Verkiezingsprogramma's 2025 overwelke partijen zijn voor de eurobons
Volt is expliciet vóór het invoeren van eurobonds (gezamenlijke Europese schuld) als onderdeel van een bredere visie op een federale Europese Unie met een gezamenlijke begroting en eigen belastinginkomsten. Volt ziet eurobonds als essentieel om de EU in staat te stellen gezamenlijk te investeren in grote uitdagingen en haar economische kracht te vergroten.
Volt wil gezamenlijke Europese schuld (eurobonds) invoeren
Volt pleit voor het uitgeven van gezamenlijke Europese schuld (eurobonds) als kernonderdeel van een echte begrotingsunie. Dit moet de EU in staat stellen om samen te investeren in grote uitdagingen, goedkoper te lenen en haar economische positie te versterken. Het voorstel is concreet gekoppeld aan het idee van een federale EU met een eigen begroting en belastinginkomsten.
“De Europese begrotingsuitgaven zullen dan geheel worden bekostigd door Europese belastinginkomsten en door het uitgeven van een gezamenlijke schuld. Op deze manier kunnen we in de toekomst gebruikmaken van de toegenomen kracht van een gezamenlijke economie.”
“We hebben een gezamenlijke munt, maar nog geen gezamenlijke Europese begroting en minister van Financiën. Daardoor is het moeilijk om samen te investeren in grote uitdagingen, zoals klimaat, defensie en digitalisering.”
Volt wil een federale EU met eigen begroting en belastingen
Volt koppelt de invoering van eurobonds aan een bredere hervorming richting een federale EU met een eigen begroting, Europese belastingen en een Europese minister van Financiën. Dit moet de EU onafhankelijker en slagvaardiger maken.
“Met één munt, één begroting, één minister van Financiën en één economie maken we onze eigen regels en beschermen we onze belangen en waarden.”
“We willen één Europese winstbelasting als aanvulling op de eigen middelen van de EU.”
BBB is uitgesproken tegen eurobonds en andere vormen van gezamenlijke Europese schulden. De partij wil geen gemeenschappelijke schulden, eurobonds of Europese belastingen, omdat zij vindt dat toekomstige generaties niet mogen opdraaien voor de schulden van andere landen. BBB pleit voor strikte naleving van financiële regels en behoud van nationale soevereiniteit op financieel gebied.
Tegen eurobonds en gezamenlijke schulden
BBB verzet zich expliciet tegen eurobonds, gezamenlijke schulden en vergelijkbare financiële instrumenten binnen de EU. De partij vindt dat deze maatregelen leiden tot het doorschuiven van schulden naar toekomstige generaties en het belonen van landen die zich niet aan financiële afspraken houden. BBB wil dat Nederland financieel zelfstandig blijft en geen verantwoordelijkheid neemt voor de schulden van andere EU-lidstaten.
“BBB wil geen giften, gemeenschappelijke schulden, Eurobonds of soortgelijke gezamenlijke schulden en Europese belastingen om uitgaven mee te financieren zoals voor klimaat of Defensie. BBB wil namelijk niet dat toekomstige generaties opdraaien voor de schulden van landen die het niet zo nauw nemen met hun boekhoudregels en die gewend zijn geraakt om via Brussel hun hand op te houden voor ons belastinggeld.”
“Geen rekening voor volgende generaties. BBB wil geen giften, gemeenschappelijke schulden, Eurobonds en Europese belastingen om uitgaven mee te financieren zoals voor klimaat of Defensie.”
Strikte voorwaarden voor gebruik van de euro
BBB vindt dat het gebruik van de euro als munteenheid geen automatisch recht is voor EU-lidstaten. Alleen landen die strikt aan de voorwaarden voldoen, mogen de euro voeren. Dit standpunt onderstreept het belang dat BBB hecht aan financiële discipline en het voorkomen van risicodeling via instrumenten als eurobonds.
“EU-lidmaatschap geeft nooit automatisch recht op het voeren van de euro als munteenheid. Daarvoor moet niet alleen aan de betreffende voorwaarden voor deelname aan de euro worden voldaan, maar deze moeten ook door alle leden strikt worden nageleefd.”
Forum voor Democratie (FVD) is fel tegenstander van eurobonds en verdere financiële integratie binnen de EU. Zij willen dat Nederland uit de eurozone stapt, terugkeert naar een eigen munt en zich verzet tegen elke vorm van gezamenlijke Europese schulduitgifte of centralisatie van financieel beleid.
Uittreden uit de eurozone en tegen eurobonds
FVD verwerpt eurobonds en soortgelijke instrumenten omdat deze de Nederlandse soevereiniteit en financiële onafhankelijkheid ondermijnen. Volgens FVD leiden eurobonds tot het delen van schulden met zwakkere EU-landen, wat niet in het Nederlands belang is. Hun oplossing is een volledige uittreding uit de eurozone en het herstellen van een nationale munt.
“Wij willen: » Uittreden uit de eurozone We stappen uit de euro, zodat Nederland met een eigen munt weer controle krijgt over de rentevoet, de geldhoeveelheid en de inflatie.”
“Nederland moet daarom niet alleen uit de euro stappen, maar zich ook ondubbelzinnig verzetten tegen iedere vorm van Central Bank Digital Currency. Onze vrijheid, privacy en economische onafhankelijkheid mogen nooit worden opgeofferd aan de drang naar macht en centralisatie uit Brussel.”
“De eurozone is geen Optimal Currency Area (OCA): de economieën van landen als Griekenland en Italië verschillen te sterk van die van Nederland en Duitsland. Daardoor kan de Europese Centrale Bank nooit een monetair beleid voeren dat voor alle lidstaten goed uitpakt.”
JA21 is uitgesproken tegen eurobonds en gezamenlijke Europese schulden. Het programma pleit voor strikte handhaving van nationale begrotingsregels, behoud van het vetorecht en een opt-out voor Nederland als gezamenlijke schulden toch worden ingevoerd. JA21 wil dat Nederland zich altijd kan distantiëren van eurobonds en soortgelijke constructies.
Geen gezamenlijke Europese schulden of eurobonds
JA21 verzet zich principieel tegen het aangaan van gezamenlijke Europese schulden, waaronder eurobonds. De partij vindt dat Nederland niet moet opdraaien voor tekorten van andere landen en wil het recht behouden om zich te onttrekken aan elke vorm van gezamenlijke schuld. Dit standpunt is ingegeven door de wens om nationale soevereiniteit te behouden en te voorkomen dat Nederlands begrotingsbeleid wordt ondermijnd door zwakkere lidstaten.
“Geen gezamenlijke Europese schulden, in welke vorm dan ook.”
“Mocht er ooit tijdelijk sprake zijn van gezamenlijke schulden, dan moet Nederland het recht hebben om zich hiervan te distantiëren. Indien gezamenlijke Europese schulden een realiteit zouden worden, moet Nederland een opt-out bedingen.”
“De Nederlandse regering moet inzetten op een lagere EU-begroting, de nationale afdrachten niet laten verhogen en gezamenlijke EU-schulden blokkeren.”
NSC is uitgesproken tegen eurobonds en andere vormen van gezamenlijke Europese schulden. Zij willen geen transferunie en vinden dat belastingheffing en schulden nationale bevoegdheden moeten blijven. Hun belangrijkste voorstel is het herstel en de handhaving van strikte Europese begrotingsnormen, met sancties voor landen die zich daar niet aan houden.
Tegen gezamenlijke Europese schulden en eurobonds
NSC verzet zich expliciet tegen het idee dat EU-lidstaten gezamenlijk schulden aangaan, zoals via eurobonds. Ze willen dat belastingheffing en schuldbeleid nationale aangelegenheden blijven en zijn tegen elke constructie die leidt tot het delen van schulden tussen landen. Dit standpunt is ingegeven door de wens om financiële discipline te behouden en te voorkomen dat Nederland opdraait voor de schulden van andere landen.
“We zijn tegen nieuwe gezamenlijke Europese schulden, tegen “eurobonds” en andere constructies waarmee schulden van EU-lidstaten gemeenschappelijk worden.”
“Als onderdeel van een verstandig Europees beleid zijn we tegen de ontwikkeling van de EU tot een transferunie. Belastingheffing blijft voorbehouden aan de lidstaten.”
“Verder pleiten we voor herstel en handhaving van de Europese normen voor gezonde overheidsfinanciën (dat wil zeggen een maximaal begrotingstekort van 3% en een maximale staatsschuld van 60%).”
De VVD is tegen eurobonds en pleit voor begrotingsdiscipline en het afbouwen van hoge schulden door alle EU-lidstaten. De partij wijst expliciet gezamenlijke schulduitgifte (zoals eurobonds) af en wil dat elke lidstaat zelf verantwoordelijk blijft voor zijn eigen schulden, om financiële risico’s en solidariteit zonder hervormingen te voorkomen.
Tegen eurobonds en gezamenlijke schulduitgifte
De VVD verzet zich tegen het idee van eurobonds omdat dit betekent dat Nederland financieel opdraait voor schulden van andere landen zonder voldoende hervormingen. De partij vindt dat begrotingsdiscipline en nationale verantwoordelijkheid voor schulden essentieel zijn om financiële stabiliteit in de EU te waarborgen.
“We blijven inzetten op een gezond en prudent macro-economisch beleid door alle EU-lidstaten binnen de EU. We willen dat alle lidstaten werk maken van het afbouwen van hoge schulden en terugkeren naar begrotingsdiscipline.”
“We zijn kritisch op elke nieuwe overdracht van bevoegdheden en willen dat de EU zich richt op haar kerntaken.”
“Wij verzetten ons tegen een sluipende overdracht van nationale bevoegdheden en een federale glijbaan.”
50PLUS spreekt zich in het verkiezingsprogramma niet expliciet uit vóór eurobonds (gezamenlijke Europese schulduitgifte). Integendeel, het programma benadrukt een behoedzaam begrotingsbeleid binnen de Europese afspraken en waarschuwt voor het risico dat Nederland met zijn lage staatsschuld wordt meegezogen in schuldsanering van zwakkere eurolanden. Er zijn geen concrete voorstellen of steun voor eurobonds te vinden.
Afwijzing van gezamenlijke Europese schulden (eurobonds)
50PLUS is kritisch over het delen van financiële risico’s met zwakkere eurolanden en wil voorkomen dat Nederland financieel opdraait voor schulden van andere landen. Het programma pleit voor een strikt begrotingsbeleid en het beperken van het monetaire beleid van de ECB, waarmee het zich duidelijk afzet tegen het principe van eurobonds.
“Het monetaire beleid van de ECB wordt genormaliseerd om te voorkomen dat Nederland met zijn lage staatsschuld wordt meegezogen in een pijnlijke schuldsanering van zwakkere eurolanden.”
“Een behoedzame ontwikkeling van het begrotingstekort binnen de grenzen van de Europese begrotingsafspraken.”
Het CDA staat in principe niet structureel achter eurobonds, maar is onder strikte voorwaarden bereid tot het aangaan van gezamenlijke Europese schulden (eurobonds) in uitzonderlijke situaties. Dit mag alleen in noodsituaties of voor specifieke investeringen in Europese publieke goederen, met duidelijke afspraken over tijdelijkheid, omvang, terugbetaling en hervormingen.
Alleen tijdelijke eurobonds in noodsituaties of voor publieke goederen
Het CDA is alleen onder strenge voorwaarden bereid tot het aangaan van eurobonds, en dan uitsluitend in uitzonderlijke gevallen zoals noodsituaties of investeringen die de Europese veiligheid en strategische autonomie versterken. Structurele financiering van begrotingstekorten via eurobonds wijst het CDA af; gezamenlijke schulden moeten altijd tijdelijk, beperkt en gekoppeld aan afdwingbare hervormingen zijn.
“Wij staan open voor het aangaan van gemeenschappelijke schulden (eurobonds) in noodsituaties en voor specifieke investeringen in Europese publieke goederen die onze veiligheid en open strategische autonomie versterken. Dit kan alleen onder strenge voorwaarden zoals tijdelijkheid, een beperkte omvang en stevige afbakening, concrete en afdwingbare afspraken over terugbetaling en een duidelijk aantoonbare Europese inzet.”
“Gezamenlijke schulden zijn geen structurele financiering van begrotingstekorten en gaan hand in hand met afdwingbare afspraken over structurele hervormingen.”
D66 is expliciet voorstander van eurobonds (gezamenlijke Europese leningen) om grootschalige investeringen in publieke goederen zoals defensie, groene energie en infrastructuur mogelijk te maken. Ze willen de Europese begroting verdubbelen en deze investeringen financieren met gezamenlijke leningen, waarmee D66 zich duidelijk positioneert als een partij vóór eurobonds en diepgaande Europese financiële samenwerking.
D66 wil eurobonds voor gezamenlijke Europese investeringen
D66 pleit voor het jaarlijks investeren van honderden miljarden euro’s in Europese publieke goederen, gefinancierd via gezamenlijke leningen (eurobonds). Hiermee willen ze de druk op nationale begrotingen verlichten en Europa slagvaardiger maken bij grote uitdagingen zoals defensie en de energietransitie. Dit standpunt adresseert direct de vraag naar eurobonds en onderscheidt D66 als uitgesproken voorstander.
“D66 wil jaarlijks €750 tot €800 miljard euro extra aan Europese investeringen. Dat financieren we met gezamenlijke leningen.”
“Met een Europese begroting die twee keer zo groot is, kunnen we samen écht een veranderende wereld aan. Dit doen we met eigen Europese inkomstenbronnen. Het geld gaat naar investeringen die iedereen aangaan, zoals in defensie, groene energie en vitale voorzieningen als havens. Zo verlicht Europa de druk op nationale begrotingen en hoeft de Europese Commissie niet steeds met de pet rond.”
DENK spreekt zich in het verkiezingsprogramma niet expliciet uit vóór of tegen eurobonds. Het programma benoemt wel dat DENK openstaat voor het versoepelen van Europese begrotingsregels als dit investeringen in brede welvaart en klimaatbeleid mogelijk maakt, maar noemt eurobonds niet als concreet beleidsvoorstel. Er is geen directe of ondubbelzinnige steun voor eurobonds te vinden in de aangeleverde fragmenten.
Ruimte voor versoepeling Europese begrotingsregels
DENK wil dat Europese begrotingsregels niet de vooruitgang belemmeren en staat open voor uitzonderingen op deze regels voor investeringen in publieke diensten en klimaatbeleid. Dit impliceert een pragmatische houding ten opzichte van gezamenlijke Europese financiële instrumenten, maar eurobonds worden niet expliciet genoemd.
“Wij hechten aan een stabiele financiële Unie, maar de begrotingsregels mogen vooruitgang niet belemmeren. Dat betekent dat wij het handhaven op begrotingsdiscipline steunen en tegelijkertijd met een open houding kijken naar het bieden van ruimte voor uitgaven die de brede welvaart bevorderen.”
“Binnen de bestaande Europese begrotingsregels is het dan ook bespreekbaar voor ons om de staatsschuld te laten oplopen, om investeringen in onze samenleving mogelijk te maken. Nu er op defensiegebied uitzonderingen op de begrotingsregels gemaakt worden, willen wij deze uitzonderingen ook voor investeringen in bijvoorbeeld publieke diensten die de brede welvaart van de samenleving vergroten en in het klimaatbeleid.”
GroenLinks-PvdA spreekt zich expliciet uit vóór het aangaan van gemeenschappelijke Europese schulden, oftewel eurobonds. Zij zien dit als een manier om structureel te investeren in de energietransitie en andere Europese doelen, zonder taboes op gezamenlijke financiering. Hun visie is dat solidariteit tussen EU-lidstaten noodzakelijk is voor een krachtig, sociaal en duurzaam Europa.
Voorstander van gemeenschappelijke Europese schulden (eurobonds)
GroenLinks-PvdA pleit ervoor dat de EU gezamenlijk schulden kan aangaan om grote investeringen mogelijk te maken, zoals voor de energietransitie. Dit standpunt wordt gemotiveerd door de noodzaak tot solidariteit en het versterken van de Europese begroting, waarbij men geen taboes wil hanteren op het gebied van gezamenlijke financiering.
“We hanteren daarbij geen taboes op nieuwe inkomstenbronnen of het aangaan van gemeenschappelijke schulden.”
“We hanteren daarbij geen taboes op nieuwe inkomstenbronnen of het aangaan van gemeenschappelijke schulden. We kiezen ervoor om structureel geld vrij te maken om te investeren in de energietransitie.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) spreekt zich in haar verkiezingsprogramma niet expliciet uit over steun voor of tegen eurobonds. Er zijn geen concrete beleidsvoorstellen of standpunten over eurobonds of gezamenlijke Europese schulduitgifte te vinden in de aangeleverde fragmenten. De partij legt de nadruk op nationale bevoegdheden en kritische beoordeling van Europese voorstellen, maar noemt eurobonds nergens expliciet.
Geen expliciet standpunt over eurobonds
Het verkiezingsprogramma van de PvdD bevat geen concrete uitspraken, voorstellen of standpunten over eurobonds of gezamenlijke Europese schulduitgifte. De partij benoemt wel het belang van nationale controle over belastinginning en uitgaven, en beoordeelt Europese voorstellen kritisch, maar eurobonds worden niet genoemd.
“De inrichting van ons sociale zekerheidsstelsel, inning en besteding van belastinggeld, ons pensioenstelsel, de gezondheidszorg en andere publieke diensten, vinden we in beginsel nationale bevoegdheden. De democratische controle hierop is aan de Tweede Kamer.”
“Lidstaten zelf verantwoordelijk blijven voor de inning en besteding van de opbrengsten.”
De SGP is uitgesproken tegen eurobonds en andere vormen van gezamenlijke Europese schulden. Zij vinden dat Nederland zich hier krachtig tegen moet verzetten en willen dat er geen Europese leningen of gezamenlijke schuldeninstrumenten komen; begrotingsdiscipline en nationale soevereiniteit staan centraal in hun visie.
Geen eurobonds of gezamenlijke Europese schulden
De SGP verzet zich fel tegen het invoeren van eurobonds en andere gezamenlijke schuldeninstrumenten in Europees verband. Zij zien dit als onrechtvaardig voor toekomstige generaties en een aantasting van de nationale soevereiniteit. De partij wil dat Nederland zich actief tegen deze voorstellen uitspreekt en vasthoudt aan strikte begrotingsregels.
De SP is duidelijk tegen de invoering van eurobonds en tegen het aangaan van gemeenschappelijke Europese schulden. Zij willen niet dat Nederland garant staat voor schulden van andere EU-landen en verzetten zich tegen verdere overdracht van monetaire bevoegdheden aan de EU. De SP kiest voor behoud van nationale soevereiniteit op financieel gebied en wijst eurobonds expliciet af.
Tegen eurobonds en gemeenschappelijke Europese schulden
De SP verzet zich tegen het aangaan van gezamenlijke schulden binnen de EU, waaronder eurobonds, omdat zij vinden dat dit leidt tot financiële risico’s voor Nederland en verdere overdracht van macht naar de EU. Zij willen dat lidstaten zelf verantwoordelijk blijven voor hun begrotingsbeleid en dat Nederland niet opdraait voor de schulden van andere landen.
BVNL is uitgesproken tegen eurobonds en andere vormen van collectieve schulden binnen de eurozone. Zij willen dat Nederland niet meebetaalt aan schulden van Zuid-Europese landen en zijn tegen EU-fondsen en EU-belastingen. BVNL pleit voor het behoud van nationale soevereiniteit op financieel gebied en verwerpt gezamenlijke Europese schulduitgifte.
Tegen eurobonds en collectieve schulden eurozone
BVNL verzet zich expliciet tegen het idee van eurobonds en het delen van schulden binnen de eurozone, omdat zij vinden dat Nederland niet verantwoordelijk moet zijn voor de schulden van andere EU-landen. Dit standpunt is onderdeel van hun bredere visie op nationale soevereiniteit en het beperken van financiële verplichtingen richting de EU.
“BVNL is tegen collectieve schulden van de eurozone. Nederland moet niet meebetalen aan de Zuid Europese schuldenlast en BVNL is tegen EU-fondsen en EU-belastingen.”
De ChristenUnie is tegen het structureel invoeren van eurobonds als vast onderdeel van de Europese begroting. De partij vindt dat gezamenlijke schulduitgifte alleen in uitzonderlijke noodgevallen en onder strikte voorwaarden mogelijk mag zijn, en benadrukt het belang van solide overheidsfinanciën en nationale soevereiniteit.
Tegen structurele invoering van eurobonds
De ChristenUnie verzet zich tegen het standaardiseren van eurobonds binnen de EU-begroting. Zij zien gezamenlijke schulduitgifte slechts als een uiterste maatregel in crisissituaties, die duidelijk begrensd moet zijn in tijd en omvang. Dit standpunt komt voort uit zorgen over financiële degelijkheid, het risico op moreel wangedrag en het behoud van nationale begrotingsautonomie.
“Dit alles mag echter geen aanleiding zijn voor het doorvoeren van eurobonds als vaststaand onderdeel van de Europese begroting. Als er onverhoopt toch wordt gekozen voor het gezamenlijk aangaan van schulden, dan moet dat duidelijk afgebakend zijn in tijd en omvang, en gebonden zijn aan een noodgeval.”
De PVV is fel tegen eurobonds en noemt deze expliciet als ongewenst EU-beleid. Zij willen geen verdere financiële integratie binnen de EU en pleiten voor het behouden van nationale soevereiniteit over financieel beleid. De PVV positioneert zich duidelijk als tegenstander van eurobonds en noemt geen enkele partij die vóór eurobonds is.
Tegen eurobonds en Europese belastingen
De PVV verzet zich expliciet tegen de invoering van eurobonds en andere vormen van Europese financiële integratie, zoals Europese belastingen en de digitale euro. Volgens de PVV ondermijnen deze maatregelen de nationale soevereiniteit en vergroten ze de financiële macht van de EU ten koste van Nederland. Dit standpunt wordt als concreet beleidsvoorstel genoemd en is direct relevant voor de vraag over eurobonds.
“Geen eurobonds, geen Europese belastingen, geen digitale euro”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma