BIJ1 wil dat Nederland de NAVO verlaat en kiest voor een neutrale positie in internationale conflicten. Ze pleiten voor het beëindigen van alle NAVO-gerelateerde militaire infrastructuur, het sluiten van NAVO- en VS-bases, en het stoppen van defensie-uitgaven die samenhangen met NAVO-verplichtingen. Hun visie is dat Nederland zich losmaakt van westerse militaire bondgenootschappen en inzet op diplomatie, vrede en internationale solidariteit.
BIJ1 is expliciet tegen het NAVO-lidmaatschap en wil dat Nederland zo snel mogelijk uit de NAVO stapt. Ze zien de NAVO als een imperialistisch machtsblok dat conflicten escaleert en de belangen van wapenindustrie en grootmachten dient, niet die van vrede of veiligheid. Nederland moet volgens BIJ1 een neutrale koers varen en zich inzetten voor diplomatie en ontwapening.
“We verlaten de NAVO en kiezen voor neutraliteit. Kernwapens van de Verenigde Staten verdwijnen uit Nederland.”
“Nederland start direct het traject om uit de NAVO te treden en voltooit dit binnen 4 jaar. Tot dat moment verhogen we op geen enkel moment het budget van defensie.”
“Nederland neemt een grondregel van neutraliteit aan. Waarmee we niet meer achter een schijnheilig imperialistisch blok staan, maar juist inzetten op wereldwijde diplomatie en echte vrede.”
“We maken ons militair los van de NAVO.”
Naast het verlaten van de NAVO wil BIJ1 alle NAVO- en VS-bases in Nederland sluiten, kernwapens verwijderen en militaire samenwerking met universiteiten en industrie stopzetten. Dit beleid is bedoeld om de militaire infrastructuur van het NAVO-blok in Nederland volledig te ontmantelen en middelen te herbestemmen naar vreedzame doeleinden.
“Alle NAVO- en VS-bases op Nederlands grondgebied sluiten we binnen 2 jaar. Kernwapens verwijderen we onmiddellijk.”
“Nederland sluit alle NAVO- en VS-bases op eigen grondgebied, stopt de opslag van kernwapens in het Nederlandse dorp Volkel en loopt weg van de militaire infrastructuur van het westerse machtsblok.”
“Militaire samenwerking met universiteiten en publieke financiering van militair onderzoek stoppen we.”
BIJ1 wil geen extra geld uitgeven aan wapens of bijdragen aan het NAVO-budget. Ze verzetten zich tegen de militarisering van Europa en willen alle wapenleveranties aan conflictgebieden stopzetten, met het oog op vrede en herverdeling van middelen naar maatschappelijke sectoren.
“We werken niet mee aan de absurde verhoging van het NAVO-budget. Er gaat geen cent meer naar wapens in militaire conflicten, naar koloniale oorlogen en naar genocide.”
“We strijden voor een einde aan de escalerende invloed van militaire bondgenootschappen die de winstdrang van de wapenindustrie regeren.”
BVNL wil dat Nederland lid blijft van de NAVO, maar uitsluitend op basis van de oorspronkelijke defensieve afspraken en met volledige nationale soevereiniteit. Ze zijn tegen NAVO-operaties buiten het NAVO-grondgebied en willen geen verdere overdracht van zeggenschap aan de NAVO; Nederland moet zich beperken tot defensieve verplichtingen en opt-outs mogelijk maken.
BVNL erkent het belang van het NAVO-lidmaatschap, maar alleen als defensief bondgenootschap volgens de oorspronkelijke afspraken. Ze willen geen betrokkenheid bij oorlogen buiten NAVO-grondgebied en verzetten zich tegen uitbreiding van NAVO-mandaten of overdracht van soevereiniteit. Het NAVO-lidmaatschap mag niet leiden tot inmenging in buitenlandse conflicten of verlies van nationale zeggenschap.
“De krijgsmacht is uitermate belangrijk voor de veiligheid van Nederland en moet daarom volledig soeverein zijn, met voldoende personeel en materieel. Daarnaast zijn we lid van de NAVO op grond van de oorspronkelijke afspraken, namelijk dat het een bondgenootschap is uitsluitend ter verdediging van de lidstaten.”
“Nederland mengt zich niet in oorlogen waar wij niets mee te maken hebben en we streven altijd naar diplomatieke onderhandelingen.”
“Er worden geen operaties of oorlogen financieel of militair gesteund buiten het NAVO-grondgebied.”
“We houden ons aan onze NAVO-verplichtingen, maar we steunen geen oorlogen buiten het NAVO-grondgebied met materieel of personeel.”
“We moeten stoppen met het overhevelen van zeggenschap naar ongekozen supranationale organen zoals ... de NAVO.”
BVNL wil geen verdere uitbreiding van de NAVO (zoals toetreding van Oekraïne) en benadrukt het belang van nationale controle over defensiebeleid. Ze zijn kritisch op supranationale besluitvorming en willen opt-ins en opt-outs mogelijk maken binnen internationale samenwerkingsverbanden.
JA21 wil dat Nederland in de NAVO blijft en bevestigt expliciet haar loyaliteit aan het NAVO-bondgenootschap, zowel militair, diplomatiek als financieel. De partij pleit voor een sterke eigen krijgsmacht die voldoet aan de NAVO-verplichtingen, maar verzet zich tegen een Europees leger buiten de NAVO. JA21 ziet het NAVO-lidmaatschap als essentieel voor de verdediging van Nederland en de bescherming van handelsbelangen.
JA21 onderstreept het belang van het NAVO-lidmaatschap voor de veiligheid van Nederland en haar bondgenoten, en wil de NAVO-verplichtingen volledig nakomen. De partij ziet de NAVO als het primaire militaire bondgenootschap en wil geen alternatieven zoals een EU-leger.
“We bevestigen onze loyaliteit in NAVO-verband, militair, diplomatiek en financieel.”
“Een krijgsmacht die volledig voldoet aan de opgedragen taken ter verdediging van het Nederlands grondgebied en NAVO-grondgebied.”
“Geen EU-leger en geen militaire inzet zonder aantoonbaar Nederlands belang of mandaat.”
JA21 wil de samenwerking met de Verenigde Staten en andere NAVO-partners intensiveren, maar streeft naar meer gelijkwaardigheid en minder afhankelijkheid. De NAVO blijft het centrale kader voor militaire samenwerking, niet de EU.
“Inzetten op versterking van de trans-Atlantische band met de Verenigde Staten, Canada en Latijns-Amerika.”
“Niet meegaan in het toenemende anti-Amerikanisme: Nederland en de Verenigde Staten zijn bondgenoten. Tegelijkertijd bouwen we aan een meer gelijkwaardige relatie door eenzijdige afhankelijkheden te verminderen en Defensie te versterken.”
“Geen EU-leger.”
JA21 steunt Oekraïne, maar is tegen toetreding van Oekraïne tot de NAVO.
“Oekraïne onverminderd steunen in haar strijd voor onafhankelijkheid maar niet toelaten tot de NAVO en de Europese Unie.”
De ChristenUnie wil dat Nederland in de NAVO blijft en ziet het bondgenootschap als essentieel voor de verdediging van vrijheid en veiligheid. Ze pleiten voor versterking van de Europese samenwerking binnen de NAVO, het voldoen aan de NAVO-norm voor defensie-uitgaven, en het vergroten van de strategische autonomie van Europa. De partij benadrukt het belang van samenwerking met bondgenoten en het investeren in defensiecapaciteiten, met expliciete aandacht voor politieke controle en integrale veiligheidsbenadering.
De ChristenUnie vindt de huidige afhankelijkheid van de VS binnen de NAVO niet toekomstbestendig en wil daarom de Europese pijler binnen de NAVO versterken. Dit moet door betere afstemming van investeringen, werkwijzen en strategieën, en door uitbreiding van de EU-commandostructuur. De partij ziet dit als noodzakelijk om de veiligheid van Nederland en Europa te waarborgen.
“De mate waarin Europa afhankelijk is van de VS binnen de NAVO is niet toekomstbestendig. Daarom moet de samenwerking binnen de Europese pijler van de NAVO worden versterkt. Dit doen we door investeringen, werkwijze en strategieën beter op elkaar aan te laten sluiten (bijvoorbeeld via het NAVO Defensieplanningsproces).”
“We willen de EU-commandostructuur uitbreiden om daadkrachtig Europees optreden en een snelle operationele inzet mogelijk te maken. Voor de inzet van Nederlandse troepen blijft altijd expliciete Nederlandse instemming vereist.”
De ChristenUnie onderschrijft het belang van de NAVO-norm voor defensie-uitgaven en ziet deze als noodzakelijk om de vrijheid van Nederland en bondgenoten te verdedigen. Ze koppelen dit aan een integrale benadering van veiligheid, waarin militaire inzet samen gaat met diplomatie en ontwikkelingssamenwerking.
“De nieuwe NAVO-norm vraagt veel van de Nederlandse schatkist, defensieorganisatie en defensie-industrie, maar is noodzakelijk om onze vrijheden te kunnen verdedigen.”
“De krijgsmacht heeft een duidelijke taak bij het bewaken van die vrijheid, door het grondgebied van Nederland en onze bondgenoten te beschermen en door het bevorderen van de internationale rechtsorde.”
De ChristenUnie ziet het NAVO-lidmaatschap als een vanzelfsprekend en essentieel onderdeel van het Nederlandse veiligheidsbeleid. Ze benadrukken het belang van bondgenootschappelijk optreden en samenwerking met andere NAVO-landen, ook op het gebied van cyberveiligheid en bescherming van vitale infrastructuur.
“Hiermee beschikt onze krijgsmacht over unieke capaciteiten die het verschil maken bij bondgenootschappelijk optreden.”
“Er komt een strategie om met bondgenoten de vitale onderdelen van de infrastructuur, zoals zeekabels, te beschermen. We werken daarbij nauw samen met bondgenoten aan de Oostzee die soortgelijke ervaringen hebben.”
De VVD wil dat Nederland nadrukkelijk in de NAVO blijft en ziet het bondgenootschap als essentieel voor de nationale veiligheid. Ze pleiten voor een sterke Europese pijler binnen de NAVO, hogere defensie-uitgaven volgens NAVO-normen, en wijzen een Europees leger af. De partij benadrukt dat samenwerking en afschrikking binnen het NAVO-kader noodzakelijk zijn om Nederland en Europa te beschermen tegen internationale dreigingen.
De VVD kiest expliciet voor voortzetting van het NAVO-lidmaatschap en wil dat Europese defensiesamenwerking binnen het NAVO-kader plaatsvindt. Ze wijzen een zelfstandig Europees leger af en willen dat de Tweede Kamer altijd beslist over inzet van de krijgsmacht. Dit standpunt is ingegeven door het belang van collectieve veiligheid, samenwerking met belangrijke partners, en het waarborgen van nationale soevereiniteit.
“Wat de VVD betreft vindt deze samenwerking nadrukkelijk binnen de NAVO (Noord-Atlantische Vredesorganisatie) plaats, zodat ook belangrijke partners als het VK en Noorwegen kunnen aansluiten. Zo bouwen we aan een sterke Europese pijler binnen de NAVO, die zelfstandiger kan opereren als dat nodig is. We willen geen Europees Leger: de Tweede Kamer besluit altijd of onze krijgsmacht ergens wordt ingezet.”
“Geen Europees leger, maar een sterke Europese pijler binnen de NAVO: De VVD kiest voor een militair zelfstandiger Europa. De VS blijft een onmisbare bondgenoot, maar Europese landen moeten meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen veiligheid. Dit doen we door pragmatisch met gelijkgezinden landen de dure systemen aan te schaffen die nodig zijn voor commandovoering over grootschalige militaire operaties waarvoor we nu te afhankelijk zijn van de VS. Wat de VVD betreft vindt deze samenwerking nadrukkelijk binnen de NAVO”
De VVD wil de NAVO-normen voor defensie-uitgaven wettelijk vastleggen en zelfs verhogen als de NAVO dat vraagt. Dit moet zorgen voor structurele investeringen in de krijgsmacht en het nakomen van internationale verplichtingen, waarmee Nederland een betrouwbare bondgenoot blijft binnen de NAVO.
“De VVD heeft de 2%-norm al als harde ondergrens wettelijk vastgelegd. Om ons land en onze krijgsmacht de zekerheid voor de lange termijn te geven die zij verdient, leggen we de geldende NAVO-norm van 3,5% als streefcijfer ook vast in de wet. Stelt de NAVO een hogere norm, dan willen we dat de wettelijke verplichting ook weer verhoogd wordt.”
De VVD beschouwt de NAVO als cruciaal voor de veiligheid van Nederland en Europa, vooral gezien de dreiging van Rusland en andere autocratische regimes. Ze benadrukken het belang van samenwerking met trans-Atlantische partners om een grotere oorlog te voorkomen.
“Onze krijgsmacht moet een macht zijn die kan afschrikken, verdedigen en, indien nodig, keihard ingrijpen. Alleen door onze militairen met het beste materieel uit te rusten en door samen te werken met onze Europese en trans-Atlantische partners in de EU en in de NAVO, kunnen wij een grotere oorlog op het Europese continent voorkomen.”
De VVD positioneert de NAVO als een van de twee cruciale internationale organisaties voor het Nederlandse belang, naast de EU. Ze zien het bondgenootschap als onmisbaar voor veiligheid, vrijheid en economische kracht.
BBB wil dat Nederland in de NAVO blijft en ziet het bondgenootschap als de hoeksteen van het Nederlandse veiligheidsbeleid. De partij streeft ernaar dat Nederland weer een serieuze en betrouwbare speler binnen de NAVO wordt, met versterkte defensie-uitgaven en een actieve bijdrage aan NAVO-verplichtingen. BBB koppelt het NAVO-lidmaatschap expliciet aan het versterken van de krijgsmacht en internationale samenwerking.
BBB beschouwt het NAVO-lidmaatschap als essentieel voor de Nederlandse veiligheid en internationale positie. De partij wil dat Nederland zijn militaire slagkracht herstelt en versterkt om een betrouwbare NAVO-partner te zijn, en koppelt daar concrete investeringen en internationale inzet aan. Dit standpunt adresseert de vraag direct en expliciet: BBB wil dat Nederland in de NAVO blijft en zijn rol daarin vergroot.
“Onze ambitie is duidelijk: Nederland wordt weer een serieuze en betrouwbare speler binnen de NAVO en wereldwijd. De NAVO blijft de hoeksteen van ons veiligheidsbeleid.”
“We versterken onze Defensie, we vergroten onze veiligheid én we bouwen tegelijkertijd aan onze economie, concurrentiepositie, regio’s en onderwijs.”
BBB wil niet alleen in de NAVO blijven, maar ook de Nederlandse bijdrage vergroten door investeringen in defensie en het leveren van militaire capaciteit aan NAVO-operaties. Dit omvat onder andere het permanent stationeren van een brigade in Oost-Europa en het investeren in modern materieel, waarmee BBB de NAVO-verplichtingen serieus neemt en wil overtreffen.
“Om de geoefendheid van onze eenheden en geloofwaardigheid binnen de NAVO te vergroten zal Nederland een volledige brigade permanent in Polen of Litouwen positioneren.”
“Nederland zal overgaan op aanschaf van een tweede tankbataljon diep geïntegreerd met onbemande systemen, wezenlijk voor de slagkracht van onze landmacht en onze bijdrage aan de NAVO.”
“We erkennen en benutten de strategische militaire mobiliteitsvoordelen van belangrijke infrastructuurprojecten die zich daarvoor lenen. We laten deze expliciet meetellen binnen onze NAVO verplichtingen voor defensieuitgaven aan infrastructuur.”
D66 wil dat Nederland in de NAVO blijft en streeft naar een sterke Europese positie binnen het bondgenootschap. Op de korte termijn zet D66 in op versterking van de NAVO-verplichtingen en Europese samenwerking binnen de NAVO, terwijl op de lange termijn wordt toegewerkt naar een Europese krijgsmacht. D66 koppelt dit aan concrete investeringen in defensie en het nakomen van NAVO-afspraken.
D66 ziet de NAVO als essentieel voor de veiligheid van Nederland en Europa en wil dat Nederland een volwaardig bondgenoot blijft. Op de korte termijn wil D66 de Europese rol binnen de NAVO versterken, met meer Europese strategische autonomie en samenwerking. Dit standpunt adresseert de noodzaak van collectieve verdediging en het belang van Europese inbreng binnen het bondgenootschap.
“Op de korte termijn wil D66 een sterke Europese positie binnen de NAVO, met Europese strategische commandovoering, Europees materieel en Europees personeel. Hiermee zijn we niet alleen op financieel terrein een volwaardig bondgenoot binnen de NAVO, maar ook voor wat betreft capaciteiten en uitvoering.”
“We komen de NAVO-afspraak na om minimaal 3,5% van het bbp aan defensie uit te geven en minimaal 1,5% van het bbp aan de kritieke infrastructuur, civiele paraatheid, veerkracht en het versterken van onze defensie-industrie.”
“De verdere integratie van Oekraïne in de NAVO is van groot belang voor veiligheid op het Europese continent.”
“Daarnaast vraagt de NAVO ons om meer geld vrij te maken voor defensie. Voor onze veiligheid zetten we ons hier vol voor in.”
D66 ziet op de lange termijn een Europese krijgsmacht als het einddoel, maar benadrukt dat dit binnen het NAVO-kader moet plaatsvinden zolang de NAVO de belangrijkste pijler van Europese veiligheid is. Dit standpunt adresseert de wens om Europese defensiecapaciteit te vergroten, maar zonder de NAVO te verlaten.
“D66 streeft op lange termijn naar een Europese krijgsmacht.”
DENK spreekt zich niet expliciet uit voor het verlaten of het blijven in de NAVO, maar is kritisch over de NAVO en extra defensie-uitgaven onder NAVO-druk. De partij wil terughoudend zijn met militaire samenwerking en missies, en pleit voor behoud van soevereiniteit en beperking van NAVO-invloed. DENK steunt alleen noodzakelijke defensie-uitgaven en wijst verdere militaire uitbreiding van de NAVO af.
DENK vindt de huidige defensie-uitgaven voldoende en verzet zich tegen extra miljardenuitgaven onder druk van de NAVO. De partij benadrukt dat Nederland altijd zelf moet bepalen over militaire inzet en is tegen verdere militaire overmacht van de NAVO.
“DENK verzet zich tegen de extra miljardenuitgaven onder druk van NAVO baas Mark Rutte en President Donald Trump. DENK vindt de huidige defensie uitgaven voldoende en wijst op de enorme militaire overmacht van de NAVO die niet nog verder uitgebreid hoeft te worden.”
“Wij steunen alleen defensie uitgaven die aantoonbaar nodig zijn om de basis op orde te hebben bij Defensie.”
DENK wil zeer terughoudend zijn met deelname aan militaire missies, ook binnen NAVO-verband, en steunt alleen missies met een zuiver humanitair karakter en een gedegen internationaal mandaat.
“Wij blijven zeer terughoudend in het steunen van de deelname aan militaire missies. Slechts in uitzonderlijke gevallen kunnen wij deelname steunen aan missies met een zuiver humanitair karakter en met een gedegen internationaal mandaat.”
DENK is voor Europese defensiesamenwerking, maar wil geen Europees leger en benadrukt dat Nederland altijd zelf moet bepalen over inzet van militairen, waarmee impliciet afstand wordt genomen van automatische NAVO-inzet.
“Wij zijn een voorstander van Europese defensiesamenwerking, maar geen voorstander van een Europees leger. Wij moeten altijd zelf blijven bepalen of onze militairen worden ingezet.”
DENK is tegen een voorbarige inzet op NAVO-lidmaatschap van Oekraïne en stelt dat dit pas overwogen kan worden bij duurzame vrede en als aan alle criteria is voldaan.
“Wij steunen geen voorbarige inzet op EU lidmaatschap en NAVO lidmaatschap van Oekraïne. Dit kan pas overwogen worden bij duurzame vrede en er aan alle criteria voldaan wordt.”
FVD wil het Nederlandse NAVO-lidmaatschap niet vanzelfsprekend voortzetten, maar stelt voor dit via een referendum aan de bevolking voor te leggen. De partij pleit voor heroverweging van internationale allianties, volledige nationale zeggenschap over defensie-inzet en investeringen in een zelfstandige krijgsmacht, los van opgelegde NAVO-normen. Hun kernvisie is dat Nederland soeverein moet beslissen over deelname aan internationale organisaties als de NAVO.
FVD vindt dat het NAVO-lidmaatschap niet automatisch voortgezet moet worden, maar dat de Nederlandse bevolking hierover via een referendum moet beslissen. Dit standpunt komt voort uit hun streven naar maximale nationale soevereiniteit en het vermijden van automatische betrokkenheid bij buitenlandse conflicten.
“We leggen het lidmaatschap van de NAVO via een referendum voor aan de Nederlandse bevolking, zodat we als land zelf kunnen beslissen of we door willen op het huidige pad.”
FVD wil dat Nederland altijd zelfstandig beslist over de inzet van militairen en zich niet automatisch conformeert aan NAVO- of EU-besluiten. Dit is bedoeld om te voorkomen dat Nederlandse belangen ondergeschikt raken aan die van bondgenoten.
“We staan nooit toe dat de inzet van onze militairen door de EU of de NAVO wordt bepaald, zodat Nederland altijd zelf de controle houdt.”
De partij wil wel investeren in de Nederlandse krijgsmacht, maar niet volgens door de NAVO opgelegde normen. De nadruk ligt op nationale weerbaarheid en beloning van militairen, niet op internationale verplichtingen.
“We investeren in onze krijgsmacht - niet volgens een opgelegde NAVO-norm, maar naar eigen inzicht, zodat Nederland weerbaar is en onze militairen beter worden beloond.”
FVD wil de Nederlandse deelname aan internationale organisaties als de NAVO kritisch herzien, met het oog op het beschermen van nationale soevereiniteit. Dit betekent dat het NAVO-lidmaatschap niet als vanzelfsprekend wordt gezien.
“We herzien de Nederlandse deelname aan organisaties zoals NAVO, WEF en WHO, zodat onze soevereiniteit ook daar niet verder wordt ondermijnd.”
Zolang Nederland nog lid is van de NAVO, wil FVD volledige transparantie over internationale besluitvorming en dat nationale wetgeving altijd boven internationale verdragen staat.
“We sturen daarom aan op intelligente uittreding uit de EU en herzien onze betrokkenheid bij andere supranationale organisaties zoals de NAVO. Zolang we deel uitmaken van deze organisaties, eisen we volledige transparantie...”
GroenLinks-PvdA wil dat Nederland in de NAVO blijft en onderschrijft het belang van de NAVO voor de collectieve veiligheid van Nederland en Europa. Ze committeren zich aan de NAVO-norm voor defensie-uitgaven, willen de Europese pijler binnen de NAVO versterken, en streven naar meer Europese autonomie op defensiegebied. Tegelijkertijd willen ze de afhankelijkheid van de VS verminderen en werken aan een zelfstandiger Europese defensiesamenwerking.
GroenLinks-PvdA ziet de NAVO als essentieel voor de veiligheid van Nederland en Europa, vooral gezien dreigingen uit Rusland. Ze willen de NAVO-norm voor defensie-uitgaven naleven en de Europese rol binnen de NAVO versterken. Dit standpunt adresseert de vraag direct en concreet: Nederland blijft in de NAVO en neemt zijn verplichtingen serieus.
“De NAVO versterkt de collectieve veiligheid van Nederland en Europa tegen dreigingen uit Rusland en elders. We committeren ons aan de NAVO-norm en versterken de Europese pijler van de NAVO in nauwe samenhang met het Europese veiligheids- en defensiebeleid.”
“We komen onze afspraken in de NAVO na en investeren gericht in onze defensie.”
Hoewel het NAVO-lidmaatschap centraal blijft staan, wil GroenLinks-PvdA dat Europa op termijn meer voor zijn eigen veiligheid kan zorgen en minder afhankelijk wordt van de VS. Ze pleiten voor verdere integratie van Europese krijgsmachten en een onafhankelijke Europese defensie-industrie, maar altijd in samenhang met de NAVO.
“Europa zal zo spoedig mogelijk voor zijn eigen veiligheid moeten kunnen zorgen.”
“We bouwen onze afhankelijkheid van de VS af...”
“Defensie moet een gedeelde EU-competentie worden; besluiten over inzet van de krijgsmacht blijven echter een nationale bevoegdheid. Integratie van de krijgsmachten zetten we voort.”
Het CDA wil dat Nederland actief lid blijft van de NAVO en zich volledig committeert aan de NAVO-afspraken, waaronder het verhogen van de defensie-uitgaven. Ze pleiten voor een sterke Europese pijler binnen de NAVO en investeren in de krijgsmacht om aan de NAVO-normen te voldoen, waarmee ze het belang van het bondgenootschap voor de Nederlandse en Europese veiligheid onderstrepen.
Het CDA ziet het NAVO-lidmaatschap als essentieel voor de veiligheid van Nederland en Europa. Ze willen dat Nederland zich houdt aan de NAVO-capaciteitsdoelstellingen en de afgesproken defensie-uitgaven, en investeren daarom fors in de krijgsmacht. Hiermee onderstrepen ze het belang van collectieve verdediging en internationale samenwerking binnen de NAVO.
“Nederland committeert zich aan de afspraken van de NAVO-capaciteitsdoelstellingen en de nieuwe NAVO-norm om uiterlijk in 2035 3,5 procent van het bbp uit te geven aan defensie.”
“Voor de veiligheid van Nederland en Europa investeren we in Defensie, zoals afgesproken bij de NAVO-top in Den Haag.”
Het CDA wil dat Nederland vooroploopt in het versterken van de Europese samenwerking binnen de NAVO. Ze streven naar een volwaardige Europese pijler en uiteindelijk strategische autonomie, maar altijd binnen het NAVO-kader. Dit moet de weerbaarheid van Europa vergroten zonder het bondgenootschap te verlaten.
“We willen dat Nederland vooroploopt in het ontwikkelen van een volwaardige Europese pijler in de NAVO, met een Europese Veiligheidsraad.”
“Nederland moet hierin een actieve rol spelen en investeren in een krijgsmacht die voldoende toegerust is. Dat vraagt om solidariteit en samenwerking.”
NSC wil dat Nederland in de NAVO blijft en ziet het NAVO-lidmaatschap als de hoeksteen van het Nederlandse veiligheidsbeleid. Ze committeren zich aan de nieuwe NAVO-norm voor defensie-uitgaven en benadrukken het belang van investeren in militaire slagkracht en samenwerking binnen het NAVO-gebied. Tegelijkertijd wil NSC nationale soevereiniteit behouden en is tegen een Europees leger.
NSC beschouwt het NAVO-lidmaatschap als essentieel voor de veiligheid van Nederland en wil hieraan vasthouden. Ze willen voldoen aan de nieuwe NAVO-norm voor defensie-uitgaven en investeren in militaire gereedheid, uitrusting en samenwerking met andere NAVO-landen. Dit standpunt adresseert de noodzaak van collectieve verdediging in een veranderende geopolitieke context.
“Het lidmaatschap van de NAVO is de hoeksteen van ons veiligheidsbeleid. Nederland zal samen met andere Europese landen meer eigen en gezamenlijke verantwoordelijkheid moeten nemen.”
“We committeren ons daarom aan de nieuwe NAVO-norm in 2035 van 3,5% van de economie voor Defensie-uitgaven en 1,5% voor gerelateerde uitgaven zoals infrastructuur.”
“Ons leger moet ons land en NAVO-gebied goed kunnen verdedigen.”
Hoewel NSC samenwerking binnen NAVO en Europa belangrijk vindt, willen ze geen overdracht van het Nederlandse geweldsmonopolie aan de EU en zijn ze expliciet tegen de vorming van een Europees leger. Dit standpunt benadrukt het belang van nationale soevereiniteit binnen internationale defensiesamenwerking.
“We zijn tegen de vorming van een Europees leger. Het uit handen geven van ons geweldsmonopolie aan de Europese Unie ondergraaft het fundament van Nederland als zelfstandige staat.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) wil op termijn dat Nederland uit de NAVO stapt en pleit voor een alternatief samenwerkingsverband zonder de VS, gebaseerd op internationaal recht en gelijkwaardigheid. Zolang er geen alternatief is, blijft Nederland lid van de NAVO, maar de partij is zeer kritisch en wil zo snel mogelijk onafhankelijk worden van de VS. Investeringen in defensie worden alleen gedaan als ze goed onderbouwd zijn en mogen niet ten koste gaan van klimaat, natuur of sociale voorzieningen.
De PvdD wil dat Nederland uit de NAVO stapt zodra er een alternatief is, maar erkent dat Nederland tot die tijd lid blijft. De partij is kritisch op de NAVO vanwege de dominantie van de VS en streeft naar een Europese defensiesamenwerking zonder Amerikaanse invloed.
“Zolang het alternatief er niet is, blijft Nederland lid van de NAVO.”
“Bovendien is de Partij voor de Dieren heel kritisch op de NAVO. De NAVO is een militaire alliantie die voornamelijk machtsbelangen van de VS dient. Daar willen we vanaf. De Partij voor de Dieren zet in op een alternatief voor de NAVO: een nieuwe vorm van samenwerking met betrouwbare bondgenoten, zonder de VS.”
De partij wil extra investeren in Europese defensie om onafhankelijk te worden van de VS, maar keurt een blanco cheque voor defensie uitgaven af en wijst de NAVO-norm af. Elke defensie-uitgave moet zorgvuldig worden afgewogen en mag niet ten koste gaan van andere maatschappelijke doelen.
“Nederland en Europa investeren extra in de eigen Europese defensie. Daarbij kijken we steeds kritisch welke investeringen echt nodig zijn om onszelf te kunnen verdedigen en zo snel mogelijk onafhankelijk te worden van de VS.”
“Nederland steunt geen specifieke NAVO-norm en geen wettelijke verankering van een defensienorm. Elke uitgave voor defensie wordt bepaald op basis van goede onderbouwing. Uitgaven gaan niet ten koste van klimaat, natuur, sociale zekerheid, zorg en onderwijs.”
De SP wil op termijn uit de NAVO stappen en deze vervangen door een onafhankelijke Europese veiligheidsarchitectuur. Totdat zo'n alternatief er is, blijft Nederland lid van de NAVO, maar de SP wil de NAVO beperken tot defensie van het eigen grondgebied en geen uitbreiding of buitenlandse operaties zonder VN-mandaat.
De SP vindt dat de NAVO vooral de belangen van de VS dient en wil daarom werken aan een Europees alternatief dat militair onafhankelijk is van de VS. Op de lange termijn moet de NAVO worden opgeheven en vervangen door een Europese veiligheidsstructuur waarin alle Europese landen kunnen samenwerken aan vrede en veiligheid.
“De NAVO opereert nu vooral in het belang van de VS en daar moeten we vanaf. Er moet dan ook worden gewerkt aan een beter alternatief: een Europese veiligheidsarchitectuur waar het Europese deel van de NAVO onderdeel van wordt, zodat de NAVO kan worden opgeheven.”
Totdat er een Europese veiligheidsarchitectuur is, blijft Nederland lid van de NAVO, maar de SP wil de NAVO beperken tot haar oorspronkelijke defensieve taak. Dit betekent geen buitenlandse operaties zonder VN-mandaat, geen uitbreiding met nieuwe landen, en geen deelname aan Amerikaanse wapenwedlopen.
“Tot deze Europese veiligheidsarchitectuur er is moet de NAVO zich richten op haar eigen taak, namelijk het verdedigen van het eigen grondgebied van de aangesloten bondgenoten. Dat betekent expliciet: geen operaties buiten het eigen grondgebied, geen operaties zonder VNmandaat en geen uitbreiding met nieuwe NAVOlanden.”
De SP verzet zich tegen de verhoging van de NAVO-defensienorm (de zogenaamde Trump-norm) en wil onafhankelijkheid van de Amerikaanse wapenindustrie. Ze willen investeren in een eigen Europese defensie-industrie en niet meegaan in Amerikaanse eisen voor hogere defensie-uitgaven.
“De SP is tegen de nieuwe NAVOnorm voor defensieuitgaven waarbij de Amerikaanse president Trump van ons eist dat wij 5% van alles wat we samen in Nederland verdienen uitgeven aan wapens.”
“Europa moet onafhankelijk zijn van de Amerikaanse wapenindustrie. Wij hebben tal van alternatieven binnen de grenzen van de EU, goed opgeleide vakmensen en onderzoekers waarmee wij zelf wapens voor onze verdediging kunnen maken.”
Volt wil dat Nederland in de NAVO blijft en ziet de NAVO als essentieel voor de Europese veiligheid, maar streeft naar een sterkere Europese defensie als pijler binnen de NAVO. Volt pleit voor meer Europese invloed binnen de NAVO, gezamenlijke defensiecapaciteiten en investeringen, en een grotere zelfstandigheid van Europa op het gebied van veiligheid en defensie.
Volt beschouwt het NAVO-lidmaatschap als noodzakelijk voor de veiligheid van Europa, maar wil dat de EU een volwaardige defensiepijler binnen de NAVO wordt. Dit betekent meer Europese samenwerking, meer Europese topfuncties binnen de NAVO en een grotere strategische autonomie, mede omdat de VS minder betrouwbaar wordt geacht als veiligheidsgarant.
“De Europese Unie (EU) moet zichzelf beter beschermen. De Verenigde Staten laten zien dat we niet langer op hun steun kunnen rekenen. Het is tijd dat de EU verantwoordelijkheid neemt voor de veiligheid van haar inwoners. Daarom bouwen we aan een Europese krijgsmacht die samenwerkt met de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) en die onder toezicht staat van het Europees Parlement.”
“Daarvoor is een volwaardige Europese defensie nodig: een pijler binnen de NAVO, onder democratische controle van het Europees Parlement en geleid door een verantwoordelijke commissaris.”
“Volt wil dat topfuncties binnen de NAVO, zoals die van de Supreme Allied Commander Europe (SACEUR), vaker door Europeanen worden vervuld.”
Volt wil investeren in de verhoging van de NAVO-begroting, waarbij een deel van deze middelen wordt ingezet voor de ontwikkeling van digitale infrastructuur en strategische autonomie van de EU. Dit onderstreept het belang dat Volt hecht aan het NAVO-lidmaatschap, maar met een duidelijke Europese invulling.
“We investeren een deel van de verhoging van de NAVO-begroting in de ontwikkeling van de digitale infrastructuur binnen de EU. Dit speelt immers een sleutelrol in de strategische autonomie van de EU en in de verdediging tegen cyber- en hybride dreigingen.”
50PLUS wil dat Nederland in de NAVO blijft en ziet het bondgenootschap als de hoeksteen van het Nederlandse veiligheidsbeleid. Ze pleiten voor het verhogen van de defensie-uitgaven volgens NAVO-afspraken en benadrukken het belang van voldoende militair vermogen om het NAVO-grondgebied te verdedigen. Hun visie is gericht op versterking van de nationale defensie en internationale samenwerking binnen NAVO-verband.
50PLUS beschouwt het NAVO-lidmaatschap als essentieel voor de veiligheid van Nederland, vooral gezien de veranderde geopolitieke situatie door de oorlog in Oekraïne. Ze willen dat Nederland zich houdt aan de NAVO-afspraken en investeren in defensie om zowel het eigen als het NAVO-grondgebied te kunnen verdedigen.
“De NAVO is de hoeksteen van het Nederlands veiligheidsbeleid.”
“Uitbreiding van de defensie-uitgaven in lijn met de afspraken in NAVO-verband.”
“De oorlog in Oekraïne heeft het besef teruggebracht dat Nederland bij een gewapend treffen met Rusland over voldoende militair vermogen moet beschikken om het eigen en het NAVO-grondgebied te verdedigen.”
De SGP wil dat Nederland in de NAVO blijft en ziet de NAVO als de belangrijkste veiligheidspartner. Ze pleiten voor het voldoen aan de NAVO-norm voor defensie-uitgaven en benadrukken dat de NAVO de hoeksteen van het Nederlandse veiligheidsbeleid is, waarbij Europese defensiesamenwerking slechts aanvullend mag zijn.
De SGP beschouwt de NAVO als essentieel voor de Nederlandse veiligheid en wil dat Nederland actief blijft bijdragen aan de NAVO. Ze verwerpen een Europees leger en willen dat Nederland de NAVO-norm voor defensie-uitgaven haalt, waarmee ze expliciet kiezen voor blijvend NAVO-lidmaatschap en versterking van de alliantie.
“De NAVO is onze belangrijkste veiligheidspartner. De EU vult slechts aan waar dit meerwaarde biedt en zij bevoegdheid heeft.”
“De NAVO blijft de hoeksteen van ons veiligheidsbeleid. Nederland gaat aan haar doelstellingen voor eenheden en wapensystemen voldoen door de krijgsmacht verder uit te bouwen.”
“De SGP wil gaan voldoen aan de nieuwe NAVO-norm voor defensie-uitgaven.”
De PVV wil dat Nederland lid blijft van de NAVO en ziet het bondgenootschap als de hoeksteen van het Nederlandse defensie- en veiligheidsbeleid. Tegelijkertijd benadrukt de partij dat het Nederlandse belang altijd voorop moet staan, met een focus op bescherming van het eigen grondgebied en geen deelname aan buitenlandse militaire missies. De PVV pleit voor hogere defensie-uitgaven, maar wil deze vooral inzetten voor nationale grensbewaking.
De PVV beschouwt het NAVO-lidmaatschap als essentieel voor de Nederlandse veiligheid en wil dat Nederland in de NAVO blijft. De partij ziet de NAVO als het fundament van het defensiebeleid, maar wil dat de inzet van de krijgsmacht primair gericht is op het beschermen van het eigen grondgebied, niet op buitenlandse missies.
“De NAVO is en blijft de hoeksteen van ons defensie- en veiligheidsbeleid.”
Hoewel de PVV het NAVO-lidmaatschap steunt, wil de partij dat het Nederlandse belang altijd voorop staat. Dit betekent investeren in het leger voor grensbewaking en het beperken van buitenlandse militaire betrokkenheid.
“In ons defensiebeleid staat het Nederlandse belang voorop. De basistaak van onze Krijgsmacht is de bescherming van ons eigen grondgebied. Wij willen dus geen buitenlandse militaire missies, maar militaire inzet aan onze eigen grenzen: grensbewaking.”