Verkiezingsprogramma's 2025 overwelke partij is het best voor ondernemers
BVNL profileert zich als de meest ondernemersvriendelijke partij door te pleiten voor een kleinere overheid, drastisch minder regels en lagere belastingen, waaronder een vlaktaks van 25%. De partij wil ondernemers maximale vrijheid geven, bureaucratie en overheidsbemoeienis fors terugdringen, en het vestigingsklimaat verbeteren door onder andere het afschaffen van de dividendbelasting en het versoepelen van het arbeidsrecht. BVNL ziet ondernemers als de ruggengraat van de economie en wil hun positie structureel versterken.
Drastisch lagere belastingen en vlaktaks
BVNL wil de belastingdruk voor ondernemers fors verlagen door een vlaktaks van 25% in te voeren op arbeidsinkomen, winst uit onderneming en vermogen, en door het afschaffen van belastingen zoals de dividendbelasting, erf- en schenkbelasting. Dit moet het vestigingsklimaat verbeteren en ondernemen aantrekkelijker maken.
“Het vestigingsklimaat moet worden verbeterd door lagere belastingen (vlaktaks van 25%) in te voeren, minder overheidsbemoeienis, lage energiekosten en versoepeling van het arbeidsrecht.”
“BVNL wil een vlaktaks invoeren van 25% op arbeidsinkomen, winst uit onderneming en winst uit vermogen, met een belastingvrije voet van €20.000,-. Tegelijkertijd worden alle andere belastingen en toeslagen afgeschaft. Gehate belastingen zoals de erf- en schenkbelasting en het box 3 probleem worden hiermee opgelost.”
“Mede daarom pleit BNVL voor de afschaffing van de dividendbelasting en een forse verlaging van de vennootschapsbelasting.”
Minder regels, minder bureaucratie, meer ondernemersvrijheid
BVNL wil de regeldruk en bureaucratie voor ondernemers drastisch verminderen, zodat zij meer ruimte krijgen om te ondernemen. De partij streeft naar minder overheidsbemoeienis, het afschaffen van onnodige verplichtingen en het terugdringen van administratieve lasten.
“Minder regels voor ondernemers en bedrijven. Bureaucratie en regeldruk moeten worden teruggedrongen.”
“BVNL wil dat MKB-ondernemers in vrijheid kunnen ondernemen en daar een goede boterham aan kunnen verdienen. Het MKB is de ruggengraat van de samenleving, maar wordt steeds meer als melkkoe gebruikt. Daarom willen wij lagere belastingen, minder bureaucratie, simpeler arbeidsrecht en meer vrijheid voor het MKB.”
“Minder overheidsbemoeienis en minder vergunningsplichten.”
“Het UBO-register wordt afgeschaft.”
“De Wet op Witwassen en Financiering Terrorisme (WWFT) wordt afgeschaft.”
“Geen verplichte ondernemingsraad voor bedrijven.”
“Subsidies worden afgeschaft.”
“De SER wordt opgeheven.”
Versoepeling arbeidsrecht en contractvrijheid
BVNL wil het arbeidsrecht versoepelen en ondernemers meer vrijheid geven in het aangaan van arbeidsrelaties. Dit omvat het afschaffen van de wet DBA, het onbeperkt toestaan van tijdelijke contracten, het versoepelen van het ontslagrecht en het afschaffen van de verplichte transitievergoeding.
“De wet DBA wordt ingetrokken en mensen mogen zelf bepalen of ze liever in loondienst gaan of als ZZP’er aan de slag gaan.”
“Het ontslagrecht moet worden versoepeld.”
“Het maximumaantal tijdelijke arbeidsovereenkomsten dat een werknemer en werkgever met elkaar mogen aangaan, wordt onbeperkt. Contractvrijheid is essentieel.”
“De verplichte transitievergoeding verdwijnt.”
Bescherming en waardering van ondernemers als ruggengraat economie
BVNL ziet ondernemers, MKB’ers en ZZP’ers als de motor van de economie en wil hun positie beschermen en versterken. De partij benadrukt het belang van ondernemersvrijheid, het belonen van ambitie en het tegengaan van overheidsbemoeienis.
“Het MKB en de ZZP’ers zijn de motor van de Nederlandse economie. 80% van alle banen wordt gegenereerd door ondernemers. De overheid moet zich minder met hen bemoeien.”
“Belang Van Nederland kiest voor een ondernemersvriendelijke koers die gestoeld is op vrijemarkteconomie, sober fiscaal beleid, lage belastingen en structurele hervormingen. Ambitie is een deugd en succes verdient applaus.”
“Ondernemers, zelfstandigen, vakmensen en iedereen die hard werkt in de Nederlandse bedrijven zijn de ruggengraat van Nederland – zij verdienen ruimte, geen regels.”
BBB profileert zich als een uitgesproken ondernemersvriendelijke partij, met een sterke focus op het verminderen van regeldruk, het beschermen van het mkb en het stimuleren van innovatie en regionale bedrijvigheid. De partij wil onzinnige regels schrappen, lastenverzwaring tegengaan, toegang tot financiering verbeteren en het belastingklimaat stabiel houden. BBB ziet ondernemers als de ruggengraat van de economie en wil dat beleid aansluit bij hun praktijk, niet bij abstracte modellen of grote multinationals.
Minder regeldruk en bureaucratie voor ondernemers
BBB stelt dat ondernemers, vooral het mkb en zelfstandigen, te veel worden belast door regels die niet voor hen bedoeld zijn. De partij wil drastisch minder regelgeving, meer maatwerk en een overheid die ondernemers helpt in plaats van hindert. Dit moet het ondernemerschap aantrekkelijker en haalbaarder maken.
“Een stop op onzinnige regels voor kleine ondernemers. Richtlijnen moeten proportioneel vertaald worden in Nederlandse regelgeving: wat voor Shell geldt, mag niet ook voor de slager op de hoek gelden.”
“BBB wil ruimte geven aan ondernemers, regels terugdringen, strategische sectoren versterken en investeren in innovatie en vakmanschap in de regio.”
“Minder regelgeving. De regelgeving op nationaal niveau moet drastisch verminderen en worden getoetst op de impact op ons concurrentievermogen.”
“We willen minder tijdverspilling aan papieren verplichtingen, minder angst voor boetes en meer ruimte voor gezond verstand. Vooral het midden en kleinbedrijf lijdt onder regels en bureaucratie.”
Bescherming mkb en zelfstandigen tegen lastenverzwaring
BBB verzet zich tegen lastenverzwaringen die het mkb en zelfstandigen disproportioneel raken, en wil het belastingklimaat voor ondernemers stabiel houden. De partij wil geen extra nationale koppen op Europese regels en geen verhoging van belastingen op ondernemen.
“Bescherming tegen onevenredige lasten. BBB verzet zich tegen eenzijdige lastenverzwaring vanuit OESO of EUafspraken die het mkb disproportioneel raken.”
“De belastingen op sparen in box 3 en op ondernemen in box 2 niet verhogen.”
“Voor bedrijven een stabiel fiscaal beleid en we handhaven de bedrijfsopvolgingsfaciliteit, deelnemingsvrijstelling, innovatiebox en andere maatregelen die innovatie stimuleren zoals de expatregeling.”
“We vinden het belangrijk dat de Nederlandse bedrijven niet verder op achterstand komen ten opzichte van hun concurrenten in Europa en dat er geen verdere nationale koppen op Europese fiscale maatregelen komen.”
Verbeteren toegang tot financiering en innovatie
BBB wil de toegang tot financiering voor kleine ondernemers en startups verbeteren, onder meer via microfinanciering, een Nationale Investeringsbank en meer durfkapitaal uit eigen land. Innovatie en doorgroei van bedrijven worden actief gestimuleerd.
“Toegang tot microfinanciering verbeteren. Eenvoudige en regionale kredietmogelijkheden voor kleine ondernemers die willen investeren of starten.”
“Gerichte rol voor de Nationale Investeringsbank in innovatie. We onderzoeken de oprichting van een Nationale Investeringsbank (NIB) in Nederland. Deze NIB krijgt een duidelijke taak in het beschikbaar stellen van risicodragend kapitaal voor innovatieve bedrijven in deeptech, agrotech, energietechniek en industriële toepassingen die bijdragen aan strategische autonomie en werkgelegenheid in de maakindustrie in Nederland.”
“Meer durfkapitaal uit eigen land. BBB wil dat pensioenfondsen, regionale ontwikkelmaatschappijen en de overheid gezamenlijk investeren in Nederlandse groeibedrijven.”
Eerlijke toegang tot overheidsopdrachten en regionale kansen
BBB wil het aanbestedingsbeleid hervormen zodat mkb-bedrijven eerlijke toegang krijgen tot overheidsopdrachten. Ook pleit de partij voor meer regionale economische slagkracht, zodat ondernemers buiten de Randstad gelijke kansen krijgen.
“Hervorming aanbestedingsbeleid. Door hervorming van het aanbestedingsbeleid krijgen mkb bedrijven eerlijke én haalbare toegang tot overheidsopdrachten, met nadruk op praktische uitvoerbaarheid en maatschappelijke waarde.”
“Het economisch beleid van de rijksoverheid richt zich nog te vaak op de Randstad en een paar grote kennisclusters. Daardoor blijven andere delen van Nederland met name grensregio’s en plattelandsgebieden achter, terwijl daar volop economische kansen liggen.”
Bescherming zelfstandigen en zzp’ers tegen overregulering
BBB wil zelfstandigheid behouden en verbeteren, schijnzelfstandigheid aanpakken zonder bonafide ondernemers te hinderen, en duidelijke, sectorale regels bieden. De partij wijst overregulering en recente wetsvoorstellen die zelfstandigheid ondermijnen af.
“BBB kiest voor behoud en verbetering van de Wet DBA, zodat zelfstandige ondernemers kunnen blijven ondernemen zonder verstikkende regelgeving, maar met duidelijke spelregels. We wijzen overregulering die echte zelfstandigheid ondermijnt zoals voorgesteld in de recente wetsvoorstellen (VBAR en de initiatiefwet Zelfstandigen) af.”
“Gerichte handhaving op structureel misbruik en schijnzelfstandigheid, met prioriteit bij kwetsbare situaties, maar géén jacht op bonafide ondernemers.”
De ChristenUnie ziet ondernemers als essentieel voor een toekomstbestendige economie, maar stelt brede maatschappelijke doelen centraal boven puur financieel gewin. Hun belangrijkste voorstellen zijn het verminderen van regeldruk, het bieden van stabiel en voorspelbaar beleid, het stimuleren van innovatie en het ondersteunen van familiebedrijven en het mkb. De partij wil ondernemers meer ruimte geven, maar koppelt dit aan duurzaamheid, sociale normen en een eerlijke arbeidsmarkt.
Minder regeldruk en voorspelbaar beleid
De ChristenUnie erkent dat onnodige regeldruk en onvoorspelbaar beleid ondernemers belemmeren. Ze willen regels en belastingtarieven voor langere periodes vastleggen en sturen op doelen in plaats van middelvoorschriften, zodat ondernemers meer vrijheid krijgen in de manier waarop ze aan maatschappelijke eisen voldoen.
“De overheid wijzigt te vaak van koers, bijvoorbeeld als het gaat over belastingtarieven, subsidieregelingen of regelgeving. Die onvoorspelbaarheid is fnuikend voor ondernemers. Zij hebben behoefte aan een duidelijk en voorspelbaar beleid. Regels en belastingtarieven moeten daarom voor langere periodes worden vastgesteld.”
“Deze onnodige regeldruk moet minder, of het nu om mkb-bedrijven, financiële instellingen of beursgenoteerde ondernemingen gaat. Wat de ChristenUnie betreft stuurt de overheid op doelen in plaats van middelvoorschriften, waarbij ondernemers zelf aan het stuur zitten om deze te bereiken, en niet voorgeschreven krijgen op welke wijze ze deze doelen moeten halen.”
“De overheid reduceert de regeldruk en wordt een stabiele en betrouwbare partner voor bedrijven.”
Stimuleren van innovatie en toegang tot kapitaal
De partij wil investeren in innovatie en productiviteit, met speciale aandacht voor het mkb, start-ups en scale-ups. Ze pleiten voor betere toegang tot groeikapitaal en samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en opleidingen.
“We verbeteren de toegang van het mkb, start-ups en scale-ups tot groeikapitaal, ook via non-bancaire financiers als Qredits.”
“Om onze toekomstige welvaart zeker te stellen is het van belang om nu te investeren in innovatie en productiviteit. Dat vraagt om een beter samenspel van wetenschap, kennisinstituten, opleidingen en bedrijven.”
Koesteren van familiebedrijven en bedrijfsopvolging
De ChristenUnie waardeert de rol van familiebedrijven en wil deze ondersteunen, onder andere via een goede bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) en het verminderen van fiscale onevenwichtigheden.
“Familiebedrijven zijn vaak geworteld in de (lokale) samenleving. De ChristenUnie waardeert die rol van familiebedrijven, en steunt initiatieven die bijdragen aan het floreren van dit deel van de economie. Een goede, doeltreffende en doelmatige bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) maakt daar deel van uit.”
“Onevenwichtigheden in de fiscale behandeling van vreemd vermogen ten opzichte van eigen vermogen reduceren we waar mogelijk.”
Overheid als betrouwbare partner en betere vergunningverlening
De ChristenUnie wil dat de overheid sneller en betrouwbaarder wordt in vergunningverlening en aanbestedingen, zodat ondernemers niet onnodig worden vertraagd.
“Het uitblijven van (snelle) vergunningverlening, een gebrek aan netcapaciteit en veel regeldruk staan een goed ondernemersklimaat in de weg. Deze obstakels worden met vaart aangepakt.”
“Aanbesteden moet anders: de grens voor directe gunning aan het mkb wordt verhoogd, teksten bij aanbestedingen worden leesbaar en we stellen praktijkvoorbeelden van eenvoudiger inkopen ter beschikking.”
Eenvoudiger belastingstelsel en minder fiscale voordelen voor zzp’ers
De partij wil het belastingstelsel vereenvoudigen en fiscale voordelen voor zelfstandigen omvormen naar één werkendenkorting, met een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers.
Ruimte voor ondernemerschap binnen maatschappelijke kaders
De ChristenUnie geeft ondernemers ruimte, maar koppelt dit aan maatschappelijke doelen zoals duurzaamheid, eerlijke arbeidsverhoudingen en het tegengaan van overconsumptie.
“Niet het maximaliseren van de kortetermijnwinsten, maar het duurzaam en langjarig floreren van ondernemingen en werknemers staat voorop.”
“We zetten in op de nieuwe economie via innovatie en nemen afscheid van het consumentisme dat de grenzen van de schepping niet respecteert.”
“Sectoren die alleen kunnen bestaan dankzij slechte primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden moeten veranderen.”
D66 presenteert zich als een partij die ondernemers vooral wil ondersteunen door minder en voorspelbare regels, het stimuleren van innovatie en verduurzaming, en het verbeteren van toegang tot financiering. Hun beleid richt zich op het creëren van een eerlijk en stabiel ondernemersklimaat, met bijzondere aandacht voor het mkb en innovatieve bedrijven die bijdragen aan een groene economie. D66 belooft concrete maatregelen zoals het verminderen van regeldruk, het vereenvoudigen van vergunningen, en het stimuleren van technologische vooruitgang.
Minder en voorspelbare regels voor ondernemers
D66 erkent dat ondernemers, vooral in het mkb, last hebben van hoge regeldruk en trage procedures. De partij wil dit verminderen door regels te vereenvoudigen, procedures te versnellen en ondernemers vooraf duidelijkheid te geven over wat er van hen verwacht wordt. Dit moet ondernemers meer ruimte geven om te ondernemen en te groeien.
“We zorgen voor toegankelijke subsidies, zekerheid voor investeringen en snellere procedures voor beroep en bezwaar. Zo kunnen ondernemers sneller door en kan ook het mkb de stap zetten naar een groen bedrijfsmodel.”
“D66 maakt het aantrekkelijker om een bedrijf te starten of te laten groeien. Veel ondernemers maken zich zorgen over de regeldruk en de verlening van vergunningen. Dat gaan we simpeler maken. Zodat ondernemers minder druk zijn met regels en zich kunnen concentreren op het bouwen aan hun bedrijf.”
“We versterken het vestigingsklimaat, zoals met een eerlijk en eenvoudig belastingstelsel, en met minder en stabiele regels.”
Stimuleren van innovatie en technologische vooruitgang
D66 wil ondernemers ondersteunen door innovatie en technologische ontwikkeling te stimuleren, onder andere via investeringen in R&D, het makkelijker maken van toegang tot financiering, en het creëren van een gunstig ecosysteem voor start-ups en scale-ups. Dit moet de arbeidsproductiviteit verhogen en Nederlandse bedrijven internationaal concurrerender maken.
“We stimuleren onderzoek en ontwikkeling (R&D). We werken toe naar de Lissabon-overeenkomst van 3% van het bruto binnenlands product naar onderzoek en ontwikkeling.”
“D66 wil meer ruimte voor innovatief ondernemerschap. Veel innovatieve ondernemers komen nu vaak niet verder door een gebrek aan kapitaal of toegang tot klanten. D66 wil Nederlandse ondernemers de ruimte geven om te groeien. We zorgen dat Nederlandse innovaties makkelijk kunnen groeien binnen Europa. Én we helpen ze aan financiering via de Europese kapitaalmarkt.”
“De arbeidsproductiviteit in het mkb stagneert. D66 stimuleert technologie en innovatie die mkb’ers helpt om de arbeidsproductiviteit te verhogen.”
Ondersteuning bij verduurzaming en groene economie
D66 ziet verduurzaming als een kans voor ondernemers en wil hen ondersteunen bij de overstap naar een groen bedrijfsmodel. Dit gebeurt via voorspelbare milieuregels, toegankelijke subsidies en het belonen van duurzame innovatie. Tegelijkertijd worden vervuilende bedrijven zwaarder belast.
“Voor kleine en middelgrote ondernemers kan verduurzaming een uitdaging zijn. Dat is vooral zo voor ondernemers in sectoren die veel energie gebruiken. D66 helpt hen hierbij met duidelijke en voorspelbare regels.”
“Al 82% van de ondernemers is bezig met verduurzamen. Zij krijgen bij ons de wind in de rug, want D66 zorgt dat deze inzet loont.”
“D66 wil fossiele subsidies sneller afbouwen en geeft ruimte aan duurzame innovatie. Dit bespaart miljarden euro’s en zorgt voor een gelijk speelveld voor duurzame bedrijven.”
Verbeteren toegang tot financiering
D66 wil de toegang tot financiering voor ondernemers, met name het mkb en innovatieve bedrijven, verbeteren. Dit moet het makkelijker maken om te investeren en te groeien, onder andere via een Nationale Investeringsbank en Europese kapitaalmarkten.
“We zorgen voor sterke voorwaarden: van makkelijkere toegang tot financiering tot eenvoudigere regels.”
“De bank investeert in wat Nederland vooruithelpt: van verzwaring van het elektriciteitsnet tot warmtenetten in dorpen en steden, van circulaire productie tot herstel van bodem en water. Ook ondersteunt de bank de opschaling van bijvoorbeeld groene waterstof, digitale autonomie, zoals voor een circulaire economie, digitale weerbaarheid en fysieke veiligheid.”
“We helpen ze aan financiering via de Europese kapitaalmarkt.”
Eerlijk speelveld en aanpak marktmacht
D66 wil een gelijk speelveld voor ondernemers, waarbij oneerlijke concurrentie en te veel marktmacht van grote bedrijven worden aangepakt. Dit moet vooral kleinere en maatschappelijk betrokken ondernemers beschermen.
“Voor ondernemers die maatschappelijk ondernemen, is een gelijk speelveld belangrijk. Daarom is een sterke overheid nodig die de spelregels bepaalt waarbinnen bedrijven maatschappelijk verantwoord ondernemen.”
“D66 staat voor een eerlijke economie. Te veel macht bij één bedrijf zorgt voor hoge prijzen, lage kwaliteit en remt innovatie af. Nieuwe ondernemers worden hierdoor buitengesloten. D66 wil eerlijke concurrentie en grijpt stevig in bij te veel marktmacht.”
JA21 profileert zich als een uitgesproken ondernemersvriendelijke partij door te pleiten voor lagere lasten, minder regeldruk en een eenvoudiger belastingstelsel. De partij wil ondernemen weer lonend maken door het belasting- en subsidiestelsel drastisch te vereenvoudigen, investeringen aantrekkelijker te maken en ondernemers meer ruimte te geven. Hun kernvisie is dat economische groei en welvaart vooral ontstaan als de overheid faciliteert in plaats van belemmert.
Lagere lasten en eenvoudiger belastingstelsel voor ondernemers
JA21 wil het belastingstelsel fundamenteel hervormen om ondernemen aantrekkelijker te maken, met lagere lasten en minder uitzonderingen. Dit moet het vestigingsklimaat verbeteren en innovatie stimuleren, zodat ondernemers meer ruimte krijgen om te groeien.
“JA21 wil een fundamentele hervorming van de vennootschapsbelasting die eenvoud en eerlijkheid centraal stelt. Een helder en voorspelbaar belastingstelsel is niet alleen goed voor ondernemers maar ook voor de Nederlandse economie als geheel.”
“Een eenvoudige vennootschapsbelasting voor alle ondernemingen door het huidige tweeschijvenstelsel (19% en 25,8%) te vervangen door één helder tarief van 20% voor alle ondernemingen.”
“Werken en ondernemen laten lonen door de lasten op arbeid structureel te verlagen. We kiezen voor lagere belastingen in plaats van hogere toeslagen.”
“Ondernemen weer lonend maken door de lasten op ondernemers en familiebedrijven te verlagen en een fiscaal aantrekkelijk klimaat te creëren.”
Minder regeldruk en bureaucratie
JA21 wil de regeldruk voor ondernemers fors verminderen door bestaande regels te schrappen, nationale koppen op EU-regels af te schaffen en een minister voor overheidsefficiëntie aan te stellen. Dit moet ondernemers meer vrijheid en duidelijkheid geven.
“Minder regeldruk door een minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie aan te stellen die met een harde reductiedoelstelling een einde maakt aan de toenemende regeldruk en met de stofkam door bestaande wet- en regelgeving gaat.”
“Nationale koppen op EU-regels afschaffen: we introduceren geen nieuwe wetgeving die verder gaat dan EU-regelgeving.”
“Rigoureuze deregulering van beperkende EU-wetgeving die onze ondernemers en industrie al te lang vastzet. Alleen zo herstellen we de concurrentiekracht van Nederland en geven we ondernemerschap weer de ruimte.”
Investeringen en innovatie aantrekkelijker maken
JA21 wil investeren in innovatie en digitalisering stimuleren door investeringen direct aftrekbaar te maken en het gebruik van nieuwe technologieën zoals AI te faciliteren, vooral voor het mkb.
“Bedrijven ruimte geven door de lasten te verminderen en investeringen onmiddellijk aftrekbaar te maken.”
“Innovatie stimuleren door bedrijfskosten voor R&D direct aftrekbaar te maken, wat een impuls geeft aan innovatie en investeringen in onderzoek en ontwikkeling.”
“Het gebruik van AI in de praktijk stimuleren, vooral in het mkb, door in te zetten op slimme data-analyse, automatisering en AI-oplossingen die ondernemers echt helpen.”
Bescherming en stimulering van mkb en familiebedrijven
JA21 wil het mkb maximaal faciliteren en het voortbestaan van familiebedrijven waarborgen door fiscale lasten te verlagen en erf- en schenkbelasting af te schaffen.
Eerlijke concurrentie en bescherming tegen overregulering vanuit de EU
JA21 verzet zich tegen extra Europese regelgeving en pleit voor een EU die zich beperkt tot economische samenwerking, zodat Nederlandse ondernemers niet worden benadeeld door Brusselse regels.
De SP kiest nadrukkelijk voor het ondersteunen van kleine ondernemers en het mkb, met concrete voorstellen zoals een nationale mkb-investeringsbank, vereenvoudiging van regels, hulp bij verduurzaming en bescherming tegen marktmacht van grote bedrijven en platforms. Tegelijkertijd legt de partij sterke nadruk op werknemerszeggenschap en het beperken van privileges voor grote multinationals, wat voor sommige ondernemers beperkend kan zijn. De kern van hun visie is een economie waarin kleine ondernemers en werkenden centraal staan, met minder macht voor grote bedrijven en meer sociale bescherming.
Investeringen en ondersteuning voor het mkb
De SP wil kleine ondernemers en het mkb structureel ondersteunen via betere toegang tot financiering, vereenvoudigde regelgeving, hulp bij verduurzaming en bescherming tegen leegstand en hoge huren. Dit moet het ondernemingsklimaat voor kleine bedrijven verbeteren en innovatie stimuleren.
“Met een Nationale Investeringsbank voor het mkb kunnen kleine en startende bedrijven, evenals bedrijven die hun succesvolle diensten willen opschalen, gemakkelijker lenen.”
“De regels en bureaucratie voor kleine bedrijven moeten versimpeld worden. Dit doen we zonder afbreuk te doen aan de doelstellingen hiervan. De Rijksoverheid moet zorgen voor Ondernemershelpdesks waar kleine ondernemers geholpen worden om de regels te begrijpen en hieraan te voldoen.”
“We zorgen ervoor dat kleine ondernemers niet klem komen te zitten in complexe regels en we helpen hen bij de toepassing van deze regels. We zorgen ervoor dat in de regelgeving rekening wordt gehouden met de uitvoerbaarheid en financiering voor kleine ondernemers in verschillende sectoren.”
“De huurbescherming van zelfstandigen wordt verbeterd. De rechten voor winkeliers in een huurpand worden in de wet versterkt.”
“We investeren in zaken als het energienet om congestie aan te pakken en ruimte te scheppen voor de economie.”
Beperken van marktmacht grote bedrijven en platforms
De SP wil het speelveld eerlijker maken door de macht van grote bedrijven, multinationals en digitale platforms te beperken, zodat kleine ondernemers niet worden weggedrukt of benadeeld.
“Er moet een eerlijk speelveld zijn, met ruimte voor innovatieve en nieuwe bedrijven. Op dit moment zorgt steeds verdere concentratie van marktmacht in handen van een paar grote spelers en digitale platforms ervoor dat innovatie wordt tegengehouden, de prijzen worden opgedreven en de keuzevrijheid beknot wordt voor consumenten en voor het mkb.”
“Wij zetten ons in voor eerlijke internationale handel en blijven ons verzetten tegen handelsverdragen met exclusieve privileges voor grote buitenlandse bedrijven.”
“Zij vragen enorme bedragen aan ondernemers om daarop hun producten te mogen verkopen. Daarom wil de SP dat het toezicht hierop wordt verscherpt en de macht van deze platforms wordt beperkt.”
Meer zeggenschap voor werknemers in bedrijven
De SP wil bedrijven democratiseren door werknemers meer invloed te geven op het bestuur en cruciale bedrijfsbeslissingen. Dit kan de autonomie van ondernemers beperken, vooral in grotere bedrijven.
“In het bestuur van een bedrijf altijd ten minste één bestuurder moet zitten die is verkozen door de werknemers die aan hen verantwoording moet afleggen.”
“Werknemers krijgen in bedrijven met meer dan honderd werknemers allemaal één stem waarmee ze de raad van commissarissen mogen kiezen.”
“Werknemers krijgen een gouden aandeel in het bedrijf waar zij werken. Dit betekent dat zij een beslissende stem krijgen bij strategisch cruciale beslissingen zoals sluiting, verplaatsing en fusies.”
Sociale bescherming en zekerheid voor zelfstandigen
De SP wil zzp’ers meer sociale zekerheid bieden, zoals pensioen en arbeidsongeschiktheidsverzekeringen, zodat zelfstandig ondernemerschap minder risicovol wordt.
“Zzp’ers hebben recht op pensioen en arbeidsongeschiktheidsuitkering. We moeten goed zorgen voor onze zzp’ers. Daarom gaan we collectief en publiek zorgen voor een oplossing, zodat zij zich kunnen verzekeren voor arbeidsongeschiktheid en voor hun pensioen.”
Minder lasten bij ziekte voor kleine ondernemers
De SP erkent dat langdurige ziekte van werknemers een zware last is voor kleine ondernemers en wil deze lasten verlichten.
“Daarom zorgen we ervoor dat kleine bedrijven minder lang hoeven door te betalen bij ziekte van werknemers.”
Volt positioneert zich als een partij die ondernemen makkelijker wil maken, vooral voor duurzame, innovatieve en sociale ondernemers. Ze zetten in op het verlagen van regeldruk, betere toegang tot financiering, gerichte ondersteuning bij innovatie en verduurzaming, en het stimuleren van medewerkersparticipatie. Hun visie is dat ondernemerschap bijdraagt aan maatschappelijke uitdagingen en brede welvaart, niet alleen aan economische groei.
Regeldruk verlagen en administratieve lasten verminderen
Volt erkent dat ondernemers worden belemmerd door administratieve druk en complexe regelgeving. Ze willen deze lasten actief verminderen, onder meer via een Rijksprogramma en door aansluiting te zoeken bij Europese initiatieven, zodat ondernemen eenvoudiger wordt, ook over de grens.
“Er moet een Rijksprogramma Vermindering Administratieve Lastendruk voor ondernemers komen. Ondernemers komen om in de hoeveelheid regelingen. Dit staat innovatie en maatschappelijke impact in de weg.”
“In dit Rijksprogramma moet de overheid inzetten op het zoeken van aansluiting bij andere EU-landen om ondernemen over de grens zo makkelijk mogelijk te maken. Een van de acties is het actief bijdragen aan de implementatie van de European Business Wallet.”
Gerichte financiële ondersteuning voor innovatie en verduurzaming
Volt wil ondernemers ondersteunen met gerichte subsidies, fondsen en leenmogelijkheden, vooral gericht op innovatie en verduurzaming. Ze maken financiering toegankelijker, verlagen de drempel voor investeringen en bieden specifieke instrumenten voor het mkb.
“Om bedrijven te helpen bij de transities worden de innovatiesubsidies en -fondsen in stand gehouden. Zo verlagen we de drempel voor innovatie en investeringen in cruciale processen en infrastructuur zoals batterijen, waterstofproductie en de grondstoffentransitie.”
“We creëren een financieel beloningsinstrument voor ondernemers die willen verduurzamen. We communiceren duidelijke doelen en groene Key Performance Indicators, waarmee we ondernemers extra steun bij het verduurzamen bieden in de vorm van subsidies of fiscale regelingen.”
“We verlagen de ondergrens voor de energie-investeringsaftrek (EIA). Mkb’ers willen verduurzamen, maar lopen vast op kosten en regels. Door de ondergrens van de energie-investeringsaftrek te verlagen, maken we vergroenen ook haalbaar voor kleinere bedrijven.”
“Daarom creëren wij leenmogelijkheden tegen risicovrije rente bij de overheid voor ondernemers die willen verduurzamen.”
Toegang tot kapitaal en investeringen voor start-ups en scale-ups
Volt wil de toegang tot kapitaal voor innovatieve bedrijven verbeteren door een Nationale Investeringsbank op te richten, meer durfkapitaal beschikbaar te maken en fiscale stimulansen te bieden. Dit moet vooral start-ups en scale-ups helpen sneller te groeien.
“We richten een Nationale Investeringsbank (NIB) op met voldoende publieke middelen, toegang tot de kapitaalmarkt middels staatsgarantie en een breed mandaat om de Nederlandse investeringsopgave te kunnen realiseren.”
“Onder de Nationale Investeringsbank wordt het instrumentarium voor durfkapitaal fors uitgebreid. Er komen meer middelen vrij voor start-ups, scale-ups en mkb om innovatie te stimuleren.”
“We creëren of versterken fiscale stimulansen die innovatie bevorderen, zoals de WBSO en medewerkersparticipatie.”
Medewerkersparticipatie en sociaal ondernemerschap stimuleren
Volt wil medewerkers meer laten delen in de winst en binding met het bedrijf vergroten, en zet in op sociaal ondernemerschap als motor voor economische groei en maatschappelijke impact.
“We vergroten de binding van medewerkers met (de doelstellingen van) de onderneming door de mogelijkheden van medewerkersparticipatie in ondernemingen te verkennen, uit te breiden en te benutten. Zo willen we ervoor zorgen dat medewerkers mee kunnen delen in de winsten van het bedrijf.”
“Sociaal ondernemerschap is een bewezen en krachtige manier om economische groei en een positieve maatschappelijke impact te realiseren. Volt wil het potentieel aan sociaal ondernemerschap benutten door het oprichten van grote samenwerkingsfondsen waaruit sociale ondernemingen en traditionele bedrijven gezamenlijke projecten kunnen financieren.”
Ondersteuning en vangnet voor zelfstandige ondernemers (zzp’ers)
Volt wil het zzp-schap goed mogelijk houden, met toegang tot sociale voorzieningen en onderzoek naar een vangnet bij werkloosheid, om zekerheid te bieden aan zelfstandigen.
“Elke zzp’er kan gebruikmaken van de sociale voorzieningen en betaalt hiervoor, net als werknemers in loondienst, belastingen. Door dit verplicht te stellen kunnen schijnconstructies vermeden worden.”
“We onderzoeken of we zzp’ers ook kunnen ondersteunen bij werkloosheid, waardoor ze een stevig vangnet krijgen.”
BIJ1 is geen partij die het ondernemersklimaat centraal stelt; hun programma richt zich vooral op het democratiseren van bedrijven, het beperken van winsten en het stimuleren van werknemerscoöperaties. De partij wil grote bedrijven verplichten tot werknemerszeggenschap, winstdeling en zelfs overdracht van aandelen aan personeel, en stelt strenge regels aan winstmaximalisatie en eigendom. BIJ1’s visie is radicaal socialistisch en anti-kapitalistisch, met weinig tot geen ruimte voor traditioneel ondernemerschap of winstgedreven bedrijven.
Verplichte werknemerscoöperaties en winstdeling
BIJ1 wil dat nieuwe bedrijven standaard als werknemerscoöperatie worden opgericht en dat bestaande grote bedrijven aandelen overdragen aan werknemers. Dit moet de macht van aandeelhouders en traditionele ondernemers drastisch inperken en de zeggenschap bij werknemers leggen.
“De coöperatie van werknemers wordt de standaard eigendomsstructuur voor nieuw opgerichte rechtspersoonlijkheden. Hiervoor creëren we duidelijke grondslag in de wet.”
“Elk bestaand beursgenoteerd bedrijf met meer dan 100 werknemers is verplicht een werknemersfonds op te richten. Hieraan schrijven zij jaarlijks een aantal nieuwe aandelen uit, in verhouding met de jaarwinst. Het werknemersfonds wordt alleen beheerd door de werknemers van de firma die deze heeft opgericht.”
“Nieuwe bedrijven worden standaard opgericht als werknemerscoöperaties.”
“Multinationale bedrijven met dependances (vestigingen) in Nederland zijn verplicht een plan te maken waarin staat hoe zij binnen korte tijd minimaal 51% van de aandelen aan de werknemers van die dependance verkopen. Als hier geen actie op komt, verliest dit bedrijf het recht om binnen Nederlandse grenzen te opereren.”
Strenge winstmaximalisatie en hogere belastingen op bedrijven
BIJ1 wil wettelijke maxima stellen aan winsten, bedrijven zwaar belasten bij 'onredelijke' winsten, en maximumprijzen invoeren voor essentiële goederen. Dit beperkt de ruimte voor ondernemers om winst te maken en te investeren.
“We nemen in de wet op dat een zeker deel van alle winsten naar loonsverhogingen gaat.”
“Onredelijke winsten van bedrijven gaan we zwaar belasten. Er komen wettelijke maximummarges op alle levensmiddelen voor bedrijven in de hele keten. Er wordt een substantiële windfall tax ingesteld, zodat bedrijven belasting betalen over stijgende inkomsten door iets waarvoor zij niet verantwoordelijk zijn.”
“Alle private bedrijven die in Nederland hun producten verkopen, gaan daarover winstbelasting betalen. We stoppen voordelige belastingconstructies voor beursgenoteerde bedrijven.”
Overdracht van zeggenschap en bestuur aan werknemers
De partij wil dat werknemersraden bindende zeggenschap krijgen in grote bedrijven, met vetorecht over belangrijke beslissingen. Dit beperkt de autonomie van ondernemers en aandeelhouders aanzienlijk.
“Alle grote bedrijven worden verplicht om werknemers-raden aan te stellen met gekozen vertegenwoordigers van het personeel. Die raden hebben advies- en vetorecht over belangrijke beslissingen als ontslagen, investeringen en reorganisaties.”
“De democratische ondernemingsraad is een verplicht onderdeel van grote bedrijven, met een bindend mandaat in het bestuur.”
Overheidssteun alleen voor coöperatieven
Publieke banken en investeringsfondsen worden uitsluitend ingezet voor coöperatieve ondernemingen, niet voor traditionele ondernemers.
“Het duurzaam oprichten van publieke banken en investeringsfondsen die alleen in dienst staan van coöperatieven.”
Sekswerkers als uitzondering: meer ondernemersvrijheid
Een uitzondering in het programma is de positie van sekswerkers, die als zelfstandige ondernemers meer vrijheid en toegang tot zakelijke dienstverlening krijgen.
Forum voor Democratie (FVD) profileert zich als de meest ondernemersvriendelijke partij door te pleiten voor lagere en eenvoudigere belastingen, minder regelgeving en maximale vrijheid voor MKB’ers en ZZP’ers. Hun belangrijkste voorstellen zijn een vlaktaks, hogere zelfstandigenaftrek, afschaffing van verplichte verzekeringen voor ZZP’ers, en het schrappen van bureaucratische lasten zoals het UBO-register en de Wet DBA. De kern van hun visie is dat ondernemers de motor van de samenleving zijn en daarom gestimuleerd en niet gehinderd moeten worden.
Radicaal lagere en eenvoudigere belastingen voor ondernemers
FVD wil het belastingstelsel drastisch vereenvoudigen en de lasten voor ondernemers fors verlagen, zodat ondernemen, investeren en hard werken weer lonen. Dit moet de cashflow verbeteren, innovatie stimuleren en het aantrekkelijker maken om te ondernemen.
“We voeren een vlaktaks in op het inkomen in Box-1, zodat meer verdienen niet wordt afgestraft en altijd volstrekt transparant is hoeveel inkomstenbelasting moet worden betaald.”
“We verhogen de hoge VPB-grens naar €1 miljoen, zodat bedrijven niet bestraft worden als ze winst maken.”
“We verhogen de zelfstandigenaftrek voor ZZP-ers naar €15.000, zodat hard werken loont.”
“We schrappen de BTW op B2B-transacties om de cashflow van bedrijven te verbeteren.”
“We verlagen het hoge BTW-tarief naar 19% en het lage BTW-tarief naar 6%, zodat het leven weer goedkoper wordt en horeca, winkeliers en aanbieders van diensten een directe economische impuls ontvangen.”
Minder regels en meer vrijheid voor MKB en ZZP
FVD wil ondernemers bevrijden van overmatige regelgeving en verplichtingen, zodat zij zelf kunnen bepalen hoe ze hun bedrijf runnen. Dit verlaagt de administratieve lasten en stimuleert ondernemerschap.
“We versoepelen het ontslagrecht voor het MKB en verkorten de doorbetalingsverplichting bij ziekte naar één jaar, zodat ondernemers weer mensen durven aan te nemen.”
“We dwingen ZZP’ers niet om pensioen- of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen af te sluiten, zodat ze zelf kunnen beslissen hoe ze hun geld besteden.”
“We schaffen dit [UBO-]register af, zodat de bureaucratie wordt teruggedrongen en privacy voor ondernemers wordt gegarandeerd.”
“We schrappen de Anti-ZZP wet [Wet DBA], zodat ZZP-ers zelf kunnen beslissen voor wie ze werken en aan wie ze factureren.”
Eenvoudige en belastingvrije bedrijfsopvolging
FVD wil het voor ondernemers makkelijker maken hun bedrijf over te dragen aan de volgende generatie, zonder fiscale belemmeringen.
“We breiden de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) standaard uit naar 100% vrijstelling, zodat bedrijven altijd belastingvrij kunnen worden overgedragen aan de volgende generatie.”
Afschaffen van EU-regelgeving en nationale soevereiniteit
FVD ziet Europese regelgeving als een belemmering voor ondernemers en wil Nederland uit de EU laten treden om weer eigen regels te kunnen stellen.
“Door een eigen nationale munt terug te brengen en internationale verdragen ondergeschikt te maken aan onze democratisch tot stand gekomen wetten, herwinnen we controle over onze economie en samenleving.”
Specifieke steun voor agrarische ondernemers
FVD wil het stikstofbeleid en andere beperkende regels voor boeren en vissers volledig schrappen, zodat ook deze ondernemersgroep maximale ruimte krijgt.
“Het stikstofbeleid gaat volledig van tafel. Boeren moeten kunnen blijven boeren, vrij van onzinnige regels en (semi-)gedwongen onteigeningen.”
NSC positioneert zich als een partij die het midden- en kleinbedrijf (mkb) en familiebedrijven centraal stelt, met als doel het ondernemingsklimaat te verbeteren door minder regeldruk, betere toegang tot financiering en het stimuleren van innovatie. De partij wil administratieve lasten verlagen, fiscale regelingen voor familiebedrijven behouden, non-bancaire financiering bevorderen en innovatie-instrumenten als de WBSO en Innovatiebox handhaven. Hun visie is gericht op een eerlijk speelveld, duurzame groei en het versterken van de reële economie.
Minder administratieve lasten en mkb-uitvoeringstoets
NSC erkent dat mkb’ers en familiebedrijven gebukt gaan onder regeldruk en wil deze lasten actief verminderen. Door bestaande prikkels te herzien en een mkb-uitvoeringstoets bij nieuwe wetgeving in te voeren, wil de partij het ondernemerschap aantrekkelijker maken en groei stimuleren.
Loondoorbetaling bij ziekte verkorten voor kleine bedrijven
Om het aannemen van personeel aantrekkelijker te maken voor kleine ondernemers, wil NSC de verplichte loondoorbetaling bij ziekte terugbrengen naar één jaar, met een uitzondering bij onvoldoende re-integratie-inspanningen.
“De voor werkgevers verplichte loondoorbetaling bij ziekte gaat voor kleine bedrijven naar één jaar. Alleen als werkgevers hun re-integratieverplichtingen onvoldoende zijn nagekomen, kan het UWV een jaar langer loondoorbetaling opleggen.”
Gelijk speelveld en gerichte fiscale regelingen voor familiebedrijven
NSC wil belastingvoordelen van private equity terugdringen en de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) toespitsen op het waarborgen van de continuïteit van waardevolle familiebedrijven, zodat deze bedrijven niet worden benadeeld ten opzichte van investeringsmaatschappijen.
“We zorgen ervoor dat er een gelijk speelveld ontstaat tussen deze twee groepen en zullen dus een aantal belastingvoordelen van private equity terugdringen.”
“De fiscale Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) spitsen we toe op datgene waarvoor zij bedoeld is: het waarborgen van de continuïteit van familiebedrijven die van waarde zijn voor Nederland.”
Bevorderen non-bancaire financiering voor mkb
Omdat banken vaak terughoudend zijn met kredietverlening aan het mkb, wil NSC alternatieve financieringsvormen zoals crowdfunding, kredietunies en microfinanciering stimuleren. Ook wordt een nationale duurzaamheidslening voor het kleinbedrijf geïntroduceerd.
“Omdat de grote banken vaak niet thuis geven als het mkb geld wil lenen, bevorderen we de toegang tot non-bancaire financiering zoals crowdfunding, kredietunies en de microfinanciering. Voor het kleinbedrijf wordt op nationaal niveau een duurzaamheidslening geïntroduceerd.”
Eerlijke kansen bij overheidsaanbestedingen voor mkb en lokale ondernemers
NSC wil de Aanbestedingswet herzien zodat niet alleen prijs, maar ook lokale verankering, maatschappelijke waarde en duurzaamheid meetellen, waardoor mkb-bedrijven en lokale ondernemers meer kans maken op overheidsopdrachten.
“We herzien de Aanbestedingswet zodat mkb-bedrijven en lokale ondernemers een eerlijke kans krijgen. Bij overheidsopdrachten telt niet alleen prijs, maar ook lokale verankering, maatschappelijke waarde en duurzaamheid wegen mee.”
Handhaven innovatie- en investeringsregelingen voor ondernemers
De partij ziet innovatie als sleutel tot economische groei en wil daarom bestaande fiscale voordelen voor innovatie, zoals de WBSO en Innovatiebox, behouden. Ook wordt extra aandacht besteed aan de financiering van innovatieve mkb-bedrijven, vooral in de beginfase.
“We handhaven de belastingvoordelen voor innovatie en de aftrek voor milieu-investeringen en zijn terughoudend met subsidies.”
“De Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk (WBSO) en de Innovatiebox zijn instrumenten die het voor grotere bedrijven aantrekkelijk maken om hun innovaties en R&D in Nederland te concentreren. We handhaven deze belastingvoordelen en zien ze als essentieel voor het innovatieve mkb en grote bedrijven.”
Strategisch industriebeleid en prioriteit voor groeisectoren
NSC wil een Nationale Groeimarktenstrategie opstellen en strategische industrieën prioriteit geven bij bijvoorbeeld netcapaciteit, om zo het vestigingsklimaat en de innovatiekracht van Nederland te versterken.
De VVD profileert zich als dé partij voor ondernemers door te pleiten voor lagere lasten, minder bureaucratie en een wettelijk vastgelegd beter ondernemersklimaat. Ze willen ondernemers meer ruimte geven om te groeien, investeren in innovatie en het mkb, en zorgen voor voorspelbaar beleid en minder regeldruk. Concrete voorstellen zijn onder andere automatische goedkeuring van vergunningen bij te lange wachttijden, het schrappen van overbodige regels, en het wettelijk verplichten van een goed ondernemersklimaat.
Lagere lasten en stabiel fiscaal klimaat voor ondernemers
De VVD wil de lasten voor ondernemers verlagen en een stabiel fiscaal klimaat creëren, zodat bedrijven kunnen investeren en niet naar het buitenland vertrekken. Dit is een kernpunt in hun visie op het beste ondernemersklimaat.
“Lagere belastingen voor ondernemers: We voorkomen dat de lasten voor ondernemers steeds omhooggaan. Minder lasten voor ondernemers is onze inzet. Dit geeft ondernemers de ruimte om te investeren, banen te creëren en voorkomt dat bedrijven de grens over worden gejaagd.”
“We leggen wettelijk vast dat de Nederlandse overheid de plicht heeft het ondernemersklimaat te verbeteren. Daarbij hoort een stabiel fiscaal klimaat, minder bureaucratie en stimulering van groeitechnologieën.”
Minder bureaucratie en snellere procedures
De VVD wil ondernemers ontlasten door bureaucratie te verminderen, aanvragen te versnellen en onnodige regels te schrappen. Dit moet het ondernemen makkelijker en aantrekkelijker maken, vooral voor het mkb.
“We willen dat procedures voor het aanvragen van vergunningen, vooral bij het mkb, drastisch versneld worden. Als uiterste stok willen we dat wanneer ondernemers voor een eenvoudige aanvraag bij de overheid langer moeten wachten dan de geldende termijn, deze aanvraag automatisch wordt goedgekeurd, onder de voorwaarde dat belangen van derden niet worden geschaad.”
“We werken vaker met meldplichten in plaats van vergunningsplichten en zorgen dat initiatieven van ondernemers en verenigingen niet onnodig vastlopen in een overdaad aan regels.”
“We roepen onnodige regels vanuit gemeenten een halt toe: Ondernemers krijgen vaak te maken met een stortvloed aan regels vanuit de gemeente. Wij grijpen daarom in als gemeenten doorschieten in hun regeldrift.”
Wettelijke plicht tot verbeteren ondernemersklimaat
De VVD wil wettelijk vastleggen dat de overheid het ondernemersklimaat actief moet verbeteren. Dit is bedoeld om ondernemers structureel te beschermen tegen grillig beleid en negatieve sentimenten.
Investeren in innovatie, groeitechnologieën en mkb
De VVD zet in op investeringen in innovatie, groeitechnologieën en het mkb om de economie toekomstbestendig te maken en ondernemers te ondersteunen bij groei en concurrentiekracht.
“We breiden de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk uit. Ondernemers die willen investeren in innovatie, kunnen dat zo doen tegen gunstige belastingvoorwaarden. We behouden de innovatiebox.”
“We richten daarnaast een investeringsmaatschappij op die is gericht op start- en scale-ups, zodat zij het geld hebben om op te schalen. We zetten vol in op kunstmatige intelligentie.”
Familiebedrijven en bedrijfsopvolging beschermen
De VVD wil familiebedrijven beschermen door gunstige regelingen voor bedrijfsopvolging te behouden en belemmerende regelgeving aan te passen, zodat deze bedrijven kunnen blijven bestaan en groeien.
“We staan daarom niet toe dat een regeling die het aantrekkelijk maakt het bedrijf over te geven aan de volgende generatie, de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR), verder wordt versoberd. Ook passen we belemmerende regelgeving voor bedrijfsopvolging aan.”
Duidelijkheid en vrijheid voor zzp’ers
De VVD wil zelfstandigen duidelijkheid en vrijheid bieden door invoering van de Zelfstandigenwet, waarbij schijnzelfstandigheid wordt aangepakt maar echte ondernemersvrijheid behouden blijft.
“De Zelfstandigenwet geeft zelfstandigen duidelijkheid via twee heldere toetsen. Geen onduidelijkheid meer en geen angst voor naheffingen of boetes. We erkennen het zelfstandig ondernemerschap en geven opdrachtgevers weer zekerheid. Zzp’ers houden hun vrijheid, maar nemen ook verantwoordelijkheid door een voorziening voor pensioen en arbeidsongeschiktheid te treffen, met keuzevrijheid voor iedereen.”
Het CDA positioneert zich als een partij die ondernemerschap wil stimuleren door minder regeldruk, een aantrekkelijk investeringsklimaat en gerichte ondersteuning van innovatie en familiebedrijven. De partij zet in op deregulering, behoud van fiscale voordelen, oprichting van een nationale investeringsbank en het schrappen van de nationale CO2-heffing. Hun kernvisie is dat een toekomstbestendige economie rust, duidelijkheid en ruimte voor ondernemers vereist, met oog voor innovatie en duurzaamheid.
Minder regeldruk en efficiëntere regelgeving
Het CDA erkent dat ondernemers worden gehinderd door overmatige regeldruk en wil deze substantieel verminderen. Door regelgeving te versimpelen en rapportages efficiënter te maken, wil de partij het ondernemersklimaat verbeteren en het plezier in ondernemen terugbrengen.
“We zetten met prioriteit in op deregulering: minder regels, betere regelgeving en efficiëntere rapportages.”
“Onze doelstelling is: minder regels (scherpe reductie van zeker 20 procent), betere regelgeving (duidelijker, eenduidiger en doelgerichter) en efficiëntere verantwoording en rapportages.”
Behoud en versterking van fiscale ondernemersregelingen
Het CDA wil bestaande fiscale voordelen voor ondernemers behouden en vereenvoudigen, zodat investeren, innoveren en werkgeverschap aantrekkelijk blijven. Dit moet het vestigingsklimaat versterken en Nederland concurrerend houden.
“We voeren actief economisch en fiscaal beleid om bedrijven en investeringen aan te trekken en te behouden. We behouden de expatregeling, de innovatiebox en de (uitgebreide) WBSO, scherpen de renteaftrekbeperking niet verder aan en komen niet aan de inkoop van eigen aandelen.”
“We vereenvoudigen en vervangen de versnipperde fiscale regelingen en herinvesteren dit in effectieve ondernemersregelingen gericht op investeren, innoveren en werkgeverschap.”
Oprichting van een nationale investeringsbank
Om investeringen in innovatie en groei te stimuleren, wil het CDA een nationale investeringsbank oprichten. Deze bank moet ondernemers, vooral in risicovolle sectoren, beter toegang geven tot kapitaal.
“We richten een nationale investeringsbank op die investeringen in Nederland aanjaagt.”
“Ondernemend Nederland (RVO) door tot een Nationale Investeringsbank: één sterke overheidsinvesteringspartner, een brede nationale financierings- en ontwikkelingsinstelling met slagkracht en kapitaal.”
Schrappen nationale CO2-heffing en focus op Europees gelijk speelveld
Het CDA wil de nationale CO2-heffing afschaffen om het vestigingsklimaat voor bedrijven te verbeteren en te voorkomen dat bedrijven Nederland verlaten. Klimaatbeleid moet Europees worden afgestemd om een gelijk speelveld te waarborgen.
Ondersteuning familiebedrijven en mkb
Het CDA erkent het belang van familiebedrijven en het mkb voor de economie en wil deze specifiek ondersteunen, onder andere via de bedrijfsopvolgingsregeling en betere toegang tot kapitaal.
“We ondersteunen het voortbestaan van deze familiebedrijven daarom met de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR). We zijn scherp op misbruik.”
“Om particulier kapitaal te mobiliseren voor investeringen voeren we de ‘win-win-lening’ in, een belastingkorting in box 3 voor particulieren die een lening aan het Nederlandse mkb verstrekken.”
GroenLinks-PvdA ziet ondernemers als belangrijke partners in de transitie naar een duurzame en eerlijke economie, maar stelt daarbij duidelijke sociale en groene randvoorwaarden. De partij wil het mkb ondersteunen met lastenverlichting bij ziekte, investeringen in innovatie en toegang tot kapitaal, maar verhoogt de lasten voor grote, winstgevende bedrijven en stelt strengere eisen aan goed werkgeverschap en duurzaamheid. Hun visie is dat ondernemerschap moet bijdragen aan brede welvaart, sociale rechtvaardigheid en een schone economie.
Collectieve lastenverlichting en ondersteuning voor mkb
GroenLinks-PvdA erkent dat kleine ondernemers en het mkb specifieke lasten ervaren, zoals loondoorbetaling bij ziekte, en wil deze verlichten door collectieve regelingen. Tegelijkertijd wil de partij lokale ondernemers beschermen tegen oneerlijke concurrentie van grote (online) spelers.
“Loondoorbetaling bij ziekte wordt als een zware last ervaren door het mkb. We verzekeren het tweede ziektejaar collectief en publiek voor alle werkgevers. Hierbij zijn grote werkgevers solidair met mkb-werkgevers.”
“We beschermen lokale ondernemers en kleine winkeliers, die vaak een belangrijke sociale rol vervullen in de buurt of hun dorp. We zetten in op maatschappelijk vastgoed en huurbescherming. We beperken de enorme concurrentie van online winkels door deze bedrijven de kosten door te laten berekenen voor het terugsturen van producten en door de wildgroei van distributiecentra te beperken.”
Investeringen en toegang tot kapitaal voor innovatie en startups
De partij wil ondernemers, vooral in het mkb en innovatieve sectoren, ondersteunen met investeringen, een nationale investeringsbank en een toekomstfonds, zodat zij kunnen bijdragen aan de economie van de toekomst.
“Om de noodzakelijke investeringen in onze economie mogelijk te maken richten we een Toekomstfonds op van 25 miljard euro. Hiermee verhogen we onze productiviteit door €25 miljard.”
“Een Nationale Investeringsbank vergroot het Nederlandse concurrentievermogen en kan bedrijven toegang geven tot leningen die ze op de reguliere markt niet kunnen krijgen. We hebben hierbij in het bijzonder aandacht voor mkb-bedrijven die moeilijk aan het benodigde durfkapitaal komen.”
“We maken Nederland aantrekkelijk voor startups en bieden scale-ups de mogelijkheid om uit te breiden. We kijken met een open houding naar nieuwe manieren van het betalen van werknemers voor deze bedrijven.”
Hogere lasten en strengere eisen voor grote bedrijven en aandeelhouders
GroenLinks-PvdA wil dat grote, winstgevende bedrijven en aandeelhouders meer bijdragen aan de samenleving via hogere belastingen en het aanpakken van belastingontwijking. Ondernemerschap wordt gestimuleerd, maar alleen als het bijdraagt aan brede welvaart en niet aan uitbuiting of vervuiling.
“We vinden dat bedrijven die winst maken, meer kunnen bijdragen aan onze collectieve voorzieningen. Ook het bedrijfsleven profiteert van veilige straten, goede spoorverbindingen en investeringen in onderwijs en onderzoek. Daarom verhogen we de bijdrage van de meest winstgevende bedrijven.”
“We maken een einde aan speciale belastingkortingen voor de rijkste Nederlanders en aandeelhouders van multinationals. Belastingontwijking pakken we aan.”
“Voor industrieën die alleen kunnen bestaan dankzij uitbuiting en vervuiling is geen ruimte.”
Ondernemerschap binnen sociale en groene randvoorwaarden
De partij stelt dat ondernemerschap alleen toekomstbestendig is als het bijdraagt aan een schone economie, goed werkgeverschap en sociale rechtvaardigheid. Innovatie en groei worden gestimuleerd, maar niet ten koste van werknemers of het milieu.
“Wij kiezen voor bedrijven die toekomst hebben in Nederland. Ruimte, personeel, energie, netcapaciteit en grondstoffen zijn namelijk schaars en de wereld verandert snel. Daarom helpen we bedrijven die passen in de schone en eerlijke economie van de toekomst.”
“Ondernemers die goed zorgen voor hun werknemers en Nederlandse bedrijven die werken aan innovaties die onze economie verder helpen, moeten concurreren met profiteurs die de regels voor goed werkgeverschap omzeilen en winsten doorsluizen naar het buitenland.”
De PVV profileert zich als een partij die ondernemers vooral wil ontlasten door het terugdraaien van klimaatmaatregelen, het verlagen van lasten en het verminderen van regeldruk. Hun belangrijkste voorstellen zijn het schrappen van zero-emissiezones, lagere energie- en brandstoflasten, en meer ruimte voor boeren, vissers en mkb’ers. De kern van hun visie is dat ondernemers niet moeten worden gehinderd door overheidsbemoeienis, dure energie of Brusselse regels.
Minder klimaatmaatregelen en lagere lasten voor ondernemers
De PVV wil ondernemers beschermen tegen hoge kosten en regeldruk door klimaatmaatregelen terug te draaien, accijnzen te verlagen en geen extra verplichtingen op te leggen. Dit moet het ondernemersklimaat aantrekkelijker maken en bedrijven behouden voor Nederland.
“We moeten bedrijven koesteren in plaats van wegpesten. Geen gedwongen elektrificatie in de scheepvaart.”
“Verlagen brandstofaccijns in 2026”
“Geen rekeningrijden, geen verbod op de verkoop van brandstofauto’s, niet verplicht elektrisch rijden”
“Afschaffen van alle zero-emissiezones, overal in het land”
“Btw op energie omlaag van 21 naar 9%”
“Geen verplichte warmtepomp, niet verplicht van het gas af”
Minder regeldruk en meer ruimte voor boeren, vissers en mkb
De PVV wil dat ondernemers, met name in de landbouw en visserij, minder te maken krijgen met Brusselse en nationale regels. Ze pleiten voor het verminderen van Natura 2000-gebieden, het afschaffen van onnodige registraties en het behouden van familiebedrijven.
“Vrije verkoop voor boerderijwinkels – zonder onnodige regeldruk, registraties en btw-heffingen”
“Versoepeling van de Brusselse regels; verminderen van het aantal natuurgebieden met Natura 2000-status en/of verkleinen van gebieden”
“Alle vergunningen moeten overdraagbaar worden, zodat familiebedrijven blijven bestaan en ook jonge vissers een kans krijgen.”
Minder overheidsuitgaven en subsidies, focus op lastenverlaging
De PVV wil minder geld uitgeven aan subsidies en overheidsprojecten die volgens hen niet bijdragen aan het ondernemersklimaat, en in plaats daarvan lasten voor burgers en bedrijven verlagen.
“We dekken onze voorstellen door elders de uitgaven te beperken... Ook snijden we fors in de vele ondoelmatige fiscale subsidies voor het bedrijfsleven.”
De SGP profileert zich als een partij die ondernemers waardeert als motor van de economie en pleit voor voorspelbaar beleid, lastenverlichting en minder regeldruk. Ze doen concrete voorstellen zoals het verlagen van winstbelasting en werkgeverslasten, het verbeteren van financieringsmogelijkheden voor het mkb, en het bieden van meer zekerheid en keuzevrijheid aan zzp’ers. De partij combineert dit met aandacht voor duurzaamheid en sociale verantwoordelijkheid, maar legt de nadruk op een stabiel en aantrekkelijk ondernemersklimaat.
Verlaging winstbelasting en werkgeverslasten voor mkb
De SGP wil het ondernemingsklimaat versterken door de winstbelasting en werkgeverslasten te verlagen, vooral voor het mkb en familiebedrijven. Dit moet zorgen voor meer werkgelegenheid en investeringsruimte, en het mkb ondersteunen als ruggengraat van de economie.
“De winstbelasting voor het bedrijfsleven en de werkgeverslasten worden verlicht, vooral gericht op het mkb. Vaak zijn dit familiebedrijven, ondernemingen in de maakindustrie en andere bedrijven die zorgen voor veel werkgelegenheid.”
Verbetering financiering en investeringsmogelijkheden
De partij wil de toegang tot financiering voor ondernemers verbeteren, onder andere door garantiestellingen, het stimuleren van pensioenfondsen om te investeren, en het herinvoeren van de durfkapitaalregeling. Dit moet vooral kleine bedrijven en startups helpen groeien.
“Er komen verbeterde garantiestellingen voor kleine kredieten en grote financiers, zoals pensioenfondsen, worden gestimuleerd hun geld hierin te steken.”
“Het blijft fiscaal aantrekkelijk te investeren in onze economie. De durfkapitaalregeling keert terug, zodat het verstrekken van financiering aan startups en snelgroeiende bedrijven met veel potentie en een hoog risico wordt gestimuleerd.”
“Het wordt aantrekkelijker slapend spaargeld te steken in een bedrijf van familie of vrienden door introductie van de winwin-lening.”
Meer zekerheid en keuzevrijheid voor zzp’ers
De SGP wil een einde maken aan de onzekerheid voor zzp’ers door heldere wettelijke erkenning, een opt-out voor de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering, en sectorale aanpak van schijnzelfstandigheid. Dit biedt zelfstandigen meer duidelijkheid en keuzevrijheid.
“Er moet een einde komen aan de voortdurende onzekerheid voor zzp’ers. Zelfstandigen krijgen eindelijk de wettelijke erkenning die zij verdienen door een heldere definitie met bijbehorende criteria vast te leggen.”
“Er komt een opt-out op de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers die gegarandeerd en langjarig zelf andere, passende maatregelen voor hun risico’s treffen.”
Minder regeldruk en voorspelbaar beleid
De SGP benadrukt het belang van voorspelbaar overheidsbeleid en het verminderen van regeldruk, zodat ondernemers weten waar ze aan toe zijn en niet worden gehinderd door onnodige bureaucratie.
“Basisvereiste hiervoor is voorspelbaar overheidsbeleid zodat ondernemers weten waar zij van op aan kunnen, zeker ook ten aanzien van belastingen. Een einde aan gezwabber dus.”
“Dat vraagt om een goed vestigingsklimaat, met rechtvaardige belastingen voor burgers én minder administratieve rompslomp voor ondernemers.”
Aanpak netcongestie en lagere energielasten
De SGP wil knelpunten zoals netcongestie en hoge energielasten aanpakken, zodat bedrijven niet worden belemmerd in hun groei en concurrentiepositie.
DENK erkent het belang van ondernemers, vooral in het MKB, voor de economie en werkgelegenheid, en stelt enkele concrete maatregelen voor om hun positie te verbeteren. De partij wil onder meer een publieke kredietbank voor kleine ondernemers, lastenverlichting, een betaalbaar vangnet bij ziekte, en een wettelijke verankering van zelfstandigheid voor ZZP’ers. Tegelijkertijd legt DENK de nadruk op eerlijkheid, sociale zekerheid en het laten bijdragen van grote bedrijven aan de samenleving.
Publieke kredietbank en lastenverlichting voor kleine ondernemers
DENK wil kleine ondernemers ondersteunen door de toegang tot financiering te verbeteren en de lasten te verlagen. Dit moet ondernemers helpen die bij reguliere banken geen kans krijgen en de financiële druk op kleine bedrijven verminderen.
Betaalbaar vangnet bij ziekte voor kleine ondernemers
Om het risico van loondoorbetaling bij ziekte te beperken, stelt DENK een betaalbaar vangnet voor, specifiek gericht op kleinere ondernemers. Dit moet het ondernemerschap aantrekkelijker en minder risicovol maken.
“We zorgen voor een betaalbaar vangnet voor de loondoorbetaling bij ziekte voor kleinere ondernemers. Hiermee komen we ondernemers tegemoet, zonder de rechten van werknemers in te perken.”
Wettelijke verankering en bescherming van zelfstandigheid voor ZZP’ers
DENK wil de positie van ZZP’ers versterken door hun zelfstandigheid wettelijk te verankeren en onnodige belemmeringen weg te nemen, terwijl schijnzelfstandigheid wordt aangepakt. Ook pleit de partij voor een collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering met opt-out mogelijkheid, waarvan de kosten zoveel mogelijk bij opdrachtgevers liggen.
“Als mensen bewust kiezen voor de vrijheid van het werken als een ZZP’er, moet dat altijd mogelijk zijn. Daarom komt er in de vorm van een werkbare definitie een wettelijke verankering van zelfstandigheid, zodat de huidige onduidelijkheid niet meer leidt tot onnodige verdringing van zelfstandigen van de arbeidsmarkt.”
“Wij willen dat mensen die bewust kiezen voor de vrijheid om zelfstandig (ZZP) te zijn, niet onnodig worden belemmerd.”
“Daarnaast willen wij dat er een betaalbare en collectief georganiseerde verzekering voor arbeidsongeschiktheid komt voor zelfstandigen, waarbij we ook kijken naar opt out mogelijkheden. De kosten van deze verzekering moeten zo veel mogelijk door opdrachtgevers worden gedragen.”
Toetsen van nieuwe wetgeving op ondernemersgevolgen en minder regeldruk
DENK wil dat nieuwe wetten en regels altijd worden getoetst op hun impact op ondernemers, om te voorkomen dat ondernemers vastlopen in bureaucratie en papierwerk.
“We toetsen nieuwe wetten en regels altijd op de gevolgen voor ondernemers. Ondernemers moeten kunnen ondernemen, niet vastlopen in papierwerk.”
Hogere lasten voor grote bedrijven en superrijken
Hoewel DENK kleine ondernemers wil ontzien, kiest de partij expliciet voor hogere belastingen voor grote bedrijven en superrijken, om zo de lasten eerlijker te verdelen en publieke voorzieningen te financieren.
50PLUS heeft een beperkt ondernemersbeleid, met de nadruk op het verminderen van regeldruk, het stimuleren van innovatie in de agrarische sector en het waarborgen van een concurrerend vestigingsklimaat door energiezekerheid en gelijke regels binnen Europa. De partij richt zich vooral op het behoud van bestaande bedrijven, het aantrekkelijk houden van Nederland voor grote ondernemingen, en het tegengaan van extra nationale lasten bovenop Europese afspraken. Concrete voorstellen zijn onder meer het versnellen van kernenergie, het schrappen van nationale CO2-heffingen, en het stimuleren van jonge agrarische ondernemers.
Minder nationale regels en lasten voor bedrijven
50PLUS wil dat Nederland geen strengere regels oplegt dan buurlanden en pleit voor het schrappen van nationale CO2-heffingen en extra regelgeving bovenop Europese afspraken. Dit moet het vestigingsklimaat verbeteren en ondernemers beschermen tegen concurrentienadeel.
Snelle uitbreiding van kernenergie voor bedrijfszekerheid
De partij ziet betrouwbare en betaalbare energie als essentieel om grote bedrijven te behouden en aan te trekken. Door te investeren in kernenergie wil 50PLUS het elektriciteitsnet ontlasten en de concurrentiepositie van Nederlandse ondernemers versterken.
Stimuleren van jonge ondernemers in de agrarische sector
50PLUS erkent het belang van jonge agrarische ondernemers en wil hen een goed perspectief bieden, onder andere door innovatie en voedselzekerheid te stimuleren.
Stoppen met actieve industriepolitiek en focus op circulaire economie
De partij wil geen actieve industriepolitiek op nationaal of Europees niveau, maar zet in op een circulaire economie waarin recycling concurrerend is met het gebruik van basisgrondstoffen.
De Partij voor de Dieren (PvdD) zet welzijn, duurzaamheid en rechtvaardigheid centraal, en kiest expliciet niet voor het maximaliseren van winst of economische groei als hoofddoel. Voor ondernemers betekent dit: meer nadruk op maatschappelijk verantwoord ondernemen, hogere lasten voor vervuilers en grootbedrijven, maar ook belastingvoordelen en duidelijkere regels voor bedrijven met een maatschappelijk doel en het mkb. De partij wil het ondernemersklimaat vooral hervormen richting duurzaamheid, regionale economie en sociale rechtvaardigheid.
Belastingvoordelen voor maatschappelijk doel en mkb
PvdD wil het belastingstelsel hervormen zodat bedrijven met een maatschappelijk doel minder belasting betalen, en het mkb en werkenden minder worden belast ten opzichte van grote vervuilers en vermogenden. Dit moet circulair en sociaal ondernemerschap stimuleren, maar betekent ook zwaardere lasten voor traditionele, vervuilende sectoren.
“Bedrijven met een maatschappelijk doel krijgen een nieuwe rechtsvorm en betalen daarmee minder belasting dan andere bedrijven.”
“We verschuiven de belastingdruk: minder op arbeid, meer op grondstoffenverbruik en vervuiling. Zo wordt werken goedkoper en vervuilen duurder. Denktank Ex’tax laat al zien hoe een groene belastingverschuiving banen oplevert én het milieu spaart en dat deze verschuiving noodzakelijk is voor ondernemers om hun circulaire doelen te halen.”
“Nu dragen werkenden en het mkb relatief veel bij, terwijl vervuilers en grootvermogenden te vaak buiten schot blijven. Dat draaien we om.”
Duidelijke, strenge maar eenvoudige regels voor ondernemers
De partij wil strenge normen voor milieu, dierenwelzijn en mensenrechten, maar deze vatten in begrijpelijke regels zonder veel uitzonderingen. Dit moet ondernemers zekerheid bieden en overmatige regeldruk tegengaan, mits ze aan de hogere standaarden voldoen.
“We kiezen voor strenge normen voor milieu, dierenwelzijn en mensenrechten, maar vatten die in begrijpelijke regels zonder ingewikkelde uitzonderingen. Zo weten ondernemers waar ze aan toe zijn en gaan we overmatige regeldruk tegen.”
Stimuleren van regionale economie en lokale ketens
PvdD wil de economie regionaliseren door lokale ketens, streekproducten en regionaal geldgebruik te stimuleren. Dit maakt ondernemers minder afhankelijk van mondiale systemen, maar kan internationale groei beperken.
“We bevorderen de regionalisering van de economie door lokale ketens, streekproducten en regionaal geldgebruik te stimuleren. Zo maken we economieën veerkrachtiger en minder afhankelijk van mondiale systemen.”
Strenge lasten en verplichtingen voor vervuilende bedrijven
De partij verhoogt de lasten voor grote vervuilers en bedrijven die niet duurzaam opereren, onder andere via CO₂-heffingen, slachttaks en het afschaffen van fossiele subsidies. Dit maakt ondernemen in traditionele sectoren minder aantrekkelijk.
“Vervuilers gaan meer betalen. We voeren de nationale CO₂-heffing opnieuw in en verhogen deze sneller, laten de belasting op ongerecycled plastic betalen door plasticproducenten, introduceren een progressieve vliegtaks voor veelvliegers en privéjets en voeren een giftaks in op milieuschadelijke transacties. We voeren een slachttaks in die de maatschappelijke kosten reflecteert van de veehouderij.”
“We stoppen direct met nieuwe concessies voor gas- en olievelden, schaffen investeringssubsidies af en stoppen met uitbreiding van fossiele infrastructuur, zoals LNG-terminals, in lijn met het Fossiele Brandstof Non-Proliferatieverdrag.”
Publieke regie en minder macht voor Big Tech
PvdD wil de dominantie van grote techbedrijven doorbreken en publieke alternatieven stimuleren. Dit kan kansen bieden voor kleinere, innovatieve ondernemers, maar betekent ook strengere regulering en minder ruimte voor winstmaximalisatie.
“We doorbreken de dominantie van Big Tech. Techreuzen ondermijnen de democratische rechtsstaat, publieke controle en nationale soevereiniteit. We stellen grenzen aan de macht van deze bedrijven, versterken publieke alternatieven en voorkomen dat Europese IT-wetgeving via lobby of juridische trucs wordt uitgehold.”