Verkiezingsprogramma's 2025 overwelke partij is voor Europese samenwerking, maar wil iets aan de huidige Europese machtsmisstanden doen
De SGP is voor Europese samenwerking, maar wil de macht van de EU fors beperken en terugbrengen naar de lidstaten. Ze pleiten voor een EU die zich beperkt tot kerntaken, nationale soevereiniteit respecteert en geen politieke of ideologische unie wordt. Concrete voorstellen zijn onder meer het schrappen van de term ‘steeds hechter wordende Unie’, meer opt-outs voor lidstaten, het beperken van de EU-begroting en het terugdringen van Brusselse regelgeving.
EU moet terug naar kerntaken en nationale soevereiniteit
De SGP vindt dat de EU te veel macht naar zich toe heeft getrokken en zich ontwikkelt tot een politieke en ideologische unie, wat zij onwenselijk achten. Ze willen dat de EU zich beperkt tot haar oorspronkelijke economische samenwerkingsrol, met respect voor nationale soevereiniteit en ruimte voor verschillen tussen lidstaten.
“De SGP kiest voor een Europese Unie die ten dienste staat van de lidstaten, ruimte biedt voor verschillen en respect heeft voor de nationale soevereiniteit. In een tijd van veel geopolitieke uitdagingen doet Europese samenwerking ertoe. Een uitdijende en besluiteloze EU is echter onwenselijk.”
“De SGP wil dat de EU in deze tijd van geopolitieke spanningen teruggaat naar haar kerntaken en Bijbelse kernwaarden. De EU moet ten dienste staan van de lidstaten. Klassiek christelijke rechten en vrijheden moeten worden gewaarborgd. Binnen de EU blijft ruimte voor verschil. Landen worden niet in een progressief en seculier keurslijf geperst.”
“De term ‘steeds hechter wordende Unie’ wordt geschrapt.”
“Lidstaten krijgen meer vrijheid om via zogenaamde ‘opt-outs’ niet langer mee te doen aan samenwerking op bepaalde beleidsterreinen, zoals gezondheidszorg en gezinsbeleid.”
“De EU houdt zich zuiver aan de geldende verdragsbepalingen.”
“Lidstaten moeten leidend worden in het wetgevingsproces, niet langer de Europese Commissie.”
EU-begroting en macht Brussel fors beperken
De SGP wil de financiële en regelgevende macht van Brussel fors inperken. Ze zijn tegen gezamenlijke schulden, willen de EU-begroting verlagen, minder afdrachten en een schraplijst voor overbodige EU-regels. Nederland moet zich krachtig verzetten tegen verdere uitbreiding van de EU-macht en begroting.
“Er komen geen Europese leningen of gezamenlijke schuldeninstrumenten.”
“De forse verhoging van de EU-begroting zoals onlangs voorgesteld door de Europese Commissie is volgens de SGP absurd en misplaatst. Nederland is een nettobetaler en moet zich hier zéker tegen verzetten.”
“Nederland zet in op het beperken van het EU-meerjarenbegroting tot onder 1% van ons bruto binnenlands product (BBP) en minder Nederlandse afdrachten. De cohesiefondsen worden gehalveerd.”
“Nederland legt een schraplijst aan voor Europese regels die averechts werken, ons land benadelen, te veel regeldruk opleveren of te veel op nationale soevereiniteit ingrijpen.”
“Het leeuwendeel van de regeldruk komt uit de Brusselse beleidstorens. Bij de EU wordt aangedrongen op het aanpakken van onwerkbare regels en ambities, bijvoorbeeld ten aanzien van de Green Deal en Europese Natuurherstelverordening.”
Geen politieke of ideologische EU, wel samenwerking waar nuttig
De SGP verwerpt de ontwikkeling van de EU tot een progressief-seculier project en wil geen Europese inmenging op ethische onderwerpen. Ze zijn tegen een Europees leger, tegen een digitale euro en tegen het Europees digitaal paspoort, maar erkennen het belang van samenwerking op terreinen als handel en veiligheid waar dit meerwaarde heeft.
“Bovendien baart het ons zorgen dat de EU zich op ideologisch vlak steeds meer ontwikkelt tot een progressief-seculier project. Dit staat haaks op wat de oprichters voor ogen stond.”
“Abortus mag géén Europees mensenrecht worden. Abortusbeleid behoort niet tot de bevoegdheden van de EU. Als het aan de SGP ligt, blijft dat zo.”
“De SGP is daarom tegen het invoeren van een Europees digitaal paspoort en een digitale euro.”
“De NAVO is onze belangrijkste veiligheidspartner. De EU vult slechts aan waar dit meerwaarde biedt en zij bevoegdheid heeft. ... De SGP wil echter geen Europees leger en vindt de nieuwe Europese Defensiecommissaris ongewenst. Niet Brussel, maar Den Haag blijft besluiten over het uitzenden van troepen.”
Nexit alleen bij verregaande machtsuitbreiding EU
De SGP acht een Nexit nu onwenselijk, maar sluit het niet uit als de EU zich verder ontwikkelt tot een politieke unie die nationale soevereiniteit ondermijnt.
“De EU kan een belangrijke bijdrage leveren aan vrede en welvaart. Dat maakt een Nexit politiek en economisch gezien onwenselijk, tenzij verregaande ontwikkelingen in de Europese Unie een heroverweging hiervan noodzakelijk maken.”
BBB is voor Europese samenwerking, vooral op economisch en praktisch vlak, maar verzet zich tegen verdere machtsoverdracht aan Brussel en wil de EU hervormen om nationale soevereiniteit en democratische controle te waarborgen. De partij pleit voor strengere subsidiariteit, meer nationale zeggenschap over EU-beleid, en scherp toezicht op Europese uitgaven. BBB wil dat de EU zich beperkt tot kerntaken en dat Nederland minder geld naar Brussel stuurt zolang machtsmisstanden en bureaucratie niet zijn aangepakt.
Beperking EU-macht en behoud nationale soevereiniteit
BBB erkent het belang van Europese samenwerking, maar vindt dat de EU te veel macht naar zich toe heeft getrokken en nationale soevereiniteit ondermijnt. De partij wil geen federaal Europa, geen verdere overdracht van bevoegdheden, en een strenge subsidiariteitstoets zodat alleen strikt noodzakelijke zaken op EU-niveau worden geregeld.
“Geen federaal Europa. Geen verdere overdracht van Nederlandse bevoegdheden en soevereiniteit aan Brussel. BBB staat voor eenheid in verscheidenheid en voor een strenge subsidiariteitstoets. Dit betekent dat Europa alleen die zaken regelt die strikt noodzakelijk zijn en aantoonbaar beter op Europees niveau werken dan wanneer lidstaten dat zelf doen.”
“In plaats van steeds verdergaande politieke eenwording die de nationale soevereiniteit ondermijnt, dient de EU zich te richten op praktische samenwerking zonder bureaucratie op terreinen waarop de lidstaten elkaar kunnen vinden en nodig hebben.”
“BBB is niet tegen Europese samenwerking, maar Nederland moet weer soeverein kunnen kiezen wat werkt. Nationale belangen moeten voorop staan, niet Brusselse dogma’s.”
Meer nationale controle op EU-besluitvorming
BBB wil dat Nederlandse ministers in Brussel gebonden zijn aan een dwingend mandaat van de Tweede Kamer, zodat de democratische controle op EU-wetgeving wordt versterkt en de wil van het Nederlandse parlement leidend is.
“Om die reden pleit BBB voor de invoering van een dwingend onderhandelingsmandaat voor Europese wetgevingsvoorstellen, zoals dat gebruikelijk is in het Deense en het Duitse Parlement. Het door de Tweede Kamer verleende mandaat bepaalt de ruimte van de minister bij onderhandelingen en stemmingen op Europees niveau.”
Streng toezicht en beperking van EU-uitgaven
BBB wil dat Nederland minder geld naar de EU stuurt, eist streng toezicht op Europese uitgaven, en wil pas praten over verdere integratie als er orde op zaken is gesteld in Brussel. De partij verzet zich tegen gezamenlijke schulden, giften en nieuwe Europese belastingen.
“BBB wil dat Nederland minder geld naar de EU stuurt en eist streng toezicht op Europese uitgaven. Eerst orde op zaken stellen in Brussel, dan pas praten over uitbreiding en verdere integratie.”
“Hand op de knip. Afbouw van bijdragen aan de EU moet worden voortgezet. Het nieuwe Meerjarig Financieel Kader (MFK) voor de periode 20272032 mag niet boven het huidige plafond uitkomen en de korting voor Nederland op de afdracht van 1,9 miljard euro moet worden gehandhaafd en geïndexeerd.”
“Geen blanco cheque. Het oordeel van de Europese Rekenkamer over de wantoestanden bij de besteding van honderden miljarden euro uit het Corona Herstelfonds toont aan dat er zuiniger en verantwoordelijker met ons belastinggeld moet worden omgegaan. BBB wil niet meer van dit soort fondsen.”
“BBB wil geen giften, gemeenschappelijke schulden, Eurobonds en Europese belastingen om uitgaven mee te financieren zoals voor klimaat of Defensie.”
EU beperken tot kerntaken en praktische samenwerking
BBB vindt dat de EU zich moet beperken tot kerntaken als economie, interne markt, defensie, buitenlandbeleid en migratie, en zich niet moet bemoeien met zaken die lidstaten zelf beter kunnen regelen.
“Europa beperkt zich tot economie, interne markt, defensie, buitenlandbeleid en migratie.”
“De kernopgave van de Europese Unie ligt bij het versterken van de interne markt, het waarborgen van voedselzekerheid en het beschermen van de buitengrenzen.”
Kritiek op doorgeschoten EU-regelgeving en pleidooi voor hervorming
BBB stelt dat Europese regelgeving vaak te ver doorschiet en nationale beleidsruimte belemmert. De partij wil een koerswijziging om de EU weer dienstbaar te maken aan burgers, boeren en bedrijven.
“In de praktijk vormen Europese regels steeds vaker een belemmering: voor ondernemerschap, voor innovatie en voor een effectief asiel en migratiebeleid. De BBBdelegatie in het Europees Parlement zet zich daarom in voor een koerswijziging die de Europese Unie weer dienstbaar maakt.”
“De afgelopen decennia heeft Nederland steeds meer macht overgedragen aan Brussel. In de praktijk wordt Europese wetgeving soms zo geïnterpreteerd dat deze botst met democratisch gewenst beleid of geen ruimte laat voor noodzakelijke flexibiliteit.”
NSC is voorstander van Europese samenwerking op terreinen als veiligheid, handel en migratie, maar wil de macht van de EU begrenzen en nationale soevereiniteit beschermen. De partij pleit voor strikte naleving van afspraken, meer parlementaire controle, en het tegengaan van machtsmisbruik en ondemocratische ontwikkelingen binnen de EU. NSC wil dat de EU zich beperkt tot taken die niet effectiever nationaal kunnen worden uitgevoerd en dat lidstaten die de rechtsstaat ondermijnen, streng worden aangepakt.
Europese samenwerking met behoud van nationale soevereiniteit
NSC erkent het belang van Europese samenwerking, maar verzet zich tegen verdere machtsoverdracht aan de EU en wil dat Nederland een stevige, realistische positie inneemt. De partij benadrukt het subsidiariteitsbeginsel en wil dat bevoegdheden, taken en budgetten primair nationaal blijven.
“We hechten aan een stevige Europese samenwerking met behoud van onze huidige nationale onafhankelijkheid.”
“We zijn tegen de ‘ever closer union’. Binnen Europa bepleiten we een stevige opstelling van Nederland, constructief maar realistisch. Taken, bevoegdheden en budgetten blijven van ons, deze nationale soevereiniteit bewaken we.”
“De EU mag alleen maatregelen nemen als die doeltreffender zijn dan nationale, regionale of lokale maatregelen (het subsidiariteitsbeginsel).”
Strengere handhaving en sancties bij schending van EU-afspraken
NSC wil dat EU-lidstaten zich strikt houden aan financiële en rechtsstatelijke afspraken. Overtredingen moeten leiden tot concrete sancties, zoals het inhouden van EU-gelden of zelfs uitsluiting uit de EU.
“Als landen zich daar niet aan houden moeten daar consequenties aan verbonden worden zoals het achterhouden van EU-gelden.”
“Steeds meer EU-lidstaten, zoals Hongarije en Slowakije, ondermijnen fundamentele rechtsstatelijke principes. Daarom moet de EU een ‘rechtsstaatslot’ invoeren: landen die hun rechtsstaat afbreken krijgen geen EU-gelden meer.”
“Daarnaast moet het mogelijk worden om lidstaten die stelselmatig de rechtsstaat ondermijnen of langdurig niet voldoen aan de toelatingscriteria, uit de EU te zetten.”
Meer parlementaire controle op EU-beleid
NSC vindt dat het Nederlandse parlement meer invloed moet krijgen op EU-besluiten en dat Europese regelgeving niet zonder instemming van de Kamer mag worden ingevoerd.
“De regering moet de Tweede Kamer tijdig en actief betrekken bij nieuwe initiatieven van de EU en bij mandaten voor onderhandelingen. De mening van de Kamer moet veel nadrukkelijker worden meegenomen in het standpunt van de regering in de formele als informele (voor)fases van het Europese besluitvormingsproces, inclusief de Eurogroep.”
“Europese regels mogen niet als voldongen feiten neerdalen op Nederland, maar kunnen alleen worden ingevoerd als de meerderheid van het Nederlandse parlement het ermee eens is. We willen een parlementair instemmingsrecht in de Europawet verankeren.”
“De Tweede Kamer moet EU-beleid en -regelgeving actiever toetsen op subsidiariteit, proportionaliteit en verwachte effecten.”
Tegen transferunie en gezamenlijke schulden
NSC verzet zich tegen verdere financiële integratie binnen de EU, zoals gezamenlijke schulden en belastingheffing op EU-niveau.
“Als onderdeel van een verstandig Europees beleid zijn we tegen de ontwikkeling van de EU tot een transferunie. Belastingheffing blijft voorbehouden aan de lidstaten. We zijn tegen nieuwe gezamenlijke Europese schulden, tegen “eurobonds” en andere constructies waarmee schulden van EU-lidstaten gemeenschappelijk worden.”
De ChristenUnie is voorstander van Europese samenwerking, vooral op kerntaken als klimaat, migratie en economie, maar wil de macht van de EU begrenzen en misstanden aanpakken. Ze pleiten voor subsidiariteit, bescherming van nationale soevereiniteit, meer transparantie, en verzetten zich tegen Europese bemoeizucht op terreinen zonder EU-mandaat. De partij wil dat de EU dienstbaar is aan de lidstaten, niet andersom, en stelt concrete grenzen aan uitbreiding van bevoegdheden en budget.
Duidelijke grenzen aan EU-bevoegdheden en subsidiariteit
De ChristenUnie wil dat Europese samenwerking zich beperkt tot kerntaken en dat nationale soevereiniteit wordt beschermd. Ze verzetten zich tegen Europese bemoeizucht op terreinen waar de EU geen mandaat heeft, en subsidiariteit is het uitgangspunt: besluiten moeten zo dicht mogelijk bij de burger worden genomen.
“Europese samenwerking begint met duidelijkheid over bevoegdheden. Het moet helder zijn waar lidstaten zelf verantwoordelijk voor zijn en waar de Europese Unie wel of niet over gaat. Voor de ChristenUnie is subsidiariteit het uitgangspunt: besluiten worden genomen op het laagst mogelijke niveau, zo dicht mogelijk bij mensen. Wij verzetten ons tegen Europese bemoeizucht”
“Wij verzetten ons tegen Europese bemoeizucht op terreinen waar de EU geen mandaat heeft, zoals gezondheidszorg, medische ethiek, onderwijs of woningbouw.”
“De ChristenUnie is voorstander van Europese samenwerking die dienstbaar is aan lidstaten, niet andersom.”
Geen uitbreiding EU-begroting en bevoegdheden zonder strikte voorwaarden
De partij is kritisch op het vergroten van de EU-begroting en uitbreiding van bevoegdheden. Ze willen dat de Tweede Kamer met tweederdemeerderheid beslist over verdragswijzigingen en zijn tegen automatische uitbreiding van de eurozone.
“De voorgenomen uitbreiding van de EU-begroting is niet acceptabel.”
“Bij wijzigingen in de EU-verdragen besluit de Tweede Kamer met tweederdemeerderheid.”
“De ChristenUnie wil het automatisme dat landen die toetreden tot de EU automatisch ook toetreden tot de Europese Monetaire Unie (EMU) loslaten.”
Meer transparantie en democratische controle binnen de EU
De ChristenUnie wil de EU transparanter maken om machtsmisstanden en lobby-invloed te beperken. Ze pleiten voor een beter lobbyregister en meer openheid over besluitvorming.
“Een transparante Unie is een voorwaarde voor draagvlak en duurzame acceptatie van Europese besluiten. Dit vraagt een beter lobbyregister en meer transparantie over de onderhandelingen tussen Europees Parlement en de Raad, bijvoorbeeld over agenda’s en deelnemers van onderhandelingen.”
Kritisch op Europese digitale identiteit en digitale euro
De partij is kritisch op Europese voorstellen die de privacy of nationale autonomie kunnen schaden, zoals de Europese Digitale Identiteit en de digitale euro.
“De ChristenUnie is kritisch op de ontwikkelingen rondom de Europese Digitale Identiteit (eID). Als er een eID komt, moet dit vrijwillig, transparant en privacy-proof zijn. Er komt geen Europees Burgerservicenummer.”
“Het huidige voorstel voor een digitale euro is een oplossing op zoek naar een probleem, waar de ChristenUnie vooral bezwaren tegen heeft (bijvoorbeeld als het gaat om privacywaarborgen).”
JA21 is voor Europese samenwerking, maar wil de EU terugbrengen tot haar oorspronkelijke kerntaken van economische samenwerking en het respecteren van nationale soevereiniteit. De partij verzet zich tegen verdere machtsoverdracht aan Brussel, pleit voor het teruggeven van bevoegdheden aan lidstaten, en wil concrete hervormingen om de invloed van de EU te beperken. JA21 stelt scherpe grenzen aan Europese integratie en wil meer parlementaire controle en transparantie over EU-besluiten.
EU terug naar economische samenwerking en nationale soevereiniteit
JA21 wil dat de EU zich beperkt tot economische samenwerking en zich niet ontwikkelt tot een politieke unie. De partij ziet economische samenwerking als nuttig, maar vindt dat de EU haar macht te ver heeft uitgebreid ten koste van nationale democratie en soevereiniteit. Het doel is om bevoegdheden terug te halen naar de lidstaten en verdere overdracht te blokkeren.
“De Europese Unie is een samenwerkingsverband dat zichzelf moet leren beperken. JA21 pleit voor een Unie die zich weer richt op haar oorspronkelijke kracht: economische samenwerking en respect voor de soevereiniteit van lidstaten.”
“Geen enkele stap richting een federaal Europa, en dus ook geen verdragswijzigingen die tot verdere overdracht van bevoegdheden leiden. Er moet juist ruimte ontstaan om bevoegdheden terug te geven aan lidstaten.”
“JA21 staat voor een veel slankere Europese Unie. Er moet strikt worden nagezien op verdere uitdijing en soevereiniteitsoverdracht. Sterker nog, de Europese Unie moet via afdwingbare besluiten in de Raad bevoegdheden teruggeven aan de lidstaten.”
Meer parlementaire controle en transparantie op EU-besluiten
JA21 wil dat het Nederlandse parlement meer zeggenschap krijgt over Europese besluiten en dat ministers geen EU-besluiten mogen steunen zonder mandaat van het parlement. Dit moet voorkomen dat de EU buiten het zicht van nationale democratie macht uitoefent en zorgt voor meer transparantie en publieke controle.
EU-begroting verkleinen en geen gezamenlijke schulden
JA21 verzet zich tegen een grotere EU-begroting, Europese belastingen en gezamenlijke schulden. De partij vindt dat de EU moet bezuinigen op uitgaven en dat Nederland niet moet opdraaien voor tekorten van andere landen. Dit standpunt is gericht op het beperken van de financiële macht van de EU.
“De EU-begroting moet juist krimpen, nadat het jarenlang enkel heeft kunnen toenemen. De EU moet snijden in bestaande uitgaven, zoals de sociale cohesiefondsen om meer ruimte te maken voor private investeringen in innovatie en economische groei. JA21 is principieel tegen Europese belastingen.”
“Geen gezamenlijke Europese schulden, in welke vorm dan ook.”
Tegen Europese industriepolitiek en overregulering
JA21 wil geen centrale Europese industriepolitiek en pleit voor deregulering van beperkende EU-wetgeving. De partij vindt dat de EU zich moet richten op vrije concurrentie en economische groei, en niet op het opleggen van extra regels aan bedrijven.
Volt is uitgesproken vóór Europese samenwerking en wil de EU hervormen tot een federale, democratische unie waarin macht eerlijker verdeeld is en machtsmisstanden worden aangepakt. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals het afschaffen van het vetorecht, het versterken van het Europees Parlement, het invoeren van bindende integriteitsregels en het transparanter maken van besluitvorming. Volt wil zo voorkomen dat een kleine groep of individuele lidstaten het gezamenlijke Europese belang kan blokkeren en pleit voor meer democratische controle en rechtsstatelijkheid binnen de EU.
Afschaffen van het vetorecht en versterken van het Europees Parlement
Volt ziet het vetorecht als een bron van machtsmisbruik door individuele lidstaten en wil dit vervangen door besluitvorming met gekwalificeerde meerderheid. Tegelijkertijd wil Volt het Europees Parlement meer macht geven, onder andere door het recht van initiatief en het recht van enquête, zodat democratisch gekozen volksvertegenwoordigers meer invloed krijgen op het Europese beleid.
“De EU moet vooruit kunnen, ook als één lidstaat dwarsligt. Volt gaat het vetorecht (ook wel: het unanimiteitsvereiste) afschaffen.”
“Het Europees Parlement krijgt het recht om wetsvoorstellen te doen en het vetorecht verdwijnt. Zo kan één leider niet langer het gezamenlijk belang blokkeren.”
“Het Europees Parlement krijgt het recht van initiatief: het kan zelf wetsvoorstellen indienen. Zo brengen we Europese wetgeving in handen van democratisch gekozen volksvertegenwoordigers.”
Hervormen van Europese instituties voor meer democratische controle
Volt wil de Europese Commissie vervangen door een regering die verantwoording aflegt aan het Europees Parlement, en de Europese Raad afschaffen. Dit moet de macht van niet-gekozen bestuurders en nationale regeringsleiders inperken en de EU democratischer maken.
“De EU moet, zoals in de Nederlandse democratie, bestuurd worden door een regering die verantwoording aflegt aan democratisch gekozen volksvertegenwoordigers. De Europese Commissie wordt opgeheven.”
“De Raad van de Europese Unie wordt omgevormd tot een Europese Senaat met een gelijk aantal senatoren voor elke lidstaat. De Europese Raad wordt afgeschaft.”
Bindende integriteitsregels en transparantie in Brussel
Volt erkent dat een te kleine groep mensen of bedrijven nu te veel invloed heeft op het Europese beleid. Daarom wil de partij bindende integriteitsregels en een aangescherpt lobbyregister voor alle Europese instellingen en Europarlementariërs, om de toegang tot macht eerlijker en transparanter te maken.
“Bindende integriteitsregels en een aangescherpt lobbyregister voor alle Europese instellingen en Europarlementariërs. Te vaak beïnvloedt een te kleine groep mensen of bedrijven grote beslissingen over ons allemaal. De toegang tot de macht in Brussel moet eerlijker en transparanter.”
Strengere handhaving van Europese waarden en rechtsstaat
Volt wil dat burgers nationale wetten rechtstreeks bij het Europese Hof kunnen aanvechten en dat Europese subsidies automatisch worden ingehouden bij ernstige schendingen van democratie en rechtsstaat. Ook moet het Europees Openbaar Ministerie meer bevoegdheden krijgen om machtsmisbruik en corruptie aan te pakken.
“Daarom geven we burgers het recht om nationale wetten rechtstreeks aan te vechten bij het Hof van Justitie van de EU.”
“Europese subsidies worden automatisch ingehouden bij ernstige schendingen van de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten door nationale regeringen.”
“Het Europees Openbaar Ministerie (EPPO) wordt uitgebouwd tot een volwaardige Europese aanklager met bevoegdheid over alle EU-uitgaven.”
BIJ1 is voor Europese samenwerking, maar wil de EU fundamenteel hervormen om machtsmisstanden, neoliberalisme en invloed van multinationals te bestrijden. Ze pleiten voor een democratischer Europa, meer sociale en klimaatrechtvaardige regels, en het beëindigen van de dominantie van grote bedrijven en westerse belangen. BIJ1 wil dat de EU werkt voor mensen, dieren en de planeet, niet voor winst en macht.
EU fundamenteel hervormen: van winst naar waarden
BIJ1 wil de EU drastisch veranderen van een neoliberaal en imperialistisch project naar een unie die werkt voor mensen, dieren en het klimaat. Ze verwerpen de huidige machtsstructuren en willen dat Europese samenwerking gebaseerd is op gelijkwaardigheid, solidariteit en democratie, in plaats van op de belangen van multinationals en superrijken.
“We willen de Europese Unie (EU) drastisch veranderen. Het liberale, imperialistische en racistische verlengstuk van de CEO’s en multinationals van deze wereld maken we tot een nieuwe unie die werkt voor mensen, dieren en de planeet. In plaats van een unie van winst, wordt de EU een unie van waarden.”
“Deze kapitalistische dwangmiddelen verwerpen we en schaffen we af. Lidstaten moeten vrij zijn om hun economie radicaal eerlijk, klimaatrechtvaardig en democratisch te organiseren Zonder ingrepen van Brussel namens belangen van de kleine groep superrijken.”
EU democratischer maken en macht multinationals beperken
BIJ1 wil het Europees Parlement meer macht geven en lobbyen door multinationals verbieden. Ze pleiten voor transparantie in Europese besluitvorming en willen dat sociale, klimaatrechtvaardige en mensenrechten centraal staan in EU-beleid.
“De EU wordt veel democratischer. Het Europees Parlement krijgt een belangrijkere rol bij het maken van wetten en regels. De Europese Raad, Raad van de Europese Unie, de Europese Commissie en andere vormen van onderhandelingen worden transparant.”
“Lobbyen door multinationals en industrieën verbieden we. Nederland stemt ook niet in met verdragen die bedrijven een claimrecht geven en stuurt de EU erop aan deze in te trekken.”
Stoppen met neoliberale dwang en marktwerking vanuit Brussel
BIJ1 verzet zich tegen Europese wetten die liberalisering en marktwerking afdwingen en de ruimte voor democratisch ingrijpen van lidstaten beperken. Ze willen dat landen zelf hun economie sociaal en klimaatrechtvaardig kunnen organiseren, zonder inmenging van de EU namens grote bedrijven.
“We kaarten alle Europese wetten en regels aan die zorgen voor liberalisering en die de ruimte voor democratisch ingrijpen van de overheid in de economie beperkt. In samenwerking met andere radicaal linkse politieke partijen en sociale bewegingen in Europa.”
“protectionisme (beschermen tegen buitenlandse concurrentie), die overheden dwingen om overheidsdiensten en essentiële sectoren aan de markt over te leveren. Deze kapitalistische dwangmiddelen verwerpen we en schaffen we af.”
Einde aan militarisering en imperialistische machtsblokken
BIJ1 wil dat de EU stopt met het vormen van machtsblokken, straffen en het projecteren van macht. In plaats daarvan moet de EU inzetten op demilitarisering, rechtvaardige handel en samenwerking op basis van gelijkwaardigheid met landen buiten het Westen.
“De Europese wetten en regels moeten actief stoppen met blokken vormen, straffen en projectie van macht. En in plaats daarvan inzetten op wereldwijd demilitariseren, rechtvaardige handel en wederzijds respect voor vrijheid.”
“Nederland zet zich ervoor in dat de EU radicaal eerlijk delen, anti-imperialisme en solidariteit centraal stelt in wetten en regels en budgettering.”
BVNL is voor Europese samenwerking op economisch gebied, maar wil de macht van de EU fors inperken en terugbrengen naar een model van vrijwillige samenwerking tussen soevereine staten. De partij pleit voor het stoppen van soevereiniteitsoverdracht, opt-ins/opt-outs, een bindend referendum over het EU-lidmaatschap, en het terugbrengen van de EU naar een confederatie zoals de oorspronkelijke EEG. BVNL wil dat Nederland alleen meedoet aan Europese afspraken als het in het Nederlands belang is en verzet zich tegen ondemocratische machtsstructuren in Brussel.
Stoppen met overdracht van soevereiniteit aan de EU
BVNL vindt dat Nederland weer soeverein moet worden en dat de overdracht van macht aan de EU moet stoppen. De partij wil alleen economische samenwerking en vrije handel, zonder verdere politieke integratie of verplichtingen die de nationale zeggenschap beperken.
“Economische samenwerking binnen een Europese Economische Gemeenschap (EEG) is prima en vrijhandel is een groot goed. Maar de overdracht van soevereiniteit naar de EU moet stoppen en we moeten de mogelijkheid krijgen tot opt-ins en opt-outs.”
“BVNL wil dat Nederland weer soeverein wordt. We moeten stoppen met het overhevelen van zeggenschap naar ongekozen supranationale organen zoals de WHO, de EU, de VN en de NAVO. De EU moet worden omgevormd tot een confederatie van samenwerkende landen, zoals de Europese Economische Gemeenschap (EEG) oorspronkelijk bedoeld was. Binnen de EU moet worden gewerkt met opt-ins en opt-outs, zodat landen zelf kunnen bepalen of ze meedoen aan een bepaalde regeling of niet.”
Bindend referendum over EU-lidmaatschap
BVNL wil dat de Nederlandse bevolking via een bindend referendum kan beslissen over het EU-lidmaatschap, waarmee ze directe democratische controle over de relatie met de EU willen herstellen.
Alleen meedoen aan EU-beleid als het in Nederlands belang is
BVNL stelt het Nederlands belang voorop en wil dat Nederland zich niet langer automatisch conformeert aan Brusselse regelgeving als dit tegen de nationale belangen ingaat.
EU-betalingen en machtsmisbruik aanpakken
BVNL wil betalingen aan de EU opschorten totdat de Europese Rekenkamer de uitgaven heeft goedgekeurd, en verzet zich tegen het feit dat Nederland de hoogste nettobetaler is. Dit is bedoeld om financiële machtsmisstanden en gebrek aan controle binnen de EU aan te pakken.
De Partij voor de Dieren is voor Europese samenwerking waar dat nodig is, vooral bij grensoverschrijdende problemen als klimaat en biodiversiteit, maar wil de macht van multinationals en de EU beperken waar die ten koste gaat van democratie, nationale zeggenschap en publieke belangen. Ze pleiten voor meer democratische controle, het terugdringen van destructieve vrijhandelsverdragen en het stoppen van Europese regels die marktwerking afdwingen in de publieke sector. De partij wil dat de EU zich richt op sociale en ecologische vooruitgang, en misstanden in het huidige Europese systeem krachtig aanpakt.
Nationale zeggenschap behouden over publieke diensten en sociale zekerheid
De PvdD vindt dat de EU zich moet beperken tot grensoverschrijdende problemen en dat nationale parlementen democratische controle moeten houden over publieke diensten, sociale zekerheid en belasting. Dit voorkomt machtsconcentratie in Brussel en beschermt nationale democratie.
“De inrichting van ons sociale zekerheidsysteem, inning en besteding van belastinggeld, ons pensioenstelsel, de gezondheidszorg en andere publieke diensten, vinden we in beginsel nationale bevoegdheden. De democratische controle hierop is aan de Tweede Kamer.”
“De EU stopt met regels die marktwerking opdringen aan de publieke sector. Publieke diensten blijven wat ons betreft zoveel mogelijk in overheidshanden om het algemeen belang te dienen.”
Strenge democratische controle op Europese verdragen en besluiten
De partij wil dat nationale parlementen het laatste woord houden over Europese verdragen en dat Nederland uit verdragen stapt die multinationals buiten de rechter om macht geven. Zo wordt de macht van bedrijven en Brusselse instituties ingeperkt.
“Ook het laatste woord ligt wat ons betreft bij de parlementen: verdragen mogen pas in werking treden na goedkeuring van alle nationale parlementen van de EU.”
“Nederland stapt uit alle verdragen die multinationals de mogelijkheid geven om miljardenclaims in te dienen buiten de normale rechter om via zogenaamde investeringsbescherming (zoals ICS of ISDS).”
Stoppen met destructieve vrijhandelsverdragen en machtsmisbruik door bedrijven
De PvdD verzet zich tegen vrijhandelsverdragen die vooral grote bedrijven bevoordelen en nationale wetgeving ondermijnen. Ze willen dat de EU stopt met het uitbreiden van marktmechanismen en actie onderneemt tegen misbruik door bedrijven.
“De EU stopt met het uitbreiden van handhavingsmechanismen van de interne markt en gaat actie ondernemen om misbruik ervan door bedrijven onmogelijk te maken.”
“Vrijhandelsverdragen worden nu vooral gebruikt om het makkelijker en goedkoper te maken voor bedrijven om te handelen, te investeren en over de grens diensten te verlenen. ... Ze geven multinationals de macht om miljardenclaims in te dienen tegen democratische besluiten als zij hun megawinsten in gevaar zien komen.”
Europese samenwerking voor grensoverschrijdende problemen, maar kritisch op machtsmisstanden
De partij steunt Europese samenwerking waar dat noodzakelijk is, zoals bij klimaat, biodiversiteit en het beschermen van grondrechten, maar beoordeelt voorstellen kritisch en is alleen constructief als ze sociale of ecologische vooruitgang brengen.
“Daarom regelen we dicht bij huis wat kan, en in de EU wat nodig is. Het oplossen van grensoverschrijdende problemen zoals de klimaat- en biodiversiteitscrisis vraagt om Europese inzet.”
“De Partij voor de Dieren beoordeelt Europese voorstellen op deze beleidsterreinen daarom kritisch, maar we zijn constructief wanneer plannen daadwerkelijk zorgen voor sociale of ecologische vooruitgang.”
De SP is voor Europese samenwerking, maar wil de huidige machtsmisstanden in de EU krachtig aanpakken. Ze pleiten voor meer democratische controle, het terugdringen van de macht van grote bedrijven en banken, en het versterken van de positie van lidstaten en burgers. Concrete voorstellen zijn onder meer een verplicht lobbyregister, het verkleinen van de Europese Commissie, meer bevoegdheden voor het Europees Parlement, en het behoud van nationale soevereiniteit.
Meer democratische controle en minder macht voor bedrijven
De SP vindt dat de EU te veel in het belang van grote bedrijven en het kapitaal werkt, en wil de macht van lobbyisten en multinationals in Brussel fors inperken. Ze willen de EU hervormen tot een sociale unie waarin publieke voorzieningen beschermd worden en burgers meer zeggenschap krijgen.
“De macht van grote bedrijven en banken in Brussel is veel te groot. Wij willen een openbaar en verplicht lobbyregister voor de hele Europese Unie, waarin iedereen kan zien welke bedrijven, belangengroepen en lobbyisten invloed uitoefenen op Europees beleid.”
“De EU is van een Europees vredesproject verworden tot een neoliberaal instrument van het bedrijfsleven. De SP wil af van een Europa dat werkt voor het kapitaal en naar een sociale unie.”
“De Europese Commissie, het Europees Parlement en de Europese Raad moeten transparantie bieden over de contacten die Europese beleidsmakers met het bedrijfsleven hebben. Ook komt er een verbod op draaideurfuncties voor leden van de Europese Commissie en het Europarlement.”
Hervorming van de EU: meer macht voor lidstaten en parlement
De SP wil de EU democratischer maken door bevoegdheden terug te geven aan lidstaten en het Europees Parlement, en door de nationale democratieën centraal te stellen. Ze zijn tegen een federaal Europa en willen het vetorecht behouden.
“Wij geloven in Europese samenwerking waarbij soevereiniteit van de lidstaten behouden blijft. De nationale democratieën blijven bij ons centraal staan.”
“De EU is nu onvoldoende democratisch en werkt vooral in het belang van het kapitaal. Daarom wil de SP een wijziging van de Europese verdragen. De Europese Commissie wordt verkleind en moet bevoegdheden afstaan aan het Europees Parlement en de lidstaten.”
“De SP is voor Europese samenwerking, maar tegen een federaal Europa. Het vetorecht van landen blijft behouden, ook in de buitenlandraad.”
Tegen uitbreiding van monetaire en economische macht EU
De SP verzet zich tegen verdere uitbreiding van monetaire bevoegdheden van de EU en wil niet dat de EU garant staat voor gezamenlijke schulden of begrotingsdiscipline afdwingt ten koste van nationale sociale zekerheid.
50PLUS is voor Europese samenwerking, maar wil de macht van de EU beperken tot kerntaken en misstanden zoals bureaucratie, verspilling en overregulering aanpakken. De partij pleit voor het beperken van het takenpakket van de EU, het tegengaan van extra nationale regels bovenop Europese afspraken, en het versoberen van de arbeidsvoorwaarden van EU-ambtenaren. 50PLUS wil dat Europese samenwerking effectief is, zonder dat Nederland onnodig wordt belast door inefficiënt beleid of de schulden van andere landen.
Takenpakket EU beperken en verspilling aanpakken
50PLUS vindt dat de EU zich moet beperken tot haar kerntaken en dat verspilling, bureaucratie en overbodige regelgeving moeten worden teruggedrongen. De partij ziet de huidige omvang en luxe van het Europese ambtenarenapparaat als een machtsmisstand die moet worden gecorrigeerd.
Geen extra nationale regels bovenop Europese afspraken
50PLUS wil dat Nederland niet strenger is dan andere EU-landen en dat er geen extra nationale regels komen bovenop wat Europees is afgesproken. Dit voorkomt concurrentievervalsing en overregulering, en adresseert het probleem dat Europese samenwerking soms leidt tot een wirwar aan regels en lasten.
Behoedzaam begrotingsbeleid binnen Europese afspraken
De partij wil dat Nederland zich aan de Europese begrotingsafspraken houdt, maar niet verder gaat dan nodig is. Dit voorkomt dat Nederland financieel opdraait voor de schulden van andere landen en beschermt de eigen economie tegen negatieve gevolgen van Europees beleid.
“Een behoedzame ontwikkeling van het begrotingstekort binnen de grenzen van de Europese begrotingsafspraken.”
“Het monetaire beleid van de ECB wordt genormaliseerd om te voorkomen dat Nederland met zijn lage staatsschuld wordt meegezogen in een pijnlijke schuldsanering van zwakkere eurolanden.”
De PVV is fel tegen verdere machtsoverdracht aan de Europese Unie en wil juist bevoegdheden terughalen naar Nederland. De partij accepteert Europese samenwerking alleen op strikt bilaterale en economische basis, maar verzet zich tegen een "Europese superstaat" en wil via vetorechten en opt-outs de huidige machtsverhoudingen in de EU fundamenteel veranderen. De PVV pleit voor het inzetten van veto’s, het stoppen van EU-uitbreiding en het afdwingen van uitzonderingen op EU-beleid, vooral op het gebied van asiel en immigratie.
Bevoegdheden terughalen uit Brussel, geen Europese superstaat
De PVV ziet de groeiende macht van de EU als een bedreiging voor de Nederlandse soevereiniteit en wil daarom geen verdere overdracht van bevoegdheden of geld naar Brussel, maar juist een terugtrekking. Europese samenwerking is alleen acceptabel als Nederland baas blijft over eigen beleid en grenzen.
“Niet nóg meer miljarden en bevoegdheden overhevelen naar Brussel, maar juist terughalen”
“De PVV kiest voor een soeverein Nederland. Dat betekent: baas in eigen land, baas over eigen geld, eigen grenzen en eigen regels. ... Waar wij fel tegen zijn, is een geopolitieke Europese Unie, een Europese superstaat.”
Inzetten van vetorechten en afdwingen van opt-outs
De PVV wil actief gebruikmaken van het Nederlandse vetorecht binnen de EU om uitzonderingen (opt-outs) af te dwingen op beleidsterreinen als asiel, immigratie en natuur. Hiermee wil de partij de EU van binnenuit veranderen en de nationale zeggenschap herstellen.
“Onze vetorechten behouden, in ere herstellen én inzetten voor een opt-out op asiel en immigratie!”
“Nederland moet al het mogelijke vetoën, waaronder de EU-begroting, om zo een opt-out op asiel en immigratie en soepeler natuur- en stikstofbeleid te dwingen en de EU van binnenuit op de schop te nemen.”
“In Brussel zullen we door het inzetten van veto’s of het weigeren van de te hoge Nederlandse bijdrage aan de EU-begroting een opt-out op asiel en immigratie afdwingen.”
Stoppen EU-uitbreiding en verbreken toetredingsonderhandelingen
De PVV wil de EU niet verder laten uitbreiden en pleit voor het direct en definitief stoppen van alle toetredingsonderhandelingen met kandidaat-lidstaten, waaronder Turkije.
De VVD is voorstander van Europese samenwerking, vooral waar het de veiligheid, economie en geopolitieke positie van Nederland versterkt. Tegelijkertijd wil de partij machtsmisstanden binnen de EU aanpakken door strengere handhaving van de rechtsstaat, het beperken van overdracht van nationale bevoegdheden, en het sanctioneren van lidstaten die EU-afspraken ondermijnen. De VVD pleit voor een flexibele, pragmatische EU die zich richt op haar kerntaken en kritisch is op verdere machtsoverdracht.
Strengere handhaving van de rechtsstaat en sancties tegen lidstaten
De VVD ziet het niet naleven van rechtsstatelijke principes door sommige lidstaten als een groot machtsprobleem binnen de EU. Daarom wil de partij dat Nederland een voortrekkersrol speelt in het handhaven van het rechtsstaatmechanisme, het sanctioneren van landen die de rechtsstaat ondermijnen, en het vereenvoudigen van procedures om effectief op te treden tegen deze landen.
“De VVD steunt daarom een strikte handhaving van het rechtsstaatmechanisme in de EU en wil dat Nederland daarin een voortrekkersrol blijft spelen.”
“Ook willen we dat Hongarije harder wordt gekort op Europese subsidies zolang het land de rechtsstaat ondermijnt en banden onderhoudt met Poetin. Daarnaast moet Nederland zich inzetten voor vereenvoudiging van de artikel 7 procedure, waardoor landen die zich niet houden aan de afspraken het stemrecht in de Raad kan worden ontnomen.”
Kritisch op overdracht van nationale bevoegdheden en federale EU
De VVD is tegen een sluipende overdracht van nationale bevoegdheden aan de EU en waarschuwt voor een federale glijbaan. Europese samenwerking moet pragmatisch zijn en alleen plaatsvinden als het aantoonbaar in het belang is van de veiligheid en economie van Nederland.
“Wij verzetten ons tegen een sluipende overdracht van nationale bevoegdheden en een federale glijbaan. Nationale bevoegdheden worden wat de VVD betreft dan ook alleen overgedragen als dit aantoonbaar in het belang is van onze veiligheid en economie.”
Flexibele samenwerking en EU met meerdere snelheden
De VVD wil dat Europese samenwerking flexibel is, zodat coalities van gelijkgezinde landen sneller kunnen handelen en integreren op specifieke terreinen, zonder dat alle lidstaten hoeven mee te doen. Dit moet voorkomen dat de EU wordt gegijzeld door dwarsliggende landen.
“Europese samenwerking moet flexibel genoeg zijn om met coalities van gelijkgezinde landen vooruit te gaan.”
“De VVD staat open voor een EU met meerdere snelheden, waarin coalities van gelijkgezinde landen, zoals Nederland, Duitsland, Frankrijk en Scandinavische staten, samen verder kunnen integreren op terreinen als defensie, veiligheid, innovatie of samen hardere afspraken kunnen maken op migratie.”
Hervorming van de Europese begroting en kerntaken
De VVD wil dat de EU zich richt op haar kerntaken en kritisch is op nieuwe machtsoverdracht. De partij pleit voor een hervorming van de Europese begroting, waarbij middelen slimmer worden besteed en de focus verschuift naar innovatie, defensie en strategische autonomie.
“De VVD is voor een hervorming van het Meerjarig Financieel Kader (MFK). Slimmere besteding in plaats van méér geld is het uitgangspunt. De focus moet verschuiven van ineffectieve cohesiegelden en subsidies aan traditionele sectoren naar investeringen in innovatie, defensie en veiligheid, en strategische autonomie.”
“We zijn kritisch op elke nieuwe overdracht van bevoegdheden en willen dat de EU zich richt op haar kerntaken.”
GroenLinks-PvdA is uitgesproken vóór Europese samenwerking, maar erkent en benoemt expliciet machtsmisstanden binnen de EU, zoals het misbruik van veto’s, ondermijning van de rechtsstaat door lidstaten, corruptie en de macht van Big Tech. De partij pleit voor democratisering en hervorming van de EU, met concrete voorstellen als het afschaffen van veto’s, het aanpakken van corrupte en ondemocratische lidstaten, en het versterken van het Europees Parlement. Hun visie is een sociaal, democratisch en transparant Europa dat machtsmisbruik actief tegengaat.
Veto’s afschaffen en EU democratiseren
GroenLinks-PvdA wil de EU besluitvaardiger en democratischer maken door het afschaffen van nationale veto’s op belangrijke terreinen en het versterken van het Europees Parlement. Dit moet voorkomen dat individuele lidstaten de EU kunnen gijzelen en machtsmisbruik plegen.
“De EU dient hervormd en verder gedemocratiseerd te worden. Om besluitvaardig te kunnen zijn schaffen we het veto op meerdere terreinen af.”
“Dat betekent minder veto’s op Europees belasting- en buitenlandbeleid en versterking van het Europees Parlement als medewetgever en controleur van de Commissie.”
Streng optreden tegen ondemocratische lidstaten
De partij wil machtsmisbruik door lidstaten die de rechtsstaat ondermijnen krachtig aanpakken, door sancties, het opschorten van stemrecht en het bevriezen van subsidies mogelijk te maken. Dit is gericht op landen als Hongarije die de EU van binnenuit ondermijnen.
“Lidstaten die democratie en rechtsstaat ondermijnen, kunnen dus rekenen op sancties. Nederland moet zich blijven aansluiten bij rechtszaken die de Europese Commissie tegen zulke lidstaten aanspant, zoals bij de Hongaarse anti-lhbti-wet. Het moet makkelijker worden om het stemrecht van lidstaten op te schorten en subsidies te bevriezen.”
“Als lidstaten de democratie niet respecteren, trekken we hun financiering en stemrecht in.”
Corruptie, lobby en buitenlandse beïnvloeding aanpakken
GroenLinks-PvdA erkent machtsmisstanden door corruptie, ondoorzichtige lobby en buitenlandse beïnvloeding binnen de EU en wil deze stevig bestrijden. Dit moet de integriteit en transparantie van Europese besluitvorming vergroten.
“Corruptie, fraude, buitenlandse beïnvloeding en ondoorzichtige lobby’s moeten stevig worden aangepakt.”
Macht van Big Tech inperken
De partij ziet de dominantie van Amerikaanse techbedrijven als een machtsmisstand en wil deze doorbreken door te investeren in Europese alternatieven, het opknippen van Big Tech en het invoeren van heffingen.
“We bouwen hun macht af door te investeren in Europese digitale infrastructuur, een eigen Cloud en veilige AI. We pleiten voor het opknippen van Big Tech en een heffing op niet-Europese Big Tech-bedrijven.”
Forum voor Democratie (FVD) is expliciet tegen de huidige Europese Unie en pleit niet voor hervorming, maar voor een volledige uittreding (NEXIT) en toetreding tot een Europese vrijhandelszone (EFTA). FVD is dus niet vóór Europese samenwerking binnen de EU, maar wil uitsluitend economische samenwerking zonder politieke unie, waarbij Nederland volledige soevereiniteit behoudt en geen verdere machtsoverdracht aan Brussel accepteert.
Uittreden uit de EU, alleen economische samenwerking via EFTA
FVD verwerpt de EU als politieke unie en wil dat Nederland de EU verlaat om zich aan te sluiten bij de EFTA, waarmee alleen economische samenwerking wordt nagestreefd. Het probleem volgens FVD is dat de EU te veel macht naar zich toetrekt en de Nederlandse soevereiniteit ondermijnt; samenwerking mag alleen op economisch vlak, zonder Brusselse inmenging in nationaal beleid.
“Forum voor Democratie wil dat Nederland zelf zijn eigen regels kan maken, zijn eigen grenzen kan beschermen en zijn eigen allianties kan sluiten. De Europese Unie maakt dat alles onmogelijk. Daarom streven we naar een intelligente uittreding uit de Europese Unie, waarna we ons aansluiten bij de Europese Vrijhandelsassociatie, net als Zwitserland, Noorwegen en IJsland.”
“Voor het behoud van onze democratie en onze welvaart acht Forum voor Democratie het van essentieel belang om als Nederland de Europese Unie te verlaten (NEXIT) en ons aan te sluiten bij de EFTA, de Europese vrijhandelszone waar ook welvarende landen als Zwitserland, IJsland en Noorwegen lid van zijn.”
“We sluiten ons aan bij de Europese Vrijhandelsassociatie, waar landen als Zwitserland, Noorwegen en IJsland bewijzen dat economische samenwerking mogelijk is zonder politieke unie.”
Geen verdere soevereiniteitsoverdracht zolang Nederland lid is
FVD accepteert geen enkele nieuwe overdracht van bevoegdheden aan de EU zolang Nederland nog lid is. Dit is een tijdelijke beschermingsmaatregel tegen verdere machtsconcentratie in Brussel, in afwachting van NEXIT.
“Zolang Nederland nog lid is van de EU, accepteren we geen enkele nieuwe overdracht van bevoegdheden naar Brussel.”
Nationale wet boven internationale verdragen
FVD wil dat Nederlandse wetgeving altijd boven internationale en EU-verdragen staat, om te voorkomen dat Europese afspraken de nationale democratie ondermijnen. Dit is een fundamentele machtsverschuiving weg van supranationale instituties.
“Forum voor Democratie wil deze ondemocratische constructie beëindigen en de controle terugleggen waar die thuishoort: bij ons eigen parlement. Dat betekent dat we het monistische stelsel omzetten in een dualistisch stelsel, zoals ook geldt in landen als Duitsland en de Verenigde Staten.”
Het CDA is voorstander van Europese samenwerking op het gebied van veiligheid, economie en waarden, maar erkent dat de EU kritisch moet zijn op haar eigen functioneren en machtsmisstanden moet aanpakken. De partij pleit voor versterking van democratische controle, het tegengaan van centralisatie zonder inspraak, en sancties tegen lidstaten die de rechtsstaat schenden. CDA wil een Europa dat samenwerkt, maar met meer ruimte voor diversiteit en strengere waarborgen tegen machtsmisbruik.
Versterken van democratische controle en verantwoording in de EU
Het CDA vindt dat de EU kritisch moet zijn op haar eigen functioneren en dat de democratische en journalistieke controle binnen de EU versterkt moet worden. Dit is bedoeld om machtsmisstanden en gebrek aan verantwoording tegen te gaan, zodat de EU een waarden- en rechtsgemeenschap blijft.
“De EU is een waarden- en rechtsgemeenschap en moet kritisch durven zijn op het eigen functioneren. De democratische en journalistieke controle en verantwoording moeten versterkt worden binnen de EU.”
Sancties tegen lidstaten die de rechtsstaat schenden
Om machtsmisbruik binnen de EU tegen te gaan, wil het CDA dat lidstaten die de rechtsstaat ondermijnen, worden gekort op EU-fondsen of hun stemrecht verliezen, met verplichte uittreding als ultieme sanctie. Dit moet voorkomen dat landen de gezamenlijke waarden van de EU ondermijnen zonder consequenties.
“Lidstaten die de rechtsstaat beschadigen of vernielen, korten we op EU-fondsen of verliezen hun stemrecht in EU-raden. Verplichte uittreding is de ultieme sanctie.”
Tegen centralisatie zonder lokale inspraak
Het CDA waarschuwt voor te veel centralisatie van EU-fondsen en wil dat dit niet leidt tot minder inspraak en afstemming op lokale behoeften. Hiermee wil de partij voorkomen dat macht te veel bij de EU-instellingen komt te liggen ten koste van nationale en lokale democratie.
“Centralisatie van de cohesie- en investeringsfondsen mag niet leiden tot verminderde inspraak en afstemming op lokale behoeften.”
Meer ruimte voor diversiteit en variatie binnen de EU
Het CDA pleit voor een Europa van verschillende snelheden en variaties, zodat niet alle landen gedwongen worden tot dezelfde mate van integratie. Dit moet machtsconcentratie tegengaan en ruimte bieden aan nationale verschillen.
“We willen meer ruimte voor verscheidenheid, diversiteit en kopgroepen rond belangrijke thema’s. Een Europa van verschillende snelheden en variaties versterkt de EU.”
D66 is uitgesproken vóór Europese samenwerking en verdere integratie, maar erkent dat de EU nu te traag, afstandelijk en soms ondemocratisch functioneert. De partij wil Europese machtsmisstanden aanpakken door het vetorecht af te schaffen, landen die de rechtsstaat schenden te straffen, en de EU democratischer en slagvaardiger te maken. D66 pleit voor meer centrale besluitvorming, directe democratische legitimiteit en het aanpakken van marktmacht binnen Europa.
Afschaffen vetorecht en versterken besluitvaardigheid
D66 ziet het vetorecht als een belangrijke oorzaak van Europese traagheid en blokkades, waardoor één land de hele Unie kan gijzelen. Door het vetorecht af te schaffen, wil D66 de EU slagvaardiger en minder kwetsbaar maken voor machtsmisbruik door individuele lidstaten.
“Eén land kan nu sancties tegen Rusland blokkeren, zoals Hongarije. Dat maakt Europa kwetsbaar. Daarom wil D66 af van het vetorecht.”
Straffen van landen die de rechtsstaat schenden
Om machtsmisbruik en ondermijning van de democratische rechtsstaat binnen de EU tegen te gaan, wil D66 landen die fundamentele waarden schenden hun stemrecht en toegang tot EU-geld ontnemen.
“Een regering die de democratische rechtsstaat of de vrijheid en gelijkheid van mensen niet respecteert, zoals de regering-Orbán in Hongarije, verliest stemrecht en recht op Europees geld. Ook kan zo’n land geen voorzitter van de Raad van de Europese Unie worden.”
Meer democratische legitimiteit en controle op Europese macht
D66 wil de EU democratischer maken door Europeanen direct de Commissievoorzitter te laten kiezen en het Europees Parlement meer macht te geven om individuele Eurocommissarissen weg te sturen. Dit moet de macht van de Europese instituties transparanter en controleerbaarder maken.
“Daarom wil D66 dat Europeanen de Commissievoorzitter rechtstreeks kunnen kiezen en het Europees Parlement individuele Eurocommissarissen kan wegsturen als dat moet.”
Eerlijke concurrentie en aanpak marktmacht binnen Europa
D66 erkent dat te veel macht bij bedrijven, zoals grote techbedrijven en farmaceuten, leidt tot misstanden en wil dat Europa sneller en harder optreedt tegen machtsmisbruik op de interne markt.
“D66 wil dat Europa sneller en harder optreedt tegen bedrijven die hun macht misbruiken, prijzen opdrijven, de samenleving schaden of de regels omzeilen, zoals grote techbedrijven en farmaceuten.”
DENK is voorstander van Europese samenwerking, maar benadrukt het belang van nationale soevereiniteit en democratische hervormingen binnen de EU. De partij wil dat Nederland inspraak behoudt over EU-regelgeving, pleit voor meer democratie en rechtsstatelijkheid in de EU, en verzet zich tegen machtsconcentratie en een Europees leger. DENK wil Europese samenwerking alleen waar het meerwaarde heeft, en is kritisch op machtsmisstanden en gebrek aan democratische controle binnen de EU.
Pragmatische Europese samenwerking, behoud nationale soevereiniteit
DENK steunt Europese samenwerking als het Nederland voordeel biedt, maar wil dat het nationale parlement inspraak houdt en Nederland soeverein blijft over eigen beleid. Dit standpunt adresseert het probleem van machtsconcentratie in Brussel en het verlies van democratische controle door nationale parlementen.
“Wij zijn pragmatische voorstanders van de EU: als wij uitdagingen beter in Europees verband kunnen aanpakken, dan zijn wij daar een voorstander van. Wij hechten aan het borgen van inspraak van ons nationale parlement bij EU regelgeving en hechten aan het behouden van onze soevereine zeggenschap over hoe ons land wordt bestuurd.”
EU democratischer en rechtsstatelijker maken
DENK wil de EU hervormen door het democratische gehalte te vergroten en strengere handhaving van de rechtsstaat binnen de Unie. Dit standpunt adresseert machtsmisstanden zoals onvoldoende democratische legitimiteit en het niet naleven van EU-afspraken door lidstaten.
“Wij zijn voor een hervorming van de EU waarbij het democratische gehalte van de EU wordt vergroot en er op het gebied van de rechtsstaat strenger gehandhaafd wordt op de vraag of landen binnen de EU zich gedragen conform de afspraken.”
Geen Europees leger, wel defensiesamenwerking
DENK is voor Europese defensiesamenwerking, maar tegen een Europees leger. De partij wil dat Nederland altijd zelf beslist over inzet van militairen, om te voorkomen dat macht over nationale veiligheid wordt overgedragen aan de EU.
“Wij zijn een voorstander van Europese defensiesamenwerking, maar geen voorstander van een Europees leger. Wij moeten altijd zelf blijven bepalen of onze militairen worden ingezet.”
Kritisch op EU-begrotingsregels en financiële machtsstructuren
DENK wil een stabiele financiële Unie, maar vindt dat begrotingsregels niet de vooruitgang mogen belemmeren. Ze steunen handhaving op begrotingsdiscipline, maar willen ruimte voor investeringen die de brede welvaart bevorderen, waarmee ze zich kritisch opstellen tegenover rigide EU-financiële machtsstructuren.
“Wij hechten aan een stabiele financiële Unie, maar de begrotingsregels mogen vooruitgang niet belemmeren. Dat betekent dat wij het handhaven op begrotingsdiscipline steunen en tegelijkertijd met een open houding kijken naar het bieden van ruimte voor uitgaven die de brede welvaart bevorderen.”