Verkiezingsprogramma's 2025 overWerk & inkomen
BVNL wil werk structureel aantrekkelijker maken dan uitkeringen door het belasting- en toeslagenstelsel radicaal te vereenvoudigen, lasten op arbeid fors te verlagen en het verschil tussen werken en een uitkering te vergroten. De partij pleit voor een vlaktaks van 25%, afschaffing van het toeslagenstelsel, strengere eisen aan uitkeringsgerechtigden en meer contractvrijheid op de arbeidsmarkt. Zelfredzaamheid, minder bureaucratie en het belonen van werken staan centraal in hun visie.
Vlaktaks van 25% en afschaffing toeslagen
BVNL wil het belastingstelsel radicaal vereenvoudigen door een vlaktaks van 25% op arbeid, winst en vermogen in te voeren, met een hoge belastingvrije voet. Het toeslagenstelsel wordt afgeschaft om werken aantrekkelijker te maken en bureaucratie te verminderen.
“BVNL wil een vlaktaks invoeren van 25% op arbeidsinkomen, winst uit onderneming en winst uit vermogen, met een belastingvrije voet van €20.000,-. Tegelijkertijd worden alle andere belastingen en toeslagen afgeschaft.”
“Het toeslagenstelsel afschaffen waardoor de Belastingdienst weer gewoon een organisatie wordt die belastingen int en geen uitkeringsorganisatie meer is.”
“De belastingvrije voet verhogen, zodat werken weer gaat lonen.”
Werken moet meer lonen dan een uitkering
BVNL wil het verschil tussen werken en een uitkering fors vergroten om de armoedeval te bestrijden en werk te stimuleren. Uitkeringen worden losgekoppeld van het minimumloon en mensen die kunnen werken maar weigeren, worden gekort.
“Het verschil tussen een uitkering en een baan moet fors worden vergroot. Werken moet weer lonen.”
“Bijstandsuitkeringen en andere uitkeringen loskoppelen van het minimumloon, met uitzondering van de AOW.”
“Mensen die wél kunnen, maar niet willen werken worden gekort op hun bijstandsuitkering en op toeslagen (zoals huur- en zorgtoeslag).”
Verlaging lasten op arbeid en werkgevers
BVNL wil de belastingdruk op arbeid en werkgeverslasten fors verlagen om werken en ondernemen aantrekkelijker te maken. Ook reiskostenvergoedingen moeten volledig onbelast kunnen zijn.
Strengere eisen en beperkingen voor uitkeringen
BVNL stelt strengere eisen aan het recht op uitkeringen, vooral voor nieuwkomers en mensen die niet willen werken. Ook wordt het automatisch toekennen van uitkeringen aan jongeren met een handicap beëindigd.
“Nieuwkomers hebben pas na 10 jaar arbeidsverleden recht op een bijstandsuitkering.”
“Geen Nederlands willen leren spreken betekent geen bijstandsuitkering. Voor sociale voorzieningen wordt een minimaal niveau van beheersing van de Nederlandse taal vereist.”
“De praktijk van het automatisch toekennen van uitkeringen aan jongeren met een handicap na hun opleiding dient te worden beëindigd.”
Meer contractvrijheid en versoepeling arbeidsrecht
BVNL wil het arbeidsrecht versoepelen, het ontslagrecht minder streng maken en meer contractvrijheid toestaan. Ook wordt de deeltijdmalus afgeschaft en mag overwerk niet zwaarder worden belast.
“Het ontslagrecht moet worden versoepeld.”
“Het maximumaantal tijdelijke arbeidsovereenkomsten dat een werknemer en werkgever met elkaar mogen aangaan, wordt onbeperkt. Contractvrijheid is essentieel.”
“De deeltijdmalus moet worden opgeheven zodat méér werken niet wordt ontmoedigd.”
“Meerwerk boven het fulltime dienstverband moet niet in het hoogste belastingtarief worden belast, maar op een lager tarief, zodat het aantrekkelijker wordt om extra te werken.”
Kortere loondoorbetaling bij ziekte en afschaffing Wet Poortwachter
BVNL wil de periode van loondoorbetaling bij ziekte verkorten en de Wet Poortwachter afschaffen om werkgevers te ontlasten en langdurige uitval te beperken.
DENK wil de inkomensongelijkheid verkleinen en bestaanszekerheid vergroten door het minimumloon te verhogen, belastingen voor lage en middeninkomens te verlagen, en meer zekerheid op de arbeidsmarkt te bieden. Ze pleiten voor een eerlijker loon, betere bescherming van werknemers, aanpak van armoede en schulden, en ondersteuning van zelfstandigen en kleine ondernemers. De partij kiest voor concrete maatregelen zoals het verhogen van het minimumloon naar 18 euro, het vervangen van het toeslagenstelsel, en het wettelijk dichten van de loonkloof.
Minimumloon verhogen en inkomenszekerheid vergroten
DENK ziet het vergroten van bestaanszekerheid en het verkleinen van de kloof tussen arm en rijk als topprioriteit. Ze willen het minimumloon verhogen naar 18 euro per uur en zorgen dat uitkeringen meestijgen met de prijzen, zodat mensen kunnen rondkomen.
“Wij willen een eerlijk loon voor alle Nederlanders. Daarom zijn wij voor een verhoging van het minimumloon naar 18 euro per uur.”
“Werkloosheidsuitkeringen en bijstandsuitkeringen zullen voldoende stijgen met de prijzen om de koopkracht van mensen op peil te houden.”
“Het bestaansminimum wordt beter afgestemd op wat mensen werkelijk nodig hebben om rond te komen en de bijstandsuitkering in combinatie met toeslagen gaat hier aan voldoen.”
Belastingen verlagen voor lage en middeninkomens, verhogen voor hoge inkomens
Om de inkomensverdeling rechtvaardiger te maken, wil DENK de belastingdruk voor lage en middeninkomens verlagen en hogere bijdragen vragen van mensen met hoge inkomens, grote vermogens en winstgevende bedrijven.
“We verlagen de belasting voor lage- en middeninkomens. Mensen met een heel hoog inkomen of vermogen kunnen een extra bijdrage leveren. Grote bedrijven die flinke winsten maken, gaan een eerlijker deel bijdragen.”
“Wij kiezen voor een rechtvaardigere inkomensverdeling en vragen aan hen die dat kunnen om bij te dragen aan ons sociale stelsel.”
Meer zekerheid en bescherming op de arbeidsmarkt
DENK wil meer zekerheid voor werknemers door het aantrekkelijker te maken voor werkgevers om vaste contracten aan te bieden, behoud van ontslagbescherming, en uitbreiding van verlofmogelijkheden. Ze zijn tegen het verminderen van zekerheden en willen de loonkloof dichten.
“Wij willen dat er meer zekerheid is voor mensen op de arbeidsmarkt. Daarom willen wij het financieel aantrekkelijker maken voor werkgevers om een vast contract aan te bieden aan hun werknemers.”
“Wij willen dat zekerheden op de arbeidsmarkt voor werknemers behouden blijven. Dat betekent dat wij ons uitspreken tegen een vermindering van de ontslagbescherming en dat wij behoud willen van de WW duur.”
“Wij willen dat de loonkloof wordt gedicht. Wij gaan wettelijk borgen dat het verschil in beloning tussen mannen en vrouwen, en tussen mensen met en zonder een migratieachtergrond, wordt opgeheven.”
Eenvoudiger en rechtvaardiger sociaal stelsel
DENK wil het toeslagenstelsel vervangen door een eenvoudiger systeem en pleit voor menswaardige uitvoering van sociale zekerheid, waarbij afkomstgerelateerde gegevens niet worden gebruikt.
Ondersteuning en bescherming van zelfstandigen (ZZP’ers)
DENK erkent het belang van zelfstandigen en wil hun positie versterken door een wettelijke verankering van zelfstandigheid, aanpak van schijnzelfstandigheid, en een betaalbare arbeidsongeschiktheidsverzekering waarvan de kosten grotendeels bij opdrachtgevers liggen.
“Daarom komt er in de vorm van een werkbare definitie een wettelijke verankering van zelfstandigheid, zodat de huidige onduidelijkheid niet meer leidt tot onnodige verdringing van zelfstandigen van de arbeidsmarkt.”
“Daarnaast willen wij dat er een betaalbare en collectief georganiseerde verzekering voor arbeidsongeschiktheid komt voor zelfstandigen, waarbij we ook kijken naar opt out mogelijkheden. De kosten van deze verzekering moeten zo veel mogelijk door opdrachtgevers worden gedragen.”
Steun voor kleine ondernemers en MKB
DENK wil kleine ondernemers ondersteunen met een publieke kredietbank, een betaalbaar vangnet voor loondoorbetaling bij ziekte, en lagere lasten voor kleinere ondernemingen.
“We richten een publieke kredietbank op voor kleine ondernemers. Die verstrekt eerlijke leningen aan ondernemers die bij gewone banken geen kans krijgen.”
“We zorgen voor een betaalbaar vangnet voor de loondoorbetaling bij ziekte voor kleinere ondernemers. Hiermee komen we ondernemers tegemoet, zonder de rechten van werknemers in te perken.”
“Wij willen een verlaging van de belastingen en lasten voor kleinere ondernemingen.”
Aanpak van armoede en schulden
DENK wil armoede actief bestrijden door extra investeringen, een fulltime minister voor armoedebestrijding, en maatregelen om schulden sneller te signaleren en menswaardig te incasseren.
“Wij staan voor extra investeringen in armoedebestrijding en in toegankelijkere armoederegelingen. Er komt een fulltime Minister voor Armoedebestrijding.”
“We stimuleren dat schulden eerder worden gesignaleerd en dat schulden worden overgenomen.”
“Menswaardig incasseren wordt een keiharde norm, waarbij de beslagvrije voet wordt verhoogd.”
De SP wil dat werken loont en iedereen een eerlijk inkomen heeft, met vaste banen als norm, hogere lonen en sterke sociale zekerheid. Ze pleiten voor een hoger minimumloon, het afschaffen van flexconstructies, een vierdaagse werkweek met behoud van loon, en het recht op werk en begeleiding voor iedereen. Hun visie draait om solidariteit, bestaanszekerheid en het verkleinen van ongelijkheid door structurele hervormingen op de arbeidsmarkt en inkomensverdeling.
Vast werk als norm, flexwerk beperken
De SP wil vaste contracten als standaard en flexwerk alleen voor uitzonderingen, om zekerheid en vakmanschap te bevorderen en uitbuiting te stoppen. Schijnzelfstandigheid en onzekere constructies worden aangepakt, met meer bescherming tegen ontslag.
“Vast werk is de norm. Flexwerk is alleen voor piek en ziek. Vaste krachten zorgen voor behoud en opbouw van kennis en vakmanschap.”
“Schijnzelfstandigen komen in loondienst. We stoppen bovendien met de uitbuiting van werknemers door een einde te maken aan alle constructies die leiden tot onzeker werk.”
“Een vast contract na zes maanden moet de norm zijn.”
“Voor structureel werk komt er een verbod op het inzetten van uitzendkrachten of andere flexibele constructies.”
Minimumloon en uitkeringen fors verhogen
De SP wil het minimumloon direct verhogen naar 18 euro per uur en koppelt hieraan alle uitkeringen, zodat niemand in armoede hoeft te leven. Ook het minimumjeugdloon wordt afgeschaft en uitkeringen als AOW, WIA en bijstand stijgen mee.
“We verhogen het minimumloon direct naar 18 euro per uur en er komt een wettelijke ondergrens van 60 procent van het mediane loon van voltijds werkenden.”
“De uitkeringen stijgen mee. Uitkeringen die gekoppeld zijn aan het minimumloon, zoals WIA, Wajong, bijstand en AOW stijgen mee met de verhoging van het minimumloon.”
“Het minimumjeugdloon op de schop. Gelijk werk verdient gelijk loon, daarom schaffen we het minimumjeugdloon voor volwassenen vanaf 18 jaar af.”
Vierdaagse werkweek met behoud van loon
De SP wil een vierdaagse werkweek invoeren om werkdruk te verlagen, burn-outs te voorkomen en meer vrije tijd te creëren, zonder dat het salaris omlaag gaat.
“We voeren een 4-daagse werkweek in. ... Het salaris blijft gelijk en deeltijders krijgen naar verhouding een salarisverhoging.”
Recht op werk en begeleiding voor iedereen
Iedereen die wil werken krijgt recht op werk en een passend inkomen, met begeleiding via sociale ontwikkelbedrijven en ondersteuning bij (om)scholing. Werken zonder loon wordt niet toegestaan.
“Iedereen die wil werken krijgt zo het recht op werk en een passend inkomen. Laagdrempelige ondersteuning en advisering over werk en (om)scholing in de buurt komt beschikbaar voor iedereen die dat wil. Werken zonder loon staan we niet toe.”
“Iedereen krijgt recht op een baan en begeleiding. We zorgen voor een sociaal ontwikkelbedrijf met een volwaardig loon en goede cao.”
Gelijke beloning en bestrijding discriminatie
De SP wil gelijke beloning voor gelijk werk, ongeacht geslacht, afkomst of herkomst, en versterkt toezicht op discriminatie en misstanden.
Belasting op arbeid omlaag, kapitaal zwaarder belasten
Om werken meer te laten lonen verlaagt de SP de inkomstenbelasting en verhoogt ze de belasting op kapitaal en vermogen van de allerrijksten.
Winstdeling en zeggenschap voor werknemers
De SP wil dat werknemers recht krijgen op een deel van de winst en meer zeggenschap op de werkvloer, zodat welvaart eerlijker wordt verdeeld.
Sociale zekerheid versterken, toeslagenstelsel afschaffen
De SP wil het toeslagenstelsel overbodig maken door inkomens te verhogen en publieke voorzieningen gratis of betaalbaar te maken, en de sociale zekerheid te versterken.
50PLUS richt zich bij "Werk & inkomen" vooral op het beschermen en verbeteren van de inkomenspositie van ouderen, het tegengaan van leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt, en het versterken van sociale zekerheid. De partij pleit voor een sterke AOW, hogere minimumlonen, belastingvoordelen voor ouderen, en concrete maatregelen om de arbeidsparticipatie van 50-plussers te verhogen. Hun visie is dat bestaanszekerheid een grondrecht is, waarbij ouderen niet uitgesloten of benadeeld mogen worden.
AOW en inkomenszekerheid voor ouderen
50PLUS beschouwt de AOW als het fundament van bestaanszekerheid en wil deze onaantastbaar houden, inclusief een dertiende maand en koppeling aan het minimumloon. Ze willen geen fiscale nadelen voor ouderen en streven naar een betere koopkracht voor gepensioneerden.
“De AOW is het onaantastbare fundament van onze welvaartsstaat en blijft, wat 50PLUS betreft, staan als een huis.”
“De AOW-uitkering is er voor iedereen en blijft gekoppeld aan het wettelijk minimumloon.”
“Er wordt een dertiende maand ingevoerd voor AOW’ers, ter compensatie van het afschaffen van de Inkomensondersteuning-AOW (IO-AOW).”
“Geen specifieke belastingen voor ouderen.”
“De houdbaarheidsbijdrage voor AOW’ers wordt afgeschaft.”
Tegengaan van leeftijdsdiscriminatie en stimuleren arbeidsparticipatie ouderen
50PLUS wil leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt bestrijden en bedrijven stimuleren om ouderen in dienst te nemen, onder andere via financiële prikkels en scholing. Het doel is dat ouderen langer en met meer zekerheid kunnen blijven werken.
“Bedrijven worden financieel gestimuleerd om ouderen in dienst te nemen, bijvoorbeeld door belastingvoordelen of subsidies voor de aanpassing van werkplekken.”
“Speciale scholingsprogramma’s voor oudere werknemers om hun vaardigheden up-to-date te houden en kansen op de arbeidsmarkt te vergroten.”
“Maatregelen om te zorgen dat 50-plussers niet vroegtijdig uitvallen door ziekte of ontslag, om de arbeidsparticipatie van ouderen te verhogen.”
“Leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt is onlogisch, oneconomisch en verwerpelijk.”
Verhoging minimumloon en koopkrachtverbetering
De partij ondersteunt verhogingen van het minimumloon en wil de koopkracht van ouderen verbeteren, onder meer via belastingmaatregelen en indexatie van pensioenen.
Hervorming belastingstelsel ten gunste van ouderen
50PLUS wil een einde maken aan leeftijdsdiscriminatie in het belastingstelsel, pleit voor afschaffing van erf- en schenkbelasting, en wil dat het nieuwe Box 3-stelsel gebaseerd wordt op werkelijk rendement.
Schuldenproblematiek en armoedebestrijding
De partij wil voorkomen dat schulden onnodig oplopen en pleit voor een eerlijker incassosysteem dat armoede niet verergert.
“Schulden mogen niet oplopen door boetebepalingen bij woningbouwcorporaties, energiebedrijven, ziektekostenverzekeraars, belastingdienst en deurwaarders.”
“Het verdienmodel van deurwaarders en incassobedrijven moet passen bij armoedebestrijding en mag schulden niet verder in de hand werken.”
De Partij voor de Dieren wil een rechtvaardig en menselijk systeem voor werk en inkomen, waarin bestaanszekerheid, eerlijk loon en sociale zekerheid centraal staan. Ze pleiten voor een hoger minimumloon, het afschaffen van toeslagen door inkomens te verhogen, het versterken van werknemersrechten, en het toegankelijker maken van werk en uitkeringen voor mensen met een beperking. De partij wil ongelijkheid aanpakken door belastinghervormingen, gelijke beloning, en betere bescherming van flexwerkers en arbeidsmigranten.
Minimumloon en uitkeringen fors verhogen
De PvdD vindt dat iedereen een fatsoenlijk inkomen moet hebben om van te leven. Daarom willen ze het minimumloon verhogen, uitkeringen laten meestijgen, en het minimumjeugdloon afschaffen. Dit moet armoede tegengaan en de bestaanszekerheid vergroten.
“Het minimumloon gaat omhoog naar 18 euro per uur. Het beweegt voortaan automatisch mee met de mediane lonen, met als ondergrens 60% van het mediane inkomen. Uitkeringen zoals de AOW, WIA, Wajong en bijstand stijgen mee.”
“We schaffen het minimumjeugdloon af. Iedereen hoort een eerlijk loon te krijgen.”
Toeslagen afschaffen door inkomens te verhogen
De partij wil het toeslagenstelsel overbodig maken door inkomens structureel te verhogen, zodat iedereen zonder bureaucratie in de basisbehoeften kan voorzien. Dit moet het systeem eenvoudiger en rechtvaardiger maken.
“We maken uiteindelijk alle toeslagen overbodig. Ieder mens moet een voldoende hoog inkomen hebben om in de basisbehoeften te voorzien.”
Sociale zekerheid menselijker en toegankelijker maken
PvdD wil sociale zekerheid simpeler, rechtvaardiger en zonder wantrouwen. Ze willen onder meer de kostendelersnorm en partnertoets schrappen, bijverdienen in de bijstand mogelijk maken, en de sollicitatieplicht voor 60-plussers en mantelzorgers afschaffen.
“Mensen in hetzelfde huishouden hebben recht op dezelfde bijstandsuitkering als anderen, dus we schrappen de kostendelersnorm en partnertoets. Bijverdienen wordt mogelijk voor mensen in de bijstand.”
“We eisen geen tegenprestatie meer van mensen met recht op bijstand.”
“We schaffen de sollicitatieplicht voor 60-plussers af. Ook werklozen die mantelzorg verlenen hoeven niet langer verplicht te solliciteren.”
Werknemersrechten versterken en ongelijkheid aanpakken
De partij wil werknemers meer zeggenschap geven, gelijke beloning afdwingen, winstdeling verplicht stellen, en buitensporige beloningen in (semi-)publieke sectoren begrenzen. Dit moet de macht van werknemers vergroten en de ongelijkheid in bedrijven verkleinen.
“Bij winstuitkering deelt het personeel. We voeren verplichte, voor alle werknemers gelijke winstdeling in voor bedrijven vanaf 50 werknemers.”
“Gelijke functies verdienen gelijke beloning. We voeren een Wet Gelijke Beloning in waarmee de genderloonkloof verdwijnt. De bewijslast komt bij de werkgever te liggen.”
“We breiden de balkenendenorm uit naar semi-publieke instellingen en organisaties die in opdracht van de overheid werken. Buitensporige beloningen worden hierdoor begrensd.”
Sociale zekerheid en werk voor mensen met een beperking
De PvdD wil dat mensen met een beperking recht krijgen op betekenisvol werk, goede begeleiding en een volwaardig inkomen. Ook willen ze het vangnet voor arbeidsongeschiktheid eerlijker en toegankelijker maken.
Flexwerkers en arbeidsmigranten beter beschermen
De partij wil flexwerkers meer zekerheid bieden door gelijke arbeidsvoorwaarden, een landelijk fonds voor arbeidsongeschiktheid en pensioen, en strengere regels voor uitzendwerk. Arbeidsmigranten krijgen gelijke rechten en betere bescherming tegen uitbuiting.
“Uitzendkrachten krijgen dezelfde arbeidsvoorwaarden als vaste werknemers en het uitzendbeding voor uitzendkrachten, waardoor bij ziekte het contract stopt, wordt verboden.”
“Iedereen die in Nederland werkt – waar je ook vandaan komt – heeft recht op gelijke behandeling, goede huisvesting en bescherming tegen uitbuiting.”
Werkweek verkorten en verlofregelingen uitbreiden
De PvdD wil de standaard werkweek verkorten naar 32 uur en het recht op betaald mantelzorgverlof en rouwverlof invoeren, zodat mensen meer balans krijgen tussen werk en privé.
Belastingdruk verschuiven: arbeid minder, vermogen en vervuiling meer
De partij wil de belastingdruk verlagen op arbeid en verhogen op vermogen en vervuiling, zodat werken lonender wordt en de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen.
“We verschuiven de belastingdruk: minder op arbeid, meer op grondstoffenverbruik en vervuiling. Zo wordt werken goedkoper en vervuilen duurder.”
“Het lage tarief [inkomstenbelasting] gaat omlaag, het hoge tarief omhoog. Voor mensen die meer verdienen dan de balkenendenorm komt een nieuwe schijf met een hoger tarief.”
Het CDA vindt werk essentieel voor bestaanszekerheid en persoonlijke ontwikkeling, en wil dat werken meer loont en zekerheid biedt voor iedereen. Ze pleiten voor meer vaste banen, minder flexwerk, automatische toeslagen, vereenvoudiging van het belastingstelsel, en betere ondersteuning voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Zelfstandigen, mensen met een beperking en kwetsbare groepen krijgen specifieke aandacht, met als doel een eerlijke arbeidsmarkt en financiële weerbaarheid voor alle Nederlanders.
Meer vaste banen en zekerheid, minder flexwerk
Het CDA wil dat meer mensen een vast contract krijgen en dat flexwerkers meer zekerheid krijgen, terwijl werkgeverschap aantrekkelijker wordt gemaakt. Dit moet de tweedeling op de arbeidsmarkt tegengaan en zorgen voor meer bestaanszekerheid.
“We willen werknemers meer zekerheid bieden en werkgeverschap aantrekkelijker maken. Daarom moet het arbeidsmarktpakket dat met sociale partners is afgesproken met urgentie worden doorgezet. Het gaat dan onder meer om meer zekerheid voor flexwerkers, een nieuwe crisisregeling voor personeelsbehoud en wetgeving voor het tweede ziektejaar.”
“Het CDA wil zowel flexibele contracten meer zekerheid bieden als het werkgeverschap aantrekkelijker maken door meer (interne) flexibiliteit. In een fatsoenlijk land staan we geen tweedeling toe tussen mensen voor wie de arbeidsmarkt kansen en zekerheid biedt, en mensen die telkens aan het kortste eind trekken.”
Werken moet meer lonen en toeslagen worden eenvoudiger
Het CDA wil dat werken financieel aantrekkelijker wordt door het belastingstelsel te vereenvoudigen, de arbeidskorting per gewerkt uur toe te passen en toeslagen automatisch uit te keren. Zo willen ze onzekerheid en terugvorderingen voorkomen en de marginale druk verlagen.
“We zetten de arbeidskorting beter in en hervormen deze naar een arbeidskorting die voor elk gewerkt uur wordt toegepast zodat werken meer loont.”
“Toeslagen worden automatisch uitgekeerd, zodat er op termijn geen terugvorderingen meer zijn.”
“We gaan daarom door met de vereenvoudiging van het stelsel van belastingen en toeslagen en inkomensregelingen, zodat mensen meer zekerheid en duidelijkheid krijgen over hun inkomen.”
Duidelijkheid en bescherming voor zelfstandigen (zzp’ers)
Het CDA wil de positie van zelfstandigen verduidelijken, schijnzelfstandigheid tegengaan en zelfstandigen verplichten zich te verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid en pensioenopbouw.
“We zetten de handhaving door de Belastingdienst op schijnzelfstandigheid door en introduceren een rechtsvermoeden van werknemerschap onder een bepaald tarief.”
“Zelfstandigen moeten verantwoordelijkheid nemen voor een inkomensvoorziening bij arbeidsongeschiktheid (ook voordat de Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid voor Zelfstandigen in werking treedt) en een toereikend pensioen.”
Ondersteuning voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt
Het CDA wil dat iedereen kan meedoen via basisbanen, begeleiding en hervorming van de Participatiewet, met tijdelijke terugkeermogelijkheden naar een uitkering als werk niet lukt.
“Via de sociale ontwikkelbedrijven en gemeenten kan door de invoering van de basisbaan iedereen in Nederland aan het werk of op weg naar passend werk.”
“Voor mensen met een uitkering die aan het werk gaan, willen we tijdelijke mogelijkheden om terug te keren naar de oude uitkering als het werken onverhoopt niet gaat. Zodat mensen durven kiezen voor een baan, ook als dat onzeker voelt, in plaats van de zekerheid van een uitkering.”
“We hervormen de Participatiewet met als uitgangspunt dat iedereen een waardevolle bijdrage aan de samenleving kan leveren.”
Hervorming ziekte- en arbeidsongeschiktheidsstelsel
Het CDA wil het stelsel van ziekte en arbeidsongeschiktheid eenvoudiger, eerlijker en meer gericht op re-integratie en preventie, met één uitkering voor alle arbeidsongeschikten.
“We herzien het stelsel voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering met de nadruk op passend werk, snellere interventie, preventie en duurzame re-activatie, op basis van het advies van de Octas, in relatie tot de Ziektewet. Het moet ook eenvoudiger, duidelijker en eerlijker.”
“Voor een toekomstbestendig arbeidsongeschiktheidsstelsel maken we één uitkering voor duurzame en niet-duurzame arbeidsongeschikten; we tasten de rechten van bestaande uitkeringen niet aan.”
Financiële weerbaarheid en minder armoede
Het CDA wil financiële kwetsbaarheid en armoede tegengaan door landelijke harmonisatie van regelingen, meer maatwerk en eenvoudiger regelgeving.
Transparanter en persoonlijker pensioen
Het CDA wil dat mensen beter inzicht krijgen in hun pensioen, stimuleert langer doorwerken en wil de positie van deelnemers in pensioenfondsen versterken.
“We willen persoonlijk pensioenadvies beter beschikbaar maken via de werkgever om besluiten over eerder stoppen, langer doorwerken of minder werken inzichtelijker te maken.”
“Doordat tegenwoordig veel meer mensen deeltijd werken – dat zijn vooral vrouwen – bouwen zij minder (werkgevers)pensioen op. Samen met werkgevers en pensioenfondsen organiseert de Rijksoverheid informatiecampagnes om de bewustwording te vergroten.”
De ChristenUnie wil werk lonender maken, inkomenszekerheid vergroten en het belastingstelsel radicaal vereenvoudigen, zodat werken altijd loont en niemand belasting betaalt over de eerste €30.000. Ze pleiten voor minder flexwerk, meer vaste contracten, eerlijkere beloning van arbeid en vermogen, en een eenvoudiger sociaal vangnet zonder onnodige bureaucratie. Hun visie draait om rechtvaardigheid, eenvoud en het centraal stellen van de mens in werk en inkomen.
Belasting op werk fors verlagen en vereenvoudigen
De ChristenUnie wil het belastingstelsel drastisch vereenvoudigen en de belastingdruk op arbeid fors verlagen, zodat werken altijd loont en inkomenszekerheid toeneemt. Ze schaffen toeslagen af, voeren een verzilverbare belastingkorting in, en zorgen dat niemand belasting betaalt over de eerste €30.000 inkomen.
“De belasting op inkomen uit arbeid wordt fors verlaagd. Stelregel is dat onderaan de streep niemand belasting betaalt over de eerste € 30.000 aan inkomen.”
“We vervangen bijna alle complexe inkomensafhankelijke regelingen door een eenvoudige inkomensonafhankelijke basiskorting.”
“De wirwar van toeslagen vervangen we door een eenvoudige belastingkorting. Zo blijft het gegarandeerd de eerste € 30.000 die per jaar verdient belastingvrij én is er geen sprake meer van onzekerheid en terugvorderingen.”
“Als de korting hoger is dan het belastingbedrag, wordt het verschil uitgekeerd. Deze belastingkorting houdt rekening met de samenstelling van het huishouden (equivalentiebenadering) en is onafhankelijk van het inkomen.”
Werken moet altijd lonen, marginale druk omlaag
De partij wil dat extra werken altijd financieel voordeel oplevert, door de marginale druk te verlagen en het belastingstelsel zo in te richten dat niemand er netto op achteruitgaat bij meer werken.
“Nu is het zo dat mensen er soms in netto inkomen op achteruit gaan zodra ze meer gaan werken of een loonsverhoging krijgen. Met ons nieuwe belastingstelsel is dat verleden tijd. De marginale druk is zelfs in het meest extreme geval lager dan 50%.”
“Nu is de belastingdruk op extra verdiensten (het percentage belasting dat je betaalt over elke euro meer inkomen, marginale druk) veel te groot. In sommige gevallen zelfs boven de 100%. Dat betekent dat één euro extra verdienen ertoe kan leiden dat je er netto op achteruit gaat. In het door het CPB doorgerekende nieuwe belastingstelsel van de ChristenUnie is de marginale druk altijd lager dan 50%. Werken wordt daarmee veel lonender.”
Minder flexwerk, meer vaste contracten en zekerheid
De ChristenUnie wil de doorgeschoten flexibilisering van de arbeidsmarkt tegengaan, flexwerk ontmoedigen en vaste contracten aantrekkelijker maken voor werkgevers. Ze willen duurzame arbeidsrelaties en meer zekerheid voor werknemers.
“We willen af van de situatie dat tijdelijke werknemers voor een werkgever goedkoper zijn dan werknemers die voor onbepaalde tijd in dienst zijn. We streven duurzame arbeidsverhoudingen na tussen werkgevers en werknemers.”
“De negatieve uitwassen van onze flexibele arbeidsmarkt pakken we aan. Zoals de doorgeslagen flexibilisering in de vorm van een cultuur van uitbesteden en tijdelijke contracten.”
“Aan de andere kant moet het voor werkgevers (financieel) aantrekkelijker worden om mensen in vaste dienst te nemen. Daarom verlagen we de aof- en awf-premies.”
Eerlijker belasten van arbeid en vermogen
De partij wil de belasting op arbeid verlagen en inkomen uit vermogen eerlijker belasten, zodat grote vermogens meer bijdragen en arbeid minder zwaar wordt belast.
“We willen toe naar een belastingstelsel dat inkomen uit arbeid en de daadwerkelijke inkomsten uit vermogen zoveel als mogelijk op dezelfde manier belast. De hoge lastendruk op arbeid verlagen we flink.”
“In het licht van de grote investeringen die nodig zijn in defensie, vragen we van de grootste vermogens een extra bijdrage met een vermogensbelasting van 1% op vermogens boven de 1 miljoen euro.”
Eenvoudiger en menselijker sociaal vangnet
De ChristenUnie wil het sociale zekerheidsstelsel vereenvoudigen, inkomenszekerheid vergroten en het systeem menselijker maken, met meer vertrouwen en minder bureaucratie.
“Vereenvoudiging van inkomensondersteuning en versteviging van inkomenszekerheid (ook bij de overgang tussen dagbesteding, bijstand en betaald werk) moet daarbij de kern zijn.”
“Naar een sociale zekerheid gebaseerd op een realistisch mensbeeld, waarin niet wantrouwen, maar vertrouwen centraal staat.”
Strengere aanpak misstanden flexwerk, uitzendsector en arbeidsmigratie
De partij wil misstanden in de uitzendsector en bij arbeidsmigratie aanpakken, schijnconstructies bestrijden en sectoren die misbruik maken van goedkope arbeid aanpakken.
“Er wordt streng toegezien op de naleving van het nieuwe toelatingsstelsel voor de uitzendbranche. ... Sectoren die geen verbetering laten zien in hoe ze met mensen omgaan (zoals de vleessector), krijgen een uitzendverbod opgelegd.”
“Er zijn Europese afspraken nodig over vestigingseisen voor ondernemingen om brievenbusfirma’s te voorkomen. Ook moeten er afspraken komen over doordetachering van niet-EU burgers die hier via landen als Litouwen of Roemenië komen werken.”
Afschaffen kostendelersnorm en betere bijstand
De ChristenUnie wil de kostendelersnorm in de bijstand afschaffen voor mensen die hun huis delen met iemand in nood, en het bijstandsregime menselijker en eenvoudiger maken.
“We schaffen de kostendelersnorm in de Participatiewet af voor mensen die tijdelijk of structureel onderdak bieden aan iemand in nood of bereid zijn om hun woning te delen met iemand anders.”
GroenLinks-PvdA wil werk en inkomen eerlijker maken door hogere lonen, een hoger minimumloon, sterkere werknemersrechten en een rechtvaardiger belastingstelsel. Ze pleiten voor vaste contracten, het afschaffen van het minimumjeugdloon, een sociaal vangnet dat zekerheid biedt, en het aanpakken van armoede onder werkenden. Hun visie draait om bestaanszekerheid, eerlijk delen van welvaart en het stimuleren van een inclusieve arbeidsmarkt.
Minimumloon fors verhogen en minimumjeugdloon afschaffen
GroenLinks-PvdA vindt dat werken moet lonen en dat niemand in armoede mag leven. Ze willen het minimumloon verhogen naar 18 euro per uur en het minimumjeugdloon voor iedereen boven de 18 afschaffen, zodat alle volwassenen een gelijkwaardig minimuminkomen ontvangen.
Hogere lonen en eerlijk delen van welvaart
De partij stelt dat lonen structureel te laag zijn en dat de welvaart eerlijker verdeeld moet worden. Ze willen een Groot Loonakkoord sluiten voor hogere lonen, waarbij ook uitkeringen en de AOW meestijgen, en armoede wordt bestreden.
Werken moet meer lonen dan vermogen
GroenLinks-PvdA wil het belastingstelsel hervormen zodat werken meer loont dan het bezitten van vermogen. Ze verlagen de belasting op arbeid en verhogen die op kapitaalinkomen, en schaffen speciale belastingkortingen voor de rijksten af.
Vaste contracten en zekerheid voor werkenden
De partij wil af van flexibele en onzekere contracten. Ze stimuleren vaste dienstverbanden, maken een einde aan nuluren- en oproepcontracten, en belonen werkgevers die mensen in vaste dienst nemen.
Sterker sociaal vangnet en hogere uitkeringen
GroenLinks-PvdA wil een nieuw sociaal vangnet dat uitgaat van vertrouwen, met hogere uitkeringen en een bijstandsvoorziening die voorziet in een menswaardig bestaan. Ze willen de Participatiewet vervangen door een Wet op de bestaanszekerheid.
“De huidige Participatiewet wordt vervangen door een nieuwe Wet op de bestaanszekerheid, die garandeert dat iedereen voldoende inkomen heeft om van te leven, en vertrekt vanuit vertrouwen in mensen.”
“We zorgen voor een bijstandsvoorziening die voorziet in een menswaardig bestaan, zowel in Europees- als in Caribisch Nederland.”
Aanpak werkende armen en automatische inkomensondersteuning
De partij erkent het probleem van werkende armen en wil inkomensondersteuning eenvoudiger en toegankelijker maken, met automatische uitkeringen en minder bureaucratie.
Investeren in scholing en een leven lang ontwikkelen
GroenLinks-PvdA wil dat iedereen zich een leven lang kan ontwikkelen, met een leerrecht voor om- en bijscholing, en extra aandacht voor omscholing naar sectoren met personeelstekorten.
“Er komt een leerrecht voor werkenden voor om- en bijscholing. Hierbij stimuleren we omscholing naar sectoren waar we de mensen het hardst nodig hebben.”
Inclusieve arbeidsmarkt en gelijke beloning
De partij streeft naar een arbeidsmarkt waar iedereen kan meedoen, bestrijdt discriminatie en wil de loonkloof tussen mannen en vrouwen dichten via een Wet gelijke beloning.
“Via een Wet gelijke beloning draaien we de bewijslast om en verplichten we werkgevers om aan te tonen dat er geen ongerechtvaardigde loonverschillen zijn tussen vrouwen en mannen.”
Sterkere werknemersrechten en bescherming tegen flexwerk
GroenLinks-PvdA wil schijnconstructies en uitbuiting tegengaan, platformwerkers beter beschermen, en de positie van vakbonden versterken.
NSC wil werk en inkomen eerlijker en zekerder maken door het minimumloon te verhogen, vaste contracten de norm te maken en het toeslagenstelsel sterk te vereenvoudigen. Ze zetten in op een sociaal vangnet voor álle werkenden, stimuleren omscholing en persoonlijke ontwikkeling, en willen dat werken altijd loont. De partij richt zich op bestaanszekerheid, minder flexwerk, en meer directe ondersteuning voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Minimumloon en uitkeringen fors verhogen
NSC vindt dat het minimumloon en daaraan gekoppelde uitkeringen voldoende moeten zijn om van te leven, en wil deze stapsgewijs verhogen naar €18 per uur. Dit moet bestaanszekerheid vergroten en het loon weer de basis van het inkomen maken, met minder afhankelijkheid van toeslagen.
“We verhogen het minimumloon stapsgewijs naar € 18 en koppelen dit aan een stelselvernieuwing, zodat het loon weer de basis is van het inkomen.”
“Het wettelijk minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen moeten toereikend zijn om de dagelijkse kosten te kunnen betalen.”
“We handhaven de koppeling van AOW en andere uitkeringen met het minimumloon zodat deze ook meegroeien met de gemiddelde stijging van de contractlonen.”
Vaste contracten als norm, flexwerk beperken
NSC wil af van de tweedeling tussen vaste en flexibele arbeidskrachten. Vaste contracten moeten de norm worden, flexwerk alleen voor ‘piek en ziek’, en schijnzelfstandigheid wordt actief bestreden. Dit moet zorgen voor meer inkomenszekerheid en gelijke behandeling.
“Een vast contract moet de norm zijn. Een vast contract biedt zekerheid op werk en inkomen en een betere toegang tot sociale regelingen.”
“Dit betekent dat normale dienstverbanden de norm worden. Uitzendarbeid is uitsluitend om ‘piekte en ziekte’ op te vangen en zelfstandigen krijgen duidelijkheid over de kaders waarbinnen zij kunnen ondernemen.”
“Schijnzelfstandigheid en oneerlijke concurrentie moet worden bestreden. In de wet wordt verankerd dat bij zelfstandigen die werken met een uurtarief onder € 36,- sprake is van een rechtsvermoeden van werknemerschap.”
Eenvoudiger en eerlijker belasting- en toeslagenstelsel
NSC wil het huidige stelsel van toeslagen en belastingkortingen sterk vereenvoudigen, zodat mensen meer overhouden van werken en minder afhankelijk zijn van complexe regelingen. Het doel is dat het loon weer de basis van het inkomen wordt.
“We gaan voor een flinke vereenvoudiging van ons toeslagen- en belastingstelsel.”
“We vereenvoudigen het systeem van toeslagen en fiscale kortingen zo dat mensen meer overhouden van iedere extra verdiende euro.”
“Tegelijk werken we stapsgewijs toe naar een systeem zonder veel te ingewikkelde toeslagen en kortingen, zodat het loon zelf weer de basis van het inkomen wordt.”
Sociaal vangnet voor álle werkenden
NSC wil dat alle werkenden, ook flexwerkers en zelfstandigen, toegang houden tot sociale zekerheid zoals WW en WIA. Ze keren zich tegen een minimummodel waarbij mensen bij werkloosheid direct in de bijstand belanden.
“We willen een sociaal collectief vangnet zoals WW en WIA, voor álle werkenden behouden en keren ons tegen een minimummodel waarin mensen tot de bijstand veroordeeld zijn.”
Investeren in scholing en persoonlijk ontwikkelbudget
NSC zet sterk in op ‘een leven lang ontwikkelen’ en wil dat alle werkenden een persoonlijk ontwikkelbudget krijgen, mede gefinancierd door transitievergoedingen. Dit moet omscholing en duurzame inzetbaarheid bevorderen.
“Alle werkenden krijgen daarom een persoonlijk ontwikkelbudget, dat hen in staat stelt om zich persoonlijk te blijven ontwikkelen.”
“De transitievergoeding wordt meer gericht op het mogelijk maken van een overstap naar een nieuwe baan of scholing, en daarom voortaan gestort in het persoonlijk ontwikkelbudget van werkenden.”
Werken moet altijd lonen
NSC wil dat werken financieel aantrekkelijker wordt, door de belasting op arbeid te verlagen en te zorgen dat mensen daadwerkelijk meer overhouden als ze (meer) gaan werken.
“Werken moet lonen. Niet alleen op papier, maar ook in de praktijk. Ons nieuwe inkomensstelsel stimuleert meedoen op de arbeidsmarkt en economische zelfstandigheid. We verlagen de belasting op arbeid.”
Meer kansen voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt
NSC wil extra banen en ondersteuning creëren voor mensen met een beperking of afstand tot de arbeidsmarkt, onder meer via loonkostensubsidie, jobcoaching en uitbreiding van beschutte werkplekken.
“Het moet voor werkgevers veel aantrekkelijker en eenvoudiger worden om mensen uit deze doelgroep in dienst te nemen (door omscholing, no riskpolis, loonkostensubsidie, jobcoaching). Het aantal beschutte plaatsen in de sociale werkvoorziening wordt uitgebreid.”
Verplichte stagevergoeding en hoger jeugdloon
NSC wil een verplichte belastingvrije stagevergoeding van €450 per maand voor studenten en een hoger minimumjeugdloon, met uiteindelijk het minimumloon vanaf 18 jaar.
“We voeren een verplichte belastingvrije stagevergoeding in voor mbo-, hbo- en wo-studenten, die € 450 per maand bedraagt.”
“We verhogen het minimumjeugdloon zodat jongeren meer gaan verdienen. We willen dat uiteindelijk het jeugdloon vanaf 18 jaar wordt vervangen door het minimumloon.”
Volt wil bestaanszekerheid garanderen door invoering van een basisinkomen, het verhogen van het minimumloon en het afschaffen van het minimumjeugdloon. Ze pleiten voor een eerlijkere arbeidsmarkt met meer vaste contracten, gelijke kansen voor iedereen, en het recht op werk voor alle groepen, inclusief asielzoekers en zelfstandigen. Hun visie is gericht op eenvoud, rechtvaardigheid en het stimuleren van deelname aan de arbeidsmarkt, met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen en cruciale sectoren.
Invoering van een basisinkomen en afschaffing toeslagen
Volt wil het complexe toeslagenstelsel vervangen door een maandelijks basisinkomen voor iedereen, zodat bestaanszekerheid en financiële rust worden gegarandeerd. Dit moet armoede en schulden verminderen en het loont om te werken, terwijl het systeem eenvoudiger en rechtvaardiger wordt.
“Er komt een maandelijks basisinkomen dat alle toeslagen vervangt. Dit bestaat uit een vaste basisuitkering per huishouden. Boven op die basis wordt er per volwassene en per kind extra geld uitgekeerd.”
“We schaffen alle toeslagen, heffingskortingen, aftrekposten, vrijstellingen en de werkgevers- en werknemerspremies af. Al deze regelingen worden afgedekt door invoering van het nieuwe basisinkomen en door uitbreiding van de inkomstenbelasting met een aantal schijven.”
“Dat start met een basisinkomen. Dat geeft financiële rust en voorkomt schulden. Iedereen krijgt een basis waarmee je vooruit kan.”
Minimumloon verhogen en minimumjeugdloon afschaffen
Volt vindt dat werken voldoende moet lonen en wil het minimumloon verhogen naar een niveau dat een normale levensstandaard garandeert. Het minimumjeugdloon wordt afgeschaft zodat iedereen vanaf 18 jaar gelijk wordt beloond.
“We schaffen het minimumjeugdloon geleidelijk af door het gelijk te trekken met het wettelijk minimumloon. Zo zorgen we ervoor dat iedere werkende vanaf achttien jaar een fatsoenlijk loon krijgt.”
“Wie werkt moet eerlijk beloond worden. Daarom verhogen we het minimumloon, zodat je ervan rond kan komen. Ook wordt het minimumjeugdloon afgeschaft.”
“Om het minimumloon niet afhankelijk te maken van de politieke kleur van het kabinet, verhogen we het minimumloon geleidelijk naar 19 euro.”
Gelijke rechten en bescherming voor zelfstandigen
Volt wil dat zelfstandigen dezelfde sociale zekerheden krijgen als werknemers in loondienst, zoals WW, WAO en WIA, en dat zij hiervoor premies betalen. Zo wordt schijnzelfstandigheid tegengegaan en ontstaat er één sociaal stelsel voor werkenden.
“Er komt één sociaal stelsel voor werkenden: zelfstandigen krijgen net als werknemers rechten binnen de WW, WAO en WIA. Dat betekent dat zij dezelfde bescherming krijgen als werknemers die in loondienst zijn, en dat zij hiervoor premies betalen.”
“Elke zzp’er kan gebruikmaken van de sociale voorzieningen en betaalt hiervoor, net als werknemers in loondienst, belastingen. Door dit verplicht te stellen kunnen schijnconstructies vermeden worden.”
Recht op werk voor asielzoekers en statushouders
Volt wil dat asielzoekers en statushouders vanaf dag één mogen werken en toegang krijgen tot opleidingen, om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten en tekorten in cruciale sectoren aan te pakken.
“Onder het motto ‘recht op werk voor iedereen’, krijgen asielzoekers vanaf dag één een burgerservicenummer (BSN) en de mogelijkheid om te werken, en wordt de Tewerkstellingsvergunning afgeschaft.”
“We maken het gemakkelijker voor asielzoekers en statushouders om te werken of om betaalde beroepsopleidingen of ontwikkeltrajecten te volgen.”
Actieve begeleiding naar werk in cruciale sectoren
Volt wil mensen die aan de zijlijn staan actief begeleiden naar beroepen in sectoren met grote tekorten, zoals zorg, onderwijs en techniek, en investeert in om- en bijscholing om de arbeidsmarkt toekomstbestendig te maken.
“We zorgen voor actieve werkbegeleiding naar kansrijke beroepen voor mensen die aan de zijlijn staan, zoals in de zorg, het onderwijs of de techniek.”
“We stimuleren om- en bijscholing naar cruciale sectoren zoals zorg, ICT, onderwijs en techniek door hiervoor gericht scholingsbudgetten in te zetten.”
Eerlijke arbeidsmarkt en bestrijding van uitbuiting
Volt wil de arbeidsmarkt eerlijker maken door betere handhaving, verplichte certificering van uitzendbureaus en het loskoppelen van werk- en huurcontracten voor arbeidsmigranten, om uitbuiting en afhankelijkheid te voorkomen.
“We verbeteren het toezicht en de handhaving door de arbeidsinspectie. Hiervoor maken we extra budget vrij.”
“We zijn voorstander van aanvullende verplichte certificering van deze bureaus waarbij processen zoals loonbetaling, klachtafhandeling, administratie en huisvesting van arbeidsmigranten worden beoordeeld.”
“Volt ervoor dat arbeidscontracten altijd onafhankelijk moeten bestaan van een huurcontract. Hierdoor is een arbeidsmigrant niet direct dakloos, indien de arbeidsrelatie ophoudt.”
D66 wil werken aantrekkelijker en eerlijker maken door het minimumloon te verhogen, belastingen op arbeid te verlagen en fiscale verschillen tussen werkenden te verkleinen. Ze streven naar meer bestaanszekerheid via een individueel basisbedrag in plaats van het huidige toeslagenstelsel, en willen pensioenopbouw verplichten voor iedereen. D66 zet daarnaast in op gelijke kansen op de arbeidsmarkt, hogere lonen, en betere bescherming van kwetsbare groepen zoals arbeidsmigranten en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.
Hoger minimumloon en lagere belasting op arbeid
D66 vindt dat werken meer moet lonen en dat het minimumloon omhoog moet, met lagere belastingen op arbeid, zodat mensen met werk een fatsoenlijk inkomen hebben. Ze willen ook de bijstand en het minimumjeugdloon verhogen, en het belastingstelsel eerlijker maken tussen werk en vermogen.
“Als je werkt, heb je recht op een fatsoenlijk salaris. Daarom verlagen we het tarief in de eerste en tweede schijf van de inkomstenbelasting en verhogen we het minimumloon.”
“We verhogen het minimumloon en het minimumjeugdloon. De bijstand stijgt in verhouding mee. Vanaf 18 word je als volwassene betaald, omdat je dat dan ook bent.”
“We verkleinen de fiscale verschillen tussen werknemers en ondernemers, en behandelen verschillende vormen van arbeid gelijker.”
Individueel basisbedrag in plaats van toeslagen
D66 wil het huidige toeslagenstelsel afschaffen en vervangen door een individueel basisbedrag, zodat inkomenssteun eenvoudiger, eerlijker en minder onzeker wordt. Dit moet bestaanszekerheid vergroten en het risico op schulden en fouten verkleinen.
“Op de lange termijn vervangen we de toeslagen door een basisbedrag voor iedereen.”
“Het toeslagenstelsel drastisch op de schop en komt er een individueel basisbedrag voor terug.”
“Ook de zorgtoeslag schaffen we af. Het individuele basisbedrag zorgt ervoor dat het inkomen van mensen op peil blijft.”
Verplichte pensioenopbouw en flexibiliteit
D66 wil dat iedereen verplicht pensioen opbouwt, ook zelfstandigen, met ruimte voor flexibiliteit zodat mensen hun pensioen kunnen opbouwen wanneer het hen uitkomt. Dit moet voorkomen dat mensen later onvoldoende inkomen hebben.
“Pensioenopbouw wordt daarom verplicht, met oog voor wat haalbaar is voor beginnende ondernemers. Ook wil D66 dat mensen hun pensioen flexibel kunnen opbouwen, zodat je dat kunt doen in de periode van je leven waarin je daar geld voor hebt.”
Gelijke kansen en bescherming op de arbeidsmarkt
D66 streeft naar gelijke beloning voor gelijk werk, bestrijding van discriminatie, en betere bescherming van kwetsbare groepen zoals arbeidsmigranten en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Ze willen onder andere een wettelijke minimum stagevergoeding, uitbreiding van ouderschapsverlof, en strengere eisen aan werkgevers van arbeidsmigranten.
“D66 staat voor eerlijke kansen op de werkvloer. Dat betekent: gelijke beloning voor gelijk werk. Maar óók ruimte voor zorgtaken en concrete verplichtingen voor bedrijven. D66 wil het ouderschapsverlof uitbreiden en een wettelijke minimum stagevergoeding voor iedereen.”
“D66 wil dat bedrijven die discrimineren bestraft worden. Dit geldt voor zowel discriminatie tijdens werving- en selectieprocedures, als ongelijke kansen op de werkvloer zelf.”
“We stellen strenge voorwaarden aan werkgevers als die arbeidsmigranten inzetten. Als zij niet zorgen voor fatsoenlijke huisvesting en arbeidsvoorwaarden kunnen ze hun vergunning kwijtraken.”
Eerlijker belasting op vermogen en erfbelasting
D66 wil de belasting op vermogen verhogen en de erf- en schenkbelasting progressiever maken, zodat financiële zekerheid minder afhankelijk wordt van afkomst en vermogen eerlijker wordt belast dan nu.
Makkelijker van uitkering naar werk en meer vaste contracten
D66 wil de overstap van uitkering naar werk makkelijker maken, onder andere via deeltijdwerk en vrijwilligerswerk, en ondernemers stimuleren om meer vaste contracten aan te bieden door de verplichte loondoorbetaling bij ziekte te verkorten.
FVD wil werk en inkomen aantrekkelijker maken door belastingen radicaal te verlagen, het belastingstelsel te vereenvoudigen en ondernemerschap te stimuleren. Ze pleiten voor een hoge belastingvrije voet, een vlaktaks, lagere lasten voor MKB en ZZP, en meer keuzevrijheid rond pensioen en verzekeringen. Hun visie is dat hard werken altijd moet lonen en dat de overheid zich terughoudend opstelt.
Vlaktaks en belastingvrije voet van €30.000
FVD wil het belastingstelsel radicaal vereenvoudigen met een vlaktaks van 20% en een hoge belastingvrije voet, zodat werken meer loont en het systeem transparanter wordt. Dit moet de prikkel om te werken vergroten en inkomensgroei niet langer bestraffen.
“We voeren een belastingvrije voet in van €30.000,- voor alle werkenden en gepensioneerden, en we maken de eerste €1.000 verdiend in een tweede baan (bij minimaal 32 uur hoofdbaan) belastingvrij.”
“We voeren een vlaktaks in op het inkomen in Box-1, zodat meer verdienen niet wordt afgestraft en altijd volstrekt transparant is hoeveel inkomstenbelasting moet worden betaald.”
“Met zo’n vlaktaks en een belastingvrije voet van €30.000 maken we het systeem overzichtelijk en rechtvaardig. Zo wordt werken weer beloond, sparen weer aantrekkelijk en verdwijnen de talloze uitzonderingen en regelingen waarin burgers nu verstrikt raken.”
Lagere lasten en meer vrijheid voor MKB en ZZP
FVD wil het ondernemerschap stimuleren door lasten en regels voor MKB en ZZP fors te verlagen. Ze verhogen de zelfstandigenaftrek, beperken verplichte verzekeringen, versoepelen het ontslagrecht en verkorten de loondoorbetaling bij ziekte.
“We verhogen de zelfstandigenaftrek naar €15.000,- en we schrappen de BTW op B2B-transacties om de cashflow van bedrijven te verbeteren.”
“We dwingen ZZP’ers niet om pensioen- of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen af te sluiten, zodat ze zelf kunnen beslissen hoe ze hun geld besteden.”
“We versoepelen het ontslagrecht voor het MKB en verkorten de doorbetalingsverplichting bij ziekte naar één jaar, zodat ondernemers weer mensen durven aan te nemen.”
Pensioen en AOW: lagere leeftijd, meer keuzevrijheid
FVD wil de AOW-leeftijd verlagen naar 66 jaar, recht op AOW na 40 jaar zwaar werk, en meer keuzevrijheid voor ouderen om door te werken. Ze willen pensioenen indexeren en deelnemers meer zeggenschap geven.
“We verlagen de AOW-leeftijd naar 66 jaar en geven mensen met fysiek zware beroepen recht op AOW na 40 jaar werk.”
“We geven mensen de mogelijkheid vrijwillig door te werken na de AOW-leeftijd, zodat wie wil blijven werken daartoe de kans krijgt.”
“We indexeren pensioenen structureel op inflatie, met terugwerkende kracht tot 2015, zodat ouderen hun koopkracht behouden.”
Tegen basisinkomen en nivellering
FVD verzet zich expliciet tegen het basisinkomen en tegen beleid dat inkomens of vermogens kunstmatig gelijk trekt. Ze vinden dat dit de arbeidsethos ondermijnt en werkenden benadeelt.
“We zullen nooit instemmen met het instellen van een basisinkomen, dit communistische idee zorgt enkel voor meer afhankelijkheid van de staat, ondermijnt arbeidsethos en leidt tot hogere belastingen voor werkenden.”
“Belastingen dienen enkel om met een goed functionerende, slanke overheid specifieke publieke taken te financieren – niet om inkomens of vermogens kunstmatig gelijk te trekken.”
Praktijkonderwijs en vakmanschap stimuleren
FVD wil het beroepsonderwijs versterken en jongeren opleiden tot vakmensen, zodat zij direct inzetbaar zijn en minder afhankelijk worden van arbeidsmigratie. Dit moet leiden tot hogere lonen en meer financiële stabiliteit.
“We zetten vol in op praktijkopleidingen, zoals bouw en techniek. Door invoering van ambachtstitels geven we beroepsonderwijs extra aanzien.”
“Vakmensen verdienen vaak een uitstekende boterham en kunnen als ZZP’er nog veel meer opbouwen – een leven met vrijheid, extra bijverdiensten en de kans een eigen bedrijf te starten.”
“We leggen in de praktische leerweg de nadruk op vakmanschap en ondernemerschap, zodat jongeren direct inzetbaar zijn in zorg, techniek en bouw.”
JA21 wil werken en ondernemen aantrekkelijker maken door het belasting- en toeslagenstelsel radicaal te vereenvoudigen, de lasten op arbeid te verlagen en het sociaal vangnet te hervormen zodat werken altijd loont. Ze pleiten voor minder regeldruk, meer ruimte voor werkgevers en het beperken van arbeidsmigratie tot strikt noodzakelijke gevallen. De partij zet in op activering van het arbeidspotentieel, versoepeling van het ontslagrecht en het stimuleren van scholing en innovatie.
Vereenvoudigen en verlagen van lasten op arbeid
JA21 ziet het huidige belasting- en toeslagenstelsel als te complex en demotiverend voor werkenden. Ze willen een eenvoudiger systeem waarin werken meer oplevert, met lagere lasten op arbeid en afschaffing van het huidige toeslagenstelsel. Dit moet de marginale druk verlagen en het aantrekkelijker maken om (meer) te werken.
“Werken levert vaak te weinig op door het complexe toeslagenstelsel. JA21 wil werknemers motiveren meer te werken, en pleit daarom voor een nieuw en sterk vereenvoudigd belastingstelsel, waarmee we de marginale druk fors verlagen – zo houden werkende Nederlanders meer over per verdiende euro.”
“Wij schaffen het circus aan toeslagen en heffingskortingen af, en vervangen het door een simpel en transparant systeem van toelagen.”
“Werken en ondernemen laten lonen door de lasten op arbeid structureel te verlagen. We kiezen voor lagere belastingen in plaats van hogere toeslagen.”
Minder regeldruk en meer ruimte voor werkgevers
JA21 wil werkgevers stimuleren om personeel aan te nemen door regeldruk te verlagen, geen nieuwe regels te introduceren en lasten niet te verhogen. Ook willen ze het ontslagrecht versoepelen en regelgeving voor ZZP’ers vereenvoudigen.
“Zij moeten juist gestimuleerd worden om personeel aan te nemen; dit doet JA21 door de regeldruk te verlagen, geen nieuwe regels te introduceren en de lasten voor het bedrijfsleven niet te verhogen.”
“Ontslagrecht versoepelen zodat de drempel voor werkgevers om personeel aan te nemen verlaagd wordt.”
“Regelgeving voor ZZP’ers vereenvoudigen. JA21 wil de Wet DBA verbeteren en hiervoor kijken naar het Belgisch model om ZZP’ers meer ruimte en duidelijkheid te geven.”
Sociaal vangnet activerend maken
JA21 vindt dat het huidige vangnet mensen te afhankelijk maakt. Ze willen een vangnet dat mensen stimuleert om weer te gaan werken, waarbij ondersteuning gericht is op herstel van zelfstandigheid en werken altijd meer oplevert dan niet werken.
Arbeidsmigratie beperken tot strikt noodzakelijke gevallen
JA21 wil arbeidsmigratie beperken tot situaties waar echt tekorten zijn, met nadruk op het tegengaan van laaggeschoolde arbeidsmigratie en het aanpakken van misstanden. Ze willen arbeidsmigratie reguleren en inzetten op het beter benutten van het Nederlandse arbeidspotentieel.
“Een rem zetten op ongerichte arbeidsmigratie. We steunen arbeidsmigratie alleen waar écht tekorten zijn en waar goede huisvesting en naleving gegarandeerd zijn.”
“Geen laaggeschoolde arbeidsmigratie van buiten de EU.”
“Arbeidsmigratie mag niet leiden tot Nederland als lagelonenland. JA21 wil arbeidsmigratie daarom beperken en reguleren en inzetten op het beter benutten van het Nederlandse arbeidspotentieel.”
Scholing, omscholing en benutten arbeidspotentieel
JA21 wil het volledige arbeidspotentieel benutten door vol in te zetten op scholing, omscholing en het activeren van mensen die aan de kant staan, zodat meer mensen duurzaam aan het werk kunnen.
“Ons volledige arbeidspotentieel te benutten door vol in te zetten op scholing, omscholing, en het activeren van mensen die aan de kant staan.”
Doorwerken na AOW-leeftijd zonder belemmeringen
JA21 wil het mogelijk maken om na de AOW-leeftijd door te werken zonder fiscale of financiële belemmeringen.
“Doorwerken na AOW-leeftijd zonder fiscale of financiële belemmeringen mogelijk maken.”
Ziekte- en arbeidsongeschiktheidsstelsel hervormen
JA21 wil het ziekte- en arbeidsongeschiktheidsstelsel werkbaarder maken door kortere loondoorbetaling bij ziekte, snellere reïntegratie en hervorming van het systeem dat werkgevers afschrikt om vaste contracten te geven.
“JA21 wil kortere loondoorbetaling bij ziekte, snellere reïntegratie, en hervorming van het systeem dat nu werkgevers afschrikt om vaste contracten te geven.”
BBB wil dat werken weer loont en dat iedereen bestaanszekerheid heeft door eerlijk werk, een robuust sociaal vangnet en een goed pensioen. Ze pleiten voor een eenvoudiger belasting- en toeslagenstelsel, hervorming van de arbeidsmarkt (waarbij vaste contracten minder vast en flexibele contracten minder flexibel worden), en meer waardering voor álle vormen van arbeid, inclusief mantelzorg en vrijwilligerswerk. Concrete voorstellen zijn onder andere het terugbrengen van loondoorbetaling bij ziekte voor kleine werkgevers naar één jaar, het activeren van onbenut arbeidspotentieel, en het behouden van een solide sociaal vangnet.
Werken moet weer lonen en bestaanszekerheid versterken
BBB vindt dat werken financieel aantrekkelijker moet worden en dat iedereen met een volledige baan in het eigen levensonderhoud moet kunnen voorzien. Ze willen álle vormen van arbeid waarderen en zorgen voor een eerlijk loon, een robuust sociaal vangnet en een goed pensioen.
“BBB wil bestaanszekerheid versterken, door ervoor te zorgen dat werken loont, meedoen loont en niemand achterblijft. Bestaanszekerheid is wat BBB betreft in principe de mogelijkheid om met een volledige baan in je eigen levensonderhoud te kunnen voorzien.”
“We waarderen echter álle vormen van arbeid, zorgen voor een eerlijk loon, een robuust sociaal vangnet en een goed pensioen.”
Hervorming arbeidsmarkt: vaste contracten minder vast, flex minder flexibel
BBB wil de arbeidsmarkt hervormen zodat vaste contracten minder star zijn en flexibele contracten minder onzeker, om het aannemen van personeel aantrekkelijker te maken, vooral voor kleine bedrijven.
“Hierbij hanteren we als uitgangspunt dat vaste arbeidscontracten minder vast worden en flexibele arbeidscontracten minder flexibel worden.”
“Op dit moment is het voor veel kleinere bedrijven moeilijk en risicovol om mensen in vaste dienst te nemen. Dit willen we veranderen, wat volgens ons in de huidige arbeidsmarkt ook goed mogelijk is.”
Loondoorbetaling bij ziekte terug naar één jaar voor kleine werkgevers
BBB wil de verplichting voor kleine werkgevers om twee jaar loon door te betalen bij ziekte terugbrengen naar één jaar, om het aannemen van vast personeel minder risicovol te maken.
“BBB wil de verplichting voor kleinere werkgevers om bij ziekte twee jaar lang loon door te betalen terugbrengen naar één jaar.”
“Door de loondoorbetalingstermijn terug te brengen naar één jaar voor kleinere werkgevers, maken we het arbeidsmarktbeleid eerlijker en stimuleren we vaste contracten.”
Eenvoudiger belasting- en toeslagenstelsel, hogere belastingvrije voet
BBB wil het belasting- en toeslagenstelsel vereenvoudigen door vaste bedragen en een hogere belastingvrije voet in te voeren, zodat werken altijd loont en mensen minder afhankelijk zijn van ingewikkelde regelingen.
“Op korte termijn moet er een eenvoudiger belasting- en toeslagenstelsel met vaste bedragen als toelage in plaats van ingewikkelde regelingen komen. Met ook een hogere belastingvrije voet in plaats van heffingskortingen, zodat werken altijd loont.”
“Wij streven naar een stelsel zonder inkomensafhankelijke toeslagen. In plaats daarvan willen we werken met vaste, begrijpelijke bedragen en een hoge belastingvrije voet in plaats van heffingskortingen, zodat mensen zelf grip hebben op hun inkomen.”
Activeren onbenut arbeidspotentieel en waardering voor onbetaalde arbeid
BBB wil dat het arbeidspotentieel van mensen die al in Nederland zijn beter wordt benut en dat ook onbetaalde arbeid, zoals mantelzorg en vrijwilligerswerk, maatschappelijk wordt erkend.
“BBB vindt dat álle vormen van arbeid zoals mantelzorg, vrijwilligerswerk en opvoeding maatschappelijk erkend en gewaardeerd moeten worden.”
“Tegelijkertijd wordt het arbeidspotentieel van migranten die hier al verblijven zo’n 330.000 mensen onvoldoende benut. BBB vindt dat Nederland meer werk moet maken van het activeren van mensen die hier al zijn.”
Behoud van robuust sociaal vangnet en eerlijk pensioen
BBB wil het sociale vangnet (WW, Ziektewet, WIA) behouden en pleit voor een fatsoenlijk pensioen, waarbij de AOW niet zwaarder wordt belast en de koopkracht van aanvullende pensioenen centraal staat.
“Het vangnet behouden: WW, Ziektewet en WIA blijven als vangnet overeind.”
“Handen af van de AOW. De AOW-uitkeringen worden niet zwaarder belast dan nu het geval is en we handhaven de koppeling aan het wettelijk minimumloon.”
“De koopkracht van aanvullende pensioenen via de werkgever wordt weer het uitgangspunt, niet een sluitpost.”
De PVV wil de koopkracht van Nederlanders versterken door lasten te verlagen, sociale huren te verlagen, de AOW-leeftijd te verlagen en de btw op boodschappen en energie te verlagen. Ze willen geld besparen door minder uit te geven aan asielopvang, ontwikkelingshulp en de EU, en deze middelen inzetten voor Nederlandse burgers. De partij richt zich op directe lastenverlichting en het verhogen van het besteedbaar inkomen, vooral voor mensen met lage en middeninkomens.
Lastenverlichting voor burgers en verhoging koopkracht
De PVV stelt dat de lasten voor burgers te hoog zijn en wil deze verlagen om de koopkracht te verbeteren. Ze willen onder andere de btw op boodschappen en energie verlagen, accijnsverhogingen op brandstof voorkomen en de AOW-leeftijd terugbrengen naar 65 jaar. Dit moet ervoor zorgen dat Nederlanders meer geld overhouden en beter rond kunnen komen.
“De PVV wil de economie weer een boost geven door de lasten van burgers te verlagen.”
“De PVV wil daarom de btw op energie van 21 naar 9%.”
“De PVV wil daarom de btw op boodschappen helemaal schrappen, waardoor de boodschappenkar bijna 10% goedkoper kan worden.”
“We verlagen de AOW-leeftijd naar 65 jaar.”
“Ook zorgen we ervoor dat er geen accijnsverhoging op brandstof plaatsvindt in 2026.”
Verlaging sociale huren en verhoging inkomensgrenzen
De partij wil de woonlasten verlagen door sociale huren te verlagen en meer mensen toegang te geven tot betaalbare huurwoningen. Dit moet vooral mensen met een lager of middeninkomen helpen om meer geld over te houden en de druk op hun inkomen te verlichten.
Meer werken laten lonen in de zorg
De PVV wil dat werken in de zorg aantrekkelijker wordt gemaakt door parttimers die meer gaan werken een bonus te geven. Dit moet het personeelstekort in de zorg verminderen en het inkomen van zorgverleners verhogen.
Financiering door bezuinigingen op buitenland en subsidies
De PVV wil de voorgestelde lastenverlichting en inkomensmaatregelen financieren door fors te bezuinigen op asielopvang, ontwikkelingshulp, betalingen aan de EU, het ambtenarenapparaat en fiscale subsidies voor het bedrijfsleven. Dit geld moet direct ten goede komen aan Nederlandse burgers.
“We dekken onze voorstellen door elders de uitgaven te beperken. We sluiten onze grenzen voor alle asielzoekers en sturen Oekraïense mannen terug naar Oekraïne.”
“De PVV stopt ook met ontwikkelingshulp. Elk jaar maken we vele miljarden over naar Afrika. Ook willen we miljarden minder afdragen aan de Europese Unie.”
“Verder zetten we het mes in het uitdijende ambtenarenapparaat... Ook snijden we fors in de vele ondoelmatige fiscale subsidies voor het bedrijfsleven.”
“Stop met de verspilling van onze zuurverdiende belastingcenten. Stop met de export van onze miljarden. Besteed het geld in Nederland, aan de Nederlanders.”
De SGP ziet werk als een roeping en verantwoordelijkheid, waarbij het bieden van een fatsoenlijk bestaansminimum en het stimuleren van werk centraal staan. De partij wil werken lonender maken, de positie van vaste en flexibele werknemers verbeteren, armoede en schulden voorkomen, en het sociale vangnet versterken voor wie niet kan werken. Concrete voorstellen zijn onder meer het verhogen van de bijstand, het verkorten van loondoorbetaling bij ziekte, het aantrekkelijker maken van vaste contracten, en het beperken van toeslagen tot wie ze echt nodig heeft.
Werken lonender maken en lasten op arbeid verlagen
De SGP wil dat werken financieel aantrekkelijker wordt door de lasten op arbeid te verlagen en meer te belasten naar gebruik, zodat werken loont en de inkomensval bij werkloosheid kleiner wordt.
“De SGP wil dat werken lonender wordt en dat er meer belast wordt naar gebruik. Daarom verlagen we de lasten op arbeid en verhogen we de belastingen op consumptie.”
“De werkloosheidsuitkering begint hoger en wordt trapsgewijs afgebouwd, zodat de inkomensval bij werkloosheid kleiner wordt.”
Fatsoenlijk bestaansminimum en verhoging bijstand
De partij streeft naar een fatsoenlijk bestaansminimum, met een vierjaarlijkse herijking en een daling van kinderarmoede. De bijstand wordt verhoogd en gekoppeld aan het minimumloon.
Stimuleren van vaste contracten en beperken flexwerk
De SGP wil het vaste contract aantrekkelijker maken en de positie van flexwerkers verbeteren om onzekerheid in werk en inkomen tegen te gaan.
“Het vaste contract wordt aantrekkelijker gemaakt, onder andere door werkgeverslasten te verlichten en meer ruimte te bieden voor tussenvormen.”
“De positie van de flexwerker wordt verbeterd om onzekerheid in werk en inkomen tegen te gaan, met oog voor die flexwerkers die juist behoefte hebben aan keuzevrijheid ten aanzien van hoeveel en wanneer zij werken.”
Verlagen loondoorbetaling bij ziekte
Om werkgevers te ontlasten en het aannemen van personeel te stimuleren, wil de SGP de verplichte loondoorbetaling bij ziekte verkorten.
“De verplichte loondoorbetaling bij ziekte wordt in een eerste stap verkort van twee naar anderhalf jaar.”
Strenger bij recht op bijstand en activering
De SGP wil dat alleen mensen die echt niet kunnen rondkomen recht hebben op een uitkering, en dat gemeenten en UWV beter toetsen op bereidheid tot werken.
“Alleen mensen die zelf echt niet kunnen rondkomen hebben recht op een uitkering. Voor wie wel kan maar niet wil werken, vervalt het recht op bijstand. Gemeenten en UWV krijgen middelen om hierop beter te toetsen.”
Hervormen toeslagenstelsel en gezinsdraagkracht centraal
Het toeslagenstelsel moet drastisch worden ingeperkt en gericht op lage en middeninkomens, met het netto besteedbaar inkomen van het huishouden als uitgangspunt.
Werkoffensief en ondersteuning kwetsbare groepen
De SGP wil een werkoffensief om mensen aan het werk te helpen en voldoende beschutte werkplekken voor wie niet kan werken.
“Een werkoffensief moet ervoor zorgen dat mensen die in deze krappe arbeidsmarkt aan de kant zitten weer aan het werk gaan. Voor hen die niet (meer) kunnen werken, dienen er voldoende beschutte werkplekken te zijn.”
Sociale zekerheid en vangnet versterken
De partij benadrukt het belang van een adequaat sociaal vangnet en een goede uitvoering van sociale zekerheid, met aandacht voor kwetsbaren en gepensioneerden.
“De overheid is het schild voor de zwakken. Het beleid moet rekening houden met mensen die zichzelf niet kunnen redden en geen sociaal vangnet hebben. Een adequaat vangnet is daarom onmisbaar.”
“Een financieel gezonde oude dag verdient bescherming. Zeker voor kwetsbare gepensioneerden met een klein pensioen.”
De VVD vindt dat werken altijd meer moet lonen dan niet werken en wil de lasten voor werkenden verlagen. Ze willen het verschil tussen werkenden en uitkeringsgerechtigden vergroten, het belasting- en toeslagenstelsel vereenvoudigen, en stimuleren dat meer werken daadwerkelijk financieel aantrekkelijk wordt. Concrete voorstellen zijn onder andere het loslaten van de koppeling tussen uitkeringen en lonen, een uitkeringsplafond, een meerwerkbonus, en bijna gratis kinderopvang voor werkenden.
Werken moet altijd meer lonen dan een uitkering
De VVD wil dat werkenden er financieel altijd op vooruitgaan ten opzichte van mensen met een uitkering. Ze willen de automatische koppeling tussen uitkeringen en lonen loslaten, een uitkeringsplafond invoeren, en het belastingstelsel zo aanpassen dat werken meer oplevert dan niet werken. Dit moet het verschil tussen werk en uitkering herstellen en de prikkel om te werken vergroten.
“Wij laten deze koppeling los en herstellen het verschil tussen werk en uitkering. Voortaan stijgen de uitkeringen, behalve de AOW en regelingen voor arbeidsongeschikten, mee met de inflatie in plaats van met de lonen.”
“Het mag niet meer gebeuren dat iemand door een stapeling van uitkeringen en toeslagen meer te besteden heeft dan iemand die hard werkt om rond te komen. We voeren een plafond in op de totale steun die één huishouden kan ontvangen.”
“We leggen in een Koopkrachtwet vast dat werkenden er ieder jaar in koopkracht méér op vooruit moeten gaan dan niet-werkenden.”
Belasting- en toeslagenstelsel vereenvoudigen en lasten verlagen
De VVD wil het belasting- en toeslagenstelsel eenvoudiger maken en de lasten op arbeid verlagen, zodat meer werken loont en de middenklasse wordt versterkt. Ze willen af van de "doorgeslagen nivellering" en het rondpompen van geld via toeslagen en aftrekposten.
“We willen af van de doorgeslagen nivellering via toeslagen, aftrekposten en heffingskortingen. Hierbij gaan we de koopkracht van middeninkomens verhogen, werken laten lonen via lastenverlichting en stoppen met het onnodig rondpompen van geld.”
“Om werken meer te laten lonen willen we af van de doorgeslagen nivellering via toeslagen, aftrekposten en heffingskortingen.”
“We hervormen deze lokale nivelleringsmachine door meer landelijke voorwaarden te stellen en regelingen waar nodig in te perken of landelijk te organiseren, zodat we ook bureaucratie verminderen.”
Meerwerkbonus en stimulans voor meer uren werken
De VVD wil dat het financieel aantrekkelijker wordt om meer uren te werken, onder andere door een meerwerkbonus en het versoepelen van regels voor werkgevers. Dit moet drempels wegnemen die nu maken dat extra werken soms nauwelijks loont.
“Voor te veel Nederlanders loont het niet om meer uren te werken door een wirwar aan toeslagen en heffingskortingen. Die uren leveren netto soms zelfs minder op dan het minimumloon. Daarom geven we een werkbonus aan tweeverdieners.”
“We geven ruimte aan een meerurenbonus – we kunnen alle gewerkte uren immers goed gebruiken.”
Kinderopvang bijna gratis voor werkenden
Om werken aantrekkelijker te maken, wil de VVD kinderopvang bijna gratis maken voor werkende ouders en op termijn volledig gratis voor voltijd werkenden. Dit verlaagt de drempel om meer te werken, vooral voor ouders.
“We zetten de hervorming van de kinderopvang door. De kinderopvangtoeslag wordt afgeschaft en kinderopvang wordt bijna gratis voor werkende ouders. Op termijn willen we de vierde en vijfde dag kinderopvang volledig gratis maken om voltijd werkende ouders tegemoet te komen.”
Strengere eisen en activering in de bijstand
De VVD wil strengere eisen stellen aan bijstandsgerechtigden, zoals het verplicht leren van Nederlands en het accepteren van passend werk. Gemeenten moeten hier strenger op handhaven, zodat de bijstand een activerend karakter krijgt.
“Wie onvoldoende Nederlands spreekt en geen moeite doet om dit te leren, wordt fors op de uitkering gekort. Er komt een extra korting bij het langdurig niet voldoen aan de taaleis. Uitkeringsgerechtigden die een geschikte baan weigeren, worden ook gekort.”
“We willen dat gemeenten hier streng op handhaven, te vaak gebeurt dat nu niet.”
Stimuleren van overstap en inzet van talent
De VVD wil omscholing en overstappen naar sectoren met tekorten stimuleren, onder andere met een meerwerkbonus en een skills-paspoort. Zo willen ze meer mensen aan het werk krijgen en arbeidstekorten aanpakken.
“Dat doen we door omscholing toegankelijk te maken, overstappers met een meerwerkbonus financieel te stimuleren, en overheidsinstanties met marktpartijen samen te laten werken om mensen naar werk te begeleiden.”
“Daarnaast voeren we in samenwerking met de private sector een skills-paspoort in, waarmee mensen kunnen laten zien wat ze kunnen. Ook als ze geen diploma hebben.”
BIJ1 pleit voor een radicaal andere economie waarin werkenden meer zeggenschap krijgen, het minimumloon fors stijgt, en sociale zekerheid wordt versterkt. Ze willen een 30-urige werkweek met behoud van loon, afschaffing van het jeugdloon, en een minimumloon van €19 per uur. Werk moet niet langer uitbuiting zijn, maar bijdragen aan een goed leven voor iedereen, met extra aandacht voor eerlijk delen van welvaart en bescherming van kwetsbare groepen.
Minimumloon naar €19 per uur en afschaffing jeugdloon
BIJ1 wil het minimumloon direct verhogen naar €19 per uur, gekoppeld aan 60% van het mediaan inkomen, en het minimumjeugdloon afschaffen. Dit moet bestaanszekerheid vergroten en armoede bestrijden, zodat werken loont voor iedereen.
“Het minimumloon verhogen we direct naar €19 per uur. Met een gelijke verhoging van de AOW (pensioen) en de bijstandsuitkering. We koppelen het minimumloon aan 60% van het mediaan inkomen, zodat het structureel meestijgt met andere lonen. Het minimumjeugdloon schaffen we af en trekken we gelijk met het minimumloon voor volwassenen.”
30-urige werkweek met behoud van loon
BIJ1 wil de standaard werkweek verkorten naar 30 uur zonder loonverlies. Dit moet zorgen voor meer vrije tijd, minder stress en een betere balans tussen werk en privé.
“We schaffen de 40-urige werkweek af en gaan naar een 30-urige werkweek met behoud van hetzelfde loon.”
Meer zeggenschap voor werknemers en coöperaties
De partij streeft naar democratisering van de economie, waarbij werknemers beslissen over productie, lonen en prijzen. Nieuwe bedrijven worden standaard werknemerscoöperaties, en grote bedrijven moeten aandelen overdragen aan werknemers.
“In elke sector maken de werkende mensen keuzes over de productie, verkoop, lonen en prijzen. Niet de aandeelhouders en managers, maar de werkende mensen aan de knoppen.”
“Nieuwe bedrijven worden standaard opgericht als werknemerscoöperaties.”
“Met meer dan 100 werknemers krijgen een transitieplicht: binnen 10 jaar moet het merendeel van de aandelen in handen zijn van de werknemers.”
Einde aan schijnzelfstandigheid en betere bescherming tegen ontslag
BIJ1 wil schijnzelfstandigheid tegengaan en de bescherming tegen ontslag verbeteren, zodat werkenden meer zekerheid krijgen.
“We verbeteren de bescherming tegen ontslag en gaan schijnzelfstandigheid tegen.”
Gelijke rechten voor arbeidsmigranten en ongedocumenteerden
Arbeidsmigranten en ongedocumenteerden moeten dezelfde rechten en bescherming krijgen als andere werknemers, inclusief het recht om misstanden te melden zonder angst voor ontslag of uitzetting.
“Arbeidsmigranten en ongedocumenteerde mensen verdienen dezelfde rechten als elke andere werknemer. Ongedocumenteerde mensen die te maken krijgen met geweld of dwang op het werk, moeten dit kunnen melden zonder dat ze risico lopen op ontslag of uit het land gezet worden.”
Eerlijke stagevergoedingen en afschaffing onbetaald werk
Stagiairs en trainees krijgen minimaal het minimumloon, en onbetaald werk zoals mantelzorg wordt beter gewaardeerd en gecompenseerd.
Radicale vereenvoudiging sociale zekerheid en afschaffing sancties
De Participatiewet wordt grondig herzien, sancties en tegenprestaties voor bijstandsgerechtigden worden afgeschaft, en parttime werken in de bijstand wordt gestimuleerd.
“Tegenprestaties en sancties voor mensen in de bijstand schaffen we af.”
“Ook stoppen de verrekeningen in de bijstand bij parttime inkomen. Zodat mensen in de bijstand in plaats dat ze hiervoor gestraft worden hun parttime inkomen juist kunnen gebruiken om weer op eigen benen te staan.”
Volledige decriminalisering sekswerk en gelijke arbeidsrechten
Sekswerk wordt volledig gedecriminaliseerd en sekswerkers krijgen dezelfde arbeidsrechten als andere zelfstandigen en werknemers.
“Sekswerk decriminaliseren we volledig. De rechten van sekswerkers trekken we gelijk met de arbeidsrechten van andere zelfstandige ondernemers en werknemers.”