Verkiezingsprogramma's 2025 overwoningbouw water
BBB ziet woningbouw en waterbeheer als onlosmakelijk verbonden in het streven naar leefbare, toekomstbestendige regio’s. De partij wil woningbouw versnellen, maar met behoud van landbouwgrond en aandacht voor waterberging en klimaatadaptatie in nieuwe en bestaande woonwijken. BBB pleit voor multifunctioneel ruimtegebruik waarbij groen en water een vaste plek krijgen in de woonomgeving.
Woningbouw versnellen met behoud van landbouwgrond
BBB wil de woningbouw versnellen, maar niet ten koste van vruchtbare landbouwgrond. Woningbouw moet plaatsvinden op een schaal die past bij de regio, met maatwerk voor stad en platteland, en met bescherming van boerenland als uitgangspunt.
“We beschermen kostbaar boerenland, maar willen wel woningbouw in buurtschappen, aan de rand van dorpen en steden mogelijk maken.”
“Onze vruchtbare landbouwgrond is waardevol. BBB zal ervoor waken dat deze niet klakkeloos wordt herbestemd omdat er andere aanspraken op worden gedaan.”
Groen en water verplicht integreren in nieuwbouw
BBB vindt dat groen en water standaard onderdeel moeten zijn van nieuwbouw en renovatie, om leefbaarheid te vergroten en klimaatproblemen zoals hitte en wateroverlast te beperken.
“Daarom horen bij nieuwbouw en renovatie groen en water een plaats te krijgen voor ontmoetingsplekken en voor leefbaarheid.”
Multifunctioneel ruimtegebruik voor waterberging
De partij wil multifunctioneel gebruik van grond stimuleren, bijvoorbeeld door sportvelden en andere functies te combineren met waterberging, zodat zowel droogte als piekbuien beter worden opgevangen.
“Zeker in een dichtbevolkt land zoals Nederland is het noodzakelijk om multifunctioneel gebruik van grond en gebouwen te stimuleren, zoals sportvelden die ook dienstdoen als waterberging.”
“Een juiste opname van (regen)water, doen we doormiddel van het vergroten van de sponswerking van de bodem, hierdoor kan iedere functie (bebouwd en onbebouwd) een bijdrage leveren om voldoende zoetwater vast te houden en te infiltreren in de bodem.”
Klimaatadaptatie en waterbeheer als randvoorwaarde voor woningbouw
BBB beschouwt robuust waterbeheer en klimaatadaptatie als fundamentele randvoorwaarden voor woningbouw, met nadruk op het vasthouden van water in bodem en landschap en samenwerking met lokale partijen.
“We moeten werken aan een leefomgeving die hitte, droogte en wateroverlast beter aankan.”
“De sponswerking van het landschap versterken. We houden water langer vast in de natuur en landbouw.”
“Waterbeheer vindt altijd plaats in samenspraak met boeren, waterschappen en gemeenten.”
De ChristenUnie wil woningbouw versnellen, maar stelt duidelijke grenzen: bouwen mag alleen op locaties waar water- en bodemgesteldheid verantwoord zijn. Water en bodem worden leidend in ruimtelijke keuzes, met expliciete aandacht voor bescherming tegen overstromingen, droogte en klimaatbestendigheid bij nieuwbouw.
Bouwen alleen waar water en bodem het toelaten
De ChristenUnie vindt dat woningbouw alleen mag plaatsvinden op plekken die veilig en verantwoord zijn qua waterhuishouding en bodemgesteldheid. Dit voorkomt bouwen in risicovolle gebieden en waarborgt de leefbaarheid en veiligheid op de lange termijn.
“Grotere nieuwbouwlocaties buiten de dorpen en steden, die nodig zijn om de woningnood op te lossen, worden gebouwd op plekken die verantwoord zijn qua gesteldheid van water en bodem én goed bereikbaar zijn met het openbaar vervoer.”
“Bouwen in risicovolle gebieden wordt vermeden, bijvoorbeeld bij een kwetsbare bodem, overstromingsgevaar of ongezond leefklimaat.”
Water en bodem sturend in ruimtelijk beleid
De partij wil dat water en bodem leidend worden bij alle ruimtelijke keuzes, inclusief woningbouw. Dit betekent dat vergunningen en plannen alleen doorgaan als het watersysteem niet wordt geschaad, en dat klimaatadaptatie standaard wordt meegenomen.
“Water en bodem worden sturend in het ruimtelijk beleid (en landgebruik) van Nederland: de structurerende keuzes uit de beleidsbrief Water en Bodem Sturend worden uitgevoerd.”
“Bij nieuwe vergunningen moet het waterbelang dwingender doorwerken op ruimtelijke plannen en besluiten die invloed (kunnen) hebben op het watersysteem.”
Sneller bouwen, maar met bescherming tegen overstromingen
De ChristenUnie wil procedures voor woningbouw versnellen, maar benadrukt dat bescherming tegen overstromingen en andere watergerelateerde risico’s altijd geborgd moet zijn.
“We maken het mogelijk om sneller belangrijke infrastructuur aan te leggen, zoals elektriciteitsvoorzieningen of bescherming tegen overstromingen. Hiervoor komt een wet of tijdelijke regeling.”
Klimaatbestendig en duurzaam bouwen als norm
Nieuwbouw moet standaard klimaatbestendig zijn, met aandacht voor waterbeheer, verkoeling en het voorkomen van oververhitting. Dit is essentieel om toekomstige waterproblemen te voorkomen.
JA21 pleit voor het versnellen van woningbouw door bestaande regelgeving te versoepelen, nieuwe locaties aan te wijzen en de markt meer ruimte te geven, met bijzondere aandacht voor demografische trends en doorstroming. Tegelijkertijd wil JA21 waterbeheer en waterkwaliteit pragmatisch benaderen, waarbij Europese normen worden aangepast aan de Nederlandse realiteit en investeringen in waterbeheer gericht zijn op haalbaarheid en betaalbaarheid. De partij koppelt woningbouw en water vooral via het ruimtelijk beleid en het verminderen van juridische blokkades, zoals bij stikstof en waterkwaliteit.
Versnellen woningbouw door versoepeling en marktwerking
JA21 ziet het woningtekort als een gevolg van falend beleid en wil woningbouw versnellen door bestaande vastgoed beter te benutten, nieuwe locaties aan te wijzen en de markt meer ruimte te geven. Daarbij wordt ook gekeken naar het verminderen van juridische en milieutechnische blokkades, zodat woningbouwprojecten sneller kunnen starten.
“Een nieuwe nota Ruimte realiseren waarbij nieuwe locaties voor woningbouw worden aangewezen.”
“Het benutten van de huidige vastgoedvoorraad door optoppen, transformeren en splitsen van gebouwen en woningen waardoor gebruik gemaakt kan worden van bestaande infrastructuur en de stikstofuitstoot beperkter is.”
“Snellere juridische en bestuurlijke routes realiseren. JA21 pleit voor een herziening of uitbreiding van de crisis- en herstelwet specifiek voor stikstof waarbij woningbouw en infrastructuur als dringend belang projecten worden aangewezen en tijdelijk kunnen worden vrijgesteld.”
Waterkwaliteitsnormen aanpassen aan Nederlandse situatie
JA21 vindt dat Europese waterkwaliteitsdoelen (KRW) te streng en onrealistisch zijn voor Nederland en pleit voor het aanpassen of uitstellen van deze normen waar ze onhaalbaar zijn. De partij wil dat waterbeheer gericht is op praktische haalbaarheid en betaalbaarheid, zodat woningbouw en andere ruimtelijke ontwikkelingen niet onnodig worden belemmerd.
“JA21 wil een einde maken aan de papieren werkelijkheid omtrent waterkwaliteit. In 2027 moeten alle EU-lidstaten voldoen aan de waterkwaliteitsdoelen die voortvloeien uit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) ... Ondanks al deze maatregelen haalt Nederland, net als meer dan de helft van alle EU-waterlichamen, de KRW-doelen niet omdat veel doelen zijn gebaseerd op theoretische referentiesituaties die in een dichtbevolkt, verstedelijkt en landbouwintensief land als Nederland praktisch onhaalbaar zijn.”
“Dat Nederland gebruikmaakt van de juridische ruimte in de KRW om doelen aan te passen of uit te stellen waar deze aantoonbaar onhaalbaar zijn.”
“Een herijking van de KRW-normen op EU-niveau, zodat deze beter aansluiten bij de ruimtelijke realiteit van dichtbevolkte lidstaten als Nederland.”
Investeren in waterbeheer en klimaatadaptatie
JA21 wil investeren in waterbeheer en dijken als onderdeel van klimaatadaptatie, met de nadruk op bescherming tegen de gevolgen van klimaatverandering in plaats van het najagen van onrealistische milieudoelen. Dit moet bijdragen aan een veilige en leefbare omgeving, ook bij verdere woningbouw.
“Dat betekent gerichte investeringen in waterbeheer en dijken, een energievoorziening die betaalbaar én betrouwbaar is, en technologische innovaties die Nederland weerbaar maken.”
DENK wil het woningtekort snel oplossen door grootschalige en versnelde woningbouw, met een sterke regierol voor de overheid. Ze stellen concrete maatregelen voor zoals het oprichten van een Rijksbouwbedrijf, het verminderen van belemmerende regelgeving en het versnellen van procedures. Specifiek beleid rond water of klimaatadaptatie in relatie tot woningbouw wordt niet genoemd.
Jaarlijks 100.000 woningen bouwen met versnelde procedures
DENK ziet het woningtekort als een urgente crisis en wil dat de overheid jaarlijks 100.000 woningen bouwt, waarbij procedures worden versneld en belemmerende regelgeving wordt geschrapt. Dit moet zorgen voor meer betaalbare woningen en een snellere aanpak van het tekort.
“Wij willen sneller en meer bouwen. Het doel is om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen.”
“Er komt een Rijkswoningbouwfonds waarin we meer geld reserveren om de bouw van betaalbare woningen te stimuleren.”
“We richten een Rijksbouwbedrijf op dat de verantwoordelijkheid krijgt om woningbouwprojecten te ontwikkelen.”
“We gaan drastisch procedures versnellen. Dat betekent dat overbodige en belemmerende regelgeving verdwijnt. Ook wordt er gekeken naar de mogelijkheden om bezwaarmogelijkheden tegen woningbouwprojecten te verminderen, de termijnen te versnellen en door middel van het vergroten van de capaciteit procedures sneller te doorlopen.”
Meer budget en instrumenten voor gemeenten om woningbouw te stimuleren
DENK wil gemeenten meer mogelijkheden geven om leegstand en braakliggende grond aan te pakken en stelt extra budget beschikbaar voor plancapaciteit. Dit moet het woningaanbod vergroten en het gebruik van beschikbare ruimte optimaliseren.
FVD wil de woningbouw fors versnellen door jaarlijks 100.000 woningen te bouwen, waarbij milieu-, stikstof- en duurzaamheidseisen worden afgeschaft om procedures te versnellen en kosten te verlagen. Ze willen geen natuur- of landbouwgrond opofferen voor woningbouw en benadrukken het belang van schoonheid en menselijke maat in nieuwe wijken. Watergerelateerde woningbouw komt alleen indirect aan bod via hun verzet tegen het onder water zetten van landbouwgrond.
Jaarlijks 100.000 woningen bouwen zonder milieuregels
FVD ziet het woningtekort als urgent en wil dit oplossen door fors meer woningen te bouwen, met prioriteit voor Nederlanders. Ze willen alle belemmerende milieu-, stikstof- en duurzaamheidseisen schrappen om de bouw te versnellen en betaalbaar te maken.
“We bouwen snel 100.000 woningen per jaar, schrappen beknellende klimaat- en stikstofregels, en stoppen gedwongen verduurzaming om kapitaal vrij te maken voor nieuwbouw.”
“We bouwen jaarlijks 100.000 nieuwe huizen, met voorrang voor Nederlanders. Milieu- en stikstofregels die bouw vertragen schaffen we af, en ook verplichte duurzaamheids- en energielabel eisen verdwijnen.”
“We stoppen met verplichte duurzaamheidseisen, zodat bouwen makkelijker en goedkoper wordt.”
Geen woningbouw ten koste van natuur of landbouwgrond
FVD wil woningbouw niet laten plaatsvinden op natuur- of landbouwgrond en verzet zich tegen het onder water zetten van vruchtbare landbouwgrond.
Geen zonneparken op water
Hoewel niet direct over woningbouw, is FVD expliciet tegen het gebruik van wateroppervlaktes voor zonneparken, waarmee ze ruimte voor natuur en landbouw willen behouden.
“We verbieden de aanleg van zonneparken op grond of water, zodat ruimte behouden blijft voor landbouw en natuur.”
De PVV wil woningbouw versnellen door minder regels, minder natuurbezwaren en het schrappen van duurzaamheidseisen. Op het gebied van waterbeleid kiest de partij voor het actualiseren van bestaande waterveiligheidsprogramma’s, maar zonder extra klimaatmaatregelen. De focus ligt op snelle bouw, minder juridische obstakels en behoud van bestaande waterbescherming.
Minder natuur- en milieuregels voor snellere woningbouw
De PVV vindt dat natuur- en milieuregels woningbouw onnodig vertragen en wil deze (tijdelijk) beperken, zodat bouwprojecten sneller kunnen starten. Het recht op bezwaar en beroep wordt ingeperkt en duurzaamheidseisen worden geschrapt, omdat volgens de PVV een dak boven het hoofd belangrijker is dan extra milieuregels.
“Daarom beperken we tijdelijk de mogelijkheden voor bezwaar en beroep tegen bouwvergunningen waar het omgevingsplan al onherroepelijk vastligt. Zo voorkomen we dat ieder deelproject of iedere fase van een woningbouwproject gefrustreerd wordt.”
“We schrappen en vereenvoudigen bouweisen zoveel mogelijk. We stoppen met het eindeloze geneuzel over duurzaam en circulair bouwen. Er komen geen verplichte warmtepomp en geen nieuwe duurzaamheidseisen; we gaan ook niet verplicht van het gas af.”
“Tot die tijd verhogen we direct de rekenkundige ondergrens naar minimaal 1 mol en halen we de kritische depositiewaarden uit de wet. Wij willen immers als de wiederweerga nieuwe woningen bouwen!”
Actualiseren bestaande waterveiligheidsprogramma’s, geen extra klimaatadaptatie
De PVV wil geen nieuwe klimaatmaatregelen, maar kiest voor het bijwerken van bestaande programma’s voor waterveiligheid, zoals Ruimte voor de Rivier en het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Hiermee erkent de partij het belang van waterbeheer, maar zonder verdere klimaatadaptatie of -mitigatie.
“We actualiseren het programma Ruimte voor de Rivier en het Hoogwaterbeschermingsprogramma; dat zet meer zoden aan de dijk dan een beetje CO2-reductie.”
“Geen klimaatmitigatie, maar klimaatadaptatie: actualisering van het programma Ruimte voor de Rivier en het Hoogwaterbeschermingsprogramma”
De Partij voor de Dieren stelt dat woningbouw alleen mag plaatsvinden op klimaatbestendige locaties en met prioriteit voor natuur en drinkwater. Nieuwbouw moet waterbestendig, natuurinclusief en duurzaam zijn, met verplichte regenwateropslag en advies van waterschappen. De partij wil zo voorkomen dat woningbouw leidt tot waterproblemen, verdroging of aantasting van drinkwaterbronnen.
Woningbouw alleen op klimaatbestendige locaties
PvdD wil voorkomen dat woningbouw plaatsvindt op locaties die kwetsbaar zijn voor wateroverlast of waar de waterhuishouding in gevaar komt. Dit betekent dat laaggelegen polders onder zeeniveau uitgesloten worden van woningbouw, om risico’s voor bewoners en het milieu te beperken.
“Woningen bouwen we alleen op klimaatbestendige locaties. Laaggelegen polders onder zeeniveau zijn dat niet, zoals Rijnenburg nabij Utrecht.”
Nieuwbouw verplicht waterbestendig en met regenwateropslag
De partij eist dat alle nieuwbouwprojecten waterbestendig zijn, met verplichte regenwateropslag en niet-vrijblijvend advies van waterschappen. Dit moet bijdragen aan het vasthouden van water, het voorkomen van verdroging en het beschermen van drinkwaterbronnen.
“Alle nieuwbouwwoningen worden voorzien van zonnepanelen en/of een groen dak en bij nieuwbouw wordt een eigen regenwateropslag verplicht, zoals in België al het geval is.”
“Om te borgen dat bouwprojecten ook waterbestendig zijn, wordt de deskundigheid van waterschappen ingezet en is hun advies niet langer vrijblijvend.”
Natuur en drinkwater krijgen prioriteit bij waterverdeling
PvdD stelt dat bij de verdeling van water altijd natuur en drinkwater voorrang krijgen boven andere belangen, zoals woningbouw of industrie. Dit is bedoeld om toekomstige drinkwatertekorten en verdroging van natuurgebieden te voorkomen.
“De Partij voor de Dieren wil dat bij de verdeling van water de prioriteit ligt bij maximale bescherming en behoud van natuur en drinkwaterbronnen.”
Vergroenen en waterinfiltratie bij nieuwbouw
Om wateroverlast en verdroging tegen te gaan, stimuleert de partij het vergroenen van tuinen en het gebruik van groene daken bij nieuwbouwwoningen, zodat water beter kan infiltreren in de bodem.
“Het vergroenen van tuinen wordt sterk gestimuleerd zodat water makkelijker de grond in kan trekken. Nieuwbouwhuizen worden opgeleverd met (turfvrije) grond, in plaats van zand en platte daken worden bedekt met sedum.”
De VVD erkent het belang van water bij woningbouw en wil dat de beschikbaarheid en kwaliteit van water geen belemmering vormen voor het bouwen van nieuwe woningen. Ze pleiten voor het versnellen van drinkwatervoorzieningen, het rekening houden met water en bodem bij nieuwe bouwprojecten, en het nemen van maatregelen tegen extreme weersomstandigheden. De partij kiest voor een pragmatische, gebiedsgerichte aanpak waarbij woningbouw en waterbeheer hand in hand gaan.
Drinkwatervoorziening mag woningbouw niet belemmeren
De VVD ziet de beschikbaarheid van voldoende drinkwater als essentieel en wil voorkomen dat dit een rem zet op woningbouw. Ze willen vergunningverlening voor nieuwe drinkwatervoorzieningen versnellen en procedures vereenvoudigen.
“Het is bovendien van belang dat we ervoor zorgen dat de beschikbaarheid van voldoende drinkwater niet de volgende crisis wordt en belangrijke uitdagingen als het bouwen van nieuwe woningen tegenhoudt.”
“We gaan het winnen van nieuwe drinkwatervoorzieningen versnellen door vergunningverlening te simplificeren.”
Rekening houden met water en bodem bij nieuwbouw
De VVD wil dat bij de bouw van nieuwe wijken en bedrijventerreinen expliciet rekening wordt gehouden met de kwaliteit van de bodem en de beschikbaarheid van water. Ontwikkelaars moeten maatregelen nemen tegen extreme regenval, droogte en hitte.
“We houden bij de bouw van nieuwe wijken of bedrijventerreinen rekening met de kwaliteit van de bodem en beschikbaarheid van water.”
“Bij de bouw van nieuwe woonwijken en infrastructuur moet de ontwikkelaar maatregelen nemen om goed om te gaan met extreme regenval en met periodes van droogte en hitte.”
Waterinfrastructuur als integraal onderdeel van nieuwe wijken
De VVD vindt dat nieuwe woonwijken goed moeten worden ingericht op het gebied van water, naast energie en groen. Dit betekent dat waterbeheer een integraal onderdeel is van de ruimtelijke inrichting bij grootschalige woningbouw.
“We zorgen ervoor dat deze wijken goed ingericht zijn op het gebied van energie, sportvoorzieningen, water en groen.”
Volt koppelt woningbouw en waterbeleid door te pleiten voor klimaatbestendige, duurzame wijken waarin waterveiligheid, klimaatadaptatie en drinkwatervoorziening centraal staan. Ze willen minder bouwen in kwetsbare gebieden zoals beekdalen, investeren in innovatieve wateroplossingen en stellen strenge eisen aan waterkwaliteit en vergunningen. Hun visie is dat woningbouw altijd hand in hand moet gaan met bescherming van water, natuur en klimaat, zodat Nederland toekomstbestendig en leefbaar blijft.
Klimaatbestendige woningbouw met ruimte voor water
Volt wil dat woningbouw rekening houdt met waterveiligheid, klimaatadaptatie en drinkwatervoorziening, onder andere door minder te bouwen in risicovolle gebieden en meer groenblauwe oplossingen toe te passen. Dit moet Nederland beschermen tegen wateroverlast en droogte, en bijdragen aan een gezonde leefomgeving.
“We bouwen aan een klimaatbestendige inrichting van Nederland, met ruimte voor water, natuur en drinkwatervoorziening. De Waterkalender helpt om deze maatregelen rijksbreed en samenhangend te integreren. Hierbij helpen de Rijksoverheid en de waterschappen, de provincies en gemeenten met maatregelen voor waterbeheer en weerbaarheid tegen wateroverlast. Zo zetten we via de Waterkalender onder andere in op meer groen in bebouwde omgeving, meer groenblauwe daken, opslag van water, droogte- en zoutbestendige gewassen en minder bouw in beekdalen.”
Investeren in waterkwaliteit en innovatie bij woningbouw
Volt ziet de beschikbaarheid van schoon drinkwater als randvoorwaarde voor woningbouw en wil investeren in innovatieve technieken en strengere vergunningen om waterkwaliteit te waarborgen. Dit voorkomt toekomstige tekorten en beschermt volksgezondheid.
“Klimaatverandering en vervuiling van het milieu zorgen voor een snel oplopend tekort aan drinkwater. Om dit tekort tegen te gaan komt er een nationaal Deltaplan Waterland. Hiermee investeren we onder andere in slimme technieken en nieuwe oplossingen om water te zuiveren. En we zorgen dat het schoon en gezond blijft.”
“We zorgen voor een strengere vergunningsverplichting voor alle onttrekkingen en lozingen in water die voldoet aan WHO-normen.”
Herziening ruimtelijke ordening: woningbouw, water en natuur in balans
Volt wil dat ruimtelijke keuzes voor woningbouw expliciet rekening houden met water, natuur en klimaat op de lange termijn. Dit betekent duidelijke keuzes over waar wel en niet gebouwd mag worden, met oog voor toekomstige leefomstandigheden.
“We passen de Woningwet aan, zodat in de besluitvorming rekening gehouden moet worden met het klimaat en andere leefomstandigheden over 30 jaar.”
“In de nieuwe Nota Ruimte moet het kabinet duidelijke keuzes neerleggen over waar we in Nederland ruimte maken voor landbouw, wonen, natuur, industrie en infrastructuur.”
BIJ1 ziet wonen als een basisrecht en wil woningbouw volledig in publieke handen brengen, waarbij duurzaamheid en klimaatbestendigheid centraal staan. Ze pleiten voor een nationaal bouwbedrijf dat grootschalig kwalitatieve, duurzame sociale huurwoningen bouwt, met speciale aandacht voor de gevolgen van klimaatverandering zoals droogte, lagere grondwaterstanden en overstromingen. BIJ1 wil dat de overheid de regie neemt over waar en hoe gebouwd wordt, met oog voor waterveiligheid en klimaatadaptatie.
Woningbouw volledig publiek en duurzaam maken
BIJ1 wil de woningbouw onttrekken aan de markt en onder publieke regie brengen, zodat woningen betaalbaar, duurzaam en toekomstbestendig zijn. Dit is mede ingegeven door de noodzaak om woningen bestand te maken tegen klimaatverandering, waaronder watergerelateerde risico’s zoals overstromingen en droogte.
“Het nationaal bouwbedrijf en de woningcorporaties leveren woningen op die betaalbaarder, beter en toekomstbestendiger zijn dan alles wat de commerciële sector de afgelopen decennia heeft voortgebracht.”
“We maken een nationaal plan om bij een steeds gevaarlijker klimaat veilige en toegankelijke huisvesting te verzekeren voor iedereen. Met speciale aandacht voor de eilanden Bonaire, Statia en Saba.”
“Ook doen we onderzoek naar de gevolgen en gevaren van steeds extremer weer door de klimaatcrisis. Zoals droogte, lagere grondwaterstanden en bodem-inklinking voor dieren, de natuur en bestaande gebouwen.”
Toegang tot water als basisrecht, niet afsluiten bij betalingsproblemen
BIJ1 erkent toegang tot water als een fundamenteel recht en verbiedt het afsluiten van huishoudens van water, ongeacht betalingsachterstanden. Dit standpunt raakt direct aan de bestaanszekerheid en gezondheid van bewoners.
“Toegang tot energie en water is een basisrecht. Het wordt verboden om de toegang hiertoe te ontnemen door huishoudens af te sluiten.”
BVNL wil woningbouw versnellen door minder regels en overheidsbemoeienis, en ziet milieubeperkingen zoals het stikstofbeleid als onnodige obstakels. Op het gebied van water pleit BVNL voor het verbieden van zonnepanelen op water en drinkwaterneutrale datacenters, maar verder is er nauwelijks aandacht voor de relatie tussen woningbouw en waterbeheer. Hun kernvisie is: maximale ruimte voor woningbouw, minimale milieuregulering.
Minder milieuregels en stikstofbeperkingen bij woningbouw
BVNL beschouwt milieuregels, zoals het stikstofbeleid, als een belangrijke oorzaak van het woningtekort en wil deze afschaffen om woningbouw te versnellen. De partij ziet dergelijke regelgeving als bureaucratische belemmeringen die de bouw onnodig vertragen.
“Stop met het onnodige stikstofbeleid en geef weer vergunningen af.”
“Door alle beperkende overheidsmaatregelen, zoals de bureaucratische stikstofbouwstop, de CO2-paniek, duurzaamheidseisen, de exorbitante uitbreiding van de bouwvoorschriften in de afgelopen 25 jaar, verplichte warmtepompen, gasloos bouwen, en de 40/40/20-verplichting werden er in de afgelopen jaren te weinig woningen gebouwd waardoor het aanbod achterbleef op de vraag. Deregulering en minder overheidsbemoeienis is de oplossing.”
Geen zonnepanelen op water, drinkwaterneutrale datacenters
BVNL wil het plaatsen van zonnepanelen op water verbieden en stelt eisen aan het watergebruik van nieuwe datacenters. Dit zijn de enige concrete punten waar woningbouw en water direct samenkomen in het programma.
Het CDA erkent dat woningbouw alleen mogelijk is als er voldoende aandacht is voor waterveiligheid, klimaatadaptatie en de beschikbaarheid van drinkwater. Ze willen woningbouw combineren met klimaat-adaptief bouwen en investeren in robuust waterbeheer, zodat nieuwe woonwijken bestand zijn tegen droogte, wateroverlast en overstromingen. Concrete voorstellen zijn onder meer het bouwen met oog voor klimaatadaptatie en het uitvoeren van het Deltaprogramma voor waterveiligheid.
Klimaat-adaptief bouwen bij woningbouw
Het CDA vindt dat woningbouwprojecten rekening moeten houden met waterbeheer en klimaatverandering. Dit betekent dat nieuwe wijken zo worden ontworpen dat ze bestand zijn tegen extreme weersomstandigheden, met voldoende ruimte voor groen en water.
“We bouwen met oog voor de leefbaarheid van groeiende steden: voldoende ruimte voor groen, klimaat-adaptief bouwen, ontmoeting en nabijheid van voorzieningen borgen in de omgevingsvisies. Dit wordt een kader binnen het verstrekken van de Woningbouwimpuls.”
Investeren in waterveiligheid en robuust waterbeheer
Het CDA benadrukt het belang van waterveiligheid en een robuust watersysteem als randvoorwaarde voor woningbouw. Ze willen het Deltaprogramma uitvoeren en waterschappen de ruimte geven om lokaal maatwerk te leveren, zodat Nederland beschermd blijft tegen overstromingen en droogte.
“We voeren het Deltaprogramma uit. Primaire waterkeringen voldoen uiterlijk in 2050 aan de nieuwste normen met extra aandacht voor risicogebieden voor overstromingen.”
“Het CDA kiest voor een robuust waterbeheer waarin waterschappen met op de situatie gerichte maatregelen de balans bewaken tussen water vasthouden, bergen en afvoeren. Zo beschermen we ons land tegen zowel droogte als wateroverlast, en houden we ons watersysteem klimaatbestendig.”
Nationale drinkwaterstrategie als randvoorwaarde voor woningbouw
Het CDA wil een nationale drinkwaterstrategie ontwikkelen, zodat de beschikbaarheid van drinkwater gegarandeerd blijft bij verdere woningbouw en bevolkingsgroei.
“Er komt een nationale drinkwaterstrategie waarin keuzes over de beschikbaarheid van drinkwater voor gebruikers worden gemaakt. Restwater wordt waar mogelijk hergebruikt.”
D66 wil woningbouw en waterbeleid nadrukkelijk aan elkaar koppelen door water en bodem leidend te maken bij ruimtelijke keuzes. Ze pleiten voor bouwen op hogere gronden bij overstromingsgevaar, klimaatadaptief bouwen als norm, en het waarborgen van voldoende en schoon drinkwater bij nieuwe woningbouw.
Bodem en water leidend bij woningbouwlocaties
D66 vindt dat bij het bepalen van nieuwe woningbouwlocaties waterveiligheid en bodemgesteldheid centraal moeten staan, om toekomstige problemen met overstromingen, droogte en bodemdaling te voorkomen. Dit betekent dat bouwen op kwetsbare plekken wordt vermeden en klimaatadaptieve maatregelen standaard worden.
“Om te bepalen wat we waar doen, hanteren we het principe van ‘bodem en water sturend’. Dat betekent bijvoorbeeld dat we bouwen op hogere grond als er overstromingsgevaar is.”
“Bij de bouw van woningen, infrastructuur en industrie moet verplicht rekening worden gehouden met wateroverlast, hitte, droogt en bodemdaling. Dit klimaatadaptief bouwen wordt de norm.”
Waarborgen van voldoende en schoon drinkwater bij woningbouw
D66 erkent dat de beschikbaarheid van drinkwater onder druk staat en wil dat het Rijk en provincies sneller oplossingen zoeken, zodat nieuwe woningen niet ten koste gaan van de drinkwatervoorziening. Ook moeten ruimtelijke keuzes de bescherming van drinkwaterbronnen garanderen.
“Het wordt steeds lastiger om genoeg drinkwater te leveren. Nieuwe plekken om drinkwater uit de natuur te halen zijn moeilijk te vinden, terwijl drinkwater onmisbaar is, bijvoorbeeld voor nieuwe huizen. D66 wil dat het Rijk en de provincies samen naar snellere oplossingen kijken.”
“We zorgen dat drinkwater schoon, bereikbaar en betaalbaar blijft. Dat begint bij maatregelen om de bronnen van ons drinkwater te beschermen. En bij ruimtelijke keuzes die schoon grondwater en oppervlaktewater veiligstellen.”
NSC erkent dat woningbouw en waterbeheer onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, zeker gezien de klimaatverandering en de kwetsbaarheid van Nederland voor overstromingen en drinkwatertekorten. Hun belangrijkste voorstellen zijn het spreiden van grootschalige woningbouw buiten overstromingsgevoelige gebieden, het vasthouden van zoet water en het waarborgen van voldoende drinkwaterbronnen. Veiligheid tegen overstromingen en het beschermen van waterkwaliteit krijgen prioriteit boven nieuwe woningbouw op risicolocaties.
Geen grootschalige woningbouw in overstromingsgevoelige gebieden
NSC wil voorkomen dat vitale functies en grootschalige nieuwbouwprojecten geconcentreerd worden in gebieden die kwetsbaar zijn voor overstromingen vanuit zee en rivieren. Dit standpunt is ingegeven door de noodzaak om de veiligheid van bewoners te waarborgen en toekomstige risico’s door klimaatverandering te beperken.
“In delen van ons land die kwetsbaar zijn voor overstroming vanuit zee en rivieren, concentreren we geen functies meer die vitaal zijn voor het land. We spreiden grootschalige nieuwbouwprojecten over het land.”
Zoetwater vasthouden en ruimte voor waterberging
Om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen, wil NSC meer ruimte maken voor waterberging en het vasthouden van zoet water. Dit is essentieel om zowel overstromingen als droogte tegen te gaan en heeft directe gevolgen voor de locatiekeuze en inrichting van woningbouw.
“Er is een nieuw Deltaplan nodig om het land te beschermen tegen overstromingen en om in te spelen op wateroverlast, bodemdaling én droogte. Zoet water moeten we vasthouden, we willen meer ruimte maken voor waterberging.”
Beschermen van drinkwaterbronnen bij woningbouw
NSC benadrukt het belang van het veiligstellen van voldoende bronnen voor publieke drinkwaterwinning en het zorgvuldig afwegen van nieuwe grootschalige waterwinningen, vooral voor de industrie. Dit betekent dat woningbouwplannen rekening moeten houden met de beschikbaarheid en bescherming van drinkwater.
“Het is niet alleen van belang om voldoende bronnen voor publieke drinkwaterwinning veilig te stellen. We moeten het watergebruik verminderen en met name nieuwe grootschalige winningen voor de industrie goed afwegen.”
Waterkwaliteit en natuur als randvoorwaarde voor woningbouw
De partij stelt dat de kwaliteit van water, bodem en lucht verbeterd moet worden en dat natuurversterkend bouwen de norm wordt, ook bij woningbouw. Dit betekent dat woningbouwprojecten niet ten koste mogen gaan van waterkwaliteit en biodiversiteit.
“We beschermen natuur en biodiversiteit door de kwaliteit van water, bodem en lucht te verbeteren. ... Natuurversterkend bouwen wordt de nieuwe norm, zowel op bedrijventerreinen als bij woningbouw.”
De SGP vindt dat woningbouw moet plaatsvinden met respect voor het water- en bodemsysteem, waarbij klimaatadaptatie en waterveiligheid leidende principes zijn. Ze pleiten voor het vasthouden van zoet water, investeren in waterbuffering en het meenemen van waterbelangen bij gebiedsontwikkeling en nieuwbouw. Concrete voorstellen zijn onder meer het centraal stellen van het bodem- en watersysteem bij ruimtelijke keuzes en het stimuleren van waterbuffering om overlast en droogte tegen te gaan.
Bodem- en watersysteem als sturende factor bij woningbouw
De SGP wil dat het bodem- en watersysteem een belangrijke leidraad wordt bij ruimtelijke ordening en woningbouw, om zo wateroverlast, droogte en verzilting te voorkomen. Dit betekent dat bij het plannen van nieuwe woningen en gebiedsontwikkeling waterveiligheid en klimaatadaptatie centraal staan, zodat Nederland beter bestand is tegen de gevolgen van klimaatverandering.
Investeren in waterbuffering en zoetwatervoorziening bij woningbouw
De SGP pleit voor investeringen in waterbuffering door provincies en gemeenten, specifiek om wateroverlast in dorpen en steden te voorkomen en de zoetwatervoorziening in het landelijk gebied te waarborgen. Dit is essentieel om de leefbaarheid en veiligheid bij nieuwe woningbouw te garanderen.
“Provincies en gemeenten worden in staat gesteld te investeren in waterbuffering, om wateroverlast te voorkomen (in dorpen en steden) en voor de zoetwatervoorziening (in het landelijk gebied).”
“De SGP zet in op het beter vasthouden van zoet water en voortvarende uitvoering van het hoogwaterbeschermingsprogramma.”
50PLUS richt zich bij woningbouw vooral op het bouwen van levensloopbestendige woningen voor ouderen, met het idee dat doorstroming van ouderen naar geschikte woningen ook jongeren helpt. Op het gebied van water in relatie tot woningbouw pleit 50PLUS voor groene daken en gevels bij nieuwbouw voor natuurlijke verkoeling, als onderdeel van klimaatadaptatie. De partij koppelt woningbouw en water vooral aan het beschermen van ouderen tegen hitte en het bevorderen van duurzame, toekomstbestendige woonvormen.
Bouwen van levensloopbestendige woningen voor ouderen
50PLUS ziet het bouwen van levensloopbestendige woningen als dé oplossing voor woningnood, omdat ouderen dan kunnen doorstromen en de bestaande woningvoorraad efficiënter wordt benut. De partij wil innovatieve woonvormen stimuleren en bepleit een duidelijke bouwdoelstelling.
“De doelstelling van 290.000 levensloopbestendige woningen wordt gefaseerd gerealiseerd met oog voor netcongestie en bouwcapaciteit om de doorstroming weer écht op gang te krijgen.”
“Innovatieve woonvormen worden gestimuleerd: levensloopbestendige woningen en kleinschalige woonhofjes waar zorg, gemeenschap en zelfstandigheid worden gecombineerd.”
Groene daken en gevels bij nieuwbouw voor natuurlijke verkoeling
Om ouderen te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering, zoals hittegolven, wil 50PLUS dat nieuwbouw van levensloopbestendige woningen standaard wordt voorzien van groene daken en gevels. Dit draagt bij aan natuurlijke verkoeling en is een directe koppeling tussen woningbouw en water/klimaatadaptatie.
“Groene daken en gevels bij nieuwbouw van levensloopbestendige woningen voor natuurlijke verkoeling.”
GroenLinks-PvdA wil woningbouw versnellen, maar stelt dat water en bodem leidend moeten zijn bij de inrichting van Nederland. Ze pleiten voor strengere regels rond grondwateronttrekking, meer ruimte voor waterberging en een Funderingsherstelfonds om schade door lage grondwaterstanden te herstellen. Hun visie is dat woningbouw niet ten koste mag gaan van waterveiligheid en drinkwatervoorziening.
Bodem en water sturend bij woningbouw
GroenLinks-PvdA vindt dat droogte en watertekorten woningbouw bedreigen en wil daarom water en bodem leidend maken bij ruimtelijke inrichting. Dit betekent dat woningbouwlocaties en -plannen moeten worden afgestemd op waterbeschikbaarheid, waterveiligheid en het vasthouden van water, om toekomstige problemen met funderingen en drinkwater te voorkomen.
“We maken daarom bodem en water sturend bij de inrichting van ons landschap en houden water langer vast.”
“Alle vormen van onttrekking van grondwater door bedrijven, boeren en burgers worden vergunningsplichtig en we stoppen stapsgewijs met vergunningen voor onbepaalde tijd. Er komt meer ruimte voor waterberging, infiltratie en drinkwatervoorzieningen.”
Funderingsherstelfonds voor woningen met verzakkingsschade
Door te lage grondwaterstanden verzakken veel woningen. GroenLinks-PvdA wil een Funderingsherstelfonds oprichten om huiseigenaren te ondersteunen bij de hoge kosten van funderingsherstel, omdat zij vinden dat de lasten nu oneerlijk bij bewoners liggen terwijl anderen (zoals boeren) profiteren van het lage peil.
“Honderdduizenden woningen dreigen te verzakken door droogte doordat waterschappen het grondwaterpeil te laag hebben vastgesteld. Hier profiteren boeren van, maar huiseigenaren worden opgezadeld met torenhoge kosten. Daarom komen we met een Funderingsherstelfonds, zodat de kosten kunnen worden gedeeld tussen het Rijk, de gemeente en de eigenaar zelf.”
De SP vindt dat woningbouw en waterbeleid hand in hand moeten gaan, met nadruk op duurzaamheid, hergebruik van water en bescherming van drinkwaterbronnen. Ze willen strengere regels voor watergebruik bij nieuwbouw en verbouwingen, en stellen dat water geen verdienmodel mag zijn maar een recht, waarbij de beschikbaarheid en kwaliteit voor mens en natuur centraal staan.
Slim watergebruik en hergebruik bij woningbouw
De SP wil dat bij nieuwbouw en verbouwingen actief wordt ingezet op het hergebruiken van grijs water en regenwater, om verspilling te voorkomen en duurzaamheid te bevorderen. Dit moet via regelgeving en stimuleringsmaatregelen worden afgedwongen, zodat woningen bijdragen aan een zuiniger watergebruik.
“We bevorderen actief dat grijs water en regenwater niet in het riool verdwijnen maar hergebruikt worden in de gebouwen, door regelgeving voor nieuwbouw en stimuleringsmaatregelen bij verbouwingen.”
Bescherming en eerlijk gebruik van drinkwater
De SP beschouwt drinkwater als een recht en wil drinkwaterbronnen beschermen tegen vervuiling en commerciële belangen. Ze pleiten voor een progressief tarief voor industriële grootverbruikers en garanderen dat niemand wordt afgesloten bij betalingsproblemen, zodat water beschikbaar blijft voor mens en natuur.
“Water is van levensbelang, geen verdienmodel. We beschermen drinkwaterbronnen tegen vervuiling en commerciële concurrentie. Geen lozingen van drugsafval, pesticiden of andere gifstoffen in bodem en water. Wie zijn drinkwaterrekening niet kan betalen, mag niet worden afgesloten. Drinkwater is een recht.”
“Omdat drinkwater schaarser wordt, komt er een progressief tarief voor industriële grootverbruikers. Zo wordt zuiniger en eerlijker met water omgegaan en blijft er voldoende beschikbaar voor mens en natuur.”