Verkiezingsprogramma's 2025 overwolf
BBB wil de aanwezigheid van de wolf in Nederland sterk beperken en stelt de veiligheid van mens, vee en boeren centraal boven het beschermen van de wolf als soort. De partij pleit voor actief toezicht, snelle ingrepen bij risico’s, het toestaan van afschot van probleemwolven, het instellen van wolf-luwe zones, en het streven naar een nulstand van wolven buiten aangewezen leefgebieden.
Actief ingrijpen en afschot bij probleemwolven
BBB vindt dat de bescherming van boeren, vee en inwoners zwaarder moet wegen dan het onbeperkt toelaten van wolven. De partij wil actief toezicht, snelle interventies bij risico’s en het vergemakkelijken van het afschieten van probleemwolven.
“Bij ongewenst gedrag en aanvallen op vee grijpen we in. Afschot is geen taboe en gemeenten en provincies krijgen makkelijker een vergunning om probleemwolven af te schieten.”
“toezicht, snelle ingrepen bij risico’s en bescherming van boeren, vee en inwoners boven het onbeperkt toelaten van roofdieren.”
Wolf-luwe zones en nulstand buiten leefgebieden
BBB wil wolf-luwe zones instellen in risicogebieden en streeft naar een nulstand van wolven buiten aangewezen leefgebieden, omdat Nederland volgens de partij te dichtbevolkt is voor een grote wolvenpopulatie.
“Wolf luwe zones. In risicogebieden mag sneller worden ingegrepen om mens en vee te beschermen.”
“We streven naar een nulstand buiten aangewezen leefgebieden voor wolven in Nederland.”
“Voor Nederland, een zeer dichtbevolkt land zijn de mogelijkheden voor wolven zeer beperkt. Hiervoor is maatwerk nodig en dient een uitzondering gemaakt te worden op de habitatrichtlijn zodat vee en inwoners beschermd zijn tegen aanvallen.”
Overheidshulp bij wolfwerende maatregelen
BBB wil dat de overheid veehouders ondersteunt bij het beschermen van hun vee tegen wolven, onder andere door financiële hulp bij de aanschaf van wolfwerende hekken.
“De overheid helpt veehouders bij de aanschaf van wolfwerende hekken.”
Geen ruimte voor de wolf in Drenthe
Specifiek voor Drenthe stelt BBB dat er helemaal geen ruimte is voor de wolf, waarbij de veiligheid van mens en dier altijd voorop moet staan.
“Er is geen ruimte voor de wolf, omdat de veiligheid van mens en dier altijd voorop moet staan.”
De Partij voor de Dieren ziet de wolf als een waardevolle aanvulling op de Nederlandse natuur en pleit voor strikte bescherming van deze soort. Ze willen veehouders ondersteunen bij het beschermen van hun dieren en burgers beter informeren over samenleven met de wolf, zonder ruimte te bieden voor afschot of populatiebeheer. De partij kiest voor preventie en harmonieus samenleven, waarbij de intrinsieke waarde van in het wild levende dieren centraal staat.
Wolf blijft strikt beschermde soort
De PvdD beschouwt de wolf als een verrijking voor de biodiversiteit en wil deze soort strikt beschermen in de Nederlandse wetgeving. Ze verwerpen afschot en populatiebeheer en zetten in op preventieve maatregelen en voorlichting, zowel voor veehouders als burgers. De partij benadrukt het belang van harmonieus samenleven met de wolf en andere grote predatoren.
“Wolven zijn een verrijking van de natuur in Nederland en dragen bij aan een grotere biodiversiteit. Veehouders krijgen hulp bij en voorlichting over het beschermen van hun dieren, en subsidies voor beschermende maatregelen worden toegankelijker. Om deze subsidies te ontvangen moeten de maatregelen ook aantoonbaar de dieren beschermen. Hier wordt actief op gehandhaafd.”
“Burgers worden beter geïnformeerd over hoe zij veilig en verantwoord kunnen omgaan met de aanwezigheid van wolven in een gebied.”
“De wolf blijft een strikt beschermde soort in de Nederlandse wetgeving.”
“Bij de maatregelen die Nederland neemt om harmonieus samenleven met de wolf te bevorderen, wordt er geanticipeerd op de komst of uitbreiding van andere grote predatoren zoals de goudjakhals en de lynx.”
Geen afschot of populatiebeheer van wolven
De partij verzet zich expliciet tegen het doden van in het wild levende dieren, waaronder de wolf, en tegen voorstellen voor populatiebeheer of afschot. Ze bekritiseren andere partijen die pleiten voor het schieten van wolven en benadrukken dat dieren in vrijheid niet gedood mogen worden.
“De intrinsieke waarde en bescherming van in vrijheid levende dieren zijn voortaan uitgangspunt van beleid.”
“In vrijheid levende dieren worden niet gedood.”
“Boerenpartijen gebruiken de wolf om te scoren bij hun achterban, maar ook van de rechtse en christelijke partijen moet de wolf het niet hebben: zij vinden dat afschot mogelijk moet zijn.”
JA21 vindt de wolf een indrukwekkend dier, maar beschouwt deze als ongeschikt voor het Nederlandse landschap en pleit voor actief beheer, inclusief de mogelijkheid tot afschot. De partij wil snelle duidelijkheid over de gewenste populatie, ruimhartige compensatie voor schade, en dat provincies uiterlijk in 2026 mogen starten met actief wolvenbeheer.
Wolf niet inpasbaar, actief beheer noodzakelijk
JA21 stelt dat de wolf niet veilig en verantwoord kan worden geïntegreerd in het dichtbevolkte, gecultiveerde Nederlandse landschap. De partij wijst op toenemende aanvallen op vee en huisdieren, twijfelt aan de effectiviteit van wolvenrasters, en wil een einde aan wat zij "wensdenken" noemt. Actief beheer, inclusief afschot, moet mogelijk worden.
“Het is een majestueus dier, maar op geen enkele manier inpasbaar in ons gecultiveerde landschap.”
“Wij geloven niet dat het op de lange termijn houdbaar is om wolven in onze samenleving te integreren.”
“Beheer van de wolf is noodzakelijk voor ons land en daarom kiest JA21 klip-en-klaar voor de bescherming van mensen en hun dieren.”
“Dat Den Haag uiterlijk in 2026 de randvoorwaarden schept waarmee provincies voortvarend kunnen starten met actief wolvenbeheer. Afschot moet dan ook tot de mogelijkheden kunnen behoren.”
Snelle duidelijkheid en compensatie voor schade
JA21 wil dat er snel duidelijkheid komt over wat een "gunstige staat van instandhouding" van de wolf betekent voor Nederland. Daarnaast moeten boeren snel en eerlijk gecompenseerd worden voor schade door wolvenaanvallen.
“Zo snel mogelijk duidelijkheid over wat voor Nederland geldt als een gunstige staat van instandhouding van de wolf.”
“Vergoedingen voor wolvenaanvallen en nevenschade moeten ruimhartig en laagdrempelig beschikbaar zijn, zodat boeren na een wolvenaanval snel en eerlijk gecompenseerd worden voor geleden schade.”
De SGP vindt dat de wolf in Nederland actief beheerd moet worden om mens en vee te beschermen. Ze pleiten voor het verjagen en bejagen van wolven, ondersteunen boeren en herders bij het nemen van wolfwerende maatregelen, en willen ruimere regels om sneller in te grijpen bij probleemwolven. Volgens de SGP is er in grote delen van Nederland geen duurzame plek voor de wolf vanwege de aanwezigheid van mensen en vee.
Actief beheer en bestrijding van de wolf
De SGP ziet de wolf als een bedreiging voor mens en vee in het dichtbevolkte Nederland en vindt actief beheer noodzakelijk. Ze pleiten voor het verjagen en bejagen van wolven, vooral waar de wolf zijn angst voor mensen verliest. De partij vindt dat in grote delen van Nederland geen duurzame plek is voor de wolf en wil ruimere mogelijkheden om in te grijpen bij gevaarlijke situaties.
“Zo is in onze tijd bescherming van mens en vee tegen de wolf nodig. De wolf is een intelligent dier, heeft zijn plaats in de natuur, maar zo’n roofdier in een dichtbevolkt land vraagt om actief beheer. Cruciaal is dat de wolf uit de buurt van mensen en hun dieren blijft, dus angst voor mensen houdt en er niet aan went.”
“Dat betekent dat ruimte nodig is voor het actief verjagen en bejagen van wolven.”
“In een groot deel van Nederland is gelet op de wildstand en de aanwezigheid van mensen en vee geen duurzame plaats voor vestiging van wolven. In deze gebieden is actief beheer van de wolf nodig.”
“De regeling voor aanwijzing van probleemsituaties en probleemwolven wordt verruimd, zodat bij gevaarlijke situaties eerder ingegrepen kan worden.”
Ondersteuning voor boeren en herders
De SGP wil dat boeren en schaapherders ondersteund worden bij het nemen van wolfwerende maatregelen. Dit is bedoeld om schade aan vee te voorkomen en de veiligheid van het platteland te waarborgen.
“Boeren en schaapherders worden ondersteund bij het nemen van wolf werende maatregelen.”
FVD is uitgesproken tegen de aanwezigheid van de wolf in Nederland en vindt dat bescherming van vee altijd prioriteit moet hebben boven het gedogen van dit roofdier. Het programma pleit voor het mogen afschieten van wolven bij overlast en voor het stoppen van rewildingprojecten die de terugkeer van de wolf stimuleren, omdat deze niet passen bij het Nederlandse cultuurlandschap.
Bescherming van vee boven aanwezigheid wolf
FVD stelt dat de wolf niet thuishoort in het Nederlandse cultuurlandschap en ziet de terugkeer van de wolf als schadelijk voor veehouders. De partij wil dat bescherming van vee altijd voorgaat en dat wolven mogen worden afgeschoten bij overlast. Dit standpunt is ingegeven door de overtuiging dat het Nederlandse landschap door mensen is gevormd en niet geschikt is voor grote roofdieren als de wolf.
“De terugkeer van de wolf is daar een pijnlijk voorbeeld van: dit roofdier past niet in ons cultuurlandschap en veroorzaakt grote schade bij veehouders. Voor Forum voor Democratie staat vast dat de bescherming van vee en een leefbaar platteland altijd prioriteit moeten hebben boven het gedogen van roofdieren.”
“We geven bescherming van vee prioriteit boven het gedogen van de wolf. Indien een wolf overlast veroorzaakt, mag hij worden afgeschoten.”
Stoppen met rewilding en mythisch oernatuurbeeld
FVD verzet zich tegen rewildingprojecten die de terugkeer van de wolf mogelijk maken, omdat deze gebaseerd zouden zijn op een onrealistisch natuurbeeld dat niet past bij Nederland. De partij vindt dat natuurbeheer nuchter en praktisch moet zijn, zonder streven naar een mythisch verleden.
“We stoppen met rewildingprojecten die uitgaan van een mythisch oernatuurbeeld dat niet past bij het Nederlandse cultuurlandschap.”
Volt wil het duurzaam samenleven met de wolf mogelijk maken door natuurgebieden te verbinden en monitoring en preventieve maatregelen te stimuleren. Schadevergoeding aan boeren wordt op termijn afhankelijk van het nemen van beschermende maatregelen. Hun visie is gericht op co-existentie tussen mens en wolf, met nadruk op monitoring, preventie en Europese samenwerking.
Duurzaam samenleven met de wolf
Volt ziet de terugkeer van de wolf als onderdeel van een robuust ecosysteem en wil samenleven mogelijk maken door natuurgebieden te verbinden, gedrag van wolven te monitoren en boeren te ondersteunen bij preventie. Schadevergoeding wordt gekoppeld aan het nemen van beschermende maatregelen, zodat samenleven met de wolf verantwoord en toekomstbestendig is.
“We verbinden natuurgebieden in Nederland en over grenzen heen, zodat er voldoende ruimte komt voor wilde diersoorten zoals de wolf.”
“Wolven in Nederland worden net als in andere landen gezenderd om hun gedrag beter te kunnen monitoren en voorspellen.”
“De overheid ondersteunt preventieve maatregelen op boerenbedrijven. Het nemen van gesubsidieerde veebeschermende maatregelen moet op termijn voorwaardelijk worden voor een schadevergoeding.”
50PLUS wil de wolf weren uit Nederland en ziet het dier als een gevaar in een dichtbevolkt land. Hun belangrijkste concrete voorstel is het actief weren van gevaarlijke dieren zoals de wolf, waarbij de nadruk ligt op veiligheid voor mens en dier in Nederland.
Wolf weren uit Nederland
50PLUS beschouwt de aanwezigheid van de wolf als onwenselijk vanwege de bevolkingsdichtheid en mogelijke gevaren voor mensen en dieren. Zij pleiten daarom voor het actief weren van de wolf uit Nederland, als onderdeel van hun bredere visie op natuurbeheer en veiligheid.
“Het weren van gevaarlijke dieren zoals de wolf uit ons dichtbevolkt land.”
BIJ1 wil de wolf in Nederland strikt beschermen en het doden van wolven strafbaar houden. Ze pleiten voor voorlichting aan veehouders over diervriendelijke bescherming van vee en bieden subsidies voor preventieve maatregelen zoals wolfwerende hekken. Hun visie benadrukt dierenrechten en het samenleven met wilde dieren zonder geweld.
Zeer beschermde status voor de wolf, doden blijft strafbaar
BIJ1 kiest voor een strikt beschermende benadering van de wolf, waarbij het doden van wolven verboden blijft. Ze zien de wolf als een waardevol onderdeel van de natuur en willen conflicten met veehouders oplossen via preventie en educatie, niet door afschot. Dit standpunt adresseert zowel dierenrechten als het samenleven met wilde dieren in Nederland.
“We behouden de zeer beschermde status van de wolf, en het doden van wolven blijft strafbaar. Veehouders en boeren krijgen voorlichting over het beschermen van hun dieren zonder wolven te doden. Voor preventieve maatregelen zoals wolfwerende hekken komt subsidie waar dat nodig is.”
BVNL beschouwt de wolf als een bedreiging voor mens en dier en pleit voor het toestaan van afschot indien noodzakelijk. Hun standpunt is concreet: de bescherming van mensen en vee krijgt prioriteit boven het behoud van de wolf in Nederland.
Wolf mag worden afgeschoten bij bedreiging
BVNL ziet de aanwezigheid van de wolf als een direct gevaar voor zowel mensen als dieren. Om deze reden willen zij dat het afschieten van wolven mogelijk wordt gemaakt wanneer dit noodzakelijk is, waarmee zij duidelijk kiezen voor de veiligheid van mens en dier boven het beschermen van de soort.
“De wolf is een bedreiging voor mens en dier en mag worden afgeschoten, als dat noodzakelijk is.”
Het CDA erkent de terugkeer van de wolf in Nederland en kiest expliciet voor de veiligheid van mens en dier, met bijzondere aandacht voor boeren en hun vee. De partij stelt actief beheer en beperking van de wolvenpopulatie voor als concrete maatregel, waarmee zij de belangen van veiligheid en landbouw boven volledige bescherming van de wolf plaatst.
Actief beheer en beperking van de wolvenpopulatie
Het CDA ziet de terugkeer van de wolf als een risico voor de veiligheid van mensen en dieren, vooral voor boeren en hun vee. Om deze reden pleit de partij voor actief beheer en het beperken van de wolvenpopulatie, waarmee zij een duidelijke keuze maakt voor het beschermen van landbouwbelangen en het voorkomen van schade door wolven.
“De wolf is terug in ons land. Wij kiezen voor veiligheid van mens en dier en voor de bescherming van boeren en vee. We zetten in op actief beheer en beperking van de populatie.”
De ChristenUnie wil de populatie wolven in Nederland actief beheren om schade en risico’s voor mens en dier te beperken. Ze pleiten voor een zorgvuldig vastgesteld quotum en, indien noodzakelijk, gecontroleerd afschot, waarbij wolven die mensen aanvallen direct worden afgeschoten. Hun visie is gericht op het vinden van een balans tussen natuurbehoud en veiligheid voor mens en dier.
Actief beheer van de wolvenpopulatie, inclusief gecontroleerd afschot
De ChristenUnie ziet de terugkeer van de wolf als een uitdaging voor natuurbeheer en veiligheid. Ze willen de populatie actief reguleren met een quotum en zijn bereid tot gecontroleerd afschot als andere maatregelen niet volstaan. Wolven die mensen aanvallen worden zonder uitzondering afgeschoten. Dit beleid is bedoeld om zowel biodiversiteit als de veiligheid van mensen te waarborgen.
“We gaan de populatie wolven actief beheren, met een zorgvuldig vastgesteld quotum en, als het niet anders kan, gecontroleerd afschot. Wolven die mensen aanvallen worden afgeschoten.”
D66 erkent de terugkeer van de wolf in Nederland en kiest voor een beleid van respectvol samenleven met deze soort. Ze willen lokale bestuurders ondersteunen met middelen en kiezen waar mogelijk voor diervriendelijke oplossingen bij problemen met wolven. Het uitgangspunt is realisme en respect voor wilde dieren, zonder te vervallen in rigide of eenzijdige maatregelen.
Samenleven met de wolf: respect en realisme
D66 ziet de terugkeer van de wolf als een feit waarmee Nederland moet leren omgaan. Ze erkennen dat dit niet altijd vanzelf gaat en dat er in sommige regio’s problemen ontstaan. Daarom willen ze lokale bestuurders voldoende ondersteuning en middelen geven om op een diervriendelijke manier met deze uitdagingen om te gaan.
“Ook bij wilde dieren kiezen we voor respect en realisme. We leren samenleven met soorten die terugkeren, zoals de wolf. Dat gaat niet altijd vanzelf: zeker de wolf zorgt in verschillende regio’s voor vervelende gebeurtenissen. Lokale bestuurders krijgen genoeg ondersteuning en middelen om hiermee om te gaan. We kiezen waar mogelijk voor diervriendelijke oplossingen.”
NSC erkent dat de terugkeer van de wolf in Nederland tot problemen kan leiden in een dichtbevolkt land. Zij pleiten voor het toestaan van het verjagen en actief beheren van de wolvenpopulatie, waarbij de verantwoordelijkheid hiervoor bij de provincies ligt.
Verjagen en actief beheren van wolven
NSC vindt dat waar wolven een bedreiging vormen voor mens en dier, het mogelijk moet zijn om deze dieren te verjagen en de populatie actief te beheren. Dit standpunt komt voort uit zorgen over veiligheid en leefbaarheid in een dichtbevolkt land, waarbij provincies de afweging mogen maken. Het doel is te voorkomen dat wolven hun schuwheid verliezen en aan mensen wennen.
“Waar wolven een bedreiging vormen voor mens en dier, moet het worden toegestaan om ze te verjagen en de populatie actief te beheren. De verantwoordelijkheid voor deze afweging ligt bij provincies. Om te voorkomen dat wolven aan mensen wennen en zo hun schuwheid verliezen, moet het mogelijk zijn om wolven te verjagen.”
De PVV wil probleemwolven actief verjagen en bij ernstige incidenten onverbiddelijk laten afschieten. Hun beleid richt zich op het beschermen van mens en dier tegen overlast of gevaar door wolven, waarbij preventie en harde maatregelen centraal staan.
Probleemwolven verjagen en afschieten
De PVV ziet de aanwezigheid van wolven als een potentieel gevaar voor mens en dier en wil daarom probleemwolven verjagen. Als er ernstige incidenten plaatsvinden, kiest de partij voor directe en harde ingrepen, namelijk het afschieten van deze dieren.
“Probleemwolven verjagen; bij ernstige incidenten volgt onverbiddelijk afschot”
De VVD erkent dat de wolf in Nederland overlast kan veroorzaken en ziet dit als een bedreiging voor de veiligheid van mens en dier. Hun belangrijkste voorstel is het inzetten op preventieve en actieve beheersmaatregelen in gebieden waar de wolf problemen veroorzaakt, met als doel de veiligheid te waarborgen en schade te beperken.
Preventieve en actieve beheersmaatregelen bij overlast door de wolf
De VVD wil ingrijpen in gebieden waar de wolf overlast veroorzaakt en de veiligheid van mens en dier in het geding is. Zij pleiten voor zowel preventieve als actieve maatregelen om de negatieve impact van de wolf te beperken, waarbij het belang van veiligheid voorop staat.
“In gebieden waar de wolf overlast veroorzaakt en de veiligheid van mens en dier bedreigt, zetten we ons in voor preventieve en actieve beheersmaatregelen.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma