.”
“Tegelijkertijd horen we van veel jonge stellen die het stichten van een gezin uitstellen omdat zij geen passende woning kunnen vinden, mede doordat statushouders voorrang krijgen.”
“Nederland zet in op afhandeling van asielaanvragen in partnerlanden buiten de Europese Unie. Dit moet plaatsvinden onder verantwoordelijkheid van de Nederlandse overheid en met respect voor de mensenrechten.”
“Het moet mogelijk worden culturele en religieuze achtergrond mee te laten wegen bij asielaanvragen, om integratieproblemen zoveel mogelijk te voorkomen.”
“Om te voorkomen dat de beschikbaarheid van sociale huurwoningen verder onder druk komt te staan, moet het mogelijk zijn om houders van een verblijfsvergunning – voor zover passend bij hun situatie – te huisvesten in niet-zelfstandige woonruimten.”
Meer regie en versnelling woningbouw, minder marktwerking
De SGP wil dat de overheid weer de regie neemt over volkshuisvesting, procedures versnelt, en het woningaanbod vergroot, met speciale aandacht voor starters, ouderen en studenten. Marktwerking alleen lost het probleem niet op.
“Volkshuisvesting wordt daarom weer echt een verantwoordelijkheid van de overheid, uiteraard samen en met hulp van alle andere betrokkenen.”
“De enorme woningnood vraagt om meer woningen en een daadkrachtige aanpak.”
“Extra (lokale) eisen staan ten dienste aan het aanpakken van de woningnood en zijn geen onnodig vertragende factoren.”
“Het ombouwen van leegstaande kantoorpanden naar studentenhuisvesting kan hier een oplossing bieden.”
Sobere, regionale en flexibele opvang asielzoekers
De SGP wil dat opvang van asielzoekers eerlijker over het land wordt verdeeld, soberder wordt ingericht, en dat gemeenten meer zeggenschap krijgen. Overlastgevers worden apart opgevangen en terugkeer wordt centraal gesteld.
“De opvangopgave dient op een eerlijke en evenredige manier te worden verdeeld over het land waarbij de lokale samenleving vanouds zijn verantwoordelijkheid neemt. Overlastgevers worden stevig aangepakt.”
“Gemeenten krijgen ruimte en keuzevrijheid bij de invulling van hun aandeel in de asielopvangopgave. De Rijksoverheid kan gemeenten niet dwingend opleggen een azc te plaatsen.”
“Asielzoekers uit veilige landen van wie de aanvraag naar verwachting zal worden afgewezen, worden apart opgevangen. In deze locaties zijn alle activiteiten van meet af aan gericht op terugkeer naar het thuisland.”
“Om een einde te maken aan peperdure noodopvang via cruiseschepen en hotels wordt gewerkt aan een flexibel opvanglandschap met een vaste voorraad en financiering van 41.000 plekken.”
Minder EU-invloed op migratie en woningmarkt
De SGP wil dat Nederland meer nationale zeggenschap houdt over migratie en woningmarkt, en verzet zich tegen EU-plannen voor verplichte verdeling van asielzoekers en versoepeling van arbeidsmigratie.
“De hoge bevolkingsdichtheid van Nederland wordt frequent aangekaart bij EU-overleggen over de verdeling van asielzoekers en dient mee te wegen bij verplichte allocatie van asielzoekers.”
“Nederland stemt niet in met het EU-plan de poorten te openen en een Tinder voor arbeidsmigranten op te zetten.”
Volt wil de woningmarkt hervormen door meer betaalbare en innovatieve woonvormen te realiseren, met een sterke nadruk op Europese samenwerking. Voor asielzoekers en migranten pleit Volt voor een humaan, solidair en Europees georganiseerd beleid met snelle integratie en toegang tot werk, onderwijs en opvang. Kinderopvang moet gratis en toegankelijk worden voor alle kinderen, los van de werksituatie van ouders.
Meer betaalbare en innovatieve woningen, met Europese samenwerking
Volt ziet het woningtekort als een urgent probleem en wil dit oplossen door nationale regie, innovatieve woonvormen en een Europese aanpak. Ze willen dat iedereen betaalbaar kan wonen, met extra aandacht voor doorstroming, coöperaties en het benutten van Europese fondsen en regelgeving.
“Volt pleit ervoor dat iedereen betaalbaar, veilig en prettig kan wonen. Het tekort aan woningen dwingt bijvoorbeeld studenten tot lange reistijden of onzekere woonsituaties. We maken het woningdelen voor iedereen eenvoudiger, bijvoorbeeld door gemeenten te helpen om hospitaverhuur te stimuleren.”
“We komen alleen uit de wooncrisis als we die ook op Europees niveau aanpakken, bijvoorbeeld door Europese regels te versoepelen en in heel de EU tegelijk aan verduurzaming te werken.”
“Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening krijgt een structureel budget waarmee het doel van 1 miljoen woningen bouwen ook echt gehaald kan worden.”
“We investeren in innovatieve en coöperatieve leef- en woonvormen. Niet alleen voor studenten en senioren, maar voor iedereen die in meer sociale samenhang wil leven.”
Menswaardig en solidair asiel- en migratiebeleid in EU-verband
Volt wil een humaan en solidair vluchtelingenbeleid, met eerlijke verdeling van asielzoekers over EU-landen, snelle integratie, toegang tot werk en onderwijs vanaf dag één, en structurele opvang van hoge kwaliteit. Ze verzetten zich tegen deals met onvrije landen en willen rechten van kinderen en gezinnen waarborgen.
“We kiezen daarom voor een menselijk en solidair vluchtelingenbeleid in de hele EU. We verdelen de verantwoordelijkheid over landen en zorgen zo voor menswaardige en goed georganiseerde opvang.”
“Volt pleit ervoor dat Nederland het nieuwe solidariteitsmechanisme volledig implementeert en kiest voor solidariteit door herverdeling. Alleen zo geeft solidariteit vorm aan een humanere en eerlijke verdeling in de EU.”
“Op elke opvanglocatie worden ’meedoenbalies’ ingericht en wordt er goede begeleiding aangeboden, zodat migranten aan de slag kunnen in sectoren die aansluiten bij hun beroepskwalificaties en expertise.”
“Volt pleit daarom voor voldoende opvangplekken op structurele basis, waarbij we verplichte kwaliteitseisen stellen aan de opvang en ervoor zorgen dat Nederland voldoet aan de minimumeisen vastgelegd in de Opvangrichtlijn van de EU.”
“Kinderen die na 5 jaar nog een lopende procedure hebben, krijgen samen met hun gezin een verblijfstatus.”
“We sluiten geen dubieuze deals met dictators van landen rondom de EU. We dringen erop aan om de verkenning van een terugkeercentrum in Oeganda en eventuele toekomstige centra in derde landen te stoppen.”
Snelle integratie en benutting van talent asielzoekers
Volt wil dat asielzoekers direct kunnen meedoen in de samenleving via werk, vrijwilligerswerk of ondernemerschap, met snelle toegang tot taalonderwijs en begeleiding. Dit moet bijdragen aan hun zelfstandigheid en het oplossen van personeelstekorten.
“We lossen de achterstanden in de basisregistratie personen op en bieden toegankelijk taalonderwijs inclusief gebarentaal aan aan alle asielzoekers. zo kunnen vluchtelingen die wachten op een status vanaf dag één meedoen in de samenleving door middel van betaald werk, vrijwilligerswerk of andere activiteiten.”
“Asielzoekers kunnen ook als zelfstandig ondernemer aan de slag.”
“Met hun vaardigheden en talenten dragen zij bij aan onze maatschappij, bijvoorbeeld in sectoren waar een personeelstekort is.”
Gratis en toegankelijke kinderopvang voor alle kinderen
Volt wil kinderopvang gratis maken voor alle kinderen, ongeacht de werksituatie van de ouders, en deze integreren met onderwijs en voorschoolse voorzieningen tot ontwikkelplekken vanaf twee jaar.
“We willen dat onderwijs, voorscholen en kinderopvang samengaan in ontwikkelplekken voor kinderen vanaf twee jaar voor minimaal drie dagen in de week.”
“We willen dat het mogelijk wordt dat de kinderopvang voor alle kinderen, ongeacht de werksituatie van de ouders, gratis wordt voor drie dagen per week.”
BVNL pleit voor een drastische beperking van immigratie en asiel, deregulering en liberalisering van de woningmarkt, en een terugtrekkende overheid op deze terreinen. Ze willen een asielstop, minder regels voor woningbouw, afschaffing van huurtoeslag voor niet-Nederlanders, en een kritische houding tegenover Europese inmenging, met de nadruk op nationale soevereiniteit. Kinderopvang wordt niet concreet genoemd in het programma.
Asielstop en strenge immigratiebeperking
BVNL ziet immigratie als de belangrijkste oorzaak van de woningcrisis en druk op zorg en sociale voorzieningen. Ze willen een volledige asielstop, opvang in de regio, en het opzeggen van internationale verdragen die asiel mogelijk maken. Statushouders krijgen geen voorrang meer op sociale woningen.
“BVNL wil een asielstop. Het absorptievermogen is bereikt en Nederland kan de eindeloze toestroom van asielzoekers niet meer aan. De huidige bevolking krimpt en veel van de problemen in de zorg, het onderwijs en op de woningmarkt kunnen worden opgelost door de grenzen te sluiten.”
“Per direct een asielstop invoeren.”
“We zeggen het vluchtelingenverdrag uit 1951 op. Dit was immers voor een ander soort vluchteling en andere aantallen bedoeld.”
“Geen voorrang meer voor een sociale woning voor statushouders.”
Woningmarkt dereguleren en liberaliseren
BVNL stelt dat overheidsmaatregelen en immigratie de woningmarkt hebben verstoord. Ze willen minder regels, het vergunningsvrij splitsen van woningen, afschaffing van de Wet betaalbare huur, en het toestaan van woningdelen en transformatie van bedrijfsruimtes naar woningen.
“De overheid trekt zich terug uit de woningmarkt.”
“Maak het splitsen van grote woningen in kleinere woningen vergunningsvrij. Dit leidt onmiddellijk tot meer woningen, zonder dat hiervoor extra ruimte wordt gebruikt.”
“Sta woningdelen en studentenhuizen weer toe en de druk op de woningmarkt zal, in elk geval in steden met veel jongeren, enorm afnemen.”
“De Wet betaalbare huur wordt afgeschaft.”
“Maak het transformeren van bedrijfsruimtes naar woningen makkelijker.”
Huurtoeslag alleen voor Nederlanders
BVNL wil de huurtoeslag afschaffen, maar zolang deze bestaat, mag deze alleen voor Nederlanders gelden, niet voor expats of buitenlandse studenten.
“Huurtoeslag (huursubsidie) schaffen we af, maar zolang deze regeling bestaat is hij alleen beschikbaar voor Nederlanders, niet voor expats en buitenlandse studenten.”
Kritisch op Europese Unie en nationale soevereiniteit
BVNL wil minder macht voor de EU, behoud van nationale zeggenschap over asiel- en woningmarktbeleid, en stelt een bindend referendum over EU-lidmaatschap voor als Nederland geen zeggenschap terugkrijgt.
“Een bindend referendum over het EU-lidmaatschap. Economische samenwerking binnen een Europese Economische Gemeenschap (EEG) is prima en vrijhandel is een groot goed. Maar de overdracht van soevereiniteit naar de EU moet stoppen en we moeten de mogelijkheid krijgen tot opt-ins en opt-outs.”
“Indien Nederland niet meer zeggenschap krijgt over het asielbeleid en het stikstofbeleid dan kunnen we het EU-lidmaatschap verruilen voor een associatieverdrag.”
Geen zorgakkoord, maar deregulering en minder bureaucratie in de zorg
BVNL noemt geen zorgakkoord, maar wil minder bureaucratie, meer transparantie in geldstromen, en afschaffing van zorg in natura ten gunste van persoonsgebonden budgetten.
GroenLinks-PvdA wil de woningmarkt hervormen door grootschalige bouw van betaalbare woningen, het tegengaan van speculatie en het versterken van publieke regie. Voor asielzoekers en arbeidsmigranten pleiten ze voor een humaan, efficiënt Europees asielbeleid, snelle integratie en het aanpakken van uitbuiting. Op kinderopvang en Europa zetten ze in op toegankelijke basisvoorzieningen en het uitvoeren van de Europese Green Deal, maar over een zorgakkoord zijn er geen concrete voorstellen in de fragmenten.
100.000 betaalbare woningen per jaar, publieke regie
GroenLinks-PvdA wil de woningmarkt toegankelijk maken door fors te investeren in woningbouw, speculatie tegen te gaan en de overheid weer de regie te geven. Ze richten zich op betaalbaarheid, het aanpakken van grondspeculatie en het beschermen van huurders.
“Met GroenLinks-PvdA wordt volkshuisvesting een topprioriteit. Met het grootste investeringsprogramma in decennia gaan we ruim 100.000 woningen per jaar bouwen.”
“We pakken vastgoedspeculanten aan die woningen leeg laten staan. In het hele land komt er een opkoopbescherming die starters beschermt.”
“We brengen de regie op grond weer in publieke handen, zodat we samen bepalen hoe ons landschap eruitziet in plaats van speculanten die uit uitstel van verkoop meer geld oplevert, terwijl mensen wanhopig wachten op een woning.”
“De vaste huurovereenkomst blijft de norm, zoals we hebben afgesproken in de Wet vaste huurcontracten. We zijn tegen voorstellen die de onzekerheid voor huurders vergroten.”
Minder laagbetaalde arbeidsmigratie en aanpak uitbuiting
De partij wil minder afhankelijkheid van laagbetaalde arbeidsmigratie, uitbuiting tegengaan en werkgevers verantwoordelijk maken voor huisvesting en integratie. Ze willen betere registratie en meer regie bij gemeenten.
“Wij sturen op minder arbeidsmigratie. Bedrijven die alleen kunnen bestaan dankzij laagbetaald werk en uitbuiting hebben in Nederland niets te zoeken.”
“Werkgevers zijn verantwoordelijk voor de mensen die ze van ver halen om in Nederland te werken. Dit gaat verder dan alleen de omstandigheden op de werkvloer. Daarom gaan werkgevers verplicht meebetalen aan huisvesting en onderwijs, zoals taalles, ook voor meekomende gezinsmigranten.”
“Er komt zo snel mogelijk een vergunningsplicht voor uitzendbureaus. Uitzendbureaus die arbeidsmigranten uitbuiten of uitzendkrachten inzetten onder illegale arbeidsomstandigheden verliezen hun vergunning.”
“Daarom verbeteren we de registratie van arbeidsmigranten.”
Effectief, humaan en Europees asielbeleid
GroenLinks-PvdA wil een efficiënt, rechtvaardig en humaan asielstelsel, gebaseerd op het EU asiel- en migratiepact, met snelle procedures, eerlijke opvang en respect voor mensenrechten. Ze kiezen voor kleinschalige opvang, snelle integratie en het terugdraaien van uitsluiting van statushouders.
“We voeren het Migratie- en Asielpact van de EU uit en stellen onze wetgeving daarop in. Een snelle en eerlijke procedure aan de buitengrens moet vluchtelingen duidelijkheid geven over de kans op asiel.”
“We voeren de Spreidingswet uit en kiezen zo veel mogelijk voor kleinschalige opvang. We maken financieringsafspraken voor de lange termijn en vragen gemeenten een ijzeren voorraad aan opvangplekken aan te houden.”
“We draaien de aanscherpingen van de voorrangsregeling voor statushouders daarom terug.”
“Mensen moeten al tijdens hun asielprocedure kunnen deelnemen aan de Nederlandse samenleving. Het huidige asielstelsel maakt dit onmogelijk door asielzoekers continu te laten verhuizen.”
Kinderopvang als basisvoorziening
De partij noemt goede, betaalbare kinderopvang als vanzelfsprekend recht en basisvoorziening, maar doet in de fragmenten geen concrete voorstellen.
“Mensen kunnen niet meer vertrouwen op wat heel vanzelfsprekend zou moeten zijn in een rijk land als Nederland: goede kinderopvang...”
Uitvoering Europese Green Deal
GroenLinks-PvdA ziet de Europese Green Deal als essentieel antwoord op de klimaatcrisis en wil deze uitvoeren, niet stilleggen.
“De Green Deal biedt een ambitieus en optimistisch Europees antwoord op de klimaatcrisis, maar dan moet deze niet worden stilgelegd, maar uitgevoerd...”
50PLUS pleit voor een woningmarkt die ouderen stimuleert om door te stromen naar levensloopbestendige woningen, zodat de woningvoorraad beter benut wordt. Op het gebied van asiel en migratie kiest de partij voor een streng, Europees afgestemd beleid met duidelijke beperkingen en uitzonderingen voor de zorg. In de zorg wil 50PLUS volledige uitvoering van bestaande zorgakkoorden en een Ouderenzorgwet, terwijl het Europese beleid volgens hen soberder en meer nationaal gericht moet zijn. Kinderopvang wordt niet concreet genoemd in het programma.
Meer levensloopbestendige woningen voor ouderen
50PLUS ziet het bouwen van levensloopbestendige woningen voor ouderen als dé oplossing voor de woningnood, omdat dit doorstroming bevordert en jongeren helpt aan een huis. De partij wil het Ministerie voor Volkshuisvesting herinvoeren en stelt een concreet bouwdoel.
“Bouwen voor oud is de komende jaren de oplossing voor woningnood onder jongeren.”
“Het Ministerie voor Volkshuisvesting wordt weer in het leven geroepen.”
“De doelstelling van 290.000 levensloopbestendige woningen wordt gefaseerd gerealiseerd met oog voor netcongestie en bouwcapaciteit om de doorstroming weer écht op gang te krijgen.”
Streng Europees migratiebeleid met uitzondering voor zorg
50PLUS wil een streng migratiebeleid met een Europees asielbeleid, beperking van instroom, en uitzonderingen voor arbeidsmigratie in de zorg vanwege personeelstekorten. De partij pleit voor aanpassing van het Vluchtelingenverdrag, opvang in de regio, en het beperken van rechten voor economische vluchtelingen.
“We willen een gemeenschappelijk Europees asielbeleid waarbij de buitengrenzen worden versterkt en opvang in de regio de regel wordt.”
“Met een coalitie van gelijkgestemde Europese landen wordt het Vluchtelingenverdrag aangepast.”
“Het beperken van de instroom tot een afgesproken maximum.”
“Gerichte arbeidsmigratie voor de zorg. Het personeelstekort in de zorg groeit naar 240.000 mensen in 2030. Zonder actie krijgen ouderen straks geen zorg meer. 50PLUS erkent dat dit vraagt om een uitzondering op ons strenge migratiebeleid.”
Volledige uitvoering zorgakkoorden en invoering Ouderenzorgwet
50PLUS wil dat bestaande zorgakkoorden volledig worden uitgevoerd en pleit voor een Ouderenzorgwet die ouderen gelijke rechten geeft als jongeren in de Jeugdzorgwet. Dit moet zorgen voor toegankelijke, toekomstbestendige zorg en betere ondersteuning van mantelzorgers.
“Volledige uitvoering van het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg (HLO).”
“Volledige uitvoering van het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA).”
“We pleiten voor de invoering van een Ouderenzorgwet, waarin aan ouderen vergelijkbare rechten worden toegekend met de rechten van jongeren volgens de Jeugdzorgwet.”
Minder macht en uitgaven voor de EU
50PLUS wil het takenpakket van de EU beperken, verspilling tegengaan en het Europese ambtenarenapparaat verkleinen. De partij is kritisch op Europese schulddeling en pleit voor een soberder begrotingsbeleid.
De ChristenUnie wil de woningmarkt rechtvaardiger maken door fors te investeren in betaalbare woningen en het bouwen van 100.000 huizen per jaar, met nadruk op sociale huur en koop voor starters. Op het gebied van asiel en migratie pleit de partij voor snelle, rechtvaardige procedures, menswaardige opvang en het naleven van Europese afspraken, maar met oog voor mensenrechten. Kinderopvang moet non-profit, eenvoudiger en (bijna) gratis worden, terwijl marktwerking in de zorg wordt afgeschaft en samenwerking in Europa selectief en subsidiariteit-gedreven is.
100.000 betaalbare woningen per jaar bouwen
De ChristenUnie ziet de woningnood als een urgent maatschappelijk probleem en wil deze aanpakken door grootschalige investeringen in betaalbare woningen, met speciale aandacht voor starters, huurders en ouderen. De partij wil de regie terug bij de overheid en procedures versnellen.
“We bouwen 100.000 woningen per jaar, waarvan ten minste tweederde goed te betalen is voor mensen met een gewoon inkomen. Daarvoor trekken we de komende jaren miljarden extra uit...”
“De ChristenUnie wil dat dit tempo echt gehaald wordt, en maakt daar het komende decennium 20 miljard euro extra voor vrij: 10 miljard extra investeringen in betaalbare woningbouw en structureel een miljard per jaar door woningcorporaties meer investeringsruimte te bieden dan ze nu hebben.”
“We zorgen voor een rechtvaardiger woningmarkt die woningzoekenden en huurders niet langer benadeelt. We investeren in betaalbare woningen voor jong en oud, bouwen aan gemengde wijken en dorpen waar mensen elkaar kennen en omzien naar elkaar.”
Snelle, rechtvaardige asielprocedures en menswaardige opvang
De partij wil een efficiëntere asielketen met snelle duidelijkheid voor asielzoekers, menswaardige opvang en begeleiding, en het naleven van Europese afspraken, maar met waarborgen voor mensenrechten. Afgewezen asielzoekers moeten snel terugkeren, maar kinderen die in Nederland geworteld zijn mogen blijven.
“Asielzoekers krijgen snel duidelijkheid of zij mogen blijven, zodat mensen kunnen starten met hun leven in Nederland, of terugkeren. Dit voorkomt ook dat (potentieel) afgewezenen zich hier wortelen en het daarna onmenselijk is om hen, of hun kinderen, uit te zetten. In Nederland gewortelde kinderen zetten we niet uit en krijgen recht op verblijf in Nederland.”
“We staan in voor menswaardige opvang en begeleiding van afgewezen asielmigranten, waarbij gewerkt wordt aan terugkeer. Waar dat niet mogelijk is werken we aan een duurzaam perspectief: doormigratie of legalisering van verblijf.”
“We committeren ons aan snelle en rechtvaardige invoering van het EU migratiepact. Het pact biedt de mogelijkheid tot snelle procedures en een strikter toezicht op mensen die elders in de EU zijn aangekomen. We zien tegelijkertijd ook dat in de uitvoering het pact de kans op mensenrechtenschendingen vergroot, vooral in landen aan de Europese buitengrenzen. Er moet op worden toegezien dat lidstaten hun verantwoordelijkheid nemen, detentie alleen beperkt wordt toegepast en kinderen nooit in detentie terechtkomen.”
Kinderopvang wordt non-profit en (bijna) gratis
De ChristenUnie wil kinderopvang toegankelijker, eenvoudiger en betaalbaar maken, met een non-profit karakter en zonder winstoogmerk. De partij streeft naar (bijna) gratis kinderopvang en het vervangen van de arbeidseis door een maatschappelijke participatie-eis.
“Alle kinderopvangorganisaties worden daarom non-profit. Dit betekent ook een einde van private equity partijen in de kinderopvang.”
“Daarom verhoogt de ChristenUnie de kinderbijslag naar € 4500 per kind per jaar, maken we de kinderopvang en gastouderopvang (zo goed als) gratis en vereenvoudigen we de verlofregelingen zodat ouders er kunnen zijn voor hun kinderen als dat nodig is.”
“We onderzoeken de mogelijkheid om de arbeidseis in de kinderopvangtoeslag te vervangen door een maatschappelijke participatie-eis.”
Einde aan marktwerking en aanbestedingen in de zorg
De partij wil marktwerking en aanbestedingen in de zorg afschaffen, omdat deze volgens haar niet leiden tot betere zorg en de menselijke maat onder druk zetten. Zorgverzekeraars mogen alleen nog behandelingen in ziekenhuizen vergoeden.
Europese samenwerking: subsidiariteit en strategische autonomie
De ChristenUnie wil Europese samenwerking beperken tot waar het echt nodig is, met nadruk op nationale soevereiniteit en subsidiariteit. Strategische autonomie op essentiële producten is belangrijk, maar de partij verzet zich tegen onnodige Europese bemoeienis.
“Voor de ChristenUnie is subsidiariteit het uitgangspunt: besluiten worden genomen op het laagst mogelijke niveau, zo dicht mogelijk bij mensen. Wij verzetten ons tegen Europese bemoeizucht...”
“In deze tijd met geopolitiek schuivende panelen is strategische autonomie op Europees niveau cruciaal. We willen dat Nederland (en Europa) minder afhankelijk wordt van anderen waar het gaat om essentiële producten zoals grondstoffen, basisproducten, digitale diensten (incl. onafhankelijkheid van Amerikaanse techreuzen), voedsel en energie.”
FVD wil de woningmarkt hervormen door voorrang te geven aan Nederlanders, het schrappen van duurzaamheidseisen en het beperken van sociale huur. Op het gebied van asiel en migratie pleit FVD voor een volledige asielstop, sluiting van AZC’s, en uittreding uit internationale verdragen zoals Schengen en het VN-vluchtelingenverdrag. In de zorg wil FVD bureaucratie verminderen, zorgpremies verlagen en de vrije artsenkeuze behouden. FVD streeft naar een NEXIT en volledige nationale soevereiniteit binnen Europa. Kinderopvang wordt niet concreet genoemd in de relevante fragmenten.
Voorrang voor Nederlanders op de woningmarkt
FVD wil het woningtekort oplossen door jaarlijks 100.000 woningen te bouwen, met expliciete voorrang voor Nederlanders boven statushouders en het beperken van sociale huur. Ze willen marktwerking stimuleren en duurzaamheidseisen schrappen om bouwen goedkoper te maken.
“We bouwen jaarlijks 100.000 nieuwe woningen met voorrang voor Nederlanders, zodat het woningtekort verdwijnt.”
“Sociale huurwoningen worden beperkt, met voorrang voor Nederlanders boven statushouders.”
“We stoppen met het huisvesten van statushouders in de sociale sector en geven Nederlanders altijd voorrang.”
“We stoppen met verplichte duurzaamheidseisen, zodat bouwen makkelijker en goedkoper wordt.”
Asielstop en sluiting opvanglocaties
FVD wil een volledige asielstop, sluiting van opvanglocaties, en het beëindigen van lopende asielprocedures. Ze willen opvang in de regio als norm en uittreding uit internationale verdragen die asiel verplichten.
“We stoppen met het opnemen van nieuwe asielzoekers, breken lopende procedures af en ontmantelen het COA, zodat opvang in de regio de norm wordt.”
“We sluiten opvanglocaties in Nederland en trekken de Spreidingswet in, zodat gemeenten niet gedwongen worden migranten op te nemen.”
“We zeggen het VN-vluchtelingenverdrag, Schengen, het Marrakechpact en het EVRM op en streven naar een NEXIT, zodat Nederland volledig zelf kan bepalen wie ons land binnenkomt en wie niet.”
Zorg: Minder bureaucratie, lagere premies, vrije artsenkeuze
FVD wil de zorg toegankelijker en betaalbaarder maken door bureaucratie te verminderen, premies te verlagen en de vrije artsenkeuze te behouden. Ze willen meer investeren in ouderenzorg en het basispakket uitbreiden.
“We snijden bureaucratie weg, zodat zorgverleners met passie hun werk ongestoord kunnen doen, en we behouden de vrije artsenkeuze voor patiënten.”
“Zorgpremies gaan omlaag, fysiotherapie, anticonceptie en tandzorg komen terug in het basispakket, en jeugdzorg wordt hervormd met het kind centraal.”
“We verlagen de zorgpremies en schrappen onnodige regelzucht en overdreven bureaucratie.”
Uittreden uit de EU en volledige nationale soevereiniteit
FVD wil uit de Europese Unie treden (NEXIT), internationale verdragen opzeggen en nationale wetgeving altijd boven internationale afspraken stellen. Ze verwerpen Europese migratieafspraken en zijn bereid boetes te betalen om eigen beleid te voeren.
“We sturen daarom aan op intelligente uittreding uit de EU en herzien onze betrokkenheid bij andere supranationale organisaties zoals de NAVO.”
“We conformeren ons niet langer aan Europese migratieafspraken en betalen desnoods een boete aan de EU (net als Hongarije), zodat we zelf weer zeggenschap krijgen over onze grenzen.”
“We schrappen de artikelen 93 en 94 van onze Grondwet zodat de Nederlandse wet altijd boven internationale verdragen en afspraken komt te staan.”
De Partij voor de Dieren wil de woningmarkt hervormen door wonen los te koppelen van de markt en fors in te zetten op sociale en betaalbare huisvesting, waarbij speculatie en huisjesmelkerij worden aangepakt. Voor asielzoekers en migranten pleit de partij voor humane opvang, snelle procedures, gelijke rechten en het afschaffen van beperkende wetten. In Europa wil de PvdD meer nationale zeggenschap over publieke diensten, maar samenwerking waar nodig, en op het gebied van kinderopvang wordt ingezet op toegankelijkheid en het bestrijden van kinderarmoede.
Wonen loskoppelen van de markt en meer sociale woningen
De PvdD ziet wonen als een grondrecht en wil het woningaanbod verduurzamen, betaalbaar maken en speculatie tegengaan. De partij wil fors inzetten op sociale huur, het beperken van particuliere verhuur en het stimuleren van nieuwe woonvormen.
“Wonen is een recht, geen verdienmodel. Daarom koppelt de Partij voor de Dieren wonen los van de markt. Zonder winstoogmerk ontstaat ruimte voor een veel passender woningaanbod.”
“Er komen meer betaalbare woningen: minimaal 40% van de nieuwbouwwoningen is sociale huur.”
“We beperken het aantal panden dat een particuliere verhuurder mag verhuren. Toegelaten instellingen zoals woningcorporaties krijgen meer investeringsmogelijkheden voor realisering van huurwoningen in het middensegment.”
“We maken het woningwaardenstelsel (WWS) dwingend, zodat we excessieve huurprijzen tegengaan en voorkomen dat huisbazen het puntensysteem voor kamers omzeilen.”
Humane opvang en gelijke rechten voor asielzoekers en migranten
De partij wil een menswaardig asielbeleid, snelle procedures, afschaffing van beperkende wetten en gelijke toegang tot basisvoorzieningen voor iedereen, ongeacht verblijfsstatus.
“De opvang en begeleiding van mensen zonder documenten moet goed geregeld worden. Mensen zonder verblijfsvergunning krijgen toegang tot dag- en nachtopvang en worden juridisch en maatschappelijk begeleid.”
“We schaffen de Koppelingswet af. Deze wet beperkt of ontneemt ongedocumenteerde mensen toegang tot zorg, onderwijs, onderdak, werk en nog veel meer levensbehoeften.”
“Mensen die in Nederland een verblijfsvergunning aanvragen, krijgen snel een zorgvuldig besluit over hun verblijfsrecht. De wachttijd bij de IND wordt aanzienlijk verkort.”
“Kinderrechten, zoals vastgelegd in het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK), worden in de Vreemdelingenwet vastgelegd. Gewortelde kinderen worden niet uitgezet en krijgen een verblijfsvergunning.”
Zorg: Regionale toegankelijkheid en gelijke toegang
De PvdD wil zorg regionaal toegankelijk houden, de invloed van zorgverzekeraars beperken en zorg voor kwetsbaren, inclusief asielzoekers en mensen zonder documenten, waarborgen.
Kritisch op Europese inmenging, nationale zeggenschap over publieke diensten
De partij wil Europese samenwerking waar nodig, maar publieke diensten en sociale zekerheid moeten nationale bevoegdheden blijven.
“De EU stopt met regels die marktwerking opdringen aan de publieke sector. Publieke diensten blijven wat ons betreft zoveel mogelijk in overheidshanden om het algemeen belang te dienen.”
“De inrichting van ons sociale zekerheidssysteem, inning en besteding van belastinggeld, ons pensioenstelsel, de gezondheidszorg en andere publieke diensten, vinden we in beginsel nationale bevoegdheden.”
Kinderopvang: Toegankelijkheid en bestrijding kinderarmoede
De PvdD wil kinderarmoede bestrijden en gezonde, toegankelijke kinderopvang en schoolmaaltijden voor alle kinderen.
“Geen kind gaat zonder ontbijt naar school. Iedere school krijgt toegang tot biologische, plantaardige schoolmaaltijden – gratis en toegankelijk voor alle kinderen.”
De SP kiest voor een radicaal andere koers op de woningmarkt, asielopvang, zorg, Europa en kinderopvang: wonen wordt een recht en geen markt, opvang van asielzoekers moet humaan en eerlijk verdeeld, zorg wordt collectief en toegankelijk, Europa moet sociaal en democratisch zijn, en kinderopvang wordt gratis. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het bouwen van een miljoen betaalbare huurwoningen, gratis kinderopvang, het afschaffen van het eigen risico in de zorg, kleinschalige opvang voor asielzoekers, en het terugdringen van marktwerking in publieke sectoren.
Een miljoen betaalbare huurwoningen bouwen
De SP wil de woningmarkt onttrekken aan de marktlogica en investeren in volkshuisvesting. Betaalbaar wonen is een recht, niet een verdienmodel, en de partij wil een miljoen extra huurwoningen realiseren, huren bevriezen en beleggers aanpakken.
“Wij bouwen één miljoen betaalbare huurwoningen, bevriezen de huren en geven bewoners weer zeggenschap over hun huis en hun buurt. Want huizen zijn niet voor winst, maar voor mensen om in te wonen.”
“We zorgen voor één miljoen extra betaalbare huurwoningen, met een maximale huur van 800 euro. Dat doen we via nieuwbouw, het ombouwen van leegstaande panden, splitsen, optoppen, het terugkopen van te dure huurwoningen en door sloop te voorkomen.”
“Woningen zijn er voor mensen, niet voor beleggers. We voeren een landelijke woonplicht in. Zo zullen huizen gebruikt worden waarvoor ze bedoeld zijn: als thuis.”
Gratis kinderopvang voor alle kinderen
De SP wil kinderopvang volledig gratis maken, zodat alle kinderen gelijke kansen krijgen en ouders werk en zorg beter kunnen combineren. Dit moet ook het toeslagenstelsel overbodig maken.
“Alle kinderen hebben recht om een goede en sociale basis mee te krijgen op de kinderopvang. En ouders moeten de ruimte hebben voor werk, zorg en elkaar. Daarom maken we de kinderopvang gratis.”
“Met gratis kinderopvang is er altijd mogelijkheid om werk en kinderen te combineren, maar door het invoeren van een vierdaagse werkweek willen we er ook voor zorgen dat ouders meer tijd over hebben om met hun kinderen door te brengen.”
Kleinschalige, eerlijke en humane opvang asielzoekers
De SP wil dat opvang eerlijk over gemeenten wordt verdeeld, kleinschalig is, en gericht op integratie en kindvriendelijkheid. Asielprocedures moeten sneller, opvanglocaties kleiner en beter, en er moet onderscheid zijn tussen groepen asielzoekers.
“Nieuwe opvanglocaties worden niet groter dan vijftig tot honderd bewoners. Dit is beter voor de bewoners van de opvang en minder ingrijpend voor de gemeenschap. Bij behoefte aan nieuwe opvanglocaties starten we bij de rijkste gemeenten.”
“De opvang van vluchtelingen moet eerlijk verdeeld”
“Asielprocedures moeten maximaal zes maanden duren. De wettelijke beslistermijn voor een asielprocedure moet in maximaal zes maanden zijn afgerond.”
“Er moet toegang zijn tot kwalitatief goed onderwijs voor vluchtelingenkinderen en jongeren, zodat zij de kans krijgen om zich te ontwikkelen en vaardigheden op te doen.”
“Mensen uit veilige landen apart opvangen. We moeten effectiever omgaan met mensen uit veilige landen. Individuen uit deze groep zorgen vaak voor de meeste overlast en overtredingen op en rondom aanmeld en opvangcentra.”
Zorg collectief, toegankelijk en zonder eigen risico
De SP wil de marktwerking uit de zorg halen, het eigen risico afschaffen en de zorgpremie inkomensafhankelijk maken. Zorg moet dichtbij, betaalbaar en zonder bureaucratie zijn.
“We investeren in goede zorg dicht in de buurt en zonder lange wachttijden. We schaffen het eigen risico af en maken de zorgpremie inkomensafhankelijk, zodat je gezondheid niet langer afhangt van de dikte van je portemonnee.”
Europa: van neoliberaal naar sociale unie
De SP wil af van een Europa dat vooral het bedrijfsleven dient en pleit voor een sociale unie waarin lidstaten publieke voorzieningen zelf kunnen organiseren en de macht van lobby’s wordt ingeperkt.
“De EU is van een Europees vredesproject verworden tot een neoliberaal instrument van het bedrijfsleven. De SP wil af van een Europa dat werkt voor het kapitaal en naar een sociale unie.”
“Europa mag lidstaten niet langer verplichten hun publieke voorzieningen in de uitverkoop te doen. Lidstaten moeten weer de mogelijkheid krijgen zaken als openbaar vervoer, gezondheidszorg en energie zelf en democratisch te organiseren.”
BBB wil de woningmarkt toegankelijker maken voor Nederlanders door meer te bouwen, lokale binding te stimuleren en voorrang voor statushouders af te schaffen. Op asiel en migratie kiest BBB voor een streng restrictief beleid, met een maximum aan asielzoekers, afschaffing van voorrang op sociale huur, en het moderniseren of opzeggen van internationale verdragen. Over zorgakkoord, Europa en kinderopvang zijn in deze fragmenten geen concrete, onderscheidende standpunten te vinden.
Meer woningen bouwen en lokale binding versterken
BBB ziet woningnood als een urgent probleem en wil bouwen versnellen, regels versoepelen en lokale binding bij toewijzing van woningen versterken. De partij wil dat Nederlanders niet langer achtergesteld worden ten opzichte van statushouders en dat de woningmarkt weer bereikbaar wordt voor starters en doorstromers.
“Het is onverteerbaar dat jonge Nederlanders jarenlang wachten op een woning, terwijl nieuwkomers direct worden gehuisvest. BBB maakt een einde aan voorrang voor statushouders bij het toekennen van sociale huurwoningen. Iedereen sluit achteraan in de rij van woningzoekers, ook statushouders.”
“Bij de toewijzing van koop en huurwoningen geven we voorrang aan mensen met een lokale binding, urgentie of mensen die een belangrijke bijdrage leveren aan de gemeenschap, denk aan onderwijzers, zorgpersoneel en politiemensen.”
“Woningdelen, het splitsen van woningen en kamerverhuur en hospitaverhuur worden eenvoudiger en aantrekkelijker gemaakt.”
“We willen ook versoepeling van de verhuurregels voor studentenhuisvesting.”
Streng maximum op asielinstroom en afschaffing Spreidingswet
BBB wil de asielinstroom drastisch beperken, opvangcapaciteit maximeren, en gemeenten weer zeggenschap geven over opvang. Internationale verdragen moeten worden aangepast of opgezegd om nationaal beleid mogelijk te maken.
“Door de instroom drastisch te beperken tot een maximum van 15.000 plekken per jaar en te zorgen voor een constante opvangcapaciteit van dit aantal, kunnen we af van peperdure noodopvang.”
“De Spreidingswet wordt ingetrokken. Gemeenten mogen weer zelf beslissen over opvang, passend bij hun draagkracht.”
“Nederland wordt geconfronteerd met een structureel te hoge asielinstroom die de draagkracht van opvang, huisvesting en samenleving onder druk zet. BBB kiest voor een koerswijziging: wij willen het VN Vluchtelingenverdrag in zijn huidige vorm opzeggen en vervangen door een uitvoerbaar nationaal beleid.”
“We laten ons niet langer gijzelen door Brusselse papieren werkelijkheden. Nederland is nu vaak aantrekkelijker voor asielzoekers dan andere EUlanden. We zorgen er niet alleen voor dat dit niet langer het geval is, we maken Nederland zelfs onaantrekkelijker voor asielzoekers.”
Strengere selectie en minder rechten voor asielzoekers
BBB wil onderscheid maken tussen verschillende typen migranten, rechten beperken voor kansarme asielzoekers, en gezinshereniging beperken. Ook worden financiële prikkels en uitgebreide rechtsbijstand afgeschaft.
“Beleid inrichten op soort migratie. Als land moeten we behalve sturen op aantallen ook sturen op soort migratie. Dat vraagt om beleidsmatig onderscheid tussen vluchtelingen, arbeidsmigranten en asielmigranten.”
“De Wet invoering tweestatusstelsel invoeren. Deze wet maakt onderscheid tussen vluchtelingen en subsidiair beschermden en beperkt nareis voor beide groepen tot het kerngezin.”
“Financiële prikkels afschaffen. We schaffen dwangsommen en proceskostenvergoedingen in het asielrecht af. Er mag geen financiële beloning meer zijn voor vertragingstactieken.”
“Kansarme asielaanvragen krijgen voortaan minimale rechtsbijstand.”
BIJ1 pleit voor een radicaal andere aanpak van de woningmarkt en asielbeleid, waarbij wonen een universeel recht wordt en asielzoekers en migranten gelijke toegang krijgen tot voorzieningen en rechten. Ze willen de woningmarkt volledig onttrekken aan de marktlogica door nationalisatie, onteigening en het afschaffen van de vrije huursector, en streven naar open grenzen en een humaan, inclusief asielbeleid binnen en buiten Europa. Kinderopvang en zorgakkoord worden niet concreet genoemd in de relevante fragmenten.
Woningmarkt volledig publiek maken en sociale huur uitbreiden
BIJ1 wil de woningmarkt onttrekken aan commerciële belangen door nationalisatie van woningcorporaties, onteigening van leegstaande woningen en grond, en het afschaffen van de vrije huursector. Het doel is betaalbaar wonen voor iedereen, ongeacht inkomen of verblijfsstatus.
“Alle bestaande woningcorporaties worden genationaliseerd.”
“De grondmarkt die de woningbouw gegijzeld houdt wordt afgeschaft. Grondspeculatie wordt onmogelijk gemaakt: er komt een hoge planbatenheffing, speculatief grondbezit wordt verboden, en gemeenten of het Rijk onteigenen private grond in woningbouwgebieden tegen sociale gebruikswaarde.”
“De ‘vrije’ huursector schaffen we af. Alle huurwoningen vallen onder een bindend en algemeen puntensysteem dat de maximale huur bepaalt op basis van kwaliteit en locatie.”
“De inkomensgrens voor sociale huur schaffen we af. Iedereen in Nederland heeft recht om betaalbaar te wonen.”
Gelijke rechten en voorzieningen voor asielzoekers en ongedocumenteerden
BIJ1 wil dat asielzoekers en ongedocumenteerden vanaf dag één gelijke toegang krijgen tot werk, studie, huisvesting en basisvoorzieningen. Ze pleiten voor het afschaffen van beperkende wetten en het sluiten van detentiecentra.
“Iedereen krijgt gelijke toegang tot basisvoorzieningen, ongeacht verblijfsstatus. Mensen hebben recht op daklozenopvang, medische zorg, voedselbanken, passend werk en gratis taallessen tot C1-niveau.”
“Alle gevluchte mensen mogen tijdens hun procedure vanaf dag 1 onbeperkt werk zoeken en een studie beginnen. Ook ongedocumenteerde mensen mogen werken en studeren.”
“De Koppelingswet, die mensen zonder verblijfsvergunning uitsluit van voorzieningen, wordt afgeschaft.”
“Alle detentiecentra voor uitgeprocedeerde gevluchte mensen en ongedocumenteerde mensen worden gesloten, net zoals detentie-achtige faciliteiten, zoals de handhaving en toezichtslocatie (htl), vrijheidsbeperkende locaties (vbl) en de procesbeschikbaarheidslocaties (pbl).”
Open grenzen en universeel verblijfsrecht in Europa
BIJ1 streeft naar open grenzen, universeel verblijfsrecht en een humaan Europees asielbeleid. Ze keren zich tegen het huidige restrictieve EU-migratiebeleid en willen Frontex afschaffen.
“Nederland opent de grenzen voor alle landen, versoepelt visumvoorwaarden en schaft de inkomenseis af.”
“Nederland verzet zich tegen Europese wetgeving die het recht op asiel verder verslechterd zoals: het Europese Asiel- en Migratiepact, de Dublinregeling, de Terugkeerverordening, de herziening van het Veilig Derde Land concept en de Veilige Land van Herkomst lijst.”
“Nederland klaagt de Europese Commissie aan voor het niet handhaven van mensenrechten en pleit voor afschaffing van Frontex. Er komt een nieuw humanitair EU-agentschap dat reddingsoperaties ondersteunt en hulpverleners beschermt.”
De PVV wil een totale asielstop, stelt Nederlanders nadrukkelijk voorop bij de woningmarkt en wil de invloed van Europa fors beperken. Op de woningmarkt pleit de partij voor meer betaalbare woningen voor Nederlanders en het schrappen van voorrang voor statushouders. In de zorg wil de PVV investeren in ouderenzorg en het eigen risico afschaffen; over kinderopvang worden geen concrete voorstellen gedaan.
Geen voorrang en meer woningen voor Nederlanders
De PVV stelt dat het woningtekort vooral door immigratie wordt verergerd en wil daarom statushouders geen voorrang meer geven op sociale huurwoningen. Tegelijkertijd wil de partij fors investeren in woningbouw, sociale huren verlagen en procedures versnellen, met als doel woningen vooral beschikbaar te maken voor Nederlanders.
“Nooit meer voorrang op sociale huurwoningen voor statushouders – ook niet met urgentie”
“De PVV verlaagt volgend jaar de sociale huren met 10%. Woningcorporaties worden gecompenseerd: door voor hen de winstbelasting te schrappen, komt de bouwopgave niet in gevaar.”
“Forse extra investering in snellere woningbouw: sociale huurwoningen, middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen mét voldoende ruimte voor de auto”
“Gemeentelijke taakstelling voor de verplichte huisvesting van statushouders schrappen”
Totale asielstop en sluiting azc’s
De PVV wil de instroom van asielzoekers volledig stoppen, bestaande azc’s sluiten en verdragen die asiel mogelijk maken opzeggen. De partij koppelt het woningtekort en druk op de verzorgingsstaat direct aan asielinstroom en niet-westerse immigratie.
“Totale asielstop: alle asielzoekers worden aan de grens geweigerd (artikel 72 VWEU)”
“Met de PVV komt er geen enkel azc meer bij! De Spreidingswet wordt meteen ingetrokken. Azc’s die sinds de inwerkingtreding van de Spreidingswet zijn geopend, worden gesloten.”
“Ook gaan we alle verdragen die ons dwarsbomen – zoals het VN-Vluchtelingenverdrag, het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en het Europees Verdrag inzake Nationaliteit – opzeggen.”
Minder geld en bevoegdheden naar Europa
De PVV wil de Nederlandse bijdrage aan de EU fors verlagen, vetorechten inzetten en een opt-out op asiel en immigratie afdwingen. De partij is tegen verdere overdracht van bevoegdheden aan Brussel en tegen uitbreiding van de EU.
“Wij willen niet nóg meer bevoegdheden en miljarden overhevelen naar Brussel, maar juist terughalen. Onze vetorechten behouden we, herstellen we in ere én zetten we in: Nederland moet al het mogelijke vetoën, waaronder de EU-begroting, om zo een opt-out op asiel en immigratie en soepeler natuur- en stikstofbeleid te dwingen en de EU van binnenuit op de schop te nemen.”
“Ook willen we miljarden minder afdragen aan de Europese Unie. We zijn al jaren de grootste nettobetaler aan Brussel. En ze willen bij elke begroting meer en meer. Het is genoeg!”
Investeren in ouderenzorg, afschaffen eigen risico
De PVV wil investeren in ouderenzorg, het eigen risico in de zorg volledig afschaffen en de tandarts terug in het basispakket brengen. De partij noemt geen zorgakkoord, maar wel concrete maatregelen gericht op betaalbaarheid en toegankelijkheid van zorg.
De VVD wil de woningmarkt hervormen door meer woningen te bouwen, regels te schrappen en voorrang voor statushouders af te schaffen. Op asiel en migratie kiest de partij voor een streng, selectief beleid met beperking van instroom, versobering van opvang en Europese samenwerking, waarbij opvang van asielzoekers niet ten koste mag gaan van Nederlanders. Kinderopvang wordt bijna gratis voor werkende ouders; over zorgakkoorden wordt in de fragmenten niets concreets genoemd.
Meer woningen bouwen en regels schrappen
De VVD ziet het woningtekort als een urgent probleem en wil fors meer bouwen, procedures versnellen en regels verminderen. Het doel is een betaalbare woningmarkt voor werkenden, starters en middeninkomens.
“We gaan splitsen, optoppen, transformeren en vooral: bouwen, bouwen, bouwen. Een eigen woning voor iedereen is simpelweg belangrijker dan de aanwezigheid van een salamander of een hagedis.”
“De manier om het woningtekort op te lossen is door meer te bouwen. Daarom gaan we vanuit het Rijk grote woonwijken met betaalbare huizen aanwijzen.”
“We willen dat er veel meer private huurwoningen worden gebouwd, zodat de huurprijs omlaaggaat. We schrappen de Wet betaalbare huur, de lokale zelfbewoningsplicht en het verbod op tijdelijke contracten.”
Geen voorrang meer voor statushouders op de woningmarkt
De VVD vindt het onrechtvaardig dat statushouders voorrang krijgen op sociale huurwoningen en wil deze wettelijke taakstelling afschaffen. Statushouders krijgen sobere flexwoningen, zodat reguliere woningzoekenden niet worden benadeeld.
“Het is oneerlijk dat statushouders soms worden voorgetrokken bij de toewijzing van sociale huurwoningen. Daarom schaffen wij de wettelijke taakstelling van gemeenten om statushouders te moeten huisvesten af, en stellen wij een verbod op voorrang voor statushouders in.”
“Diverse voorrangsposities in de sociale sector zijn onrechtvaardig tegenover alle andere woningzoekenden. We verbieden de voorrang voor statushouders. Voor statushouders kan met flexwoningen tijdelijke woonruimte worden”
Streng, selectief en Europees asielbeleid
De VVD wil de asielinstroom drastisch beperken door alleen nog hervestiging toe te staan, opvang te versoberen en criminele of overlastgevende asielzoekers uit te zetten. Europese samenwerking en sancties voor niet-meewerkende EU-lidstaten zijn essentieel.
“De VVD wil dit systeem fundamenteel veranderen: vluchtelingen kunnen alleen nog via hervestiging naar Nederland komen. Dit betekent dat er niet meer in Nederland asiel kan worden aangevraagd.”
“De asielopvang voor kansarme, overlastgevende en criminele asielzoekers wordt maximaal versoberd.”
“Het Europese asiel- en migratiepact is een goed middel om de asielinstroom drastisch te beperken en terugkeer te bevorderen. Dit pact werkt alleen als alle EU-lidstaten zich eraan houden. Daarom willen wij dat de Europese Commissie EU-lidstaten sanctioneert die weigeren de strengere regels van het pact uit te voeren.”
“Mocht Nederland in Europa onvoldoende steun vinden voor de voorgestelde stelselwijziging en mochten lidstaten blijven weigeren om de Europese asielregels na te leven, dan willen wij bij een volgende Europese verdragswijziging een opt-out op asiel.”
Kinderopvang bijna gratis voor werkenden
De VVD wil de kinderopvangtoeslag afschaffen en kinderopvang bijna gratis maken voor werkende ouders, met volledige gratis opvang voor de vierde en vijfde dag voor voltijd werkenden.
“We zetten de hervorming van de kinderopvang door. De kinderopvangtoeslag wordt afgeschaft en kinderopvang wordt bijna gratis voor werkende ouders. Op termijn willen we de vierde en vijfde dag kinderopvang volledig gratis maken om voltijd werkende ouders tegemoet te komen.”
JA21 koppelt de woningnood en druk op voorzieningen direct aan migratie, en pleit voor een strenge beperking van asiel- en arbeidsmigratie om de woningmarkt en sociale cohesie te beschermen. De partij wil migratieplafonds, afschaffing van voorrang voor statushouders bij sociale huur, en een fundamentele herziening van het Europese asielbeleid met opvang buiten de EU. Er zijn geen concrete standpunten over zorgakkoord of kinderopvang in de relevante fragmenten.
Migratieplafonds en beperking bevolkingsgroei
JA21 ziet de snelle bevolkingsgroei door migratie als hoofdoorzaak van de woningnood en wil deze groei juridisch beperken. Dit moet de druk op de woningmarkt en andere voorzieningen verlichten.
“Dat betekent onder meer het juridisch verankeren van migratie plafonds en scherpe selectie van arbeidsmigratanten en gezinshereniging.”
“Minstens de helft van de nieuw te bouwen woningen is nu nodig om de bevolkingsgroei door migratie bij te houden. Dit is een onhoudbare situatie.”
Afschaffen voorrang statushouders bij sociale huur
JA21 wil dat statushouders geen voorrang meer krijgen op de woningmarkt, zodat Nederlandse woningzoekenden niet langer achtergesteld worden.
“Afschaffen voorrangsregeling en wettelijke taakstellingen voor gemeenten met betrekking tot de huisvesting van statushouders.”
“Intussen krijgen nieuwkomers in ons land voorrang op de schaarse woningen die wel beschikbaar zijn. De woningnood is daarmee veel meer dan een praktisch probleem van te weinig woningen; het is een sociaal drama en tast de sociale cohesie aan.”
Asielopvang buiten Nederland en strenge instroombeperking
JA21 wil opvang van asielzoekers buiten Nederland en een fundamentele herziening van het Europese asielbeleid, inclusief het blokkeren van herverdeling van asielzoekers binnen de EU.
“JA21 zet in op een fundamentele stelselwijziging. Wij streven naar maatregelen op zo kort mogelijke termijn om de instroom maximaal in te perken en toe te werken naar een asielstop in Nederland.”
“Deals met partnerlanden voor asielopvang buiten de EU.”
“JA21 steunt de beperkende maatregelen die voortvloeien uit het aanstaande EU-migratiepact, zoals de versterking van de EU-buitengrenzen... Tegelijkertijd introduceert het pact een herverdelingsmechanisme van asielzoekers binnen Europa waar-”
Strengere regulering arbeidsmigratie en aanpak misstanden woningmarkt
JA21 wil arbeidsmigratie beperken tot hoogopgeleiden en misstanden zoals overbewoning en malafide verhuur aanpakken, om de druk op de woningmarkt te verlichten.
“Meer ruimte binnen EU-verband om arbeidsmigratie uit andere lidstaten te reguleren op basis van vraag en aanbod per sector.”
“Woonmisstanden en uitbuiting hard aanpakken: streng controleren en handhaven op overbewoning, aanpakken malafide verhuurders en uitzendbureaus, invoering verhuurdersvergunningen...”
NSC wil de woningmarkt hervormen door meer betaalbare (sociale) woningen te bouwen, procedures te versnellen en misbruik te bestrijden. Op het gebied van asiel en migratie kiest NSC voor strengere toelating, opvang in de regio en het beperken van voorrang voor statushouders. Europees wil NSC meer grip op migratie en uitzonderingen op EU-regels voor de Nederlandse woningmarkt; over kinderopvang en zorgakkoord zijn geen concrete standpunten in de aangeleverde fragmenten gevonden.
Meer betaalbare woningen en snellere bouw
NSC ziet het woningtekort als een crisis die vraagt om regie, versnelling en meer betaalbare woningen, vooral voor starters, gezinnen en mensen met een lager inkomen. De partij wil procedures inkorten, extra investeren en de overheid meer macht geven om knopen door te hakken.
“Het is nodig om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen (waarvan 30% sociaal en 2/3 de betaalbaar, maatwerk per regio).”
“We investeren € 2 miljard extra in een versnellingsfonds voor de woningmarkt. Met het geld worden woningbouwprojecten sneller uitgewerkt, concrete knelpunten aangepakt en vergunningen eerder verleend.”
“De overheid moet daarom meer regie nemen en besluiten afdwingen om meer huizen te bouwen. Nieuw Sociaal Contract zet daarbij vol in op de bouw van sociale huurwoningen en betaalbare huur- en koopwoningen zodat iedereen een passend huis kan vinden.”
Geen voorrang statushouders bij sociale huur
NSC vindt het onrechtvaardig dat statushouders voorrang krijgen op sociale huurwoningen, gezien de lange wachttijden voor andere woningzoekenden. De partij wil deze voorrang afschaffen en statushouders alleen op andere gronden laten meedingen.
“Daarom stellen we een verbod op voorrang van statushouders in bij toewijzing van een sociale huurwoning. Statushouders kunnen wel op andere gronden voor een sociale huurwoning in aanmerking komen.”
Strenger asielbeleid en opvang in de regio
NSC pleit voor een strenger, realistischer asielbeleid met nadruk op opvang in de regio, snelle procedures en het ontmoedigen van kansarme asielaanvragen. Europese samenwerking en hervorming van het asielstelsel zijn hierbij essentieel.
“Het asielbeleid moet strenger en realistischer. Nederland levert een solidaire bijdrage aan de opvang van mensen die vluchten voor vervolging, oorlog of geweld, maar onze samenleving moet dit wel aankunnen. Opvang in de regio is het uitgangspunt.”
“We steunen het Europese voorstel dat ruimte biedt om asielprocedures te laten plaatsvinden in veilige landen buiten de Europese Unie. Zo krijgen we meer grip op migratie. En voorkomen we overbelasting van ons nationale systeem doordat asielzoekers niet allemaal eerst naar Nederland komen om hier de procedure in te gaan.”
Europese uitzonderingen voor woningmarkt en migratie
NSC wil binnen de EU meer nationale regie over migratie en uitzonderingen op Europese regels die de Nederlandse woningmarkt belemmeren. De partij pleit voor een Europees woningfonds en gelijke definities van sociale en betaalbare woningen.
“EU-wetgeving heeft grote invloed op het Nederlandse woningbeleid. Daarom willen we een Europese uitzondering op staatssteunregels voor midden-huur (vergelijkbaar met de vrijstelling voor sociale diensten van algemeen economisch belang DAEB) en een Europees Woningfonds.”
“Binnen de EU verkennen we hoe we meer grip kunnen krijgen op arbeidsmigratie, zoals grensoverschrijdende detachering. Onder bepaalde omstandigheden moeten lidstaten weer de mogelijkheid krijgen om de instroom van arbeidsmigranten te reguleren, waarbij een EU-quotum voor bepaalde sectoren een optie is.”