Verkiezingsprogramma's 2025 overwoning
BVNL wil de woningmarkt sterk dereguleren en liberaliseren, waarbij de overheid zich terugtrekt en marktwerking centraal komt te staan. Ze leggen de nadruk op het versneld bouwen van meer woningen, het versoepelen van regels, het stoppen van immigratie en het afschaffen van huurregulering. Hun visie is dat minder overheidsbemoeienis en meer vrijheid voor marktpartijen de woningnood oplossen en betaalbaarheid herstellen.
Overheid trekt zich terug uit de woningmarkt
BVNL ziet overheidsbeleid als oorzaak van de woningcrisis en pleit voor het afschaffen van regulering en het terugtrekken van de overheid uit de woningmarkt. Zij willen dat marktpartijen meer ruimte krijgen om woningen te bouwen en te verhuren.
“De overheid trekt zich terug uit de woningmarkt.”
“De Wet betaalbare huur wordt afgeschaft.”
“De Wet goed verhuurderschap wordt afgeschaft omdat het geen positieve effecten heeft en alleen maar leidt tot meer bureaucratie.”
“Contracten worden weer vrij en tijdelijke huurovereenkomsten worden weer toegestaan.”
Meer woningen bouwen door deregulering en minder regels
BVNL wil het woningtekort oplossen door het vergunningsproces te versnellen, regels te schrappen en bouwen te faciliteren, met nadruk op grondgebonden eengezinswoningen en het splitsen van bestaande woningen.
“Verbeter, vereenvoudig en versnel het vergunningsproces voor bouwvergunningen.”
“Maak het splitsen van grote woningen in kleinere woningen vergunningsvrij. Dit leidt onmiddellijk tot meer woningen, zonder dat hiervoor extra ruimte wordt gebruikt.”
“Faciliteer de bouw van grondgebonden eengezinswoningen met een tuin, in plaats van windmolens en zonne-akkers.”
“Alle belemmeringen om woningen boven winkels te realiseren worden weggenomen.”
“Pas landelijk bestemmingsplannen aan, zodat extra verdiepingen op bestaande gebouwen kunnen worden gebouwd (het zogenaamde optoppen) en bouw überhaupt meer in de hoogte om kostbare ruimte te besparen.”
“Maak het transformeren van bedrijfsruimtes naar woningen makkelijker.”
Immigratie beperken om woningnood te verminderen
BVNL stelt dat immigratie de vraag naar woningen sterk vergroot en wil daarom een asielstop en immigratiebeperkende maatregelen om de druk op de woningmarkt te verlagen.
“De vraag naar woningen is geëxplodeerd door een netto migratiesaldo van meer dan 100.000 mensen gemiddeld per jaar.”
“Voer een asielstop in. De Nederlandse bevolking krimpt, dus zonder immigratie zou er een overschot zijn aan woningen en zouden de huur- en koopprijzen kelderen.”
“Om weer betaalbaar te kunnen wonen, moeten vraag en aanbod op de woningmarkt weer in balans komen door meer woningen te bouwen en immigratiebeperkende maatregelen te nemen.”
Sociale huur beperken en scheefwonen aanpakken
BVNL wil sociale huur beperken tot de doelgroep, scheefwoners aanpakken en woningcorporaties meer vrijheid geven om sociale huurwoningen te bouwen en te verkopen.
“Pak scheefwoners aan. 7% van de huurders in sociale woningen woont scheef en houdt ten onrechte een gesubsidieerde woning bezet. Scheefwoners moeten in elk geval de maximaal redelijke WWS-huur betalen.”
“Sta woningcorporaties toe om meer sociale woningen te bouwen en geef corporaties de mogelijkheid om, onder gunstige condities, woningen te verkopen aan huurders.”
“Corporaties bouwen sociale huurwoningen. De markt de overige sectoren.”
“Geen voorrang meer voor een sociale woning voor statushouders.”
Afschaffen huurtoeslag en kostendelersnorm
BVNL wil de huurtoeslag afschaffen (of beperken tot Nederlanders zolang deze bestaat) en de kostendelersnorm schrappen om samenwonen te stimuleren.
Permanente bewoning en woningdelen toestaan
BVNL wil permanente bewoning van vakantiewoningen toestaan en woningdelen/studentenhuizen vergemakkelijken om het woningaanbod te vergroten.
Minder verplichtingen voor verduurzaming bij aankoop woning
BVNL wil huiseigenaren niet verplichten tot extra verduurzamingsmaatregelen bij aankoop van een huis.
“Huiseigenaren mogen bij aankoop van een huis nooit worden verplicht om extra maatregelen voor verduurzaming te nemen.”
De SGP vindt wonen een basisbehoefte en wil de woningnood aanpakken door meer woningen te bouwen, met nadruk op betaalbaarheid, doorstroming en variatie in het aanbod. De partij pleit voor een grotere regierol van de overheid, minder belemmerende regels, en specifieke aandacht voor starters, senioren, studenten en kwetsbare groepen. Concrete voorstellen zijn onder meer het versnellen van woningbouw, benutten van bestaande voorraad, stimuleren van nieuwe woonvormen en het verbeteren van de betaalbaarheid.
Meer woningen bouwen, ook buitenstedelijk
De SGP ziet woningnood als een gevolg van politieke keuzes en wil snel meer woningen bouwen, zowel binnen als buiten de stad, met oog voor lokale behoeften en behoud van landbouwgrond waar mogelijk. De partij wil dat het Rijk regie voert, maar gemeenten ruimte geeft voor maatwerk.
“De enorme woningnood vraagt om meer woningen en een daadkrachtige aanpak. Het is schrijnend dat jongeren geen betaalbare starterswoning kunnen vinden en daardoor zelfs gezinsvorming uitstellen.”
“Er wordt niet alleen binnenstedelijk, maar ook buitenstedelijk gebouwd. Tegelijk gaan we wel als een goed rentmeester met de beschikbare ruimte om. Verdichten als het kan, uitbreiden als het moet!”
“De woningbouwopgave vereist een goede en effectieve samenwerking tussen overheden, woningcorporaties en bedrijfsleven. Elk met hun eigen rol. De SGP vindt dat de Rijksoverheid regie moet hebben, maar provincies en gemeenten houden nadrukkelijk ruimte voor zelfstandige afwegingen.”
Versnellen en vereenvoudigen van bouwprocedures
De SGP wil belemmerende regels en trage procedures aanpakken om woningbouw te versnellen. Lokale eisen mogen de bouw niet onnodig vertragen en bezwaarprocedures worden beperkt.
“Te vaak vormen goedbedoelde regels een belemmering. Waar mogelijk wordt hierin gesnoeid en vereenvoudigd. De huidige woningnood vraagt om doorbraken op dit gebied.”
“Extra (lokale) eisen staan ten dienste aan het aanpakken van de woningnood en zijn geen onnodig vertragende factoren.”
“Ook wordt het aantal bezwaarprocedures verminderd door de voorwaarde te stellen dat een bezwaarmaker een zienswijze bij de gemeente moet hebben ingediend.”
Betaalbaarheid en doorstroming bevorderen
De SGP wil de betaalbaarheid van woningen verbeteren, doorstroming stimuleren en nieuwe woonvormen mogelijk maken. Er is aandacht voor starters, senioren, studenten en dak- en thuislozen.
“Het is schrijnend dat jongeren geen betaalbare starterswoning kunnen vinden en daardoor zelfs gezinsvorming uitstellen. Het is ongewenst dat ouderen niet kunnen doorstromen naar geschikte seniorenwoningen.”
“De SGP wil dat we de bestaande woningvoorraad veel beter gaan benutten door optoppen, splitsen en hospitaverhuur mogelijk te maken.”
“Er komt een gevarieerd woonaanbod van passende woonvormen voor ouderen, zoals ‘knarrenhofjes’ of ‘kangoeroewoningen’ waar ouderen en jongeren samen leven en elkaar ondersteunen.”
“Tijdelijke woningen, tiny houses en flexwoningen zijn een oplossing om op korte termijn de krapte op te vangen.”
“Het tekort aan woningen voor studenten is nijpend. Daarbij komt dat de huurprijzen vaak enorm hoog zijn. Er is actie nodig!”
“De inzet moet zijn om dak- en thuislozen uit de maatschappelijke opvang te krijgen en te zorgen voor huisvesting.”
Meer sociale huurwoningen en gezonde huursector
De SGP wil meer sociale huurwoningen bouwen, woningcorporaties meer ruimte geven voor middeninkomens, en een stabiele, betaalbare huursector bevorderen.
“Ook de bouw van sociale huurwoningen verdient meer urgentie. De Rijksoverheid moet bijspringen met extra budget.”
“Woningcorporaties hebben op dit moment de mogelijkheid om incidenteel en onder strenge voorwaarden óók te bouwen voor andere groepen dan mensen met een laag inkomen, bijvoorbeeld voor middeninkomens. Dat is belangrijk en daarom worden de mogelijkheden daarvoor verruimd.”
“Sloop of verkoop van sociale huurwoningen door woningcorporaties mag alleen onder strenge voorwaarden, zo mogelijk gecompenseerd door nieuwbouw.”
“Een gezonde huursector is gebaat bij helderheid en vooral bij een ruimer aanbod.”
Innovatie en benutting bestaande voorraad
De SGP wil innovatieve bouwmethoden stimuleren en bestaande gebouwen transformeren tot woningen. Ook permanente bewoning van recreatiewoningen is onder voorwaarden mogelijk.
“Industrieel bouwen wordt aantrekkelijker gemaakt. Bijvoorbeeld door de keuringen te versimpelen en door te werken met een landelijk keurmerk per type woning.”
“Binnenstedelijk liggen er nog tal van kansen, onder andere door het transformeren van leegstaande winkel- en kantoorpanden.”
“Permanente bewoning van recreatiewoningen wordt alleen mogelijk onder strenge voorwaarden. Zo moeten er voldoende voorzieningen aanwezig zijn en moet de permanente bewoning noodzakelijk zijn gezien de lokale woonbehoefte.”
Sparen en financiering voor woningbezit
De SGP wil sparen voor een woning stimuleren en de financieringsruimte voor starters en eenverdieners niet onnodig beperken.
BIJ1 ziet wonen als een fundamenteel recht en wil de woningmarkt radicaal hervormen door deze te onttrekken aan commerciële belangen en volledig te richten op volkshuisvesting. De partij pleit voor massale bouw van sociale woningen, het aanpakken van leegstand en speculatie, het nationaliseren van woningcorporaties, en het afdwingen van betaalbare huren voor iedereen, ongeacht achtergrond of inkomen.
Wonen als afdwingbaar recht, geen verdienmodel
BIJ1 beschouwt wonen als een basisrecht en wil dit wettelijk afdwingbaar maken, waarbij commerciële belangen ondergeschikt worden gemaakt aan maatschappelijke behoeften. Het programma adresseert de wooncrisis als gevolg van marktwerking en speculatie, en stelt dat wonen niet langer een verdienmodel mag zijn.
Massale bouw en nationalisatie van sociale woningen
BIJ1 wil een nationaal bouwbedrijf oprichten dat zonder winstoogmerk grootschalig kwalitatieve, duurzame sociale huurwoningen bouwt. Woningcorporaties worden genationaliseerd en volledig onder democratische controle geplaatst, met prioriteit voor betaalbare woningen voor kwetsbare groepen.
“Een Nationaal Bouwbedrijf bouwt woningen voor mensen, niet voor winst.”
“De overheid richt een nationaal publiek bouwbedrijf op dat zich volledig toelegt op de grootschalige bouw van kwalitatieve, duurzame sociale huurwoningen.”
“Alle bestaande woningcorporaties worden genationaliseerd.”
“Woningcorporaties komen weer volledig onder controle van de overheid en maken we democratisch.”
Strijd tegen leegstand, speculatie en huisjesmelkers
Het programma stelt harde maatregelen voor tegen leegstand, speculatie en misbruik door huisjesmelkers. Leegstand wordt zwaar beboet en kan leiden tot onteigening, speculatief grondbezit wordt verboden, en verhuurders die misbruik maken worden aangepakt.
“Wie een woning onnodig leeg laat staan, betaalt een boete van 2,8% van de WOZ-waarde per maand (100% van de waarde in 3 jaar). Na 3 jaar onteigenen (terugpakken) we de woning en wijzen die toe aan mensen om te wonen.”
“Leegstand wordt keihard aangepakt. Er komt een verplicht openbaar leegstandsregister... Er komen hoge leegstandsboetes bij langdurige onnodige leegstand; als de eigenaar meerdere waarschuwingen negeert kan dit progressief oplopen tot 2,8% van de WOZ-waarde per maand, wat neerkomt op een boete van de volledige waarde van het pand in drie jaar.”
“Grondspeculatie wordt onmogelijk gemaakt: er komt een hoge planbatenheffing, speculatief grondbezit wordt verboden, en gemeenten of het Rijk onteigenen private grond in woningbouwgebieden tegen sociale gebruikswaarde.”
“We gaan huisjesmelkers stevig aanpakken en huurders tegen hen beschermen.”
Betaalbare huren en afschaffen vrije sector
BIJ1 wil huren fors verlagen, huurprijzen bevriezen, de vrije huursector afschaffen en alle huurwoningen onder een bindend puntensysteem brengen. Huurders krijgen meer bescherming en toegang tot recht, en discriminatie door verhuurders wordt streng bestraft.
“Alle huren omlaag. We zorgen dat huisjesmelkers niet méér huur aan jou kunnen rekenen dan eerlijk is, met bindende maximumprijzen voor elke woning. Te hoge huren maken we lager. Ook in de vrije sector, met terugwerkende kracht.”
“We maken huren veel goedkoper. Dit doen we door huurtoeslag hoger te maken, huurtoeslag onafhankelijk van de manier van wonen te maken, en door alle huurprijzen onmiddellijk te bevriezen.”
“De ‘vrije’ huursector schaffen we af. Alle huurwoningen vallen onder een bindend en algemeen puntensysteem dat de maximale huur bepaalt op basis van de kwaliteit van een woning.”
Meer zeggenschap en bescherming voor huurders en bewoners
Het programma benadrukt democratische controle en inspraak van bewoners bij woningcorporaties, renovaties en gebiedsontwikkeling. Huurdersverenigingen krijgen structurele ondersteuning en bewoners krijgen bindende invloed op beleid en investeringen.
“Bewonerscommissies krijgen een vooraanstaande, bindende rol in het maken van de regels. Inclusief recht op instemmen met begrotingen en investeringen.”
“Bestaande bewoners krijgen altijd uitgebreide democratische inspraak bij nieuwbouw en gebiedsontwikkeling.”
“Gemeenten worden verplicht om subsidie te geven aan een onafhankelijke huurdersvereniging die huurders uit alle wijken democratisch vertegenwoordigt.”
Gentrificatie tegengaan en bescherming kwetsbare groepen
BIJ1 wil gentrificatie stoppen door bestaande bewoners het recht te geven terug te keren na renovatie tegen dezelfde huur, en extra bescherming te bieden aan kwetsbare groepen zoals mensen met een handicap, migratieachtergrond en bewoners van Caribische eilanden.
“We komen met een uitgebreid plan om gentrificatie te stoppen. Mensen die er al woonden, mogen na de verbouwing van hun huurwoning altijd terug verhuizen voor dezelfde huurprijzen.”
“Het opknappen van volkswijken mag niet langer leiden tot het verdringen van de bewoners. Gentrificatie raakt gezinnen met een kleinere portemonnee en een migratieachtergrond extra hard. Hun woonrecht en thuis horen te worden beschermd.”
“Voor de meest kwetsbare mensen komt er een extra klasse binnen de sociale huursector, met huren die niet hoger zijn dan € 350 per maand.”
BBB vindt dat iedereen recht heeft op een betaalbare en passende woning, zowel in stad als dorp. Ze willen meer bouwen, regels versoepelen, lokale binding voorrang geven, en bestaande woningen beter benutten. De partij zet in op maatwerk per regio, stimuleert doorstroming, en wil verhuurders behouden door minder strenge regelgeving.
Meer betaalbare woningen bouwen in stad én dorp
BBB wil het woningtekort aanpakken door meer woningen te bouwen, met nadruk op betaalbaarheid en spreiding over stad en platteland. Ze streven naar maatwerk per regio, stimuleren sociale huur en woningen voor de middenklasse, en willen procedures versnellen en regels vereenvoudigen.
“Woningbouw in heel Nederland. Niet alleen in steden, maar ook in kleine dorpen moeten er woningen bijkomen.”
“Wij streven ernaar dat twee van de drie nieuwe huizen in elke regio daadwerkelijk betaalbaar worden. Maximaal 30 procent daarvan is sociale huur.”
“Sneller bouwen. De procedures voor het starten van bouwprojecten worden verkort en vereenvoudigd.”
“De woninguitbreiding, zoals in de nieuwe stadswijk Utrecht Rijnenburg, moet worden versneld om te voldoen aan de groeiende vraag naar woningen en zo de woningcrisis aan te pakken.”
Voorrang voor lokale binding en maatschappelijke beroepen
BBB wil bij woningtoewijzing voorrang geven aan mensen met lokale binding, urgentie of beroepen die bijdragen aan de gemeenschap, zoals onderwijzers en zorgpersoneel. Dit moet de leefbaarheid en samenhang in dorpen en wijken versterken.
“Bij de toewijzing van koop en huurwoningen geven we voorrang aan mensen met een lokale binding, urgentie of mensen die een belangrijke bijdrage leveren aan de gemeenschap, denk aan onderwijzers, zorgpersoneel en politiemensen.”
Regels versoepelen voor splitsen, delen en verhuren van woningen
Om het woningaanbod te vergroten, wil BBB het splitsen, delen en verhuren van woningen makkelijker maken. Ze willen belemmerende regels afschaffen, vergunningsvrij splitsen toestaan, en verhuur aantrekkelijker maken, vooral voor studenten en starters.
“Vergunningsvrij splitsen. BBB zet in op het vergunningsvrij delen en splitsen van woningen die zich daarvoor lenen.”
“Woningdelen, het splitsen van woningen en kamer- en hospitaverhuur worden eenvoudiger en aantrekkelijker gemaakt.”
“We willen ook versoepeling van de verhuurregels voor studentenhuisvesting.”
Behoud en stimulering particuliere verhuur
BBB wil verhuurders behouden door de Wet betaalbare huur af te schaffen en regels aan te passen, zodat verhuurders woningen blijven aanbieden. Ze pleiten voor eerlijkere puntentellingen en meer ruimte voor tijdelijke huurcontracten.
Doorstroming bevorderen via seniorenwoningen en starterscontracten
Om de woningmarkt in beweging te krijgen, wil BBB meer seniorenwoningen bouwen en starterscontracten invoeren. Dit moet ouderen helpen zelfstandig te blijven wonen en starters een kans geven op de woningmarkt.
“We willen maatregelen om ouderen te helpen zelfstandig te blijven wonen. Dit vraagt zowel in de dorpen als in de steden versnelde bouw van seniorenwoningen, met ruimte voor ontmoeting en gezamenlijke voorzieningen.”
“Er komen starterscontracten zodat verhuren aan starters op de woningmarkt aantrekkelijker wordt.”
Bestaande gebouwen ombouwen tot woningen
BBB wil het makkelijker maken om leegstaande boerderijen, kantoren en fabrieken om te bouwen tot woningen, en bouwen op eigen erf stimuleren. Dit vergroot het woningaanbod zonder extra druk op het landschap.
“Leegstaande panden ombouwen tot woningen, zoals voormalige boerderijen, kantoren en fabrieken, moet makkelijker worden.”
“Bouwen op eigen erf kan sinds de Wet Versterking Regie Volkshuisvesting. Dit moet maximaal worden benut en gemeenten moeten hiervoor duidelijke instructies krijgen.”
Migratie beperken om druk op woningmarkt te verminderen
BBB koppelt woningnood aan migratie en wil de instroom beperken om de druk op de woningmarkt te verlagen.
“Het indammen van de migratiestroom en een halt aan de ongecontroleerde hoeveelheid asielzoekers draagt bij aan het verminderen van de druk op de woningmarkt.”
Permanente bewoning op vakantieparken legaliseren
Voor mensen die noodgedwongen in recreatiewoningen wonen, wil BBB een gedoogregeling en transformatie naar legale bewoning mogelijk maken.
“Voor de mensen die nu al in een vakantiehuis wonen, wordt een gedoogregeling ingevoerd met een duidelijke ingangsdatum. Door een doordachte transformatie wordt het mogelijk gemaakt om op een vakantiepark of in een vakantiehuis te blijven wonen.”
Huisvesting voor specifieke doelgroepen (arbeidsmigranten, woonwagenbewoners, studenten)
BBB wil huisvesting voor arbeidsmigranten bij voorkeur nabij het werk, uitbreiding van woonwagenstandplaatsen, en betere studentenhuisvesting met gemeenschappelijke ruimtes.
“Huisvesting arbeidsmigranten. Bij voorkeur nabij het werk, om te voorkomen dat reguliere woningen hiervoor worden opgekocht.”
“We stimuleren gemeenten en provincies om samen nieuwe standplaatsen te realiseren, naar structureel en onafhankelijk onderzochte behoefte.”
“Studentenhuisvesting. Een studentenkamer is belangrijk om deel te nemen aan je studie en ook voor je persoonlijke ontwikkeling en het welzijn.”
De VVD ziet het woningtekort als een van de grootste problemen van deze tijd en wil dit oplossen door fors meer woningen te bouwen, regels te schrappen en het eigen woningbezit te stimuleren. De partij zet in op centrale regie vanuit het Rijk, het stimuleren van betaalbare koopwoningen, het versoepelen van regelgeving voor bouwen en verbouwen, en het aantrekkelijker maken van zowel kopen als verhuren. De kern van hun visie is dat iedereen met een normaal inkomen weer een eigen huis moet kunnen kopen of huren, met minder overheidsbemoeienis en meer ruimte voor markt en particulier initiatief.
Veel meer woningen bouwen met centrale regie
De VVD wil het woningtekort oplossen door grootschalige nieuwbouw, minder regels en meer centrale regie vanuit het Rijk. Gemeenten krijgen hulp of worden beloond op basis van bouwprestaties, en procedures worden versneld.
“De manier om het woningtekort op te lossen is door meer te bouwen. Daarom gaan we vanuit het Rijk grote woonwijken met betaalbare huizen aanwijzen.”
“We bouwen dertig nieuwe grootschalige woonwijken met sturing vanuit Den Haag en maken het voor gemeenten makkelijker om veel meer huizen te laten bouwen.”
“We gaan daarom schrappen, schrappen, schrappen. In regels, in procedures en in bureaucratie.”
“Gemeenten die bouwrecords breken krijgen een financiële bonus om in nieuwe woningbouwplannen te investeren. Gemeenten die achterlopen op de bouwplannen krijgen hulp van het ministerie om de woningbouwproductie op te schalen.”
Stimuleren van betaalbare koopwoningen en eigen woningbezit
De VVD wil het eigen woningbezit fors stimuleren, vooral voor starters en mensen met een normaal inkomen, door meer betaalbare koopwoningen te bouwen en het makkelijker te maken om een huis te kopen.
“Wij zien het daarom niet alleen als onze taak, maar als onze plicht om ervoor te zorgen dat iedereen een eigen huis kan bemachtigen. Niet alleen de happy few, maar mensen met een gewone baan moeten een koophuis kunnen betalen.”
“Hierin leggen we vast dat overheidsgeld met name naar betaalbare koopwoningen gaat. Per regio bestaan bouwprojecten voor 25% uit betaalbare koopwoningen.”
“Elke huurder met voldoende inkomen moet desgewenst de mogelijkheid krijgen om bij de eigen woningcorporatie een grondgebonden sociale huurwoning te kopen.”
“We willen dat starters makkelijker kunnen sparen voor een huis. Daarom willen we dat starters geld specifiek kunnen oormerken buiten de heffingsvrije voet voor de koop van een eigen huis.”
Minder regels en snellere procedures voor bouwen, verbouwen en splitsen
De VVD wil belemmerende regelgeving schrappen, procedures versnellen en het makkelijker maken om bestaande woningen te splitsen, te delen of te transformeren, zodat sneller meer woonruimte ontstaat.
“Tien jaar. Zo lang duurt het soms wel om een huis bouwen. Niet omdat het bouwen van een huis dat vraagt, maar omdat de overheid eindeloos doet over het verstrekken van vergunningen.”
“We maken het eenvoudiger om bestaande panden in meerdere woningen te splitsen, waarbij we oog hebben voor de leefbaarheid in de buurt.”
“Voor de meeste kleine verbouwingen is straks geen vergunning meer nodig. Zo krijgen mensen meer ruimte en vrijheid om hun huis aan te passen aan hun leven, zonder onnodige regels.”
Huurmarkt bevrijden en meer private huurwoningen
De VVD wil de huurmarkt minder reguleren, meer private huurwoningen bouwen en het aantrekkelijker maken om te verhuren, zodat het aanbod groeit en huren betaalbaarder wordt.
“We willen dat er veel meer private huurwoningen worden gebouwd, zodat de huurprijs omlaaggaat. We schrappen de Wet betaalbare huur, de lokale zelfbewoningsplicht en het verbod op tijdelijke contracten.”
“Het is tijd om de huurmarkt te bevrijden en het is tijd dat veel meer corporaties gaan bouwen.”
“Ook voor particulieren moet het aantrekkelijk worden om te investeren in huurwoningen en verhuur moet weer lonen.”
Doorstroming bevorderen en scheefwonen aanpakken
De VVD wil doorstroming op de woningmarkt stimuleren door scheefwonen aan te pakken en ouderen te helpen verhuizen naar passende woningen, zodat bestaande woningen beter benut worden.
“Om sociale huurwoningen beschikbaar te houden voor de mensen die deze woningen het hardst nodig hebben, komt er een jaarlijkse inkomenstoets voor sociale huurwoningen, om te bepalen of de huurprijs nog passend is.”
“Oudere huurders die in een geschikter huis willen wonen moeten waar nodig met behoud van hun huidige huur naar een kleiner huurhuis kunnen verhuizen, zodat het huis vrijkomt voor jongeren.”
Minder voorrang voor specifieke groepen op de woningmarkt
De VVD wil de voorrangspositie van statushouders op de woningmarkt afschaffen en gemeenten het recht geven om eigen inwoners voorrang te geven op huurwoningen.
Volt ziet wonen als een fundamenteel recht en wil het woningtekort oplossen door sneller, duurzamer en betaalbaarder te bouwen, met nadruk op leefbare, groene wijken en meer inspraak voor bewoners. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals nationale regie op woningbouw, uitbreiding van sociale en middenhuur, stimulering van innovatieve woonvormen, en het afbouwen van fiscale voordelen voor koopwoningen. Volt wil zowel de bouwproductie verhogen als bestaande woningen beter benutten en verduurzamen, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen en doorstroming op de woningmarkt.
1. Versneld en duurzaam meer woningen bouwen
Volt wil het woningtekort oplossen door de bouw van betaalbare, duurzame woningen te versnellen, met nationale regie en duidelijke doelen. De partij legt nadruk op klimaatneutrale nieuwbouw, innovatieve bouwmethoden en het creëren van leefbare, groene wijken.
“Daarom bouwen we meer woningen. Sneller, slimmer én duurzamer. We zorgen dat in 2030 alle nieuwbouw klimaatneutraal is en we maken het verduurzamen van bestaande gebouwen makkelijker.”
“Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening krijgt een structureel budget waarmee het doel van 1 miljoen woningen bouwen ook echt gehaald kan worden.”
“De overheid financiert onder de voorwaarde dat gerealiseerde betaalbare (midden)woningen voor onbepaalde tijd ook echt betaalbaar blijven.”
“Alle nieuwbouw moet vanaf 2030 voldoen aan de Zero Emission Building (ZEB)-standaard.”
2. Betaalbaarheid en regulering van de woningmarkt
Volt wil wonen betaalbaar houden door huurregulering uit te breiden, fiscale voordelen voor koopwoningen af te bouwen, en strengere controle op eerlijke huurprijzen. Ook wordt leegstand ontmoedigd en wordt ingezet op meer betaalbare koopwoningen voor starters.
“We bouwen de hypotheekrenteaftrek en het eigenwoningforfait zo snel mogelijk af en verplaatsen de eigen woning stapsgewijs naar box 3.”
“Volt is voorstander van de uitbreiding van de huurregulering naar het middensegment. Volt wil meer controles op eerlijke huurprijzen, ook als er wordt gewisseld van huurder.”
“De leegstand van woningen moet worden ontmoedigd. Volt pleit daarom voor de Vlaamse aanpak, een methode waarbij leegstand wordt aangepakt met een jaarlijks stijgende gemeentelijke belasting.”
“Volt wil meer betaalbare koopwoningen voor starters met een middeninkomen, door versnelde uitbreiding van het Nationaal Fonds Betaalbare Koopwoningen.”
3. Innovatieve en coöperatieve woonvormen stimuleren
Volt stimuleert nieuwe woonvormen zoals wooncoöperaties, collectief opdrachtgeverschap en gedeeld wonen, om sociale samenhang te bevorderen en het woningaanbod te vergroten. Er komt financiële en wettelijke ondersteuning voor deze initiatieven.
“We investeren in innovatieve en coöperatieve leef- en woonvormen. Niet alleen voor studenten en senioren, maar voor iedereen die in meer sociale samenhang wil leven.”
“We versterken de regelgeving voor wooncoöperaties met kwaliteitsbewaking, toezicht en kaders voor de huur. We zorgen voor een flinke financiële injectie voor een nieuw revolverend ‘Fonds Coöperatieve en Innovatieve Woonvormen’ zoals shared housing.”
“Ook wil Volt dat we gaan experimenteren met nieuwe manieren van woningbezit, bijvoorbeeld door gronden onder te brengen in onafhankelijke coöperaties en mensen de kans te geven om alleen het daarop gebouwde huis te kopen.”
4. Doorstroming en aanpak knelpunten voor specifieke groepen
Volt wil de doorstroming op de woningmarkt bevorderen, onder meer door senioren te stimuleren te verhuizen naar passende woningen, en door tijdelijke huisvesting en begeleiding te bieden aan kwetsbare groepen zoals dak- en thuislozen.
“Volt pleit voor een nationaal doorstroomoffensief dat het voor senioren ook echt aantrekkelijk maakt om door te stromen naar een passende woning. Zo komen er woningen vrij voor andere woningzoekenden, zoals jonge gezinnen en starters.”
“Volt helpt mensen die dak- of thuisloos worden door extra te investeren in tijdelijke huisvesting, waar mensen kunnen verblijven tot definitieve huisvesting mogelijk is.”
“We zorgen op korte termijn voor meer (tijdelijke) woningen. Ook moet het delen van een woning financieel aantrekkelijker gemaakt worden, onder andere door de kostendelersnorm af te schaffen.”
5. Bestaande woningen beter benutten en verduurzamen
Volt wil de bestaande woningvoorraad efficiënter gebruiken door splitsen, optoppen en transformeren te stimuleren, en zet in op collectieve verduurzaming van woonwijken om energiearmoede tegen te gaan.
“Door het beter benutten van bestaande bouw kan de woningvoorraad verder worden vergroot. De Rijksoverheid ontwikkelt in samenspraak met regionale overheden en partners in de huisvesting een landelijke stimuleringsmaatregel voor het splitsen, optoppen, aanplinten, bijplaatsen en transformeren van bestaande bebouwingen.”
“Een collectieve wijkaanpak voor slecht geïsoleerde woonwijken is de meest kosteneffectieve strategie tegen energiearmoede.”
“Voor renovaties van bestaande gebouwen promoten we het toepassen van vrijwillige standaarden en methoden voor energie-efficiëntie, zoals de Duitse Passivhaus-standaard.”
DENK ziet betaalbaar wonen als een fundamenteel recht en wil dat de overheid de regie neemt om het woningtekort en de woningcrisis op te lossen. De partij pleit voor grootschalige bouw van betaalbare woningen, strengere huurregulering, meer investeringen in sociale huur, en het aanpakken van misstanden en discriminatie op de woningmarkt. DENK wil dat wonen voor iedereen bereikbaar en eerlijk wordt, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen en het tegengaan van uitbuiting.
Grootschalige bouw van betaalbare woningen
DENK wil het woningtekort snel oplossen door jaarlijks 100.000 woningen te bouwen, met een nadruk op betaalbaarheid en overheidsregie. Hiervoor worden een Rijkswoningbouwfonds en een Rijksbouwbedrijf opgericht, procedures versneld, en een fulltime minister aangesteld met verregaande bevoegdheden.
“Het doel is om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen.”
“Er komt een Rijkswoningbouwfonds waarin we meer geld reserveren om de bouw van betaalbare woningen te stimuleren.”
“We richten een Rijksbouwbedrijf op dat de verantwoordelijkheid krijgt om woningbouwprojecten te ontwikkelen.”
“Er komt een fulltime Minister van Volkshuisvesting. Deze Minister krijgt verregaande bevoegdheden, zoals het bindend kunnen aanwijzen van locaties waar woningbouw gerealiseerd moet worden.”
Strenge huurregulering en bescherming huurders
Om wonen betaalbaar te houden, wil DENK huren reguleren, huurstijgingen beperken tot inkomensgroei, en huurprijsbescherming uitbreiden. Ook investeert DENK in de Huurcommissie en lokale huurteams voor laagdrempelige hulp.
“Wij staan voor regulering van de huren. De huren worden bevroren indien de huurstijgingen te veel op de koopkracht van mensen drukken. Op de langere termijn mogen de huren niet harder stijgen dan het inkomen van mensen, zodat huurstijgingen niet drukken op de portemonnee.”
“Wij willen dat de huurprijsbescherming wordt behouden en uitgebreid. Dit betekent dat wij willen dat alle huurders kunnen afdwingen dat zij een rechtvaardige huur betalen.”
“Wij investeren meer in de Huurcommissie en lokale huurteams, zodat huurders laagdrempelige hulp kunnen krijgen.”
Meer investeren in sociale huur en verruiming toegang
DENK wil fors investeren in sociale huurwoningen, heffingen voor woningcorporaties afschaffen, en de inkomensgrenzen voor sociale huur verruimen zodat meer mensen hiervoor in aanmerking komen.
“Wij willen meer investeren in sociale huur. Dat betekent dat woningcorporaties meer budget krijgen. Heffingen voor woningcorporaties, zoals de ATAD, worden afgeschaft. Meer mensen komen in aanmerking voor een sociale huurwoning. De inkomensgrenzen worden verruimd.”
Bevorderen doorstroming en woningruimte
Om effectiever gebruik te maken van bestaande woningruimte, wil DENK regels die woningdelen belemmeren afschaffen, leegstand aanpakken, en doorstroming bevorderen via verhuisbegeleiding en hulp aan ouderen.
“We schaffen de kostendelersnorm af en andere regels die woningdelen belemmeren worden ook afgeschaft. Hiermee komt er meer woningruimte beschikbaar.”
“We bevorderen de doorstroming op de woningmarkt, door bijvoorbeeld verhuisbegeleiding en hulp aan ouderen die de behoefte hebben om kleiner te gaan wonen. Hiermee maken we effectiever gebruik van de woningruimte.”
“Om leegstand en het niet benutten van grond te kunnen aanpakken, kunnen gemeenten een leegstandsheffing of een heffing op braakliggende grond invoeren.”
Aanpak woningmarktdiscriminatie
DENK wil woningmarktdiscriminatie uitbannen door strengere straffen, mysteryguest-onderzoeken en het uit het beroep zetten van discriminerende makelaars.
Alternatieve koopconstructies en rentevrije hypotheken
Om koopwoningen toegankelijker te maken, wil DENK rentevrije (halal) hypotheken en betere beschikbaarheid van huurkoopconstructies.
“Om ervoor te zorgen dat een koopwoning voor iedereen beschikbaar is, gaat de overheid er zorg voor dragen dat er ook rentevrije hypotheken beschikbaar komen. Deze rentevrije – of halalhypotheek wordt voor iedereen beschikbaar.”
“Wij nemen ook maatregelen om de huurkoopconstructie beter beschikbaar te maken op de woningmarkt, zodat meer mensen van deze variant gebruik kunnen maken om een woning te verkrijgen.”
GroenLinks-PvdA wil de woningmarkt hervormen door grootschalig betaalbare woningen te bouwen, speculatie tegen te gaan en huurders beter te beschermen. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het bouwen van 100.000 woningen per jaar, het verhogen van de rol van woningcorporaties, het beperken van huurstijgingen en het aanpakken van leegstand en grondspeculatie. Hun visie is dat wonen een publiek recht is, niet een marktproduct, en dat iedereen toegang moet hebben tot een betaalbare en kwalitatief goede woning.
100.000 betaalbare woningen per jaar bouwen
GroenLinks-PvdA wil de woningnood oplossen door fors meer betaalbare woningen te bouwen, met een nadruk op huur én koop, en met een centrale rol voor woningcorporaties. De partij ziet woningbouw als een publieke taak en wil de regie terugpakken van de markt.
“Met het grootste investeringsprogramma in decennia gaan we ruim 100.000 woningen per jaar bouwen.”
“We versnellen de bouw door regels te versimpelen en de stikstofimpasse op te lossen. En we zorgen dat wat er gebouwd wordt ook betaalbaar is.”
“Het aantal nieuwbouwwoningen moet omhoog, zowel huur als koop. Een nieuwe regering komt direct met een Wet versnelling woningbouw.”
Woningcorporaties krijgen grotere rol en meer middelen
De partij wil woningcorporaties zonder winstoogmerk (Woningbouwcorporaties Nieuwe Stijl) een centrale rol geven bij de bouw van betaalbare woningen, met hogere inkomensgrenzen zodat ook de middenklasse toegang krijgt. Ze schaffen de winstbelasting voor deze corporaties af en verstrekken gunstige leningen.
“De Woningbouwcorporaties Nieuwe Stijl gaan bouwen voor de sociale meerderheid. De inkomensgrenzen gaan omhoog, zodat twee derde van Nederland tot de doelgroep behoort.”
“De Woningcorporaties Nieuwe Stijl gaan jaarlijks tienduizenden woningen extra bouwen.”
“De Woningcorporaties Nieuwe Stijl betaalt geen winstbelasting. De wet passen we daarvoor aan. Daarmee ontstaat extra investeringsruimte voor de bouw van nieuwe woningen, renovatie en verduurzaming.”
Huurprijzen begrenzen en huurders beschermen
GroenLinks-PvdA wil huurders beschermen tegen woekerhuren en onzekere huurcontracten. Ze stellen een wettelijke bovengrens aan huurstijgingen voor, willen de markt minder invloed geven op de huurprijs, en leggen de verantwoordelijkheid voor verduurzaming bij verhuurders.
“Om explosieve huurstijgingen te voorkomen, komt er een wettelijke bovengrens aan de toegestane huurstijging.”
“De wettelijke bescherming tegen woekerhuren gaat gelden voor alle huurwoningen.”
“Huurders betalen letterlijk de rekening als verhuurders weigeren een woning te isoleren. Wij leggen de verantwoordelijkheid waar die hoort: bij de verhuurder.”
Speculatie en leegstand aanpakken
De partij wil grondspeculatie en leegstand tegengaan door speculatiewinsten af te romen, opkoopbescherming in te voeren, leegstand te belasten en de overheid meer regie te geven over grond en woningbouw.
“Een eerlijk deel van deze speculatiewinst vloeit terug naar de samenleving, zodat we het kunnen gebruiken voor woningbouw.”
“Met een opkoopbescherming zorgen we dat woningen naar mensen gaan die er gaan wonen, in plaats van naar speculanten die alleen woningen kopen om ze weer met winst door te verkopen.”
“Met een gemeentelijke heffing op langdurig leegstaande woningen gaan we ook leegstand tegen.”
“Als de overheid grond opkoopt, kunnen we sneller bouwen en de huren en huizenprijzen betaalbaar houden.”
Betaalbare koopwoningen voor starters
GroenLinks-PvdA wil starters helpen door een startersfonds op te richten dat een deel van de koopprijs financiert, huizenprijzen te begrenzen en transparantie bij het kopen van woningen te vergroten.
“We stellen meer geld beschikbaar om starters te helpen bij het financieren van hun eerste koopwoning. Dat doen we via een startersfonds dat tot 30% van de koopprijs financiert.”
“We willen koopwoningen weer bereikbaar maken voor starters. Daarom gaan we de huizenprijsstijgingen beperken.”
“Voortaan krijgen huizenkopers standaard het recht op een bedenktermijn van twee weken. Net als in Noorwegen worden alle biedingen openbaar.”
Het CDA erkent de woningnood als een urgent maatschappelijk probleem en kiest expliciet voor de woningzoekende. Hun belangrijkste voorstellen zijn het bouwen van minimaal 100.000 woningen per jaar (waarvan twee derde betaalbaar), het stimuleren van doorstroming en het toegankelijker maken van de woningmarkt door onder meer de hypotheekrenteaftrek geleidelijk af te bouwen. De partij legt nadruk op regionale spreiding, betaalbaarheid, snellere procedures en het versterken van gemeenschappen.
Minimaal 100.000 woningen per jaar, focus op betaalbaarheid
Het CDA wil de woningnood aanpakken door fors te bouwen, met nadruk op betaalbare woningen voor starters, gezinnen en ouderen. Ze stellen duidelijke productie-eisen en willen dat in elke gemeente ruimte blijft voor verschillende segmenten.
“We willen een stabiele productie van minimaal honderdduizend woningen per jaar. Het uitgangspunt is twee derde betaalbaar waarvan 30 procent sociale huur.”
“Het principe van ‘straatje erbij’ wordt uitgebreid tot een volwaardig programma voor ‘buurtje erbij’ of ‘wijkje erbij’, zodat jongeren in hun eigen dorp kunnen blijven wonen en we niet alleen huizen, maar ook gemeenschappen bouwen.”
Hypotheekrenteaftrek geleidelijk afbouwen voor meer betaalbaarheid
Het CDA wil de woningmarkt toegankelijker en betaalbaarder maken door de hypotheekrenteaftrek geleidelijk af te bouwen, met oog voor bestaande huiseigenaren en een evenredige verlaging van de inkomstenbelasting.
“Daarom bouwen we de hypotheekrenteaftrek geleidelijk af. De opbrengsten gebruiken we een op een om de inkomstenbelasting te verlagen.”
“De geleidelijke afbouw vindt plaats over een lange transitieperiode van dertig jaar, zodat huiseigenaren die met de aftrek rekening hebben gehouden in hun financiële planning, niet in de knel komen.”
Snellere en eenvoudigere bouwprocedures
Het CDA wil juridische en bureaucratische belemmeringen voor woningbouw verminderen door bezwaarprocedures te verkorten, het belang van woningzoekenden wettelijk vast te leggen en de Wet kwaliteitsborging te evalueren.
“We verkorten bezwaarprocedures door de Omgevingswet aan te passen, om het stapelen van bezwaar op bezwaar tegen te gaan.”
“We leggen wettelijk het belang van woningzoekenden vast, zodat zij belanghebbenden worden in woningbouwprocedures en dit expliciet wordt meegewogen.”
“De huidige Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) zorgt voor disproportionele kosten bij kleinere bouwprojecten, vertraagt de bouw en leidt tot bureaucratie en onduidelijkheid. Daarom wordt de wet versneld geëvalueerd om te zien hoe deze moet worden aangepast.”
Doorstroming bevorderen en nieuwe woonvormen stimuleren
Het CDA wil de doorstroming op de woningmarkt bevorderen, onder meer door levensloopgeschikte woningen voor ouderen te bouwen en mantelzorg- en hofjeswoningen mogelijk te maken.
“We stimuleren de doorstroming in de woningmarkt. Dit begint bij het bouwen van voldoende levensloopgeschikte woningen voor ouderen.”
“Vergunningsvrije bouw van mantelzorgwoningen op eigen erf moet mogelijk zijn voor minimaal tien jaar. We verruimen dit naar andere tijdelijke woonvormen voor familie en naasten.”
“Er komt een landelijk plan voor de bouw van hofjes voor senioren en mantelzorgwoningen.”
Betaalbare huur en koop, met aandacht voor middenhuur
Het CDA wil betaalbare huren, vooral in het middensegment, en geeft huurders de mogelijkheid hun corporatiewoning te kopen. Ze kiezen voor inflatievolgend huurbeleid en willen verhuur door kleine particuliere verhuurders mogelijk houden.
“We zetten fors in op het bouwen van nieuwe huurwoningen in het middensegment. Dit is nodig zodat groepen als leraren, verpleegkundigen en politieagenten toegang krijgen tot een passende woning.”
“Voor sociale huur kiezen we voor inflatievolgend huurbeleid. Huurders en verhuurders hebben zo voor een lange termijn zekerheid over hun woonlasten.”
“Huurders mogen hun corporatiewoning kopen onder redelijke voorwaarden. De opbrengst gaat naar nieuwbouw, verduurzaming en herstructurering.”
Gemeentelijke regie en regionale spreiding
Het CDA wil dat gemeenten meer regie krijgen over woningbouw, met ruimte voor reservering van nieuwbouwwoningen voor eigen inwoners of specifieke doelgroepen, en inzet van werkgevers op eigen terrein.
“We stimuleren gemeenten met de Huisvestingswet een deel van de nieuwbouwwoningen te reserveren voor eigen inwoners of voor specifieke doelgroepen, zoals leraren, agenten en zorgmedewerkers.”
“We geven werkgevers ruimte om op eigen terrein te bouwen of mede te investeren in gemeentelijke projecten.”
De ChristenUnie ziet wonen als een eerste levensbehoefte en wil de wooncrisis aanpakken door fors meer betaalbare woningen te bouwen, met nadruk op sociale huur en gemengde wijken. Ze investeren miljarden extra in woningbouw, willen regels en procedures versimpelen, en geven woningcorporaties meer ruimte om te investeren. Hun visie is gericht op rechtvaardigheid, leefbare gemeenschappen en het tegengaan van ongelijkheid op de woningmarkt.
100.000 betaalbare woningen per jaar bouwen
De ChristenUnie wil het woningtekort terugdringen door jaarlijks 100.000 nieuwe woningen te bouwen, waarvan minstens twee derde betaalbaar is, inclusief 30% sociale huur. Ze investeren hiervoor miljarden extra en willen bestaande afspraken versneld uitvoeren. Dit moet vooral jongeren, starters, gezinnen en ouderen helpen aan passende woonruimte.
“We bouwen 100.000 woningen per jaar, waarvan ten minste tweederde goed te betalen is voor mensen met een gewoon inkomen. Daarvoor trekken we de komende jaren miljarden extra uit en maken we ruimte voor ontmoeting in buurten.”
“Er is een groot tekort aan woningen: naar schatting 400.000. Om dat in te lopen, moeten we elk jaar 100.000 nieuwe woningen bouwen. De ChristenUnie wil dat dit tempo echt gehaald wordt, en maakt daar het komende decennium 20 miljard euro extra voor vrij: 10 miljard extra investeringen in betaalbare woningbouw en structureel een miljard per jaar door woningcorporaties meer investeringsruimte te bieden dan ze nu hebben.”
“We willen dat wonen weer betaalbaar wordt voor iedereen. Daarom zorgen we dat minstens twee derde van de nieuw te bouwen huizen betaalbaar is, waaronder 30 procent sociale huur.”
Meer investeringsruimte en rol voor woningcorporaties
De partij wil woningcorporaties meer financiële ruimte geven, zodat zij meer betaalbare huurwoningen kunnen bouwen, ook voor mensen met een modaal inkomen. Dit moet zonder ingewikkelde regels en met voordelige leningen.
“Ze mogen een deel van hun winst opnieuw investeren in nieuwe woningen (de herbestedingsreserve), dat levert elk jaar een miljard euro extra op voor meer betaalbare huizen. Ook mogen corporaties makkelijker investeren in huurwoningen voor mensen met een modaal inkomen, zonder ingewikkelde regels of toetsen.”
“Voor deze woningen kunnen ze bovendien voordelig geld lenen bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW).”
Versnellen en vereenvoudigen van bouwprocedures
De ChristenUnie wil de bouw van woningen versnellen door vergunningprocedures te versimpelen en te versnellen, zodat er sneller gebouwd kan worden en het woningtekort sneller wordt aangepakt.
“We versimpelen en versnellen daarom vergunningprocedures, zodat de meeste tijd gaat naar het bouwen zelf.”
Gemengde wijken en leefbare gemeenschappen
De partij streeft naar gemengde wijken waar mensen met verschillende inkomens samenleven, en wil maximaal ruimte geven aan wooncoöperaties en collectieve woonvormen. Dit moet segregatie tegengaan en de sociale samenhang versterken.
“We zorgen voor gemengde wijken, waar mensen met verschillende achtergronden en inkomens samenleven. Gemeenten krijgen de opdracht om dit niet alleen op papier, maar juist op wijkniveau in te vullen.”
“We geven maximaal ruimte aan wooncoöperaties, gemeenschappelijke woonvormen of vormen van collectief particulier opdrachtgeverschap, door regelgeving daarvoor te vereenvoudigen.”
Slimmer gebruik van bestaande woningen en gebouwen
Naast nieuwbouw wil de ChristenUnie bestaande gebouwen beter benutten, bijvoorbeeld door leegstaande kantoren om te bouwen tot woningen, grote woningen te splitsen, en hospitaverhuur te stimuleren.
“Bestaande gebouwen benutten we beter, bijvoorbeeld door leegstaande kantoren en gebouwen om te bouwen tot woningen, grote woningen te splitsen of door een extra verdieping op bestaande huizen toe te voegen (optoppen).”
“We stimuleren hospitaverhuur en maken de regels en huurbescherming daarvoor eenvoudiger.”
Eerlijkere woningmarkt en aanpak fiscale ongelijkheid
De ChristenUnie wil de fiscale voordelen voor huiseigenaren (zoals hypotheekrenteaftrek) afbouwen en het eigenwoningforfait over de eerste miljoen euro afschaffen, om de ongelijkheid tussen huurders en kopers te verkleinen.
“Door de hypotheekrenteaftrek worden woningzoekenden en huurders op achterstand gezet ten opzichte van woningeigenaren. ... wil de ChristenUnie deze regeling de komende decennia geleidelijk afbouwen. Tegelijkertijd schaffen we het eigenwoningforfait af over de eerste miljoen euro, zodat over de eerste miljoen euro aan woningwaarde geen belasting meer hoeft te worden betaald.”
Meer woningen voor specifieke doelgroepen (starters, ouderen, studenten)
De partij wil dat gemeenten voldoende seniorenwoningen en hofjes bouwen, starters meer kansen geven op de koopmarkt, en meer studentenkamers realiseren.
“Elke gemeente moet daarom ook voldoende seniorenwoningen en hofjes voor ouderen bouwen. Plannen hiervoor leggen zij vast in hun volkshuisvestingsprogramma. Gemeenten kunnen een deel van de nieuw te bouwen sociale huurwoningen reserveren voor starters.”
“We bouwen studentenkamers zodat studenten in de stad kunnen wonen waar ze studeren en hun sociale leven opbouwen.”
Landelijke regie en ruimtelijk rentmeesterschap
De ChristenUnie wil landelijke regie op grote woningbouwopgaven en pleit voor zorgvuldig omgaan met de schaarse ruimte, met oog voor toekomstige generaties.
“Voor grote woningbouwopgaven komt een landelijke aanpak, zoals eerder bij de VINEX-wijken. Zo zorgen we dat bouwen sneller en beter gebeurt, op plekken die toekomstbestendig en bereikbaar zijn.”
“Het vraagt zorgvuldigheid én visie om keuzes te maken over wonen, werken, natuur en infrastructuur.”
D66 beschouwt wonen als een basisrecht en wil de woningmarkt fundamenteel hervormen door fors meer betaalbare en duurzame woningen te bouwen, met speciale aandacht voor starters, ouderen en kwetsbare groepen. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het bouwen van tien nieuwe steden, het verplichten van sociale huur bij nieuwbouw, het stimuleren van doorstroming, het afbouwen van fiscale voordelen voor koopwoningen en het versnellen van procedures. D66 wil zo de woningnood aanpakken, de doorstroming bevorderen en de woonlasten eerlijker verdelen.
Tien nieuwe steden en forse woningbouw
D66 wil het woningtekort structureel oplossen door grootschalige nieuwbouw, waaronder tien nieuwe steden, en door bestaande wijken te verdichten en te herontwikkelen. Dit moet zorgen voor voldoende betaalbare woningen voor verschillende doelgroepen en een betere doorstroming.
“D66 wil tien nieuwe steden bouwen, vooral bij bestaande steden of kernen en bij grote ov-knooppunten.”
“De politiek wil al jaren meer huizen bouwen, maar het lukt nog steeds niet goed genoeg. Daardoor kunnen veel Nederlanders niet verder in het leven, omdat ze geen eigen dak boven het hoofd kunnen vinden.”
“We richten een Rijksgrondfaciliteit (een landelijke grondbank) op, zodat de grond die het Rijk in bezit heeft of krijgt, ingezet kan worden om sneller huizen te bouwen. We maken jaarlijks €2 miljard euro vrij om de woningbouw uit het slop te halen.”
Verplicht aandeel sociale huur en betaalbare woningen
D66 wil wettelijk vastleggen dat bij nieuwbouw minimaal 30% sociale huur wordt gerealiseerd en investeert in sociale huur, middenhuur en betaalbare koop. Dit moet gemengde wijken en betere toegang tot betaalbare woningen garanderen.
“We leggen wettelijk vast dat bij nieuwbouw in elke gemeente minstens 30% sociale huur komt, zodat gemeenschappen in wijken gemengd blijven.”
“We willen dat meer mensen een goede, betaalbare woning kunnen vinden. Daarom investeren we grootschalig in de sociale huur, de middenhuur en betaalbare koop. Voor de bouw van sociale huur en middenhuur gaat de btw omlaag, zodat het aantrekkelijker wordt om betaalbare huizen te bouwen.”
Bevorderen doorstroming en passende woningen voor ouderen
D66 wil de doorstroming op de woningmarkt stimuleren door meer passende woningen voor ouderen te bouwen en financiële onzekerheden bij verhuizen weg te nemen. Dit moet ruimte creëren voor starters en gezinnen.
Bescherming en rechten voor huurders
D66 wil huurders meer bescherming bieden, onder andere door het verbeteren van slecht geïsoleerde woningen en het geven van meer zeggenschap over verduurzaming. Ook wordt woningdelen gestimuleerd.
“Huurders krijgen meer bescherming en zeggenschap over verduurzaming.”
“Verhuurders worden verplicht om huizen met een slecht energielabel te verbeteren. Ze mogen die investering op termijn terugverdienen via een bescheiden huurverhoging, maar wel zodat huurders er per saldo altijd op vooruitgaan.”
“D66 stelt een tijdelijke crisisregel in. Iedereen mag één kamer verhuren zonder dat dat negatieve financiële gevolgen heeft voor een uitkering, de belasting, de huur of een hypotheek. Zo stimuleren we woningdelen.”
Fiscale hervorming: afbouw hypotheekrenteaftrek en belasting op woningbezit
D66 wil de fiscale voordelen van koopwoningen verminderen en beleggers zwaarder belasten, om de woningmarkt eerlijker te maken en prijsstijgingen te remmen.
“We bouwen het belastingvoordeel van woningbezit af en gaan beleggers meer belasten.”
“We verkleinen de verschillen in fiscale voordelen tussen huurders en mensen met een koopwoning. Dit doen we onder andere via de afbouw van de hypotheekrenteaftrek, verlaging van het btw-tarief op nieuwbouw en aanscherping van het eigenwoningforfait voor de duurste huizen.”
Versnellen en vereenvoudigen van procedures
D66 wil bezwaarprocedures rond woningbouw versnellen en korter maken, zodat het recht op een woning beter in balans komt met het recht op bezwaar.
“Op dit moment lopen veel woningbouwprojecten vast door allerlei lange procedures voor bezwaar en beroep. Het recht om bezwaar te maken is nu vaak sterker dan het recht op een woning. D66 wil dit in balans brengen. Daarom maken we bezwaarprocedures sneller en korter.”
Duurzame en energiezuinige woningen
D66 zet in op grootschalige verduurzaming van bestaande woningen, met een isolatieplan en het aanpakken van funderingsproblemen, zodat wonen betaalbaar en milieuvriendelijker wordt.
“We starten een grootschalig isolatieplan: vóór 2030 verduurzamen we minimaal 1 miljoen huurwoningen.”
“Een half miljoen huizen heeft problemen met de fundering. We gebruiken het Fonds Duurzaam Funderingsherstel om dit aan te pakken. We gaan dit fonds landelijk inzetten, om te beginnen bij kwetsbare wijken.”
De Partij voor de Dieren ziet wonen als een grondrecht en wil het woningaanbod loskoppelen van de markt, met nadruk op betaalbaarheid, duurzaamheid en het tegengaan van speculatie. Ze pleiten voor meer sociale huurwoningen, het benutten van bestaande gebouwen, het verduurzamen van de woningvoorraad en het ontmoedigen van huisjesmelkerij en leegstand. Hun visie is gericht op een eerlijke, groene en sociale volkshuisvesting waarin woningen geen handelswaar zijn.
Wonen loskoppelen van de markt en volkshuisvesting centraal
De PvdD wil wonen niet langer als verdienmodel behandelen, maar als een recht. Ze stellen dat de wooncrisis het gevolg is van politieke keuzes die speculatie en huisjesmelkerij mogelijk maakten. De partij wil terug naar volkshuisvesting, met een overheid die stuurt op betaalbare, passende woningen voor iedereen.
“Wonen is een recht, geen verdienmodel. Daarom koppelt de Partij voor de Dieren wonen los van de markt. Zonder winstoogmerk ontstaat ruimte voor een veel passender woningaanbod.”
“De wooncrisis kan alleen worden opgelost als gevestigde financiële belangen plaatsmaken voor de belangen van mensen die een woning nodig hebben, van woningmarkt naar volkshuisvesting.”
Meer sociale huurwoningen en betaalbaarheid waarborgen
De partij wil het aandeel sociale huurwoningen vergroten, huurprijzen maximeren en de toegang tot sociale huur verbreden. Ook willen ze de verkoop van sociale huurwoningen beperken en de huren bevriezen.
“Er komen meer betaalbare woningen: minimaal 40% van de nieuwbouwwoningen is sociale huur.”
“De huren worden voor de komende vijf jaar bevroren. Ook in de vrije sector worden de maximale huurprijzen beperkt.”
“Er worden geen sociale huurwoningen meer verkocht, tenzij deze minstens een-op-een vervangen worden in dezelfde gemeente.”
“Door de maximale inkomensgrens te verhogen worden sociale huurwoningen toegankelijk voor meer mensen.”
Leegstand, huisjesmelkerij en speculatie aanpakken
De PvdD wil leegstand en speculatie tegengaan door heffingen, beperking van het aantal verhuurpanden per particuliere verhuurder en het dwingend maken van het woningwaarderingsstelsel (WWS).
“Een heffing op leegstand en braakliggende grond bij (woning)bouwprojecten maakt het onaantrekkelijk om panden leeg te laten staan en te speculeren met bouwgrond.”
“We beperken het aantal panden dat een particuliere verhuurder mag verhuren.”
“We maken het woningwaardenstelsel (WWS) dwingend, zodat we excessieve huurprijzen tegengaan en voorkomen dat huisbazen het puntensysteem voor kamers omzeilen.”
Slimmer en duurzamer gebruik van bestaande gebouwen
De partij wil bestaande bebouwing beter benutten door transformatie van kantoren, aanpak van leegstand, splitsen en optoppen van woningen, en het stimuleren van doorstroming. Nieuwbouw moet duurzaam, circulair en klimaatbestendig zijn.
“Allereerst wordt bestaande bebouwing slimmer benut. Denk aan het transformeren van kantoorpanden, het aanpakken van leegstand, het optoppen en splitsen van bestaande woningen en het stimuleren van doorstroming.”
“Alle nieuwbouw wordt circulair gebouwd, gasvrij, natuurinclusief, minstens energieneutraal, en zo mogelijk energiepositief.”
Woningbouw combineren met natuurherstel en stikstofreductie
De PvdD koppelt het oplossen van het woningtekort aan het terugdringen van de veehouderij, waardoor landbouwgrond vrijkomt voor natuur en woningbouw, zonder dat dit ten koste gaat van leefbaarheid en biodiversiteit.
“Door een krimp van het aantal dieren in de veehouderij komt er landbouwgrond vrij voor natuur en woningbouw.”
“Door boeren te helpen overschakelen naar plantaardige landbouw komt er veel grond vrij die we veel beter kunnen verdelen. Verreweg het grootste deel daarvan zetten we om naar natuur zodat de biodiversiteit kan herstellen. Zo ontstaat ruimte voor woningen aan de rand van bestaande woonkernen, zonder dat dit ten koste gaat van leefbaarheid, landschaps- en cultuurhistorie en de natuur.”
Verduurzaming en energiezuinigheid van de woningvoorraad
De partij wil dat alle woningen in 2030 energieneutraal zijn, met een nationaal renovatiefonds en strengere eisen aan isolatie en energiegebruik, om energiearmoede te bestrijden.
“Er komt een duidelijk plan voor verduurzaming van de woningvoorraad met afrekenbare doelen. De woningvoorraad is in 2030 energieneutraal.”
“Er komt een nationale doelstelling om energiearmoede uit te bannen en een renovatiefonds voor grootschalige verduurzaming van woningen met oog voor kwetsbare huishoudens.”
FVD wil het woningbezit stimuleren en de woningmarkt hervormen door belastingvoordelen voor eigenaren te behouden, het bouwen van 100.000 woningen per jaar te versnellen (met voorrang voor Nederlanders), en regulering en duurzaamheidseisen te schrappen. Ze willen de huurmarkt liberaliseren, sociale huur beperken, en verhuurders meer vrijheid geven. Hun visie draait om betaalbaarheid, eigenaarschap en minder overheidsbemoeienis.
Eigen woning fiscaal beschermen en stimuleren
FVD ziet de eigen woning als essentieel voor vrijheid en gezinsleven en wil deze fiscaal beschermen. Ze willen de hypotheekrenteaftrek behouden, het aftrektarief verhogen, de eigen woning in box 1 houden, het eigenwoningforfait afschaffen, en de overdrachtsbelasting verlagen met een ruime startersvrijstelling.
“De eigen woning vormt het fundament van vrijheid, veiligheid en gezinsleven. Wat ons betreft is bezit daarvan heilig. Daarom blijft de eigen woning in box 1: nooit belasting over je eigen huis, dus ook geen eigenwoningforfait. De hypotheekrenteaftrek behouden we en het maximale aftrektarief gaat terug omhoog naar 52%.”
“We zetten de overdrachtsbelasting vast op 2%, ook voor bedrijven en investeerders, zodat de woningmarkt toegankelijk blijft voor iedereen.”
“We schrappen de leeftijds- en woningprijsgrens uit de startersvrijstelling; de eerste woning is altijd vrij van overdrachtsbelasting, zodat kopen bereikbaar wordt voor iedereen.”
Jaarlijks 100.000 woningen bouwen, regels schrappen
FVD wil het woningtekort oplossen door jaarlijks 100.000 woningen te bouwen, met voorrang voor Nederlanders. Ze willen milieu-, stikstof- en duurzaamheidseisen schrappen om de bouw te versnellen en goedkoper te maken.
“We bouwen snel 100.000 woningen per jaar, schrappen beknellende klimaat- en stikstofregels, en stoppen gedwongen verduurzaming om kapitaal vrij te maken voor nieuwbouw.”
“We bouwen jaarlijks 100.000 nieuwe woningen met voorrang voor Nederlanders, zodat het woningtekort verdwijnt.”
“We stoppen met verplichte duurzaamheidseisen, zodat bouwen makkelijker en goedkoper wordt.”
Huurmarkt liberaliseren, sociale huur beperken
FVD wil de huurmarkt vrijer maken door de Wet Betaalbare Huur af te schaffen, verhuurders volledige vrijheid te geven in de keuze van huurders, en het aandeel sociale huurwoningen te verkleinen. Statushouders krijgen geen voorrang meer; Nederlanders gaan voor.
“De Wet Betaalbare Huur is een aanval op het eigendomsrecht en leidt tot minder aanbod. Wij schaffen deze wet af, zodat verhuurders weer durven investeren en middenhuurwoningen terugkeren. Verhuurders bepalen zelf wie hun huurder is.”
“We verkleinen het aandeel sociale huurwoningen, zeker in grote steden. Het verplicht opleggen van sociale woningbouwpercentages bij private projecten verdwijnt. Statushouders krijgen geen voorrang meer in de sociale sector – Nederlanders gaan voor.”
“We stoppen met de verplichting voor private projecten om sociale woningen te bouwen, zodat bouwen weer rendabel wordt.”
Woningcorporaties laten verkopen aan huurders
FVD wil huurders de kans geven hun woning van corporaties over te nemen, zodat meer mensen eigenaar kunnen worden.
Studieschuld niet meetellen, huurgeschiedenis wel
Om starters te helpen, wil FVD dat studieschulden niet meetellen bij hypotheekaanvragen, maar een goede huurgeschiedenis juist wel.
“Studieschuld mag nooit meetellen bij een hypotheekaanvraag, maar een goede huurgeschiedenis wél.”
“We tellen studieschulden niet mee bij hypotheekaanvragen, deze zijn immers risicoloos voor de bank omdat ze gepauzeerd kunnen worden, zodat starters sneller een huis kunnen kopen.”
“We wegen de huurgeschiedenis van de laatste drie jaar mee bij hypotheekaanvragen. Mensen die vergelijkbare huurlasten hebben kunnen dragen, kunnen dezelfde hypotheeklast dragen.”
JA21 stelt dat de woningnood in Nederland het gevolg is van falend beleid, met name door onvoldoende bouwen en hoge migratie. De partij wil de woningmarkt vlot trekken door meer te bouwen, migratie te beperken, fiscale en juridische belemmeringen weg te nemen, en specifieke maatregelen te nemen voor ouderen en jonge gezinnen. Hun visie is pragmatisch: bouwen naar behoefte, doorstroming bevorderen, en de markt meer ruimte geven.
Bevolkingsgroei en migratie beperken om woningnood te bestrijden
JA21 ziet de snelle bevolkingsgroei, vooral door migratie, als de belangrijkste oorzaak van de woningnood en wil deze groei juridisch beperken. Dit moet de druk op de woningmarkt structureel verlichten.
“Minstens de helft van de nieuw te bouwen woningen is nu nodig om de bevolkingsgroei door migratie bij te houden. Dit is een onhoudbare situatie. JA21 wil dat de overheid een beleid gaat ontwikkelen om de bevolkingsgroei van Nederland te beperken. Dat betekent onder meer het juridisch verankeren van migratie plafonds en scherpe selectie van arbeidsmigranten en gezinshereniging.”
“De oplossing van de structurele woningnood zit dus niet alleen met het zo snel mogelijk beginnen met bouwen maar ook met een visie op de toekomst: waar is niet alleen nu, maar ook over 20 tot 40 jaar behoefte aan? Hiervoor kijken wij naar migratie, en naar balans in het woningaanbod.”
Meer bouwen en woningmarkt flexibiliseren
JA21 wil de woningbouw versnellen door juridische, fiscale en regeldrukbelemmeringen weg te nemen, fabrieksmatige bouw te stimuleren, en bestaande vastgoedvoorraad beter te benutten. De markt moet meer ruimte krijgen om het aanbod af te stemmen op de vraag.
“Dat de markt de ruimte krijgt om de woningproductie af te stemmen op de demografische trends, zowel qua woningtype, grootte en regionale verschillen.”
“Een nieuwe nota Ruimte realiseren waarbij nieuwe locaties voor woningbouw worden aangewezen.”
“Het benutten van de huidige vastgoedvoorraad door optoppen, transformeren en splitsen van gebouwen en woningen waardoor gebruik gemaakt kan worden van bestaande infrastructuur en de stikstofuitstoot beperkter is.”
“Fabrieksmatige bouw stimuleren ook voor woningen met name in het segment één en tweepersoonshuishoudens zonodig aangevuld met import van fabrieksmatig geproduceerde modulaire tiny houses uit het buitenland.”
“Het op korte termijn ontgrendelen van de huurmarkt door bijvoorbeeld het toestaan van tijdelijke contracten voor bredere doelgroepen, directe aanpassingen van het woningwaarderingsstelsel, (tijdelijke) fiscale en regeldruk verlichting waardoor binnen enkele maanden een grotere, flexibeler huuraanbod ontstaat zonder bestaande huurders te benadelen.”
“Snellere juridische en bestuurlijke routes realiseren. JA21 pleit voor een herziening of uitbreiding van de crisis- en herstelwet specifiek voor stikstof waarbij woningbouw en infrastructuur als dringend belang projecten worden aangewezen en tijdelijk kunnen worden vrijgesteld.”
Doorstroming bevorderen en ouderenhuisvesting stimuleren
JA21 wil de doorstroming op de woningmarkt verbeteren door ouderen te stimuleren grotere woningen te verlaten en nieuwe woonvormen voor senioren te bouwen, zoals bejaardenhuizen en hofjes.
“Doorstroming faciliteren wanneer ouderen grotere woningen willen verlaten en deze geschikt maken voor meer één – en tweepersoonshuishoudens. Dit bijvoorbeeld door weer bejaardenhuizen te bouwen en moderne vormen van ouderenhuisvesting te stimuleren, zoals woonconcepten waarbij senioren samenwonen rondom een gemeenschappelijk hofje gericht op onderlinge hulp, zelfstandigheid en sociale cohesie.”
Koopwoning bereikbaar maken voor jonge gezinnen
JA21 wil jonge gezinnen met een laag of middeninkomen helpen aan een koopwoning via fiscale stimulansen en creatieve eigendomsmodellen zoals huurkoop.
“Jonge gezinnen met een relatief laag gezamenlijk inkomen kunnen vaak de gemiddelde starterswoning niet betalen. Veel jonge mensen ervaren momenteel een gevoel van uitzichtloosheid op de woningmarkt en overwegen zelfs om die reden het land te verlaten. JA21 wil daarom met een samenhangend pakket komen van maatregelen zoals fiscale stimulansen en creatieve eigendomsmodellen zoals huurkoop, om de acute woningnood voor jonge gezinnen te verlichten.”
Fiscale maatregelen en erfpacht hervormen
JA21 wil de overdrachtsbelasting voor particuliere woningen afschaffen, de fiscale druk op de huurwoningmarkt verlagen, en consumenten beschermen tegen stijgende erfpacht.
“De overdrachtsbelasting voor particuliere woningen geheel afschaffen, hetgeen ook de doorstroming zal bevorderen.”
“Dat het investeringsvertrouwen terugkeert, bijvoorbeeld door het de Wet betaalbare huur in te trekken, door de fiscale druk op de huurwoningmarkt te verlagen, door op termijn te komen tot een afbouw van de huurregulering naar een huurvorming vanuit de markt, én door een duidelijk en voorspelbaar overheidsbeleid.”
“Consumentenbescherming wettelijk vastleggen om plotselinge en exorbitante stijgingen van de erfpachtcanon te beëindigen.”
Isolatie en verduurzaming van woningen
JA21 wil inzetten op het isoleren van woningen als onderdeel van een pragmatisch energiebeleid.
“Vol inzetten op isoleren van woningen.”
NSC vindt dat het woningtekort een urgente crisis is die vraagt om stevige regie van de overheid en snelle bouw van betaalbare (huur- en koop)woningen, met speciale aandacht voor sociale huur en middeninkomens. Ze willen jaarlijks 100.000 woningen bouwen, procedures versnellen, en concrete maatregelen nemen om doorstroming, betaalbaarheid en toegankelijkheid te verbeteren. De partij kiest voor harde prestatieafspraken, fiscale stimulansen en innovatieve bouwvormen om het woningaanbod structureel te vergroten.
Jaarlijks 100.000 (betaalbare) woningen bouwen
NSC wil het woningtekort structureel aanpakken door jaarlijks 100.000 woningen te realiseren, waarvan een groot deel sociaal en betaalbaar is. Ze zien dit als noodzakelijk om de wooncrisis te bestrijden en bestaanszekerheid te bieden aan verschillende groepen, waaronder starters, gezinnen en ouderen.
Versnellen en vereenvoudigen van procedures
Om de bouw te versnellen, wil NSC bureaucratische barrières wegnemen, bezwaarprocedures inkorten en gemeenten en provincies aan strikte termijnen binden. De minister krijgt een centrale regierol en kan knopen doorhakken bij knelpunten.
“De wooncrisis is vooral een uitvoeringscrisis. Nieuw Sociaal Contract wil sneller kunnen bouwen door bureaucratische barrières weg te nemen en besluiten af te dwingen.”
“De gemeentelijke goedkeuring van bouwplannen wordt aan strikte termijnen gebonden en de mogelijkheden voor bezwaar en beroep worden ingeperkt.”
Meer sociale huur en betaalbare middenhuur/koop
NSC wil het aandeel sociale huurwoningen vergroten en betaalbare koop- en middenhuurwoningen stimuleren, onder meer door prestatieafspraken met corporaties en marktpartijen. Dit moet vooral starters, eenverdieners en mensen met een smalle beurs helpen.
“We streven naar een aandeel van 30% sociale huur en van 2/3de betaalbare koop en midden-huur.”
“We willen langjarige verplichte afspraken maken met woningbouwcorporaties over de bouw van nieuwe woningen tot 2035. Deze prestatieafspraken tussen Rijk en woningcorporaties zijn gekoppeld aan heldere woningbouwdoelen per regio.”
Doorstroming en woningruil bevorderen
Om de bestaande woningvoorraad beter te benutten, stimuleert NSC doorstroming, woningruil en het bouwen van meer seniorenwoningen. Dit moet ervoor zorgen dat mensen in een woning kunnen wonen die past bij hun levensfase en behoeften.
“Op het moment dat iemand te groot woont, moet het mogelijk worden om van woning te ruilen met iemand die te klein woont. Dit zien we als gewenste woningruil.”
“Nieuw Sociaal Contract wil dat er meer seniorenwoningen komen, zodat Harry naar een geschikte woning kan verhuizen en zijn grotere woning weer vrijkomt voor een jong gezin.”
Huurders beschermen en betaalbaarheid waarborgen
NSC wil huurders beschermen tegen excessieve huurprijzen door maximale huurverhogingen te koppelen aan inflatie en een huurregister in te voeren. Speculatie met woningen wordt ontmoedigd via fiscale maatregelen.
“Om huren betaalbaar te houden, worden huurverhogingen in de sociale sector gemaximeerd op inflatie. Voor midden-huur en de vrije sector geldt een maximum van inflatie plus 1%.”
“Er komt een landelijk huurregister waarin gemeenten in elk geval kunnen zien wie actief zijn op de particuliere huurmarkt, welke huizen ze verhuren en wat de punten van deze huizen zijn.”
“Wie een koophuis binnen drie jaar na aankoop doorverkoopt, moet een heffing op overdrachtsbelasting betalen. Zo maken we speculatie met woningen minder aantrekkelijk en worden prijzen minder opgedreven.”
Innovatieve en flexibele woonvormen stimuleren
NSC wil het makkelijker maken om woningen te splitsen, flexwoningen te bouwen en collectieve woonvormen te stimuleren. Dit moet bijdragen aan een sneller en diverser woningaanbod, passend bij verschillende doelgroepen.
“Het moet eenvoudiger worden om woningen te splitsen, op te toppen, of om leegstaande kantoorpanden te transformeren naar woonruimte. Waar mogelijk vergunningsvrij.”
“Voor bepaalde doelgroepen kunnen flexwoningen uitkomst bieden. Op basis van de Omgevingswet kunnen tijdelijke woningen snel worden geplaatst.”
“In collectieve woonvormen zoals wooncoöperaties, collectief particulier opdrachtgeverschap en geclusterde woonvormen voor ouderen leven mensen samen en krijgen buurten een impuls.”
De PVV stelt het woningtekort en de betaalbaarheid van woningen centraal en wil woningen nadrukkelijk voor Nederlanders reserveren. Hun belangrijkste voorstellen zijn het fors versnellen van woningbouw (vooral sociale huur, middenhuur en betaalbare koop), het verlagen van sociale huren, het schrappen van voorrang voor statushouders, en het versoepelen van regels die woningbouw belemmeren. De partij kiest voor minder duurzaamheidseisen, meer bouwlocaties en ingrijpen door de overheid als gemeenten of provincies niet leveren.
Sociale huren verlagen en betaalbaarheid vergroten
De PVV wil de woonlasten voor Nederlanders verlagen door sociale huren met 10% te verlagen en de inkomensgrenzen voor betaalbare huurwoningen te verhogen. Dit moet ervoor zorgen dat meer mensen toegang krijgen tot betaalbare woningen, terwijl woningcorporaties worden gecompenseerd door het schrappen van de winstbelasting.
“De PVV verlaagt volgend jaar de sociale huren met 10%. Woningcorporaties worden gecompenseerd: door voor hen de winstbelasting te schrappen, komt de bouwopgave niet in gevaar. Ook verhogen we de inkomensgrenzen voor betaalbare huurwoningen, zodat meer woningzoekenden hiervoor in aanmerking komen.”
“We gaan ook de strijd aan tegen de hoge huren. Deze zijn in de afgelopen tien jaar met bijna 30% omhooggeschoten. De PVV gaat de sociale huren volgend jaar met 10% verlagen. Woningcorporaties compenseren we door voor hen de winstbelasting te schrappen, zodat de bouwopgave niet in gevaar komt.”
Geen voorrang en strengere aanpak statushouders bij sociale woningen
De PVV wil dat statushouders geen voorrang meer krijgen op sociale huurwoningen en pakt fraude met sociale woningen streng aan. Dit moet de wachttijd voor Nederlanders verkorten en misbruik tegengaan.
“In de Tweede Kamer is het PVV-voorstel aangenomen dat ervoor zorgt dat statushouders nooit meer voorrang krijgen – ook niet met urgentie.”
“Frauderende statushouders die een sociale huurwoning illegaal onderverhuren, betalen alles wat zij daarmee verdiend hebben terug en verliezen hun verblijfsvergunning.”
Forse versnelling en uitbreiding van woningbouw
De PVV wil woningbouw tot nationale topprioriteit maken, met extra investeringen in sociale huur, middenhuur en betaalbare koopwoningen. Zowel binnenstedelijk (transformatie, optoppen, splitsen) als buitenstedelijk (nieuwe grootschalige locaties) moet fors worden bijgebouwd, met snellere procedures en minder bezwaar- en beroepsmogelijkheden.
“Woningbouw moet weer een nationale topprioriteit worden. De PVV wil een nationaal crisisplan voor voldoende woningen. Daar trekken we fors extra geld voor uit. We bouwen sociale huurwoningen, middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen – voor starters, gezinnen, alleenstaanden en ouderen – mét voldoende ruimte voor de auto.”
“Binnenstedelijk moet er beter gebruik van de ruimte worden gemaakt: naast woningbouw willen we meer transformatie van kantoor- en bedrijfspanden. Optoppen, splitsen en woningdelen – niets blijft onbenut. Daarnaast moeten we volop buitenstedelijk gaan bouwen: méér nieuwe, grootschalige woningbouwlocaties.”
“Kortere en snellere vergunningverlening en procedures; tijdelijk beperken van de mogelijkheden tot bezwaar en beroep tegen woningbouw waar een omgevingsplan vastligt.”
Minder en eenvoudigere bouweisen, geen nieuwe duurzaamheidseisen
De PVV wil bouweisen schrappen en vereenvoudigen, geen nieuwe duurzaamheidseisen opleggen, en geen verplichte warmtepomp of gasloos bouwen eisen. Dit moet woningbouw goedkoper en sneller maken.
“We schrappen en vereenvoudigen bouweisen zoveel mogelijk. We stoppen met het eindeloze geneuzel over duurzaam en circulair bouwen. Er komen geen verplichte warmtepomp en geen nieuwe duurzaamheidseisen; we gaan ook niet verplicht van het gas af.”
Permanente bewoning van recreatiewoningen toestaan
De PVV wil het mogelijk maken om permanent te wonen in recreatiewoningen, zodat het bestaande woningaanbod beter benut kan worden.
Ingrijpen door Rijksoverheid bij vastgelopen woningbouw
Als provincies of gemeenten onvoldoende bouwen of niet meewerken, wil de PVV dat de Rijksoverheid ingrijpt om woningbouwprojecten vlot te trekken.
“Ingrijpen door de Rijksoverheid bij vastgelopen woningprojecten; provincies en gemeenten die niet voldoende bouwen of meewerken, worden aangepakt.”
Planbatenheffing inzetten voor betaalbare woningen
De PVV wil een planbatenheffing invoeren bij bestemmingswijziging naar woningbouw, zodat de waardestijging van grond deels wordt ingezet voor de bouw van betaalbare woningen en grondspeculatie wordt tegengegaan.
“Met de invoering van een planbatenheffing zetten we een deel daarvan in om méér betaalbare woningen te bouwen en gaan we grondspeculatie tegen.”
50PLUS ziet het oplossen van de woningnood vooral in het bouwen van levensloopbestendige woningen voor ouderen, zodat doorstroming op de woningmarkt op gang komt. De partij wil een Ministerie voor Volkshuisvesting herinvoeren, 290.000 levensloopbestendige woningen realiseren, innovatieve woonvormen stimuleren en het kopen van een woning voor jongeren vergemakkelijken. Hun visie is dat bouwen voor ouderen ook jongeren helpt, doordat bestaande woningen vrijkomen.
Bouwen van levensloopbestendige woningen voor ouderen
50PLUS stelt dat het bouwen van geschikte woningen voor ouderen de sleutel is tot het oplossen van de woningnood, omdat dit doorstroming bevordert en de bestaande woningvoorraad beter benut. Ze willen hiervoor een aparte minister, een concrete bouwdoelstelling en stimuleren innovatieve woonvormen zoals hofjes en woonzorgcomplexen.
“Bouwen voor oud is de komende jaren de oplossing voor woningnood onder jongeren.”
“De doelstelling van 290.000 levensloopbestendige woningen wordt gefaseerd gerealiseerd met oog voor netcongestie en bouwcapaciteit om de doorstroming weer écht op gang te krijgen.”
“Innovatieve woonvormen worden gestimuleerd: levensloopbestendige woningen en kleinschalige woonhofjes waar zorg, gemeenschap en zelfstandigheid worden gecombineerd.”
“Het Ministerie voor Volkshuisvesting wordt weer in het leven geroepen.”
“Bejaardenhuizen komen in moderne vorm en in allerlei varianten weer terug, waaronder woonzorg complexen voor ouderen.”
Vergemakkelijken van woningbezit voor jongeren
Naast bouwen voor ouderen wil 50PLUS jongeren helpen sneller een eigen woning te kopen, onder meer door financiële stimulansen en spaarregelingen.
Fiscale bescherming van de eigen woning
50PLUS wil de fiscale positie van de eigen woning beschermen, onder andere door de hypotheekrenteaftrek te behouden en de Wet Hillen terug te brengen.
Klimaatadaptatie bij nieuwbouw van levensloopbestendige woningen
Bij nieuwbouw van levensloopbestendige woningen wil 50PLUS extra aandacht voor klimaatadaptatie, zoals groene daken en gevels voor verkoeling.
“Groene daken en gevels bij nieuwbouw van levensloopbestendige woningen voor natuurlijke verkoeling.”
De SP vindt dat wonen een recht is en geen marktproduct, en wil woningen weer betaalbaar en toegankelijk maken voor iedereen. Hun belangrijkste voorstellen zijn het bouwen van één miljoen betaalbare huurwoningen, het bevriezen van huren, het aanpakken van leegstand en speculatie, en het vergroten van zeggenschap voor huurders. De kern van hun visie is dat huizen er zijn om in te wonen, niet om winst mee te maken, en dat de overheid de regie moet nemen over volkshuisvesting.
Eén miljoen betaalbare huurwoningen bouwen
De SP wil fors investeren in de bouw van betaalbare huurwoningen om de woningnood structureel op te lossen. Dit moet gebeuren zonder winstoogmerk, met publieke regie en gericht op starters, gezinnen en ouderen.
“We zorgen voor één miljoen extra betaalbare huurwoningen, met een maximale huur van 800 euro. Dat doen we via nieuwbouw, het ombouwen van leegstaande panden, splitsen, optoppen, het terugkopen van te dure huurwoningen en door sloop te voorkomen.”
“Met dit geld bouwen we honderdduizenden betaalbare, duurzame huurwoningen van hoge kwaliteit, zonder winstoogmerk. Voor starters, gezinnen en ouderen in buurten waar je prettig woont en graag blijft.”
Huren bevriezen en woonlasten verlagen
De SP wil de huren bevriezen en het puntensysteem aanpassen zodat de kwaliteit van de woning weer leidend is, niet de WOZ-waarde. Dit moet ervoor zorgen dat wonen betaalbaar blijft en mensen niet uit hun buurt worden gedreven.
“Om het tij te keren bevriezen wij daarom de huren. Ook passen we het puntensysteem aan: het gaat weer over de kwaliteit van de woning, niet over schommelingen in de WOZwaarde die de huren kunstmatig opdrijven.”
Woningmarkt onttrekken aan speculatie en beleggers
De SP wil woningen beschermen tegen beleggers, grondspeculatie en leegstand. Ze voeren een landelijke woonplicht in, verhogen de belasting voor beleggers, en geven gemeenten meer mogelijkheden om leegstand tegen te gaan.
“Huizen zijn om in te wonen. Woningen zijn er voor mensen, niet voor beleggers. We voeren een landelijke woon plicht in. Zo zullen huizen gebruikt worden waarvoor ze bedoeld zijn: als thuis. Beleggers gaan meer overdrachtsbelasting betalen vanaf hun tweede huis.”
“Wij pakken de leegstand aan. Terwijl tienduizenden jongeren geen woning kunnen vinden, staan in Nederland 64 duizend woningen langer dan een jaar leeg. [...] Leegstaande panden worden extra belast, zodat speculatie niet langer loont. Als eigenaren geen plannen hebben om de panden te gebruiken of geschikt te maken voor bewoning, kunnen gemeenten deze onteigenen.”
Meer zeggenschap voor huurders en wooncoöperaties
De SP wil huurders meer macht geven over hun woning en buurt, onder andere door woningcorporaties weer om te vormen tot verenigingen en het oprichten van wooncoöperaties te vergemakkelijken.
“Huurders krijgen meer macht over hun huis en buurt. Of het nu gaat om renovatie, verduurzaming, verkoop of sloop – huurders moeten kunnen meebeslissen.”
“Met een nieuwe wet zorgen we ervoor dat groepen mensen eenvoudig een eigen wooncoöperatie kunnen starten. Zo geven we bewoners meer zeggenschap over hun woningen en woonomgeving, en bouwen we samen aan sterke en betrokken buurten.”
Sociale huur toegankelijk maken voor brede groep
De SP wil sociale huurwoningen niet alleen voor de laagste inkomens, maar ook voor middeninkomens toegankelijk maken, naar het voorbeeld van Wenen.
“Daarom maken we sociale huur weer toegankelijk voor een brede groep mensen. Ook voor middeninkomens. In landen als Oostenrijk is dit al jaren de norm: in Wenen komt iedereen in aanmerking voor sociale huur, behalve de hoogste 25 procent van de inkomens.”
Dakloosheid uitbannen en Housing First
De SP wil dakloosheid vóór 2030 uitbannen door het Housing First-principe te hanteren: eerst een woning, dan begeleiding. Dakloze mensen krijgen voorrang bij sociale huurwoningen.
“Wij kiezen wel voor een rechtvaardig en doortastend beleid met één helder doel: dakloosheid uitbannen voor 2030. We nemen het Housing Firstprincipe als uitgangspunt: mensen krijgen éérst een woning en daarna passende begeleiding als dat nodig is.”
“We maken daarom wettelijk mogelijk dat alle dakloze mensen, ongeacht hun situatie, voorrang krijgen bij de toewijzing van sociale huurwoningen.”