Verkiezingsprogramma's 2025 overwie is er sterk op privacy
De Partij voor de Dieren (PvdD) profileert zich als een uitgesproken voorvechter van privacy, met een breed scala aan concrete voorstellen om de digitale rechten van burgers te beschermen tegen overheid, bedrijven en buitenlandse invloeden. Ze pleiten voor strenge wettelijke waarborgen, transparantie, beperking van dataverzameling, en het recht op digitale autonomie. Hun visie is dat privacy een fundamenteel grondrecht is dat essentieel is voor vrijheid en democratie.
Alleen gegevens opvragen bij concrete verdenking en rechterlijke toetsing
PvdD wil dat politie, justitie en inlichtingendiensten alleen gegevens van burgers mogen opvragen bij bedrijven als er een concrete verdenking is, getoetst door een rechter. Dit voorkomt willekeurige of massale dataverzameling en beschermt burgers tegen onnodige inbreuk op hun privacy.
“Alleen wanneer er sprake is van een concrete verdenking die door de rechter wordt getoetst, mogen politie, justitie en inlichtingendiensten gegevens over burgers opvragen bij bedrijven.”
Intrekken Sleepwet en invoeren privacyvriendelijke Wiv
De partij wil de huidige Sleepwet intrekken vanwege de te ruime bevoegdheden voor massasurveillance, en pleit voor een nieuwe, privacyvriendelijke wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten.
“De voorgenomen verdere verruiming van de Sleepwet gaat niet door. In plaats daarvan wordt de Sleepwet ingetrokken en er komt een nieuwe privacyvriendelijke Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv).”
Strenge controle en transparantie op veiligheidsdiensten en algoritmes
PvdD eist strengere, openbare controle op veiligheidsdiensten en transparantie over het gebruik van algoritmes, om misbruik, etnisch profileren en onrechtmatige surveillance te voorkomen.
“Er komt een sterkere en openbare controle op het functioneren van de veiligheidsdiensten. Daarnaast moet duidelijk worden hoe de privacy van mensen gewaarborgd is in de algoritmes die de diensten gebruiken.”
“Ook moet worden aangetoond dat de inzet van deze algoritmes niet leidt tot etnisch profileren.”
Verbod op gezichtsherkenning en beperking cameratoezicht
De partij wil gezichtsherkenning in de openbare ruimte, winkels en horeca verbieden, en cameratoezicht alleen toestaan onder strikte, tijdelijke voorwaarden met rechterlijke toetsing.
Recht om vergeten te worden en zeggenschap over eigen data
PvdD pleit voor het recht van burgers om vergeten te worden, meer inzicht in opgeslagen gegevens, en betere mogelijkheden om zich uit datasystemen te laten verwijderen.
“Burgers hebben het recht 'om vergeten te worden' en krijgen meer zicht op de gegevens die over hen zijn opgeslagen en betere mogelijkheden zich uit datasystemen te laten verwijderen (het recht om vergeten te worden).”
Privacy by Design en expliciete toestemming voor dataverzameling
De partij wil dat bedrijven verplicht worden tot ‘Privacy by Design’ en ‘Privacy by Default’, en dat gegevens alleen mogen worden verzameld met expliciete, begrijpelijke toestemming van de gebruiker.
“Bedrijven worden streng gehouden aan de principes ‘Privacy by Design’ en ‘Privacy by Default’. Dat betekent dat er zo min mogelijk data verzameld worden en de standaardinstellingen altijd privacyvriendelijk zijn.”
“Gegevens verzamelen mag alleen als daar nadrukkelijk toestemming voor is gegeven, waarbij op een korte, makkelijk leesbare manier aan de gebruiker wordt uitgelegd waar deze voor worden gebruikt. Weigeren is altijd een optie en heeft geen consequenties voor de werkbaarheid van de geleverde dienst.”
Geen chatcontrol, behoud end-to-end encryptie
PvdD verzet zich tegen Europese plannen voor chatcontrol (massale monitoring van digitale communicatie) en wil end-to-end encryptie behouden.
“De voorgestelde EU ‘chatcontrol’, waarmee alle digitale communicatie gescand wordt, komt er niet. We houden end-to-end-encryptie in stand.”
Verbod op meekijksoftware en bescherming betaalgegevens
De partij wil meekijksoftware voor studenten en werknemers verbieden en stelt dat bank- en betaalgegevens alleen met expliciete toestemming ingezien mogen worden.
“Studenten mogen weigeren meekijksoftware te installeren op hun computer voor het maken van tentamens. Meekijksoftware voor thuiswerkende werknemers wordt verboden.”
“Bank- en betaalgegevens van burgers zijn vertrouwelijk. Daarom moeten we niet toestaan dat derden zonder expliciete toestemming in bankrekeningen kunnen kijken.”
Geen appdwang en altijd analoge alternatieven
PvdD wil dat burgers nooit verplicht worden om apps van Big Tech te gebruiken voor essentiële diensten, en dat er altijd een analoge of platformonafhankelijke optie blijft.
“Geen appdwang. Diensten van overheid, scholen, zorginstellingen en banken mogen nooit alleen nog maar via apps en platformen van Big Tech bereikbaar zijn. Het blijft voor burgers altijd mogelijk om hun digitale zaken te kunnen regelen via websites en/of platformonafhankelijke protocollen.”
Bescherming privacy bij medische en IoT-systemen
De partij wil dat systemen die privacy niet kunnen waarborgen, zoals het landelijke elektronische patiëntendossier, worden afgeschaft of aangepast, en stelt eisen aan privacy bij Internet of Things-apparaten.
“Systemen die de privacy niet kunnen waarborgen worden afgeschaft of aangepast, zoals de landelijke elektronische patiëntendossiers. Medische dossiers worden niet opengesteld zonder expliciete toestemming. Apps die de privacy niet kunnen waarborgen worden verboden.”
“De privacy en data van gebruikers zijn bij veel Internet of Things-apparaten (verbonden met wifi en/of bluetooth) niet veilig. De overheid zet zich in voor het realiseren van cybereisen aan apparatuur.”
Uitbreiding Autoriteit Persoonsgegevens en handhaving AVG
PvdD wil de Autoriteit Persoonsgegevens uitbreiden om de naleving van de AVG beter te kunnen controleren.
“De Autoriteit Persoonsgegevens wordt uitgebreid om de naleving van de AVG (Algemene verordening gegevensbescherming) goed te kunnen controleren.”
FVD profileert zich als een uitgesproken privacy-beschermende partij en stelt privacy centraal als voorwaarde voor vrijheid. Ze willen digitale communicatie onder het briefgeheim brengen, de Sleepwet afschaffen, anonieme internettoegang waarborgen, cashbetalingen wettelijk beschermen, en zijn fel tegen digitale identificatie en biometrische registratie. Hun voorstellen zijn concreet, gericht op het beperken van overheidscontrole en het versterken van individuele privacyrechten.
Digitale communicatie onder briefgeheim brengen
FVD wil dat digitale communicatie dezelfde grondwettelijke bescherming krijgt als briefpost en telefoongesprekken, om burgers te beschermen tegen toezicht en afluisteren door de overheid. Dit is een directe uitbreiding van bestaande privacyrechten naar de digitale wereld.
“Het briefgeheim, zoals vastgelegd in artikel 13 van de Grondwet, gaat ook gelden voor digitale communicatie, zodat e-mails en berichten dezelfde bescherming genieten als briefpost en telefoongesprekken.”
Sleepwet afschaffen en geen Europese Digital ID
De partij verzet zich tegen grootschalige digitale surveillance door de overheid, zoals de Sleepwet en Europese digitale identificatie, omdat deze maatregelen structurele inbreuken op de privacy van burgers mogelijk maken.
Anonimiteit op internet waarborgen
FVD beschouwt anonimiteit online als essentieel voor een vrije samenleving en verzet zich tegen verplichte identiteitskoppeling en biometrische registratie van internetgebruikers.
“We maken anonimiteit de norm. We verzetten ons tegen verplichte identiteitskoppeling aan accounts, zodat iedereen zonder angst kennis kan vergaren en meningen kan uiten.”
“We weigeren voorstellen om biometrische data van internetgebruikers op te slaan, zodat anonimiteit online gewaarborgd blijft.”
Wettelijk recht op cashbetalingen en versoepeling KYC-regels
Om financiële privacy te beschermen, wil FVD cashbetalingen wettelijk verplicht stellen, opname- en transactielimieten afschaffen, en de Know Your Customer-regelgeving sterk versoepelen.
“We maken het wettelijk verplicht dat cash overal wordt geaccepteerd, zodat contant geld nooit kan verdwijnen.”
“We verplichten banken om stortingen en opnames van contant geld altijd kosteloos en zonder beperkingen te faciliteren, zodat burgers vrij over hun eigen geld beschikken.”
“We schrappen overbodige bureaucratie in klantcontroles van financiële instellingen, zodat burgers niet standaard als criminelen worden behandeld.”
Afschaffen AVG en vervangen door praktische privacyregels
FVD wil de huidige Europese privacywetgeving (AVG) afschaffen en vervangen door eenvoudiger, praktische regels die volgens hen privacy beter beschermen zonder bureaucratie.
“We schaffen de AVG af en vervangen die door duidelijke en praktische privacyregels, zodat privacy echt beschermd wordt zonder onnodige bureaucratie.”
Anti-censuurwet en beperking Big Tech-macht
De partij wil een anti-censuurwet invoeren zodat Big Tech-bedrijven alleen strafbare uitingen mogen modereren, en de overheid verbieden druk uit te oefenen op techbedrijven om meningen te weren. Dit moet de vrijheid van meningsuiting en privacy in de digitale publieke ruimte beschermen.
“We voeren een wet in die bepaalt dat Big Tech-bedrijven alleen strafbare uitingen mogen modereren, zodat legale meningen nooit worden verwijderd of onzichtbaar worden gemaakt.”
“We verbieden de overheid om contact te houden met of druk uit te oefenen op techbedrijven om afwijkende meningen te weren, zodat het publieke debat vrij blijft.”
BVNL profileert zich als een partij die privacy als fundamenteel recht ziet en zich krachtig verzet tegen overheidsbemoeienis en digitale controle. Ze pleiten voor strenge bescherming van persoonsgegevens, behoud van encryptie, geen digitale identificatieplicht, en het stoppen van grootschalige dataverzameling door de overheid. Hun visie is dat burgers recht hebben op privacy, zowel tegenover de overheid als in de digitale economie, en dat technologische innovatie niet ten koste mag gaan van individuele vrijheden.
Strengere bescherming van persoonsgegevens en privacyrechten
BVNL benadrukt het belang van privacy als grondrecht en wil strengere controle op het verzamelen en gebruiken van persoonsgegevens, met transparantie en verantwoordingsmechanismen. Ze stellen dat privacy ook tegenover de overheid beschermd moet worden.
“Privacy is een fundamenteel recht dat we koesteren en beschermen. BVNL erkent het belang van privacy in het digitale tijdperk en zal doen wat nodig is om de privacy van burgers te waarborgen. Wij willen strengere controles op het verzamelen en gebruiken van persoonsgegevens, en ervoor zorgen dat digitale systemen veilig en betrouwbaar zijn.”
“Wij hechten grote waarde aan privacy voor de burger, ook ten opzichte van de overheid.”
Behoud van encryptie en verzet tegen verzwakking
BVNL ziet encryptie als essentieel voor privacy en communicatiegeheim en verzet zich expliciet tegen pogingen om encryptie te verzwakken of te verbieden.
“BVNL is vastberaden om het behoud van encryptie te waarborgen, omdat dit essentieel is voor de bescherming van persoonlijke gegevens en het communicatiegeheim. We zullen ons verzetten tegen pogingen om encryptie te verzwakken of te verbieden, en in plaats daarvan investeren in veilige technologieën die privacy en online veiligheid bevorderen.”
Geen digitale identificatieplicht en geen digitale censuur
De partij is tegen een identificatieplicht voor social media en tegen overheidsbemoeienis bij het beperken van meningsuiting online. Ook willen ze dat de overheid geen digitale censuur pleegt of burgers volgt via digitale middelen.
“Er komt geen identificatieplicht voor het gebruik van social media.”
“De overheid mag geen digitale censuur plegen.”
“BVNL wil dat Nederlanders in vrijheid kunnen leven zonder door de overheid gevolgd te worden. Daarom willen we geen Digitale Europese Identiteit, geen Digitale Euro, geen Central Bank Digital Currency, geen monitoring van financiële transacties boven de honderd euro en het behoud van cash geld.”
Stoppen met grootschalige dataverzameling en profilering door overheid
BVNL wil dat de overheid stopt met het verzamelen van informatie en het samenstellen van profielen van burgers, en verzet zich tegen programma’s als Palentir.
“De overheid stopt met ongeremde informatieverzameling over burgers en het samenstellen van profielen van burgers (met bijvoorbeeld het programma Palentir e.d.).”
Privacy als randvoorwaarde bij inzet van nieuwe technologieën (AI, CBDC)
BVNL stelt dat privacy een groot goed is bij de inzet van kunstmatige intelligentie en verzet zich tegen programmeerbaar geld en een digitale centrale bankmunt.
Recht op offline leven en toegang tot diensten
BVNL vindt dat burgers het recht moeten behouden op een offline leven en offline toegang tot essentiële diensten.
“Dat het recht behouden blijft op een offline leven en offline toegang tot essentiële maatschappelijke diensten gewaarborgd blijft.”
BIJ1 is zeer sterk op privacy en pleit voor vergaande bescherming van burgerrechten tegen surveillance en dataverzameling. Ze willen cameratoezicht en dataverzameling door overheid en politie tot een minimum beperken, automatische gezichtsherkenning verbieden, en privacywaakhonden meer macht geven. Hun voorstellen zijn concreet, radicaal en gericht op het afdwingen van privacy als grondrecht.
Cameratoezicht en dataverzameling beperken
BIJ1 wil dat cameratoezicht en dataverzameling door overheid en politie niet langer de norm zijn, maar tot het strikt noodzakelijke worden beperkt. Ze zien grootschalige surveillance als een bedreiging voor privacy en burgerrechten, en willen streng toezicht en sancties op overtredingen.
“Cameratoezicht wordt niet meer de norm, maar een uitzondering. Het verzamelen van data via privé smart-deurbellen wordt helemaal gestopt.”
“Alle dataverzameling door overheid en justitie wordt geminimaliseerd tot het absoluut noodzakelijke, en er komt altijd streng toezicht van privacywaakhonden.”
“De grootschalige controle en surveillance bij demonstraties – zoals de standaard inzet van camera’s – in de publieke ruimte stopt onmiddellijk en er komt nieuw beleid waarin de privacy van de burger centraal staat.”
“Ook automatische gezichtsherkenning wordt verboden.”
Privacywaakhonden versterken en sancties verhogen
BIJ1 wil privacywaakhonden meer macht geven, hun adviezen openbaar en afdwingbaar maken, en sancties op privacyschendingen verzwaren. Dit moet ervoor zorgen dat privacywetgeving daadwerkelijk wordt nageleefd en overtredingen consequent worden bestraft.
“De adviezen van privacywaakhonden worden openbaar en afdwingbaar met sancties die verder gaan dan de huidige ineffectieve bestuurlijke boetes.”
“Bestaande video-archieven worden volledig onderzocht door privacywaakhonden en getoetst bij de rechter. Al het beeldmateriaal dat geen directe toepassing heeft voor strafrechtelijk onderzoek wordt verwijderd.”
Inperken bevoegdheden veiligheidsdiensten en politie
BIJ1 wil de bevoegdheden van veiligheidsdiensten en politie fors inperken, met meer democratische controle en minder gegevensuitwisseling, om misbruik en privacyschendingen te voorkomen.
Verbod op private DNA-banken en strikte DNA-afname
BIJ1 wil het gebruik van private DNA-banken door de politie verbieden en het afnemen van DNA beperken tot ernstige misdrijven en alleen na toetsing door een rechter, om misbruik van biometrische gegevens te voorkomen.
“Het gebruik van private DNA-banken door de politie wordt verboden. Het afnemen van DNA wordt alleen toegestaan bij zeer ernstige misdrijven en na toetsing door een rechter.”
De SGP benadrukt het belang van individueel eigenaarschap van data en privacybescherming, vooral tegen overheids- en bedrijfsinmenging. Ze pleiten voor strengere regels rond datagebruik, copyright op persoonlijke kenmerken, en waarborgen bij digitale innovaties, maar zijn ook bereid privacy te beperken bij criminaliteitsbestrijding en veiligheid.
Individueel eigenaarschap van data en transparantie
De SGP wil dat burgers zelf bepalen wat er met hun data gebeurt, in plaats van bedrijven of de overheid. Transparantie en controle over persoonlijke gegevens staan centraal, met voorstellen voor copyright op lichaam, gezicht en stem.
“De SGP wil toe naar zoveel mogelijk ‘individueel eigenaarschap’ van data. Niet de autofabrikant en het energiebedrijf, maar de auto- en de woningbezitter moeten bepalen wat er met ‘hun’ data gebeurt.”
“Burgers krijgen, naar Deens voorbeeld, op grond van de Auteurswet copyright op hun eigen lichaam, gezichtskenmerken en stem.”
Ethische en wettelijke waarborgen bij digitale technologie
De SGP stelt dat AI en digitale systemen moeten voldoen aan strenge ethische en privacyrichtlijnen, zoals dataminimalisatie, transparantie en menselijke controle. Ze willen een ethische toelatingscommissie en regelmatige onafhankelijke evaluaties.
“AI-systemen moeten voldoen aan de principes van proportionaliteit, subsidiariteit, dataminimalisatie en transparantie. De eindbeslissing moet altijd bij een mens liggen.”
“Er moeten ethische richtlijnen worden geïntegreerd voor AI waaronder het voorkomen van vooringenomenheid en het beschermen van privacy. Regelmatige controles en onafhankelijke evaluaties zijn noodzakelijk om te garanderen dat AI-systemen op een eerlijke, veilige en betrouwbare manier functioneren.”
Kritisch op privacybeperkingen bij criminaliteit en veiligheid
De SGP is bereid privacy te beperken als dit nodig is voor veiligheid, criminaliteitsbestrijding of het beschermen van kwetsbaren. Ze willen de uitwerking van de AVG aanpassen waar deze opsporing hindert.
“De aanpak van mensenhandel mag niet verhinderd worden door te strenge toepassing van de AVG. De SGP wil de uitwerking van de AVG aanpassen zodat meer zaken opgelost kunnen worden.”
“De politie moet goed kunnen samenwerken met de zorg, familie en gemeenten bij verwarde personen. De Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) mag dat niet hinderen, zeker bij gevaar voor de verwarde persoon of de omgeving.”
“Voor het strengste detentieregime geldt dat vertrouwelijke gesprekken onder audiovisueel toezicht kan staan. De veiligheid van de samenleving weegt hier zwaarder dan de privacy van de gevangene.”
Kritisch op Europese digitale identiteit en digitale euro
De SGP verzet zich tegen een te machtige overheid en is tegen de invoering van een Europees digitaal paspoort en een digitale euro, uit zorg voor privacy en soevereiniteit.
“Wij zijn uiterst kritisch op een te machtige overheid. De SGP is daarom tegen het invoeren van een Europees digitaal paspoort en een digitale euro.”
Privacybescherming bij openbaarmaking overheidsinformatie
De SGP wil het recht op openbaarmaking van overheidsinformatie strikter regelen en privacy van burgers, boeren en ondernemers beter beschermen bij openbaarmaking van gegevens.
“Bescherming van het privéleven van burgers, boeren en ondernemers wordt versterkt bij openbaarmaking van gegevens, bijvoorbeeld door aanscherping van de EU-richtlijn over milieu-informatie.”
Volt profileert zich als een partij die privacy fundamenteel vindt en kiest voor stevige bescherming van persoonsgegevens, digitale rechten en encryptie. Ze willen privacy-by-design als norm, meer middelen voor de Autoriteit Persoonsgegevens, en verzetten zich expliciet tegen het afzwakken van encryptie en massale surveillance. Hun visie is dat burgers altijd zeggenschap en inzicht moeten hebben over hun data, met sterke waarborgen tegen misbruik door overheid en bedrijven.
Privacy-by-design en zeggenschap over eigen data
Volt stelt privacy-by-design centraal bij digitale systemen en wil dat burgers altijd inzicht en controle hebben over hun gegevens. Dit moet voorkomen dat persoonlijke data zonder toestemming of transparantie wordt gebruikt, en geeft burgers daadwerkelijke zeggenschap.
“Privacy by design is het uitgangspunt bij ieder nieuw systeem.”
“Burgers hebben altijd inzicht in wie hun gegevens bekijken en waarvoor.”
“Persoonsgegevens zijn van jezelf en jij mag dus bepalen óf, met wie en waarom je ze deelt.”
Geen afzwakking van encryptie en verbod op massale surveillance
Volt is uitgesproken tegen het verzwakken van end-to-end encryptie en tegen massale surveillance, zoals gezichtsherkenning bij demonstraties. Hiermee beschermen ze de vertrouwelijkheid van communicatie en het recht op privacy tegen zowel overheid als bedrijven.
“Voor Volt is het afzwakken van end-to-end encryptie ten behoeve van schijnveiligheid onaanvaardbaar. Online communicatie blijft dus beschermd.”
“Het gebruik van gezichtsherkenning van demonstranten en het bijhouden van een demonstrantendatabase moet worden verboden.”
“Het verbod op massale surveillance moet expliciet worden vastgelegd.”
Meer middelen en bevoegdheden voor privacytoezicht
Volt wil de Autoriteit Persoonsgegevens structureel meer middelen geven om onafhankelijk en effectief toezicht te houden. Dit moet de handhaving van privacyrechten versterken en misstanden sneller aanpakken.
“De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) krijgt structureel meer middelen om haar toezichtstaken onafhankelijk en effectief uit te voeren.”
Transparantie en controle bij overheidsgebruik van data en AI
Volt eist transparantie over het gebruik van AI en algoritmen door de overheid, met verplichte toetsing aan grondrechten en duidelijke kaders. Dit voorkomt dat burgers slachtoffer worden van ondoorzichtige of discriminerende systemen.
“AI en algoritmen die door de overheid en in de uitvoering gebruikt worden om beslissingen te nemen die invloed hebben op mensen, moeten verplicht getoetst worden aan grondrechten en ethische kaders waar nodig.”
“In overeenkomst met de AVG moet het transparant zijn hoe persoonlijke data worden gebruikt en of de content die ze te zien krijgen gegenereerd is door AI.”
De ChristenUnie profileert zich als kritisch en waakzaam op het gebied van privacy, vooral tegenover grote techbedrijven, algoritmes en Europese digitale identiteiten. Ze pleiten voor transparantie, meer grip op data, het recht op gegevenswissing, en bescherming tegen ongewenste dataverzameling, met concrete voorstellen zoals een verplicht algoritmeregister en het recht op een schone lei.
Strengere regels voor techbedrijven en algoritmes
De ChristenUnie wil de macht van grote techbedrijven beperken en burgers meer controle geven over hun data en online omgeving. Ze pleiten voor transparantie in het gebruik van algoritmes en willen dat socialmediabedrijven minder polariserende algoritmes inzetten, met meer keuzevrijheid voor gebruikers.
“Social media bedrijven worden verplicht om minder 'polariserende algoritmes' in te zetten, bijvoorbeeld door gebruikers keuze vrijheid te geven over hoe aanbevelingen tot stand komen.”
“Het algoritmeregister wordt uitgebreid en verplicht gesteld, zodat transparant is hoe algoritmes worden ingezet.”
“Ons recht op privacy en onze vrije en ongefilterde toegang tot gegevens kunnen in het gedrang komen als we niet meer grip krijgen op grote techbedrijven die grote hoeveelheden data over ons verzamelen en steeds meer bepalen welke informatie wij zien.”
Recht op gegevenswissing en bescherming van persoonlijke kenmerken
De partij wil burgers het recht geven om hun data te laten vernietigen en copyright op hun eigen lichaam, gezicht en stem, als bescherming van lichamelijke integriteit.
“Er komt een beter wettelijk geborgd recht op een schone lei, zodat consumenten op een duidelijke plek een verzoek kunnen indienen om al hun data te laten vernietigen.”
“Via het auteursrecht krijgen Nederlanders, naar Deens voorbeeld, copyright op hun eigen lichaam, gezichtskenmerken en stem, als vorm van bescherming van de lichamelijke integriteit.”
Kritisch op Europese Digitale Identiteit (eID)
De ChristenUnie is kritisch over de Europese Digitale Identiteit en stelt strikte voorwaarden aan privacy en vrijwilligheid.
“De ChristenUnie is kritisch op de ontwikkelingen rondom de Europese Digitale Identiteit (eID). Als er een eID komt, moet dit vrijwillig, transparant en privacy-proof zijn. Er komt geen Europees Burgerservicenummer.”
Privacybescherming bij AI en in de zorg
Bij het gebruik van kunstmatige intelligentie, vooral in de zorg, stelt de ChristenUnie als voorwaarde dat de privacy van patiënten wordt geborgd en commercieel gebruik van data wordt uitgesloten.
“Voorwaarde is dat de privacy van patiënten wordt geborgd en commercieel gebruik van data uitgesloten.”
Gegevenswissing voor jongeren
De partij wil dat jongeren op een toegankelijke manier hun gegevens permanent kunnen wissen, als onderdeel van hun bescherming online.
“Ook moet het mogelijk zijn voor 18-jarigen om op een toegankelijke manier hun gegevens permanent te kunnen wissen.”
NSC profileert zich als een partij die privacy van burgers centraal stelt, met nadruk op transparantie, zeggenschap en bescherming tegen zowel overheid als techbedrijven. Ze pleiten voor strengere regels rond datagebruik, meer controle voor burgers over hun eigen gegevens, en expliciete waarborgen tegen massasurveillance en misbruik van AI. Concrete voorstellen zijn onder meer het ‘once only’-principe, een persoonlijke digitale kluis, verbod op chatcontrole, en streng toezicht op algoritmen en gezichtsherkenning.
Burgers meer zeggenschap over eigen data
NSC wil dat burgers maximale controle krijgen over hun persoonsgegevens, geïnspireerd door het Estse model en met innovatieve oplossingen zoals een persoonlijke digitale kluis. Dit moet misbruik en onnodige opslag van data voorkomen en burgers inzicht geven in wie hun gegevens gebruikt.
“De overheid moet zorgvuldiger met privacygevoelige gegevens van burgers omgaan. Het uitgangspunt wordt dat deze slechts eenmaal worden opgeslagen (het ‘once only’-principe) naar Ests voorbeeld. Wanneer een persoon/bedrijf/instantie deze gegevens wil opvragen, wordt de zoekvraag geregistreerd en gemeld bij de burger. Burgers kunnen dan zien wie hun data gebruikt en er eventueel een klacht over indienen.”
“We hanteren het principe dat de burger zo veel mogelijk zeggenschap moet krijgen over de data die over hem of haar worden verzameld en verwerkt. Daarom willen we verkennen of er bij digitale dienstverlening gebruikgemaakt kan worden van een persoonlijke digitale kluis die de burger zelf beheert.”
Strikte waarborgen tegen massasurveillance en chatcontrole
NSC verzet zich expliciet tegen massasurveillance en het ondermijnen van end-to-end-encryptie. Ze willen dat vertrouwelijke communicatie tussen burgers beschermd blijft tegen overheidsinmenging.
“Burgers moeten onderling vertrouwelijk kunnen communiceren zonder vrees voor massasurveillance vanuit de overheid. De overheid mag geen chatcontrole invoeren waarbij achterdeurtjes in communicatiediensten ingebouwd worden om end-to-end-encryptie te omzeilen.”
Streng toezicht op algoritmen en gezichtsherkenning
NSC erkent de risico’s van algoritmen en AI voor privacy en wil strengere handhaving en transparantie, inclusief een verbod op gezichtsherkenning in de openbare ruimte.
“Het gebruik van algoritmen en automatische beoordelingen kan leiden tot ernstige en onherstelbare fouten. We komen met een verplichte wetenschappelijke standaard voor het gebruik van modellen, rekeninstrumenten en algoritmen door de overheid. Deze standaard moet openbaar en navolgbaar zijn.”
“Burgers staan nog te vaak machteloos tegen AI-toepassingen die een grote impact hebben op hun persoonlijke levenssfeer. Er moet strengere handhaving zijn op de bestaande regels. Zo mogen er geen camera’s met gezichtsherkenning in de openbare ruimte of in supermarkten hangen.”
Bescherming tegen datamisbruik door techbedrijven en AI
NSC wil dat de overheid geen data levert aan techreuzen voor AI-training en pleit voor strafrechtelijke aanpak van grootschalige privacyschendingen door techbedrijven.
“We moeten voorkomen dat de overheid data van onze burgers voedt aan de tech-reuzen omdat zij hun AI-modellen daarop trainen.”
“Grootschalige privacyschendingen van groepen burgers door tech-reuzen en de online advertentie industrie zijn een grove en bewuste schending van de grondrechten. We vinden dat er een wettelijke basis moet komen om deze bedrijven via het strafrecht aan te pakken.”
Transparantie en naleving privacywetgeving door overheid
NSC benadrukt het belang van transparantie over welke gegevens de overheid bewaart en een evenwichtige toepassing van de AVG, zodat privacy niet wordt geschonden maar burgers ook niet onnodig worden benadeeld.
“We geven burgers volledig digitaal toegang tot hun (fiscale) gegevens, zodat zij weten wat de overheid allemaal over hen bewaart. De overheid moet ervoor zorgen dat de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) wordt nageleefd op een manier die recht doet aan de belangen van burgers.”
D66 profileert zich als een partij die privacy en digitale autonomie centraal stelt, met het uitgangspunt dat mensen zelf de regie moeten hebben over hun data en online leven. Ze willen sterke handhaving tegen misbruik door techbedrijven, investeren in onafhankelijke toezichthouders, en kiezen voor Europese digitale oplossingen om afhankelijkheid van buitenlandse partijen te verminderen. Hun kernvoorstellen zijn het "Baas-over-eigen-bitsprincipe", strenge regulering van techbedrijven, en het versterken van toezicht en handhaving op digitale privacy.
Baas-over-eigen-bitsprincipe: Regie over eigen data
D66 introduceert het principe dat mensen zelf de regie moeten hebben over hun online leven en data, als reactie op de macht van grote techbedrijven en buitenlandse invloeden. Dit is hun meest concrete en onderscheidende privacyvoorstel, gericht op het vergroten van digitale autonomie en het beschermen van persoonlijke gegevens.
“D66 introduceert het Baas-over-eigen-bitsprincipe. Mensen krijgen zelf de regie over hun online leven.”
“Onze digitale toekomst is aan ons. Niet aan techbedrijven die verdienen aan verslavende algoritmes. Niet aan AI die discrimineert of mensen de mond snoert. En zeker niet aan buitenlandse machten die ons kunnen afsluiten van onze eigen data.”
Strenge regulering en handhaving tegen techbedrijven
D66 wil techbedrijven stevig reguleren en stelt dat sterke toezichthouders nodig zijn om mensen te beschermen tegen schadelijke verdienmodellen en privacyschendingen. Ze pleiten voor voldoende capaciteit en slagkracht bij toezichthouders om daadwerkelijk te kunnen handhaven.
“Waar we die autonomie nog niet hebben, beschermen sterke toezichthouders mensen en maatschappij tegen de schadelijke effecten van de verdienmodellen van grote techbedrijven. We zorgen dat deze toezichthouders genoeg capaciteit hebben om sterk te handhaven.”
“We versterken het toezicht hierop en stellen bedrijven aansprakelijk als zij in gebreke blijven.”
Europese digitale onafhankelijkheid en alternatieven
D66 wil Nederland en Europa digitaal onafhankelijk maken van Amerikaanse en Chinese techbedrijven, om privacy en controle over data te waarborgen. Ze kiezen expliciet voor Europese oplossingen en investeren in een sterke nationale en Europese ICT-sector.
“We zorgen voor digitale onafhankelijkheid, van de cloud en infrastructuur tot apps en algoritmes. We kiezen voor Europese oplossingen en stevige handhaving van Europese regels.”
“Een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie krijgt onder meer de taak om het Rijk en publieke sectoren los te maken van grote techbedrijven uit Amerika en China.”
Auteursrecht op eigen gezicht, lichaam en stem (tegen deepfakes)
D66 wil mensen beschermen tegen ongewenste deepfakes door iedereen het auteursrecht te geven over hun eigen gezicht, lichaam en stem. Dit is een concreet voorstel om privacy en persoonlijke integriteit online te waarborgen.
“D66 geeft daarom iedereen het auteursrecht over het eigen gezicht, lichaam en de eigen stem. Techbedrijven worden verplicht om nepbeelden binnen 24 uur te verwijderen.”
DENK profileert zich als een partij die privacy en digitale mensenrechten serieus neemt, met nadruk op streng toezicht, transparantie en bescherming tegen machtsmisbruik door technologie. De partij wil de Autoriteit Persoonsgegevens versterken, de handel in persoonsgegevens aan banden leggen, en een algoritmewet invoeren die mensenrechten waarborgt. DENK zet zich in voor een veilige digitale infrastructuur en expliciete bescherming van persoonsgegevens, zowel bij de overheid als bij bedrijven.
Sterker toezicht en meer middelen voor Autoriteit Persoonsgegevens
DENK wil de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) meer slagkracht geven om privacy te beschermen, met extra middelen, bredere bevoegdheden en meer expertise, vooral op het gebied van kunstmatige intelligentie. Dit moet leiden tot effectiever toezicht op privacy-schendingen door zowel overheid als bedrijven.
“Sterker toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens. De AP krijgt extra middelen, bredere bevoegdheden en diepgaande expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie.”
“Toezichthouders die mensen beschermen worden versterkt. Hieronder vallen in ieder geval de Ombudsman en de Autoriteit Persoonsgegevens.”
Betere bescherming van online privacy en beperking bigtech
DENK wil de online privacy van burgers beter waarborgen door de handel in persoonsgegevens te beperken en de macht van grote technologiebedrijven op Europees niveau in te perken. Dit richt zich op het tegengaan van commerciële uitbuiting van persoonlijke data.
“Betere bescherming privacy. Wij willen inzetten op betere waarborgen van de online privacy. Dat betekent dat handel in persoonsgegevens aan banden wordt gelegd en de macht van de bigtech bedrijven Europees moet worden ingeperkt.”
Algoritmewet en verbod op afkomstgerelateerde kenmerken
DENK pleit voor een aparte algoritmewet die mensenrechten bij het gebruik van algoritmen verplicht stelt, afkomstgerelateerde kenmerken in risicoprofielen verbiedt, en strenge eisen stelt aan transparantie en non-discriminatie.
“Er komt een algoritmewet. In deze wet worden waarborgen voor mensenrechten bij algoritmen verplicht. Het gebruik van afkomstgerelateerde kenmerken in algoritmen en risicoprofielen wordt verboden. Ook worden strenge eisen ingevoerd die verplicht stellen dat algoritmes op non discriminatoire wijze worden ontworpen, getest én gecontroleerd.”
Transparantie via verplicht algoritmeregister
Om misbruik en discriminatie door algoritmen te voorkomen, wil DENK een verplicht algoritmeregister invoeren voor zowel overheden als bedrijven, zodat burgers inzicht krijgen in het gebruik van algoritmen die hen raken.
“Algoritmes worden transparant. Er komt een verplicht algoritmeregister, dat geldt voor zowel overheden als bedrijven die algoritmen inzetten.”
Investeren in veilige digitale infrastructuur en bescherming persoonsgegevens
DENK wil investeren in digitale veiligheid en onafhankelijkheid van systemen, met expliciete aandacht voor de bescherming van persoonsgegevens, ook bij kleine organisaties.
“Veilige infrastructuur. Er moet meer geïnvesteerd worden in digitale veiligheid. We moeten ook inzetten op onafhankelijkheid van onze systemen van andere landen en grote bedrijven.”
“Wij willen extra ondersteuning voor kleine organisaties om hun digitale beveiliging op orde te krijgen. De overheid investeert in een veilige digitale infrastructuur en de bescherming van persoonsgegevens.”
GroenLinks-PvdA profileert zich als een partij die privacy hoog in het vaandel heeft, met een sterke focus op het beperken van dataverzameling, het beschermen van persoonsgegevens en het waarborgen van digitale grondrechten. Ze pleiten voor een verbod op de handel in persoonsgegevens, wettelijke verankering van encryptie, en meer bevoegdheden voor toezichthouders. Hun visie is dat privacybescherming essentieel is voor vrijheid, autonomie en een gezonde democratie.
Verbod op handel in persoonsgegevens en dataminimalisatie
GroenLinks-PvdA wil de handel in persoonsgegevens en profielen binnen de EU verbieden en bedrijven verplichten zo min mogelijk gegevens te registreren. Dit moet de privacy van burgers structureel beschermen tegen commerciële exploitatie.
“Binnen de EU pleiten we voor een verbod op de handel in persoonsgegevens en profielen. Bedrijven worden verplicht om zo min mogelijk gegevens te registreren van hun klanten.”
Wettelijk recht op encryptie en digitaal briefgeheim
De partij wil het recht op end-to-end encryptie en het digitaal briefgeheim wettelijk vastleggen, zodat privécommunicatie beschermd blijft tegen ongewenste inzage.
“Wij waarborgen het digitaal briefgeheim en leggen het recht om digitaal privégesprekken te voeren via end-to-end encryptie wettelijk vast.”
Sterkere toezichthouders en transparantie bij algoritmen
GroenLinks-PvdA wil bestaande toezichthouders zoals de Autoriteit Persoonsgegevens meer bevoegdheden geven om algoritmen en datasystemen te controleren op privacy, transparantie en discriminatie.
“We verbeteren het toezicht op hoe de overheid data gebruikt en privacy beschermt. Bestaande toezichthouders, zoals de Autoriteit Persoonsgegevens, krijgen meer bevoegdheden, expertise en middelen om algoritmen en systemen te controleren op transparantie, uitlegbaarheid, proportionaliteit en discriminatie.”
Verbod op risicoprofielen en massasurveillance
De partij verbiedt risicoprofielen op basis van afkomst, inkomen of postcode en kiest bij terrorismebestrijding voor gerichte surveillance in plaats van massasurveillance.
“De inzet van risicoprofielen op basis van afkomst, inkomen of postcode — zoals bij de Toeslagenaffaire — wordt verboden.”
“Bij de bestrijding van terrorisme ligt de nadruk op het verzamelen van inlichtingen uit menselijke bronnen en gerichte digitale surveillance in plaats van op massasurveillance.”
Bescherming van online anonimiteit en dataportabiliteit
GroenLinks-PvdA wil online anonimiteit actief beschermen en dataportabiliteit standaard maken, zodat burgers controle houden over hun eigen gegevens.
“Online anonimiteit en vrije toegang tot informatie blijven we actief beschermen.”
“Dataportabiliteit – het makkelijk verplaatsen van gegevens tussen diensten – wordt in Europa standaard voor online platforms.”
BBB erkent het belang van privacy en digitale autonomie en wil privacy structureel beschermen, vooral in het digitale domein. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het verankeren van digitale grondrechten in de Grondwet, het beperken van gezichtsherkenning en surveillance, en het waarborgen van privacyvriendelijke leeftijdsverificatie. Tegelijkertijd wil BBB privacywetgeving versoepelen voor opsporing bij zware criminaliteit, wat een spanningsveld laat zien tussen privacy en veiligheid.
Digitale grondrechten en beperking surveillance
BBB wil privacy structureel beschermen door digitale grondrechten te verankeren en het gebruik van gezichtsherkenning en surveillance in te perken. Dit moet burgers meer zeggenschap en autonomie geven in het digitale tijdperk en misbruik van persoonsgegevens door overheid en bedrijven voorkomen.
“Veranker digitale grondrechten in de Grondwet om de privacy, zeggenschap en autonomie van burgers in het digitale domein te waarborgen.”
“Beperk of verbied het gebruik van gezichtsherkenning en andere surveillance in de publieke ruimte zonder expliciete wetgeving en strikt toezicht.”
Privacyvriendelijke leeftijdsverificatie en bescherming jongeren
BBB wil jongeren extra beschermen tegen digitale risico’s en pleit voor een privacyvriendelijk Europees leeftijdsverificatiesysteem. Dit moet voorkomen dat persoonlijke data van jongeren onnodig wordt verzameld of misbruikt door sociale media en apps.
“Nederland gaat zich binnen de EU inzetten op een uniform en privacyvriendelijk leeftijdsverificatiesysteem dat apps zoals sociale media binnen de EU moeten hanteren om de veiligheid van persoonlijke data te garanderen.”
Nationale opslag van privacygevoelige data
BBB wil dat privacygevoelige data en overheidsinformatie zoveel mogelijk nationaal of Europees worden opgeslagen, om te voorkomen dat deze in handen vallen van buitenlandse partijen met lagere privacy- of veiligheidsnormen.
“Overheidsdata en privacygevoelige informatie worden opgeslagen bij Nederlandse of Europese partijen die de hoogste beveiligingsnormen hanteren.”
Handhaving privacywetgeving en versterking Functionarissen Gegevensbescherming
BBB benadrukt het belang van effectieve handhaving van de AVG en wil de positie van Functionarissen Gegevensbescherming versterken om datalekken te voorkomen.
“Versterk de positie van Functionarissen Gegevensbescherming (FG’s). Waarborg de effectieve handhaving van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) om datalekken te voorkomen en de privacy te beschermen.”
Privacywetgeving versoepelen voor opsporing zware criminaliteit
Tegenover de bovengenoemde privacybeschermende maatregelen staat dat BBB privacywetgeving wil versoepelen voor gegevensuitwisseling bij zware criminaliteit. Dit betekent dat privacybelangen ondergeschikt kunnen worden gemaakt aan veiligheid en opsporing.
“We halen barrières in privacywetgeving weg voor informatie-uitwisseling voor die zaken die gerelateerd zijn aan zware criminaliteit...”
JA21 profileert zich niet als een uitgesproken privacy-partij; hun programma legt de nadruk op veiligheid, criminaliteitsbestrijding en digitale soevereiniteit, waarbij privacy vooral ondergeschikt lijkt aan deze doelen. De partij stelt voor om privacy van criminelen te beperken, cameratoezicht uit te breiden en digitale autonomie te waarborgen tegen buitenlandse inmenging, maar concrete voorstellen ter bescherming van burgerprivacy ontbreken vrijwel volledig. JA21 is dus niet sterk op privacybescherming voor burgers, maar wel op het gebied van nationale digitale controle en het beperken van privacy voor criminelen.
Privacy van criminelen beperken
JA21 wil de privacy van criminelen actief inperken om de veiligheid te vergroten en criminaliteit effectiever te bestrijden. Dit standpunt richt zich expliciet op het "ontnemen" van privacy aan beroepscriminelen en het uitbreiden van toezicht en controle, waarbij privacy van verdachten ondergeschikt wordt gemaakt aan opsporing en handhaving.
Digitale soevereiniteit en bescherming tegen buitenlandse inmenging
JA21 wil de digitale infrastructuur van Nederland beschermen tegen buitenlandse (met name Amerikaanse en Chinese) invloed, onder het mom van digitale soevereiniteit. Dit standpunt draait om nationale controle over data en technologie, maar is niet direct gericht op individuele privacybescherming van burgers.
“Digitale soevereiniteit. Investeer in een nationale cloud onder Nederlandse wetgeving. Geen Amerikaanse of Chinese toegang tot onze data.”
“Zorgen voor digitale soevereiniteit. Europa en Nederland mogen niet volledig afhankelijk zijn van Amerikaanse of Chinese techbedrijven. We investeren in strategische technologie en digitale veiligheid.”
Geen digitale euro of Europese digitale identiteit
JA21 verzet zich tegen de invoering van een digitale euro en een digitale Europese identiteit, wat indirect een privacy-argument kan zijn (tegen centrale digitale controle), maar dit wordt niet expliciet als privacybescherming voor burgers onderbouwd.
“Geen invoering van een digitale euro en geen digitale Europese identiteit.”
Extra waarborgen bij samenwerking met China
JA21 benoemt het belang van privacy in de context van nationale veiligheid en samenwerking met China, maar dit is vooral gericht op strategische belangen en niet op structurele privacybescherming voor burgers.
“Behoedzaam Chinabeleid met oog voor onze nationale veiligheid, privacy en kritieke infrastructuur.”
De PVV is niet sterk op privacy; het verkiezingsprogramma bevat juist voorstellen die privacy van burgers fors kunnen inperken. De partij pleit voor vergaande maatregelen zoals een digitale schandpaal, preventief fouilleren, inzet van camera’s en drones, en een harde “patseraanpak” waarbij bezittingen en uitkeringen zonder duidelijke herkomst kunnen worden afgenomen. Privacybescherming wordt nergens als waarde genoemd; veiligheid en controle krijgen duidelijk voorrang.
Digitale schandpaal en publieke bestraffing
De PVV wil veroordeelde daders van gewelds- en zedenmisdrijven publiekelijk te kijk zetten via een digitale schandpaal. Dit is een directe inbreuk op de privacy van (ex-)gedetineerden, waarbij publieke veiligheid en afschrikking zwaarder wegen dan het recht op privacy en rehabilitatie.
Preventief fouilleren, inzet camera’s en drones
De PVV stelt voor om gericht preventief te fouilleren en het leger met camera’s en drones in te zetten aan de grenzen. Dit zijn vergaande maatregelen die de privacy van burgers en migranten beperken, met als doel veiligheid en controle te maximaliseren.
“Patseraanpak” en controle op bezit en uitkering
De partij wil een harde aanpak van mensen met een uitkering die dure spullen bezitten zonder duidelijke herkomst. Dit impliceert vergaande controle op privébezit en financiële gegevens, waarbij privacy ondergeschikt wordt gemaakt aan het bestrijden van fraude en criminaliteit.
“‘Patseraanpak’ voor wie geen werk heeft of een uitkering ontvangt, maar wél bijvoorbeeld in een nieuwe dikke auto rijdt zonder de herkomst te kunnen verklaren”
“De PVV is voorstander van een keiharde ‘patseraanpak’: wie bijvoorbeeld geen werk heeft en een uitkering ontvangt, maar wél in een nieuwe dikke auto rondrijdt of andere dure spullen heeft waarvan de herkomst niet verklaard kan worden, heeft een probleem. De uitkering wordt stopgezet; de spullen”
De VVD erkent het belang van privacy, maar stelt veiligheid en criminaliteitsbestrijding vaak boven privacybelangen. Concrete voorstellen richten zich op meer zeggenschap over deepfakes, waarborgen van privacy bij digitale betalingen, maar ook op het versoepelen van privacyregels voor informatie-uitwisseling bij criminaliteitsbestrijding en zorg. De kern van hun visie is dat privacy belangrijk is, maar ondergeschikt kan zijn aan veiligheid en efficiëntie.
Meer zeggenschap over deepfakes en persoonsgegevens
De VVD wil burgers meer controle geven over het gebruik van hun portret en stem bij deepfakes en persoonsgegevens bij overheidsdiensten. Dit speelt in op nieuwe digitale risico’s en de wens om misbruik van persoonlijke data te voorkomen.
“We passen onze wetgeving hierop aan zodat mensen meer zeggenschap krijgen over hun eigen portret en stem. Seksuele deepfakes worden altijd binnen een uur op verzoek van het slachtoffer offline gehaald.”
“Overheidsdiensten gebruiken persoonsgegevens die in deze omgeving staan en mogen dit niet dubbel uitvragen. Dit is veiliger, goedkoper en gebruiksvriendelijker.”
“juridisch zo is ingericht dat privacy gewaarborgd is, betalingen niet traceerbaar zijn naar individuen, en de overheid geen sturende of beperkende rol kan spelen in bestedingen, met uitzondering bij gerichte criminele opsporing.”
Privacy ondergeschikt aan veiligheid en informatie-uitwisseling
De VVD kiest er expliciet voor om privacyregels te versoepelen als dit nodig is voor criminaliteitsbestrijding, zorg of het voorkomen van fraude. Dit betekent dat privacybelangen structureel kunnen wijken voor andere doelen.
“te vaak staat het belang van privacy van een crimineel boven het veiligheidsbelang van ons allen.”
“We verbeteren de mogelijkheden voor publieke en private instanties om informatie te delen met het oog op de aanpak van ondermijning en het voorkomen van (online) fraude.”
“belemmeringen uit de privacywetgeving om tot goede en snelle gegevensuitwisseling te komen, worden weggenomen.”
De SP profileert zich als een partij die privacy van burgers krachtig wil beschermen tegen zowel overheden als grote techbedrijven. Ze pleiten voor dataminimalisatie, een verbod op grootschalige dataverzameling en gepersonaliseerde advertenties, en verzetten zich tegen massasurveillance en chatcontrole. Hun visie is dat mensen baas moeten blijven over hun eigen data en dat digitale rechten en autonomie centraal moeten staan in beleid.
Dataminimalisatie en recht op verwijdering van data
De SP wil dat overheden en bedrijven alleen strikt noodzakelijke persoonsgegevens verzamelen en burgers het recht geven hun gegevens te laten verwijderen. Dit moet voorkomen dat bedrijven en instanties onnodig veel data opslaan en verhandelen, waarmee de privacy van burgers wordt beschermd.
“Dataminimalisatie wordt de norm. Overheden en bedrijven mogen geen overbodige persoonsgegevens verzamelen, zoals locatiegegevens zonder duidelijke noodzaak. ... Iedereen moet het recht hebben om zijn gegevens te laten verwijderen. Inclusief data die is doorgegeven aan andere partijen of in systemen is verwerkt.”
Verbod op gepersonaliseerde advertenties en grootschalige dataverzameling
De SP wil het verdienmodel van Big Tech aanpakken door gepersonaliseerde advertenties en de handel in persoonlijke data te verbieden. Dit moet voorkomen dat burgers als handelswaar worden behandeld en hun online gedrag continu wordt gevolgd.
“Het is tijd voor een internet waarin de mens centraal staat, niet het algoritme en de winst. Daar moet een grote aanpak voorkomen, met als eerste kleine stappen een wettelijk verbod op gepersonaliseerde advertenties, advertentieveilingen en de grootschalige dataverzameling en handel.”
Tegen massasurveillance en chatcontrole
De SP verzet zich expliciet tegen massasurveillance door de overheid en tegen plannen voor chatcontrole, waarbij privécommunicatie zou worden gecontroleerd. Ze vinden dat versleuteling juist moet worden gestimuleerd en dat gegevens alleen bij concrete verdenking mogen worden verzameld.
“Als er geen concrete verdenking tegen iemand bestaat, mogen er geen gegevens binnengeharkt worden. Ook de AIVD heeft geen vrijbrief om massaal gegevens van burgers te verzamelen. Het doorzoeken van massa’s gegevens van onschuldige burgers is niet effectief voor de bestrijding van terreur en zulke sleepnetten laten we dus niet meer toe.”
“We zijn tegen het plan van de EU om apps zoals WhatsApp of Signal verplicht berichten te laten controleren op ongewenste inhoud voordat ze worden verstuurd. Om dat te kunnen doen, moeten de apps eerst je berichten ontsleutelen, waardoor je privégesprekken niet meer écht privé zijn.”
Versterken van de Autoriteit Persoonsgegevens
De SP wil de toezichthouder op privacy versterken zodat deze beter kan optreden tegen privacyschendingen, vooral bij het gebruik van gratis digitale diensten waar met data wordt betaald.
“Wij versterken de Autoriteit Persoonsgegevens om misstanden aan te pakken, zodat beter kan worden opgetreden wanneer de privacy van mensen in het geding is. Consumenten krijgen bij het gebruik van ‘gratis’ diensten (waarbij ze betalen met data, zoals op sociale media) dezelfde bescherming als wanneer ze zouden betalen met geld.”
50PLUS erkent het belang van digitale veiligheid en privacy, vooral voor ouderen, maar hun privacybeleid is beperkt en vooral gericht op bescherming tegen oplichting en identiteitsdiefstal. Ze stellen voor om anonieme accounts te verbieden of sterk te beperken en willen digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen inzetten om ouderen te beschermen. Concrete voorstellen over bredere privacybescherming of burgerrechten ontbreken; de nadruk ligt vooral op veiligheid en digitale inclusie.
Verbieden of beperken van anonieme accounts
50PLUS wil anonieme accounts op internet verbieden of sterk beperken, met als doel oplichting en identiteitsdiefstal tegen te gaan. Dit standpunt legt de nadruk op veiligheid boven het recht op anoniem internetgebruik, wat privacy van gebruikers kan beperken.
“Anonieme accounts worden verboden of in ieder geval sterk beperkt.”
Digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen ter bescherming van ouderen
De partij wil digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen inzetten om ouderen te beschermen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal. Dit is vooral een beschermingsmaatregel voor een kwetsbare doelgroep, niet een breed privacybeleid.
“Digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen beschermen ouderen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal.”
Investeren in digitale veiligheid, minder afhankelijkheid van buitenlandse partijen
50PLUS wil investeren in de veiligheid van digitale systemen en minder afhankelijk zijn van commerciële en buitenlandse partijen. Dit is vooral gericht op digitale weerbaarheid en nationale veiligheid, met slechts indirecte relevantie voor privacy.
“We willen dat er extra geïnvesteerd wordt in de veiligheid van onze systemen om onafhankelijk te worden van commerciële en buitenlandse partijen.”
Het CDA erkent het belang van privacy, maar stelt deze regelmatig ondergeschikt aan andere belangen zoals veiligheid, efficiëntie en het bestrijden van misbruik. Hun programma bevat enkele voorstellen voor privacybescherming, zoals privacyvriendelijke standaardinstellingen bij techbedrijven, maar pleit ook voor het versoepelen van privacyregels waar deze als belemmerend worden ervaren. De partij kiest dus niet voor een uitgesproken sterke privacykoers, maar zoekt vooral naar een balans tussen privacy en andere maatschappelijke doelen.
Privacyvriendelijke standaardinstellingen bij techbedrijven
Het CDA wil dat techbedrijven verplicht worden om standaard de veiligste en meest privacy-vriendelijke instellingen te hanteren. Dit is een concrete maatregel om de privacy van gebruikers beter te beschermen, vooral tegen grote platforms.
“Techbedrijven worden verplicht om standaard de veiligste en meest privacy-vriendelijke instellingen te gebruiken.”
Privacyregels versoepelen waar deze samenwerking belemmeren
Het CDA ziet de huidige privacywetgeving (AVG) soms als een obstakel voor efficiënte samenwerking en administratieve lasten. Ze willen deze wet kritisch tegen het licht houden en waar mogelijk ruimte benutten om samenwerking te vergemakkelijken, wat kan leiden tot minder strikte privacybescherming.
“Waar de Algemene verordening Gegevensbescherming belangrijk is in het beschermen van privacygegevens van inwoners, zit de wet ook vaak efficiënte samenwerking door delen van gegevens in de weg en zorgt de wet voor administratieve lasten. We houden deze wet goed tegen het licht. Daar waar voordelen voor betrokkenen evident zijn, willen we de ruimte benutten.”
Privacyregels mogen geen belemmering zijn voor bemoeizorg
In de zorgsector vindt het CDA dat privacyregels niet in de weg mogen staan aan het bieden van hulp aan mensen die zorg mijden of onbegrepen gedrag vertonen. Dit betekent dat privacy soms ondergeschikt wordt gemaakt aan zorgdoelen.
“Privacyregels moeten in acht worden genomen, maar mogen geen belemmering vormen.”