Verkiezingsprogramma's 2025 overWelke partijen investeren in defensie
BBB kiest voor substantiële investeringen in defensie, met als doel een sterke, geloofwaardige krijgsmacht en versterking van de Nederlandse defensie-industrie. De partij steunt het verhogen van de defensie-uitgaven richting 3,5% van het BBP in 2035, maar koppelt dit aan realistische voorwaarden en wil dat investeringen bijdragen aan zowel veiligheid als economische groei. BBB benadrukt strategische autonomie, innovatie en een evenwichtige lastenverdeling binnen de NAVO.
Structureel verhogen van defensie-uitgaven richting 3,5% BBP
BBB wil de Nederlandse defensie-uitgaven fors verhogen, met het groeipad naar 3,5% van het BBP in 2035 als uitgangspunt. Dit moet leiden tot een geloofwaardige, moderne krijgsmacht die Nederland en zijn NAVO-verplichtingen serieus neemt. Tegelijkertijd stelt BBB voorwaarden: investeringen mogen niet ten koste gaan van sociale voorzieningen en moeten bijdragen aan de economie en strategische autonomie.
“BBB steunt het versterken van de NAVO en het verhogen van de Nederlandse defensie uitgaven. We nemen het groeipad naar 3,5% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) in 2035 als uitgangspunt.”
“In dat kader is BBB bereid om het door het CPB geschetste ingroeipad naar 3,5% BBP in 2035 als uitgangspunt te nemen, waarbij we ons in de komende kabinetsperiode conformeren aan een structurele intensivering van ruim zes miljard euro in 2030.”
“Maar: BBB legt zich nu nog niet vast op het bereiken van 3,5% BBP en ruim 19,3 miljard euro in 2035. Zulke bedragen kunnen en mogen niet per definitie ten koste gaan van andere zaken die voor BBB essentieel zijn: de betaalbaarheid en instandhouding van de huidige AOW, ons sociale zekerheids stelsel, goede en toegankelijke gezondheidszorg, een ronkende economie met een sterke mkbsector, goede infrastructuur en een leefbaar platteland.”
“Daarom hanteren we als BBB tien duidelijke voorwaarden, waaronder een eerlijke lastenverdeling tussen NAVOpartners, geen financiering via Europese schulden of giften en een groeipad dat aanpasbaar is bij veranderende dreigingen.”
Investeren in Nederlandse defensie-industrie en strategische autonomie
BBB wil dat defensie-investeringen bijdragen aan de versterking van de Nederlandse industrie en strategische autonomie. Minimaal 50% van de defensiematerieeluitgaven moet in Nederland landen, met expliciete opdrachten aan bedrijven buiten de Randstad. Innovatie, technologische ontwikkeling en samenwerking tussen industrie en defensie zijn hierbij speerpunten.
“Een Wet Strategische Defensieproductie (WSDP), waarin we vast leggen dat minimaal 50 procent van de Defensiematerieeluitgaven uiteindelijk in Nederland moet landen.”
“Investeringen moeten bijdragen aan: Operationele slagkracht, gereedheid innovatief vermogen en munitievoorraden; Versterking van de Nederlandse defensieindustrie en strategische autonomie;”
“De maritieme sector, waaronder de scheepsbouw, moet worden versterkt en de strategische rol voor Defensie moet optimaal worden benut.”
“We kiezen ervoor om technologie in te zetten om de efficiëntie van de krijgsmacht te vergroten en onze manschappen zo min mogelijk in gevaar te brengen. We zullen procesmatige barrières en bureaucratie wegnemen om snelle en effectieve innovatie binnen Defensie en de bijbehorende industrie te garanderen.”
Investeren in modern materieel en personele groei krijgsmacht
BBB wil gericht investeren in modern materieel, zoals een tweede tankbataljon en geavanceerde drones, en in de groei van het personeelsbestand van de krijgsmacht. Dit moet de operationele slagkracht vergroten en Nederland in staat stellen een volwaardige bijdrage te leveren aan de NAVO.
“Om onze gevechtskracht en operationele slagvaardigheid verder te vergroten, zal BBB stevig investeren in modern materieel en de personele groei van de krijgsmacht.”
“Nederland zal overgaan op aanschaf van een tweede tankbataljon diep geïntegreerd met onbemande systemen, wezenlijk voor de slagkracht van onze landmacht en onze bijdrage aan de NAVO.”
“Daarom wordt geïnvesteerd in geavanceerde drone carriers, die onze maritieme slagkracht en inzetbaarheid over de hele wereld vergroten.”
Defensie-investeringen koppelen aan infrastructuur en regionale economie
BBB wil defensie-uitgaven inzetten voor bredere maatschappelijke doelen, zoals het versterken van infrastructuur en het stimuleren van regionale economieën. Investeringen in infrastructuurprojecten moeten bijdragen aan zowel militaire inzetbaarheid als economische ontwikkeling.
“Door dit project te koppelen aan Defensieuitgaven, maken we dubbel rendement: voor onze veiligheid én onze economie. Investeringen in infrastructuur en mobiliteit leveren bovendien werkgelegenheid op in bouw, onderhoud en logistiek, met name in regio’s die nu worden achtergesteld.”
“We investeren in een strategisch spoor en wegennet. Ook verkennen we landaanwinning voor strategische doeleinden, waaronder voedselzekerheid, aan de Zeeuwse en Friese kust.”
“We erkennen en benutten de strategische militaire mobiliteitsvoordelen van belangrijke infrastructuurprojecten die zich daarvoor lenen. We laten deze expliciet meetellen binnen onze NAVO verplichtingen voor defensieuitgaven aan infrastructuur.”
De ChristenUnie kiest voor een forse verhoging van het defensiebudget en wil structureel voldoen aan de NAVO-norm, met als doel de krijgsmacht te versterken en de internationale veiligheid te waarborgen. Ze koppelen deze investeringen aan economische groei, innovatie en het versterken van de defensie-industrie, en pleiten daarnaast voor maatschappelijke of militaire dienstplicht voor jongeren. De partij ziet defensie als onderdeel van een integraal veiligheidsbeleid, waarbij ook cyberveiligheid en Europese samenwerking centraal staan.
Forse verhoging defensiebudget tot NAVO-norm
De ChristenUnie wil fors investeren in defensie om te voldoen aan de NAVO-norm van 3,5% van het BBP in 2035, en daarnaast 1,5% aan infrastructuur die defensie ten goede komt. Dit is een duidelijke keuze voor structurele verhoging van het defensiebudget, met het oog op veiligheid, internationale verplichtingen en versterking van de krijgsmacht.
“We investeren de komende jaren fors in defensie om te kunnen voldoen aan de NAVO-norm om in 2035 3,5% van ons BBP uit te geven aan defensie en daarnaast 1,5% aan bijvoorbeeld infrastructuur die ook defensie ten goede komt.”
“De forse uitbreiding van het defensiebudget gaat waar mogelijk gepaard gaan met de groei van de Nederlandse defensie-industrie en met onderzoek en ontwikkeling, zodat investeringen vanuit belastinggeld voor een deel terugkeren in de vorm van economische groei, innovaties en groei van werkgelegenheid.”
“Nederland gaat zich houden aan de afspraken en voldoen aan de internationale normen. Daarom geven we 3.5% van ons nationale inkomen uit aan defensie...”
Investeren in defensie-infrastructuur, personeel en innovatie
Naast het verhogen van het budget, wil de ChristenUnie investeren in fysieke ruimte (kazernes, oefenterreinen), personeel (dienstplicht en werving), en technologische innovatie (cyberveiligheid, unieke capaciteiten). Dit moet de basisgereedheid en slagkracht van de krijgsmacht vergroten.
“Naast financiële ruimte is er fors meer fysieke ruimte nodig om te kunnen uitbreiden en om meer op Nederlands grondgebied te kunnen oefenen. De uitbreiding van kazernes en oefenterreinen gebeurt altijd in afstemming met lokale overheden.”
“Het moet gewoon worden dat iedere Nederlander zich een specifieke periode van zijn leven inzet voor de gemeenschap. Iedereen vervult dienstplicht, maatschappelijk of militair.”
“De basisgereedheid van onze krijgsmacht moet op orde zijn, zodat de krijgsmacht aan de hoofdtaken kan blijven voldoen.”
“Ook investeren we in luchtverdediging en veilige communicatie, en zorgen we ervoor dat eenheden van de krijgsmacht in staat zijn gevechtstaken uit te voeren en zich hierop voor te bereiden.”
“Daarnaast zet Nederland in op hoogtechnologische capaciteiten, om te kunnen optreden tegen dreigingen vanuit het cyberdomein en hybride dreigingen.”
“Extra geld voor defensie gebruiken we daarom ook voor het verbeteren van cyberveiligheid.”
Europese samenwerking en strategische autonomie versterken
De ChristenUnie koppelt defensie-investeringen aan versterking van de Europese pijler binnen de NAVO en het vergroten van strategische autonomie, onder meer door gezamenlijke ontwikkel- en inkoopprogramma’s en een Europese cloudoplossing.
“Daarom moet de samenwerking binnen de Europese pijler van de NAVO worden versterkt. Dit doen we door investeringen, werkwijze en strategieën beter op elkaar aan te laten sluiten (bijvoorbeeld via het NAVO Defensieplanningsproces).”
“Binnen de Europese Unie kan efficiënter gebruik worden gemaakt van nationale defensiebudgetten door gemeenschappelijke ontwikkel- en inkoopprogramma’s.”
“Voor het waarborgen van onze strategische autonomie is het hebben van een Europese cloudoplossingen noodzakelijk. Nederland zet zich in om dit te realiseren.”
JA21 profileert zich als dé partij die fors wil investeren in defensie, met als doel een sterke, schaalbare en moderne krijgsmacht die Nederland zelfstandig kan beschermen. De partij wil structureel het defensiebudget verhogen tot 5% van het BBP in 2035, arbeidsvoorwaarden verbeteren, en de defensie-industrie versterken. JA21 pleit voor wettelijke verankering van de NAVO-norm, grootschalige materiële investeringen, en uitbreiding van het personeelsbestand tot 200.000 medewerkers.
Structureel verhogen defensiebudget tot 5% BBP
JA21 wil het defensiebudget fors verhogen, met een duidelijke groeilijn naar 5% van het BBP in 2035. Dit is veel hoger dan de huidige NAVO-norm en wordt gepresenteerd als noodzakelijk om Nederland weerbaar te maken tegen toenemende dreigingen. De partij wil deze investeringen wettelijk verankeren en niet-benutte middelen reserveren voor toekomstige materiële aankopen.
“Wij werken lineair toe naar 3,5% + 1,5% van het nationaal inkomen aan defensie(gerelateerde)-uitgaven in 2035.”
“JA21 heeft de afgelopen jaren bewezen dé defensiepartij van Nederland te zijn, met onder meer de hoogste doorgerekende defensie-uitgaven in het verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2023, en het wettelijk verankeren van de 2% NAVO-norm.”
“Lineair groeien naar uitgaven van 5% van het BBP in 2035.”
Uitbreiding en modernisering van de krijgsmacht
JA21 wil de krijgsmacht fors uitbreiden en moderniseren, met investeringen in personeel, materieel, technologie en infrastructuur. Het personeelsbestand moet groeien naar 200.000 medewerkers, arbeidsvoorwaarden worden verbeterd, en er komt meer aandacht voor innovatie en digitale veiligheid. Ook wordt ingezet op uitbreiding van de marine, landmacht en luchtmacht.
“Groeien naar een schaalbaar personeelsbestand van 200.000 militairen, reservisten en burgers.”
“De marine voorzien van onderzeebootbestrijdingseenheden, moderne fregatten en UAV’s. We versterken de maritieme ondersteuningsbases in Vlissingen en Eemshaven.”
“De luchtmacht uitbreiden met meer F35’s, extra helikoptercapaciteit en tactische en strategische luchttransportmiddelen. Nederland investeert bovendien in satellietcapaciteit en digitale beveiliging van communicatie- en informatie-infrastructuur.”
“De krijgsmacht moet op innovatieve wijze de laatste technologische ontwikkelingen toepassen in de organisatie, waaronder met de integratie van drones en AI.”
Versterking van de Nederlandse defensie-industrie
JA21 wil de Nederlandse defensie-industrie versterken door belemmerende regelgeving te schrappen en langdurige opdrachten te verstrekken. Dit moet innovatie en werkgelegenheid stimuleren en Nederland minder afhankelijk maken van buitenlandse leveranciers.
“Voor de defensie-industrie schrapt JA21 belemmerende regelgeving en zet het in op langdurige opdrachten binnen Nederland.”
“De Nederlandse defensie-industrie versterken door minder belemmerende regelgeving en vergunningseisen, en door het verstrekken van langdurige opdrachten. Zo stimuleren we innovatie en werkgelegenheid in eigen land.”
Geen EU-leger, alleen inzet bij Nederlands belang
JA21 is tegen de vorming van een EU-leger en wil alleen militaire inzet als er een aantoonbaar Nederlands belang of mandaat is. De partij benadrukt het belang van soevereiniteit en onafhankelijkheid binnen NAVO-verband.
“Geen EU-leger en geen militaire inzet zonder aantoonbaar Nederlands belang of mandaat.”
“Tegelijk blijven we als eerste alert op onze eigen soevereiniteit, en steunen dus geen EU-leger buiten NAVO, geen militair optreden zonder Nederlands belang, en geen afhankelijkheid van Amerikaanse ondersteuning voor strategische capaciteiten.”
De VVD kiest voor de grootste investering in defensie in decennia, met als doel een technologisch superieure en zelfstandige krijgsmacht die voldoet aan NAVO-verplichtingen. Ze willen de defensie-uitgaven structureel verhogen naar minimaal 3,5% van het BNP, wettelijk vastleggen, en investeren breed in modern materieel, innovatie en personele versterking. De partij verschuift middelen van ontwikkelingssamenwerking naar defensie en benadrukt het belang van een sterke Nederlandse en Europese defensie-industrie.
Structurele verhoging defensiebudget naar 3,5% BNP
De VVD wil het defensiebudget structureel verhogen naar minimaal 3,5% van het BNP, ruim boven de huidige NAVO-norm, en dit wettelijk vastleggen. Hiermee willen ze de krijgsmacht moderniseren, de NAVO-verplichtingen nakomen en Nederland minder afhankelijk maken van andere landen. Dit is een van de meest concrete en ambitieuze investeringsvoorstellen in defensie van alle partijen.
“Op termijn is een investering van tenminste 3,5% is nodig om onze krijgsmacht te moderniseren en onze NAVO-verplichtingen na te komen; een eerlijke contributie is de logische en morele verplichting van elke bondgenoot.”
“De VVD heeft de 2%-norm al als harde ondergrens wettelijk vastgelegd. Om ons land en onze krijgsmacht de zekerheid voor de lange termijn te geven die zij verdient, leggen we de geldende NAVO-norm van 3,5% als streefcijfer ook vast in de wet.”
“De VVD wil investeren in veiligheid en de defensie-uitgaven laten groeien naar 3,5% van onze economie.”
Investeren in modern materieel, innovatie en industrie
De VVD wil fors investeren in modern materieel, technologische innovatie en de Nederlandse defensie-industrie. Dit omvat onder meer hypersonische raketten, drones, luchtverdediging, infrastructuur en het stimuleren van innovatieclusters. Ze geven waar mogelijk de voorkeur aan Nederlandse ondernemers en willen ook Europese samenwerking en productie stimuleren.
“We investeren in de wapens van de toekomst, zoals hypersonische raketten en drones, en brengen de luchtverdediging snel op orde.”
“Daarom geven we bij militaire aankopen waar mogelijk voorkeur aan Nederlandse ondernemers op de terreinen waar onze industrie goed in is en investeren we in belangrijke innovatieve defensieclusters, bijvoorbeeld in de regio’s Eindhoven, Nijmegen en Twente.”
“Op Europees niveau pleiten we voor een Defensie-Innovatieautoriteit (EDIA) naar het model van het Amerikaanse DARPA.”
“We zetten in op gezamenlijke Europese orders voor materieel om onze eigen defensie-industrie te laten opschalen, de interoperabiliteit te vergroten, versnippering van de Europese defensie-industrie terug te brengen, en de strategische autonomie van Europa te versterken.”
Minder ontwikkelingssamenwerking, meer defensie
De VVD verschuift middelen van ontwikkelingssamenwerking naar defensie, in lijn met de veranderde geopolitieke realiteit. Ze stellen dat elke euro die in het buitenland wordt uitgegeven, moet bijdragen aan de eigen veiligheid, vrijheid en economie.
Personele versterking krijgsmacht
De VVD wil het personeelsbestand van de krijgsmacht fors uitbreiden, onder meer door het werven van meer militairen en reservisten, en overweegt zelfs herinvoering van de opkomstplicht als vrijwillige aanwas onvoldoende is.
“100.000 militairen en reservisten erbij: Defensie heeft een nieuw personeelsmodel nodig, waarbij naast beroepsmilitairen ook dienjaarders en reservisten een volwaardige rol hebben.”
“Als dit onvoldoende resultaat oplevert, overwegen we andere stappen, zoals de herinvoering van de opkomstplicht.”
Volt investeert structureel en substantieel in defensie, met een duidelijke focus op Europese samenwerking, gezamenlijke inkoop en het opbouwen van een volwaardige Europese krijgsmacht. De partij wil defensie-uitgaven richten op gezamenlijke Europese projecten, innovatie in de defensie-industrie stimuleren en de financiering transparant en doelmatig organiseren. Volt ziet investeren in defensie als noodzakelijk voor Europese veiligheid en onafhankelijkheid, maar wil dit altijd onder democratische controle en met oog voor sociale afwegingen.
Structureel investeren in Europese defensie
Volt pleit voor structurele investeringen in defensie, maar met nadruk op Europese samenwerking, gezamenlijke financiering en het voorkomen van verspilling door versnippering. De partij wil dat uitgaven boven de NAVO-norm van 2% bbp gericht worden op gezamenlijke Europese projecten, en dat investeringen transparant en doelmatig zijn.
“Er wordt structureel geïnvesteerd in wat écht nodig is, met focus op resultaat, niet alleen op hoeveel procent van het budget naar defensie gaat. De uitbreiding binnen defensie wordt gezamenlijk gefinancierd met eurobonds. Uitgaven boven de 2% van het bruto binnenlandse product (bbp) worden gericht op gezamenlijke Europese projecten.”
“De EU blijft haar internationale verplichtingen nakomen en versterkt het vertrouwen binnen de NAVO en andere bondgenootschappen.”
“Readiness 2030-investeringen worden zo veel mogelijk ondergebracht in langdurige raamovereenkomsten voor zekerheid en stabiliteit op de lange termijn.”
“Financieringsinstrumenten worden duidelijker zodat transparantie en doelmatigheid gewaarborgd zijn.”
Substantiële investeringen in de Europese defensie-industrie
Volt wil de Europese defensie-industrie versterken door substantiële investeringen, langlopende contractgaranties en goedkope leningen. Dit moet innovatie, schaalvergroting en onafhankelijkheid van niet-Europese leveranciers bevorderen.
“Er wordt substantieel geïnvesteerd in de Europese defensie-industrie in de vorm van langlopende contractgaranties, goedkope leningen en vergunningen voor nieuwe productielocaties, zodat de sector kan opschalen, er banen worden gecreëerd en gehele toeleveringsketens worden versterkt.”
Gezamenlijke Europese krijgsmacht en gezamenlijke inkoop
Volt streeft naar een volwaardige Europese krijgsmacht, gezamenlijke doctrine en centrale inkoop van materieel. Dit moet leiden tot meer efficiëntie, interoperabiliteit en een sterkere Europese positie binnen NAVO.
“Daarom bouwen we aan een Europese krijgsmacht die samenwerkt met de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) en die onder toezicht staat van het Europees Parlement.”
“De Europese Commissie krijgt de taak om defensieaanbestedingen te centraliseren, zodat de vraag wordt gebundeld en dubbele kosten worden voorkomen.”
“De defensie-industrieën van de lidstaten worden geïntegreerd om de interoperabiliteit van wapensystemen en strijdkrachten te verbeteren, zodat systemen van verschillende Europese leveranciers op elkaar aansluiten (zoals ook vereist is binnen de Europese strijdkrachten).”
Investeren in nucleaire veiligheid en modernisering
Volt wil samen investeren in de modernisering van Franse kernwapens en een sterker Europees nucleair veiligheidskader, met minder afhankelijkheid van de VS.
“De EU investeert samen in de modernisering van Franse kernwapens, gericht op het versterken van second strike-systemen in plaats van op het uitbreiden van het aantal kernkoppen.”
Investeren in digitale en cyberdefensie
Volt koppelt defensie-investeringen expliciet aan digitale infrastructuur en cyberweerbaarheid, als onderdeel van de verhoging van de NAVO-begroting.
“We investeren een deel van de verhoging van de NAVO-begroting in de ontwikkeling van de digitale infrastructuur binnen de EU. Dit speelt immers een sleutelrol in de strategische autonomie van de EU en in de verdediging tegen cyber- en hybride dreigingen.”
D66 investeert fors in defensie en wil voldoen aan de NAVO-norm, met een duidelijke focus op Europese samenwerking en strategische zelfstandigheid. De partij streeft naar een Europese krijgsmacht op de lange termijn en investeert in innovatie, technologie en de gereedheid van de krijgsmacht. D66 ziet defensie-uitgaven als essentieel voor veiligheid, maar wil deze niet ten koste laten gaan van onderwijs en het sociale vangnet.
Voldoen aan NAVO-norm en investeren in defensie
D66 wil minimaal voldoen aan de NAVO-afspraken voor defensie-uitgaven en investeert in de gereedheid van de krijgsmacht, inclusief personeel, materieel en infrastructuur. De partij ziet dit als noodzakelijk voor de veiligheid van Nederland en Europa.
“We komen de NAVO-afspraak na om minimaal 3,5% van het bbp aan defensie uit te geven en minimaal 1,5% van het bbp aan de kritieke infrastructuur, civiele paraatheid, veerkracht en het versterken van onze defensie-industrie.”
“We investeren in de gereedheid van onze krijgsmacht. Dat doen we onder andere met voldoende (getraind) personeel, uitbreiding van oefenlocaties, passend materieel en efficiënte logistiek en instandhouding.”
“Daarnaast vraagt de NAVO ons om meer geld vrij te maken voor defensie. Voor onze veiligheid zetten we ons hier vol voor in.”
Europese samenwerking en streven naar Europese krijgsmacht
D66 wil op termijn een Europese krijgsmacht en zet op korte termijn in op versterkte Europese samenwerking binnen de NAVO, gezamenlijke investeringen en innovatie.
“D66 streeft op lange termijn naar een Europese krijgsmacht. Op de korte termijn wil D66 een sterke Europese positie binnen de NAVO, met Europese strategische commandovoering, Europees materieel en Europees personeel.”
“We moeten gezamenlijk voorraden aanleggen, trainen en investeren in innovatie. Gezamenlijk materieel inkopen en meer standaardiseren. Door onze krachten te bundelen zijn we samen slagvaardiger en besparen we kosten.”
“Het geld gaat naar investeringen die iedereen aangaan, zoals in defensie, groene energie en vitale voorzieningen als havens.”
Investeren in technologische innovatie voor defensie
D66 wil dat Nederland Europees koploper wordt in defensietechnologieën zoals AI, drones, ruimtevaart en cybersecurity, en investeert in duurzame defensiecapaciteit.
Defensie-uitgaven niet ten koste van onderwijs en sociaal vangnet
D66 benadrukt dat investeringen in defensie niet mogen leiden tot bezuinigingen op onderwijs en het sociale vangnet.
“Veiligheid en defensie zijn cruciaal, maar mogen nooit ten koste gaan van de samenleving die we juist willen beschermen. Daarom gaat er geen euro minder naar het onderwijs en het sociale vangnet.”
GroenLinks-PvdA kiest voor een forse verhoging van het defensiebudget tot 3,5% van het bbp, als reactie op de Russische agressie en om minder afhankelijk te zijn van de Verenigde Staten. Ze willen een sterkere, modernere krijgsmacht en investeren gericht in innovatie, Europese samenwerking en een publieke rol in de defensie-industrie. De partij benadrukt dat deze investeringen niet ten koste mogen gaan van zorg, onderwijs of sociale zekerheid.
Historische verhoging defensiebudget naar 3,5% bbp
GroenLinks-PvdA pleit voor een uitzonderlijk grote verhoging van het defensiebudget tot 3,5% van het bbp, waarmee ze zich committeren aan de nieuwe NAVO-norm. Dit is bedoeld om Russische agressie af te schrikken en de afhankelijkheid van de VS te verminderen. De partij wil dat deze uitgaven niet gefinancierd worden door bezuinigingen op sociale voorzieningen, maar door hogere bijdragen van de rijkste Nederlanders.
“We committeren ons aan het verhogen van het defensiebudget naar 3,5% van het bbp vanwege de Russische agressie en de noodzaak om ons onafhankelijker te maken van de Verenigde Staten.”
“We staan voor een historische verhoging van de uitgaven aan defensie. We houden ons aan de nieuwe NAVO-norm en groeien toe naar de afspraak om 3,5% van het bbp uit te geven aan defensie.”
“We betalen de hogere defensie-uitgaven niet met bezuinigingen op zorg, onderwijs, sociale zekerheid en pensioenen. De hogere defensie-uitgaven betalen we door een eerlijke bijdrage te vragen van de rijkste Nederlanders.”
Investeren in modernisering, innovatie en Europese samenwerking
De partij wil de krijgsmacht sterker, groter en moderner maken, met nadruk op innovatie (zoals drones), betere luchtverdediging en maritieme capaciteiten. Ze zetten in op Europese samenwerking bij inkoop en ontwikkeling, en willen een deel van de defensie-industrie in publieke handen brengen om winsten terug te laten vloeien naar de samenleving.
“De krijgsmacht wordt sterker, groter en moderner, met meer gevechtskracht op land, betere luchtverdediging en sterke maritieme en logistieke capaciteiten. We zetten in op innovatie, bijvoorbeeld op het gebied van drones.”
“De overheid wordt medeaandeelhouder van defensiebedrijven, zodat de winsten terugvloeien naar de samenleving.”
“We investeren in een onafhankelijkere, moderne defensie-industrie in samenwerking met Europese partners met wie we gezamenlijk inkopen en ontwikkelen.”
Europees en maatschappelijk verantwoord defensiebeleid
GroenLinks-PvdA wil de Europese defensiesamenwerking versterken, de afhankelijkheid van de VS afbouwen en geen orders meer plaatsen bij de Israëlische defensie-industrie. Ze pleiten voor publieke sturing op defensie en een verantwoord wapenexportbeleid.
“We bouwen onze afhankelijkheid van de VS af en plaatsen geen orders meer bij de Israëlische defensie-industrie.”
“Onze veiligheid is te belangrijk om alleen aan de markt over te laten. We investeren in een onafhankelijkere, moderne defensie-industrie in samenwerking met Europese partners met wie we gezamenlijk inkopen en ontwikkelen.”
“Nederland moet afgesproken wapenexportregels naleven. We steunen de oproep van de VN-secretaris-generaal om volledig autonome wapens bij verdrag te verbieden.”
De SGP kiest expliciet voor forse investeringen in defensie en wil dat Nederland in 2035 zelfs 5% van het BBP aan defensie besteedt, ruim boven de NAVO-norm. De partij pleit voor modernisering van de krijgsmacht, uitbreiding van materieel en personeel, en versterking van de Nederlandse defensie-industrie. De SGP ziet een sterke defensie als kerntaak van de overheid en essentieel voor de veiligheid van Nederland.
Voldoen aan en ruim overstijgen van de NAVO-norm
De SGP wil dat Nederland fors meer investeert in defensie, met als doel om in 2035 5% van het BBP aan defensie uit te geven. Dit is een van de meest concrete en ambitieuze investeringsvoorstellen in de Nederlandse politiek en overstijgt de huidige NAVO-norm aanzienlijk. De partij koppelt deze investeringen aan het versterken van de weerbaarheid van de samenleving.
“De SGP wil gaan voldoen aan de nieuwe NAVO-norm voor defensie-uitgaven. In 2035 besteedt Nederland 5% van het BBP aan onze Defensie, waarbij 1,5% wordt besteed aan bredere investeringen in maatschappelijke weerbaarheid en infrastructuur.”
Uitbreiding en modernisering van de krijgsmacht
De SGP wil dat Nederland meer F-35’s, meer luchtverdediging en een versterkte infanterie aanschaft. Daarnaast wordt ingezet op innovatie, drones, cybercapaciteiten en het moderniseren van de krijgsmacht om te kunnen inspelen op moderne dreigingen. Dit alles vereist substantiële investeringen in materieel, technologie en personeel.
“De SGP wil dat Nederland meer F-35’s en meer luchtverdediging inkoopt. Ook moet Nederland de infanteriebataljons zo veel mogelijk aanvullen.”
“Defensie moet robuust en veelzijdig blijven en alle hoofdtaken kunnen uitvoeren. De SGP wil extra investeren in specialisaties als de speciale eenheden en onderzeebootcapaciteit.”
“Nederland investeert in innovatie, drones, counterdrone systemen en overige cybercapaciteiten.”
Opschalen en versterken van de Nederlandse defensie-industrie
De SGP wil de Nederlandse defensie-industrie opschalen en innovatie stimuleren, onder meer via langetermijncontracten en een investeringsfonds voor strategisch onderzoek. De partij vindt het belangrijk dat de Nederlandse maakindustrie maximaal profiteert van defensie-investeringen en dat de productiecapaciteit in vredestijd behouden blijft.
“De defensie-industrie moet worden opgeschaald nu de vraag naar wapensystemen stijgt.”
“Om te waarborgen dat de defensie-industrie expertise en zekere productiecapaciteit behoudt in vredestijd zijn langetermijn contracten nodig. Zo kan de eigen defensie-industrie blijven innoveren en de productie van bijvoorbeeld drones opschalen zodra dat nodig is. Daarbij wordt via een fonds geïnvesteerd in vernieuwend onderzoek gericht op uitkomsten met strategische waarde.”
“De SGP wil dat de Nederlandse maakindustrie maximaal betrokken is bij de aanschaf van nieuw materieel zoals onderzeeboten, schepen en tanks, en hier daadwerkelijk van profiteert.”
Investeren in personeel en maatschappelijke weerbaarheid
De SGP wil Defensie aantrekkelijker maken als werkgever door een nieuw loongebouw, uitbreiding van dienstmogelijkheden en betere zorg voor militairen en veteranen. Ook wordt geïnvesteerd in maatschappelijke weerbaarheid als onderdeel van het bredere defensiebudget.
“Zonder mannen en vrouwen in uniform zijn wij nergens. De SGP wil daarom een nieuw loongebouw waardoor Defensie een aantrekkelijk werkgever is. Dit helpt ook om opgeleide militairen te behouden.”
“De regering werkt aan het versterken van de maatschappelijke weerbaarheid. De Nederlandse bevolking moet bijvoorbeeld voorbereid zijn op verstoringen van het maatschappelijke leven doordat economische of digitale functies worden verzwakt of aangevallen.”
Het CDA kiest expliciet voor forse investeringen in defensie, met als doel de NAVO-norm te halen en de krijgsmacht te versterken en moderniseren. Ze willen dit financieren door ruimte te maken in de begroting, een vrijheidsbijdrage voor burgers en bedrijven, en het herinvoeren van de militaire opkomstplicht. De partij koppelt deze investeringen aan de internationale veiligheidssituatie en benadrukt dat vrijheid en veiligheid inzet van iedereen vragen.
Forse verhoging defensie-uitgaven tot NAVO-norm
Het CDA wil de defensie-uitgaven structureel verhogen tot minimaal de nieuwe NAVO-norm van 3,5% van het bbp in 2035, met een eerste stap richting 2030. Dit is een van de meest concrete en ambitieuze investeringsvoorstellen in defensie van alle partijen.
“Nederland committeert zich aan de afspraken van de NAVO-capaciteitsdoelstellingen en de nieuwe NAVO-norm om uiterlijk in 2035 3,5 procent van het bbp uit te geven aan defensie. In de komende periode willen we de eerste stap naar 2030 zetten.”
“Voor de veiligheid van Nederland en Europa investeren we in Defensie, zoals afgesproken bij de NAVO-top in Den Haag. Daar maken we ruimte voor in de begroting.”
Vrijheidsbijdrage en begrotingsruimte voor defensie
Om deze investeringen mogelijk te maken, introduceert het CDA een vrijheidsbijdrage voor burgers en bedrijven en benutten ze de ruimte binnen de EU-begrotingsregels. Zo willen ze de lasten eerlijk verdelen en de begroting structureel aanpassen.
“Voor een deel financieren we de defensie-uitgaven via een vrijheidsbijdrage voor burgers en bedrijven, zodat iedereen evenredig bijdraagt naar draagkracht.”
“We maken ruimte op de begroting om de extra defensie-uitgaven te kunnen betalen, waarbij we gebruikmaken van de ruimere EU-begrotingsregels. Daarnaast introduceren we een vrijheidsbijdrage voor iedereen, burgers en bedrijven.”
Modernisering en opschaling krijgsmacht en industrie
Het CDA investeert gericht in het versterken en moderniseren van de krijgsmacht, innovatie, en de Nederlandse en Europese defensie-industrie. Ze willen de productiecapaciteit uitbreiden en inzetten op hoogwaardige technologie.
“We zetten de extra defensie-uitgaven in voor het versterken en moderniseren van onze krijgsmacht. Die moet beschikken over hoogwaardig materieel waarvan de eisen in Europees verband zijn afgestemd.”
“We zetten in op een innovatieve Nederlandse en Europese defensie-industrie en bouwen de productiecapaciteit uit.”
Herinvoering militaire opkomstplicht
Het CDA wil de militaire opkomstplicht heractiveren, naar Scandinavisch model, om de krijgsmacht schaalbaar te maken en de weerbaarheid van de samenleving te vergroten.
“Door de toenemende militaire dreigingen willen wij een heractivering van de militaire opkomstplicht, naar Scandinavisch model in aanvulling op het huidige dienjaar bij Defensie.”
“We herstellen de militaire opkomstplicht zodat er altijd genoeg mensen klaarstaan om ons te verdedigen.”
Forum voor Democratie (FVD) wil investeren in een sterke nationale defensie, maar uitsluitend vanuit het Nederlands belang en niet volgens internationale NAVO-normen. Ze pleiten voor betere beloning van militairen, versterking van de eigen defensie-industrie, uitbreiding van de marechaussee voor grensbewaking en investeren in cyberdefensie, terwijl ze buitenlandse militaire betrokkenheid en NAVO-lidmaatschap kritisch heroverwegen.
Investeren in nationale defensie, niet volgens NAVO-norm
FVD wil de Nederlandse krijgsmacht versterken door te investeren in defensie op basis van eigen inzicht, met nadruk op nationale weerbaarheid en betere arbeidsvoorwaarden voor militairen. Ze verwerpen opgelegde NAVO-normen en willen dat defensie-uitgaven uitsluitend het Nederlands belang dienen.
“We investeren in onze krijgsmacht - niet volgens een opgelegde NAVO-norm, maar naar eigen inzicht, zodat Nederland weerbaar is en onze militairen beter worden beloond.”
“Daarom investeren we in een sterke nationale defensie, met betere beloning en zorg voor militairen en veteranen, meer marechaussee voor grensbewaking en een krachtige eigen defensie-industrie. Onze inzet moet altijd in dienst staan van Nederland – nooit van Brusselse of Amerikaanse belangen.”
Investeren in cyberdefensie en grensbewaking
Naast traditionele defensie wil FVD specifiek investeren in cyberdefensie om Nederland te beschermen tegen digitale dreigingen en de marechaussee uitbreiden voor betere grensbewaking. Dit sluit aan bij hun bredere visie op nationale veiligheid en soevereiniteit.
Versterken van de Nederlandse defensie-industrie
FVD wil de Nederlandse defensie-industrie betrekken bij aanschaf, onderhoud en ontwikkeling van materieel, om innovatie en werkgelegenheid in eigen land te stimuleren. Dit past in hun streven naar meer nationale autonomie en economische voordelen.
“We betrekken de Nederlandse defensie-industrie bij aanschaf, onderhoud en ontwikkeling van materieel, zodat innovatie en werkgelegenheid in eigen land groeien.”
Kritisch op buitenlandse militaire betrokkenheid en NAVO
FVD is uitgesproken tegen deelname aan buitenlandse militaire missies en wil het NAVO-lidmaatschap heroverwegen via een referendum. Ze stellen dat de inzet van militairen nooit door de EU of NAVO bepaald mag worden.
“We leggen het lidmaatschap van de NAVO via een referendum voor aan de Nederlandse bevolking, zodat we als land zelf kunnen beslissen of we door willen op het huidige pad.”
“We staan nooit toe dat de inzet van onze militairen door de EU of de NAVO wordt bepaald, zodat Nederland altijd zelf de controle houdt.”
“Geen belastinggeld meer voor zinloze militaire avonturen of Amerikaanse proxy-oorlogen zoals in Oekraïne.”
NSC kiest voor forse investeringen in defensie en wil de NAVO-norm van 3,5% van het BBP halen, met daarnaast 1,5% voor gerelateerde uitgaven zoals infrastructuur. Ze leggen nadruk op versterking van de krijgsmacht, innovatie, cyberveiligheid en betere arbeidsvoorwaarden voor militairen, maar benadrukken dat deze investeringen niet ten koste mogen gaan van de bestaanszekerheid van burgers.
Forse verhoging defensiebudget naar NAVO-norm
NSC wil de defensie-uitgaven structureel verhogen naar de nieuwe NAVO-norm van 3,5% van het BBP, plus 1,5% voor gerelateerde uitgaven. Hiermee willen ze de slagkracht, gereedheid en uitrusting van de krijgsmacht versterken en Nederland minder afhankelijk maken van andere landen.
“We committeren ons daarom aan de nieuwe NAVO-norm in 2035 van 3,5% van de economie voor Defensie-uitgaven en 1,5% voor gerelateerde uitgaven zoals infrastructuur. We investeren in slagkracht, gereedheid, uitrusting, luchtverdediging en oefeningen.”
“We versterken de krijgsmacht en hanteren de nieuwe NAVO-norm van 3,5% voor Defensie-uitgaven en 1,5% voor andere uitgaven zoals versterken van de bruggen.”
“Nederland moet investeren in defensie en in de bescherming van onze wegen, bruggen en internetkabels. We verhogen daarom de defensie-uitgaven tot de nieuwe NAVO-norm van 3,5% van de economie.”
Investeren in innovatie, cyberveiligheid en defensie-industrie
Naast het verhogen van het budget, wil NSC investeren in moderne oorlogsvoering, cybercapaciteit en een eigen hoogwaardige defensie-industrie om strategische afhankelijkheden te verminderen.
“Wij willen de innovatiekracht van de Nederlandse economie benutten om een stimulans te geven aan de ontwikkeling van een hoogwaardige defensie-industrie met een accent op strategic enablers (militaire kerncapaciteiten waarvoor we op dit moment nog afhankelijk zijn van de Verenigde Staten).”
“Nieuw Sociaal Contract zet daarom in op een daadkrachtige cyberstrategie. We vergroten de capaciteit van het Defensie Cyber Commando en investeren in een offensief cyberprogramma.”
Betere arbeidsvoorwaarden en personeelsbeleid voor Defensie
NSC vindt het noodzakelijk om Defensiepersoneel beter te belonen en te zorgen voor goede arbeidsvoorwaarden, mede om personeelstekorten tegen te gaan en het beroep aantrekkelijker te maken.
“Medewerkers van Defensie moeten goed worden beloond, vooral vanwege het bijzonder risicovolle karakter van het beroep. Militairen verdienen een passende wedde, een modern loongebouw en toelagen.”
Dienstplicht naar Zweeds model en opschaling reservisten
Om de personele basis van Defensie te versterken, wil NSC een eerste stap zetten naar een dienstplicht naar Zweeds model en het reservistenbestand uitbreiden.
“We zetten een eerste stap naar een dienstplicht naar Zweeds model door alle 18-jarigen een verplicht in te vullen enquête te sturen om de motivatie en mate van geschiktheid in beeld te brengen.”
“We bouwen aan een sterk en veelzijdig reservistenbestand met uiteenlopende expertise.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) erkent dat extra investeringen in Europese defensie noodzakelijk zijn om onafhankelijker te worden van de VS en om solidariteit te tonen met Oekraïne, maar verwerpt een blanco cheque voor defensie en wijst de NAVO-norm af. Investeringen moeten zorgvuldig worden afgewogen, mogen niet ten koste gaan van klimaat, natuur of sociale voorzieningen, en moeten gepaard gaan met diplomatie, samenwerking en maximale belasting van de wapenindustrie.
Kritisch investeren in Europese defensie, geen blanco cheque
PvdD vindt extra investeringen in Europese defensie noodzakelijk voor onafhankelijkheid van de VS en steun aan Oekraïne, maar wil elke uitgave kritisch beoordelen en geen automatische verhoging van het defensiebudget. De partij wijst de NAVO-norm af en wil geen wettelijke defensienorm; investeringen mogen niet ten koste gaan van andere maatschappelijke prioriteiten.
“Extra investeren in de Europese defensie is helaas noodzakelijk om die onafhankelijkheid te realiseren. Alleen zo kunnen we voorkomen dat we vuile en illegale oorlogen worden ingeluisd en kunnen we Oekraïne blijven steunen in zijn verdediging tegen de aanhoudende Russische agressie. Solidariteit staat voor ons voorop. Hoewel hiervoor investeringen nodig zijn, zegt de Partij voor de Dieren ‘nee’ tegen een blanco cheque voor defensie. We kijken bij elke maatregel kritisch welke uitgaven nodig zijn om de verdediging van Europa op orde te krijgen en efficiënt te organiseren.”
“Nederland en Europa investeren extra in de eigen Europese defensie. Daarbij kijken we steeds kritisch welke investeringen echt nodig zijn om onszelf te kunnen verdedigen en zo snel mogelijk onafhankelijk te worden van de VS.”
“Nederland steunt geen specifieke NAVO-norm en geen wettelijke verankering van een defensienorm. Elke uitgave voor defensie wordt bepaald op basis van goede onderbouwing. Uitgaven gaan niet ten koste van klimaat, natuur, sociale zekerheid, zorg en onderwijs.”
Investeringen in defensie moeten gepaard gaan met diplomatie en samenwerking
PvdD wil dat een deel van het defensiebudget specifiek wordt ingezet voor diplomatie, conflictpreventie en geweldloze conflictoplossing. Europese samenwerking bij aanschaf en gebruik van defensiematerieel is essentieel, en de partij pleit voor een alternatief voor de NAVO zonder de VS.
“Een deel van het defensiebudget zal specifiek worden ingezet op diplomatie in conflictsituaties, het ontwikkelen van methoden voor conflictpreventie en geweldloze conflictoplossing, en voor het geweldloos weerbaar maken van de burgers.”
“Niet alles hoeft in Nederland, want de ruimte is schaars. Europese landen gaan efficiënter samenwerken bij het aankopen van defensiematerieel.”
“De Partij voor de Dieren zet in op een alternatief voor de NAVO: een nieuwe vorm van samenwerking met betrouwbare bondgenoten, zonder de VS. Een samenwerking op basis van internationaal recht, gelijkwaardigheid en solidariteit, gericht op verdediging.”
Wapenindustrie maximaal belasten en geen aankopen bij mensenrechtenschenders
De partij wil dat winsten uit de wapenindustrie maximaal worden belast en dat Nederland geen wapens meer koopt van landen die mensenrechten schenden.
“De wapenindustrie wordt maximaal belast. Er komt een windfall tax of solidariteitsbijdrage waarbij de winsten van de wapenindustrie ten goede komen aan de samenleving.”
“Nederland koopt geen wapens meer van landen die zich schuldig maken aan mensenrechtenschendingen, zoals Israël en Saoedi-Arabië.”
BIJ1 is fel tegen extra investeringen in defensie en keert zich expliciet tegen de verhoging van het defensiebudget, wapenleveranties en militaire samenwerking. In plaats daarvan wil de partij investeren in vrede, neutraliteit en sociale voorzieningen, en pleit zij voor het beëindigen van alle overheidssteun aan de wapenindustrie en militair onderzoek.
Geen extra investeringen in defensie of wapens
BIJ1 verzet zich principieel tegen het verhogen van het defensiebudget, het investeren in wapens en het steunen van de wapenindustrie. De partij ziet deze investeringen als schadelijk voor vrede en veiligheid, en als een verspilling van middelen die beter aan sociale doelen besteed kunnen worden.
“BIJ1 geeft geen extra geld uit aan wapens. We werken niet mee aan de absurde verhoging van het NAVO-budget. Er gaat geen cent meer naar wapens in militaire conflicten, naar koloniale oorlogen en naar genocide.”
“Tot dat moment verhogen we op geen enkel moment het budget van defensie.”
“Alles voor vrede, geen cent naar oorlog.”
Stoppen met militaire samenwerking, NAVO-lidmaatschap en wapenindustrie
Naast het niet investeren in defensie, wil BIJ1 actief bestaande militaire structuren en samenwerkingen ontmantelen. Dit omvat het beëindigen van NAVO-lidmaatschap, het sluiten van buitenlandse bases, het stoppen van militair onderzoek en het weren van de wapenindustrie uit Nederland.
“Nederland start direct het traject om uit de NAVO te treden en voltooit dit binnen 4 jaar. Tot dat moment verhogen we op geen enkel moment het budget van defensie.”
“Alle NAVO- en VS-bases op Nederlands grondgebied sluiten we binnen 2 jaar. Kernwapens verwijderen we onmiddellijk.”
“Militaire samenwerking met universiteiten en publieke financiering van militair onderzoek stoppen we.”
“We verbieden dat wapenbedrijven zich vestigen in Nederland.”
De SP is kritisch op forse investeringen in defensie en verzet zich expliciet tegen de verhoging van het defensiebudget naar de zogenaamde Trump-norm van 5% van het BBP. De partij wil alleen investeren in een krijgsmacht die het eigen grondgebied verdedigt, inzet op defensie tegen moderne dreigingen zoals cyberaanvallen, en pleit voor een eigen Europese defensie-industrie zonder winstoogmerk. Grote structurele verhogingen van het defensiebudget wijzen zij af, omdat dit volgens de SP ten koste gaat van sociale voorzieningen.
Tegen forse verhoging defensiebudget (Trump-norm)
De SP verzet zich fel tegen het verhogen van de defensie-uitgaven naar 5% van het BBP (de Trump-norm), omdat dit volgens hen leidt tot bezuinigingen op zorg, onderwijs en sociale zekerheid. Ze vinden dat deze investeringen vooral de Amerikaanse wapenindustrie ten goede komen en niet bijdragen aan echte veiligheid.
“De SP is tegen de nieuwe NAVOnorm voor defensieuitgaven waarbij de Amerikaanse president Trump van ons eist dat wij 5% van alles wat we samen in Nederland verdienen uitgeven aan wapens. Dit leidt tot een wereldwijde wapenwedloop en komt vooral de Amerikaanse wapenindustrie ten goede.”
“Partijleiders van Timmermans tot en met Wilders hebben zich gecommitteerd aan de Trumpnorm van vijf procent. Het gaat hierbij om het astronomische bedrag van 35 miljard euro per jaar extra. Dit leidt nu al en zal nog meer leiden tot bezuinigingen op onze zorg, onderwijs en sociale zekerheid.”
“We geven geld uit daar waar het nodig is en bijdraagt aan een sterkere economie, daarom gaan we niet akkoord met tientallen miljarden onproductieve uitgaven per jaar aan de Trumpnorm van vijf procent voor defensieuitgaven.”
Alleen investeren in verdediging, niet in offensieve NAVO-operaties
De SP wil alleen investeren in een krijgsmacht die het eigen grondgebied verdedigt en vredestaken uitvoert op basis van een VN-mandaat. Ze zijn tegen deelname aan offensieve NAVO-operaties en uitbreiding van de NAVO.
“De SP wil een krijgsmacht die in staat is het eigen grondgebied te verdedigen en in staat is op basis van VNmandaat bondgenoten te verdedigen en vredestaken uit te voeren.”
“Dat betekent expliciet: geen operaties buiten het eigen grondgebied, geen operaties zonder VNmandaat en geen uitbreiding met nieuwe NAVOlanden.”
Investeren in verdediging tegen moderne dreigingen (cyber, infrastructuur)
De SP erkent de noodzaak om te investeren in verdediging tegen asymmetrische oorlogsvoering, zoals cyberaanvallen en aanvallen op kritieke infrastructuur, maar zonder te vervallen in een wapenwedloop.
“Er moet geïnvesteerd worden in de verdediging tegen asymmetrische oorlogsvoering, zoals cyberaanvallen, desinformatiecampagnes en aanvallen op kritieke infrastructuur, zoals energie en watervoorziening.”
Investeren in eigen Europese defensie-industrie zonder winstoogmerk
De SP wil investeren in een eigen Europese defensie-industrie die wapens produceert voor defensieve doeleinden, met publieke zeggenschap en zonder winstmaximalisatie.
“We investeren in onze eigen defensieindustrie die wapens maakt voor onze verdediging. Publieke investeringen moeten altijd gepaard gaan met publieke zeggenschap in de bedrijven. Het algemeen belang en de veiligheid moeten centraal staan, niet de winstmaximalisatie van wapenbedrijven.”
BVNL vindt een sterke, soevereine krijgsmacht essentieel voor de veiligheid van Nederland en wil investeren in defensie door te voldoen aan de NAVO-norm van 2% van het BBP, maar is tegen verdere verhoging naar 5%. De partij pleit voor betere arbeidsvoorwaarden voor militairen en wil geen militaire betrokkenheid buiten NAVO-grondgebied. BVNL wil investeren in de eigen defensiecapaciteit, maar is kritisch op overdreven uitgaven en buitenlandse militaire missies.
Voldoen aan NAVO-norm, geen verhoging naar 5%
BVNL wil dat Nederland per direct voldoet aan de NAVO-norm van 2% van het BBP voor defensie-uitgaven, maar verzet zich tegen een verhoging naar 5%. De partij vindt 5% te veel en wil deze verhoging terugdraaien, waarmee ze zich duidelijk positioneert als voorstander van investeren in defensie, maar met een bovengrens.
Investeren in arbeidsvoorwaarden militairen
BVNL wil investeren in het personeel van de krijgsmacht door een eenmalige loonsverhoging voor militairen in de lagere loonschalen en het oplossen van het pensioengat. Hiermee erkent de partij het belang van goede arbeidsvoorwaarden als onderdeel van investeren in defensie.
Geen militaire steun buiten NAVO-grondgebied
BVNL wil niet investeren in militaire operaties of steun buiten het NAVO-grondgebied en richt investeringen uitsluitend op de verdediging van Nederland en NAVO-lidstaten. Dit standpunt beperkt de reikwijdte van defensie-investeringen tot de eigen veiligheid.
DENK investeert alleen in defensie voor het op orde houden van de basis, zoals goede huisvesting, salaris en uitrusting voor militairen, maar is fel tegen extra miljardenuitgaven en een wapenwedloop. De partij vindt de huidige defensie-uitgaven voldoende en wijst verdere uitbreiding van het defensiebudget af, tenzij er aantoonbare noodzaak is. DENK is daarnaast zeer terughoudend met militaire missies en wil geen kernwapens op Nederlands grondgebied.
Alleen noodzakelijke basisinvesteringen in defensie
DENK ondersteunt alleen defensie-uitgaven die strikt noodzakelijk zijn om de basis op orde te houden, zoals fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden en uitrusting voor militairen. De partij verzet zich tegen extra miljardeninvesteringen en verdere uitbreiding van het defensiebudget, omdat zij de huidige uitgaven voldoende acht en geen wapenwedloop wil. Dit standpunt is een duidelijke afwijzing van het NAVO-doel om fors meer te investeren in defensie.
“Wij steunen alleen defensie uitgaven die aantoonbaar nodig zijn om de basis op orde te hebben bij Defensie. Dit betekent goede huisvesting van onze militairen, een fatsoenlijk salaris en een goede uitrusting. Miljardeninvesteringen zonder aantoonbare noodzaak steunen wij niet. Wij willen geen wapenwedloop.”
“DENK verzet zich tegen de extra miljardenuitgaven onder druk van NAVO baas Mark Rutte en President Donald Trump. DENK vindt de huidige defensie uitgaven voldoende en wijst op de enorme militaire overmacht van de NAVO die niet nog verder uitgebreid hoeft te worden.”
Terughoudendheid bij militaire missies en kernwapens
DENK is zeer terughoudend met deelname aan militaire missies en wil alleen in uitzonderlijke gevallen meedoen aan humanitaire missies met een gedegen internationaal mandaat. Daarnaast wil DENK alle kernwapens uit Nederland verwijderen en geen systemen voor kernwapens op Nederlands grondgebied.
“Wij blijven zeer terughoudend in het steunen van de deelname aan militaire missies. Slechts in uitzonderlijke gevallen kunnen wij deelname steunen aan missies met een zuiver humanitair karakter en met een gedegen internationaal mandaat.”
“Alle kernwapens verdwijnen uit ons land. Onze militaire systemen worden niet uitgerust met lanceersystemen voor kernwapens.”
50PLUS kiest ervoor om de defensie-uitgaven uit te breiden in lijn met de NAVO-afspraken, waarmee zij expliciet investeren in defensie. Daarnaast pleit de partij voor versterking van de nationale defensie-industrie en een gemoderniseerde maatschappelijke dienstplicht, waarmee zij inspelen op de veranderde geopolitieke situatie en het belang van militaire paraatheid voor Nederland en Europa benadrukken.
Uitbreiding defensie-uitgaven volgens NAVO-afspraken
50PLUS wil de defensie-uitgaven verhogen om te voldoen aan de internationale verplichtingen binnen de NAVO. Dit is een directe investering in defensiecapaciteit, ingegeven door de veranderde veiligheidssituatie in Europa en de noodzaak om het eigen en NAVO-grondgebied te kunnen verdedigen.
“Uitbreiding van de defensie-uitgaven in lijn met de afspraken in NAVO-verband.”
Versterking nationale defensie-industrie
Naast het verhogen van het defensiebudget, wil 50PLUS de nationale defensie-industrie versterken. Hiermee beoogt de partij minder afhankelijk te zijn van buitenlandse leveranciers en de strategische autonomie van Nederland te vergroten.
“Versterking van de nationale defensie-industrie.”
Gemoderniseerde maatschappelijke dienstplicht
50PLUS stelt voor om een gemoderniseerde algemene maatschappelijke dienstplicht in te voeren, waarbij jongeren kunnen kiezen voor defensie, zorg of civiele veiligheid. Dit voorstel is bedoeld om de weerbaarheid van de samenleving te vergroten en de personele basis van defensie te versterken.
“Een gemoderniseerde algemene maatschappelijk dien(st)plicht voor defensie, zorg of civiele veiligheid.”
De PVV wil investeren in defensie door de uitgaven aan het Nederlandse leger stapsgewijs te laten groeien, met de nadruk op bescherming van het eigen grondgebied en minder buitenlandse missies. De partij stelt het Nederlandse belang centraal, wil de NAVO als hoeksteen behouden, maar pleit voor meer focus op grensbewaking en minder financiële bijdragen aan internationale projecten.
Defensie-uitgaven stapsgewijs verhogen, focus op eigen grondgebied
De PVV wil de defensie-uitgaven laten groeien, maar richt zich vooral op de bescherming van Nederland zelf in plaats van internationale missies. De partij vindt dat het Nederlandse belang voorop moet staan en wil de inzet van de krijgsmacht beperken tot grensbewaking. Dit standpunt adresseert de vraag naar investeringen in defensie, maar met een duidelijke nationale focus.
“steunt de PVV investeringen in ons leger. Wij hebben de ambitie om de Defensie uitgaven te laten groeien, en zullen dit stapsgewijs vormgeven.”
“De basistaak van onze Krijgsmacht is de bescherming van ons eigen grondgebied. Wij willen dus geen buitenlandse militaire missies, maar militaire inzet aan onze eigen grenzen: grensbewaking.”
Minder geld naar internationale defensie-inspanningen
De PVV wil minder financiële bijdragen leveren aan internationale projecten zoals steun aan Oekraïne, en vindt dat andere landen meer moeten bijdragen. Dit standpunt benadrukt dat investeringen in defensie vooral ten goede moeten komen aan Nederland zelf, niet aan buitenlandse missies of hulp.
“Ondertussen hebben we al ruim € 20 miljard aan Oekraïne betaald. Laat andere landen nu wat meer doen, dan hebben wij meer geld voor de Nederlanders.”