Verkiezingsprogramma's 2025 overWelke partij wil meer Europese samenwerking, maar ook het democratisch gehalte van de Eu verbeteren? Welke partij wil ruim in defensie investeren en mensen werven voor defensie, voor arbeidsmigranten zijn om de zorg te ondersteunen, zijn voor behoud van landbouw in Nederland, de gedachte hoog in het vaandel dat je je moet werken voor een inkomen te hebben, hoogwaardige normen en waarden voor de maatschappij willen? tevens ben ik tegen euthenaesie , welke partij past dan samen met vorige antwoo
50PLUS wil Europese samenwerking vooral op het gebied van veiligheid en economie, maar is kritisch over de macht en bureaucratie van de EU en wil het democratisch gehalte verbeteren. De partij pleit voor forse investeringen in defensie, behoud van de Nederlandse landbouw, gerichte arbeidsmigratie voor de zorg, en benadrukt het belang van werken voor een inkomen en maatschappelijke normen en waarden. 50PLUS is echter vóór verruiming van euthanasie bij ondraaglijk en uitzichtloos lijden, wat niet aansluit bij een uitgesproken anti-euthanasie-standpunt.
Meer Europese samenwerking, maar kritisch op EU-macht
50PLUS ziet het belang van Europese samenwerking, vooral op het gebied van veiligheid en economie, maar wil het takenpakket van de EU beperken en verspilling tegengaan. De partij is kritisch op de bureaucratie en wil het democratisch gehalte verbeteren.
“Europa als een grootmacht, dat minder afhankelijk is van andere wereldmachten.”
“Het takenpakket van de EU wordt beperkt.”
“De verspilling in de EU wordt aangepakt.”
“De luxe arbeidsvoorwaarden van EU-ambtenaren worden versoberd, het Europese ambtenarenapparaat gemoderniseerd en verkleind.”
“Dezelfde regels voor iedereen binnen Europa. Dus geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
“Gezamenlijk klimaatbeleid op Europees of wereldwijd niveau, anders is het niet effectief.”
Ruim investeren in defensie en maatschappelijke dienstplicht
50PLUS wil de defensie-uitgaven verhogen volgens NAVO-afspraken, de nationale defensie-industrie versterken en een gemoderniseerde maatschappelijke dienstplicht invoeren.
Gerichte arbeidsmigratie voor de zorg
De partij is voor een streng migratiebeleid, maar erkent dat arbeidsmigratie noodzakelijk is om personeelstekorten in de zorg op te vangen.
“Gerichte arbeidsmigratie voor de zorg. Het personeelstekort in de zorg groeit naar 240.000 mensen in 2030. Zonder actie krijgen ouderen straks geen zorg meer. 50PLUS erkent dat dit vraagt om een uitzondering op ons strenge migratiebeleid.”
Behoud van landbouw in Nederland
50PLUS is trots op de Nederlandse landbouw en wil deze sector behouden, met aandacht voor innovatie en voedselzekerheid.
Werken als voorwaarde voor inkomen
De partij benadrukt het belang van werken voor een inkomen en het belonen van inzet, met een sociaal stelsel dat motiveert en ondersteunt.
Hoogwaardige normen en waarden voor de maatschappij
50PLUS legt nadruk op maatschappelijke normen en waarden, veiligheid, en het belang van respect en verbondenheid.
“50PLUS wil een Nederland waarin iedereen zich veilig, gerespecteerd en verbonden kan voelen; op straat, online, in de wijk en in het hart van de maatschappij.”
Voor verruiming van euthanasie bij uitzichtloos lijden
Let op: 50PLUS is vóór verruiming van euthanasie bij ondraaglijk en uitzichtloos lijden, wat niet past bij een uitgesproken anti-euthanasie-standpunt.
“De mogelijkheden tot euthanasie worden verruimd als er sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden.”
De ChristenUnie wil meer Europese samenwerking op kerntaken, maar benadrukt het belang van democratische controle, transparantie en nationale soevereiniteit binnen de EU. Ze pleiten voor forse investeringen in defensie, staan open voor arbeidsmigranten ter ondersteuning van de zorg, willen het behoud van landbouw in Nederland, hechten aan werken voor een inkomen en benadrukken christelijke normen en waarden. De partij is uitgesproken tegen euthanasie en wil de waarde van elk leven beschermen.
Meer Europese samenwerking met democratische waarborgen
De ChristenUnie steunt versterkte Europese samenwerking op strategische kerntaken, maar wil dat deze samenwerking democratischer, transparanter en dienstbaar aan lidstaten blijft. Ze verzetten zich tegen Europese bemoeizucht op nationale domeinen en willen het democratisch gehalte van de EU verbeteren.
“Voor grote grensoverschrijdende uitdagingen is Europese samenwerking noodzakelijk: (arbeids)migratiebeleid, klimaatverandering, belastingontwijking en een eerlijke (digitale) economie.”
“Het Europees Parlement vergadert voortaan alleen nog in Brussel. Reizen tussen Brussel en Straatsburg is kostbaar en inefficiënt.”
“Voor de ChristenUnie is subsidiariteit het uitgangspunt: besluiten worden genomen op het laagst mogelijke niveau, zo dicht mogelijk bij mensen. Wij verzetten ons tegen Europese bemoeizucht op terreinen waar de EU geen mandaat heeft, zoals gezondheidszorg, medische ethiek, onderwijs of woningbouw.”
“De EU heeft politieke, juridische en financiële instrumenten nodig om de rechtsstaat in Europa te beschermen.”
“Een transparante Unie is een voorwaarde voor een goed functionerende democratie.”
Forse investeringen in defensie en werving personeel
De ChristenUnie wil ruim investeren in defensie, voldoen aan internationale normen, en meer mensen werven voor de krijgsmacht. Ze zien defensie als essentieel voor vrijheid en veiligheid, en willen Europese defensiesamenwerking versterken.
“Nederland gaat zich houden aan de afspraken en voldoen aan de internationale normen. Daarom geven we 3.5% van ons nationale inkomen uit aan defensie...”
“De nieuwe NAVO-norm vraagt veel van de Nederlandse schatkist, defensieorganisatie en defensie-industrie, maar is noodzakelijk om onze vrijheden te kunnen verdedigen.”
“Met de groei van defensie, groeit de geestelijke verzorging navenant mee.”
“Daarom moet de samenwerking binnen de Europese pijler van de NAVO worden versterkt. Dit doen we door investeringen, werkwijze en strategieën beter op elkaar aan te laten sluiten...”
Arbeidsmigranten inzetten ter ondersteuning van zorg en economie
De ChristenUnie erkent het belang van arbeidsmigranten, onder andere voor de zorg, maar wil misstanden aanpakken en goede integratie bevorderen.
“Het gaat hier niet alleen om arbeid in sectoren als de logistiek of agrarische sector, maar ook om kennismigranten voor de Zuidas of Brainport Eindhoven.”
“Er moet een einde komen aan schrijnende leefomstandigheden en uitbuiting van arbeidsmigranten, zoals inhoudingen op het loon of dakloosheid bij verlies van baan.”
Behoud van landbouw in Nederland
De ChristenUnie wil toekomst voor landbouw in Nederland, met aandacht voor duurzaamheid en het belang van voedselzekerheid.
“Zo gaan we verstandig om met de ruimte die we hebben en is er toekomst voor natuur, landbouw, wonen en energie.”
Werken als norm voor inkomen
De partij vindt werken essentieel voor persoonlijke ontwikkeling en bestaanszekerheid, en benadrukt dat werk meer is dan alleen economische waarde.
“Werk past bij ons doel als mensen. Zowel betaald als onbetaald werk dragen bij aan onze samenleving en economie.”
Hoogwaardige normen en waarden centraal
De ChristenUnie stelt christelijke normen en waarden, menselijke waardigheid en zorg voor elkaar centraal in haar visie op de samenleving.
Tegen euthanasie
De ChristenUnie is uitgesproken tegen euthanasie en wil geen verdere normalisering of uitbreiding daarvan.
“We willen dat ouderen zorg en waardering ontvangen en hun betekenis erkend wordt, en dat er geen glibberig pad naar normalisering van euthanasie bij lichamelijke achteruitgang of levensmoeheid ontstaat.”
NSC (Nieuw Sociaal Contract) wil meer Europese samenwerking op strategische terreinen, maar benadrukt het belang van nationale soevereiniteit en democratische controle op EU-beleid. De partij investeert fors in defensie, wil mensen werven voor Defensie, is kritisch op arbeidsmigratie maar erkent onder voorwaarden de rol van arbeidsmigranten in sectoren als de zorg, staat voor behoud van landbouw, vindt werken voor inkomen essentieel en hecht aan hoge maatschappelijke normen en waarden. NSC is terughoudend met euthanasie en wil het huidige beleid handhaven, met nadruk op palliatieve zorg.
Meer Europese samenwerking, maar nationale soevereiniteit bewaken
NSC ziet het belang van Europese samenwerking op veiligheid, handel en strategische autonomie, maar wil dat Nederland baas blijft over eigen beleid en dat het democratisch gehalte van de EU wordt versterkt.
“Europese samenwerking is voor Nederland van groot belang... Alleen samen kunnen we geopolitiek tegenwicht bieden tegen de agressie van Rusland en de assertiviteit van China en grip krijgen op migratie. We hechten aan een stevige Europese samenwerking met behoud van onze huidige nationale onafhankelijkheid.”
“De Tweede Kamer moet EU-beleid en -regelgeving actiever toetsen op subsidiariteit, proportionaliteit en verwachte effecten.”
“We zijn tegen de ‘ever closer union’. Binnen Europa bepleiten we een stevige opstelling van Nederland, constructief maar realistisch. Taken, bevoegdheden en budgetten blijven van ons, deze nationale soevereiniteit bewaken we.”
Fors investeren in defensie en mensen werven
NSC wil de NAVO-norm ruim halen, investeren in slagkracht, innovatie en personeel, en actief mensen werven voor Defensie.
“We verhogen daarom de defensie-uitgaven tot de nieuwe NAVO-norm van 3,5% van de economie.”
“We committeren ons daarom aan de nieuwe NAVO-norm in 2035 van 3,5% van de economie voor Defensie-uitgaven en 1,5% voor gerelateerde uitgaven zoals infrastructuur.”
“We zetten eerste stappen naar een militaire dienstplicht naar voorbeeld van Zweden. Iedereen die 18 wordt, moet verplicht een vragenlijst invullen en heeft een gesprek over geschiktheid en motivatie.”
“Goede arbeidsvoorwaarden en personele voorzieningen voor onze militairen zijn belangrijk om bestaande medewerkers te behouden én om nieuwe mensen te interesseren voor een baan bij Defensie.”
Kritisch op arbeidsmigratie, maar ruimte voor zorg
NSC wil arbeidsmigratie beperken, maar erkent onder voorwaarden de noodzaak in sectoren als de zorg.
“We worden selectiever bij het aantrekken van nieuwe bedrijven die een groot beslag leggen op fysieke en milieuruimte... waarbij vacatures vooral bezet zullen worden door nieuwe groepen arbeidsmigranten.”
“Binnen de EU verkennen we hoe we meer grip kunnen krijgen op arbeidsmigratie, zoals grensoverschrijdende detachering. Onder bepaalde omstandigheden moeten lidstaten weer de mogelijkheid krijgen om de instroom van arbeidsmigranten te reguleren...”
Behoud van landbouw in Nederland
NSC wil de landbouwsector behouden als onderdeel van de Nederlandse identiteit en economie.
“Tegelijk komt Nieuw Sociaal Contract op voor de Nederlandse identiteit en cultuur, geschiedenis en traditie.”
Werken moet lonen en is norm
NSC vindt dat werken voor inkomen centraal moet staan en wil dat werk loont.
Hoge maatschappelijke normen en waarden
NSC benadrukt het belang van normen, waarden en gemeenschapszin.
“Nederland moet een land zijn van gedeelde waarden en gemeenschapszin.”
“We staan voor realistische politiek en een zorgzame samenleving met trotse burgers.”
“We mogen van hen verwachten dat ze zich eerlijk gedragen, dat ze een fatsoenlijke houding hebben in de openbare ruimte en opstaan tegen racisme, vernielingen en discriminatie.”
Terughoudendheid met euthanasie, nadruk op palliatieve zorg
NSC wil het huidige euthanasiebeleid handhaven en investeert in palliatieve zorg, zonder uitbreiding van euthanasie.
“We investeren in de kennis van zorgprofessionals over het tijdig spreken met de patiënt en de familie over wensen nabij het levenseinde zoals het stoppen van levensverlengende behandeling, palliatieve zorg, palliatieve sedatie en euthanasie. Ook willen we hospices en terminale thuiszorg voldoende financiering bieden.”
De SGP wil Europese samenwerking beperken tot kerntaken en is kritisch op verdere machtsoverdracht aan Brussel, maar erkent het belang van samenwerking waar dit meerwaarde biedt. De partij pleit voor forse investeringen in defensie, behoud van de landbouw in Nederland, het stimuleren van arbeidsparticipatie, en het hooghouden van christelijke normen en waarden. SGP is uitgesproken tegen euthanasie en wil een restrictief beleid op arbeidsmigratie, met uitzondering voor strikt noodzakelijke sectoren.
Beperkte Europese samenwerking, meer democratische controle
De SGP wil Europese samenwerking alleen waar het strikt noodzakelijk is en pleit voor meer nationale soevereiniteit en democratische controle, waarbij de EU niet verder mag integreren tot een politieke unie.
“De SGP wil dat de EU in deze tijd van geopolitieke spanningen teruggaat naar haar kerntaken en Bijbelse kernwaarden. De EU moet ten dienste staan van de lidstaten.”
“De term ‘steeds hechter wordende Unie’ wordt geschrapt.”
“Lidstaten krijgen meer vrijheid om via zogenaamde ‘opt-outs’ niet langer mee te doen aan samenwerking op bepaalde beleidsterreinen, zoals gezondheidszorg en gezinsbeleid.”
“Europese verdragen moeten met tweederde meerderheid worden goedgekeurd in beide Kamers der Staten-Generaal.”
Forse investeringen in defensie en werving personeel
De SGP wil ruim investeren in defensie, voldoen aan de NAVO-norm, en het Nederlandse leger uitbreiden en moderniseren, inclusief het werven van meer personeel.
“De SGP wil gaan voldoen aan de nieuwe NAVO-norm voor defensie-uitgaven. In 2035 besteedt Nederland 5% van het BBP aan onze Defensie, waarbij 1,5% wordt besteed aan bredere investeringen in maatschappelijke weerbaarheid en infrastructuur.”
“De SGP wil dat Nederland meer F-35’s en meer luchtverdediging inkoopt. Ook moet Nederland de infanteriebataljons zo veel mogelijk aanvullen.”
“Nederland gaat aan haar doelstellingen voor eenheden en wapensystemen voldoen door de krijgsmacht verder uit te bouwen.”
Behoud van landbouw en steun voor boeren
De SGP wil het behoud van de landbouw in Nederland, met fiscale voordelen en steunregelingen voor boeren, en voedselzekerheid als prioriteit in het Europese landbouwbeleid.
“De SGP wil behoud van fiscale voordelen voor de land- en tuinbouw, zoals de landbouwvrijstelling, en van steunregelingen voor jonge boeren.”
“In het Europees landbouwbeleid blijft, als het aan de SGP ligt, voedselzekerheid een strategische prioriteit, inclusief voldoende budget hiervoor.”
Strikte voorwaarden voor arbeidsmigratie, geen open beleid
De SGP is kritisch op arbeidsmigratie en wil deze beperken tot strikt noodzakelijke gevallen, met strenge voorwaarden en quota, en geen openstelling voor arbeidsmigranten uit Afrika en Azië.
“Voor arbeidsmigratie van buiten de EU, en ook studiemigratie, gaan strikte voorwaarden en quota gelden om overbelasting en uitbuiting tegen te gaan.”
“Nederland stemt niet in met het EU-plan de poorten te openen en een Tinder voor arbeidsmigranten op te zetten. Overkomst van arbeidsmigranten uit Afrikaanse en Aziatische landen is overbodig gelet op het aantal EU-werklozen.”
Arbeidsparticipatie als norm: werken voor inkomen
De SGP vindt dat mensen zoveel mogelijk aan het werk moeten voor hun inkomen en dat de overheid mensen moet stimuleren om te werken.
“Er moet zoveel mogelijk gedaan worden om mensen aan het werk te helpen en te houden.”
Hoogwaardige christelijke normen en waarden
De SGP stelt christelijke normen en waarden centraal in haar visie op samenleving en beleid, met nadruk op het gezin, bescherming van kwetsbaar leven en maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Tegen euthanasie, vooral bij psychisch lijden
De SGP is uitgesproken tegen euthanasie, vooral bij psychisch lijden en jonge mensen, en wil artsen beschermen tegen druk.
BVNL is kritisch op Europese integratie en wil vooral economische samenwerking binnen Europa, maar pleit voor meer nationale soevereiniteit en democratische controle. De partij wil fors investeren in defensie, is uitgesproken voor het behoud van de Nederlandse landbouw en benadrukt het belang van werken voor een inkomen en klassieke normen en waarden. BVNL is echter vóór euthanasie als individuele keuze, wat niet aansluit bij een uitgesproken anti-euthanasie standpunt.
Beperkte Europese samenwerking, meer nationale zeggenschap
BVNL wil geen verdere overdracht van macht aan de EU, maar staat open voor economische samenwerking en pleit voor democratische hervormingen binnen Europa. De partij wil opt-ins/opt-outs en een bindend referendum over het EU-lidmaatschap.
“Economische samenwerking binnen een Europese Economische Gemeenschap (EEG) is prima en vrijhandel is een groot goed. Maar de overdracht van soevereiniteit naar de EU moet stoppen en we moeten de mogelijkheid krijgen tot opt-ins en opt-outs.”
“De EU moet worden omgevormd tot een confederatie van samenwerkende landen, zoals de Europese Economische Gemeenschap (EEG) oorspronkelijk bedoeld was. Binnen de EU moet worden gewerkt met opt-ins en opt-outs, zodat landen zelf kunnen bepalen of ze meedoen aan een bepaalde regeling of niet.”
“Een bindend referendum over het EU-lidmaatschap.”
Ruim investeren in defensie, geen buitenlandse missies
BVNL wil voldoen aan de NAVO-norm voor defensie-uitgaven, meer personeel en materieel voor de krijgsmacht, maar geen inzet buiten NAVO-grondgebied.
“Per direct voldoen aan de 2% BNP norm die de NAVO stelt, verhoging naar 5% is te veel en draaien we terug.”
“De krijgsmacht is uitermate belangrijk voor de veiligheid van Nederland en moet daarom volledig soeverein zijn, met voldoende personeel en materieel.”
“Er worden geen operaties of oorlogen financieel of militair gesteund buiten het NAVO-grondgebied.”
Tegen arbeidsmigratie voor de zorg
BVNL is tegen arbeidsmigratie als structurele oplossing, ook in de zorg, en pleit juist voor een asielstop en beperking van immigratie.
“BVNL wil een asielstop. Het absorptievermogen is bereikt en Nederland kan de eindeloze toestroom van asielzoekers niet meer aan. De huidige bevolking krimpt en veel van de problemen in de zorg, het onderwijs en op de woningmarkt kunnen worden opgelost door de grenzen te sluiten.”
Behoud van landbouw en voedselsoevereiniteit
BVNL wil de Nederlandse landbouw behouden, voedselsoevereiniteit waarborgen en zich verzetten tegen Brusselse regelgeving die de sector belemmert.
Werken moet lonen, tegen uitkeringscultuur
BVNL benadrukt het belang van werken voor een inkomen en wil de armoedeval aanpakken, zodat werken altijd loont.
“Werken moet weer gaan lonen. De armoedeval, waarbij mensen meer geld overhouden in een uitkering dan in een laagbetaalde baan, is een belediging voor werkend Nederland, houdt onze economie en ons land tegen en moet worden opgelost.”
“Elke euro die de overheid uitgeeft is een euro die eerst is afgepakt van een werkende Nederlander.”
Hoogwaardige normen en waarden, cultureel conservatisme
BVNL staat voor klassieke Nederlandse normen en waarden, discipline, fatsoen en gemeenschapszin, en verzet zich tegen cultuurrelativisme en woke-isme.
Voor euthanasie als individuele keuze
BVNL is expliciet vóór het recht op euthanasie binnen de huidige wetgeving, wat niet aansluit bij een anti-euthanasie standpunt.
JA21 wil minder Europese integratie, maar wel economische samenwerking en meer democratische controle binnen de EU. De partij investeert fors in defensie, wil het personeelsbestand uitbreiden, is kritisch op arbeidsmigratie maar erkent het belang van hoogopgeleide migranten voor sectoren als de zorg, staat pal voor behoud van de Nederlandse landbouw, vindt dat werken altijd meer moet opleveren dan niet werken, en benadrukt het belang van Nederlandse normen en waarden. Over euthanasie wordt in het programma geen expliciet standpunt ingenomen.
Minder EU-integratie, meer democratische controle
JA21 wil de EU beperken tot economische samenwerking en pleit voor meer democratische zeggenschap en transparantie, met behoud van nationale soevereiniteit.
“JA21 kijkt kritisch en realistisch naar de huidige Europese Unie. Opgericht om vrede en welvaart te bevorderen via economische samenwerking, heeft de EU Nederland als open handelsland veel gebracht. Op economisch terrein liggen bovendien nog volop kansen, bijvoorbeeld door het voltooien van de kapitaalmarktunie en het sluiten van handelsakkoorden met andere economische blokken.”
“Europese transparantie en parlementaire zeggenschap”
“Behoud van het vetorecht van lidstaten in de Europese Raad.”
Fors investeren in defensie en personeel
JA21 wil de krijgsmacht fors versterken, het personeelsbestand uitbreiden en investeren in moderne middelen en arbeidsvoorwaarden.
“JA21 wil fors investeren in een krijgsmacht die ook in de toekomst in staat zal zijn om de Nederlandse belangen te beschermen”
“Groeien naar een schaalbaar personeelsbestand van 200.000 militairen, reservisten en burgers.”
“Lineair groeien naar uitgaven van 5% van het BBP in 2035.”
“Flinke verbetering van arbeidsvoorwaarden, doorgroeimogelijkheden en maatschappelijke”
Kritisch op arbeidsmigratie, maar ruimte voor zorg
JA21 wil arbeidsmigratie beperken en reguleren, maar erkent het belang van hoogopgeleide kennismigranten voor sectoren als de zorg.
Behoud van Nederlandse landbouw
JA21 staat pal voor het behoud van de Nederlandse landbouw en verzet zich tegen gedwongen uitkoop en onrealistische Europese normen.
“JA21 staat pal achter de Nederlandse landbouw- en visserijsector. Deze sector heeft al lange tijd te maken met verstikkend beleid, waaronder een vastgelopen stikstofdossier en onrealistische Europese normen.”
“Wij staan voor toekomstbestendige sectoren en verzetten ons tegen symboolpolitiek en gedwongen uitkoop van boeren.”
Werken moet lonen, activerend sociaal vangnet
JA21 vindt dat werken altijd meer moet opleveren dan niet werken en wil een activerend sociaal vangnet.
Nederlandse normen en waarden centraal
JA21 benadrukt het belang van Nederlandse normen en waarden in onderwijs, cultuur en samenleving.
De PVV is uitgesproken tegen verdere Europese samenwerking en wil juist bevoegdheden terughalen uit Brussel, niet het democratisch gehalte van de EU verbeteren. De partij wil fors investeren in defensie, maar uitsluitend voor nationale verdediging en niet voor internationale missies. De PVV is tegen arbeidsmigratie, ook in de zorg, maar is wel voor het behoud van de Nederlandse landbouw en benadrukt het belang van werken voor een inkomen en het handhaven van traditionele normen en waarden. Over euthanasie wordt in de fragmenten niets concreets gezegd.
Tegen meer Europese samenwerking, bevoegdheden terughalen
De PVV verzet zich tegen verdere Europese integratie en wil nationale soevereiniteit herstellen. Ze zijn tegen het overhevelen van meer macht en geld naar Brussel en willen juist bevoegdheden terughalen.
“Soeverein Nederland, geen geopolitieke Europese superstaat”
“Niet nóg meer miljarden en bevoegdheden overhevelen naar Brussel, maar juist terughalen”
“De PVV kiest voor een soeverein Nederland. Dat betekent: baas in eigen land, baas over eigen geld, eigen grenzen en eigen regels.”
“Wij willen sterke bilaterale en economische banden met andere landen; samenwerken is prima. Waar wij fel tegen zijn, is een geopolitieke Europese Unie, een Europese superstaat.”
Ruim investeren in defensie, focus op nationale verdediging
De PVV wil de defensie-uitgaven verhogen, maar uitsluitend voor de bescherming van het eigen grondgebied en niet voor buitenlandse missies.
“De PVV investeringen in ons leger. Wij hebben de ambitie om de Defensie uitgaven te laten groeien, en zullen dit stapsgewijs vormgeven.”
“In ons defensiebeleid staat het Nederlandse belang voorop. De basistaak van onze Krijgsmacht is de bescherming van ons eigen grondgebied. Wij willen dus geen buitenlandse militaire missies, maar militaire inzet aan onze eigen grenzen: grensbewaking.”
Tegen arbeidsmigratie, ook in de zorg
De PVV is expliciet tegen arbeidsmigratie, ook als oplossing voor personeelstekorten in de zorg.
Behoud van landbouw en visserij in Nederland
De PVV wil de Nederlandse landbouw, visserij en voedselvoorziening behouden en versterken, met minder Brusselse regels.
“Laat boeren en tuinders doen waar zij goed in zijn; zet onze nationale voedselvoorziening op 1!”
“Boeren, tuinders en vissers zijn het hart van Nederland – wereldtop in vakmanschap, onmisbaar voor onze cultuur en toekomst. De PVV zal hen altijd blijven steunen.”
“Versoepeling van de Brusselse regels; verminderen van het aantal natuurgebieden met Natura 2000-status en/of verkleinen van gebieden”
Werken voor je inkomen als norm
De PVV benadrukt het belang van werken voor een inkomen en het tegengaan van misbruik van sociale voorzieningen.
Traditionele normen en waarden centraal
De PVV wil traditionele Nederlandse normen en waarden beschermen en versterken.
De VVD wil meer Europese samenwerking, vooral op het gebied van veiligheid, defensie en economie, maar is kritisch op verdere overdracht van nationale bevoegdheden en wil het democratisch gehalte van de EU versterken. De partij kiest voor forse investeringen in defensie, het stimuleren van werken voor een inkomen, behoud van landbouw, en het stellen van hoge maatschappelijke normen en waarden. De VVD is terughoudend met arbeidsmigratie, maar erkent het belang ervan voor sectoren als de zorg; over euthanasie wordt in het programma geen expliciet standpunt ingenomen.
Meer Europese samenwerking, maar behoud nationale zeggenschap
De VVD ziet Europese samenwerking als noodzakelijk voor veiligheid en economische kracht, maar wil dat deze samenwerking democratisch, pragmatisch en in het Nederlands belang blijft. De partij is kritisch op overdracht van bevoegdheden en wil het democratisch gehalte van de EU verbeteren door hervormingen en handhaving van rechtsstatelijke principes.
“De VVD staat open voor een EU met meerdere snelheden, waarin coalities van gelijkgezinde landen, zoals Nederland, Duitsland, Frankrijk en Scandinavische staten, samen verder kunnen integreren op terreinen als defensie, veiligheid, innovatie of samen hardere afspraken kunnen maken op migratie.”
“Daarnaast moet Nederland zich inzetten voor vereenvoudiging van de artikel 7 procedure, waardoor landen die zich niet houden aan de afspraken het stemrecht in de Raad kan worden ontnomen.”
“We willen dat Europese landen meer samenwerken op veiligheidsgebied, bijvoorbeeld met een Europese veiligheidsraad.”
“We verzetten ons tegen een sluipende overdracht van nationale bevoegdheden en een federale glijbaan. Nationale bevoegdheden worden wat de VVD betreft dan ook alleen overgedragen als dit aantoonbaar in het belang is van onze veiligheid en economie.”
Forse investeringen in defensie en werving personeel
De VVD kiest voor structureel hogere investeringen in defensie, het moderniseren van de krijgsmacht en het werven en behouden van personeel, om zo de veiligheid van Nederland en Europa te waarborgen.
“De VVD kiest voor een ongekend sterke krijgsmacht, een sterk Europa en sterke NAVO.”
“Op termijn is een investering van tenminste 3,5% is nodig om onze krijgsmacht te moderniseren en onze NAVO-verplichtingen na te komen; een eerlijke contributie is de logische en morele verplichting van elke bondgenoot.”
“Het opleiden en behouden van personeel, het opschalen van productiecapaciteit, en de verdere doorontwikkeling van de krijgsmacht vragen om lange termijn zekerheid.”
Werken moet lonen en activerende sociale zekerheid
De VVD vindt dat werken voor een inkomen centraal moet staan en wil dat werken meer loont, met minder bureaucratie en een activerende sociale zekerheid.
“Nederland moet werken voor mensen die werken of decennia lang gewerkt hebben. En in Nederland zou iedere werkende een eigen huis moeten kunnen betalen.”
“De hervormingen moeten gericht zijn op werken meer lonend maken, mensen aan een baan helpen en nieuwe zekerheid creëren.”
“We maken geld vrij om de economie flink te laten groeien, zodat we ook in de toekomst een welvarend land zijn. Dat betekent wel dat we keuzes zullen moeten maken in de zorg en de sociale zekerheid, zoals een kleiner basispakket, meer eigen bijdragen, een efficiënter zorgstelsel en een veel meer activerende sociale zekerheid.”
Kritisch maar selectief over arbeidsmigratie voor zorg
De VVD erkent het belang van arbeidsmigratie voor sectoren als de zorg, maar wil excessen aanpakken en migratie beperken tot wat noodzakelijk is.
“Hoewel arbeids- en kennismigratie nog steeds belangrijke motoren van de Nederlandse economie zijn, is de tijd voorbij dat Nederland hier alleen maar beter van wordt. Daarom moeten de excessen van arbeidsmigratie worden aangepakt.”
Hoge maatschappelijke normen en waarden
De VVD benadrukt het belang van liberale kernwaarden zoals vrijheid, verantwoordelijkheid, verdraagzaamheid en gelijkwaardigheid als fundament van de samenleving.
“Onze liberale waarden en keuzes voor Nederland”
“Vrijheid, verantwoordelijkheid, verdraagzaamheid, gelijkwaardigheid en sociale rechtvaardigheid vormen de rotsvaste bouwstenen van onze maatschappij.”
“Wij kiezen voor een samenleving waarin onze vrijheden bovengeschikt zijn aan het zogenaamde recht om je niet beledigd te voelen.”
BBB is voorstander van praktische Europese samenwerking, maar wil de democratische controle op de EU versterken en verdere machtsoverdracht beperken. De partij pleit voor forse investeringen in defensie, behoud van de Nederlandse landbouw, gerichte arbeidsmigratie voor sectoren als de zorg, en benadrukt het belang van werken voor een inkomen en het handhaven van traditionele normen en waarden. BBB is echter niet tegen euthanasie, maar wil zorgvuldigheid en ruimte voor gewetensbezwaren bij Kamerleden.
Praktische Europese samenwerking, geen verdere machtsoverdracht
BBB wil Europese samenwerking op terreinen waar dat aantoonbaar beter werkt, maar verzet zich tegen een federaal Europa en verdere overdracht van nationale bevoegdheden. De partij streeft naar meer democratische controle op EU-besluiten en transparantie in de besteding van EU-gelden.
“Samenwerken binnen de EU steunen we.”
“Geen federaal Europa. Geen verdere overdracht van Nederlandse bevoegdheden en soevereiniteit aan Brussel.”
“Meer controle op individuele Europees Commissarissen door deze voortaan ter verantwoording te kunnen roepen in de Europese Raad.”
“Om die reden pleit BBB voor de invoering van een dwingend onderhandelingsmandaat voor Europese wetgevingsvoorstellen, zoals dat gebruikelijk is in het Deense en het Duitse Parlement.”
Forse investeringen in defensie en werving
BBB wil de defensie-uitgaven fors verhogen en ziet defensie als fundament van nationale veiligheid. De partij koppelt investeringen in infrastructuur aan militaire inzetbaarheid en wil uitbreiding van defensie mogelijk maken, ook in natuurgebieden.
“BBB steunt het versterken van de NAVO en het verhogen van de Nederlandse defensie uitgaven. We nemen het groeipad naar 3,5% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) in 2035 als uitgangspunt.”
“Defensie moet de mogelijkheid krijgen om uit te breiden in natuurgebied, zodat landbouwgrond goed wordt beschermd om het agrarisch gebruik te behouden.”
Gerichte arbeidsmigratie voor zorg en andere sectoren
BBB erkent het belang van arbeidsmigranten voor sectoren als de zorg, maar wil misstanden aanpakken en inzet op activering van mensen die al in Nederland zijn.
“Voor sommige sectoren, zoals de bouw, techniek, zorg en horeca, zijn arbeidsmigranten noodzakelijk.”
Behoud en bescherming van Nederlandse landbouw
BBB ziet landbouw als strategisch en wil boeren perspectief bieden, voedselzekerheid waarborgen en productie op eigen bodem behouden.
“BBB is een brede volkspartij voor burgers en bedrijven en daarnaast de enige échte landbouwpartij in Nederland.”
“We erkennen de waarde van voedselzekerheid en het belang van productie op eigen bodem, juist in een wereld waar geopolitieke spanningen en afhankelijkheid van andere landen toenemen.”
Werken als voorwaarde voor inkomen en deelname
BBB vindt dat iedereen die in Nederland woont, moet bijdragen door te werken naar vermogen en de taal te leren; werken is een voorwaarde voor bestaanszekerheid.
“Wie in Nederland wil wonen, hoort mee te doen. Inburgeren, de taal leren, werk zoeken en bijdragen aan de samenleving. Dat is geen keus, maar een voorwaarde.”
Handhaven van traditionele normen en waarden
BBB benadrukt Nederlandse en westerse waarden als vrijheid, verantwoordelijkheid en respect, en ziet deze als fundament van de samenleving.
“Daarom staat BBB pal voor onze Nederlandse cultuur en westerse waarden. Waarden zoals vrijheid, gelijkwaardigheid, verantwoordelijkheid en respect voor elkaar.”
Euthanasie: ruimte voor gewetensbezwaren, niet principieel tegen
BBB is niet principieel tegen euthanasie, maar wil zorgvuldigheid en ruimte voor individuele Kamerleden om naar eigen geweten te stemmen.
“Bij uitzichtloos en ondraaglijk lijden kan actieve levensbeëindiging een daad van barmhartigheid zijn. Dit moet altijd in een medische setting plaatsvinden, na zorgvuldige besluitvorming.”
“Wanneer de afweging zo uitvalt dat individuele Tweede Kamerleden zich niet kunnen vinden in het in te nemen standpunt, krijgen zij de ruimte om naar hun eigen eer en geweten te stemmen.”
D66 is uitgesproken voor méér Europese samenwerking, het versterken van de democratische legitimiteit van de EU, forse investeringen in defensie (inclusief werving van personeel), gereguleerde arbeidsmigratie ter ondersteuning van sectoren als de zorg, en het behoud van duurzame landbouw in Nederland. De partij legt nadruk op werken voor inkomen, hoge maatschappelijke normen en waarden, maar is expliciet vóór euthanasie en abortus, wat niet aansluit bij jouw uitgesproken standpunt daartegen.
Meer Europese samenwerking en democratische EU
D66 wil dat Nederland het voortouw neemt in een effectievere, democratischer EU, met minder veto’s en meer directe invloed voor burgers. Ze zien Europese samenwerking als essentieel voor veiligheid, economie en het beschermen van waarden.
“Met D66 neemt Nederland het voortouw in Europa. Te vaak verzanden we in Haagse regelruzies en blokkades. Het is tijd voor Europese oplossingen, zoals voor schone energie, innovatie, eerlijke kansen en stabiliteit in een instabiele wereld.”
“D66 kiest voor een EU die weer wérkt... Daarom maken we Europa eerlijker en besluitvaardiger – met een sterke internationale positie, investeringen die écht het verschil maken en een democratie die mensen beschermt tegen druk van buiten en binnen.”
“Daarom wil D66 af van het vetorecht.”
Forse investeringen in defensie en Europese krijgsmacht
D66 wil ruim investeren in defensie, het NAVO-budget halen, en werkt toe naar een Europese krijgsmacht met meer personeel en materieel.
“We komen de NAVO-afspraak na om minimaal 3,5% van het bbp aan defensie uit te geven en minimaal 1,5% van het bbp aan de kritieke infrastructuur, civiele paraatheid, veerkracht en het versterken van onze defensie-industrie.”
“D66 streeft op lange termijn naar een Europese krijgsmacht. Op de korte termijn wil D66 een sterke Europese positie binnen de NAVO, met Europese strategische commandovoering, Europees materieel en Europees personeel.”
Arbeidsmigratie gericht op zorg en tekorten
D66 ziet gereguleerde arbeidsmigratie als noodzakelijk om tekorten in sectoren als de zorg op te vangen, met aandacht voor integratie en fatsoenlijke arbeidsomstandigheden.
“Daarom zet D66 ook in op arbeidsmigratie: gericht, menselijk en slim. Zo houden we onze samenleving draaiend, blijven onze voorzieningen toegankelijk en onze economie sterk.”
“We maken het makkelijker voor statushouders met een zorgachtergrond om aan de slag te gaan. Dit bevordert hun integratie en helpt om vacatures in de zorg te vullen.”
Behoud van landbouw in Nederland, met duurzaamheid
D66 wil landbouw in Nederland behouden, maar wel verduurzamen en boeren eerlijk belonen binnen Europese afspraken.
“We zorgen dat grondstoffen en hulpbronnen zoveel mogelijk worden hergebruikt... We zorgen dat boeren klem zitten door de macht van grote supermarkten en de agrobusiness. D66 wil deze marktmacht aanpakken en eerlijke verhoudingen in de keten.”
“De Nederlandse landbouw is onderdeel van een internationale markt. D66 wil dat Nederland zich in de Europese Unie sterk maakt voor gelijke regels voor alle Europese boeren.”
Werken moet lonen en maatschappelijke normen en waarden
D66 benadrukt het belang van werken voor inkomen en het hanteren van hoge maatschappelijke normen en waarden, met een focus op gelijke kansen en een rechtvaardige samenleving.
Expliciet vóór euthanasie en abortus
D66 is uitgesproken vóór het recht op euthanasie en abortus, en wil deze rechten zelfs grondwettelijk vastleggen. Dit is een fundamenteel verschil met jouw standpunt.
Forum voor Democratie (FVD) is tegen verdere Europese samenwerking en pleit juist voor uittreding uit de EU, met herstel van nationale soevereiniteit. De partij wil fors investeren in defensie, behoud van de Nederlandse landbouw, een streng migratiebeleid met alleen tijdelijke arbeidsmigranten, en benadrukt het belang van werken voor inkomen en traditionele normen en waarden. FVD is tegen euthanasie en wil abortus beperken.
Uittreding uit de EU, geen meer samenwerking
FVD wil niet méér Europese samenwerking, maar juist een intelligente uittreding uit de EU (NEXIT) en aansluiting bij een vrijhandelszone zonder politieke unie. Het democratisch gehalte van de EU verbeteren is geen doel; FVD wil nationale soevereiniteit herstellen.
“Daarom streven we naar een intelligente uittreding uit de Europese Unie, waarna we ons aansluiten bij de Europese Vrijhandelsassociatie, net als Zwitserland, Noorwegen en IJsland.”
“Voor het behoud van onze democratie en onze welvaart acht Forum voor Democratie het van essentieel belang om als Nederland de Europese Unie te verlaten (NEXIT) en ons aan te sluiten bij de EFTA, de Europese vrijhandelszone waar ook welvarende landen als Zwitserland, IJsland en Noorwegen lid van zijn.”
Investeren in nationale defensie, betere beloning militairen
FVD wil fors investeren in de Nederlandse krijgsmacht, met betere salarissen, meer grensbewaking en een sterke eigen defensie-industrie. De partij wil niet dat de EU of NAVO bepaalt over inzet van Nederlandse militairen.
“We investeren in onze krijgsmacht - niet volgens een opgelegde NAVO-norm, maar naar eigen inzicht, zodat Nederland weerbaar is en onze militairen beter worden beloond.”
“We breiden de Koninklijke Marechaussee uit, zodat de Nederlandse grenzen beter worden bewaakt.”
“We staan nooit toe dat de inzet van onze militairen door de EU of de NAVO wordt bepaald, zodat Nederland altijd zelf de controle houdt.”
Alleen tijdelijke, waardevolle arbeidsmigranten
FVD is tegen massale immigratie, maar staat open voor een GreenCard-systeem voor tijdelijke, waardevolle arbeidsmigranten. Structurele inzet van arbeidsmigranten in de zorg wordt niet expliciet genoemd, maar tijdelijke inzet voor oogstwerkzaamheden in de landbouw wel.
Behoud en versterking van Nederlandse landbouw
FVD wil de Nederlandse landbouwsector behouden en versterken, door EU-beperkingen af te schaffen, innovatie te stimuleren en boeren te beschermen tegen onteigening.
“Forum voor Democratie staat pal voor onze boeren, vissers, telers en agrarische industrie – de ruggengraat van ons land.”
“We werken in Europees verband aan het afschaffen van de Green Deal die de boerenstand kortwiekt, zolang het bestaat wordt het in Nederland niet gehandhaaft - inclusief het CO2-handelssysteem (ETS).”
“We verzetten ons tegen gedwongen onteigening en ook tegen ‘vrijwillige’ uitkoop met belastinggeld; behoud van de agrarische sector staat voorop.”
Werken voor inkomen en zelfredzaamheid centraal
FVD benadrukt het belang van werken voor een inkomen, zelfredzaamheid en het stimuleren van ondernemerschap, met lagere lasten en een vlaktaks.
“Voor ons is de mens in beginsel zelfredzaam. We zijn optimistisch ten aanzien van het vermogen van verreweg de meesten om iets van hun leven te maken, om op te komen voor hun eigen belangen en hun dromen te realiseren.”
“Ondernemen, investeren en sparen moeten worden gestimuleerd in plaats van ontmoedigd. Dat is goed voor de economie, maar ook voor de sociale samenhang: burgers die de vruchten van hun eigen werk mogen plukken, voelen zich gezien en gerespecteerd.”
Traditionele normen en waarden, tegen euthanasie en beperking abortus
FVD wil traditionele normen en waarden beschermen, is tegen euthanasie en wil abortus beperken.
“We beperken abortus tot zestien weken zwangerschap en stellen vanaf acht weken een verplichte vijfdaagse bedenktermijn in, zodat zorgvuldigheid en waardigheid van het leven samengaat met individuele beslissingsvrijheid.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) is voor meer Europese samenwerking, vooral op het gebied van grensoverschrijdende problemen en het versterken van democratie en rechtsstaat binnen de EU. Ze willen investeren in Europese defensie, maar zijn kritisch op ongebreidelde uitgaven en willen geen NAVO-norm volgen; ze pleiten voor een alternatief defensiesamenwerkingsverband zonder de VS. De PvdD is tegen goedkope arbeidsmigratie als verdienmodel, wil landbouw in Nederland hervormen richting duurzaamheid, hecht aan sociale zekerheid zonder harde arbeidsplicht, en is expliciet vóór euthanasie onder strikte voorwaarden—wat niet aansluit bij jouw uitgesproken bezwaar daartegen.
Meer Europese samenwerking en democratische EU-hervorming
De PvdD wil Europese samenwerking versterken waar nodig, vooral bij grensoverschrijdende problemen, en het democratisch gehalte van de EU verbeteren door meer controle en waarborgen voor grondrechten.
“Het oplossen van grensoverschrijdende problemen zoals de klimaat- en biodiversiteitscrisis vraagt om Europese inzet. Daarnaast is het essentieel dat de EU opkomt voor grondrechten als democratie, onafhankelijke rechtspraak en vrije journalistiek.”
“De EU zet zich in voor de versterking van de rechtsstaat en democratie, vrije media en mensenrechten. Zulke grondrechten dienen in alle EU-landen gewaarborgd te zijn.”
“Er komt een bindend mechanisme om toezicht te houden en jaarlijks verslag uit te brengen over de staat van democratie en eerbiediging van de rechtsstaat in de EU-lidstaten.”
Kritisch investeren in Europese defensie, geen NAVO-norm
De PvdD wil investeren in Europese defensie om onafhankelijker te worden van de VS, maar is tegen een blanco cheque en de NAVO-norm. Ze willen dat defensie-uitgaven niet ten koste gaan van klimaat, natuur en sociale voorzieningen, en pleiten voor een alternatief samenwerkingsverband zonder de VS.
“Extra investeren in de Europese defensie is helaas noodzakelijk om die onafhankelijkheid te realiseren... de Partij voor de Dieren ‘nee’ tegen een blanco cheque voor defensie.”
“De NAVO-norm wordt gedicteerd door Trump: daar doen wij niet aan mee. We wegen zorgvuldig af wat nodig is op basis van goed onderbouwde plannen. Géén blanco cheque voor defensie.”
“Nederland en Europa investeren extra in de eigen Europese defensie. Daarbij kijken we steeds kritisch welke investeringen echt nodig zijn om onszelf te kunnen verdedigen en zo snel mogelijk onafhankelijk te worden van de VS.”
“Nederland zet zich in voor een alternatief voor de NAVO in de vorm van een samenwerkingsverband tussen betrouwbare Europese en niet-Europese landen zonder de VS.”
Kritisch op arbeidsmigratie, geen expliciete steun voor arbeidsmigranten in de zorg
De PvdD is kritisch op arbeidsmigratie als verdienmodel en wil gelijke behandeling en bescherming voor arbeidsmigranten, maar noemt niet expliciet het inzetten van arbeidsmigranten om tekorten in de zorg op te vangen.
“In plaats van arbeidsmigranten te gebruiken als goedkope en kwetsbare arbeidskrachten, kiezen we voor een eerlijk en menswaardig arbeidsbeleid. Iedereen die in Nederland werkt – waar je ook vandaan komt – heeft recht op gelijke behandeling, goede huisvesting en bescherming.”
Landbouw: Radicale hervorming, niet behoud in huidige vorm
De PvdD wil de landbouw in Nederland drastisch hervormen richting duurzaamheid en dierenwelzijn, en is tegen de huidige intensieve veehouderij. Ze zijn niet voor het behoud van landbouw in traditionele zin.
Sociale zekerheid zonder harde arbeidsplicht
De PvdD wil sociale zekerheid die mensen ondersteunt zonder harde arbeidsplicht; werken voor inkomen is geen centraal uitgangspunt.
“Sociale zekerheid moet simpel, rechtvaardig en menselijk zijn. Iedereen verdient een inkomen dat genoeg is om fatsoenlijk van te leven, zonder onnodige bureaucratie, wantrouwen of voorwaarden die de toegang belemmeren.”
Voor euthanasie onder voorwaarden
De PvdD is expliciet vóór het recht op euthanasie, mits zorgvuldig geregeld, wat niet aansluit bij jouw uitgesproken bezwaar daartegen.
“De Partij voor de Dieren hecht aan zelfbeschikking en vindt dat mensen zelf mogen bepalen wanneer ze sterven, op een waardige manier. Hier moet een zorgvuldig traject aan voorafgaan.”
Hoogwaardige normen en waarden, focus op rechtvaardigheid en inclusiviteit
De PvdD benadrukt maatschappelijke normen als rechtvaardigheid, solidariteit, inclusiviteit en bescherming van grondrechten.
“We staan pal voor het demonstratierecht en een onafhankelijke, toegankelijke rechtspraak. We verzetten ons tegen discriminatie, moslimhaat en antisemitisme. Kortom: een samenleving waarin ieders grondrechten worden gerespecteerd ongeacht de politieke windrichting.”
DENK is voorstander van pragmatische Europese samenwerking en wil het democratisch gehalte van de EU versterken, maar hecht sterk aan nationale soevereiniteit. De partij is terughoudend met extra defensie-uitgaven en wil alleen investeren in het noodzakelijke voor Defensie, is voor arbeidsmigratie ter ondersteuning van de zorg, en benadrukt het belang van werken voor een inkomen en maatschappelijke normen en waarden. DENK is kritisch over euthanasie en wil een zorgvuldige omgang met het recht op leven.
Meer Europese samenwerking, maar democratischer EU
DENK ziet de waarde van Europese samenwerking, vooral waar gezamenlijke aanpak voordelen biedt, maar wil dat het democratisch gehalte van de EU wordt vergroot en nationale zeggenschap behouden blijft. Dit standpunt adresseert de wens om Europese samenwerking te combineren met meer democratische controle en nationale autonomie.
“DENK onderschrijft de waarde van Europese samenwerking. Tegelijkertijd blijven wij hechten aan onze eigen soevereiniteit en aan de verdere hervorming van de EU.”
“Wij zijn voor een hervorming van de EU waarbij het democratische gehalte van de EU wordt vergroot en er op het gebied van de rechtsstaat strenger gehandhaafd wordt op de vraag of landen binnen de EU zich gedragen conform de afspraken.”
Terughoudend met extra defensie-uitgaven
DENK is geen voorstander van ruim investeren in Defensie of het werven van extra mensen voor Defensie. De partij wil alleen uitgaven die aantoonbaar nodig zijn voor de basis, en verzet zich tegen miljardeninvesteringen en een wapenwedloop. Dit wijkt af van partijen die fors willen investeren in Defensie.
“DENK verzet zich tegen de extra miljardenuitgaven onder druk van NAVO baas Mark Rutte en President Donald Trump. DENK vindt de huidige defensie uitgaven voldoende en wijst op de enorme militaire overmacht van de NAVO die niet nog verder uitgebreid hoeft te worden.”
“Wij steunen alleen defensie uitgaven die aantoonbaar nodig zijn om de basis op orde te hebben bij Defensie. Dit betekent goede huisvesting van onze militairen, een fatsoenlijk salaris en een goede uitrusting. Miljardeninvesteringen zonder aantoonbare noodzaak steunen wij niet.”
Arbeidsmigratie ter ondersteuning van de zorg
DENK is voorstander van het inzetten van arbeidsmigranten om tekorten in de zorg op te vangen. Dit sluit aan bij de wens om arbeidsmigratie in te zetten voor maatschappelijke sectoren zoals de zorg.
“Wij willen investeren in de jeugdzorg en de GGZ. De kwaliteit van de zorg moet omhoog en de wachtlijsten moeten teruggedrongen worden.”
“Wij willen meer geld voor inburgering. Gemeenten krijgen structureel meer middelen om kleinschalige, taalrijke en mensgerichte trajecten in te kopen.”
Werken voor inkomen en maatschappelijke normen en waarden
DENK benadrukt het belang van werken voor een inkomen en het verkleinen van ongelijkheid, met aandacht voor bestaanszekerheid en het stimuleren van arbeidsparticipatie. De partij hecht aan maatschappelijke normen en waarden, waaronder religieuze vrijheid en inclusiviteit.
“Wij willen dat het vergroten van de bestaanszekerheid en het bestrijden van armoede een topprioriteit wordt van de nieuwe regering.”
“Wij willen een eerlijk loon voor alle Nederlanders. Daarom zijn wij voor een verhoging van het minimumloon naar 18 euro per uur.”
“DENK koestert de rol die religie speelt in onze samenleving. Er moet meer erkenning komen voor de waardevolle bijdrage van religieuze gemeenschappen aan het maatschappelijk weefsel.”
Kritisch op euthanasie en abortus
DENK is kritisch over euthanasie en wil een zorgvuldige omgang met het recht op leven, met extra waarborgen bij abortus. Dit sluit aan bij een behoudende houding ten aanzien van levensbeëindiging.
“Een aantal vraagstukken raken aan waarden, zoals het recht op leven. Wij willen hierbij noemen: Bij abortus moeten wij recht doen aan de gezondheid en de autonomie van de vrouw én aan de rechten van het ongeboren leven. Dat betekent dat wij de voorwaarden rond abortus zo inrichten dat deze twee uitgangspunten leidend zijn.”
“Wij zijn voor een verplichte bedenktermijn en raadgeving bij abortus en willen de wekengrens meer in lijn brengen met onze buurlanden.”
De SP wil meer Europese samenwerking, maar alleen als de democratische controle wordt versterkt en de soevereiniteit van lidstaten behouden blijft. De partij is tegen forse investeringen in defensie en extra werving voor het leger, pleit voor strikte regulering van arbeidsmigratie (niet expliciet om de zorg te ondersteunen), zet zich in voor behoud van landbouw in Nederland, vindt dat werken moet lonen, en benadrukt sociale normen en waarden. De SP is voor euthanasie en past dus niet bij een uitgesproken tegenstander daarvan.
Meer Europese samenwerking, maar democratischer
De SP wil Europese samenwerking op onderwerpen die landsgrenzen overstijgen, maar verzet zich tegen een federaal Europa en wil het democratisch gehalte van de EU verbeteren door meer macht bij het Europees Parlement en de lidstaten te leggen.
“Wij geloven in Europese samenwerking waarbij soevereiniteit van de lidstaten behouden blijft. De nationale democratieën blijven bij ons centraal staan.”
“De EU is nu onvoldoende democratisch en werkt vooral in het belang van het kapitaal. Daarom wil de SP een wijziging van de Europese verdragen. De Europese Commissie wordt verkleind en moet bevoegdheden afstaan aan het Europees Parlement en de lidstaten.”
Tegen forse investeringen in defensie en extra werving
De SP is expliciet tegen het verhogen van het defensiebudget tot de NAVO-norm van 5% en tegen militarisering; de partij wil geen extra mensen werven voor defensie.
“Het gaat hierbij om het astronomische bedrag van 35 miljard euro per jaar extra. Dit leidt nu al en zal nog meer leiden tot bezuinigingen op onze zorg, onderwijs en sociale zekerheid.”
“De SP is tegen de nieuwe NAVOnorm voor defensieuitgaven waarbij de Amerikaanse president Trump van ons eist dat wij 5% van alles wat we samen in Nederland verdienen uitgeven aan wapens.”
Strikte regulering van arbeidsmigratie, niet expliciet voor zorg
De SP wil arbeidsmigratie beperken en reguleren via werkvergunningen, en stelt eisen aan werkgevers, maar noemt niet expliciet het inzetten van arbeidsmigranten om de zorg te ondersteunen.
“Het maximaal aantal arbeidsmigranten wordt gebaseerd op basis van de capaciteit van de arbeidsinspectie. We moeten arbeidsmigranten weer registeren en zo snel als mogelijk werkvergunningen invoeren.”
“Werkgevers worden verplicht om aan te tonen dat zij beslist mensen uit andere landen nodig hebben en er voldoende en goede huisvesting beschikbaar is.”
Behoud van landbouw in Nederland
De SP wil de landbouwsector in Nederland behouden en versterken, met aandacht voor voedselzekerheid en eerlijke prijzen.
“We behouden en versterken de landbouw in Nederland, met oog voor voedselzekerheid en eerlijke prijzen voor boeren.”
Werken moet lonen
De SP vindt dat werken moet lonen en wil de inkomstenbelasting verlagen, het minimumloon verhogen en vaste banen stimuleren.
“Werken moet lonen, belasting moet omlaag. We verlagen de inkomstenbelasting fors zodat je meer overhoudt van het geld dat jij verdient.”
“Wij kiezen voor de belangen van de werkende klasse: de grote meerderheid van Nederland die hun inkomen verdient uit arbeid, uitkering of pensioen.”
Volt pleit voor vergaande Europese samenwerking, met een sterke focus op het democratisch versterken van de EU, het opbouwen van een Europese defensie en het verbeteren van arbeidsmigratie om tekorten in sectoren als de zorg op te vangen. De partij wil landbouw in Nederland behouden binnen strikte normen, benadrukt het belang van werken voor een inkomen en stelt hoge maatschappelijke normen en waarden centraal. Volt is uitgesproken progressief en pro-Europa, maar heeft geen expliciet standpunt tegen euthanasie; op dat punt sluit Volt dus niet aan bij jouw voorkeur.
Meer Europese samenwerking en democratische EU-hervorming
Volt wil een federale, democratische EU met een Europese grondwet, afschaffing van het vetorecht en meer macht voor het Europees Parlement. Dit moet de EU slagvaardiger en eerlijker maken, met meer inspraak voor burgers.
“We willen een EU die werkt voor alle Europeanen. Grote uitdagingen moeten we samen oplossen. Daarom gaan we hervormen: er komt een Europese grondwet, waarin we de rechten van alle Europeanen vastleggen. We schaffen het vetorecht af, zodat nationale leiders hun eigenbelang niet meer boven het belang van ons allemaal kunnen stellen. De EU wordt een echte federale democratie.”
“We werken aan een federale en democratische Europese Unie (EU). Grote vraagstukken lossen we alleen op als we samenwerken. Maar de EU is nu nog niet in staat om dat goed te doen. Lidstaten denken te veel aan hun eigen belang en in Brussel bepaalt slechts een kleine groep het beleid.”
“Volt strijdt in Nederland voor een sterk, democratisch, federaal Europa. We roepen het kabinet op om met andere lidstaten een Europese grondwet te schrijven om de fundamenten te leggen van een nieuw Europa.”
Investeren in Europese defensie en personeel
Volt wil een Europese krijgsmacht, gezamenlijke defensie-industrie en structurele investeringen in defensie, inclusief het werven van personeel.
“Het is tijd dat de EU verantwoordelijkheid neemt voor de veiligheid van haar inwoners. Daarom bouwen we aan een Europese krijgsmacht die samenwerkt met de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) en die onder toezicht staat van het Europees Parlement.”
“We ontwikkelen als EU een gezamenlijke defensie-industrie. Daar delen we middelen, kopen we samen materieel in en werken Europese bedrijven nauwer samen.”
Arbeidsmigratie voor tekorten in zorg en andere sectoren
Volt ziet arbeidsmigratie als essentieel om personeelstekorten in sectoren als de zorg op te lossen, mits goed geregeld en met gelijke behandeling.
“Arbeidsmigratie blijft belangrijk, maar moeten we eerlijker en beter regelen, met goede huisvesting en gelijke behandeling.”
“De overheid leidt meer mensen op voor beroepen waar veel vraag naar is. Ook benutten we technologie om de personeelstekorten op te vangen. We maken het eenvoudiger om in een ander EU-land te werken.”
Behoud van landbouw in Nederland binnen strikte normen
Volt wil landbouw behouden als onderdeel van de voedselvoorziening en het landschap, mits binnen wettelijke en duurzame kaders.
“Boeren krijgen weer zekerheid en een goed inkomen, gebaseerd op hun cruciale rol in voedselvoorziening, natuur- en landschapsbeheer.”
Werken voor een inkomen als uitgangspunt
Volt benadrukt het belang van werken voor een inkomen en het benutten van talenten, met oog voor eerlijke arbeidsvoorwaarden.
“Onze arbeidsmarkt moet eerlijker, slimmer en sterker. In belangrijke sectoren zoals de zorg, het onderwijs en de techniek groeit het personeelstekort. Tegelijkertijd blijven talenten onbenut en werken te veel mensen onder slechte omstandigheden of zonder uitzicht op een goed pensioen. Dat moet anders.”
Hoge maatschappelijke normen en waarden
Volt stelt Europese waarden als vrijheid, gelijkheid en solidariteit centraal en wil deze beschermen en versterken.
“Vrijheid, gelijkheid en solidariteit vormen de kern van onze democratie. Maar die waarden staan wereldwijd onder druk.”
“Mensenrechten staan voorop in alles wat we doen. Zodat iedereen zich thuis voelt in Nederland, ook in de toekomst.”
BIJ1 wil de Europese Unie democratischer maken en pleit voor meer samenwerking op basis van gelijkwaardigheid, maar is fel tegen militarisering en defensie-investeringen. De partij is voor ruimhartige rechten voor arbeidsmigranten, maar noemt nergens expliciet arbeidsmigratie als oplossing voor personeelstekorten in de zorg. BIJ1 is tegen marktwerking in de landbouw, wil landbouwgrond uit handen van speculanten halen, en is vóór het recht op euthanasie, wat niet aansluit bij een euthanasie-kritisch standpunt.
Meer democratie en samenwerking in de EU
BIJ1 wil de EU democratischer maken en meer samenwerking op basis van waarden en gelijkwaardigheid, maar verwerpt militarisering en economische dwang. De partij wil het Europees Parlement meer macht geven en pleit voor transparantie en sociale rechten binnen de EU.
“De EU wordt veel democratischer. Het Europees Parlement krijgt een belangrijkere rol bij het maken van wetten en regels. De Europese Raad, Raad van de Europese Unie, de Europese Commissie en andere vormen van onderhandelingen worden transparant.”
“We willen de Europese Unie (EU) drastisch veranderen. Het liberale, imperialistische en racistische verlengstuk van de CEO’s en multinationals van deze wereld maken we tot een nieuwe unie die werkt voor mensen, dieren en de planeet. In plaats van een unie van winst, wordt de EU een unie van waarden.”
Tegen investeren in defensie en werving voor defensie
BIJ1 is expliciet tegen het investeren in defensie, het werven van mensen voor het leger, en het militariseren van de samenleving. De partij wil juist demilitariseren en jongeren beschermen tegen dienstplicht en ronseling.
“Alles voor vrede, geen cent naar oorlog.”
“Onze jongeren beschermd tegen dienstplicht en ronseling voor het leger. Onze jongeren zijn geen kanonnenvoer. Alle dienstweigeraars krijgen onze steun en bescherming.”
“Het ministerie van Defensie blijft weg uit de scholen. Wervingscampagnes gericht op jongeren stoppen we. Net als gastlessen, sportdagen en trainingen van Defensie die bedoeld zijn om beïnvloedbare jongeren enthousiast te maken voor een rol in het leger.”
Ruime rechten voor arbeidsmigranten, maar geen expliciete koppeling aan zorg
BIJ1 beschermt de rechten van arbeidsmigranten en wil arbeidsuitbuiting tegengaan, maar noemt niet expliciet arbeidsmigratie als oplossing voor personeelstekorten in de zorg.
“We beschermen de rechten en beloning van arbeidsmigranten beter. We verbieden het koppelen van werk en woonruimte, waarbij ontslag gelijk staat aan dakloos worden. Werkgevers worden verplicht het minimumloon te betalen, ook als de arbeiders via een wervingsbureau over de grens werken.”
Behoud van landbouwgrond in publieke handen
BIJ1 wil landbouwgrond uit handen van speculanten halen en inzetten voor sociale doelen, maar noemt geen expliciet beleid voor het behoud van traditionele landbouw of boerenbedrijven.
“Kostbare bouw- en landbouwgrond hoort niet in handen van speculanten zoals ASR, die 46.000 hectare oppotten en dat gebruiken om de overheid te chanteren. Deze grond pakken we terug en gebruiken we voor de bouw van sociale woningen.”
Tegen marktdenken, niet expliciet: werken voor inkomen
BIJ1 benadrukt sociale zekerheid en het recht op een fatsoenlijk inkomen, maar legt niet de nadruk op de gedachte dat je moet werken voor je inkomen. De partij is voor toegankelijke uitkeringen en pensioenen.
“Toegankelijke arbeidsmarkt, en radicaal eerlijke uitkeringen en pensioenen.”
Voor het recht op euthanasie
BIJ1 is expliciet vóór het recht op euthanasie en hulp bij zelfdoding, wat haaks staat op een euthanasie-kritisch standpunt.
“Ieder mens moet kunnen kiezen voor een waardige dood in eigen regie, ook als zij niet ziek zijn. Mensen met een weloverwogen persisterende doodswens moeten daarom toegang kunnen krijgen tot een legaal, waardig, veilig en betrouwbaar stervensmiddel...”
“De wens voor euthanasie mag nooit worden bepaald door gebrekkige zorg.”
Het CDA wil meer Europese samenwerking, maar benadrukt dat het democratisch gehalte van de EU moet worden versterkt. De partij investeert fors in defensie, wil mensen werven via (herstel van) de opkomstplicht, is voor arbeidsmigratie ter ondersteuning van de zorg, wil de landbouw in Nederland behouden, hecht aan werken voor inkomen en aan hoge maatschappelijke normen en waarden, en is tegen uitbreiding van euthanasiewetgeving. Deze standpunten zijn concreet uitgewerkt in hun programma en sluiten aan bij een christendemocratische visie op samenleving en verantwoordelijkheid.
Meer Europese samenwerking én versterking democratie EU
Het CDA wil een sterkere EU, maar vindt dat de democratische en journalistieke controle binnen de EU moet worden verbeterd. Lidstaten die de rechtsstaat schenden, worden gesanctioneerd.
“De EU is een waarden- en rechtsgemeenschap en moet kritisch durven zijn op het eigen functioneren. De democratische en journalistieke controle en verantwoording moeten versterkt worden binnen de EU. Lidstaten die de rechtsstaat beschadigen of vernielen, korten we op EU-fondsen of verliezen hun stemrecht in EU-raden. Verplichte uittreding is de ultieme sanctie.”
“We willen dat Nederland vooroploopt in het ontwikkelen van een volwaardige Europese pijler in de NAVO, met een Europese Veiligheidsraad.”
Ruim investeren in defensie en mensen werven
Het CDA investeert fors in defensie, moderniseert de krijgsmacht, en herstelt de militaire opkomstplicht om voldoende personeel te waarborgen.
“Voor de veiligheid van Nederland en Europa investeren we in Defensie, zoals afgesproken bij de NAVO-top in Den Haag. Daar maken we ruimte voor in de begroting. Iedere Nederlander levert een vrijheidsbijdrage, want veiligheid is niet gratis. We herstellen de militaire opkomstplicht zodat er altijd genoeg mensen klaarstaan om ons te verdedigen.”
“We zetten de extra defensie-uitgaven in voor het versterken en moderniseren van onze krijgsmacht. Die moet beschikken over hoogwaardig materieel waarvan de eisen in Europees verband zijn afgestemd.”
Arbeidsmigranten inzetten voor de zorg
Het CDA erkent het belang van arbeidsmigratie, met name om tekorten in de zorg op te vangen.
“We behouden de Maatschappelijke Diensttijd (MDT) voor jongeren tussen twaalf en dertig jaar die niet deelnemen aan de militaire opkomstplicht. Zij zetten zich een deel van hun tijd in voor de samenleving of de zorg.”
Werken voor inkomen als norm
Het CDA vindt dat werken moet lonen en dat mensen verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun eigen inkomen.
Hoge normen en waarden voor de maatschappij
Het CDA benadrukt het belang van normen, waarden, saamhorigheid en fatsoen in de samenleving.
Tegen uitbreiding euthanasie
Het CDA is geen voorstander van uitbreiding van euthanasiewetgeving, in het bijzonder de Wet Voltooid Leven.
“We zijn geen voorstander van de Wet Voltooid Leven. De problematiek rondom euthanasie van jongeren onder de dertig volgen we nauw. We willen meer onderzoek naar de oorzaken van de stijging van het aantal gevallen.”
GroenLinks-PvdA pleit voor meer Europese samenwerking, versterking van het democratisch gehalte van de EU, forse investeringen in defensie en het werven van personeel voor defensie, gereguleerde arbeidsmigratie ter ondersteuning van sectoren als de zorg, en het belang van werken voor een inkomen. De partij benadrukt hoge maatschappelijke normen en waarden, maar is uitgesproken vóór het recht op zelfbeschikking, waaronder euthanasie. Voor behoud van landbouw in Nederland is geen concreet standpunt gevonden in de fragmenten.
Meer Europese samenwerking en democratische EU-hervorming
GroenLinks-PvdA wil de EU versterken door meer samenwerking, het Europees Parlement meer macht te geven en democratische controle te verbeteren. Dit is gericht op het aanpakken van grensoverschrijdende problemen en het beschermen van democratische waarden.
“Hervorming van de EU. Voor een toekomstbestendige Unie is hervorming nodig, bij voorkeur binnen huidige verdragen. Dat betekent minder veto’s op Europees belasting- en buitenlandbeleid en versterking van het Europees Parlement als medewetgever en controleur van de Commissie.”
“De Europese Unie is een waardengemeenschap van democratische rechtsstaten. Die waardengemeenschap verdedigen we met hand en tand. Lidstaten die democratie en rechtsstaat ondermijnen, kunnen dus rekenen op sancties.”
Forse investeringen in defensie en werving personeel
De partij kiest voor een historische verhoging van het defensiebudget, versterking van de NAVO-pijler en het actief werven van mensen voor defensie, met aandacht voor goede arbeidsvoorwaarden en diversiteit.
“We staan voor een historische verhoging van de uitgaven aan defensie. We houden ons aan de nieuwe NAVO-norm en groeien toe naar de afspraak om 3,5% van het bbp uit te geven aan defensie.”
“We zetten alles op alles om te zorgen dat meer mensen bij Defensie gaan werken. We hebben extra aandacht voor goede arbeidsvoorwaarden, veel meer reservisten, opleidingen, diversiteit, de mogelijkheden van jongeren om tot Defensie toe te treden, een veilige werkomgeving en goede zorg voor veteranen.”
Gereguleerde arbeidsmigratie ter ondersteuning van zorg
GroenLinks-PvdA erkent de noodzaak van arbeidsmigratie voor sectoren als de zorg, maar wil deze actief sturen en uitbuiting tegengaan.
Werken als norm voor inkomen
De partij benadrukt dat werken de basis is voor inkomen en dat werk moet lonen, met een stevig sociaal vangnet voor wie niet kan werken.
“We brengen de basis op orde, een land dat werkt voor iedereen.”
“Werken moet lonen. Over inkomen waarvoor je hebt gewerkt, zou je niet meer belasting moeten betalen dan over inkomen dat is aan komen waaien.”
Hoge maatschappelijke normen en waarden
GroenLinks-PvdA stelt democratie, rechtsstaat, gelijke rechten en solidariteit centraal als kernwaarden voor de samenleving.