Verkiezingsprogramma's 2025 overwetenschappelijk onderzoek dure geneesmiddelen
Volt wil dat wetenschappelijk onderzoek naar dure geneesmiddelen meer publiek wordt georganiseerd en gefinancierd, zodat de EU minder afhankelijk is van commerciële farmaceuten. Ontwikkelde medicijnen moeten in publieke handen blijven, met eerlijke prijzen en brede toegankelijkheid als doel.
Publiek gefinancierd en geleid geneesmiddelenonderzoek
Volt pleit voor structurele ruimte en financiering voor universiteiten en academische ziekenhuizen om zelf klinisch onderzoek (fase I-II) naar geneesmiddelen te organiseren, in plaats van afhankelijk te zijn van commerciële partijen. Dit moet leiden tot snellere toegang voor patiënten, minder afhankelijkheid van de farmaceutische industrie en betaalbare medicijnen die in publieke handen blijven.
“Universiteiten en academische ziekenhuizen krijgen structurele ruimte om zelf fase I-II-onderzoek te organiseren, zodat de EU minder afhankelijk is van commerciële trials. Daardoor kunnen patiënten sneller toegang krijgen tot innovatieve behandelingen. We zorgen ervoor dat de ontwikkelde geneesmiddelen en therapieën in publieke handen blijven, bijvoorbeeld via licentie-afspraken met Nederlandse instituten of gezamenlijke Europese fondsen. Zo blijft ook de prijs van nieuwe medicijnen eerlijk en zijn deze betaalbaar voor iedereen.”
“Volt stimuleert academisch geleide klinische studies door financiering, juridische ondersteuning en infrastructuur.”
Publieke zeggenschap en betaalbaarheid door licenties en fondsen
Volt wil dat publieke investeringen in geneesmiddelen niet leiden tot privaat winstbejag, maar terugvloeien naar de samenleving. Dit wordt geborgd door licentie- en prijsafspraken, publieke fondsen en een publiek loket dat markttoegang ondersteunt voor partijen die het publieke belang centraal stellen.
“Het loket ondersteunt ook het opstellen van licentie- en prijsafspraken. Op deze manier leiden publieke investeringen niet tot privaat winstbejag, maar vloeien ze terug naar de samenleving.”
“We zorgen ervoor dat de ontwikkelde geneesmiddelen en therapieën in publieke handen blijven, bijvoorbeeld via licentie-afspraken met Nederlandse instituten of gezamenlijke Europese fondsen.”
Europese samenwerking en harmonisatie voor innovatieve geneesmiddelen
Volt streeft naar een EU-brede aanpak voor toelating, vergoeding en ontwikkeling van innovatieve (dure) geneesmiddelen, zodat ongelijkheid in toegang wordt verminderd en Europese innovatie wordt gestimuleerd.
“Volt pleit voor een Europees afgestemde aanpak voor toelating en vergoeding van innovatieve therapieën, zoals cel- en gentherapieën (ATMP’s). Hoewel EMA-goedkeuring centraal geregeld is, blijven beschikbaarheid en vergoeding per land sterk verschillen, vaak gedreven door commerciële keuzes van bedrijven en niet uit medische of economische noodzaak. Deze ongelijkheid belemmert de toegang van patiënten en remt de Europese innovatie.”
“Er komt een EU-fonds voor investeringen in gezamenlijke ontwikkeling van geneesmiddelen voor zeldzame ziektes (unmet medical needs).”
De SP wil de ontwikkeling van dure geneesmiddelen publiek organiseren en de macht van de farmaceutische industrie breken. Ze pleiten voor een Nationaal Onderzoeksfonds Geneesmiddelen, zodat onderzoek en productie van medicijnen in publieke handen komen en niet langer worden gestuurd door commerciële belangen. Zo willen ze betaalbaarheid, beschikbaarheid en onafhankelijkheid van geneesmiddelen waarborgen.
Nationaal Onderzoeksfonds Geneesmiddelen in publieke handen
De SP stelt voor om een Nationaal Onderzoeksfonds Geneesmiddelen op te richten, waarmee de ontwikkeling van geneesmiddelen publiek wordt gefinancierd en georganiseerd. Hiermee willen ze voorkomen dat de beschikbaarheid en prijs van medicijnen afhankelijk zijn van het winststreven van farmaceutische bedrijven, en willen ze medicijntekorten en hoge prijzen tegengaan.
“Daarom richten we een nationaal onderzoeksfonds op voor de ontwikkeling van geneesmiddelen in publieke handen.”
“Een Nationaal Onderzoeksfonds Geneesmiddelen oprichten. We richten een Nationaal Onderzoeksfonds Geneesmiddelen op. De medicijnen die daar worden ontwikkeld, blijven in publieke handen.”
Onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek zonder commerciële sturing
De SP wil dat wetenschappelijk onderzoek, ook naar geneesmiddelen, onafhankelijk en publiek gestuurd wordt, zonder invloed van bedrijven. Ze vinden dat commerciële belangen de integriteit van onderzoek ondermijnen en pleiten voor een fonds waarin bedrijven geen zeggenschap hebben over uitvoering of uitkomst.
“Onafhankelijk onderzoek vereist publieke zeggenschap. Steeds vaker bepalen commerciële belangen wat er onderzocht wordt, hoe, en met welk doel... Daarom richten we een onafhankelijk fonds op waarin bedrijven geen zeggenschap hebben over de uitvoering of uitkomst van het onderzoek.”
Productie en beschikbaarheid van medicijnen terug in publieke en Europese handen
De SP wil dat Nederland en Europa de productie van medicijnen weer zelf organiseren, om afhankelijkheid van buitenlandse markten en schaarste te voorkomen. Ze willen patenten afnemen die de toegankelijkheid van belangrijke medicijnen belemmeren.
“Europa en Nederland moeten de medicijnproductie weer in eigen hand nemen, zodat we niet langer afhankelijk zijn van buitenlandse markten en schimmige deals. Patenten die de toegankelijkheid van belangrijke medicijnen in de weg zitten nemen we af.”
“In Europa werken we samen om de productie zo veel mogelijk in Europa te laten plaatsvinden. Zo zorgen we ervoor dat onze medicijnen weer in de”
De VVD benoemt het belang van effectieve en betaalbare geneesmiddelen, maar doet geen concrete voorstellen om wetenschappelijk onderzoek naar dure geneesmiddelen te stimuleren of te financieren. Hun focus ligt vooral op het beoordelen van de toegevoegde waarde en kosten van nieuwe en bestaande behandelingen, en op het stimuleren van productie en ontwikkeling van medicijnen in Nederland om afhankelijkheid van het buitenland te verminderen.
Strengere beoordeling en vergoeding van dure geneesmiddelen
De VVD wil dat nieuwe en dure bestaande behandelingen, waaronder geneesmiddelen, alleen worden vergoed als ze daadwerkelijk meerwaarde bieden ten opzichte van bestaande alternatieven en maatschappelijk betaalbaar zijn. Hiermee willen ze de zorgkosten beheersen en de effectiviteit van het basispakket verhogen.
“Nieuwe en dure bestaande behandelingen worden opnieuw beoordeeld: Behandelingen in welzijn en de gezondheidszorg worden beoordeeld op de toegevoegde waarde van de behandeling ten opzichte van de bestaande alternatieven en maatschappelijke kosten.”
“Het Zorginstituut kijkt jaarlijks kritisch naar het pakket. Als een nieuwe, betere behandeling beschikbaar is, betalen we alleen nog voor die behandeling.”
“De VVD wil het basispakket beperken tot de meest effectieve behandelingen, zodat de patiënt altijd de meest passende zorg krijgt. Om dit te bereiken, toetsen we steviger op wat er in het basispakket komt.”
Stimuleren van productie en ontwikkeling van geneesmiddelen in Nederland
Om de afhankelijkheid van het buitenland te verminderen en de beschikbaarheid van geneesmiddelen te waarborgen, wil de VVD de productie en ontwikkeling van medicijnen en hulpmiddelen in Nederland uitbreiden. Dit raakt indirect aan onderzoek, maar is primair gericht op leveringszekerheid en strategische autonomie, niet op fundamenteel wetenschappelijk onderzoek naar dure geneesmiddelen.
De Partij voor de Dieren wil dat wetenschappelijk onderzoek naar geneesmiddelen volledig publiek gefinancierd en onafhankelijk van commerciële belangen wordt, zodat kennis breed toegankelijk is en niet wordt gestuurd door winstmotieven. Ze pleiten voor transparantie in medicijnprijzen, het tegengaan van exorbitante winsten voor farmaceuten, en het stimuleren van open toegang tot onderzoeksresultaten. De partij wil zo de betaalbaarheid, toegankelijkheid en maatschappelijke relevantie van dure geneesmiddelen waarborgen.
Publieke financiering en open toegang tot geneesmiddelenonderzoek
De PvdD vindt dat wetenschappelijk onderzoek naar geneesmiddelen publiek gefinancierd moet worden en vrij toegankelijk moet zijn, om onafhankelijkheid te waarborgen en kennis breed beschikbaar te maken. Dit voorkomt dat commerciële belangen de onderzoeksagenda bepalen en bevordert transparantie en maatschappelijke relevantie.
“Wetenschappelijk onderzoek wordt publiek gefinancierd en moet dus toegankelijker worden. Daarom wordt de Open Access- en Open Science-beweging gesteund en gefinancierd.”
“De onafhankelijkheid en de kwaliteit van de wetenschap wordt beschermd en vergroot. Wetenschap mag niet onderworpen worden aan de markt of commerciële belangen.”
“Verplichte cofinanciering door bedrijven bij onderzoeksvoorstellen wordt zoveel mogelijk vermeden.”
Transparantie en betaalbaarheid van dure geneesmiddelen
De partij wil hoge medicijnprijzen tegengaan door transparantie te eisen in prijsopbouw en het gebruik van goedkopere alternatieven te stimuleren. Ze verzetten zich tegen monopolies en buitensporige winsten van farmaceuten, zodat dure geneesmiddelen toegankelijk blijven voor iedereen.
“We willen hoge medicijnprijzen voorkomen: exorbitante winsten voor farmaceuten van publiek geld zijn wat ons betreft verleden tijd. Om te hoge medicijnprijzen te voorkomen en leveringszekerheid te behouden, wordt de opbouw van medicijnprijzen openbaar en waar mogelijk worden goedkopere, merkloze medicijnen gebruikt. Een monopolie op een medicijn mag geen belemmering vormen voor de toegankelijkheid ervan.”
GroenLinks-PvdA wil de macht van de farmaceutische industrie beperken en inzet op meer wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit en dosering van geneesmiddelen om onnodig dure medicijnen te voorkomen. Ze pleiten voor strengere eisen aan subsidies, meer prijstransparantie en stimuleren onafhankelijk onderzoek om de betaalbaarheid en doelmatigheid van geneesmiddelen te verbeteren. De partij ziet wetenschappelijk onderzoek als essentieel om de zorgkosten te beheersen en patiënten de beste behandeling te bieden.
Bevorderen van onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek naar effectiviteit en dosering
GroenLinks-PvdA vindt dat er meer onafhankelijk onderzoek moet komen naar de effectiviteit en juiste dosering van geneesmiddelen, zodat patiënten niet onnodig dure medicijnen krijgen voorgeschreven. Dit moet bijdragen aan een doelmatiger gebruik van geneesmiddelen en het tegengaan van verspilling van zorggeld.
“Ook bevorderen we onderzoek naar de effectiviteit en dosering van medicijnen, zodat er niet onnodig dure medicijnen worden voorgeschreven.”
Strengere eisen en transparantie voor farmaceutische industrie
De partij wil de farmaceutische industrie beteugelen door strengere eisen te stellen aan publieke subsidies, prijstransparantie af te dwingen en financiële relaties tussen industrie en zorgverleners inzichtelijk te maken. Dit moet belangenverstrengeling tegengaan en ervoor zorgen dat wetenschappelijk onderzoek en voorschrijfgedrag niet worden beïnvloed door commerciële motieven.
“We gaan meer medicijnen gezamenlijk inkopen, strengere eisen stellen aan publieke subsidies en prijstransparantie afdwingen.”
“Er komt een transparantieregister voor financiële transacties tussen de farmaceutische industrie en zorgverleners.”
JA21 richt zich bij dure geneesmiddelen vooral op het beperken van de kosten en het tegengaan van verspilling, maar doet geen concrete voorstellen voor het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek naar dure geneesmiddelen. Hun beleid is primair gericht op kostenbeheersing, efficiënter gebruik en het behouden van bestaande financiële barrières voor dure medicijnen, zonder expliciete aandacht voor innovatie of onderzoek op dit terrein.
Groei van uitgaven aan dure geneesmiddelen beperken
JA21 ziet de stijgende kosten van dure geneesmiddelen als een bedreiging voor de betaalbaarheid van de zorg en wil deze groei afremmen. Ze pleiten voor het behouden van de 'sluis' voor dure geneesmiddelen en het tegengaan van verspilling, maar noemen geen stimulans voor wetenschappelijk onderzoek naar nieuwe of goedkopere geneesmiddelen.
“Het aandeel dure geneesmiddelen maakt momenteel daarbovenop zo’n 10% uit van het medisch specialistische zorgbudget. Een sterke groei gaat ten koste van andere zorg. Daarom moet de zogenoemde sluis voor dure geneesmiddelen in stand worden gehouden.”
“Verspilling van medicatie tegengaan.”
“Betaalbaarheid van geneesmiddelen bewaken.”
BIJ1 pleit voor meer inclusiviteit en diversiteit in wetenschappelijk onderzoek naar geneesmiddelen, met specifieke aandacht voor ondervertegenwoordigde groepen. Ze willen investeren in onderzoek naar ziektebeelden, geneesmiddelen en behandelmethoden bij niet-witte mensen en vrouwen, omdat de medische wetenschap nu te veel is gebaseerd op onderzoek bij witte cis mannen. BIJ1 noemt geen concrete voorstellen over de prijsstelling of ontwikkeling van dure geneesmiddelen, maar focust op het verbreden van de onderzoekspopulatie.
Meer onderzoek naar geneesmiddelen voor diverse groepen
BIJ1 vindt dat wetenschappelijk onderzoek naar geneesmiddelen niet alleen gericht moet zijn op witte cis mannen, maar ook op vrouwen en mensen met een andere etnische achtergrond. Dit moet leiden tot betere en eerlijkere behandelmethoden voor iedereen, omdat bestaande kennis vaak niet representatief is voor de hele bevolking.
“Niet alleen de witte cis man moet centraal staan bij medisch onderzoek. Er wordt meer geïnvesteerd in onderzoek naar ziektebeelden, geneesmiddelen en behandelmethoden bij niet-witte mensen, vrouwen en niet-witte vrouwen.”
“De medische wetenschap is voor het grootste deel gebaseerd op onderzoek met alleen cis hetero witte mannen. We maken geld vrij voor extra medisch onderzoek voor andere doelgroepen.”
Het CDA wil dat dure geneesmiddelen strenger en transparanter worden beoordeeld op effectiviteit, met meer bevoegdheden voor het Zorginstituut om deze (her)beoordeling uit te voeren. Wetenschappelijk onderzoek wordt niet expliciet genoemd als aparte pijler voor dure geneesmiddelen, maar het CDA legt de nadruk op data, transparantie en bewezen effectiviteit als basis voor toelating en vergoeding.
Strengere (her)beoordeling van dure geneesmiddelen op effectiviteit
Het CDA vindt dat dure geneesmiddelen alleen vergoed moeten worden als hun effectiviteit is bewezen, en wil dat het Zorginstituut Nederland meer bevoegdheden krijgt om dit te toetsen. Het doel is om verspilling van zorggeld te voorkomen en alleen bewezen effectieve zorg in het basispakket te houden.
“Bewezen niet-effectieve zorg moet uit het pakket. Dat geldt ook voor (her)beoordelen van effectiviteit van dure medicijnen. We willen de bevoegdheden van het Zorginstituut daartoe vergroten.”
Meer data en transparantie bij toelating en evaluatie
Het CDA pleit voor een strenger en transparanter toelatingsproces voor zorg, inclusief dure geneesmiddelen, waarbij data en transparantie over prestaties centraal staan. Dit moet leiden tot betere onderbouwing van keuzes over vergoeding en pakketbeheer.
“Het Zorginstituut Nederland moet strenger en transparanter toetsen bij toelating en vaker het bestaande pakket evalueren, mede op basis van data en transparantie over prestaties.”
D66 vindt dat alleen wetenschappelijk bewezen effectieve geneesmiddelen en behandelingen vergoed en toegepast moeten worden, om verspilling en onnodige zorgkosten te voorkomen. Ze willen investeren in wetenschappelijk onderzoek, maar leggen de nadruk op effectiviteit en het vermijden van dure, niet-werkzame medicijnen. Concrete voorstellen zijn het niet meer vergoeden van zorg zonder bewezen effectiviteit en het stimuleren van onderzoek naar passende behandelingen voor verschillende patiëntgroepen.
Alleen bewezen effectieve geneesmiddelen en behandelingen vergoeden
D66 wil dat dure geneesmiddelen en andere zorg alleen worden vergoed als ze wetenschappelijk bewezen effectief zijn, om verspilling van middelen en onnodige kosten te voorkomen. Dit betekent dat behandelingen en medicijnen zonder bewezen nut niet langer worden vergoed, met als doel de zorg doelmatiger en betaalbaarder te maken.
“Om iedereen de juiste en passende zorg te kunnen bieden, vergoeden we geen zorg meer die onnodig is of waarvan niet bewezen is dat het effectief werkt.”
Investeren in wetenschappelijk onderzoek naar passende behandelingen
D66 pleit voor meer aandacht en onderzoek naar de effectiviteit van behandelingen voor specifieke groepen, waaronder het voorkomen van bijwerkingen en het verbeteren van de werking van geneesmiddelen. Dit is bedoeld om te zorgen dat dure geneesmiddelen daadwerkelijk bijdragen aan betere zorguitkomsten voor alle patiënten.
“Er komt meer aandacht voor onderzoek naar de juiste behandeling van specifieke groepen. Voor een succesvolle behandeling is het belangrijk dat onderzoek inclusief is en rekening houdt met verschillende lichamen. Vrouwen ervaren bijvoorbeeld onnodig veel bijwerkingen bij medicijnen.”
DENK wil de prijzen van dure geneesmiddelen verlagen door centrale inkoop en aanpassing van referentieprijzen, en stelt zich kritisch op tegenover de winsten van de farmaceutische industrie. Het programma bevat echter geen concrete voorstellen of uitspraken over het stimuleren of financieren van wetenschappelijk onderzoek naar dure geneesmiddelen.
Prijzen van dure geneesmiddelen verlagen
DENK ziet de hoge prijzen van geneesmiddelen als een probleem en wil deze aanpakken door centrale inkoop en het aanpassen van referentieprijzen. De partij richt zich vooral op het beperken van winsten in de farmaceutische industrie, maar noemt geen specifieke maatregelen voor wetenschappelijk onderzoek naar dure geneesmiddelen.
De PVV noemt dure geneesmiddelen in haar verkiezingsprogramma uitsluitend in de context van vergoeding en beschikbaarheid, niet in relatie tot wetenschappelijk onderzoek. Het programma pleit voor snellere vergoeding van dure medicijnen en hogere medicijnproductie in eigen land, maar doet geen concrete voorstellen voor het stimuleren of financieren van wetenschappelijk onderzoek naar dure geneesmiddelen. Wetenschappelijk onderzoek naar dure geneesmiddelen wordt niet expliciet genoemd of uitgewerkt.
Dure medicijnen sneller vergoeden
De PVV vindt dat dure medicijnen sneller moeten worden vergoed om patiënten sneller toegang te geven tot noodzakelijke behandelingen. Dit standpunt richt zich op het verlagen van financiële en bureaucratische drempels voor patiënten, maar zegt niets over het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek naar deze geneesmiddelen.
“Dure medicijnen moeten veel sneller worden vergoed.”
Hogere medicijnproductie in eigen land
De partij wil medicijntekorten tegengaan door de productie van medicijnen, mogelijk ook dure geneesmiddelen, in Nederland te verhogen. Dit wordt gepresenteerd als een oplossing voor leveringsproblemen, niet als stimulans voor wetenschappelijk onderzoek of innovatie.
“Hogere medicijnproductie in eigen land”
De SGP benoemt wetenschappelijk onderzoek naar dure geneesmiddelen nauwelijks expliciet in haar verkiezingsprogramma. Wel geeft de partij prioriteit aan onderzoeksmiddelen voor de aanpak van grote volksziekten zoals kanker, en benadrukt zij het belang van meer bewustwording en onderzoek naar specifieke ziekten. Concrete voorstellen over wetenschappelijk onderzoek naar dure geneesmiddelen of het betaalbaar maken daarvan ontbreken.
Prioriteit voor onderzoek naar grote volksziekten
De SGP wil dat onderzoeksmiddelen vooral worden ingezet voor de aanpak van volksziekten zoals dementie, kanker en hart- en vaatziekten. Hiermee beoogt de partij dat wetenschappelijk onderzoek zich richt op de grootste gezondheidsproblemen, maar er wordt geen direct verband gelegd met dure geneesmiddelen of hun ontwikkeling.
“De aanpak van ‘volksziekten’ zoals dementie, kanker en hart- en vaatziekten krijgt prioriteit bij het toekennen van onderzoeksmiddelen.”
Meer onderzoek naar specifieke ziekten
De SGP pleit voor meer bewustwording en onderzoek naar ziekten als long covid en ME/CVS. Dit standpunt is gericht op het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek naar onderbelichte aandoeningen, maar noemt niet expliciet geneesmiddelen of de kosten daarvan.
“De SGP wil meer bewustwording van en onderzoek naar ziekten als long covid of ME/CVS.”
NSC wil de toelating en het gebruik van nieuwe, dure geneesmiddelen strenger reguleren en zet in op Europese samenwerking om de prijzen van deze middelen te verlagen. Het programma noemt geen expliciete inzet op wetenschappelijk onderzoek naar dure geneesmiddelen, maar focust op scherpe toelatingsvoorwaarden en gezamenlijke inkoop om de betaalbaarheid en toegankelijkheid te verbeteren. Concrete voorstellen voor extra wetenschappelijk onderzoek naar dure geneesmiddelen ontbreken.
Strengere toelating en gezamenlijke inkoop van dure geneesmiddelen
NSC wil dure geneesmiddelen alleen toelaten onder scherpe voorwaarden en pleit voor Europese samenwerking om de marktmacht te vergroten en prijzen te verlagen. Dit beleid is vooral gericht op kostenbeheersing en het tegengaan van tekorten, niet op het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek naar deze middelen.
“Ook stellen we scherpe voorwaarden voor het toelaten en het gebruik van nieuwe, dure geneesmiddelen. We gaan Europees samenwerken om dure medicijnen in te kopen zodat we onze marktmacht verstevigen en lagere prijzen kunnen bedingen.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma