Verkiezingsprogramma's 2025 overWie is het meest radicaal in bevordering van ondernemerschap
BVNL is veruit het meest radicaal in het bevorderen van ondernemerschap door te pleiten voor een drastische verkleining van de overheid, het fors verlagen of afschaffen van belastingen en regels voor ondernemers, en het volledig schrappen van subsidies en bureaucratie. Hun kernvisie is dat ondernemersvrijheid, minimale staatsinterventie en een vrije markt centraal moeten staan, waarbij risico nemen en succes maximaal worden beloond.
Forse verlaging en afschaffing van belastingen voor ondernemers
BVNL wil het vestigingsklimaat radicaal verbeteren door belastingen voor ondernemers sterk te verlagen of zelfs af te schaffen, inclusief de dividendbelasting en een vlaktaks. Dit moet Nederland aantrekkelijker maken voor bedrijven en ondernemerschap maximaal stimuleren.
“Het vestigingsklimaat moet worden verbeterd door lagere belastingen (vlaktaks van 25%) in te voeren, minder overheidsbemoeienis, lage energiekosten en versoepeling van het arbeidsrecht.”
“Mede daarom pleit BNVL voor de afschaffing van de dividendbelasting en een forse verlaging van de vennootschapsbelasting.”
“Geen exorbitante belastingen om collectivistische hobby’s te kunnen betalen.”
Radicale deregulering en afschaffing van bureaucratie
BVNL wil vrijwel alle overheidsbemoeienis, regels en bureaucratie voor ondernemers schrappen, inclusief het afschaffen van subsidies, het UBO-register, de WWFT, en de SER. Dit moet ondernemers maximale vrijheid en ruimte geven.
“Minder regels voor ondernemers en bedrijven. Bureaucratie en regeldruk moeten worden teruggedrongen.”
“Het UBO-register wordt afgeschaft.”
“De Wet op Witwassen en Financiering Terrorisme (WWFT) wordt afgeschaft.”
“Subsidies worden afgeschaft.”
“De SER wordt opgeheven.”
Versoepeling arbeidsrecht en maximale contractvrijheid
BVNL wil het arbeidsrecht sterk versoepelen, het ontslagrecht versoepelen, het aantal tijdelijke contracten onbeperkt maken en de verplichte transitievergoeding afschaffen. Dit geeft ondernemers maximale flexibiliteit en verlaagt de drempel om mensen aan te nemen.
Kleine overheid en minimale staatsinterventie
BVNL wil een fundamenteel kleine overheid, met zo min mogelijk staatsinterventie in de economie, volledig geworteld in de Oostenrijkse School en klassiek-liberale principes. De overheid moet zich beperken tot het bewaken van de rechtsorde en ondernemersvrijheid.
“De overheid moet klein, betrouwbaar, volledig transparant en efficiënt zijn, met een zeer terughoudende rol in het leven van mensen.”
“Onze visie is geworteld in de Oostenrijkse School van de economie, waarin ondernemersvrijheid, eigendomsrechten en individuele verantwoordelijkheid centraal staan.”
“Belang Van Nederland kiest voor een ondernemersvriendelijke koers die gestoeld is op vrijemarkteconomie, sober fiscaal beleid, lage belastingen en structurele hervormingen.”
Afschaffen van subsidies en overheidssteun
BVNL wil alle subsidies voor bedrijven en belangenorganisaties afschaffen, omdat zij geloven dat echte ondernemerschap alleen floreert zonder overheidssteun of marktverstoring.
“BVNL is principieel tegen het subsidiëren van belangen- en protestorganisaties.”
Geen nationale koppen op EU-regels en gelijk speelveld
BVNL wil dat Nederland geen strengere regels oplegt dan het EU-gemiddelde, zodat Nederlandse ondernemers niet op achterstand worden gezet ten opzichte van buitenlandse concurrenten.
“Het gelijke speelveld weer terugbrengen in de markt door in elk geval geen regels te maken die strenger zijn dan het EU-gemiddelde. Geen koppen op EU-wetgeving.”
Volledige keuzevrijheid voor ondernemers en werknemers
BVNL wil dat mensen volledig vrij zijn om te kiezen tussen loondienst of zelfstandig ondernemerschap, zonder overheidsdwang of verplichte regels zoals de wet DBA.
“De wet DBA wordt ingetrokken en mensen mogen zelf bepalen of ze liever in loondienst gaan of als ZZP’er aan de slag gaan.”
De SGP zet stevig in op het bevorderen van ondernemerschap door lastenverlichting, het stimuleren van investeringen en het verminderen van regeldruk, vooral voor het mkb en familiebedrijven. Ze pleiten voor een voorspelbaar overheidsbeleid, meer financieringsmogelijkheden, fiscale stimulansen en het aantrekkelijker maken van werken in de maakindustrie. Hun visie is gericht op een robuuste, innovatieve economie met ruimte voor ondernemers, waarbij de overheid vooral faciliterend en ondersteunend optreedt.
Verlaging lasten en voorspelbaar beleid voor ondernemers
De SGP wil het ondernemingsklimaat verbeteren door lasten te verlagen, voorspelbaar beleid te voeren en ondernemers zekerheid te bieden, met name op het gebied van belastingen en regelgeving. Dit moet het mkb, familiebedrijven en de maakindustrie versterken en investeringen stimuleren.
“De winstbelasting voor het bedrijfsleven en de werkgeverslasten worden verlicht, vooral gericht op het mkb. Vaak zijn dit familiebedrijven, ondernemingen in de maakindustrie en andere bedrijven die zorgen voor veel werkgelegenheid.”
“Basisvereiste hiervoor is voorspelbaar overheidsbeleid zodat ondernemers weten waar zij van op aan kunnen, zeker ook ten aanzien van belastingen. Een einde aan gezwabber dus.”
Meer en betere financieringsmogelijkheden voor ondernemers
De SGP wil private en publieke financiering voor ondernemers uitbreiden, onder meer via garantiestellingen, terugkeer van de durfkapitaalregeling, winwin-leningen en betere toegang tot non-bancaire financiering. Dit moet vooral startups, snelgroeiende bedrijven en het mkb helpen groeien.
“De overheid gaat private financiering lostrekken en verbreedt het palet aan publieke en private financiering. Er komen verbeterde garantiestellingen voor kleine kredieten en grote financiers, zoals pensioenfondsen, worden gestimuleerd hun geld hierin te steken.”
“De durfkapitaalregeling keert terug, zodat het verstrekken van financiering aan startups en snelgroeiende bedrijven met veel potentie en een hoog risico wordt gestimuleerd.”
“Het wordt aantrekkelijker slapend spaargeld te steken in een bedrijf van familie of vrienden door introductie van de winwin-lening.”
“Er wordt werk gemaakt van een eerlijk financieringsspeelveld, zodat ook non-bancaire financiers beter toegankelijk zijn voor mkb-bedrijven.”
Minder regeldruk en betere toegang tot bankdiensten
De SGP wil de regeldruk voor ondernemers verminderen en de toegang tot essentiële diensten zoals bankrekeningen verbeteren, zodat ondernemers niet onnodig worden belemmerd door bureaucratie of overmatige regelgeving.
“Regels moeten dan ook niet onnodig in de weg zitten. De voorwaarden om te voldoen moeten echter wel scherp zijn en alertheid op oneigenlijk gebruik is geboden.”
“Veel organisaties en ondernemers hebben door strenge regelgeving moeite met het openen van een bankrekening, terwijl de risico’s op bijvoorbeeld witwassen soms klein zijn. De toegang tot bankrekeningen wordt verbeterd. Er komt in ieder geval een wettelijk recht op een bankrekening voor ondernemingen, verenigingen en stichtingen, tenzij zwaarwegende redenen dat onmogelijk maken.”
Stimuleren van ondernemerschap in de maakindustrie en het MBO
De SGP wil het werken in de maakindustrie aantrekkelijker maken en het MBO versterken, onder andere door overheidsstimulering en het bevorderen van praktijkgericht onderwijs en bedrijfs(vak)scholen.
“Werken in de maakindustrie moet op alle mogelijke manieren aantrekkelijker worden gemaakt en gestimuleerd, ook door de overheid.”
“De start van bedrijfs(vak)scholen bij mkb-bedrijven wordt financieel gestimuleerd.”
“Overheid en bedrijfsleven zetten actief in op de werving van jongeren voor het middelbaar beroepsonderwijs.”
Wettelijke erkenning en ruimte voor zzp’ers
De SGP wil zzp’ers meer zekerheid en ruimte geven door wettelijke erkenning, heldere definities, en het faciliteren van eigen voorzieningen, met uitzonderingen voor sectoren waar dat passend is.
“Zelfstandigen krijgen eindelijk de wettelijke erkenning die zij verdienen door een heldere definitie met bijbehorende criteria vast te leggen.”
“Er komt een opt-out op de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers die gegarandeerd en langjarig zelf andere, passende maatregelen voor hun risico’s treffen.”
“Zzp’ers in de agrarische sector worden uitgezonderd van de verzekeringsplicht vanwege de specifieke positie van deze sector en de beschikbaarheid van beter passende arrangementen die in deze sector gangbaar zijn.”
De VVD profileert zich als de meest radicale partij in het bevorderen van ondernemerschap door te pleiten voor een wettelijk vastgelegd ondernemersklimaat, het drastisch schrappen van regels en bureaucratie, en het stimuleren van innovatie en investeringen in groeitechnologieën. Hun visie draait om het creëren van maximale ruimte voor ondernemers, het verlagen van lasten, en het actief ingrijpen als Nederland economisch achterop dreigt te raken. Concrete voorstellen zijn onder meer automatische goedkeuring van vergunningen bij te lange wachttijden, een investeringsmaatschappij voor start- en scale-ups, en een totale herziening van arbeidsmarkt en sociale zekerheid.
Wettelijke plicht overheid voor ondernemersklimaat
De VVD wil dat de overheid wettelijk verplicht wordt het ondernemersklimaat te verbeteren, zodat ondernemers structureel worden ondersteund en Nederland concurrerend blijft. Dit is een radicale stap omdat het de overheid dwingt tot actie als Nederland economisch achterop raakt.
Drastisch schrappen van regels en automatische goedkeuring
De VVD wil het aantal regels meetbaar verminderen, nationale regelgeving niet strenger maken dan Europees, en procedures voor ondernemers radicaal versnellen. Een opvallend voorstel is dat aanvragen automatisch worden goedgekeurd als de overheid te traag is, wat ondernemers directe zekerheid biedt.
“We hanteren een meetbare doelstelling om het aantal onnodige regels te verminderen.”
“We schrappen regelgeving die in Nederland strenger is dan in de rest van Europa, zoals de nationale CO2-heffing.”
“Duurt een eenvoudige aanvraag bij de overheid te lang? Dan wordt deze automatisch goedgekeurd, mits anderen hier niet door geschaad worden.”
“Als ondernemers voor een eenvoudige aanvraag bij de overheid langer moeten wachten dan de geldende termijn, deze aanvraag automatisch wordt goedgekeurd, onder de voorwaarde dat belangen van derden niet worden geschaad.”
Investeringsmaatschappij en stimulering groeitechnologieën
De VVD wil een investeringsmaatschappij oprichten voor start- en scale-ups, investeringen in kunstmatige intelligentie en groeitechnologieën stimuleren, en uitgaven aan innovatie verhogen. Dit moet Nederland aantrekkelijk maken voor innovatieve bedrijven en economische groei versnellen.
“We richten daarnaast een investeringsmaatschappij op die is gericht op start- en scale-ups, zodat zij het geld hebben om op te schalen. We zetten vol in op kunstmatige intelligentie.”
“We spannen ons in om de investeringen in onderzoek en ontwikkeling in Nederland te laten stijgen naar minimaal 3% van de totale omvang van de economie.”
“We doen daarom investeringen in kunstmatige intelligentie via de investeringsagenda voor nationale groei en de investeringsmaatschappij.”
Totale herziening arbeidsmarkt en sociale zekerheid
De VVD pleit voor een radicale hervorming van de arbeidsmarkt en sociale zekerheid, met forse deregulering en modernisering van het arbeidsrecht. Dit moet het werkgeverschap aantrekkelijker maken en nieuwe vormen van ondernemerschap stimuleren.
“De VVD wil een totale herziening van de arbeidsmarkt en sociale zekerheid. Een forse deregulering zorgt voor meer banen, terwijl een zorgvuldige herziening zorgt voor behoud van zekerheid.”
“We zetten het mes in bureaucratische regels, moderniseren de werkloosheidswet door deze meer activerend te maken en geven meer ruimte voor maatwerk in cao’s, door de transitievergoeding niet langer verplicht te stellen.”
Lagere lasten en fiscale stimulering voor ondernemers
De VVD wil structureel lagere lasten voor ondernemers, het aantrekkelijk maken voor personeel om mee te delen in winst, en fiscale stimulering van investeringen in start- en scale-ups. Dit moet ondernemerschap lonender en aantrekkelijker maken.
“We voorkomen dat de lasten voor ondernemers steeds omhooggaan. Minder lasten voor ondernemers is onze inzet.”
“We willen het voor álle bedrijven aantrekkelijk maken om aan het personeel aan te bieden mee te delen in de waardestijging en winst van het bedrijf, niet alleen voor start- en scale-ups.”
“We willen het fiscaal stimuleren dat alle Nederlanders kunnen investeren in start- en scale-ups en kijken daarbij bijvoorbeeld naar een aftrekpost in de inkomstenbelasting.”
GroenLinks-PvdA kiest niet voor radicale bevordering van ondernemerschap in de klassieke zin, maar zet in op een economie waarin ondernemerschap wordt gestimuleerd als het bijdraagt aan maatschappelijke doelen, innovatie en duurzaamheid. De partij wil ondernemerschap faciliteren via investeringen in innovatie, start-ups en een Nationale Investeringsbank, maar koppelt dit altijd aan sociale en ecologische voorwaarden. Tegelijkertijd worden beperkende maatregelen voorgesteld voor ondernemerschap dat niet bijdraagt aan deze doelen, zoals strengere regels voor uitbuiting, winstmaximalisatie en vervuiling.
Investeren in innovatie, start-ups en technologie
GroenLinks-PvdA wil ondernemerschap stimuleren door te investeren in innovatieve bedrijven, start-ups en technologie, met speciale aandacht voor duurzaamheid en maatschappelijke meerwaarde. De partij ziet ondernemerschap als motor voor een groene en productieve economie, maar koppelt dit aan publieke investeringen en strikte voorwaarden.
“We werken samen met mkb en het grootbedrijf, die met ons de stap naar een duurzame economie willen zetten.”
“Nieuwe innovatieve bedrijven hebben de toekomst. We maken Nederland aantrekkelijk voor startups en bieden scale-ups de mogelijkheid om uit te breiden. We kijken met een open houding naar nieuwe manieren van het betalen van werknemers voor deze bedrijven.”
“We investeren in de komst van een AI-fabriek in Groningen, waar start-ups en overheden vrijuit kunnen experimenteren met nieuwe toepassingen.”
“Een Nationale Investeringsbank vergroot het Nederlandse concurrentievermogen en kan bedrijven toegang geven tot leningen die ze op de reguliere markt niet kunnen krijgen. We hebben hierbij in het bijzonder aandacht voor mkb-bedrijven die moeilijk aan het benodigde durfkapitaal komen.”
“De Rijksoverheid investeert als grootste IT-afnemer van het land in Europese digitale diensten.”
Strenge sociale en ecologische voorwaarden aan ondernemerschap
De partij stelt duidelijke grenzen aan ondernemerschap: bedrijven moeten maatschappelijk verantwoord opereren, uitbuiting en vervuiling worden niet getolereerd, en winstmaximalisatie mag niet ten koste gaan van werknemers of het milieu. Dit beperkt ondernemerschap dat niet aan deze voorwaarden voldoet.
“We leggen de plicht tot maatschappelijk verantwoord ondernemen vast. Zo voorkomen we kinderarbeid, landroof of schade aan kritieke ecosystemen.”
“Voor industrieën die alleen kunnen bestaan dankzij uitbuiting en vervuiling is geen ruimte.”
“We stoppen met regelingen, zoals de landbouwvrijstelling, die laagbetaalde arbeid subsidiëren, en verbieden schimmige constructies die tot uitbuiting leiden.”
“Dominante bedrijven mogen niet langer de vrije hand hebben in het opkopen van de concurrentie. Wij willen daarom een breed onderzoek naar het voorkomen van monopolies op Europese en nationale schaal.”
Collectieve ondersteuning en bescherming voor kleine ondernemers
GroenLinks-PvdA erkent de lasten voor kleine ondernemers en wil deze verlichten door collectieve verzekeringen en het stimuleren van kennisdeling, maar altijd binnen het kader van sociale zekerheid en eerlijk werk.
Beperking van ondernemerschap gericht op winstmaximalisatie
De partij is expliciet kritisch op ondernemerschap dat puur op winstmaximalisatie is gericht, vooral in sectoren als zorg, onderwijs en kinderopvang, en wil dit via regelgeving en publieke investeringen terugdringen.
“In de zorg, het onderwijs, de kinderopvang en het openbaar vervoer moet het algemeen belang voorop staan, niet de winst voor investeerders. We strijden tegen commerciële investeerders en private equity die de huisartsenzorg, welzijnswerk en de kinderopvang overnemen.”
“We scherpen daarom het winstverbod in de zorg aan.”
JA21 positioneert zich als de meest radicale partij in het bevorderen van ondernemerschap door te pleiten voor een drastische vermindering van regeldruk, vereenvoudiging van het belastingstelsel en het actief terugdringen van overheidsbemoeienis. Hun belangrijkste voorstellen zijn het invoeren van één laag vennootschapsbelastingtarief, het afschaffen van box 2, het direct aftrekbaar maken van R&D-kosten, het schrappen van nationale koppen op EU-regels, en het structureel verminderen van subsidies en regelgeving. De kern van hun visie is dat ondernemers maximale ruimte moeten krijgen om te groeien, innoveren en investeren, met een overheid die faciliteert in plaats van belemmert.
Drastische verlaging en vereenvoudiging van belastingen voor ondernemers
JA21 wil het belastingstelsel fundamenteel hervormen om ondernemen aantrekkelijker te maken, met één helder vennootschapsbelastingtarief, afschaffing van box 2, en directe aftrekbaarheid van investeringen en R&D-kosten. Dit moet innovatie en investeringen stimuleren en de administratieve lasten fors verlagen.
“Een eenvoudige vennootschapsbelasting voor alle ondernemingen door het huidige tweeschijvenstelsel (19% en 25,8%) te vervangen door één helder tarief van 20% voor alle ondernemingen.”
“Box 2 volledig afschaffen.”
“Innovatie stimuleren door bedrijfskosten voor R&D direct aftrekbaar te maken, wat een impuls geeft aan innovatie en investeringen in onderzoek en ontwikkeling.”
“Bedrijven ruimte geven door de lasten te verminderen en investeringen onmiddellijk aftrekbaar te maken.”
Structurele en harde reductie van regeldruk en bureaucratie
JA21 wil een minister voor Overheidsefficiëntie aanstellen met een harde reductiedoelstelling, nationale koppen op EU-regels afschaffen, en voor elke nieuwe regel een oude laten verdwijnen. Dit moet ondernemers maximale vrijheid geven en de overheid terugdringen tot een faciliterende rol.
“Minder regeldruk door een minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie aan te stellen die met een harde reductiedoelstelling een einde maakt aan de toenemende regeldruk en met de stofkam door bestaande wet- en regelgeving gaat. Nieuwe regels introduceren we alleen als we oude overbodige regels schrappen.”
“Nationale koppen op EU-regels afschaffen: we introduceren geen nieuwe wetgeving die verder gaat dan EU-regelgeving.”
“Regeldruk terugdringen door met de stofkam door huidige wet- en regelgeving te gaan en overbodige regelgeving te schrappen. Voor elke nieuwe regel moet een oude regel verdwijnen.”
Drastische afbouw van subsidies en beëindigen van overheidssturing
JA21 wil een einde maken aan het sturen van de economie via subsidies en overheidsinterventies, omdat dit innovatie belemmert en markten verstoort. Zij kiezen voor marktwerking en concurrentie als motor voor ondernemerschap.
Maximaal faciliteren van mkb en familiebedrijven
JA21 wil het mkb en familiebedrijven maximaal faciliteren door investeringen eenvoudiger te maken, rapportageverplichtingen te verminderen, en erf- en schenkbelasting af te schaffen. Dit moet het ondernemingsklimaat voor kleinere bedrijven structureel verbeteren.
Radicale digitalisering en innovatiegericht beleid
JA21 wil ondernemers voorop laten lopen in digitalisering door eenvoudige regelgeving, een nationale digitaliseringsstrategie, en het stimuleren van AI-gebruik met productiviteit als uitgangspunt, niet ethiek. Dit moet Nederland tot topspeler in technologie maken.
“Ondernemers de ruimte geven om voorop te lopen in digitalisering door eenvoudige en eenduidige regelgeving.”
“Het gebruik van AI in de praktijk stimuleren, vooral in het mkb, door in te zetten op slimme data-analyse, automatisering en AI-oplossingen die ondernemers echt helpen. Aan ethische kaders hebben we niet genoeg, het uitgangspunt is productiviteit.”
Volt kiest voor een radicaal ondernemerschapsbeleid gericht op het stimuleren van duurzaam, sociaal en innovatief ondernemerschap, met een sterke rol voor de overheid in het verlagen van barrières en het vergroten van investeringen. De partij wil onder meer een Nationale Investeringsbank oprichten, administratieve lasten fors verminderen, medewerkersparticipatie uitbreiden en gerichte financiële instrumenten inzetten voor start-ups en verduurzaming. Volt positioneert zich als de partij die het meest ver gaat in het structureel en grootschalig faciliteren van ondernemerschap, vooral waar het maatschappelijke impact en innovatie betreft.
Oprichting en forse inzet Nationale Investeringsbank
Volt wil een krachtige publieke investeringsbank oprichten die met staatsgarantie en een breed mandaat fors investeert in start-ups, innovatie en strategische technologieën. Hiermee neemt de overheid een leidende rol in het stimuleren van ondernemerschap en innovatie, wat verder gaat dan traditionele marktbenaderingen.
“We richten een Nationale Investeringsbank (NIB) op met voldoende publieke middelen, toegang tot de kapitaalmarkt middels staatsgarantie en een breed mandaat om de Nederlandse investeringsopgave te kunnen realiseren.”
“De overheid neemt een leidende en sturende rol op zich in de ontwikkeling van een volwassen start-upklimaat door niet alleen gerichter maar ook méér te investeren in start-ups.”
Radicale verlaging administratieve lasten en EU-harmonisatie
Volt wil de administratieve druk voor ondernemers drastisch verminderen en pleit voor een Rijksprogramma dat ook inzet op Europese harmonisatie, zodat ondernemen over de grens eenvoudiger wordt. Dit is een structurele en grensverleggende aanpak die verder gaat dan alleen nationale lastenverlichting.
“Er moet een Rijksprogramma Vermindering Administratieve Lastendruk voor ondernemers komen... In dit Rijksprogramma moet de overheid inzetten op het zoeken van aansluiting bij andere EU-landen om ondernemen over de grens zo makkelijk mogelijk te maken.”
Grootschalige inzet op durfkapitaal, cofinanciering en risicovrije leningen
Volt wil het aandeel durfkapitaal fors vergroten, cofinancieringsfondsen oprichten en risicovrije leningen bieden, zodat innovatieve ondernemers en verduurzamers makkelijker toegang krijgen tot financiering. Dit is een actieve, risicodelende rol van de overheid die verder gaat dan gangbare stimuleringsmaatregelen.
“Het aandeel van durfkapitaal in Nederland moet en kan verder worden vergroot.”
“We creëren een Nederlands cofinancieringsfonds om deelname aan Europese innovatiefondsen makkelijker te maken...”
“Daarom creëren wij leenmogelijkheden tegen risicovrije rente bij de overheid voor ondernemers die willen verduurzamen.”
Medewerkersparticipatie en winstdeling structureel uitbreiden
Volt wil medewerkersparticipatie in ondernemingen structureel uitbreiden, zodat werknemers kunnen meedelen in de winst en aandelenopties krijgen. Dit is een radicaal sociaal-economisch voorstel dat ondernemerschap breder in de samenleving verankert.
“We vergroten de binding van medewerkers met (de doelstellingen van) de onderneming door de mogelijkheden van medewerkersparticipatie in ondernemingen te verkennen, uit te breiden en te benutten.”
“We maken medewerkersparticipatie in de vorm van aandelenopties mogelijk.”
Eén centraal loket en innovatiehubs voor ondernemers
Volt wil een one stop-shop voor innovatieve en sociaal-maatschappelijke ondernemers en investeert in innovatiehubs, zodat ondernemers sneller kunnen groeien zonder grote kapitaalinvesteringen. Dit verlaagt drempels en versnelt ondernemerschap op een praktische manier.
“Er komt één centraal loket (een one stop-shop) voor innovatieve en sociaal maatschappelijke ondernemers waar zij terecht kunnen met hun vragen over bijvoorbeeld subsidieaanvragen.”
“We helpen deze ondernemers door voorzieningen zoals kantoren, testopstellingen en kleinschalige productie beschikbaar en betaalbaar te maken in de vorm van innovatiehubs.”
Gerichte financiële prikkels voor verduurzaming mkb
Volt koppelt financiële prikkels aan verduurzaming door subsidies, fiscale regelingen en verlaging van de ondergrens voor de energie-investeringsaftrek, specifiek gericht op het mkb. Dit is een directe, concrete stimulans voor ondernemerschap in de groene transitie.
“We creëren een financieel beloningsinstrument voor ondernemers die willen verduurzamen. We communiceren duidelijke doelen en groene Key Performance Indicators, waarmee we ondernemers extra steun bij het verduurzamen bieden in de vorm van subsidies of fiscale regelingen.”
“We verlagen de ondergrens voor de energie-investeringsaftrek (EIA). Mkb’ers willen verduurzamen, maar lopen vast op kosten en regels. Door de ondergrens van de energie-investeringsaftrek te verlagen, maken we vergroenen ook haalbaar voor kleinere bedrijven.”
BIJ1 is het meest radicaal in het bevorderen van ondernemerschap door het kapitalistische model te willen vervangen door een democratisch geleide economie, waarin werknemerscoöperaties en collectief eigendom centraal staan. Zij pleiten voor het verplicht maken van werknemerscoöperaties bij nieuwe bedrijven, het overdragen van aandelen van bestaande bedrijven aan werknemers, en het drastisch beperken van privévermogen en aandeelhoudersmacht. Ondernemerschap wordt zo radicaal hergedefinieerd: niet als individuele winstmaximalisatie, maar als collectief, democratisch en sociaal eigenaarschap.
Nieuwe bedrijven verplicht als werknemerscoöperatie
BIJ1 wil dat ondernemerschap niet langer draait om individuele winst, maar om collectief eigenaarschap en democratische zeggenschap. Nieuwe bedrijven moeten standaard als werknemerscoöperatie worden opgericht, zodat werknemers direct eigenaar zijn en inspraak hebben.
“Nieuwe bedrijven worden standaard opgericht als werknemerscoöperaties.”
Bestaande bedrijven: aandelen naar werknemers
Om de macht van aandeelhouders te breken en ondernemerschap te democratiseren, moeten bestaande beursgenoteerde bedrijven hun aandelen overdragen aan werknemers. Dit gebeurt via jaarlijkse uitgifte van aandelen aan werknemersfondsen, met als doel dat binnen 10 jaar het merendeel van de aandelen in handen van werknemers is.
“Bestaande beursgenoteerde bedrijven met meer dan 100 werknemers krijgen een transitieplicht: binnen 10 jaar moet het merendeel van de aandelen in handen zijn van de werknemers. Via jaarlijkse uitgifte van aandelen aan werknemersfondsen en voorkeursrecht bij emissies en overnames.”
“Elk bestaand beursgenoteerd bedrijf met meer dan 100 werknemers is verplicht een werknemersfonds op te richten. Hieraan schrijven zij jaarlijks een aantal nieuwe aandelen uit, in verhouding met de jaarwinst. Het werknemersfonds wordt alleen beheerd door de werknemers van de firma die deze heeft opgericht.”
“Multinationale bedrijven met dependances (vestigingen) in Nederland zijn verplicht een plan te maken waarin staat hoe zij binnen korte tijd minimaal 51% van de aandelen aan de werknemers van die dependance verkopen. Als hier geen actie op komt, verliest dit bedrijf het recht om binnen Nederlandse grenzen te opereren.”
Ondernemerschap als collectief democratisch bestuur
BIJ1 wil ondernemerschap radicaal democratiseren door werknemersraden met bindend mandaat verplicht te stellen in grote bedrijven. Ondernemerschap betekent volgens BIJ1 dat werkenden samen beslissen over productie, verkoop, lonen en prijzen, niet aandeelhouders of managers.
“Alle grote bedrijven worden verplicht om werknemers-raden aan te stellen met gekozen vertegenwoordigers van het personeel. Die raden hebben advies- en vetorecht over belangrijke beslissingen als ontslagen, investeringen en reorganisaties.”
“De democratische ondernemingsraad is een verplicht onderdeel van grote bedrijven, met een bindend mandaat in het bestuur.”
“In elke sector maken de werkende mensen keuzes over de productie, verkoop, lonen en prijzen. Niet de aandeelhouders en managers, maar de werkende mensen aan de knoppen.”
Coöperaties en collectief ondernemerschap financieel stimuleren
BIJ1 wil coöperatieve ondernemingen financieel ondersteunen, zodat zij een concurrerend alternatief vormen voor traditionele bedrijven. Publieke banken en investeringsfondsen worden opgericht die alleen coöperatieven ondersteunen.
Sekswerkers als zelfstandige ondernemers volledig gelijkstellen
BIJ1 wil sekswerk volledig decriminaliseren en sekswerkers dezelfde rechten geven als andere zelfstandige ondernemers, inclusief toegang tot zakelijke dienstverlening en het recht om een eenmanszaak te starten.
Het CDA kiest voor een actieve rol van de overheid in het bevorderen van ondernemerschap, met nadruk op minder regeldruk, meer investeringsmogelijkheden en het stimuleren van innovatie. De partij wil een Nationale Investeringsbank oprichten, fiscale regelingen vereenvoudigen, en een forse reductie van regels doorvoeren. Hun visie is gericht op het versterken van het ondernemersklimaat door concrete financiële en structurele maatregelen, met bijzondere aandacht voor innovatie, MKB en familiebedrijven.
Oprichting Nationale Investeringsbank en mobiliseren kapitaal
Het CDA wil ondernemerschap radicaal stimuleren door de oprichting van een krachtige Nationale Investeringsbank, gericht op het aantrekken van investeringen, het ondersteunen van risicovolle start-ups en het mobiliseren van particulier kapitaal. Dit moet het tekort aan financiering voor ondernemers en innovatieve bedrijven oplossen.
“We ontwikkelen Invest NL, Invest International en onderdelen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) door tot een Nationale Investeringsbank: één sterke overheidsinvesteringspartner, een brede nationale financierings- en ontwikkelingsinstelling met slagkracht en kapitaal. Daarmee stimuleren we ook private investeerders om in de meest risicovolle vroege fase van veelbelovende techbedrijven te investeren.”
“Om particulier kapitaal te mobiliseren voor investeringen voeren we de ‘win-win-lening’ in, een belastingkorting in box 3 voor particulieren die een lening aan het Nederlandse mkb verstrekken.”
Forse reductie en vereenvoudiging van regels voor ondernemers
Het CDA wil het ondernemersklimaat verbeteren door een scherpe reductie van regeldruk (minimaal 20%), efficiëntere rapportages en het schrappen van nationale koppen op Europese regels. Dit moet het ondernemen aantrekkelijker en eenvoudiger maken, vooral voor het MKB.
“Onze doelstelling is: minder regels (scherpe reductie van zeker 20 procent), betere regelgeving (duidelijker, eenduidiger en doelgerichter) en efficiëntere verantwoording en rapportages.”
“We komen met een versterkt programma om regeldruk aan te pakken, rapportages te versimpelen en overlap te voorkomen.”
“We zetten met prioriteit in op deregulering: minder regels, betere regelgeving en efficiëntere rapportages.”
Fiscale stimulansen en behoud van ondernemersregelingen
Het CDA kiest voor het behouden en vereenvoudigen van fiscale regelingen die ondernemerschap en innovatie stimuleren, zoals de expatregeling, innovatiebox en WBSO. Dit beleid is bedoeld om Nederland aantrekkelijk te houden voor ondernemers en investeerders.
“We voeren actief economisch en fiscaal beleid om bedrijven en investeringen aan te trekken en te behouden. We behouden de expatregeling, de innovatiebox en de (uitgebreide) WBSO, scherpen de renteaftrekbeperking niet verder aan en komen niet aan de inkoop van eigen aandelen.”
“We vereenvoudigen en vervangen de versnipperde fiscale regelingen en herinvesteren dit in effectieve ondernemersregelingen gericht op investeren, innoveren en werkgeverschap.”
Stimuleren van innovatie en regionale ecosystemen
Het CDA wil innovatie aanjagen door te investeren in technologie, regionale samenwerkingen en het Groeifonds. Dit moet leiden tot een toekomstbestendige economie met meer ruimte voor innovatieve ondernemers.
“We geven het Groeifonds een nieuwe impuls en investeren daarmee in nieuwe technologieën die nodig zijn voor de toekomst.”
“We stimuleren regionale ecosystemen, samenwerkingen tussen onderwijsinstellingen, grote bedrijven, beginnende start-ups, lokale overheden en de regionale ontwikkelingsmaatschappijen.”
Schrappen nationale CO₂-heffing en groene industriepolitiek
Om het ondernemersklimaat niet te schaden, wil het CDA de nationale CO₂-heffing schrappen en inzetten op groene industriepolitiek via bindende afspraken met grote vervuilers, in plaats van extra lasten voor bedrijven.
D66 profileert zich als een partij die ondernemerschap actief wil bevorderen door regeldruk te verminderen, innovatie en technologische ontwikkeling te stimuleren, en het ondernemersklimaat aantrekkelijker te maken, vooral voor duurzame en innovatieve bedrijven. Hun beleid richt zich op het wegnemen van concrete belemmeringen zoals financiering, vergunningen en marktmacht, met een nadruk op vergroening en eerlijke concurrentie. D66 wil zo Nederland positioneren als dé plek waar ondernemers kunnen starten, groeien en vernieuwen, binnen duidelijke maatschappelijke kaders.
Minder regeldruk en eenvoudiger vergunningen
D66 wil de regeldruk voor ondernemers fors verminderen en procedures vereenvoudigen, zodat ondernemers zich kunnen richten op hun bedrijf in plaats van op bureaucratie. Dit moet het starten en laten groeien van bedrijven aantrekkelijker maken en de stilstand door overmatige regelgeving doorbreken.
“D66 maakt het aantrekkelijker om een bedrijf te starten of te laten groeien. Veel ondernemers maken zich zorgen over de regeldruk en de verlening van vergunningen. Dat gaan we simpeler maken. Zodat ondernemers minder druk zijn met regels en zich kunnen concentreren op het bouwen aan hun bedrijf.”
Toegang tot financiering en Europese groeikansen
D66 wil ondernemers makkelijker toegang geven tot financiering, onder meer via de Europese kapitaalmarkt, en barrières op de Europese interne markt wegnemen. Dit moet Nederlandse innovaties helpen groeien binnen Europa en ondernemers in staat stellen internationaal door te breken.
“We zorgen dat Nederlandse innovaties makkelijk kunnen groeien binnen Europa. Én we helpen ze aan financiering via de Europese kapitaalmarkt.”
“Op de interne markt van de Europese Unie zijn nog verschillende barrières, zoals ingewikkelde regels om een bedrijf in een ander EU-land op te richten, diploma’s die nog niet overal worden erkend en verschillende regels voor verpakkingen en afvalverwerking. Door barrières weg te nemen, krijgen Europeanen goedkopere en betere toegang tot bijvoorbeeld producten en diensten.”
Stimuleren van innovatie en technologie
D66 zet sterk in op technologische innovatie, onder meer door te investeren in R&D, het stimuleren van sleuteltechnologieën, en het oprichten van een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie. Dit beleid is gericht op het verhogen van arbeidsproductiviteit, het oplossen van maatschappelijke problemen en het versterken van de positie van innovatieve ondernemers.
“We stimuleren onderzoek en ontwikkeling (R&D). We werken toe naar de Lissabon-overeenkomst van 3% van het bruto binnenlands product naar onderzoek en ontwikkeling.”
“D66 wil meer ruimte voor innovatief ondernemerschap. Veel innovatieve ondernemers komen nu vaak niet verder door een gebrek aan kapitaal of toegang tot klanten.”
“D66 stimuleert technologie en innovatie die mkb’ers helpt om de arbeidsproductiviteit te verhogen.”
“D66 wil een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie, met een eigen begroting en een stevig mandaat.”
Eerlijke concurrentie en aanpak marktmacht
D66 wil een gelijk speelveld creëren door in te grijpen bij te veel marktmacht en oneerlijke concurrentie, zodat nieuwe en kleinere ondernemers niet worden buitengesloten en innovatie niet wordt geremd.
Ondersteuning bij verduurzaming en voorspelbare regels
D66 ondersteunt ondernemers, vooral mkb’ers, bij de transitie naar een groen bedrijfsmodel door voorspelbare en duidelijke regels, toegankelijke subsidies en zekerheid voor investeringen. Dit verlaagt de drempel voor verduurzaming en stimuleert duurzame groei.
“Voor kleine en middelgrote ondernemers kan verduurzaming een uitdaging zijn. Dat is vooral zo voor ondernemers in sectoren die veel energie gebruiken. D66 helpt hen hierbij met duidelijke en voorspelbare regels.”
“Zo kunnen ondernemers sneller door en kan ook het mkb de stap zetten naar een groen bedrijfsmodel.”
FVD positioneert zich als de meest radicale partij in het bevorderen van ondernemerschap door te pleiten voor een drastische verlaging en vereenvoudiging van belastingen, het schrappen van regelgeving en het vergroten van de vrijheid voor ondernemers en ZZP’ers. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals een vlaktaks, hoge belastingvrije voet, afschaffing van erf- en schenkbelasting, het versoepelen van het ontslagrecht en het afschaffen van verplichte verzekeringen voor ZZP’ers. Hun kernvisie is dat ambitie en hard werken maximaal beloond moeten worden, met een minimale rol voor de overheid en maximale ruimte voor ondernemerschap.
Radicale verlaging en vereenvoudiging van belastingen
FVD wil het belastingstelsel radicaal vereenvoudigen en verlagen om ondernemerschap te stimuleren. Ze pleiten voor een vlaktaks, hoge belastingvrije voet, verhoging van de zelfstandigenaftrek en het afschaffen van erf- en schenkbelasting. Dit moet direct voelbaar zijn in de portemonnee van ondernemers en werken aantrekkelijker maken.
“We gaan voor een radicale verlaging van de belastingen. We voeren een belastingvrije voet in van €30.000,- voor alle werkenden en gepensioneerden... We verhogen de VPB-grens naar €1 miljoen, de zelfstandigenaftrek naar €15.000,- en we schrappen de BTW op B2B-transacties om de cashflow van bedrijven te verbeteren. ... Inkomen uit Box-3 wordt volledig belastingvrij. Erf- en schenkbelasting schaffen we af.”
“We voeren een vlaktaks in op het inkomen in Box-1, zodat meer verdienen niet wordt afgestraft en altijd volstrekt transparant is hoeveel inkomstenbelasting moet worden betaald.”
“Forum voor Democratie vindt dat belastingen zo laag, eenvoudig en transparant mogelijk moeten zijn. Daarom willen wij een grondige vereenvoudiging van het belasting-, toeslagen- en premiestelsel.”
Maximale vrijheid en minder verplichtingen voor ondernemers en ZZP’ers
FVD wil ondernemers en ZZP’ers maximale vrijheid geven door het schrappen van regelgeving, het versoepelen van het ontslagrecht, het afschaffen van verplichte verzekeringen en het terugdringen van bureaucratie. Dit moet het ondernemerschap aantrekkelijker en minder risicovol maken.
“We versoepelen het ontslagrecht voor het MKB en verkorten de doorbetalingsverplichting bij ziekte naar één jaar, zodat ondernemers weer mensen durven aan te nemen.”
“We dwingen ZZP’ers niet om pensioen- of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen af te sluiten, zodat ze zelf kunnen beslissen hoe ze hun geld besteden.”
“We schrappen de Anti-ZZP wet, zodat ZZP-ers zelf kunnen beslissen voor wie ze werken en aan wie ze factureren.”
“We schaffen dit register af, zodat de bureaucratie wordt teruggedrongen en privacy voor ondernemers wordt gegarandeerd.”
“We schaffen de WWFT af (criminelen gaan toch wel hun gang), zodat normale, onschuldige burgers niet als halve crimineel behandeld worden door hun bank.”
Structurele verkleining van de overheid en afschaffen van belemmerende regels
FVD wil de overheid structureel verkleinen en haar bemoeienis met ondernemers minimaliseren. Door jaarlijks te bezuinigen op de overheid en regels te schrappen, willen ze ruimte creëren voor innovatie en ondernemerschap.
“De Rijksoverheidsuitgaven moeten verplicht ieder jaar 3% krimpen, zodat de overheid niet groter maar kleiner wordt.”
“Een kleine, dienstbare overheid en minder bureaucratie maken de weg vrij voor ondernemers om te innoveren en te groeien.”
“Het overheidsapparaat heeft een verstikkende deken aan regeltjes, controlemechanismen en procedures over de samenleving gelegd, waardoor de creativiteit, de ambitie en het ondernemerschap verdrukt worden.”
De ChristenUnie kiest voor het bevorderen van ondernemerschap door het verminderen van regeldruk, het stimuleren van innovatie en het geven van meer ruimte aan ondernemers om zelf doelen te bereiken. Tegelijkertijd leggen ze nadruk op duurzaamheid, maatschappelijke verantwoordelijkheid en het Rijnlandse model, waarbij niet maximale winst maar brede welvaart centraal staat. Concrete voorstellen zijn onder andere het vereenvoudigen van regelgeving, het verbeteren van toegang tot groeikapitaal, en het sturen op doelen in plaats van middelvoorschriften.
Regeldruk verminderen en sturen op doelen
De ChristenUnie wil ondernemerschap bevorderen door onnodige regeldruk te verminderen en ondernemers meer vrijheid te geven in hoe zij aan maatschappelijke doelen voldoen. Dit moet het ondernemersklimaat verbeteren en innovatie stimuleren, zonder dat bedrijven worden belast met overbodige administratieve lasten.
“De overheid reduceert de regeldruk en wordt een stabiele en betrouwbare partner voor bedrijven. Het uitblijven van (snelle) vergunningverlening, een gebrek aan netcapaciteit en veel regeldruk staan een goed ondernemersklimaat in de weg. Deze obstakels worden met vaart aangepakt...”
“Wat de ChristenUnie betreft stuurt de overheid op doelen in plaats van middelvoorschriften, waarbij ondernemers zelf aan het stuur zitten om deze te bereiken, en niet voorgeschreven krijgen op welke wijze ze deze doelen moeten halen.”
“Deze onnodige regeldruk moet minder, of het nu om mkb-bedrijven, financiële instellingen of beursgenoteerde ondernemingen gaat.”
“We snijden stevig in de bureaucratie, zodat bedrijven, maatschappelijke organisaties en vrijwilligers zich kunnen richten op hun doelen.”
Investeren in innovatie en groeikapitaal
De partij zet in op het versterken van innovatiekracht en het verbeteren van de toegang tot financiering, met speciale aandacht voor het mkb, start-ups en scale-ups. Dit moet het ondernemerschap toekomstbestendig maken en bijdragen aan een duurzame economie.
“Om onze toekomstige welvaart zeker te stellen is het van belang om nu te investeren in innovatie en productiviteit. Dat vraagt om een beter samenspel van wetenschap, kennisinstituten, opleidingen en bedrijven. Er komt een nationale investeringsbank, als voortzetting van InvestNL.”
“We verbeteren de toegang van het mkb, start-ups en scale-ups tot groeikapitaal, ook via non-bancaire financiers als Qredits.”
Ruimte voor jonge en innovatieve ondernemers
De ChristenUnie wil ondernemerschap onder jongeren en in het onderwijs stimuleren, onder andere door afspraken over intellectueel eigendom en nauwere samenwerking tussen bedrijven en onderwijsinstellingen.
“We investeren volop in het beroepsonderwijs en geven ruimte aan jonge ondernemers.”
“We stimuleren ondernemerschap vanuit het hoger en wetenschappelijk onderwijs, bijvoorbeeld door het mogelijk maken van afspraken over het intellectueel eigendom van tijdens een studie ontwikkelde innovaties.”
Familiebedrijven en bedrijfsopvolging ondersteunen
De partij waardeert de rol van familiebedrijven en wil deze ondersteunen met een goede bedrijfsopvolgingsregeling en het verminderen van fiscale onevenwichtigheden.
“Familiebedrijven zijn vaak geworteld in de (lokale) samenleving. De ChristenUnie waardeert die rol van familiebedrijven, en steunt initiatieven die bijdragen aan het floreren van dit deel van de economie. Een goede, doeltreffende en doelmatige bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) maakt daar deel van uit.”
Duidelijk en stabiel overheidsbeleid
De ChristenUnie vindt dat ondernemers gebaat zijn bij voorspelbaar beleid en stabiele regels, zodat zij met vertrouwen kunnen investeren en ondernemen.
“De overheid wijzigt te vaak van koers, bijvoorbeeld als het gaat over belastingtarieven, subsidieregelingen of regelgeving. Die onvoorspelbaarheid is fnuikend voor ondernemers. Zij hebben behoefte aan een duidelijk en voorspelbaar beleid. Regels en belastingtarieven moeten daarom voor langere periodes worden vastgesteld.”
De PVV is niet radicaal in het actief bevorderen van ondernemerschap via stimulerend beleid, maar richt zich vooral op het verminderen van lasten, het schrappen van regelgeving en het stoppen van overheidsbemoeienis die ondernemers belemmert. Hun belangrijkste voorstellen zijn het verlagen van belastingen en accijnzen, het afschaffen van klimaatmaatregelen en het schrappen van subsidies en regels die volgens hen ondernemerschap in de weg staan. De kern van hun visie is dat ondernemers vooral gebaat zijn bij minder overheidsinmenging en lagere lasten, niet bij actieve stimulering.
Lastenverlichting en minder regels voor ondernemers
De PVV wil ondernemerschap bevorderen door het verlagen van belastingen en accijnzen, het schrappen van klimaatmaatregelen en het verminderen van bureaucratie. Zij zien overheidsbemoeienis, klimaatbeleid en hoge lasten als de grootste belemmeringen voor ondernemers en willen deze radicaal terugdringen.
“We hebben de hoogste inflatie van Europa en een lage economische groei. De PVV wil de economie weer een boost geven door de lasten van burgers te verlagen.”
“Ook stoppen we met alle betutteling van de overheid, zoals de klimaatcampagne Zet ook de knop om... Geen miljardenverspilling aan klimaatbeleid, maar een betaalbare energierekening.”
“Van net zo groot belang zijn onze binnenvaart en havens – maar ook havenbedrijven gaan gebukt onder verregaande klimaatmaatregelen en de onbetaalbare energielasten. We moeten bedrijven koesteren in plaats van wegpesten. Geen gedwongen elektrificatie in de scheepvaart.”
“Verlagen brandstofaccijns in 2026”
“Afschaffen van alle zero-emissiezones, overal in het land”
“We schrappen alle uitgaven uit het Klimaatfonds.”
Schrappen van subsidies en fiscale voordelen voor specifieke bedrijven
De PVV is kritisch op het huidige subsidiebeleid en wil juist veel fiscale subsidies voor het bedrijfsleven schrappen, waarmee ze zich onderscheiden van partijen die ondernemerschap via subsidies willen stimuleren. Ze zien deze subsidies als ondoelmatig en willen het geld liever aan andere zaken besteden.
“Ook snijden we fors in de vele ondoelmatige fiscale subsidies voor het bedrijfsleven.”
Minder overheidsbemoeienis en bureaucratie
De partij ziet overheidsregulering en bureaucratie als een rem op ondernemerschap en wil deze fors verminderen, onder andere door het snijden in het ambtenarenapparaat en het stoppen van betuttelende campagnes en regels.
De SP kiest niet voor radicale bevordering van ondernemerschap in de klassieke zin, maar richt zich op het ondersteunen van kleine ondernemers en het democratiseren van bedrijven. De partij wil het mkb structureel ondersteunen met een investeringsbank, regels vereenvoudigen en werknemerszeggenschap fors vergroten, terwijl ze de macht van grote bedrijven en platformen juist inperkt. Hun visie is dat ondernemerschap sociaal, democratisch en eerlijk moet zijn, met nadruk op werknemersbelang en het tegengaan van marktmacht.
Structurele ondersteuning en financiering voor het mkb
De SP wil ondernemerschap vooral bevorderen door kleine ondernemers en het mkb structureel te ondersteunen met financiering, hulp bij regelgeving en verduurzaming. Dit is bedoeld om innovatie en lokale economie te stimuleren, zonder de belangen van werknemers en duurzaamheid uit het oog te verliezen.
“Met een Nationale Investeringsbank voor het mkb kunnen kleine en startende bedrijven, evenals bedrijven die hun succesvolle diensten willen opschalen, gemakkelijker lenen.”
“De regels en bureaucratie voor kleine bedrijven moeten versimpeld worden... De Rijksoverheid moet zorgen voor Ondernemershelpdesks waar kleine ondernemers geholpen worden om de regels te begrijpen en hieraan te voldoen.”
“We zorgen ervoor dat kleine ondernemers niet klem komen te zitten in complexe regels en we helpen hen bij de toepassing van deze regels.”
Bedrijven democratiseren en werknemerszeggenschap vergroten
De SP is radicaal in het bevorderen van ondernemerschap door bedrijven te willen democratiseren en werknemers structureel meer zeggenschap te geven. Dit is een fundamenteel andere benadering dan klassieke ondernemersbevordering, en beoogt macht te verschuiven van aandeelhouders naar werknemers.
“Als eerste stap richting democratische bedrijven stellen we vast dat in het bestuur van een bedrijf altijd ten minste één bestuurder moet zitten die is verkozen door de werknemers die aan hen verantwoording moet afleggen.”
“Werknemers krijgen in bedrijven met meer dan honderd werknemers allemaal één stem waarmee ze de raad van commissarissen mogen kiezen. Werknemers mogen de ene helft kiezen, de andere helft van de commissarissen wordt gekozen door de aandeelhouders.”
“Werknemers krijgen een gouden aandeel in het bedrijf waar zij werken. Dit betekent dat zij een beslissende stem krijgen bij strategisch cruciale beslissingen zoals sluiting, verplaatsing en fusies.”
Macht van grote bedrijven en platformen inperken
De SP wil ondernemerschap bevorderen door de marktmacht van grote bedrijven en digitale platforms te beperken, zodat kleinere ondernemers meer kansen krijgen. Dit is een anti-monopolistische benadering die innovatie en eerlijke concurrentie moet stimuleren.
“Wij verzetten ons tegen de groeiende macht van grote (tech)platformbedrijven zoals Amazon, Google, Facebook, Booking.com en Uber... Wij zetten ons in voor strengere regulering, open standaarden, transparantie over algoritmes en een sterkere positie voor consumenten, werknemers en kleinere ondernemers in de digitale economie.”
“Op dit moment zorgt steeds verdere concentratie van marktmacht in handen van een paar grote spelers en digitale platforms ervoor dat innovatie wordt tegengehouden, de prijzen worden opgedreven en de keuzevrijheid beknot wordt voor consumenten en voor het mkb. Daarom versterken we de Autoriteit Consument en Markt (ACM) en geven dit instituut meer bevoegdheden en plichten om op te treden.”
“Zij vragen enorme bedragen aan ondernemers om daarop hun producten te mogen verkopen. Daarom wil de SP dat het toezicht hierop wordt verscherpt en de macht van deze platforms wordt beperkt.”
BBB positioneert zich als een uitgesproken voorvechter van ondernemerschap, vooral door het drastisch verminderen van regeldruk, het beschermen van kleine ondernemers tegen onevenredige lasten, en het stimuleren van innovatie en jong ondernemerschap. De partij pleit voor maatwerk in regelgeving, betere toegang tot financiering, en het actief inzetten van een Nationale Investeringsbank voor innovatieve bedrijven. BBB’s kernvisie is dat de overheid ondernemers moet helpen in plaats van hinderen, met concrete voorstellen die vooral het mkb, startups en regionale bedrijvigheid ten goede komen.
Drastisch verminderen van regeldruk voor ondernemers
BBB wil een radicale vermindering van regels en bureaucratie, met name voor kleine ondernemers en het mkb, omdat zij vinden dat de huidige regeldruk ondernemerschap ontmoedigt en oneerlijk uitpakt. Ze pleiten voor proportionele regelgeving, waarbij multinationals en kleine bedrijven niet over één kam worden geschoren, en voor het schrappen van onzinnige regels.
“Een stop op onzinnige regels voor kleine ondernemers. Richtlijnen moeten proportioneel vertaald worden in Nederlandse regelgeving: wat voor Shell geldt, mag niet ook voor de slager op de hoek gelden.”
“Minder regelgeving. De regelgeving op nationaal niveau moet drastisch verminderen en worden getoetst op de impact op ons concurrentievermogen.”
Beschermen van kleine ondernemers tegen onevenredige lasten
BBB verzet zich tegen lastenverzwaringen vanuit internationale afspraken die het mkb disproportioneel raken. Ze willen dat kleine ondernemers niet de dupe worden van beleid dat vooral op grote bedrijven is gericht.
“Bescherming tegen onevenredige lasten. BBB verzet zich tegen eenzijdige lastenverzwaring vanuit OESO of EUafspraken die het mkb disproportioneel raken.”
Verbeteren toegang tot financiering en kapitaal
BBB wil de toegang tot microfinanciering voor kleine ondernemers verbeteren en onderzoekt de oprichting van een Nationale Investeringsbank om risicodragend kapitaal voor innovatieve bedrijven beschikbaar te maken. Dit moet ondernemerschap en innovatie stimuleren, vooral in strategische sectoren.
“Toegang tot microfinanciering verbeteren. Eenvoudige en regionale kredietmogelijkheden voor kleine ondernemers die willen investeren of starten.”
“Gerichte rol voor de Nationale Investeringsbank in innovatie. We onderzoeken de oprichting van een Nationale Investeringsbank (NIB) in Nederland. Deze NIB krijgt een duidelijke taak in het beschikbaar stellen van risicodragend kapitaal voor innovatieve bedrijven in deeptech, agrotech, energietechniek en industriële toepassingen die bijdragen aan strategische autonomie en werkgelegenheid in de maakindustrie in Nederland.”
Stimuleren van jong ondernemerschap en innovatie
BBB wil jong ondernemerschap actief bevorderen door begeleiding, toegang tot startkapitaal en ruimte in het onderwijs te bieden. Daarnaast willen ze praktische innovatie stimuleren en fiscale voordelen voor werknemers van startende bedrijven uitbreiden.
“Jong ondernemerschap stimuleren. Jongeren die willen ondernemen krijgen begeleiding, toegang tot startkapitaal en ruimte in het onderwijs om ondernemerschap te ontwikkelen.”
“BBB wil ruimte voor praktische innovatie, met echte maakwaarde voor Nederland. Mede dankzij BBB is het voor werknemers van startende bedrijven fiscaal aantrekkelijker gemaakt om mee te delen in de winst; ze betalen een lager tarief op het moment dat zij deze winst daadwerkelijk genieten.”
Hervormen van aanbestedingsbeleid ten gunste van mkb
BBB wil het aanbestedingsbeleid hervormen zodat mkb-bedrijven eerlijke en haalbare toegang krijgen tot overheidsopdrachten, met nadruk op praktische uitvoerbaarheid en maatschappelijke waarde.
“Hervorming aanbestedingsbeleid. Door hervorming van het aanbestedingsbeleid krijgen mkb bedrijven eerlijke én haalbare toegang tot overheidsopdrachten, met nadruk op praktische uitvoerbaarheid en maatschappelijke waarde.”
DENK waardeert de rol van ondernemers, vooral in het MKB, en wil ondernemerschap bevorderen door concrete maatregelen zoals een publieke kredietbank, lastenverlaging en het wettelijk verankeren van zelfstandigheid voor ZZP’ers. Tegelijkertijd legt DENK nadruk op sociale bescherming en het tegengaan van uitbuiting, waardoor hun benadering vooral gericht is op het ondersteunen van kleine ondernemers en het waarborgen van eerlijke kansen. De partij kiest niet voor radicale deregulering, maar voor gerichte steunmaatregelen en bescherming tegen risico’s.
Publieke kredietbank en lastenverlaging voor kleine ondernemers
DENK wil ondernemerschap stimuleren door kleine ondernemers toegang te geven tot eerlijke financiering en door lasten te verlagen. Dit is bedoeld om ondernemers die bij reguliere banken geen kans krijgen, toch te ondersteunen en de financiële druk op kleine bedrijven te verminderen.
Wettelijke verankering en bescherming van zelfstandigen (ZZP’ers)
DENK wil de vrijheid van zelfstandig ondernemerschap wettelijk beschermen, maar tegelijk schijnzelfstandigheid tegengaan en sociale risico’s collectief opvangen. Dit standpunt is gericht op het bieden van zekerheid en duidelijkheid voor ZZP’ers, zonder hen onnodig te belemmeren.
“Als mensen bewust kiezen voor de vrijheid van het werken als een ZZP’er, moet dat altijd mogelijk zijn. Daarom komt er in de vorm van een werkbare definitie een wettelijke verankering van zelfstandigheid, zodat de huidige onduidelijkheid niet meer leidt tot onnodige verdringing van zelfstandigen van de arbeidsmarkt.”
“Wij willen dat mensen die bewust kiezen voor de vrijheid om zelfstandig (ZZP) te zijn, niet onnodig worden belemmerd.”
“Daarnaast willen wij dat er een betaalbare en collectief georganiseerde verzekering voor arbeidsongeschiktheid komt voor zelfstandigen, waarbij we ook kijken naar opt out mogelijkheden. De kosten van deze verzekering moeten zo veel mogelijk door opdrachtgevers worden gedragen.”
Minder regeldruk voor ondernemers
DENK wil dat nieuwe wet- en regelgeving altijd wordt getoetst op de gevolgen voor ondernemers, om te voorkomen dat zij vastlopen in administratieve lasten. Dit is bedoeld om het ondernemerschap praktisch aantrekkelijker te maken.
“We toetsen nieuwe wetten en regels altijd op de gevolgen voor ondernemers. Ondernemers moeten kunnen ondernemen, niet vastlopen in papierwerk.”
NSC kiest voor versterking van het ondernemerschap, vooral gericht op het mkb en familiebedrijven, door het verminderen van regeldruk, het verbeteren van toegang tot financiering en het stimuleren van innovatie. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het aanpassen van de Aanbestedingswet, het invoeren van een mkb-uitvoeringstoets, en het handhaven van fiscale voordelen voor innovatie. Hun visie is behoudend en pragmatisch: ondernemerschap wordt vooral bevorderd door het wegnemen van belemmeringen en het creëren van een eerlijk speelveld, niet door radicale deregulering of grootschalige subsidies.
Minder administratieve lasten en mkb-uitvoeringstoets
NSC wil ondernemerschap bevorderen door de regeldruk voor het mkb te verlagen en nieuwe wetgeving vooraf te toetsen op uitvoerbaarheid voor kleine bedrijven. Dit moet het aantrekkelijker maken om mensen in vaste dienst te nemen en ondernemers meer ruimte geven om te ondernemen.
“We willen daarom minder administratieve lasten voor mkb’ers, onder meer door bestaande prikkels tegen het licht te houden en bij nieuwe wetgeving een mkb-uitvoeringstoets in te voeren. Papieren tijgers moeten worden geschrapt, zoals de rapportageplicht werkgebonden mobiliteit.”
Toegang tot non-bancaire financiering en duurzaamheidslening
Omdat banken vaak onvoldoende krediet verstrekken aan het mkb, wil NSC alternatieve financieringsvormen stimuleren en een specifieke duurzaamheidslening voor kleinbedrijf invoeren. Dit moet de groei en innovatie van ondernemers ondersteunen.
“Omdat de grote banken vaak niet thuis geven als het mkb geld wil lenen, bevorderen we de toegang tot non-bancaire financiering zoals crowdfunding, kredietunies en de microfinanciering. Voor het kleinbedrijf wordt op nationaal niveau een duurzaamheidslening geïntroduceerd.”
Aanbestedingswet aanpassen voor eerlijke kansen mkb
NSC wil dat bij overheidsopdrachten niet alleen prijs, maar ook lokale verankering, maatschappelijke waarde en duurzaamheid meetellen, zodat mkb-bedrijven en lokale ondernemers een eerlijke kans krijgen. Dit doorbreekt het automatisme dat de grootste aanbieder altijd wint.
“We herzien de Aanbestedingswet zodat mkb-bedrijven en lokale ondernemers een eerlijke kans krijgen. Bij overheidsopdrachten telt niet alleen prijs, maar ook lokale verankering, maatschappelijke waarde en duurzaamheid wegen mee. De wet wordt aangepast in lijn met Europese aanbestedingsregels.”
“Bij overheidsopdrachten krijgen lokale en mkb-bedrijven een eerlijke kans: het automatisme dat de grootste aanbieder wint, doorbreken we.”
Handhaven fiscale voordelen voor innovatie en R&D
NSC ziet bestaande fiscale instrumenten als de WBSO en Innovatiebox als essentieel voor het innovatieve mkb en grote bedrijven, en wil deze handhaven om innovatie en ondernemerschap te stimuleren.
“De Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk (WBSO) en de Innovatiebox zijn instrumenten die het voor grotere bedrijven aantrekkelijk maken om hun innovaties en R&D in Nederland te concentreren. We handhaven deze belastingvoordelen en zien ze als essentieel voor het innovatieve mkb en grote bedrijven.”
Versterken regionale innovatieclusters en triple helix
De partij wil regionale samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden versterken, met focus op innovatieclusters en gezamenlijke strategieën. Dit moet ondernemerschap in innovatieve sectoren stimuleren.
“We willen regionale samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en decentrale overheden (de zogenaamde triple helix) versterken. We ondersteunen marktgerichte productontwikkeling en regionale innovatieclusters, zoals in Groningen, Enschede, Delft en Eindhoven.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) kiest niet voor radicale bevordering van ondernemerschap in de traditionele zin, maar voor een fundamentele heroriëntatie van het ondernemerschap: ondernemingen moeten bijdragen aan ecologische en sociale doelen, niet aan winstmaximalisatie. De partij wil ondernemerschap stimuleren dat duurzaam, regionaal, kleinschalig en maatschappelijk verantwoord is, en stelt scherpe grenzen aan grote vervuilende bedrijven en marktwerking. Belangrijkste voorstellen zijn het belonen van duurzame en lokale initiatieven, het verschuiven van belastingdruk naar vervuiling, en het stimuleren van coöperaties en maatschappelijke ondernemingen.
Belonen van duurzaam en regionaal ondernemerschap
PvdD wil ondernemerschap stimuleren dat bijdraagt aan duurzaamheid, lokale economie en maatschappelijke doelen, en keert zich tegen het subsidiëren van grote vervuilers. De partij ziet toekomst in kleinschalige, groene en regionale initiatieven en wil deze actief ondersteunen, terwijl grote bedrijven juist zwaarder belast worden.
“We stoppen met subsidies aan de grootste vervuilers en stimuleren kleinschalige duurzame initiatieven.”
“We bevorderen de regionalisering van de economie door lokale ketens, streekproducten en regionaal geldgebruik te stimuleren.”
“We gaan ons meer richten op het ondersteunen van het toekomstbestendige midden- en kleinbedrijf, groene innovaties en lokale initiatieven. We stoppen met het subsidiëren van de grootste vervuilers. De vervuiler gaat betalen en de opbrengsten gebruiken we voor toekomstbestendige ondernemingen en groene innovatie.”
Belastingverschuiving: minder op arbeid, meer op vervuiling
De PvdD wil het belastingstelsel radicaal hervormen zodat werken lonender wordt en vervuiling zwaarder wordt belast. Dit moet ondernemers stimuleren om circulair en duurzaam te werken, en ontmoedigt ondernemerschap dat ten koste gaat van milieu en samenleving.
“We verschuiven de belastingdruk: minder op arbeid, meer op grondstoffenverbruik en vervuiling. Zo wordt werken goedkoper en vervuilen duurder. Denktank Ex’tax laat al zien hoe een groene belastingverschuiving banen oplevert én het milieu spaart en dat deze verschuiving noodzakelijk is voor ondernemers om hun circulaire doelen te halen.”
Stimuleren van coöperaties en maatschappelijke ondernemingen
De partij wil het aandeelhoudersmodel vervangen door organisatievormen die maatschappelijke waarde centraal stellen, zoals coöperaties en bedrijven met een maatschappelijk doel. Deze ondernemingen krijgen fiscale voordelen ten opzichte van traditionele bedrijven.
“Het aandeelhoudersmodel gaat op de schop zodat we lange termijn duurzaam, diervriendelijk, sociaaleconomisch denken voorop kunnen stellen. We stimuleren organisatievormen als rentmeestervennootschap, werknemerscoöperaties, initiatieven voor gemeengoederen en coöperaties die het beheer van onderwijs, zorg, wonen, landbouw en energie democratiseren. Bedrijven met een maatschappelijk doel krijgen een nieuwe rechtsvorm en betalen daarmee minder belasting dan andere bedrijven.”
Einde aan doorgeslagen marktwerking en winstprikkels
PvdD keert zich radicaal tegen marktwerking in publieke sectoren en tegen ondernemerschap dat gericht is op winstmaximalisatie, zeker in essentiële diensten. Ondernemerschap wordt alleen gestimuleerd als het bijdraagt aan welzijn en duurzaamheid.
“We draaien de doorgeslagen marktwerking terug in publieke diensten zoals zorg, onderwijs en openbaar vervoer. Publieke voorzieningen zijn er voor iedereen en horen niet afhankelijk te zijn van winstprikkels.”
50PLUS heeft geen uitgesproken radicale visie op de bevordering van ondernemerschap. Hun programma bevat slechts enkele indirecte voorstellen die ondernemerschap kunnen ondersteunen, vooral gericht op het stimuleren van oudere werknemers en jonge agrarische ondernemers. Concrete maatregelen voor het algemeen ondernemerschap of het drastisch verminderen van belemmeringen voor ondernemers ontbreken vrijwel volledig.
Stimuleren van ondernemerschap onder ouderen en agrariërs
50PLUS richt zich vooral op het verbeteren van de positie van ouderen op de arbeidsmarkt en het bieden van perspectief aan jonge ondernemers in de agrarische sector. Dit gebeurt via financiële stimulansen voor werkgevers en het benadrukken van innovatie in de landbouw, maar zonder brede, radicale voorstellen voor ondernemerschap in het algemeen.
“Bedrijven worden financieel gestimuleerd om ouderen in dienst te nemen, bijvoorbeeld door belastingvoordelen of subsidies voor de aanpassing van werkplekken.”
“Wij willen bijdragen aan een goed perspectief voor de jonge ondernemers in de agrarische sector in Nederland.”
“Boeren die vernieuwen en bijdragen aan voedselzekerheid en natuurherstel.”
Minder nationale regels en industriepolitiek
50PLUS pleit voor het beperken van nationale regelgeving en industriepolitiek, maar dit is vooral gericht op het gelijk trekken van het speelveld binnen Europa en het voorkomen van extra lasten voor bedrijven, niet op het actief bevorderen van ondernemerschap.