BVNL kiest voor een sterk gedereguleerde woningmarkt, waarbij de overheid zich grotendeels terugtrekt en de vrije markt de woningbouw aanjaagt. Hun belangrijkste voorstellen zijn het afschaffen van beperkende regelgeving, het versoepelen van bouw- en verhuurregels, het stoppen van het stikstofbeleid, en het beperken van immigratie om de vraag te verminderen. De kern van hun visie is dat minder overheidsbemoeienis en meer marktwerking leiden tot sneller en efficiënter woningaanbod.
BVNL stelt dat overheidsregulering de woningbouw belemmert en pleit voor het afschaffen van wetten en regels die volgens hen de bouw en verhuur van woningen vertragen. Zij geloven dat deregulering en het terugtrekken van de overheid de woningbouw versnellen en het aanbod vergroten.
“De overheid trekt zich terug uit de woningmarkt.”
“De Wet betaalbare huur wordt afgeschaft.”
“De Wet goed verhuurderschap wordt afgeschaft omdat het geen positieve effecten heeft en alleen maar leidt tot meer bureaucratie.”
“Contracten worden weer vrij en tijdelijke huurovereenkomsten worden weer toegestaan.”
“Corporaties bouwen sociale huurwoningen. De markt de overige sectoren.”
“Minder regels en minder bureaucratie.”
BVNL wil het splitsen, optoppen en transformeren van woningen vergunningsvrij maken, het vergunningsproces versnellen, en belemmeringen voor nieuwbouw wegnemen. Dit moet direct leiden tot meer woningen zonder extra ruimtebeslag.
“Maak het splitsen van grote woningen in kleinere woningen vergunningsvrij. Dit leidt onmiddellijk tot meer woningen, zonder dat hiervoor extra ruimte wordt gebruikt.”
“Pas landelijk bestemmingsplannen aan, zodat extra verdiepingen op bestaande gebouwen kunnen worden gebouwd (het zogenaamde optoppen) en bouw überhaupt meer in de hoogte om kostbare ruimte te besparen.”
“Maak het transformeren van bedrijfsruimtes naar woningen makkelijker.”
“Verbeter, vereenvoudig en versnel het vergunningsproces voor bouwvergunningen.”
BVNL beschouwt het stikstofbeleid als een kunstmatige belemmering voor woningbouw en wil dat dit volledig wordt afgeschaft, zodat vergunningen weer kunnen worden afgegeven.
“Stop met het onnodige stikstofbeleid en geef weer vergunningen af.”
“BVNL wil dat het 'stikstofprobleem' van tafel gaat. Technisch gezien is er geen stikstofprobleem en we moeten stoppen met het lastigvallen van boeren, vissers en andere ondernemers op grond van een zelf gecreëerd bureaucratisch probleem.”
BVNL ziet immigratie als een belangrijke oorzaak van de woningnood en stelt voor de instroom fors te beperken, zodat de druk op de woningmarkt afneemt.
“De vraag naar woningen is geëxplodeerd door een netto migratiesaldo van meer dan 100.000 mensen gemiddeld per jaar.”
“Voer een asielstop in. De Nederlandse bevolking krimpt, dus zonder immigratie zou er een overschot zijn aan woningen en zouden de huur- en koopprijzen kelderen.”
“Dit kan door de immigratie te stoppen en de woningmarkt te liberaliseren en te dereguleren, zodat er meer woningen kunnen worden bijgebouwd.”
BVNL wil woningdelen en studentenhuizen weer toestaan, zodat bestaande woonruimte efficiënter wordt benut en de druk op de woningmarkt, vooral in studentensteden, afneemt.
“Sta woningdelen en studentenhuizen weer toe en de druk op de woningmarkt zal, in elk geval in steden met veel jongeren, enorm afnemen.”
“Door een sterke beperking van het aantal buitenlandse studenten, krijgen Nederlandse studenten veel meer kans op een studentenwoning. Studentenhuizen worden weer toegestaan.”
Als gemeenten of provincies woningbouw frustreren, wil BVNL dat het Rijk ingrijpt en knelpunten centraal oplost.
“Daar waar lagere overheden de bouw van woningen frustreren, door additionele regels of hun voorkeuren voor windmolens en zonneakkers, neemt het Rijk de regie over. Er komt een meldpunt om knelpunten bij lagere overheden te kunnen melden.”
“Gemeenten kunnen geen aanvullende eisen stellen bovenop landelijke regels.”
NSC presenteert een ambitieus en gedetailleerd woningbouwprogramma dat inzet op het versnellen van procedures, het bouwen van jaarlijks 100.000 woningen (waarvan 30% sociaal en 2/3 betaalbaar), en het versterken van de regie van de overheid. De partij combineert structurele investeringen, concrete versnellingsmaatregelen en fiscale prikkels om zowel de bouwproductie als de betaalbaarheid te vergroten. Hun visie is dat de overheid knelpunten actief moet oplossen en marktpartijen moet stimuleren, met duidelijke taakstellingen en monitoring.
NSC wil de woningbouw versnellen door bureaucratische barrières te slechten, procedures te verkorten en de regie bij het Rijk te leggen. Dit moet de uitvoeringscrisis aanpakken en zorgen dat bouwprojecten daadwerkelijk van de grond komen.
“Het is nodig om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen (waarvan 30% sociaal en 2/3de betaalbaar, maatwerk per regio).”
“We zorgen ervoor dat geschillen tussen gemeenten en provincies binnen de wettelijk gestelde termijn worden opgelost. Lukt dat niet, dan neemt de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening de regie en hakt de knoop door.”
“Locaties die vanwege de wooncrisis zeer snel moeten worden bebouwd volgen een verkorte (bezwaar)procedure.”
“De gemeentelijke goedkeuring van bouwplannen wordt aan strikte termijnen gebonden en de mogelijkheden voor bezwaar en beroep worden ingeperkt.”
“We investeren € 2 miljard extra in een versnellingsfonds voor de woningmarkt.”
De partij wil dat de minister van Volkshuisvesting een centrale rol krijgt met harde taakstellingen en kwartaalrapportages, zodat de voortgang scherp wordt bewaakt en bijgestuurd.
“De minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening houdt regie op de volkshuisvesting en krijgt een taakstelling voor het aantal woningen dat jaarlijks gebouwd moeten worden. De minister stuurt en monitort strak via kwartaalrapportages hoeveel woningen in verschillende prijsklassen gepland staan of al gebouwd zijn.”
NSC legt een sterke nadruk op het bouwen van betaalbare koopwoningen, middenhuur en sociale huur, met concrete percentages en maatregelen om deze segmenten te stimuleren.
“We streven naar een aandeel van 30% sociale huur en van 2/3de betaalbare koop en midden-huur.”
“Het is van groot belang dat marktpartijen in beweging komen om meer (betaalbare) koopwoningen en woningen in het segment van de midden-huur te bouwen.”
“We verlagen het bedrag wat er verstaan wordt onder een betaalbare koopwoning, zodat ook eenverdieners toegang krijgen tot de woningmarkt.”
“We handhaven voor starters de vrijstelling van de overdrachtsbelasting.”
“Om huren betaalbaar te houden, worden huurverhogingen in de sociale sector gemaximeerd op inflatie. Voor midden-huur en de vrije sector geldt een maximum van inflatie plus 1%.”
Langjarige, verplichte afspraken met woningcorporaties en fiscale stimulansen moeten zorgen voor continuïteit en investeringsbereidheid in de sociale en middenhuur.
“We willen langjarige verplichte afspraken maken met woningbouwcorporaties over de bouw van nieuwe woningen tot 2035. Deze prestatieafspraken tussen Rijk en woningcorporaties zijn gekoppeld aan heldere woningbouwdoelen per regio.”
“Om ervoor te zorgen dat woningcorporaties ook in de toekomst kunnen investeren in duurzame woningbouw worden voor corporaties fiscale heffingen die bedoeld zijn voor commerciële partijen, op korte termijn verlaagd of afgeschaft.”
“Daarnaast willen we het voor corporaties weer mogelijk maken om lage- en midden- huurwoningen te bouwen. Dit onder heldere voorwaarden en met garanties van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) en verruimde Europese staatssteunregels.”
NSC wil bestaande gebouwen beter benutten, innovatieve bouwmethoden stimuleren en grondspeculatie tegengaan om sneller en goedkoper te kunnen bouwen.
“Het moet eenvoudiger worden om woningen te splitsen, op te toppen, of om leegstaande kantoorpanden te transformeren naar woonruimte. Waar mogelijk vergunningsvrij.”
“We investeren in innovatieve woonoplossingen zoals conceptbouw, fabriekswoningen en modulaire bouw.”
“Er komt een gemeentelijke heffing om grondspeculatie tegen te gaan. Als grond in waarde stijgt, moet dat extra geld gaan naar de gebiedsontwikkeling of sociale woningbouw.”
De PVV stelt het woningtekort centraal en wil woningbouw versnellen door minder regels, snellere procedures en prioriteit voor Nederlanders. Hun programma bevat concrete voorstellen zoals het verlagen van sociale huren, schrappen van bouweisen, het toestaan van permanente bewoning van recreatiewoningen, en het fors uitbreiden van binnen- en buitenstedelijke bouw. De partij zet sterk in op het beperken van bezwaarprocedures en het schrappen van duurzaamheidseisen om de bouwproductie te verhogen.
De PVV wil het woningtekort aanpakken door fors meer woningen te bouwen, zowel binnen- als buitenstedelijk, en door procedures te versnellen. De partij stelt dat woningbouw een nationale topprioriteit moet worden, met ingrijpen door de Rijksoverheid waar nodig, en wil dat Nederlanders voorrang krijgen bij woningtoewijzing.
“Woningbouw moet weer een nationale topprioriteit worden. De PVV wil een nationaal crisisplan voor voldoende woningen. Daar trekken we fors extra geld voor uit. We bouwen sociale huurwoningen, middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen – voor starters, gezinnen, alleenstaanden en ouderen – mét voldoende ruimte voor de auto. Waar de woningbouw niet van de grond komt, grijpt de Rijksoverheid in.”
“Daarnaast moeten we volop buitenstedelijk gaan bouwen: méér nieuwe, grootschalige woningbouwlocaties. Niet alleen straatjes erbij, maar ook hele buurten en wijken.”
“De PVV wil dat gemeenten sneller en meer bouwvergunningen afgeven.”
“Nationaal crisisplan voor voldoende woningen: ... Forse extra investering in snellere woningbouw: sociale huurwoningen, middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen mét voldoende ruimte voor de auto ... Buitenstedelijk bouwen: méér nieuwe grootschalige woningbouwlocaties ... Binnenstedelijk bouwen; transformatie van kantoor- en bedrijfspanden; optoppen, splitsen en woningdelen; niet alleen straatjes erbij, maar ook hele buurten en wijken”
Om woningbouw te versnellen, wil de PVV bouweisen en duurzaamheidseisen schrappen en bezwaarprocedures beperken. Dit moet het bouwen goedkoper en sneller maken, en voorkomen dat projecten worden vertraagd door juridische procedures of extra eisen.
“We schrappen en vereenvoudigen bouweisen zoveel mogelijk. We stoppen met het eindeloze geneuzel over duurzaam en circulair bouwen. Er komen geen verplichte warmtepomp en geen nieuwe duurzaamheidseisen; we gaan ook niet verplicht van het gas af.”
“Daarom beperken we tijdelijk de mogelijkheden voor bezwaar en beroep tegen bouwvergunningen waar het omgevingsplan al onherroepelijk vastligt. Zo voorkomen we dat ieder deelproject of iedere fase van een woningbouwproject gefrustreerd wordt.”
“Kortere en snellere vergunningverlening en procedures; tijdelijk beperken van de mogelijkheden tot bezwaar en beroep tegen woningbouw waar een omgevingsplan vastligt”
“Schrappen en vereenvoudigen van bouweisen; geen nieuwe duurzaamheidseisen, geen verplichte warmtepomp, niet verplicht van het gas”
De PVV wil woningcorporaties meer ruimte geven om ook middenhuurwoningen te bouwen en stelt een planbatenheffing voor om extra betaalbare woningen te financieren. Dit moet het aanbod vergroten en de financiering van woningbouw versterken.
“Woningbouwcorporaties krijgen de taak om niet alleen sociale huurwoningen, maar ook middenhuurwoningen te bouwen. Dat kan: door vereenvoudiging van de Europese regels voor staatssteun kunnen corporaties aan de slag met 67.000 nieuwe middenhuurwoningen.”
“Met de invoering van een planbatenheffing zetten we een deel daarvan in om méér betaalbare woningen te bouwen en gaan we grondspeculatie tegen.”
“Taakuitbreiding woningbouwcorporaties voor de bouw van extra middenhuurwoningen”
“Planbatenheffing bij wijziging van de bestemming van grond naar woningbouw”
De PVV wil het woningaanbod direct vergroten door permanente bewoning van recreatiewoningen volledig toe te staan, waarmee tienduizenden woningen beschikbaar komen.
De partij wil dat statushouders geen voorrang meer krijgen op sociale huurwoningen en streng optreden tegen fraude, zodat woningen beschikbaar blijven voor Nederlanders.
“Nooit meer voorrang op sociale huurwoningen voor statushouders – ook niet met urgentie”
“Gemeentelijke taakstelling voor de verplichte huisvesting van statushouders schrappen”
“Frauderende statushouders die een sociale huurwoning illegaal onderverhuren, betalen alles wat zij daarmee verdiend hebben terug en verliezen hun verblijfsvergunning”
Volt presenteert een ambitieus en gedetailleerd woningbouwprogramma dat inzet op centrale regie, het versnellen van procedures, financiële stimulansen en het bouwen van 1 miljoen woningen tot 2030. De partij combineert structurele investeringen, vereenvoudiging van regels en innovatieve bouwmethoden met harde afspraken over betaalbaarheid en duurzaamheid, waardoor het programma relatief haalbaar oogt binnen de Nederlandse context.
Volt wil landelijke regie op de woningmarkt met een structureel budget en uniforme regels, zodat het doel van 1 miljoen woningen bouwen daadwerkelijk gehaald kan worden. Dit moet versnippering tegengaan en procedures versnellen.
“Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening krijgt een structureel budget waarmee het doel van 1 miljoen woningen bouwen ook echt gehaald kan worden.”
“Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening harmoniseert waar mogelijk gemeentelijke bouw- en omgevingsregels om transities te versnellen, of stelt samen met gemeenten kaders daarvoor op. Zo creëren we één landelijk stelsel van uniforme spelregels voor de (ver-)bouw van nieuwe en bestaande woningen, waarop maar heel beperkt uitzonderingen mogelijk zijn.”
Volt erkent dat lange bezwaarprocedures woningbouw vertragen en stelt voor deze te verkorten, de capaciteit bij gemeenten te vergroten en digitalisering te benutten voor snellere vergunningen.
“We versnellen de doorlooptijden van de bezwaar- en beroepsprocedures, zodat omgevingsvergunningen voor woonprojecten veel sneller definitief worden. Zolang we in een wooncrisis zitten, kan het daarbij nodig zijn om hoger beroep te beperken en alle vergunningszaken in woonprojecten voor te leggen aan de Raad van State als enige rechter.”
“We zorgen voor meer capaciteit en budget bij gemeenten, om hen te helpen de grote stroom aan bouwvergunningsaanvragen en bestemmingsplanwijzigingen sneller te kunnen behandelen, ingevoerd te raken in de omgevingswet en actiever grond- en bouwbeleid te voeren.”
“Ook benutten we de kansen van digitalisering om woningbouwprojecten te versnellen. Het Kadaster gaat eigendomsrechten in digitale 3D-modellen bijhouden in plaats van op platte tekeningen: we rollen deze innovatie in de komende jaren verder uit en leggen die wettelijk vast.”
Volt stelt voor om bestaande woningbouwfondsen te bundelen en financieel te versterken, zodat het bouwen van 100.000 woningen per jaar realistisch wordt. Dit wordt deels gefinancierd door het afbouwen van fiscale voordelen voor koopwoningen.
“De instrumenten en fondsen krijgen een financiële injectie, zodat het doel van 100.000 woningen per jaar realistisch wordt. Dit wordt gedekt door de afbouw van de fiscale stimulering van koopwoningen.”
“De Rijksoverheid treedt vaker op als medefinancier van bouwprojecten voor betaalbare woningen, bijvoorbeeld door leningen of garanties te verstrekken.”
Volt wil afdwingbare afspraken met projectontwikkelaars over betaalbaarheid en een verplichte woningmix, met minstens twee derde betaalbare woningen en minimaal 30% sociale huur in nieuwbouw.
“De overheid financiert onder de voorwaarde dat gerealiseerde betaalbare (midden)woningen voor onbepaalde tijd ook echt betaalbaar blijven. De Rijksoverheid en gemeenten moeten hiervoor duidelijke, afdwingbare afspraken vastleggen in contracten met projectontwikkelaars.”
“In principe geldt: minstens twee derde van de nieuwe woningen moet betaalbaar zijn en minimaal 30% sociale huur.”
Volt zet in op innovatieve bouwmethoden, standaardisatie van woningtypes en het stimuleren van coöperatieve woonvormen om sneller en flexibeler te kunnen bouwen.
“Ook benutten we de kansen van digitalisering om woningbouwprojecten te versnellen... Zo kunnen 3D-ontwerpen in bouwtrajecten sneller worden vergund.”
“We investeren in innovatieve en coöperatieve leef- en woonvormen. Niet alleen voor studenten en senioren, maar voor iedereen die in meer sociale samenhang wil leven.”
“We blijven zoeken naar manieren om bouwtrajecten te versnellen, bijvoorbeeld door te experimenteren met gestandaardiseerde concepten voor socialewoningbouw. De corporatie kan kiezen uit vooraf goedgekeurde typen woningen, die daardoor ook sneller kunnen worden vergund.”
Volt wil speculatie met bouwgrond tegengaan door fiscale maatregelen, zodat grond sneller en goedkoper beschikbaar komt voor woningbouw.
“Om sneller meer ruimte beschikbaar te maken voor nieuwbouw en de kosten van bouwprojecten en nieuwe woningen te verlagen wil Volt het speculeren met bouwgrond tegengaan. Dat doen we door de waardevermeerdering van bijvoorbeeld landbouwgrond die voor bouwgrond bestemd wordt fiscaal te belasten, waardoor grond naar verwachting eerder beschikbaar komt voor een lagere prijs.”
Volt wil doorstroming bevorderen (o.a. voor senioren) en bestaande bouw beter benutten via splitsen, optoppen en transformeren, om de woningvoorraad sneller te vergroten.
“De Rijksoverheid ontwikkelt in samenspraak met regionale overheden en partners in de huisvesting een landelijke stimuleringsmaatregel voor het splitsen, optoppen, aanplinten, bijplaatsen en transformeren van bestaande bebouwingen.”
“Volt pleit voor een nationaal doorstroomoffensief dat het voor senioren ook echt aantrekkelijk maakt om door te stromen naar een passende woning. Zo komen er woningen vrij voor andere woningzoekenden, zoals jonge gezinnen en starters.”
De ChristenUnie presenteert een ambitieus maar concreet woningbouwprogramma, gericht op het bouwen van 100.000 woningen per jaar, waarvan minimaal tweederde betaalbaar is. Ze willen dit realiseren met miljardeninvesteringen, versnelde procedures, meer regie van de overheid en een focus op sociale huur, starters en leefbare gemeenschappen. Hun aanpak combineert structurele investeringen, het wegnemen van belemmeringen en het stimuleren van innovatieve en duurzame bouw.
De ChristenUnie wil het woningtekort structureel aanpakken door jaarlijks 100.000 woningen te bouwen, met een nadruk op betaalbaarheid en sociale huur. Dit wordt ondersteund door forse investeringen en duidelijke doelstellingen voor het aandeel betaalbare woningen.
“We bouwen 100.000 woningen per jaar, waarvan ten minste tweederde goed te betalen is voor mensen met een gewoon inkomen.”
“De ChristenUnie wil dat dit tempo echt gehaald wordt, en maakt daar het komende decennium 20 miljard euro extra voor vrij: 10 miljard extra investeringen in betaalbare woningbouw en structureel een miljard per jaar door woningcorporaties meer investeringsruimte te bieden dan ze nu hebben.”
“We willen dat wonen weer betaalbaar wordt voor iedereen. Daarom zorgen we dat minstens twee derde van de nieuw te bouwen huizen betaalbaar is, waaronder 30 procent sociale huur.”
De partij erkent dat trage en complexe procedures woningbouw belemmeren en wil deze versnellen zonder afbreuk te doen aan veiligheid en milieu. Dit moet de bouwproductie daadwerkelijk verhogen.
“We versimpelen en versnellen daarom vergunningprocedures, zodat de meeste tijd van een bouwproject niet meer in procedures zit.”
“Bezwaarprocedures worden korter: mensen of groepen zonder direct belang kunnen geen eindeloze vertraging meer veroorzaken. De Raad van State gaat werken met een snelle toets vooraf (zoals in Duitsland), om onnodige rechtszaken eruit te filteren.”
De ChristenUnie wil woningcorporaties meer financiële ruimte geven om betaalbare woningen te bouwen, ook voor middeninkomens, en stimuleert herinvestering van winsten.
“Ze mogen een deel van hun winst opnieuw investeren in nieuwe woningen (de herbestedingsreserve), dat levert elk jaar een miljard euro extra op voor meer betaalbare huizen.”
“Ook mogen corporaties makkelijker investeren in huurwoningen voor mensen met een modaal inkomen, zonder ingewikkelde regels of toetsen.”
De partij pleit voor meer landelijke regie, centrale aanpak van grote bouwlocaties en een langetermijnplan, zodat bouwers weten waar ze aan toe zijn en de productie op peil blijft.
“Voor grote nieuwbouwlocaties komt er een centrale aanpak, waarin Rijk, provincie, gemeente en waterschap samenwerken.”
“Ook komt er een langetermijnplan van het ministerie van Volkshuisvesting, zodat bouwers weten waar ze aan toe zijn.”
“Voor grote woningbouwopgaven komt een landelijke aanpak, zoals eerder bij de VINEX-wijken. Zo zorgen we dat bouwen sneller en beter gebeurt, op plekken die toekomstbestendig en bereikbaar zijn.”
De ChristenUnie wil het Nationaal Fonds Betaalbare Koopwoningen uitbreiden en de positie van starters verbeteren, zodat ook zij toegang krijgen tot de koopmarkt.
“Daarom breiden we het Nationaal Fonds Betaalbare Koopwoningen uit, zodat ook starters eindelijk een kans krijgen op de koopmarkt.”
Naast nieuwbouw wil de partij bestaande gebouwen beter benutten (transformatie, splitsen, optoppen) en inzet op duurzame, circulaire bouwmethoden.
“Bestaande gebouwen benutten we beter, bijvoorbeeld door leegstaande kantoren en gebouwen om te bouwen tot woningen, grote woningen te splitsen of door een extra verdieping op bestaande huizen toe te voegen (optoppen).”
“We willen dat nieuwbouwwoningen niet alleen energiezuinig zijn, maar ook duurzaam gebouwd worden. Daarom werken we mee aan een nieuwe Europese rekenmethode die kijkt naar de totale impact van een woning: van de CO2-uitstoot van de gebruikte bouwmaterialen tot het energieverbruik en de energieopwekking per uur.”
GroenLinks-PvdA stelt woningbouw centraal als topprioriteit en wil jaarlijks 100.000 nieuwe, vooral betaalbare woningen realiseren via een ambitieus publiek investeringsprogramma. De partij wil de regie op grond en bouw terug in publieke handen brengen, procedures versnellen, speculatie tegengaan en woningcorporaties meer ruimte geven om te bouwen. Hun aanpak combineert stevige overheidsregie, financiële stimulansen en het aanpakken van belemmeringen zoals stikstof en bezwaarprocedures.
GroenLinks-PvdA kiest voor een ongekend groot, publiek investeringsprogramma om jaarlijks 100.000 nieuwe woningen te bouwen, met nadruk op betaalbaarheid en kwaliteit. De partij wil de overheid weer leidend maken in de woningbouw, minder afhankelijk van de markt, en stelt concrete aantallen en middelen voor.
De partij wil de regie op grond en woningbouw terug in publieke handen brengen om sneller, betaalbaarder en minder marktgedreven te bouwen. Dit omvat actief grond opkopen, een Rijksgrondbank, en het beperken van speculatie.
“We brengen de regie op grond weer in publieke handen, zodat we samen bepalen hoe ons landschap eruitziet in plaats van speculanten die uit zijn op winst.”
“Als de overheid grond opkoopt, kunnen we sneller bouwen en de huren en huizenprijzen betaalbaar houden.”
“We willen daarom financiering beschikbaar stellen voor een Rijksgrondbank om grond op te kopen voor de bouw van nieuwe woningen.”
Om de bouw daadwerkelijk te versnellen, wil GroenLinks-PvdA bezwaarprocedures inkorten, meer locaties aanwijzen en het stikstofslot opheffen, inclusief het uitkopen van veehouders waar nodig.
“We wijzen voldoende locaties aan voor nieuwbouw, verkorten en vereenvoudigen bezwaarprocedures en we halen Nederland van het stikstofslot.”
“Rondom natuurgebieden als de Veluwe en de Peel starten we direct met het uitkopen van intensieve veehouders zodat binnen een half jaar de vergunningverlening voor woningbouw weer loopt.”
“Daarom willen we juridische procedures verkorten, zodat we sneller kunnen bouwen.”
De partij wil woningcorporaties vrijstellen van winstbelasting en gunstige leningen verstrekken, zodat zij meer betaalbare woningen kunnen bouwen, vooral in het sociale en middensegment.
“De Woningcorporaties Nieuwe Stijl betaalt geen winstbelasting. De wet passen we daarvoor aan. Daarmee ontstaat extra investeringsruimte voor de bouw van nieuwe woningen, renovatie en verduurzaming.”
“We zorgen voor extra investeringsruimte door gunstige leningen voor de bouw van tienduizenden woningen met een huur tot maximaal 1.200 euro per maand.”
Om woningbouw haalbaar en betaalbaar te maken, wil GroenLinks-PvdA speculatie met grond en vastgoed tegengaan, winsten afromen en opkoopbescherming invoeren.
“De winsten van grondspeculanten gaan we afromen en inzetten voor woningbouw. We pakken vastgoedspeculanten aan die woningen leeg laten staan. In het hele land komt er een opkoopbescherming die starters beschermt.”
“Een opkoopbescherming tegen speculatie. Als je een woning koopt, is het de bedoeling dat je er ook gaat wonen.”
BBB presenteert een woningbouwprogramma dat inzet op minder regels, regionale maatwerkoplossingen en het versnellen van bouwprocedures, met nadruk op betaalbaarheid en het benutten van bestaande gebouwen. De partij wil bouwen in zowel steden als dorpen, stimuleert het splitsen en delen van woningen, en zet in op het vergroten van het aantal sociale huurwoningen en woningen voor de middenklasse. BBB kiest voor praktische, uitvoerbare maatregelen en wil belemmerende regelgeving schrappen om de woningbouw daadwerkelijk te versnellen.
BBB ziet overregulering als een belangrijke oorzaak van de stagnerende woningbouw en wil procedures vereenvoudigen en versnellen. Door landelijke regie te combineren met regionale maatwerkoplossingen en het schrappen van extra eisen, wil BBB de bouwproductie verhogen en de woningmarkt toegankelijker maken.
“De procedures voor het starten van bouwprojecten worden verkort en vereenvoudigd. Regels voor nieuwe woningen, zoals het bouwbesluit en duurzaamheidseisen blijven de komende jaren gelijk om zekerheid te bieden aan bouwers en kopers. Gemeenten met hun welstandscommissies en provincies mogen geen extra eisen stellen aan te bouwen woningen, tenzij zij dit vanwege publiek belang zelf bekostigen.”
“Er komt een boete voor gemeenten die het bouwbesluit verzwaren met aanvullende eisen.”
“Aan commissie STOER (Schrappen Tegenstrijdige en Overbodige Regelgeving) die korte metten maakt met onnodige regels. Aan nieuwe uitbreidings- en versnellingslocaties die echt helpen.”
BBB wil dat het merendeel van de nieuwbouw betaalbaar is, met een duidelijke ambitie voor sociale huur en woningen voor de middenklasse. De partij stimuleert woningcorporaties en wil de koopwoning bereikbaar houden.
“Wij streven ernaar dat twee van de drie nieuwe huizen in elke regio daadwerkelijk betaalbaar worden. Maximaal 30 procent daarvan is sociale huur. Woningcorporaties worden gestimuleerd om weer 30.000 sociale huurwoningen per jaar te bouwen. Wat BBB betreft, komen er meer woningen voor de middengroepen.”
“Een koopwoning moet niet alleen haalbaar worden, maar ook blijven. We vinden het belangrijk dat de aanschaf van koopwoningen ook betaalbaar blijft. Belastingheffing van de overwaarde (de waarde van de woning minus de schuld) en verder beperken van de hypotheekrenteaftrek is wat BBB betreft niet aan de orde.”
Om sneller meer woningen te realiseren, wil BBB het splitsen van bestaande woningen en het ombouwen van leegstaande panden vergemakkelijken. Ook kamerverhuur en woningdelen worden gestimuleerd.
“BBB zet in op het vergunningsvrij delen en splitsen van woningen die zich daarvoor lenen. Bijbouwen moet gemakkelijker worden. BBB wil verhuur aantrekkelijker maken, ook kamerverhuur. Regels die daarvoor belemmerend werken, horen te worden afgeschaft.”
“Leegstaande panden ombouwen tot woningen, zoals voormalige boerderijen, kantoren en fabrieken, moet makkelijker worden.”
“Bestaande woningvoorraad benutten. Woningdelen, het splitsen van woningen en kamerverhuur en hospitaverhuur worden eenvoudiger en aantrekkelijker gemaakt.”
BBB wil woningbouw niet alleen in steden, maar ook in dorpen en aan de randen van kernen, met oog voor het karakter van de regio en het behoud van voorzieningen.
“Woningbouw in heel Nederland. Niet alleen in steden, maar ook in kleine dorpen moeten er woningen bijkomen. BBB wil door woningbouw in de stad en op het platteland ook de voorzieningen zoals huisartsen, scholen en openbaar vervoer overal in Nederland beschikbaar en bereikbaar houden.”
“Wij streven naar maatwerk om de leefbaarheid van kleine kernen te behouden. We beschermen kostbaar boerenland, maar willen wel woningbouw in buurtschappen, aan de rand van dorpen en steden mogelijk maken.”
Om snel op de woningnood in te spelen, stimuleert BBB fabrieksmatige, tijdelijke en innovatieve bouwmethoden, en het opleiden van vakmensen.
“We zetten in op fabrieksmatige en tijdelijke woningbouw om efficiënter te bouwen. Op dat gebied is er nog veel meer mogelijk om de woningbouw te versnellen.”
“We ondersteunen het MBO en het regionaal vakonderwijs in de bouwsector om het tekort aan praktisch opgeleid personeel aan te pakken.”
BIJ1 kiest voor een radicaal andere aanpak van woningbouw, gericht op het volledig publiek maken van de woningmarkt en het bouwen van 1 miljoen sociale huurwoningen via een nationaal bouwbedrijf. De partij wil grondspeculatie en private winst uitbannen, woningcorporaties nationaliseren en de overheid volledige regie geven over wat, waar en voor wie er gebouwd wordt. Hun visie is dat wonen een recht is, geen verdienmodel, en dat de overheid fors moet investeren en ingrijpen om betaalbare woningen voor iedereen te garanderen.
BIJ1 wil een nationaal publiek bouwbedrijf oprichten dat zonder winstoogmerk grootschalig sociale huurwoningen bouwt, met als doel 1 miljoen extra sociale woningen. Dit bouwbedrijf en genationaliseerde woningcorporaties krijgen de regie, zodat de overheid bepaalt wat, waar en voor wie er gebouwd wordt, los van marktwerking en private projectontwikkelaars.
“2. 1 miljoen sociale woningen erbij. Een Nationaal Bouwbedrijf bouwt woningen voor mensen, niet voor winst.”
“De overheid richt een nationaal publiek bouwbedrijf op dat zich volledig toelegt op de grootschalige bouw van kwalitatieve, duurzame sociale huurwoningen. Dit bouwbedrijf werkt zonder winstoogmerk en blijft permanent in publieke handen, met democratische zeggenschap van bewoners en huurdersorganisaties.”
“Woningcorporaties worden fors ondersteund om hun volkshuisvestelijke taak opnieuw waar te maken. Publieke samenwerking met commerciële projectontwikkelaars wordt zo veel mogelijk beperkt.”
“Het nationaal bouwbedrijf en de woningcorporaties leveren woningen op die betaalbaarder, beter en toekomstbestendiger zijn dan alles wat de commerciële sector de afgelopen decennia heeft voortgebracht.”
BIJ1 wil grondspeculatie onmogelijk maken door private grond in woningbouwgebieden te onteigenen en alleen nog woningbouw toe te staan op publieke grond. Hiermee wil de partij de macht van projectontwikkelaars en speculanten breken en de overheid volledige controle geven over de grondmarkt.
“De grondmarkt die de woningbouw gegijzeld houdt wordt afgeschaft. Grondspeculatie wordt onmogelijk gemaakt: er komt een hoge planbatenheffing, speculatief grondbezit wordt verboden, en gemeenten of het Rijk onteigenen private grond in woningbouwgebieden tegen sociale gebruikswaarde. Nieuwe woningbouw mag voortaan alleen nog plaatsvinden op publieke grond.”
“Onze grond weer van ons allemaal. Kostbare bouw- en landbouwgrond hoort niet in handen van speculanten zoals ASR, die 46.000 hectare oppotten en dat gebruiken om de overheid te chanteren. Deze grond pakken we terug en gebruiken we voor de bouw van sociale woningen.”
BIJ1 wil alle woningcorporaties nationaliseren en onder volledige overheidscontrole brengen, met een bindende rol voor bewonerscommissies. Zo wil de partij de volkshuisvesting democratiseren en de belangen van huurders centraal stellen.
“Woningcorporaties komen weer volledig onder controle van de overheid en maken we democratisch. Bewonerscommissies krijgen een vooraanstaande, bindende rol in het maken van de regels. Inclusief recht op instemmen met begrotingen en investeringen.”
“Alle bestaande woningcorporaties worden genationaliseerd.”
BIJ1 wil leegstand zwaar beboeten en na drie jaar leegstand woningen onteigenen. Huisjesmelkers worden aangepakt met bindende maximumhuurprijzen en strenge verhuurvergunningen.
“Wie een woning onnodig leeg laat staan, betaalt een boete van 2,8% van de WOZ-waarde per maand (100% van de waarde in 3 jaar). Na 3 jaar onteigenen (terugpakken) we de woning en wijzen die toe aan mensen om te wonen.”
“Huisjesmelkers maken misbruik van de wooncrisis door veel te hoge huurprijzen te vragen, onderhoud te verwaarlozen en soms zelfs huurders te intimideren. We gaan huisjesmelkers stevig aanpakken en huurders tegen hen beschermen. We voeren een verhuurvergunning met strenge kwalificatie-eisen in, die kan worden afgenomen bij overtredingen.”
BIJ1 wil alle huren verlagen, ook in de vrije sector, met bindende maximumprijzen en terugwerkende kracht. De vrije huursector wordt afgeschaft en alle huurwoningen vallen onder een algemeen puntensysteem.
“Alle huren omlaag. We zorgen dat huisjesmelkers niet méér huur aan jou kunnen rekenen dan eerlijk is, met bindende maximumprijzen voor elke woning. Te hoge huren maken we lager. Ook in de vrije sector, met terugwerkende kracht.”
“De ‘vrije’ huursector schaffen we af. Alle huurwoningen vallen onder een bindend en algemeen puntensysteem dat de maximale huur bepaalt.”
Het CDA presenteert een ambitieus maar gestructureerd woningbouwprogramma, gericht op het jaarlijks bouwen van 100.000 woningen, met nadruk op betaalbaarheid, doorstroming en minder belemmerende regelgeving. De partij wil meer regie van het Rijk, snellere procedures, en inzet van verschillende partijen zoals corporaties en pensioenfondsen om de bouwopgave haalbaar te maken. Hun visie combineert stevige productie-eisen met concrete maatregelen om knelpunten in regelgeving, financiering en bereikbaarheid aan te pakken.
Het CDA stelt een concreet doel van 100.000 woningen per jaar, waarvan het merendeel betaalbaar, met speciale aandacht voor starters, gezinnen en ouderen. Dit moet de woningnood structureel aanpakken en de doorstroming bevorderen.
Het CDA erkent dat trage procedures en overregulering woningbouw belemmeren en wil bezwaarprocedures inkorten, standaardisatie bevorderen en bovenwettelijke eisen schrappen. Dit moet de bouw versnellen en de haalbaarheid vergroten.
“We verkorten bezwaarprocedures door de Omgevingswet aan te passen, om het bouwen te versnellen.”
“We schrappen bovenwettelijke eisen vanuit gemeentes, willen duidelijkere standaardisatie, modernisering van bouwregels en meer fabrieksmatig bouwen.”
“We maken het moeilijker om woningbouw met juridische procedures te vertragen. De gang naar de Raad van State beperken we.”
Het CDA wil dat het Rijk de regie neemt, met duidelijke afspraken en doorzettingsmacht, en samenwerking met gemeenten, provincies, corporaties en investeerders. Dit moet zorgen voor voldoende financiering en uitvoering van de bouwopgave.
“Regie van het Rijk, doorzettingsmacht, ruimtelijk beleid en adequate financiering zijn harde voorwaarden.”
“Het bestrijden van het woningtekort is een gezamenlijke opgave van het Rijk, gemeenten, provincies, corporaties, investeerders, ontwikkelaars en bouwers.”
“We vragen pensioenfondsen een belangrijke rol te spelen in investeringen.”
Het CDA wil de doorstroming op de woningmarkt stimuleren, onder meer door levensloopgeschikte woningen voor ouderen te bouwen en het splitsen en optoppen van bestaande woningen te vergemakkelijken. Dit vergroot het aanbod zonder alleen nieuwbouw.
Het CDA wil de hypotheekrenteaftrek in dertig jaar afbouwen en de opbrengst gebruiken om de inkomstenbelasting te verlagen, om zo de woningmarkt toegankelijker en betaalbaarder te maken voor starters.
“Daarom bouwen we de hypotheekrenteaftrek geleidelijk af. De opbrengsten gebruiken we een op een om de inkomstenbelasting te verlagen.”
“De geleidelijke afbouw vindt plaats over een lange transitieperiode van dertig jaar, zodat huiseigenaren die met de aftrek rekening hebben gehouden in hun financiële planning, niet in de knel komen.”
FVD stelt een radicaal ander woningbouwbeleid voor, gericht op het bouwen van 100.000 woningen per jaar door het schrappen van klimaat-, stikstof- en duurzaamheidsregels en het beperken van sociale huur. De partij wil woningbouw versnellen door regelgeving te versoepelen, prioriteit te geven aan Nederlanders, en het eigenwoningbezit te stimuleren. Hun visie is dat minder overheidsbemoeienis en meer marktwerking de woningmarkt betaalbaar en toegankelijk maken.
FVD wil het woningtekort oplossen door fors meer te bouwen en belemmerende regelgeving af te schaffen, met nadruk op snelheid en betaalbaarheid. Klimaat- en stikstofregels, alsmede verplichte duurzaamheidseisen, worden gezien als grootste obstakels voor snelle woningbouw.
“We bouwen snel 100.000 woningen per jaar, schrappen beknellende klimaat- en stikstofregels, en stoppen gedwongen verduurzaming om kapitaal vrij te maken voor nieuwbouw.”
“We bouwen jaarlijks 100.000 nieuwe woningen met voorrang voor Nederlanders, zodat het woningtekort verdwijnt.”
“We stoppen met verplichte duurzaamheidseisen, zodat bouwen makkelijker en goedkoper wordt.”
“Milieu- en stikstofregels die bouw vertragen schaffen we af, en ook verplichte duurzaamheids- en energielabel eisen verdwijnen.”
FVD wil het aandeel sociale huurwoningen verkleinen en verhuurders meer vrijheid geven, in de overtuiging dat dit het aanbod vergroot en de markt gezonder maakt. De partij is tegen overheidsdwang voor sociale woningbouw in private projecten en wil voorrang geven aan Nederlanders.
“We verkleinen het aandeel sociale huurwoningen, zodat de markt gezonder wordt en minder afhankelijk van de overheid.”
“We stoppen met de verplichting voor private projecten om sociale woningen te bouwen, zodat bouwen weer rendabel wordt.”
“We stoppen met het huisvesten van statushouders in de sociale sector en geven Nederlanders altijd voorrang.”
“De Wet Betaalbare Huur is een aanval op het eigendomsrecht en leidt tot minder aanbod. Wij schaffen deze wet af, zodat verhuurders weer durven investeren en middenhuurwoningen terugkeren.”
FVD wil het eigenwoningbezit stimuleren door fiscale voordelen te behouden en uit te breiden, en door huurders de kans te geven hun corporatiewoning te kopen. Dit moet leiden tot meer betaalbare koopwoningen en minder afhankelijkheid van de huurmarkt.
“We sporen woningcorporaties aan om woningen aan huurders te verkopen, zodat meer Nederlanders eigenaar worden van hun eigen woning.”
“De hypotheekrenteaftrek behouden we en het maximale aftrektarief gaat terug omhoog naar 52%.”
“De eigen woning blijft in box 1: nooit belasting over je eigen huis, dus ook geen eigenwoningforfait.”
“We schrappen de leeftijds- en woningprijsgrens uit de startersvrijstelling; de eerste woning is altijd vrij van overdrachtsbelasting, zodat kopen bereikbaar wordt voor iedereen.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) kiest voor een woningbouwprogramma dat sterk inzet op duurzaamheid, het benutten van bestaande bebouwing, en het vrijmaken van landbouwgrond door krimp van de veehouderij. Hun voorstellen richten zich op het bouwen van betaalbare, sociale en klimaatbestendige woningen, met nadruk op circulair en natuurinclusief bouwen, en het tegengaan van speculatie en marktwerking in de woningmarkt.
PvdD wil het woningtekort oplossen door landbouwgrond vrij te maken via een forse krimp van de veehouderij, zodat er ruimte ontstaat voor natuur en woningbouw zonder verdere aantasting van bestaande natuur of leefbaarheid. Dit wordt gepresenteerd als structurele oplossing voor de stikstofcrisis en het ruimtegebrek.
“Door een krimp van het aantal dieren in de veehouderij komt er landbouwgrond vrij voor natuur en woningbouw.”
“Door te kiezen voor een krimp met 75% van het aantal dieren dat wordt gefokt en gedood in de veehouderij wordt de stikstofcrisis opgelost, komt er veel landbouwgrond en agrarische bebouwing vrij. Naast herstel van de natuur ontstaat zo ruimte voor woningen.”
“Slechts 7% van het Nederlandse grondoppervlak wordt ingenomen door woningen, bijna de helft door de veehouderij. Dat is onhoudbaar. Door boeren te helpen overschakelen naar plantaardige landbouw komt er veel grond vrij die we veel beter kunnen verdelen.”
De partij wil primair inzetten op het transformeren van leegstaande panden, splitsen, optoppen en doorstroming, pas daarna binnenstedelijk bouwen en als laatste aan de rand van bestaande woonkernen, om natuur en open ruimte te beschermen.
“Allereerst wordt bestaande bebouwing slimmer benut. Denk aan het transformeren van kantoorpanden, het aanpakken van leegstand, het optoppen en splitsen van bestaande woningen en het stimuleren van doorstroming. Hiermee kunnen vooral veel éénpersoonswoningen gecreëerd worden. Vervolgens wordt er waar dat kan - zonder de leefbaarheid aan te tasten - binnenstedelijk gebouwd. Tot slot zal bebouwing aan de rand van bestaande woonkernen plaatsvinden.”
PvdD stelt als harde eis dat minimaal 40% van alle nieuwbouwwoningen sociale huur moet zijn, om betaalbaarheid en toegankelijkheid te waarborgen.
“Er komen meer betaalbare woningen: minimaal 40% van de nieuwbouwwoningen is sociale huur.”
De partij wil woningbouw uitsluitend toestaan op locaties die klimaatbestendig zijn, en sluit laaggelegen polders onder zeeniveau uit, om toekomstige risico’s te vermijden.
“Woningen bouwen we alleen op klimaatbestendige locaties. Laaggelegen polders onder zeeniveau zijn dat niet, zoals Rijnenburg nabij Utrecht.”
PvdD wil dat alle nieuwbouw circulair, gasvrij, natuurinclusief en minstens energieneutraal is, met zonnepanelen en regenwateropslag als norm, en strengere eisen aan bouwmaterialen.
“Alle nieuwbouw wordt circulair gebouwd, gasvrij, natuurinclusief, minstens energieneutraal, en zo mogelijk energiepositief.”
“Zonnepanelen op daken worden de norm. Alle nieuwbouwwoningen worden voorzien van zonnepanelen en/of een groen dak en bij nieuwbouw wordt een eigen regenwateropslag verplicht, zoals in België al het geval is.”
“We bouwen, lowtech, circulair en natuurinclusief. Er wordt zo veel mogelijk gebruikgemaakt van natuurlijke, hernieuwbare en gerecyclede materialen en van natuurlijke bouwprincipes.”
Om ruimte te behouden voor woningen en natuur, wil PvdD een bouwstop op nieuwe distributiecentra, megadatacentra en grote kantoorpanden zolang er leegstand is.
“Er komt een stop op de bouw van distributiecentra, megadatacentra en grote kantoorpanden. Er komen ook geen nieuwe bedrijfshallen zolang er nog leegstaande bedrijfshallen in de regio zijn.”
De partij wil speculatie met woningen en bouwgrond tegengaan door een heffing op leegstand en beperking van het aantal panden voor particuliere verhuurders.
De SGP erkent de woningnood als een urgent probleem en pleit voor een daadkrachtige, praktische aanpak gericht op het versnellen van woningbouw in alle segmenten, met bijzondere aandacht voor starters, senioren en sociale huur. Hun programma bevat concrete voorstellen zoals het verminderen van belemmerende regels, het versnellen van procedures, het stimuleren van zowel binnen- als buitenstedelijke bouw, en het inzetten van financiële middelen vanuit het Rijk. De partij wil de regie bij de overheid leggen, maar geeft ook ruimte aan lokale initiatieven en samenwerking met marktpartijen.
De SGP ziet belemmerende regelgeving en trage procedures als belangrijke oorzaken van de woningnood en wil deze aanpakken om woningbouwprojecten sneller te realiseren. Dit moet leiden tot minder vertraging en meer woningen op korte termijn.
“Bouwregels moeten meewerken en niet tegenwerken. Te vaak vormen goedbedoelde regels een belemmering. Waar mogelijk wordt hierin gesnoeid en vereenvoudigd. De huidige woningnood vraagt om doorbraken op dit gebied.”
“Juridische procedures moeten ruimte krijgen, zolang het niet leidt tot traineren van projecten. In deze procedures wordt niet alleen de mening van de huizenbezitter, maar ook de positie van de woningzoekende meer meegenomen. Ook wordt het aantal bezwaarprocedures verminderd door de voorwaarde te stellen dat een bezwaarmaker een zienswijze bij de gemeente moet hebben ingediend.”
“Er komt een stikstofvrijstelling voor woningbouwprojecten.”
De SGP wil dat er in alle segmenten gebouwd wordt, met extra aandacht voor starters, senioren en sociale huur, en dat het Rijk toeziet op een gevarieerd aanbod. Ze pleiten voor zowel binnenstedelijke als buitenstedelijke bouw, benutten van bestaande voorraad, en het stimuleren van innovatieve bouwmethoden.
“Er wordt in alle segmenten gebouwd. Het Rijk ziet daarop toe. De SGP wil namelijk dat er een gevarieerd aanbod van bijvoorbeeld starterswoningen, betaalbare woningen en woningen voor senioren is. De meeste aandacht gaat daarbij eerst uit naar het segment waar de nood het hoogst is. Ook de bouw van sociale huurwoningen verdient meer urgentie. De Rijksoverheid moet bijspringen met extra budget.”
“Er wordt niet alleen binnenstedelijk, maar ook buitenstedelijk gebouwd. Tegelijk gaan we wel als een goed rentmeester met de beschikbare ruimte om. Verdichten als het kan, uitbreiden als het moet! Binnenstedelijk liggen er nog tal van kansen, onder andere door het transformeren van leegstaande winkel- en kantoorpanden. De SGP wil dat we de bestaande woningvoorraad veel beter gaan benutten door optoppen, splitsen en hospitaverhuur mogelijk te maken.”
“Industrieel bouwen wordt aantrekkelijker gemaakt. Bijvoorbeeld door de keuringen te versimpelen en door te werken met een landelijk keurmerk per type woning.”
De SGP vindt dat de overheid de regie moet nemen in de woningbouwopgave, maar wil provincies en gemeenten nadrukkelijk ruimte geven voor eigen afwegingen en lokale oplossingen, zoals het aanwijzen van bouwlocaties en het faciliteren van initiatieven die aansluiten bij lokale behoeften.
“De woningbouwopgave vereist een goede en effectieve samenwerking tussen overheden, woningcorporaties en bedrijfsleven. Elk met hun eigen rol. De SGP vindt dat de Rijksoverheid regie moet hebben, maar provincies en gemeenten houden nadrukkelijk ruimte voor zelfstandige afwegingen, waarbij provincies ruimhartig faciliteren.”
“Waar plaatselijk of regionaal knelpunten optreden door vastgelopen of knellende procedures, kan het Rijk een meer sturende rol vervullen, bijvoorbeeld door het aanwijzen van bouwlocaties. Maar alleen als het voor snellere aanpak van de woningnood echt nodig is.”
“De SGP vindt dat het lokale bestuur een grote rol heeft in de woningbouwopgave. Zij krijgen daarom veel ruimte voor lokale initiatieven, gebaseerd op lokale behoeften. Denk aan een ‘straatje erbij’ of maatregelen om jongeren in het dorp te houden.”
De SGP wil financiële instrumenten inzetten om woningbouw te stimuleren, onder meer door extra budget voor sociale huur, het stimuleren van sparen voor een woning, en het verbeteren van de financieringsmogelijkheden voor starters en eenverdieners.
“De Rijksoverheid moet bijspringen met extra budget.”
“Sparen voor een woning zou heel normaal moeten zijn. De SGP wil dat dit meer gestimuleerd wordt, bijvoorbeeld door bouwsparen mogelijk te maken of door een vorm van zilvervlootsparen.”
“De inzet van financiële instrumenten die (zonder prijsopdrijving) de betaalbaarheid van woningen verbeteren en woonkansen verhogen wordt gestimuleerd.”
DENK kiest voor een sterke regierol van de overheid om het woningtekort snel op te lossen, met als doel jaarlijks 100.000 woningen te bouwen, vooral betaalbaar en sociaal. Ze willen procedures versnellen, een Rijksbouwbedrijf oprichten, en investeren in sociale huur, met duidelijke wettelijke normen voor het aandeel betaalbare woningen. Hun programma bevat concrete maatregelen en centrale sturing, maar de haalbaarheid hangt af van uitvoeringscapaciteit en realistische versnelling van procedures.
DENK wil het woningtekort aanpakken door fors meer en sneller te bouwen, onder directe regie van de overheid. Ze stellen een Rijksbouwbedrijf en een fulltime minister met verregaande bevoegdheden voor, en willen procedures drastisch versnellen. Dit is een ambitieus en concreet plan, maar de realisatie hangt af van uitvoerbaarheid en het daadwerkelijk kunnen versnellen van procedures.
“Wij willen sneller en meer bouwen. Het doel is om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen.”
“We richten een Rijksbouwbedrijf op dat de verantwoordelijkheid krijgt om woningbouwprojecten te ontwikkelen.”
“Er komt een fulltime Minister van Volkshuisvesting. Deze Minister krijgt verregaande bevoegdheden, zoals het bindend kunnen aanwijzen van locaties waar woningbouw gerealiseerd moet worden.”
“We gaan drastisch procedures versnellen. Dat betekent dat overbodige en belemmerende regelgeving verdwijnt. Ook wordt er gekeken naar de mogelijkheden om bezwaarmogelijkheden tegen woningbouwprojecten te verminderen, de termijnen te versnellen en door middel van het vergroten van de capaciteit procedures sneller te doorlopen.”
DENK wil wettelijk vastleggen dat de helft van de nieuwbouw uit sociale huur en koop bestaat, en investeert extra in sociale huurwoningen. Dit moet zorgen voor structureel meer betaalbare woningen, met een nadruk op toegankelijkheid voor lagere en middeninkomens.
“Een wettelijke norm in te voeren voor meer betaalbare woningen. Hierbij moet 50% bestaan uit sociale huur en koopwoningen, 40% betaalbare middenhuur en koop, en 10% hoger segment.”
“Wij willen meer investeren in sociale huur. Dat betekent dat woningcorporaties meer budget krijgen. Heffingen voor woningcorporaties, zoals de ATAD, worden afgeschaft. Meer mensen komen in aanmerking voor een sociale huurwoning. De inkomensgrenzen worden verruimd.”
Om het woningtekort sneller te verlichten, wil DENK bestaande ruimte beter benutten door leegstand aan te pakken, kantoorpanden om te bouwen, en regels rond woningdelen te versoepelen. Dit zijn aanvullende maatregelen die de druk op de woningmarkt kunnen verlichten.
“Om leegstand en het niet benutten van grond te kunnen aanpakken, kunnen gemeenten een leegstandsheffing of een heffing op braakliggende grond invoeren.”
“We blijven maximaal inzetten op het ombouwen van kantoorpanden of andere gebouwen naar woningen.”
“We schaffen de kostendelersnorm af en andere regels die woningdelen belemmeren worden ook afgeschaft. Hiermee komt er meer woningruimte beschikbaar.”
DENK wil een Rijkswoningbouwfonds oprichten om extra geld te reserveren voor de bouw van betaalbare woningen en het op peil houden van plancapaciteit. Dit moet financiële barrières voor woningbouw wegnemen.
De SP kiest voor een grootschalige, publieke aanpak van de woningbouwcrisis, met als doel één miljoen betaalbare huurwoningen te realiseren, vooral via woningcorporaties en wooncoöperaties. Ze willen de marktwerking terugdringen, grondspeculatie aanpakken, leegstand bestrijden en fors investeren via een Nationaal Woonfonds. De kern van hun visie is: wonen is een recht, geen marktproduct, en de overheid moet de regie nemen om betaalbare woningen voor iedereen te garanderen.
De SP wil in tien jaar tijd één miljoen betaalbare huurwoningen realiseren, met een maximale huur van 800 euro. Dit gebeurt via nieuwbouw, het ombouwen van leegstaande panden, splitsen, optoppen en het terugkopen van te dure huurwoningen. De partij stelt dat alleen een grootschalige, publieke bouwinspanning de woningnood kan oplossen.
“We zorgen voor één miljoen extra betaalbare huurwoningen, met een maximale huur van 800 euro. Dat doen we via nieuwbouw, het ombouwen van leegstaande panden, splitsen, optoppen, het terugkopen van te dure huurwoningen en door sloop te voorkomen.”
“Met het Grote Woonplan garanderen we voor iedereen een betaalbaar en goed huis. Door een Nationaal Woonfonds op te richten kunnen we één miljoen extra huurwoningen beschikbaar maken via nieuwbouw, het ombouwen van leegstaande panden en het terugkopen van te dure huurwoningen.”
De SP wil een Nationaal Woonfonds oprichten en 30 miljard euro extra investeren in volkshuisvesting, bovenop bestaande middelen. Dit geld wordt gebruikt voor de bouw van honderdduizenden betaalbare, duurzame huurwoningen zonder winstoogmerk.
“Wij richten een Nationaal Woonfonds op en investeren 30 miljard euro in volkshuisvesting. Dit komt bovenop de al bestaande investeringen en dit doen we door de staatsschuld iets op te laten lopen.”
“Met dit geld bouwen we honderdduizenden betaalbare, duurzame huurwoningen van hoge kwaliteit, zonder winstoogmerk.”
De SP wil grondspeculatie en leegstand actief bestrijden om woningbouw te versnellen en betaalbaar te maken. Grondeigenaren die grond vasthouden worden zwaarder belast of onteigend, en leegstaande panden worden extra belast of onteigend als ze niet worden benut.
“Grondeigenaren die grond vasthouden om winst te maken belasten we zwaarder. Speculanten die onnodig wachten met bouwen en hun belang boven die van de samenleving zetten zullen wij onteigenen.”
“Leegstaande panden worden extra belast, zodat speculatie niet langer loont. Als eigenaren geen plannen hebben om de panden te gebruiken of geschikt te maken voor bewoning, kunnen gemeenten deze onteigenen.”
De SP wil bewoners meer macht geven over hun huis en buurt, onder andere door woningcorporaties weer als verenigingen te organiseren en het oprichten van wooncoöperaties te vergemakkelijken. Zo moeten bewoners samen kunnen beslissen over investeringen, onderhoud en plannen.
“We maken van woningcorporaties weer verenigingen, met een bestuur dat verantwoording aflegt aan de huurders. Zo zorgen we dat bewoners samen beslissen over investeringen, onderhoud en toekomstige plannen.”
“Met een nieuwe wet zorgen we ervoor dat groepen mensen eenvoudig een eigen wooncoöperatie kunnen starten.”
De SP wil de hypotheekrenteaftrek versneld afbouwen voor woningen boven 600 duizend euro en de opbrengsten investeren in betaalbare huurwoningen, wooncoöperaties en huisvesting voor starters.
“Voor de komende vier jaar garanderen we deze regeling voor woningen tot 600 duizend euro, maar boven dit bedrag bouwen we de hypotheekrenteaftrek direct versneld af. Zo komt er jaarlijks 5 tot 6 miljard euro vrij. Dat geld investeren we in betaalbare huurwoningen, wooncoöperaties en huisvesting voor starters.”
“Wij garanderen deze regeling voor woningen tot 600 duizend euro, maar boven dit bedrag bouwen we de hypotheekrenteaftrek versneld af. Zo houden we de markt betaalbaarder en komt er jaarlijks 5 tot 6 miljard euro vrij. Dat geld investeren we in betaalbare huurwoningen, wooncoöperaties en huisvesting voor starters.”
D66 presenteert een ambitieus en grootschalig woningbouwprogramma, gericht op het bouwen van tien nieuwe steden, het versnellen van procedures en het vergroten van het aandeel betaalbare woningen. Hun aanpak combineert structurele investeringen, wettelijke verplichtingen voor sociale huur, en het wegnemen van belemmeringen in regelgeving om daadwerkelijk meer woningen te realiseren voor verschillende doelgroepen.
D66 wil het woningtekort structureel aanpakken door grootschalig te bouwen, met tien nieuwe steden nabij bestaande kernen en ov-knooppunten. Dit is een van de meest concrete en onderscheidende voorstellen in het Nederlandse politieke landschap en wordt gepresenteerd als dé doorbraak om het woningtekort op te lossen.
“D66 wil tien nieuwe steden bouwen, vooral bij bestaande steden of kernen en bij grote ov-knooppunten. Dit doen we met respect voor de natuur. In deze nieuwe steden komen niet alleen nieuwe huizen. Minstens zo belangrijk zijn voorzieningen zoals huisartsen, scholen, parken, fietspaden en winkels.”
“Wat als we weer durven dromen op de schaal van de Deltawerken of de Flevopolder? We creëren nieuw land tussen Amsterdam en Flevoland, als eerste stad van de tien. En dat is nog maar het begin.”
D66 erkent dat veel woningbouwprojecten vastlopen door lange bezwaarprocedures en wil deze procedures versnellen en het recht op wonen zwaarder laten wegen. Dit moet de realisatie van nieuwe woningen daadwerkelijk haalbaarder maken.
“Op dit moment lopen veel woningbouwprojecten vast door allerlei lange procedures voor bezwaar en beroep. Het recht om bezwaar te maken is nu vaak sterker dan het recht op een woning. D66 wil dit in balans brengen. Daarom maken we bezwaarprocedures sneller en korter.”
“Alleen in uitzonderlijke gevallen gaat de Raad van State nog over tot het stilleggen van de bouw.”
D66 wil wettelijk vastleggen dat bij nieuwbouw in elke gemeente minstens 30% sociale huur wordt gerealiseerd. Dit moet zorgen voor gemengde wijken en meer betaalbare woningen, en is een concrete, afdwingbare maatregel.
“We leggen wettelijk vast dat bij nieuwbouw in elke gemeente minstens 30% sociale huur komt, zodat gemeenschappen in wijken gemengd blijven.”
D66 stelt voor om een landelijke grondbank op te richten en jaarlijks €2 miljard vrij te maken om woningbouw te versnellen. Gemeenten krijgen meer mogelijkheden om grond te kopen en grondspeculatie tegen te gaan, zodat betaalbare woningen sneller gebouwd kunnen worden.
“We richten een Rijksgrondfaciliteit (een landelijke grondbank) op, zodat de grond die het Rijk in bezit heeft of krijgt, ingezet kan worden om sneller huizen te bouwen. We maken jaarlijks €2 miljard euro vrij om de woningbouw uit het slop te halen.”
D66 wil dat elke gemeente verplicht wordt om te bouwen voor jongeren, studenten, alleenstaanden en senioren, zodat er voor alle levensfasen voldoende woningen zijn.
“Er moet een bouwquotum komen, zodat elke gemeente moet meebouwen voor elk van deze groepen.”
D66 verlaagt de btw op de bouw van sociale huur en middenhuur, en bouwt het belastingvoordeel van woningbezit af. Dit moet het aantrekkelijker maken om betaalbare woningen te bouwen en de prijsstijgingen afremmen.
“Voor de bouw van sociale huur en middenhuur gaat de btw omlaag, zodat het aantrekkelijker wordt om betaalbare huizen te bouwen.”
“We verkleinen de verschillen in fiscale voordelen tussen huurders en mensen met een koopwoning. Dit doen we onder andere via de afbouw van de hypotheekrenteaftrek, verlaging van het btw-tarief op nieuwbouw en aanscherping van het eigenwoningforfait voor de duurste huizen.”
JA21 ziet het woningtekort als een gevolg van falend beleid en ongecontroleerde bevolkingsgroei, vooral door migratie. Hun programma richt zich op het beperken van bevolkingsgroei, het versnellen van woningbouw via minder regels en investeringen, en het flexibiliseren van de woningmarkt. JA21 stelt concrete maatregelen voor zoals het juridisch verankeren van migratieplafonds, het aanwijzen van nieuwe bouwlocaties, het stimuleren van doorstroming en het inzetten op tijdelijke en flexibele woonvormen.
JA21 stelt dat het woningtekort structureel niet oplosbaar is zonder het beperken van de bevolkingsgroei, met name door migratie. Zij willen migratieplafonds juridisch vastleggen en strenge selectie toepassen, omdat anders de vraag naar woningen onhoudbaar blijft.
“Minstens de helft van de nieuw te bouwen woningen is nu nodig om de bevolkingsgroei door migratie bij te houden. Dit is een onhoudbare situatie. JA21 wil dat de overheid een beleid gaat ontwikkelen om de bevolkingsgroei van Nederland te beperken. Dat betekent onder meer het juridisch verankeren van migratie plafonds en scherpe selectie van arbeidsmigratanten en gezinshereniging.”
JA21 wil de woningbouw versnellen door minder regeldruk, het aanwijzen van nieuwe bouwlocaties, het stimuleren van fabrieksmatige bouw, en het benutten van bestaande vastgoedvoorraad. Ook willen ze tijdelijke contracten en fiscale stimulansen om het huuraanbod snel te vergroten.
“Een nieuwe nota Ruimte realiseren waarbij nieuwe locaties voor woningbouw worden aangewezen.”
“Het op korte termijn ontgrendelen van de huurmarkt door bijvoorbeeld het toestaan van tijdelijke contracten voor bredere doelgroepen, directe aanpassingen van het woningwaarderingsstelsel, (tijdelijke) fiscale en regeldruk verlichting waardoor binnen enkele maanden een grotere, flexibeler huuraanbod ontstaat zonder bestaande huurders te benadelen.”
“Fabrieksmatige bouw stimuleren ook voor woningen met name in het segment één en tweepersoonshuishoudens zonodig aangevuld met import van fabrieksmatig geproduceerde modulaire tiny houses uit het buitenland.”
“Het benutten van de huidige vastgoedvoorraad door optoppen, transformeren en splitsen van gebouwen en woningen waardoor gebruik gemaakt kan worden van bestaande infrastructuur en de stikstofuitstoot beperkter is.”
JA21 wil de doorstroming bevorderen, vooral voor ouderen en jonge gezinnen, door het bouwen van bejaardenhuizen, het stimuleren van eigendomsmodellen zoals huurkoop, en het afschaffen van de overdrachtsbelasting voor particuliere woningen.
“Doorstroming faciliteren wanneer ouderen grotere woningen willen verlaten en deze geschikt maken voor meer één – en tweepersoonshuishoudens. Dit bijvoorbeeld door weer bejaardenhuizen te bouwen en moderne vormen van ouderenhuisvesting te stimuleren, zoals woonconcepten waarbij senioren samenwonen rondom een gemeenschappelijk hofje gericht op onderlinge hulp, zelfstandigheid en sociale cohesie.”
“Jonge gezinnen met een relatief laag gezamenlijk inkomen kunnen vaak de gemiddelde starterswoning niet betalen... JA21 wil daarom met een samenhangend pakket komen van maatregelen zoals fiscale stimulansen en creatieve eigendomsmodellen zoals huurkoop, om de acute woningnood voor jonge gezinnen te verlichten.”
“De overdrachtsbelasting voor particuliere woningen geheel afschaffen, hetgeen ook de doorstroming zal bevorderen.”
De VVD presenteert een woningbouwprogramma dat inzet op grootschalige nieuwbouw, minder regels en centrale regie vanuit het Rijk. De partij wil dertig nieuwe grootschalige woonwijken realiseren, procedures versnellen, bouwregels schrappen en zowel koop- als huurwoningen betaalbaarder maken. De kern van hun visie is dat het woningtekort alleen opgelost kan worden door fors meer te bouwen en de markt meer ruimte te geven, met minder bureaucratie en meer landelijke sturing.
De VVD kiest voor centrale regie en grootschalige nieuwbouw om het woningtekort structureel aan te pakken. Door het Rijk de leiding te geven en dertig nieuwe wijken aan te wijzen, wil de partij versnelling en schaalgrootte realiseren, ook buiten de Randstad.
“We bouwen dertig nieuwe grootschalige woonwijken met sturing vanuit Den Haag en maken het voor gemeenten makkelijker om veel meer huizen te laten bouwen.”
“We bouwen met sturing vanuit het Rijk dertig nieuwe grootschalige woonwijken, ook buiten de Randstad, en maken het voor gemeenten makkelijker om veel meer huizen te laten bouwen; via een tijdelijke nationale wet leggen we vast waar, welke en hoeveel woningen moeten worden gerealiseerd en op welke termijnen.”
De VVD stelt dat overregulering en trage procedures de woningbouw ernstig belemmeren. Door regels en bezwaarprocedures te schrappen en te vereenvoudigen, wil de partij de bouwproductie versnellen en het aanbod vergroten.
“We gaan flink schrappen in bouwregels en nemen maatregelen die de betaalbaarheid van koop- én huurhuizen vergroten. De rem op bouwen, transformeren en herbestemmen moet eraf.”
“Tien jaar. Zo lang duurt het soms wel om een huis bouwen. Niet omdat het bouwen van een huis dat vraagt, maar omdat de overheid eindeloos doet over het verstrekken van vergunningen... We gaan daarom schrappen, schrappen, schrappen. In regels, in procedures en in bureaucratie.”
De VVD wil het aandeel betaalbare koop- en huurwoningen vergroten, onder meer door een Betaalbare koopwet en afspraken met investeerders en corporaties. Doorstroming wordt gestimuleerd om het bestaande woningaanbod beter te benutten.
“Per regio bestaan bouwprojecten voor 25% uit betaalbare koopwoningen. Alle overige (projectmatige) betaalbaarheidseisen laten we in principe los om de bouw aan te jagen.”
“We bouwen veel meer betaalbare huurwoningen en maken hier heldere afspraken over met investeerders en corporaties.”
Naast nieuwbouw wil de VVD bestaande gebouwen sneller ombouwen tot woningen en het splitsen, optoppen en woningdelen makkelijker maken. Dit moet het woningaanbod snel vergroten zonder extra grondbeslag.
“Het ombouwen van leegstaande gebouwen tot woningen wordt makkelijker gemaakt. Denk aan leegstaande kantoren, winkels of scholen die tot woonruimte kunnen worden getransformeerd.”
“Daarnaast is het belangrijk om de bestaande woningvoorraad beter te benutten, zoals via woningdelen, splitsen en optoppen. Belemmerende regelgeving wordt aangepakt om dit mogelijk te maken.”
50PLUS richt zich in haar woningbouwprogramma vooral op het bouwen van levensloopbestendige woningen voor ouderen, met als doel de doorstroming op de woningmarkt te bevorderen. De partij stelt een concrete doelstelling van 290.000 levensloopbestendige woningen en wil het Ministerie voor Volkshuisvesting heroprichten om dit te realiseren. Hun visie is dat bouwen voor ouderen indirect ook jongeren helpt, doordat ouderen verhuizen en zo bestaande woningen vrijkomen.
50PLUS kiest voor een specifieke focus op het bouwen van levensloopbestendige woningen en het stimuleren van innovatieve woonvormen voor ouderen. Dit moet de doorstroming op de woningmarkt bevorderen en zo ook de woningnood onder jongeren aanpakken. De partij erkent beperkingen zoals netcongestie en bouwcapaciteit en wil gefaseerd bouwen, met een centrale rol voor een heropgericht Ministerie voor Volkshuisvesting.
“De doelstelling van 290.000 levensloopbestendige woningen wordt gefaseerd gerealiseerd met oog voor netcongestie en bouwcapaciteit om de doorstroming weer écht op gang te krijgen.”
“Het Ministerie voor Volkshuisvesting wordt weer in het leven geroepen.”
“Bouwen voor oud is de komende jaren de oplossing voor woningnood onder jongeren.”
“Innovatieve woonvormen worden gestimuleerd: levensloopbestendige woningen en kleinschalige woonhofjes waar zorg, gemeenschap en zelfstandigheid worden gecombineerd.”
Naast reguliere woningen wil 50PLUS ook moderne varianten van bejaardenhuizen en woonzorgcomplexen terugbrengen, afgestemd op ouderen met zorgbehoefte, daklozen en ernstig verwarde personen. Dit moet bijdragen aan een breed aanbod van passende huisvesting voor kwetsbare groepen.
“Bejaardenhuizen komen in moderne vorm en in allerlei varianten weer terug, waaronder woonzorg complexen voor ouderen.”
“We bevorderen een brede aanpak voor tehuizen, afgestemd op de persoonlijke situatie voor personen op leeftijd, met zorgbehoefte, daklozen en ernstig verwarde personen.”