Verkiezingsprogramma's 2025 overwelke partijen zijn het innovatiefs met betrekking tot nieuwe medicatie en zorg, en de vergoeding hiervan in het basispakket?
Volt profileert zich als een innovatieve partij op het gebied van nieuwe medicatie en zorg, met een sterke focus op Europese samenwerking, publieke regie, en snelle toegang tot innovatieve behandelingen. Ze willen dat innovatieve therapieën sneller en eerlijker worden toegelaten en vergoed, investeren in publiek gefinancierd geneesmiddelenonderzoek, en stimuleren het gebruik van digitale technologieën zoals AI in de zorg. Volt pleit voor het behouden en uitbreiden van het basispakket, waarbij alleen bewezen ineffectieve behandelingen worden uitgesloten.
Snellere en eerlijke toegang tot innovatieve medicatie
Volt wil dat innovatieve geneesmiddelen en therapieën sneller en eerlijker beschikbaar komen voor patiënten, door Europese samenwerking en harmonisatie van toelatings- en vergoedingsprocedures. Ze willen publieke zeggenschap over prijzen en opbrengsten, zodat nieuwe medicijnen betaalbaar blijven en niet onnodig naar het buitenland verdwijnen.
“Volt pleit voor een Europees afgestemde aanpak voor toelating en vergoeding van innovatieve therapieën, zoals cel- en gentherapieën (ATMP’s).”
“Door de toelatings- en vergoedingsprocedures te harmoniseren of publieke toegang via hospital exemptions en grensoverstijgende samenwerking te versterken, vergroten we de markt, versnellen we de toegang en maken we de EU aantrekkelijker voor life sciences-innovatie.”
“We zorgen ervoor dat de ontwikkelde geneesmiddelen en therapieën in publieke handen blijven, bijvoorbeeld via licentie-afspraken met Nederlandse instituten of gezamenlijke Europese fondsen. Zo blijft ook de prijs van nieuwe medicijnen eerlijk en zijn deze betaalbaar voor iedereen.”
“Medicijnen en software die ontwikkeld zijn met publiek geld moeten onder EU-patent blijven, zodat de kosten en bevoorrading transparant en onder controle van de EU zijn.”
Investeren in publiek gefinancierd geneesmiddelenonderzoek
Volt wil minder afhankelijk zijn van commerciële partijen door structureel te investeren in academisch en publiek onderzoek naar nieuwe medicijnen, met speciale aandacht voor zeldzame ziekten en vroege klinische studies.
“Universiteiten en academische ziekenhuizen krijgen structurele ruimte om zelf fase I-II-onderzoek te organiseren, zodat de EU minder afhankelijk is van commerciële trials. Daardoor kunnen patiënten sneller toegang krijgen tot innovatieve behandelingen.”
“Er komt een EU-fonds voor investeringen in gezamenlijke ontwikkeling van geneesmiddelen voor zeldzame ziektes (unmet medical needs).”
Stimuleren van digitale innovatie en AI in de zorg
Volt zet sterk in op het stimuleren van digitale zorginnovaties, waaronder het gebruik van AI en e-health, om de kwaliteit en efficiëntie van zorg te verbeteren en nieuwe behandelingen sneller te implementeren.
“We zetten in op het benutten van de kansen die digitale en hybride zorgvernieuwingen bieden, onder andere door het stimuleren van de toepassing van AI en e-health in de zorg.”
“Volt is voor de ontwikkeling van maatschappelijk gedragen digitale hulpmiddelen voor de zorg, waaronder kunstmatige intelligentie (AI). Software die met dit doel (mede) ontwikkeld wordt met EU-onderzoeksgelden dient als open source breed beschikbaar te zijn.”
Basispakket beschermen en uitbreiden met bewezen effectieve zorg
Volt wil het basispakket niet inperken, maar juist uitbreiden met bewezen effectieve zorg, zoals preventieve en acute mondzorg. Alleen behandelingen die wetenschappelijk aantoonbaar niet effectief zijn, mogen eruit.
“Het is onverantwoord om het basispakket uit te kleden of behandelmogelijkheden te schrappen, omdat er op andere vlakken financiële tekorten zijn. Wat de beste behandeling is, is aan de zorgverlener en de patiënt.”
“Behandelingen die volgens wetenschappelijk onderzoek niet effectief zijn of niet meer het effectiefste alternatief zijn, mogen wel uit het basispakket verwijderd worden.”
“Volt brengt preventieve en acute mondzorg terug in het basispakket.”
De SP kiest voor een radicaal andere aanpak rond innovatie in medicatie en zorg: ze willen de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen in publieke handen brengen en de macht van de farmaceutische industrie breken. De partij stelt voor om een Nationaal Onderzoeksfonds Geneesmiddelen op te richten, patenten af te nemen die de toegankelijkheid belemmeren, en preventieve zorg en anticonceptie volledig in het basispakket te vergoeden. Hun visie is dat zorg en innovatie niet door marktwerking, maar door collectieve, publieke investeringen moeten worden gedreven.
Ontwikkeling nieuwe medicatie in publieke handen
De SP wil de afhankelijkheid van commerciële farmaceuten doorbreken door medicijnontwikkeling publiek te maken. Dit moet leiden tot meer betaalbare, toegankelijke en innovatieve geneesmiddelen, waarbij winstmotieven geen rol spelen. Het Nationaal Onderzoeksfonds Geneesmiddelen en het afnemen van beperkende patenten zijn hierbij centrale instrumenten.
“Daarom richten we een nationaal onderzoeksfonds op voor de ontwikkeling van geneesmiddelen in publieke handen.”
“Patenten die de toegankelijkheid van belangrijke medicijnen in de weg zitten nemen we af.”
“We breken de macht van de farmaceutische industrie. De beschikbaarheid van medicijnen mag niet afhangen van het winstbelang van multinationals en medicijntekorten mogen niet meer voorkomen.”
“Een Nationaal Onderzoeksfonds Geneesmiddelen oprichten. We richten een Nationaal Onderzoeksfonds Geneesmiddelen op. De medicijnen die daar worden ontwikkeld, blijven in publieke handen.”
Preventieve zorg en anticonceptie volledig in het basispakket
De SP wil bewezen preventieve zorg en anticonceptie volledig vergoeden vanuit het basispakket. Hiermee willen ze gezondheidsproblemen voorkomen en de toegankelijkheid van zorg vergroten, los van inkomen of achtergrond.
Centrale inkoop en productie van medicijnen
Om innovatie en leveringszekerheid te waarborgen, wil de SP een centraal inkoopsysteem en strategische voorraden opbouwen, en de productie van medicijnen terughalen naar Nederland en Europa. Dit vermindert afhankelijkheid van buitenlandse markten en maakt het zorgsysteem robuuster.
“Er komt een centraal inkoopsysteem voor medicijnen en hulpmiddelen en we bouwen een strategische voorraad op.”
“Europa en Nederland moeten de medicijnproductie weer in eigen hand nemen, zodat we niet langer afhankelijk zijn van buitenlandse markten.”
“Ook leggen we een strategische voorraad aan voor beschermingsmiddelen en cruciale medicijnen. In Europa werken we samen om de productie zo veel mogelijk in Europa te laten plaatsvinden.”
D66 zet sterk in op innovatie in de zorg, met nadruk op het stimuleren van bewezen effectieve nieuwe medicatie en technologie, en het kritisch beoordelen van wat in het basispakket wordt vergoed. Ze willen alleen zorg en medicatie vergoeden die wetenschappelijk effectief zijn, investeren in Europese productie van essentiële geneesmiddelen, en maken anticonceptie en PrEP gratis. D66 kiest voor een patiëntgerichte benadering, waarbij innovatie en effectiviteit centraal staan in de vergoeding van zorg.
Alleen bewezen effectieve zorg en medicatie in het basispakket
D66 wil dat alleen zorg en medicatie die wetenschappelijk bewezen effectief zijn, worden vergoed vanuit het basispakket. Hiermee willen ze verspilling tegengaan en de focus leggen op behandelingen die daadwerkelijk waarde toevoegen voor de patiënt. Dit betekent ook dat onnodige of ineffectieve zorg niet langer wordt vergoed.
“Om iedereen de juiste en passende zorg te kunnen bieden, vergoeden we geen zorg meer die onnodig is of waarvan niet bewezen is dat het effectief werkt.”
“Volgens schattingen van het Zorginstituut is maar liefst 30% tot 40% van de zorg in Nederland niet bewezen effectief. Het gaat bijvoorbeeld om overbodige scans en röntgenfoto’s, of medicijnen die niet goed werken, zoals onnodige antibiotica.”
Gratis anticonceptie en PrEP voor risicogroepen
D66 wil innovatie in de vergoeding van preventieve medicatie door alle vormen van wetenschappelijk bewezen effectieve anticonceptie en PrEP gratis te maken voor de relevante doelgroepen. Hiermee willen ze gezondheidswinst boeken en ongelijkheid verminderen.
Essentiële geneesmiddelen weer in Europa produceren
Om de beschikbaarheid van medicatie te waarborgen en leveringsproblemen te voorkomen, wil D66 essentiële geneesmiddelen waar mogelijk weer in Europa laten produceren. Dit is een innovatieve benadering om afhankelijkheid van internationale markten te verminderen en de leveringszekerheid te vergroten.
“De beschikbaarheid van geneesmiddelen staat steeds vaker onder druk, waardoor mensen soms te lang moeten wachten op hun medicatie. D66 wil dit oplossen door essentiële geneesmiddelen waar mogelijk voortaan weer in Europa te produceren.”
Investeren in technologische innovatie en digitalisering in de zorg
D66 stimuleert de inzet van nieuwe technologieën en digitalisering om de zorg efficiënter, toegankelijker en toekomstbestendig te maken. Dit moet de werkdruk verlagen en meer tijd creëren voor persoonlijke zorg, en draagt bij aan innovatie in het zorgaanbod.
“We maken gebruik van technologie en digitalisering - digitaal toegankelijk en bruikbaar voor iedereen - om werkdruk te verminderen. Zo houden zorgverleners meer tijd over voor zorg voor patiënten.”
“Daarom investeren we in nieuwe technologie die zorgverleners ondersteunt en hun werk makkelijker maakt.”
Onderzoek naar inclusieve en genderspecifieke medicatie
D66 wil meer aandacht voor onderzoek naar de werking van medicatie bij verschillende groepen, met name vrouwen, om innovatie en effectiviteit te vergroten en bijwerkingen te verminderen. Dit draagt bij aan betere, meer gepersonaliseerde zorg.
“Er komt meer aandacht voor onderzoek naar de juiste behandeling van specifieke groepen. Voor een succesvolle behandeling is het belangrijk dat onderzoek inclusief is en rekening houdt met verschillende lichamen. Vrouwen ervaren bijvoorbeeld onnodig veel bijwerkingen bij medicijnen.”
JA21 richt zich vooral op het betaalbaar houden van zorg en het tegengaan van verspilling bij dure medicatie, met behoud van bestaande kostenbeheersingsmaatregelen zoals de 'sluis' voor dure geneesmiddelen. Innovatie wordt vooral gezocht in het efficiënter inzetten van bestaande middelen, het stimuleren van AI en digitale therapieën, maar er zijn geen concrete voorstellen om nieuwe medicatie sneller of ruimer te vergoeden in het basispakket. De partij is kritisch op groeiende zorguitgaven en stelt kostenbeheersing en efficiëntie boven uitbreiding van vergoedingen voor innovatieve geneesmiddelen.
Groei van zorgkosten door dure medicatie beperken
JA21 ziet de stijgende kosten van dure geneesmiddelen als een bedreiging voor de betaalbaarheid van de zorg en wil daarom bestaande remmen op vergoeding van nieuwe, dure medicatie behouden. Innovatie in vergoeding wordt niet nagestreefd; de nadruk ligt op kostenbeheersing en het tegengaan van verspilling.
“Het aandeel dure geneesmiddelen maakt momenteel daarbovenop zo’n 10% uit van het medisch specialistische zorgbudget. Een sterke groei gaat ten koste van andere zorg. Daarom moet de zogenoemde sluis voor dure geneesmiddelen in stand worden gehouden.”
“Betaalbaarheid van geneesmiddelen bewaken.”
“Verspilling van medicatie tegengaan.”
Efficiënter gebruik en innovatie via AI en digitale therapieën
JA21 ziet innovatie vooral in het efficiënter maken van zorgprocessen, onder meer door inzet van kunstmatige intelligentie en digitale therapieën, om zo de zorg betaalbaar te houden. Dit betreft echter vooral organisatie en procesinnovatie, niet het versnellen of verruimen van vergoeding voor nieuwe medicatie.
Geen uitbreiding vergoeding nieuwe medicatie in basispakket
JA21 doet geen voorstellen om innovatieve geneesmiddelen sneller of ruimer toe te laten tot het basispakket; de focus ligt juist op het kritisch beoordelen van meerwaarde en het schrappen van overbodige behandelingen.
“JA21 ziet voor het ZorgInstituut een nog belangrijker rol weggelegd om overbodige behandelingen zonder meerwaarde te schrappen.”
De PVV wil medicijntekorten aanpakken door meer productie in eigen land en apothekers meer vrijheid te geven bij schaarste. Dure medicijnen moeten sneller worden vergoed, en de partij pleit voor het volledig afschaffen van het eigen risico en het toevoegen van de tandarts aan het basispakket. Innovatie richt zich vooral op beschikbaarheid, betaalbaarheid en snelle vergoeding van nieuwe en dure medicatie.
Medicijntekorten aanpakken en productie in Nederland verhogen
De PVV ziet het tekort aan medicijnen als een groot probleem en wil dit oplossen door apothekers meer vrijheid te geven en de productie van medicijnen in Nederland te verhogen. Dit moet de beschikbaarheid van medicatie verbeteren en afhankelijkheid van het buitenland verminderen.
Dure medicijnen sneller vergoeden
De PVV vindt dat dure medicijnen veel sneller moeten worden vergoed, zodat patiënten niet onnodig hoeven te wachten op levensreddende behandelingen. Dit voorstel is gericht op het versnellen van toegang tot innovatieve en kostbare medicatie via het basispakket.
Eigen risico afschaffen en tandarts in het basispakket
Hoewel niet direct innovatief op het gebied van nieuwe medicatie, wil de PVV de zorg betaalbaarder maken door het eigen risico volledig af te schaffen en de tandarts terug te brengen in het basispakket. Dit verlaagt financiële drempels voor toegang tot zorg en medicatie.
De VVD wil innovatie in de zorg stimuleren, vooral door digitalisering, kunstmatige intelligentie en minder bureaucratie, maar is zeer kritisch over welke nieuwe medicatie en behandelingen in het basispakket komen. Alleen de meest effectieve en kostenefficiënte behandelingen worden vergoed, waarbij bestaande en nieuwe (dure) behandelingen streng worden getoetst op toegevoegde waarde.
Alleen effectieve en innovatieve behandelingen in het basispakket
De VVD wil het basispakket beperken tot de meest effectieve en innovatieve behandelingen, waarbij nieuwe en bestaande (dure) behandelingen kritisch worden herbeoordeeld op hun meerwaarde en maatschappelijke kosten. Dit moet leiden tot betere zorg en lagere kosten, maar betekent ook een kleiner basispakket. Innovatie wordt gestimuleerd, maar alleen als deze daadwerkelijk bijdraagt aan effectiviteit en doelmatigheid.
“De VVD wil het basispakket beperken tot de meest effectieve behandelingen, zodat de patiënt altijd de meest passende zorg krijgt. Om dit te bereiken, toetsen we steviger op wat er in het basispakket komt. Dit leidt tot een kleiner basispakket, maar vooral tot betere zorg.”
“Nieuwe en dure bestaande behandelingen worden opnieuw beoordeeld: Behandelingen in welzijn en de gezondheidszorg worden beoordeeld op de toegevoegde waarde van de behandeling ten opzichte van de bestaande alternatieven en maatschappelijke kosten.”
“Als een nieuwe, betere behandeling beschikbaar is, betalen we alleen nog voor die behandeling.”
“We vergoeden alleen effectieve en gecontracteerde zorg en kijken kritisch of behandelingen in het basispakket wel het meest effectief zijn.”
Innovatie stimuleren via digitalisering en minder regels
De VVD ziet digitalisering, robotisering en kunstmatige intelligentie als belangrijke middelen om innovatie in de zorg te versnellen, bureaucratie te verminderen en de kwaliteit te verbeteren. De overheid moet innovatie actief stimuleren en overregulering voorkomen, maar innovatie is geen doel op zich: het moet bijdragen aan betere en efficiëntere zorg.
“Digitalisering, robotisering en kunstmatige intelligentie zullen de komende decennia welzijn en gezondheid op veel vlakken verbeteren en de administratieve bureaucratie verminderen, arbeidsuren besparen en de kwaliteit van de zorg verbeteren. Deze innovatie moet gestimuleerd en gefinancierd worden, de overheid moet te veel regulering vooraf voorkomen.”
“De VVD kiest voor grondige vernieuwing, door kunstmatige intelligentie te omarmen en alle onnodige vertraging te schrappen.”
Productie en ontwikkeling van medicijnen in Nederland stimuleren
Om afhankelijkheid van het buitenland te verminderen en innovatie te bevorderen, wil de VVD de productie en ontwikkeling van medicijnen en hulpmiddelen in Nederland uitbreiden. Dit draagt bij aan leveringszekerheid en kan innovatie in de farmaceutische sector stimuleren.
“We willen uitbreiding van productie en ontwikkeling van medicijnen en hulpmiddelen in Nederland.”
BBB wil innovatie in de zorg stimuleren, maar is zeer kritisch op de vergoeding van nieuwe medicatie en behandelingen: alleen bewezen effectieve zorg hoort in het basispakket. Innovatie wordt vooral gezocht in digitalisering, standaardisatie en het terughalen van medicijnproductie naar Nederland, maar vergoeding van nieuwe (innovatieve) medicatie is strikt gebonden aan wetenschappelijke effectiviteit. BBB kiest voor strengere selectie van het basispakket en investeert in slimme, kostenbesparende zorginnovaties.
Alleen bewezen effectieve zorg in het basispakket
BBB wil het basispakket beperken tot zorg en medicatie die wetenschappelijk aantoonbaar effectief zijn. Nieuwe (innovatieve) behandelingen of medicatie worden alleen vergoed als ze beter presteren dan placebo; alternatieve of onbewezen therapieën verdwijnen uit het basispakket. Dit moet de zorg betaalbaar houden en ruimte geven voor innovatie die daadwerkelijk werkt.
“Alle bewezen niet werkzame zorg gaat uit de basisverzekering. Hierdoor kunnen de kosten van de basisverzekering voor iedereen omlaag en kunnen mensen die toch homeopathie of andere niet wetenschappelijk bewezen zorg willen, kiezen voor een aanvullende verzekering die hen past. Hierin willen wij strengere selectie vanuit het Zorginstituut Nederland (ZiN), met alle therapieën die niet beter presenteren dan placebo, geschrapt.”
Medicijnproductie terughalen naar Nederland
BBB ziet innovatie ook in het versterken van de eigen medicijnproductie, om leveringszekerheid en betaalbaarheid te vergroten. Dit is geen directe innovatie in nieuwe medicatie, maar wel in de manier waarop Nederland grip krijgt op essentiële geneesmiddelen.
“De productie van medicijnen moet zoveel mogelijk worden teruggehaald naar Nederland. Herdistributie van ongeopende verpakkingen medicatie gaat verspilling tegen. Dit bespaart geld, creëert werkgelegenheid en geeft ons controle over de productie van essentiële medicijnen.”
Slimme digitalisering en standaardisatie in de zorg
Innovatie wordt door BBB vooral gezocht in digitalisering, standaardisatie en het koppelen van systemen, zodat zorgverleners efficiënter kunnen werken en kosten dalen. Dit betreft vooral procesinnovatie, niet direct nieuwe medicatie, maar het kan de introductie van innovatieve zorg en behandelingen versnellen.
“Er is een eis nodig voor nieuwe zorgtechnologie om verschillende producten onderling aansluitbaar te maken. Zo hoeven zorgmedewerkers niet met acht apps te werken en werkt digitalisering daadwerkelijk tijd en kostenreducerend.”
“BBB wil de administratieve lasten in de zorg drastisch terugdringen. Daarom zetten wij in op verplichte standaardisatie van digitale gegevensuitwisseling tussen zorgaanbieders.”
Hergebruik van ongebruikte medicijnen wettelijk mogelijk maken
BBB wil verspilling tegengaan en de toegankelijkheid van medicatie verbeteren door hergebruik van ongebruikte medicijnen wettelijk toe te staan. Dit is een praktische innovatie in het medicatiebeleid.
“We maken hergebruik van ongebruikte medicijnen wettelijk mogelijk.”
De ChristenUnie is terughoudend met het toevoegen van nieuwe medicatie en zorg aan het basispakket en legt de nadruk op "passende zorg" en kosten-effectiviteit. Innovatie wordt vooral gezocht in het stimuleren van onderzoek naar specifieke aandoeningen, het inzetten van bewezen technologie en het aanpakken van medicijntekorten door Europese productie. Nieuwe behandelingen en medicatie komen alleen in het basispakket als ze aantoonbaar bijdragen aan een betekenisvol leven en effectief zijn.
Alleen passende en bewezen effectieve zorg in het basispakket
De ChristenUnie wil dat alleen zorg die aantoonbaar effectief is en bijdraagt aan een betekenisvol leven wordt vergoed vanuit het basispakket. Dit betekent een kritische selectie van nieuwe medicatie en behandelingen, waarbij kosten-effectiviteit en het voorkomen van overbehandeling centraal staan.
“Kosten-effectiviteitsstudies die bepalend zijn voor de keuzes voor het zorgverzekeringspakket nemen daarom ook een betekenisvol leven als uitgangspunt. Het Zorginstituut krijgt meer instrumenten om dit te sturen zodat alleen passende zorg in het zorgverzekeringspakket zit.”
Investeren in onderzoek naar postinfectieuze aandoeningen
De partij zet in op meer biomedisch onderzoek naar specifieke aandoeningen zoals long covid en ME/CVS, met behoud van expertisecentra en betere scholing van professionals. Dit is een voorbeeld van gerichte innovatie, maar vooral op het gebied van kennis en diagnostiek, niet direct op vergoeding van nieuwe medicatie.
“Er wordt meer geïnvesteerd in (biomedisch) onderzoek naar en behandeling van long covid en ME/CVS en andere PAIS (post acute infectiesyndromen). De opgerichte expertisecentra blijven behouden.”
Slimme technologie en AI alleen als bewezen effectief
De ChristenUnie staat open voor het gebruik van technologie en kunstmatige intelligentie in de zorg, mits deze bewezen effectief zijn en de privacy van patiënten gewaarborgd blijft. Innovatie wordt dus omarmd, maar alleen als deze daadwerkelijk meerwaarde heeft voor de patiënt.
“Slimme technologie die bewezen goed werkt in een zorginstelling of thuissituatie, wordt onderdeel van het dagelijkse leven en de zorgverlening. De bekostiging in de zorgwetten wordt hierop aangepast.”
“Kunstmatige intelligentie kan een middel tot mogelijke detectie zijn voor een arts, zolang de arts eindverantwoordelijk blijft en het middel niet interfereert met de goede relatie tussen arts en patiënt.”
Aanpak medicijntekorten door Europese productie
De ChristenUnie wil medicijntekorten tegengaan door productie van medicijnen op het Europese continent te stimuleren, om minder afhankelijk te zijn van internationale ketens. Dit is vooral een logistieke en strategische innovatie, niet direct gericht op vergoeding van nieuwe medicatie.
“Medicijntekorten pakken we aan. Om minder afhankelijk te worden van internationale productie, stimuleren we productie op het Europese continent.”
FVD is niet innovatief op het gebied van nieuwe medicatie of zorginnovatie, maar richt zich vooral op het terugbrengen van bestaande zorg (zoals fysiotherapie, anticonceptie en tandzorg) in het basispakket en het beperken van de invloed van verzekeraars en de farmaceutische industrie. Het programma bevat geen concrete voorstellen voor het stimuleren van nieuwe medicatie, zorginnovatie of het versneld toelaten/vergoeden van innovatieve behandelingen. De kern van hun visie is het herstellen van keuzevrijheid, het verminderen van bureaucratie en het uitbreiden van het basispakket met bekende zorgvormen.
Anticonceptie, fysiotherapie en tandzorg terug in basispakket
FVD wil bestaande zorgvormen zoals fysiotherapie, anticonceptie en tandzorg opnieuw opnemen in het basispakket om de toegankelijkheid en betaalbaarheid te vergroten. Dit is geen innovatie op het gebied van nieuwe medicatie, maar een uitbreiding van het basispakket met bekende zorg.
Beperken invloed farmaceutische industrie en verzekeraars
FVD wil de invloed van verzekeraars en de farmaceutische industrie beperken, maar doet geen concrete voorstellen voor het stimuleren van innovatie of het sneller toelaten/vergoeden van nieuwe medicatie. De nadruk ligt op autonomie van artsen en patiënten, niet op innovatie.
“Daarnaast beperken we de invloed van de verzekeraars en de farmaceutische industrie.”
mRNA-vaccins uit het basispakket
FVD wil mRNA-vaccins uit het basispakket halen, wat juist een beperking is op het gebied van vergoeding van nieuwe medicatie en innovatie.
“We halen de mRNA-vaccins uit het basispakket, zodat mensen niet langer verplicht meebetalen aan deze risicovolle middelen.”
BIJ1 pleit voor een volledig publiek zorgsysteem waarin alle zorg, inclusief medicijnen en tandheelkunde, wordt vergoed via een Nationaal Zorgfonds zonder eigen risico of premies. Ze willen standaardprijzen voor alle medicijnen, een publieke apotheekketen zonder winstoogmerk, en expliciet dat (nieuwe) medicatie breed toegankelijk en betaalbaar blijft. Innovatie zit vooral in het radicaal publiek maken van het zorgstelsel en het garanderen van vergoeding van alle zorg en medicatie in het basispakket.
Nationaal Zorgfonds dekt alle zorg en medicijnen
BIJ1 wil de zorgverzekeraars vervangen door een Nationaal Zorgfonds dat alle zorg, inclusief tandheelkunde en medicijnen, dekt zonder eigen bijdragen of premies. Dit fonds zorgt ervoor dat nieuwe en bestaande medicatie automatisch onder het basispakket vallen, waarmee BIJ1 zich onderscheidt door maximale toegankelijkheid en vergoeding van medicatie te garanderen.
“We zetten een Nationaal Zorgfonds op dat de zorgverzekeraars gaat vervangen. Het Nationaal Zorgfonds gaat alle zorg en tandheelkunde dekken. Iedereen in Nederland is verzekerd onder dit fonds zonder dat daar actieve inschrijving voor nodig is. Alle directe maandelijkse premies en eigen bijdragen worden afgeschaft en vervangen door een inkomensafhankelijke, progressieve zorgpremie.”
Publieke apotheekketen met standaardprijzen en zonder winstoogmerk
Om de toegankelijkheid en betaalbaarheid van (nieuwe) medicatie te waarborgen, wil BIJ1 een door de overheid gesubsidieerde apotheekketen oprichten met transparante standaardprijzen en zonder winstoogmerk. Dit voorkomt prijsopdrijving en maakt innovatieve medicatie sneller en goedkoper beschikbaar.
(Hormoon)behandelingen en operaties voor trans personen zonder restricties vergoed
BIJ1 wil dat (nieuwe) medische behandelingen voor trans personen, zoals hormoonbehandelingen en operaties, volledig worden vergoed zonder toestemming van experts of verzekeringen. Hiermee garanderen ze dat innovatieve zorg voor specifieke doelgroepen direct toegankelijk en vergoed is.
“(Hormoon)behandelingen en operaties worden vergoed, zonder toestemming van ‘experts’ en verzekeringen.”
BVNL is kritisch over de vergoeding van zorg en medicatie in het basispakket en pleit voor meer individuele keuzevrijheid, minder bureaucratie en marktwerking. Innovatie wordt vooral gezocht in het verlagen van medicijnprijzen tot het EU-laagste niveau en het schrappen van overheidsbemoeienis, maar er zijn weinig concrete voorstellen voor het stimuleren van nieuwe medicatie of het uitbreiden van vergoedingen. De partij wil vooral transparantie, deregulering en autonomie voor de patiënt, met slechts één expliciete uitbreiding van het basispakket: de anticonceptiepil.
Medicijnprijzen maximaal op EU-laagste niveau
BVNL wil dat medicijnen in Nederland niet duurder zijn dan in andere EU-landen, om zo de kosten te drukken en toegang te waarborgen. Dit is een prijsmaatregel, geen innovatiebeleid, maar het raakt direct aan de vergoeding van medicatie.
“Medicijnen zijn in Nederland niet duurder dan de laagste prijs waarvoor ze elders in de EU worden aangeboden.”
Anticonceptiepil terug in het basispakket
De enige expliciete uitbreiding van het basispakket betreft de anticonceptiepil, die volledig vergoed moet worden voor alle vrouwen vanaf de vruchtbare leeftijd.
“De anticonceptiepil wordt volledig vergoed voor alle vrouwen vanaf de vruchtbare leeftijd. Terugkeer van de pil in het basispakket moet tot minder ongewenste zwangerschappen, minder abortussen en minder gezinsproblematiek leiden.”
Minder bureaucratie en meer keuzevrijheid voor patiënten
BVNL wil zorg in natura afschaffen en alle zorg via een persoonsgebonden budget (PGB) laten verlopen, zodat patiënten zelf kunnen bepalen welke zorg en medicatie zij inkopen. Dit is een systeeminnovatie gericht op autonomie, niet op het stimuleren van nieuwe medicatie.
“Zorg in natura wordt afgeschaft en alle zorg gaat worden aangeboden via een Persoonsgebonden Budget (PGB). Dit geeft zorgbehoevenden regie over hun zorgtraject, vermindert bureaucratie en sluit aan bij het streven van BVNL naar minder overheidsbemoeienis en meer individuele autonomie.”
Deregulering en ruimte voor innovatie in de zorg
BVNL wil samen met zorgverleners regels schrappen die innovatie en goedkopere, betere of slimmere zorg in de weg staan. Dit is een indirecte stimulans voor innovatie, maar zonder concrete voorstellen voor nieuwe medicatie of vergoedingen.
“Samen met zorgverleners wordt bekeken waar verspilling zit, waar wet- en regelgeving efficiëntie in de weg staat en waar deregulering mogelijk is. Deze regels worden aangepast als ze goedkopere, betere of slimmere zorg in de weg staan.”
Het CDA wil innovatie in de zorg stimuleren door ruimte te geven aan zorginnovaties, snelle toepassing van succesvolle pilots, en het oprichten van een Nationaal Zorgplatform voor datagedreven werken. Tegelijkertijd pleit het CDA voor strengere en transparantere toelating van nieuwe medicatie tot het basispakket, waarbij alleen bewezen effectieve zorg wordt vergoed. De partij zet in op het regelmatig herbeoordelen van dure medicijnen en het vergroten van de bevoegdheden van het Zorginstituut Nederland.
Ruimte voor zorginnovaties en snelle opschaling
Het CDA wil dat zorginnovaties sneller en breder worden toegepast, onder meer door wetgeving aan te passen en samenwerking tussen partijen te stimuleren. Door een regelarme omgeving te creëren, moeten succesvolle pilots eenvoudiger landelijk uitgerold kunnen worden.
“Zorginnovaties – mede op basis van succesvolle pilots – willen we snel en breed toepassen, door waar nodig wetgeving aan te passen en samenwerking tussen zorginstellingen, verzekeraars, gemeenten en innovatieve ecosystemen af te dwingen.”
“We geven ruimte voor het ontwikkelen van zorginnovaties binnen een regelarme omgeving. Op die manier kunnen vernieuwingen eenvoudiger worden doorgevoerd. Het wordt makkelijker om goede pilot-initiatieven landelijk uit te rollen.”
Strengere en transparantere toelating van nieuwe medicatie tot het basispakket
Het CDA wil dat alleen bewezen effectieve zorg en medicatie in het basispakket worden opgenomen. Het Zorginstituut Nederland krijgt meer bevoegdheden om toelating te toetsen en bestaande pakketten te evalueren, met speciale aandacht voor dure medicijnen.
“In het basispakket verzekeren we bewezen effectieve zorg. Het Zorginstituut Nederland moet strenger en transparanter toetsen bij toelating en vaker het bestaande pakket evalueren, mede op basis van data en transparantie over prestaties. Bewezen niet-effectieve zorg moet uit het pakket. Dat geldt ook voor (her)beoordelen van effectiviteit van dure medicijnen. We willen de bevoegdheden van het Zorginstituut daartoe vergroten.”
Nationaal Zorgplatform voor datagedreven innovatie
Het CDA wil een digitale infrastructuur en een Nationaal Zorgplatform oprichten om datagedreven werken en innovatie in de zorg te bevorderen. Dit moet leiden tot betere gegevensuitwisseling en snellere implementatie van nieuwe technologieën.
“We willen een Nationaal Zorgplatform oprichten om datagestuurd werken in de zorg te bevorderen. We willen een digitale infrastructuur met open standaarden en afdwingbare afspraken.”
NSC wil innovatie in de zorg versnellen, maar alleen als deze aantoonbaar de kwaliteit verbetert en kosten verlaagt. Nieuwe, dure geneesmiddelen worden kritisch beoordeeld en alleen onder strikte voorwaarden toegelaten tot het basispakket, met nadruk op Europese samenwerking voor lagere prijzen. De partij kiest voor snelle structurele financiering van bewezen innovaties, maar is terughoudend met het vergoeden van niet-bewezen zorg.
Snellere structurele financiering voor bewezen innovaties
NSC vindt dat innovaties die de zorg aantoonbaar verbeteren én goedkoper maken, sneller structurele financiering moeten krijgen. Dit moet innovatie stimuleren, mits het leidt tot betere en betaalbare zorg. De eindgebruiker (patiënt of zorgprofessional) moet betrokken worden bij de ontwikkeling.
“Voor innovaties die de zorg aantoonbaar kwalitatief verbeteren en goedkoper maken moet sneller structurele financiering komen.”
“Goede ICT en technologie moeten ruim baan krijgen, waarbij duidelijk moet zijn wie deze ICT-voorzieningen en technologie financiert. Belangrijk is dat de eindgebruiker, de patiënt en/of zorgprofessional, wordt betrokken bij de ontwikkeling van innovaties.”
Strenge toelating en Europese inkoop van nieuwe, dure geneesmiddelen
NSC stelt scherpe voorwaarden aan de toelating en het gebruik van nieuwe, dure geneesmiddelen in het basispakket. De partij wil Europese samenwerking om de marktmacht te vergroten en zo lagere prijzen te bedingen, waarmee innovatie betaalbaar blijft.
“Ook stellen we scherpe voorwaarden voor het toelaten en het gebruik van nieuwe, dure geneesmiddelen. We gaan Europees samenwerken om dure medicijnen in te kopen zodat we onze marktmacht verstevigen en lagere prijzen kunnen bedingen.”
Niet-bewezen zorg uit het basispakket halen
NSC wil het basispakket zuiveren van zorg waarvan de effectiviteit niet is bewezen, om ruimte te maken voor innovatieve en bewezen effectieve behandelingen en middelen.
“Daarnaast wordt bekeken welke niet bewezen zorg uit het basispakket gehaald kan worden.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) pleit voor een toegankelijker en eerlijker zorgsysteem waarin innovatieve en nieuwe medicatie sneller en breder worden vergoed vanuit het basispakket, ook als deze nog niet volledig zijn getoetst. Ze willen hoge medicijnprijzen tegengaan, monopolieposities van farmaceuten doorbreken en inzetten op transparantie en betaalbaarheid, zodat iedereen toegang heeft tot noodzakelijke behandelingen.
Nieuwe, nog niet volledig getoetste behandelingen vergoeden
PvdD wil dat ook behandelingen die nog niet volledig zijn getoetst, maar waarvoor geen alternatief is, vanuit het basispakket worden vergoed. Dit moet voorkomen dat patiënten zonder opties komen te zitten en bevordert de toegang tot innovatieve zorg.
“Patiënten in zulke situaties hebben vaak geen alternatief dan een behandeling die nog niet volledig getoetst is. Ook deze behandelingen moeten vanuit het basispakket vergoed worden, zodat iedereen toegang tot een behandeling heeft.”
Medicijnprijzen transparant maken en monopolie doorbreken
De partij wil exorbitante winsten van farmaceuten tegengaan door de opbouw van medicijnprijzen openbaar te maken en waar mogelijk goedkopere, merkloze medicijnen te gebruiken. Een monopolie op een medicijn mag geen belemmering vormen voor toegankelijkheid.
“Om te hoge medicijnprijzen te voorkomen en leveringszekerheid te behouden, wordt de opbouw van medicijnprijzen openbaar en waar mogelijk worden goedkopere, merkloze medicijnen gebruikt. Een monopolie op een medicijn mag geen belemmering vormen voor de toegankelijkheid ervan.”
Uitbreiding basispakket met preventie, mondzorg en anticonceptie
PvdD wil het basispakket uitbreiden met preventieve zorg, mondzorg, fysiotherapie en anticonceptie, zodat deze breed toegankelijk en vergoed worden. Dit verlaagt drempels voor nieuwe en noodzakelijke zorgvormen.
“We komen met een zorgfonds met een uitgebreide dekking, ook voor mondzorg, fysiotherapie en (definitieve) anticonceptie. Het zorgstelsel en de bijbehorende vergoedingen van verzekeraars zijn te veel gericht op behandelingen en medicatie. Uitgaven voor of kosten van preventie – zoals de diëtist, verslavingszorg en hulp bij stoppen met roken – komen in het basispakket en worden volledig vergoed.”
Meer aandacht voor diversiteit in medicijnontwikkeling
De partij wil meer aandacht voor diversiteit binnen medicijnontwikkeling, zodat gezondheidsverschillen tussen groepen worden verkleind en zorg innovatiever en inclusiever wordt.
“Er komt meer aandacht voor diversiteit binnen zorgopleidingen, zorgbehandelingen en bij medicijnontwikkeling. Hierbij valt te denken aan gezondheidsgerelateerde verschillen tussen sociaaleconomische status, sekse, gender, cultuur en etniciteit.”
De SGP is terughoudend in het uitbreiden van het basispakket met nieuwe medicatie en zorg, en legt de nadruk op kosteneffectiviteit en bewezen effectiviteit. Innovatie wordt vooral gezocht in het verbeteren van onderzoek naar volksziekten en het efficiënter maken van het basispakket, maar niet in het ruimhartig toelaten of vergoeden van nieuwe (dure) medicatie. De partij wil dat alleen zorg die bewezen effectief is, collectief wordt gefinancierd, en zet in op doorlopend onderzoek naar een kosteneffectiever basispakket.
Alleen bewezen effectieve zorg in basispakket
De SGP wil dat alleen zorg en medicatie die bewezen effectief zijn, worden opgenomen en vergoed in het basispakket. Dit betekent een kritische houding ten opzichte van het toelaten van nieuwe, mogelijk dure behandelingen of medicijnen zonder voldoende wetenschappelijk bewijs. Hiermee wil de partij de betaalbaarheid en doelmatigheid van het zorgstelsel waarborgen.
“Zorg die niet-bewezen effectief is, wordt niet (langer) collectief gefinancierd.”
Doorlopend onderzoek naar kosteneffectiever basispakket
De SGP pleit voor continu onderzoek om het basispakket (kosten)effectiever te maken, wat kan leiden tot aanpassingen in de samenstelling en vergoeding van zorg en medicatie. Innovatie wordt hier vooral gezien als het verbeteren van doelmatigheid en het prioriteren van onderzoeksmiddelen voor volksziekten, niet als het stimuleren van snelle opname van nieuwe medicatie.
Maximeren bijbetaling geneesmiddelen
De SGP wil de jaarlijkse bijbetaling voor geneesmiddelen blijven maximeren, waarmee ze inzet op financiële bescherming van patiënten, maar zonder expliciet ruimte te bieden voor innovatieve, dure medicatie in het basispakket.
“Ook de komende periode wordt de bijbetaling voor geneesmiddelen gemaximeerd per jaar.”
50PLUS richt zich in haar verkiezingsprogramma vooral op het toegankelijk en betaalbaar houden van zorg voor ouderen, met nadruk op eerstelijnszorg, mantelzorg en het verminderen van bureaucratie. Er worden geen concrete voorstellen gedaan over innovatie op het gebied van nieuwe medicatie, toelating van innovatieve behandelingen of uitbreiding van het basispakket met nieuwe geneesmiddelen. Het programma legt de nadruk op bestaande zorgstructuren en rechten voor ouderen, niet op innovatie of vergoeding van nieuwe medicatie.
Focus op toegankelijke en betaalbare zorg voor ouderen
50PLUS wil vooral de bestaande zorg toegankelijker en betaalbaarder maken voor ouderen, met aandacht voor eerstelijnszorg, mantelzorg en het verminderen van het eigen risico. Innovatie in medicatie of uitbreiding van het basispakket met nieuwe geneesmiddelen wordt niet expliciet genoemd; de partij kiest voor versterking van bestaande voorzieningen en rechten.
“We willen een waardige, toegankelijke en toekomstbestendige zorg voor iedereen. We pleiten daarom voor het versterken van de eerstelijnszorg, betere ondersteuning van mantelzorgers en structurele investeringen in ouderenzorg en verpleeghuizen.”
“Een recht voor alle inwoners op passende zorg.”
“Een verlaging van het eigen risico zorg, op een manier die mensen met een laag inkomen ook werkelijk meer oplevert.”
DENK richt zich vooral op het betaalbaar en toegankelijk maken van zorg, met nadruk op het uitbreiden van het basispakket en het verlagen van kosten voor patiënten. Innovatie op het gebied van nieuwe medicatie wordt vooral gezocht in het beperken van winsten van de farmaceutische industrie en het centraal inkopen van geneesmiddelen, maar er zijn geen uitgesproken voorstellen voor het stimuleren van de ontwikkeling of snelle toelating van nieuwe medicatie. De partij wil vooral bestaande zorg en vergoedingen uitbreiden, niet zozeer vernieuwen.
Uitbreiding basispakket met extra zorgvormen
DENK wil het basispakket uitbreiden met mondzorg, tandheelkundige controles en fysiotherapie, zodat meer zorgvormen voor iedereen toegankelijk en vergoed worden. Dit is vooral gericht op het verbeteren van de toegankelijkheid en het verlagen van drempels voor bestaande zorg, niet op het versnellen van vergoeding van nieuwe medicatie.
“Wij breiden het basispakket uit. Mondzorg, tandheelkundige controles en fysiotherapie komen terug in het pakket.”
Verlaging medicijnprijzen door centrale inkoop en winstbeperking
Om nieuwe en bestaande medicatie betaalbaar te houden, wil DENK de prijzen van geneesmiddelen verlagen via centrale inkoop en het beperken van winsten in de farmaceutische industrie. Dit is vooral een kostenmaatregel en geen innovatiebeleid gericht op het versnellen van toegang tot nieuwe medicijnen.
GroenLinks-PvdA zet sterk in op het toegankelijk en betaalbaar maken van noodzakelijke zorg, waarbij meer zorg in het basispakket wordt opgenomen en de macht van de farmaceutische industrie wordt beteugeld. Innovatie wordt vooral gezocht in het gezamenlijk inkopen van medicijnen, het stimuleren van onderzoek naar effectiviteit en dosering, en het vergroten van de Europese onafhankelijkheid in medicijnproductie. Hun visie draait om solidariteit, transparantie en het terugdringen van marktwerking en winstbejag in de zorg.
Meer noodzakelijke zorg in het basispakket
GroenLinks-PvdA wil het basispakket uitbreiden met meer noodzakelijke zorg, zodat mensen geen rekening krijgen voor essentiële behandelingen en hulpmiddelen. Dit verlaagt de financiële drempel voor patiënten en vergroot de solidariteit in het zorgstelsel.
“Voor noodzakelijke zorg zou je geen rekening moeten krijgen. Die kosten betalen we gezamenlijk. Dat is solidariteit. Brillen voor kinderen en spraakcomputers komen in het basispakket. Een bezoek aan de tandarts of de fysiotherapeut wordt weer vergoed uit het basispakket.”
Strengere regulering en transparantie farmaceutische industrie
De partij wil innovatie en betaalbaarheid bevorderen door de farmaceutische industrie strenger te reguleren, gezamenlijke inkoop van medicijnen te stimuleren, en prijstransparantie af te dwingen. Dit moet voorkomen dat nieuwe medicatie onnodig duur wordt en zorgt ervoor dat innovatie ten goede komt aan de patiënt, niet aan winstmaximalisatie.
“We gaan meer medicijnen gezamenlijk inkopen, strengere eisen stellen aan publieke subsidies en prijstransparantie afdwingen. Het wordt makkelijker voor apothekers om geneesmiddelen uit te wisselen en uit andere landen te importeren. Ook bevorderen we onderzoek naar de effectiviteit en dosering van medicijnen, zodat er niet onnodig dure medicijnen worden voorgeschreven.”
Onafhankelijker van buitenlandse medicijnen
GroenLinks-PvdA wil de afhankelijkheid van buitenlandse medicijnproductie verminderen door samen met Europese partners de productie van essentiële medicijnen terug naar Europa te halen. Dit vergroot de leveringszekerheid en stimuleert innovatie binnen Europa.
“We gaan samen met Europese partners zorgen voor meer grip op onze medicijnen en de productie van onmisbare medicijnen terugbrengen naar Europa.”