Verkiezingsprogramma's 2025 overwelke partij discrimineerd
JA21 stelt dat discriminatie op basis van afkomst of achtergrond onacceptabel is, maar benadrukt tegelijkertijd dat Nederland geen racistisch land is en verzet zich tegen beleid dat gericht is op het tegengaan van ‘institutioneel racisme’. De partij pleit voor het handhaven van de Nederlandse (Westerse) cultuur als leidend, het beperken van immigratie en het stellen van strengere eisen aan migranten en religieuze uitingen, met name gericht op de islamitische gemeenschap. Beleidsvoorstellen zijn onder meer het verbieden van religieuze uitingen in publieke functies, het beperken van islamitisch onderwijs, en het aanscherpen van naturalisatie- en verblijfsregels.
Nederlandse cultuur prevaleert boven andere culturen
JA21 stelt dat de Nederlandse (Westerse) cultuur leidend moet zijn en dat er geen concessies worden gedaan aan andere culturen, met name de islamitische cultuur. Dit standpunt wordt gebruikt om strengere eisen te rechtvaardigen voor integratie en het beperken van religieuze uitingen.
Strenger beleid en toezicht op islamitische religie en onderwijs
JA21 pleit voor verscherpt toezicht op islamitisch onderwijs, het verbieden van versterkte gebedsoproepen, een algeheel boerkaverbod, en het beperken van religieuze uitingen in de publieke ruimte. Dit wordt gemotiveerd vanuit het idee dat bepaalde islamitische opvattingen schadelijk zijn en integratie belemmeren.
“Verscherpt toezicht op islamitisch onderwijs.”
“Versterkte gebedsoproepen verbieden via initiatiefwetsvoorstel Eerdmans/Stoffer.”
“Een algeheel boerkaverbod.”
“Dus geen religieuze bijeenkomsten in de openbare ruimte en geen overheidsdienaren bij religieus gerelateerde bijeenkomsten.”
“Geen hoofddoekjes of andere religieuze uitingen bij politie, boa’s en andere overheidsdienaren die een publieke functie bekleden.”
Afschaffen beleid tegen institutioneel racisme en diversiteitstrainingen
JA21 verwerpt het idee van institutioneel racisme in Nederland en wil stoppen met beleid en trainingen die gericht zijn op diversiteit en inclusie binnen de overheid en het strafrecht.
“Stoppen met het verdacht maken van onze instituties: geen beleid gericht op het tegengaan van ‘institutioneel racisme’.”
“Een einde aan de doorgeslagen en geldverslindende diversiteits- en inclusietrainingen bij de overheid.”
“Stoppen met antiracisme- en diversiteitsprogramma’s in de gehele strafrechtketen en weer vertrouwen op de professionaliteit van onze mensen in blauw.”
Strengere eisen en beperkingen voor migranten en naturalisatie
JA21 wil strengere eisen stellen aan migranten, waaronder hogere inkomenseisen, leeftijdsgrenzen, beperking van het aantal over te laten komen huwelijkspartners, en het aanscherpen van naturalisatiecriteria op basis van ideologie.
“Het aantal huwelijkspartners dat een persoon gedurende zijn leven kan laten overkomen beperken tot maximaal één.”
“De inkomenseis waaraan de ontvangende partner in Nederland moet voldoen ophogen naar een modaal inkomen.”
“Verhoging van de leeftijdsgrens naar 25 jaar voor beide partners.”
“De eisen voor naturalisatie aanscherpen: pas na minstens tien jaar rechtmatig verblijf.”
“Meer juridische ruimte creëren om naturalisatie af te wijzen bij een gegrond vermoeden van een ideologie die haaks staat op onze manier van leven of het streven naar een parallelle samenleving...”
Denaturalisatie en uitzetting bij dubbele nationaliteit
JA21 wil het aantal delicten uitbreiden waarvoor personen met een dubbele nationaliteit kunnen worden gededenaturaliseerd en uitgezet, niet alleen bij terrorisme maar ook bij ernstige gewelds- en zedenmisdrijven.
“Het aantal delicten uitbreiden waarvoor personen met een dubbele nationaliteit kunnen worden gededenaturaliseerd en uitgezet: niet meer alleen voor terroristische misdrijven, maar ook voor ernstige gewelds- en zedenmisdrijven.”
De PVV neemt in haar verkiezingsprogramma expliciet standpunten in die onderscheid maken op basis van afkomst, religie, nationaliteit en gender, en stelt dat andere partijen of beleid juist discriminatie tegen Nederlanders veroorzaken. De partij pleit voor het uitsluiten of beperken van rechten voor specifieke groepen, zoals asielzoekers, statushouders, moslims en transgender personen, en noemt dit noodzakelijk om de Nederlandse cultuur, veiligheid en identiteit te beschermen. De kern van hun visie is dat het beschermen van "Nederlanders" voorrang heeft boven gelijke behandeling van minderheden.
Totale asielstop en uitsluiting op basis van afkomst/nationaliteit
De PVV wil alle asielzoekers en immigranten uit islamitische landen weren en stelt voor om mensen met een dubbele nationaliteit of verblijfsstatus sneller uit te zetten of te denaturaliseren. Dit beleid maakt expliciet onderscheid op basis van afkomst en nationaliteit, en sluit hele groepen uit van rechten.
“Totale asielstop: alle asielzoekers worden aan de grens geweigerd (artikel 72 VWEU)”
“We gaan immigratie uit islamitische landen stoppen.”
“Vreemdelingen (waaronder statushouders) worden na veroordeling voor één misdrijf – na het uitzitten van de straf en intrekking van de verblijfsstatus – direct uitgezet”
“Mensen met een dubbele nationaliteit die zijn veroordeeld voor één ernstig misdrijf, worden na het uitzitten van de straf gedenaturaliseerd en moeten Nederland verlaten”
“Verbod dubbele nationaliteit: schrappen uitzonderingsgronden”
Uitsluiting en beperking van islamitische religieuze uitingen
De PVV stelt voor om religieuze uitingen van moslims te verbieden of te beperken, zoals het boerkaverbod, het verbod op de gebedsoproep, het verbod op islamitisch onderwijs en het verbod op hoofddoekjes in overheidsgebouwen. Dit beleid maakt onderscheid op basis van religie.
“We voeren een algeheel boerkaverbod in”
“Verbod op de islamitische gebedsoproep”
“Verbod op het dragen van islamitische hoofddoekjes in alle overheidsgebouwen inclusief de Staten-Generaal”
“Verbod op het afleggen van de eed op Allah voor overheidspersoneel en militairen”
“De PVV wil af van het islamitisch onderwijs... islamitisch onderwijs geen bescherming verdient onder artikel 6 of 23 van onze Grondwet en moet worden verboden.”
Uitsluiting van transgender personen en beperking genderdiversiteit
De PVV wil wettelijke en maatschappelijke erkenning van transgender personen beperken, stelt dat er slechts twee geslachten zijn en wil transgender vrouwen uitsluiten van vrouwensporten, -toiletten en -kleedkamers.
Uitsluiting van statushouders bij sociale huurwoningen
De PVV stelt dat statushouders nooit meer voorrang mogen krijgen op sociale huurwoningen, ongeacht urgentie, en koppelt dit expliciet aan het tegengaan van wat zij "discriminatie van Nederlanders" noemen.
Verbod op Arabische en andere niet-westerse talen in publieke ruimte
De PVV wil het gebruik van Arabisch en andere niet-westerse talen in overheidsinformatie en in het straatbeeld verbieden, waarmee onderscheid wordt gemaakt op basis van taal en indirect afkomst.
BVNL neemt in haar verkiezingsprogramma meerdere standpunten in die onderscheid maken tussen groepen op basis van afkomst, religie, geslacht, genderidentiteit en verblijfsstatus. De partij pleit voor het beperken van rechten en voorzieningen voor nieuwkomers, het uitsluiten van trans vrouwen uit vrouwensporten en -voorzieningen, het verbieden van religieuze uitingen in de publieke ruimte, en het schrappen van antidiscriminatie-instituten. Deze voorstellen zijn expliciet en gericht op het maken van onderscheid tussen bevolkingsgroepen, waarmee BVNL zich profileert als een partij die discriminerende beleidsmaatregelen voorstaat.
Uitsluiting van nieuwkomers en migranten van sociale voorzieningen
BVNL wil nieuwkomers en mensen met meerdere verblijfstitels uitsluiten van sociale voorzieningen en rechten, en stelt strengere eisen aan hun deelname aan de samenleving. Dit onderscheidt expliciet tussen Nederlanders en nieuwkomers, en tussen mensen met één of meerdere nationaliteiten.
“Nieuwkomers hebben pas na 10 jaar arbeidsverleden recht op een bijstandsuitkering.”
“Geen Nederlands willen leren spreken betekent geen bijstandsuitkering. Voor sociale voorzieningen wordt een minimaal niveau van beheersing van de Nederlandse taal vereist.”
“Mensen met meerdere verblijfstitels verliezen bij werkweigering hun Nederlandse verblijfstitel.”
“Vreemdelingen en iedereen met meer dan één verblijfstitel die veroordeeld is voor een geweldsmisdrijf verliest zijn Nederlandse verblijfstitel en zetten we uit.”
Uitsluiting en beperking van rechten voor trans personen en genderdiverse mensen
BVNL stelt expliciet voor om trans vrouwen (biologische mannen) uit te sluiten van vrouwensporten, -voorzieningen en -ruimten, en verbiedt genderneutrale toiletten in overheidsgebouwen. Dit is een direct onderscheid op basis van genderidentiteit.
“Genderneutrale toiletten worden in alle overheidsgebouwen en door de overheid gefinancierde instellingen verboden.”
“Biologische mannen worden niet toegelaten in vrouwensporten, vrouwenkleedkamers, vrouwengevangenissen en ander voor vrouwen bedoelde ruimten.”
“Geen geslachtstransities voor minderjarigen.”
Schrappen van antidiscriminatie-instituten en diversiteitsbeleid
BVNL wil het diversiteits- en antidiscriminatiebeleid van de overheid beëindigen en het instituut tegen racisme en discriminatie opheffen. Dit betekent dat de overheid geen actief beleid meer voert tegen discriminatie.
Beperking van religieuze uitingen in de publieke ruimte
BVNL stelt voor om religieuze diensten, de azan en iftars in de publieke ruimte te verbieden, en ambtenaren te verbieden religieuze diensten bij te wonen in functie. Dit is een onderscheidende beperking op basis van religie.
“Geen religieuze diensten en geen azan in de publieke ruimte.”
“Overheidsdiensten organiseren geen iftars.”
“Ambtenaren in functie bezoeken geen religieuze diensten anders dan voor de handhaving van de orde.”
“De politie is neutraal in haar uitingen, daarom kunnen agenten bijvoorbeeld geen hoofddoek, tulband of keppel dragen.”
Uitsluiting van bepaalde NGO’s en activistische organisaties
BVNL wil subsidies en vergunningen intrekken van NGO’s en actiegroepen die zij als activistisch of ongewenst bestempelt, wat een onderscheid maakt op basis van politieke of maatschappelijke overtuiging.
“NGO’s en activistische clubs zoals Greenpeace, Milieu Defensie, Extinction Rebellion en organisaties die mensenhandel stimuleren en/of procederen tegen de Nederlandse Staat krijgen geen subsidie meer en verliezen hun ANBI status. Loterijen die dergelijke actiegroepen financieel ondersteunen verliezen hun vergunning.”
Uitsluiting van dubbele nationaliteit bij bewindspersonen
BVNL wil dat ministers en staatssecretarissen geen dubbele nationaliteit mogen hebben, waarmee onderscheid wordt gemaakt op basis van nationaliteit.
“Ministers en Staatssecretarissen mogen geen dubbele nationaliteit hebben in verband met mogelijke belangenverstrengeling en loyaliteitsconflicten.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) neemt krachtig stelling tegen discriminatie in alle vormen en pleit voor een samenleving waarin iedereen gelijkwaardig wordt behandeld, ongeacht afkomst, religie, gender, beperking of andere kenmerken. Hun programma bevat concrete voorstellen om institutionele discriminatie bij de overheid, politie, onderwijs en arbeidsmarkt te bestrijden, en benadrukt gelijke rechten en bescherming voor alle groepen. De kern van hun visie is dat geen enkele partij of overheid mag discrimineren, en dat wetgeving, toezicht en maatschappelijke bewustwording nodig zijn om dit te waarborgen.
Gelijke behandeling en bestrijding van discriminatie
De PvdD stelt dat discriminatie, ongeacht de vorm of doelgroep, onacceptabel is en dat de overheid actief moet optreden om dit te voorkomen en te bestrijden. Ze erkennen institutionele discriminatie bij de overheid en pleiten voor wettelijke kaders, onafhankelijke controle en aanpassing van wetgeving om gelijke behandeling te garanderen.
“De Partij voor de Dieren staat voor een samenleving waarin iedereen eerlijk en gelijkwaardig wordt behandeld. Een samenleving waarin het niet uitmaakt waar je wieg heeft gestaan, wat je achternaam is, welke kleur je hebt of welke godsdienst je aanhangt. Bij discriminatie maken we geen onderscheid in de ernst ervan: elke vorm van discriminatie is verwerpelijk.”
“Patronen van institutionele discriminatie zijn helaas structureel aanwezig bij de overheid en bij de uitvoering van de taken van de overheid.”
“De overheid treedt daadkrachtig op tegen alle vormen van discriminatie op basis van (vermeende) afkomst, etniciteit, seksuele geaardheid, gender, religie of levensovertuiging, handicap, leeftijd of politieke overtuiging.”
“Wet- en regelgeving worden getoetst op risico’s van discriminatie en waar nodig aangepast.”
Verbod op etnisch profileren en institutionele discriminatie
De partij benoemt expliciet het probleem van etnisch profileren door politie en andere instanties en wil dit wettelijk verbieden. Ze willen dat etniciteit en nationaliteit geen rol meer spelen in risicoprofielen en dat preventief fouilleren wordt afgeschaft.
“Het verbod op etnisch profileren wordt uitgebreid; er komt een (wettelijk) verbod op het gebruik van etniciteit en nationaliteit als indicator in risicoprofielen die worden gebruikt voor het opsporen van potentiële wet- en regelovertreders door de politie, Koninklijke Marechaussee of het FIOD. Preventief fouilleren werkt etnisch profileren en stigmatiseren in de hand en staan we niet langer toe.”
Gelijke rechten en bescherming voor specifieke groepen
De PvdD benoemt expliciet de bescherming van LHBTIQA+-personen, mensen met een beperking, moslims, joden en andere gemarginaliseerde groepen. Ze willen discriminatie op deze gronden strafbaar stellen, extra aandacht voor intersectionaliteit en gelijke toegang tot voorzieningen en rechten.
“We maken groepsbelediging op grond van gender-identiteit, genderexpressie en geslachtskenmerken strafbaar.”
“Er komt krachtig LHBTIQA+-emancipatiebeleid met een passend budget. We besteden bijzondere aandacht aan de aanpak van discriminatie om een combinatie van gronden, zoals LHBTIQA+-personen van kleur of met een biculturele en religieuze achtergrond.”
“Institutionele moslimdiscriminatie wordt erkend, zoals ook wordt aanbevolen in het Nationaal onderzoek moslimdiscriminatie. Moslimdiscriminatie wordt expliciet benoemd in landelijk beleid, zoals we dit doen voor antisemitisme.”
“Er komt een landelijke aanpak moslimdiscriminatie.”
Gelijke behandeling op de arbeidsmarkt en in het onderwijs
De partij wil dat publieke instellingen het goede voorbeeld geven met eerlijke, transparante en inclusieve selectieprocedures en dat onderwijsinstellingen discriminatie actief tegengaan.
“Publieke instellingen moeten hierin het goede voorbeeld geven met eerlijke, transparante en inclusieve selectie-procedures.”
“Onderwijsdiscriminatie, waarbij leerlingen ongelijk worden behandeld op basis van bijvoorbeeld hun huidskleur of het inkomen van hun ouders, en stagediscriminatie worden tegengegaan en actief bestreden.”
Afschaffen boerkaverbod en religieuze uitingen toestaan
De PvdD wil het gedeeltelijk verbod op gezichtsbedekkende kleding (boerkaverbod) terugdraaien en religieuze uitingen door boa’s toestaan, om discriminatie op religieuze gronden tegen te gaan.
Forum voor Democratie (FVD) neemt in haar verkiezingsprogramma expliciet standpunten in die onderscheid maken tussen bevolkingsgroepen op basis van afkomst, seksuele oriëntatie/genderidentiteit en verblijfsstatus. De partij pleit onder meer voor het stopzetten van diversiteitsbeleid, het beperken van rechten en voorzieningen voor migranten en het verbieden van uitingen en behandelingen rond transgender- en LHBT+-thema’s. FVD stelt dat deze maatregelen nodig zijn om de Nederlandse cultuur, neutraliteit van de overheid en het onderwijs te beschermen.
Stoppen met diversiteitsbeleid en quota bij overheid
FVD wil alle vormen van diversiteitsbeleid, quota en verplichte trainingen bij de overheid en (semi-)publieke instellingen afschaffen. De partij stelt dat selectie op basis van afkomst, geslacht of andere diversiteitskenmerken discriminerend is en dat alleen kwaliteit en geschiktheid moeten tellen.
“We stoppen met quota, (semi-)verplichte trainingen en diversiteitsbeleid bij de overheid en (semi-)publieke instellingen, zodat kwaliteit en geschiktheid weer leidend worden.”
Uitsluiten en beperken van migranten en statushouders
FVD stelt voor om migranten en statushouders structureel minder rechten te geven dan Nederlanders, onder meer op het gebied van sociale voorzieningen, huisvesting en verblijfsstatus. Dit onderscheid is expliciet gebaseerd op afkomst en verblijfsstatus.
“We laten immigranten pas aanspraak maken op toeslagen en uitkeringen na tien jaar arbeid in Nederland, zodat Nederland niet meer aantrekkelijk is voor gelukszoekers.”
“We stoppen met het huisvesten van statushouders in de sociale sector en geven Nederlanders altijd voorrang.”
“We schaffen de permanente verblijfsvergunning af. Mensen die een tijdelijke verblijfsvergunning verkrijgen moeten iedere vijf jaar hun nut en noodzaak voor de Nederlandse samenleving bewijzen...”
“We voeren een heffing tot 40% in op geld dat migranten naar hun herkomstlanden overmaken...”
“Wij willen een volledige stop op immigratie uit Afrika en het Midden-Oosten en een aanzienlijke remigratie tot stand brengen van - zeg - 100.000 laagopgeleiden, maar tegelijkertijd willen we ruimte laten voor hoogopgeleide, Westerse migranten...”
Verbod op transgender- en LHBT+-uitingen en behandelingen
FVD wil transgender- en LHBT+-uitingen en -campagnes door overheid en onderwijs verbieden, evenals medische behandelingen voor minderjarigen. De partij noemt dit "bescherming van kinderen" en "neutraliteit", maar maakt hiermee onderscheid op basis van genderidentiteit en seksuele oriëntatie.
“We verbieden transgender-propaganda op scholen en jeugd-tv, zodat kinderen beschermd worden tegen schadelijke ideologische beïnvloeding.”
“Overheidsinstellingen stoppen met het voeren van LGBT+-campagnes. Iedereen is vrij om te doen en laten wat men wil, maar belastinggeld hoeft daar niet heen en als ideologie hoeft het ook niet van overheidswege te worden gepromoot.”
“We verbieden geslachtsveranderingsoperaties, hormoontherapie en puberteitsremmers bij minderjarigen, zodat kinderen worden beschermd tegen onomkeerbare beslissingen.”
Profileren en onderscheid maken bij politie en strafrecht
FVD stelt voor om politie te laten profileren op basis van "statistisch relevante categorieën" en wil dubbele paspoorthouders hun Nederlandse nationaliteit kunnen ontnemen bij bepaalde misdrijven. Dit impliceert onderscheid op basis van afkomst/nationaliteit.
De VVD stelt dat iedereen in Nederland gelijke kansen moet krijgen, ongeacht afkomst, maar koppelt dit aan de plicht tot integratie en het onderschrijven van Nederlandse waarden. De partij wil discriminatie bestrijden, maar stelt tegelijkertijd strengere eisen en beperkingen aan migranten, statushouders en religieuze organisaties, wat kan leiden tot onderscheid op basis van afkomst, religie of verblijfsstatus. De kern van hun visie is dat bescherming van liberale waarden en veiligheid soms zwaarder weegt dan absolute gelijkheid.
Strengere eisen en beperkingen voor statushouders en migranten
De VVD stelt specifieke eisen aan statushouders en migranten, zoals hogere taaleisen, verplichte integratie, en het afschaffen van voorrang bij sociale huurwoningen. Dit beleid maakt onderscheid op basis van verblijfsstatus en afkomst, en kan in de praktijk leiden tot ongelijke behandeling.
“Het is onacceptabel dat migranten die onvoldoende Nederlands spreken Nederlander mogen worden. Daarom willen wij de taaleis voor naturalisatie verhogen naar het basisniveau voor de werkvloer.”
“Statushouders worden niet langer voorgetrokken: Het is oneerlijk dat statushouders soms worden voorgetrokken bij de toewijzing van sociale huurwoningen. Daarom schaffen wij de wettelijke taakstelling van gemeenten om statushouders te moeten huisvesten af, en stellen wij een verbod op voorrang voor statushouders in.”
“De VVD wil dat elke statushouder direct bij het krijgen van huisvesting een leerwerkplek of startbaan krijgt aangeboden en accepteert, in plaats van direct een uitkering.”
Uitsluiting en extra controle op religieuze organisaties en uitingen
De VVD wil religieuze organisaties die volgens hen integratie of democratische waarden ondermijnen, extra controleren of zelfs verbieden. Dit beleid richt zich expliciet op bepaalde religieuze stromingen en organisaties, wat onderscheid maakt op basis van religie of herkomst.
“De VVD wil dat de overheid alle juridische ruimte benut, en waar nodig verruimt, om organisaties die een radicale, antidemocratische ideologie verspreiden te kunnen verbieden.”
“Voor nieuwkomers die de shariawetgeving aanhangen is geen plek in Nederland: Wij willen dat nieuwkomers expliciet verklaren dat zij de Nederlandse rechtsstaat en de bijbehorende mensenrechten respecteren. Orthodoxe religieuze wetten, zoals de Sharia, mogen daarbij geen leidend uitgangspunt zijn.”
“Versterkte vocale gebedsoproepen in de openbare ruimte worden in beginsel niet meer toegestaan en verboden.”
Selectieve migratie en versobering opvang
De VVD pleit voor het beperken van migratie, het versoberen van opvang voor asielzoekers, en het actief uitzetten van bepaalde groepen. Dit beleid maakt onderscheid tussen verschillende groepen migranten en asielzoekers, en behandelt hen niet gelijk aan andere inwoners.
“De asielopvang voor kansarme, overlastgevende en criminele asielzoekers wordt maximaal versoberd.”
“Criminele en overlastgevende asielzoekers worden zonder pardon uitgezet: Er is in Nederland geen plek voor criminele en overlastgevende asielzoekers.”
“We willen dat er, in lijn met de aanbevelingen van de Staatscommissie demografische ontwikkelingen, op alle vormen van migratie maatregelen worden genomen, zodat de bevolkingsgroei als gevolg van migratie beperkt blijft.”
Discriminatiebestrijding als expliciet uitgangspunt
Tegelijkertijd benadrukt de VVD dat elke vorm van discriminatie onacceptabel is en dat iedereen zichzelf moet kunnen zijn, ongeacht afkomst, sekse of seksuele oriëntatie. Dit wordt als kernwaarde gepresenteerd, maar staat soms op gespannen voet met de bovengenoemde beleidsmaatregelen.
50PLUS profileert zich als een partij die zich expliciet uitspreekt tegen leeftijdsdiscriminatie, vooral op de arbeidsmarkt en in het belastingstelsel. Tegelijkertijd pleit de partij voor een streng migratiebeleid met onderscheid naar herkomst en verblijfsstatus, wat kan leiden tot uitsluiting van bepaalde groepen migranten. Hun beleid bevat concrete voorstellen om leeftijdsdiscriminatie tegen te gaan, maar bevat ook maatregelen die onderscheid maken op basis van nationaliteit of verblijfsstatus.
Tegen leeftijdsdiscriminatie op arbeidsmarkt en belastingen
50PLUS verzet zich expliciet tegen discriminatie op basis van leeftijd, vooral waar het gaat om werk en belastingheffing. De partij wil dat ouderen gelijke kansen krijgen en niet worden uitgesloten of benadeeld vanwege hun leeftijd.
Streng migratiebeleid met onderscheid naar herkomst/status
50PLUS stelt voor om migratie te beperken en maakt daarbij onderscheid tussen verschillende groepen migranten, zoals asielzoekers, arbeidsmigranten en studiemigranten. Dit beleid bevat elementen die kunnen leiden tot uitsluiting of ongelijke behandeling van mensen op basis van nationaliteit, verblijfsstatus of herkomst.
“50PLUS kiest voor een streng migratiebeleid dat onderscheid maakt tussen vormen van migratie en voorkomt dat systemen overbelast raken.”
“Arbeidsmigranten en studenten die tijdelijk in Nederland wonen, bouwen tijdens hun verblijf hier AOW-rechten op. 50PLUS wil dat deze AOW-rechten worden afgekocht bij vertrek uit Nederland.”
“Geen recht op asiel voor economische vluchtelingen of personen uit veilige landen.”
“Voorwaarde om Nederlander te worden is dat men de Nederlandse taal beheerst.”
“Overlastgevende asielzoekers met criminele activiteiten gaan naar aparte opvanglocaties en verspelen hun recht op asiel.”
“Mensen die geen recht op asiel hebben, worden teruggestuurd, met respect voor hun waardigheid.”
“Geen recht op opvang na definitieve afwijzing.”
Volt positioneert zich expliciet als een partij die discriminatie in alle vormen bestrijdt en streeft naar gelijke behandeling voor iedereen, ongeacht achtergrond, gender, religie of seksuele oriëntatie. Hun programma bevat concrete voorstellen zoals het instellen van een minister voor Discriminatiebestrijding, het wettelijk verplichten van antidiscriminatiebeleid, het aanpakken van discriminatie op de arbeidsmarkt en woningmarkt, en het expliciet verbieden van discriminerende algoritmes. Volt benoemt geen enkele groep die zij willen uitsluiten of benadelen; hun beleid is juist gericht op het tegengaan van discriminatie door overheid, bedrijven en in de samenleving.
Minister voor Discriminatiebestrijding en wettelijke verplichtingen
Volt wil discriminatie structureel bestrijden door een aparte minister aan te stellen en wettelijke verplichtingen voor overheden en organisaties in te voeren. Dit moet zorgen voor gelijke behandeling in wetgeving, beleid en op de werkvloer.
“Daarom komt er een minister voor Discriminatiebestrijding, Inclusie en Gelijkwaardigheid. Deze minister zorgt ervoor dat wetten, overheidsbeleid en werkplekken eerlijk, veilig en inclusief zijn voor alle mensen in Nederland.”
“Er komt een wettelijke verplichting voor alle Nederlandse gemeenten (inclusief de BES-eilanden) om antidiscriminatiebeleid te voeren, inclusief een periodieke evaluatieplicht van dit beleid.”
Strenge aanpak discriminatie op arbeidsmarkt en woningmarkt
Volt wil discriminatie bij werk en wonen actief bestrijden door transparantie, handhaving en meldplichten. Dit moet gelijke kansen voor iedereen waarborgen.
“We gaan discriminatie op de arbeidsmarkt aanpakken en voeren de Wet Toezicht gelijke kansen in bij werving en selectie. Werkgevers worden verplicht transparant te zijn over hun aannamebeleid.”
“We pakken discriminatie op de woningmarkt aan met duidelijke wetgeving, gerichte voorlichting en actieve handhaving.”
Uitbreiding discriminatiegronden en bescherming kwetsbare groepen
Volt wil de wetgeving uitbreiden met nieuwe discriminatiegronden (zoals sociale status) en extra bescherming bieden aan groepen die vaak worden uitgesloten of benadeeld.
“Naar Frans voorbeeld voegen we ook ‘sociale status’ toe als discriminatiegrond aan de Algemene wet gelijke behandeling.”
“We pakken discriminatie op basis van religie aan. Volt is om die reden tegen het verbod op het dragen van een hoofddoek of andere religieuze uitingen voor politieagenten en andere mensen die bij de overheid werken.”
Verbod op discriminerende algoritmes en transparantie
Volt wil dat algoritmes en AI-systemen niet mogen discrimineren en verplicht transparantie en toetsing op mensenrechten.
“Algoritmen, inclusief daarop gebaseerde kunstmatige intelligentie (AI), mogen niet discrimineren en moeten transparant en herleidbaar zijn. Daarom worden alle algoritmes openbaar gemaakt in het algoritmeregister en vooraf getoetst op mensenrechten en non-discriminatie, zeker bij gebruik in handhaving en toezicht.”
Structurele aandacht voor discriminatiebestrijding in onderwijs
Volt wil dat onderwijs een centrale rol krijgt in het herkennen en tegengaan van discriminatie, met aandacht voor vooroordelen, racisme en een inclusief perspectief op geschiedenis.
“Wij maken discriminatiebestrijding een structureel onderdeel van het onderwijs. Leraren worden goed geschoold in het herkennen van vooroordelen en het voeren van moeilijke gesprekken in de klas.”
“De koloniale geschiedenis en het slavernijverleden worden herschreven en verankerd in het geschiedenisonderwijs vanuit een inclusief, niet-Eurocentrisch perspectief.”
Geen enkele partij mag discrimineren
Volt spreekt zich expliciet uit tegen discriminatie door politieke partijen of overheidsinstanties en wil dat burgers zich hiertegen kunnen verweren.
“We gaan discriminatie door de overheid actief tegen, door ‘eenzijdig overheidshandelen’ onder de Algemene wet gelijke behandeling te scharen. Dit zorgt ervoor dat mensen bij vermoeden van discriminatie door de overheid makkelijker hulp kunnen krijgen van een rechter of ombudsman, en terecht kunnen bij het College voor de Rechten van de Mens.”
BBB stelt in haar verkiezingsprogramma meerdere beleidsmaatregelen voor die onderscheid maken op basis van afkomst, religie of verblijfsstatus, met name gericht op migranten, asielzoekers en islamitische gemeenschappen. De partij bepleit strengere eisen, beperkingen en verboden specifiek voor deze groepen, onder het mom van integratie, veiligheid en het beschermen van de Nederlandse samenleving. Deze voorstellen zijn concreet en gericht op het beperken van rechten, voorzieningen en uitingen van bepaalde minderheden.
Verbod op nieuwe islamitische scholen en religieuze uitingen
BBB wil het oprichten van nieuwe islamitische scholen verbieden en religieuze uitingen zoals versterkte gebedsoproepen en groepsgebeden in de openbare ruimte aan banden leggen. Dit wordt gemotiveerd door zorgen over integratie, radicalisering en buitenlandse beïnvloeding, maar richt zich expliciet op één religieuze minderheid.
“Met het oog op de grote problemen bij islamitische scholen vanwege gebrekkige integratie, buitenlandse invloeden, onderwijskwaliteit, radicalisering en anti westerse opvattingen moet er een stop komen op nieuwe islamitische scholen.”
“We willen versterkte gebedsoproepen en groepsbidden in de openbare ruimte verbieden.”
Strengere eisen en beperkingen voor migranten en asielzoekers
BBB stelt voor om migranten en asielzoekers aan strengere eisen te onderwerpen dan andere groepen, zoals verplichte taalcursussen, het direct korten op uitkeringen bij niet meedoen, en het afschaffen van voorrang bij sociale huurwoningen. Dit beleid maakt onderscheid op basis van afkomst en verblijfsstatus.
“Migranten dienen een verplichte taalcursus te volgen en minimaal B1niveau te behalen.”
“Nieuwkomers moeten een bijdrage leveren aan ons land. Binnen een jaar volgt iemand een opleiding, doet vrijwilligerswerk of heeft een betaalde baan. Wie dat weigert, wordt gekort op uitkeringen en toeslagen.”
“BBB maakt een einde aan voorrang voor statushouders bij het toekennen van sociale huurwoningen. Iedereen sluit achteraan in de rij van woningzoekers, ook statushouders.”
Beperkingen op overheidscommunicatie in andere talen
BBB wil overheidscommunicatie in het Arabisch en Turks verbieden, wat specifiek migranten met deze achtergronden raakt en hun toegang tot informatie beperkt.
“Geen Arabische of Turkse folders van de overheid meer door de brievenbus. Want anders leren deze migranten al helemaal geen Nederlands. We stoppen met overheidscommunicatie in andere talen dan het Nederlands, Fries, Engels of streektalen.”
Specifieke aanpak en uitsluiting gericht op islamitische en migrantenpraktijken
BBB koppelt schadelijke praktijken als eerwraak, vrouwenbesnijdenis en uithuwelijking expliciet aan "extremistisch islamitische hoek" en wil hiervoor aparte maatregelen in het integratie- en strafrecht, waarmee een hele religieuze groep wordt gestigmatiseerd.
“De invloeden vanuit de extremistisch islamitische hoek nemen toe tegen vrouwen in ons land. Eergerelateerd geweld, vrouwenbesnijdenis en uithuwelijking nemen al jaren toe. Hier willen we een speciale aanpak in zowel het inburgerings en integratietraject als in het strafrecht.”
Uitzetting en strengere behandeling van asielzoekers bij overlast of crimineel gedrag
BBB stelt voor om asielzoekers die overlast veroorzaken of crimineel gedrag vertonen sneller uit te zetten en hun asielprocedure direct te beëindigen, wat een onderscheidende en strengere behandeling is op basis van verblijfsstatus.
“Asielzoekers die andere asielzoekers in azc’s bedreigen, intimideren of mishandelen, bijvoorbeeld om hun geloof of seksuele voorkeur, worden zonder pardon uit de asielprocedure gezet en teruggestuurd naar land van herkomst.”
“Asielzoekers die overlast veroorzaken of crimineel gedrag vertonen, krijgen een spoedprocedure. Zo kunnen zij zo snel mogelijk het AZC verlaten en worden uitgezet.”
Het CDA spreekt zich in haar verkiezingsprogramma expliciet uit tegen discriminatie in alle vormen en benadrukt het belang van gelijke behandeling, ongeacht afkomst, religie, gender of seksuele geaardheid. De partij stelt concrete maatregelen voor om discriminatie te bestrijden, zoals streng optreden tegen discriminatie en het verbeteren van de positie van minderheidsgroepen. Tegelijkertijd bevat het programma voorstellen voor strengere migratieregels, die kritisch bekeken kunnen worden op mogelijke uitsluiting, maar deze zijn niet expliciet discriminerend geformuleerd.
Streng optreden tegen discriminatie en uitsluiting
Het CDA wil discriminatie op basis van onder andere religie, afkomst, gender en seksuele geaardheid actief bestrijden en noemt dit een ondermijning van de samenleving. De partij kiest voor een stevige aanpak en benoemt expliciet verschillende vormen van discriminatie die zij wil tegengaan.
“We treden hard op tegen elke vorm van discriminatie en stereotypering, onder meer van moslims. We zetten in op een stevige aanpak van discriminatie, zoals leeftijdsdiscriminatie van ouderen, migrantenkinderen die geen stageplaats kunnen krijgen, of discriminatie op basis van gender, religie, seksuele geaardheid of achternaam.”
“We hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid om uitsluiting tegen te gaan en discriminatie hard te bestrijden. Discriminatie ondermijnt niet alleen de waardigheid van mensen, maar ook de samenhang in onze samenleving.”
Bevorderen van gelijke kansen en inclusie
Het CDA benoemt het belang van gelijke kansen voor vrouwen, mensen met een beperking en LHBTQIA+’ers, en stelt concrete maatregelen voor om hun positie te verbeteren en uitsluiting tegen te gaan.
“We onderschrijven het belang van een gelijkwaardige positie van vrouwen in onze samenleving.”
“We willen betere toegankelijkheid voor mensen met een beperking zoals in het openbaar vervoer, op de arbeidsmarkt en in gebouwen.”
“de openbare en online ruimte veiliger te maken voor iedereen die onveiligheid ervaart, zoals vrouwen en LHBTQIA+’ers zodat zij zonder angst zichzelf kunnen zijn.”
“We versterken de arbeidsmarktpositie van transgenderpersonen door het invoeren van een wettelijke regeling voor transitieverlof.”
Geen ruimte voor antisemitisme en religieuze discriminatie
Het CDA spreekt zich expliciet uit tegen antisemitisme en benadrukt het belang van bestrijding van religieuze discriminatie.
“Er is geen enkele ruimte voor antisemitisme in Nederland. Antisemitisme en de ontkenning van de Holocaust moet voortdurend en stevig bestreden worden.”
Strengere migratieregels, zonder expliciete discriminatie
Het CDA pleit voor strengere migratieregels en beperking van migratie, maar formuleert deze voorstellen in algemene termen zonder expliciet onderscheid te maken op basis van afkomst, religie of etniciteit. De partij benadrukt wel het belang van mensenrechten in migratiebeleid.
“Omdat de belangrijkste oorzaak migratie is, zal die fors moeten worden beperkt. Wij willen dat op alle vormen van migratie streng en stevig wordt gestuurd, in lijn met het scenario ‘gematigde bevolkingsgroei’ dat de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen schetst.”
“In de migratieovereenkomsten worden mensenrechten geborgd.”
GroenLinks-PvdA positioneert zich expliciet als een partij die discriminatie in alle vormen bestrijdt en streeft naar gelijke behandeling voor iedereen. Ze stellen concrete maatregelen voor om discriminatie door bedrijven, overheden en instellingen te voorkomen en te bestraffen, en willen wettelijke waarborgen voor gelijke rechten en inclusiviteit. Hun visie is dat geen enkele partij of instantie mag discrimineren, en dat de overheid actief moet optreden tegen elke vorm van uitsluiting.
Strenge aanpak van discriminatie door bedrijven en organisaties
GroenLinks-PvdA wil bedrijven en organisaties die zich schuldig maken aan discriminatie stevig aanpakken, onder meer door boetes, uitsluiting van overheidsopdrachten en intrekking van vergunningen. Hiermee willen ze voorkomen dat bedrijven of uitzendbureaus discrimineren op bijvoorbeeld afkomst, geslacht of leeftijd.
“Bedrijven en organisaties die zich schuldig maken aan (stage)discriminatie en seksisme krijgen stevige boetes en worden uitgesloten van overheidsopdrachten.”
“Vergunningen voor uitzendbureaus die discrimineren worden ingetrokken.”
Gelijke behandeling door de overheid en afschaffen discriminerende wetgeving
De partij wil dat de overheid het goede voorbeeld geeft door gelijke behandeling te waarborgen en discriminerende wetgeving, zoals de Rotterdamwet, af te schaffen of aan te passen. Dit moet voorkomen dat de overheid zelf discrimineert bij bijvoorbeeld woningtoewijzing.
“De overheid gaat voorop in het bestrijden van discriminatie en seksisme, binnen en buiten de overheid. We schaffen de Rotterdamwet in haar huidige vorm af...”
Verbod op discriminatie door algoritmen en risicoprofielen
GroenLinks-PvdA wil discriminatie door geautomatiseerde systemen en risicoprofielen verbieden, zodat overheidsbeleid en technologie niet leiden tot ongelijke behandeling op basis van afkomst, inkomen of postcode.
“De inzet van risicoprofielen op basis van afkomst, inkomen of postcode — zoals bij de Toeslagenaffaire — wordt verboden.”
Zwaardere straffen en betere opsporing van discriminatie
De partij pleit voor strengere straffen, meer middelen voor het Openbaar Ministerie en getrainde discriminatierechercheurs om discriminatie effectief te vervolgen en slachtoffers beter te beschermen.
“Het OM krijgt meer middelen om discriminatiezaken te vervolgen. We zorgen voor meer speciale discriminatierechercheurs om de drempel voor aangifte te verlagen, en trainen agenten om discriminatie beter te herkennen en etnisch profileren te voorkomen.”
Bevorderen van diversiteit en gelijke kansen in bedrijven en publieke sector
GroenLinks-PvdA wil diversiteit en inclusiviteit wettelijk verankeren in bedrijven en de publieke sector, onder andere door quota en gelijke beloning, om structurele achterstelling en discriminatie tegen te gaan.
“De top van het bedrijfsleven – de raden van commissarissen en de raden van bestuur – mag voor maximaal zestig procent bestaan uit personen van hetzelfde gender.”
“In alle functies streven we naar een evenredige verdeling van achtergrond en sekse. Dat geldt ook voor politieke en bestuurlijke functies.”
Volledige uitvoering VN-verdrag Handicap en bescherming lhbti+ rechten
De partij wil dat mensen met een beperking en lhbti+ personen volledig gelijke rechten krijgen, onder meer door uitvoering van het VN-verdrag Handicap en het verbieden van conversietherapie.
“Het VN-verdrag inzake de rechten voor personen met een handicap voeren we daarom volledig uit en we ratificeren het Facultatieve Protocol.”
“Daarnaast verbieden we conversietherapie, zetten we in op kortere wachttijd voor transzorg en schaffen we onnodige geslachtsregistratie op identiteitspapieren af, net als in Duitsland.”
De SGP onderscheidt zich in haar verkiezingsprogramma door expliciet te kiezen voor selectie en uitsluiting op basis van religieuze, culturele en gendergerelateerde gronden. De partij pleit voor het beperken van diversiteitsbeleid, het afwijzen van zelfidentificatie bij gender, het stellen van extra eisen aan migranten uit bepaalde regio’s, en het expliciet bevoordelen van christelijke waarden en tradities. Deze voorstellen leiden tot structurele uitsluiting of ongelijke behandeling van specifieke groepen, waarmee de SGP zich profileert als een partij die discrimineert op basis van religie, afkomst en genderidentiteit.
Alleen geschiktheid, geen diversiteit bij politie
De SGP wil diversiteitsbeleid bij de politie afschaffen en selectie uitsluitend baseren op geschiktheid, waarmee positieve discriminatie wordt afgewezen en diversiteit als selectiecriterium wordt uitgesloten.
“Bij de instroom op de Politieacademie wordt niet langer onderscheid gemaakt op basis van diversiteit, maar wordt enkel geselecteerd op basis van geschiktheid voor de Politiefunctie.”
Afwijzing van genderzelfidentificatie en conversieverbod
De SGP wijst wettelijke erkenning van genderzelfidentificatie af en verzet zich tegen een verbod op conversiehandelingen, waarmee zij trans personen structureel uitsluit en bescherming tegen schadelijke praktijken beperkt.
“Zelfidentificatie als leidend principe in wetgeving wijst de SGP dus af.”
“De SGP is tegen het verbieden van zogenaamde conversiehandelingen. Zo’n verbod tast allerlei grondrechten aan en werkt averechts doordat het de goede hulp en pastorale zorg aan kwetsbare mensen dreigt te belemmeren.”
Voorrang voor christelijke cultuur, beperking islamitische en seculiere invloed
De SGP stelt de christelijke traditie centraal en pleit voor het beperken van islamitische en progressief-seculiere invloeden in de samenleving, wat leidt tot structurele uitsluiting van niet-christelijke groepen.
Selectie migranten op culturele afstand en regio
De SGP wil arbeidsmigratie uit Afrikaanse en Aziatische landen beperken en migranten selecteren op basis van culturele nabijheid tot Nederland, wat leidt tot discriminatie op basis van afkomst.
“Overkomst van arbeidsmigranten uit Afrikaanse en Aziatische landen is overbodig gelet op het aantal EU-werklozen.”
“Bij toelating van (arbeids)migranten wordt allereerst gekeken naar werving van Nederlanders en Nederlandstaligen in het buitenland, vervolgens naar mensen met zo min mogelijk culturele afstand tot de Nederlandse samenleving.”
Strengere eisen en sancties voor nieuwkomers op basis van religieuze opvattingen
De SGP wil dat aspirant-burgers expliciet afstand doen van antisemitisme en de ontkenning van Israëls bestaansrecht, en verplichten tot bescherming van het Joodse leven, met gevolgen voor verblijfsstatus bij niet-naleving. Dit introduceert een extra religieus criterium voor naturalisatie en verblijfsrecht.
“De SGP wil in de wet vastleggen dat aspirant-burgers expliciet afstand doen van antisemitische ideeën (inclusief ontkenning van Israëls bestaansrecht) als voorwaarde voor naturalisatie.”
“Inburgeraars worden, net als in Duitsland, verplicht te ondertekenen het Joodse leven te beschermen. Houden nieuwkomers zich hier niet aan, dan kan dat gevolgen hebben voor hun verblijfsstatus.”
D66 profileert zich als een partij die alle vormen van discriminatie actief wil bestrijden en gelijke behandeling voor iedereen centraal stelt. Ze pleiten voor een brede antidiscriminatiewet, verbieden etnisch profileren door de overheid, en willen discriminatie op de arbeidsmarkt en in het onderwijs streng aanpakken. Hun visie is dat niemand wordt buitengesloten en dat gelijke kansen en inclusie de basis vormen van hun beleid.
Brede antidiscriminatiewet voor álle vormen
D66 wil een nieuwe, brede antidiscriminatiewet die alle vormen van discriminatie verbiedt en organisaties verplicht actief discriminatie te voorkomen. Hiermee willen ze bestaande tekortkomingen in de huidige wetgeving aanpakken en gelijke behandeling afdwingen in zowel publieke als private sectoren.
“D66 wil daarom een nieuwe, brede Antidiscriminatiewet waar álle vormen van discriminatie onder vallen.”
“Deze Antidiscriminatiewet bevat ook actieve verplichtingen om discriminatie te voorkomen. Deze gelden zowel voor publieke als private organisaties – denk aan scholen, werkgevers, verhuurders en gemeentes.”
Verbod op etnisch profileren door overheid
D66 wil wettelijk vastleggen dat overheidsorganisaties geen etniciteit, nationaliteit of andere persoonskenmerken mogen gebruiken voor risicoprofilering. Dit is een directe reactie op schandalen zoals de toeslagenaffaire en moet institutionele discriminatie voorkomen.
Bestrijden van discriminatie op de arbeidsmarkt
D66 wil bedrijven die discrimineren tijdens werving, selectie of op de werkvloer bestraffen en de overheid als voorbeeld laten fungeren met onder andere ‘blinde’ sollicitaties. Hiermee willen ze gelijke kansen op de arbeidsmarkt afdwingen.
“D66 wil dat bedrijven die discrimineren bestraft worden. Dit geldt voor zowel discriminatie tijdens werving- en selectieprocedures, als ongelijke kansen op de werkvloer zelf.”
“De overheid geeft zelf het goede voorbeeld o.a. met ‘blinde’ sollicitaties en het creëren van meer (fysiek) toegankelijke werkplekken.”
Gelijke behandeling in het onderwijs
D66 wil stagediscriminatie uitbannen en gelijke toegang tot onderwijsvoorzieningen voor alle studenten, ongeacht opleidingsniveau. Ze eisen meldpunten voor stagediscriminatie en gelijke rechten voor mbo-, hbo- en wo-studenten.
“We accepteren geen stagediscriminatie en voeren daarom een geen-pardon beleid. Elke onderwijsinstelling krijgt een meldpunt voor stagediscriminatie.”
“Mbo-studenten krijgen dezelfde toegang tot studentenhuisvesting, dezelfde voordelen voor studenten en toegang tot sport, cultuur en verenigingen als hbo en wo-studenten.”
De SP positioneert zich expliciet als partij die discriminatie in alle vormen bestrijdt en veroordeelt, zowel door de overheid als in de samenleving. Ze pleiten voor strengere handhaving, uitbreiding van discriminatiegronden in de wet, en concrete maatregelen tegen discriminerende bedrijven en overheidspraktijken. Hun kernvisie is dat geen enkele partij of instantie mag discrimineren, en dat gelijke behandeling voor iedereen centraal moet staan.
Geen enkele partij mag discrimineren; discriminatie keihard aanpakken
De SP stelt dat discriminatie, door wie dan ook, onacceptabel is en dat de overheid en bedrijven streng moeten worden aangepakt als zij zich hieraan schuldig maken. Ze willen discriminatiegronden uitbreiden, gelijke behandeling wettelijk afdwingen, en overtreders straffen door bijvoorbeeld subsidies te ontnemen.
“We gaan tweedeling tegen en accepteren geen enkele vorm van discriminatie, door niemand. Discriminatie bestrijden we altijd en overal, op basis van klasse, kleur, gender, religie, seksuele voorkeur, leeftijd, woonplaats, beperking of wat ook.”
“De overheid behandelt mensen gelijk. Discriminatie op grond van op basis van klasse, kleur, gender, religie, seksuele voorkeur, leeftijd, beperking of wat dan ook pakken wij hard aan. Sociaaleconomische klasse wordt toegevoegd als discriminatiegrond in de Algemene wet gelijke behandeling en het Wetboek van Strafrecht.”
“Overheidshandelen valt voortaan onder de wetgeving die gelijke behandeling garandeert (Algemene wet gelijke behandeling). Dat betekent dat mensen voortaan terechtkunnen bij het College voor de Rechten van de Mens als zij gediscrimineerd worden door de overheid.”
“We benoemen en veroordelen bedrijven die aantoonbaar discrimineren. Zij verliezen bovendien subsidies en komen niet meer in aanmerking voor overheidsopdrachten.”
Specifieke groepen beschermen tegen discriminatie
De SP benoemt expliciet de bescherming van groepen die vaak slachtoffer zijn van discriminatie, zoals woonwagenbewoners, mensen met een beperking, en arbeidsmigranten. Ze willen concrete maatregelen om deze groepen gelijke kansen en bescherming te bieden.
“Stop de discriminatie van woonwagenbewoners.”
“Mensen met een beperking moeten volledig mee kunnen doen in de samenleving. Daarom moet er bij alle nieuwe wetten en regels gekeken worden of ze in lijn zijn met het VN verdrag inzake de rechten van personen met een handicap.”
“Er komen strikte taaleisen voor arbeidsmigranten die in potentieel gevaarlijke sectoren werken, zoals de bouw.”
Overheid en algoritmes mogen niet discrimineren
De SP waarschuwt voor discriminatie door overheidsbeleid en het gebruik van algoritmes, en wil dat risicoprofilering en AI niet tot discriminatie leiden.
“Stop digitale discriminatie vanuit de overheid. Risicoprofilering en AI mogen niet leiden tot discriminatie.”
NSC profileert zich als een partij die discriminatie principieel afwijst en het verbod daarop wil versterken, ook richting de overheid. Tegelijkertijd stelt NSC voor om migratie, arbeidsmigratie en de rechten van bepaalde groepen (zoals statushouders en arbeidsmigranten) strenger te reguleren, wat kan leiden tot onderscheid op basis van herkomst of verblijfsstatus. De partij benadrukt gelijke behandeling, maar maakt uitzonderingen in beleid voor migranten en statushouders.
Discriminatie door de overheid expliciet verbieden
NSC wil dat het discriminatieverbod uit artikel 1 van de Grondwet ook volledig geldt voor de overheid, zodat burgers de overheid kunnen aanspreken op discriminatie. Dit standpunt is bedoeld om institutionele discriminatie tegen te gaan en de rechtspositie van burgers te versterken.
“Artikel 1 van de Grondwet verbiedt discriminatie. Het leidt tot diep persoonlijk leed en het ontwricht de samenleving. De uitzondering dat eenzijdig overheidshandelen niet onder de wetgeving over gelijke behandeling valt, heffen we daarom op. Ook de overheid moet aangesproken kunnen worden bij discriminatie.”
Strengere regels en beperkingen voor migranten en statushouders
NSC stelt voor om rechten en voorzieningen voor migranten, arbeidsmigranten, statushouders en asielzoekers te beperken of te versoberen. Dit leidt tot onderscheid op basis van verblijfsstatus of herkomst, wat in de praktijk kan neerkomen op indirecte discriminatie, ondanks het formele beroep op gelijke behandeling.
“We voeren een eerlijk en realistisch ingroeistelsel in voor sociale zekerheid en AOW om te voorkomen dat Nederlandse sociale voorzieningen een magneet vormen. Niet iedere student of tijdelijke arbeidsmigrant hoeft AOW op te bouwen.”
“We stellen strikte eisen aan de arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden en huisvesting van arbeidsmigranten.”
“Voor de andere categorie vreemdelingen, die de status van vluchteling hebben, is het recht om familieleden te laten nareizen beperkt tot het kerngezin, met eigen minderjarige kinderen van één gehuwde partner van de aanvrager. We willen de handhaving hierop versterken.”
“Het is onrechtvaardig als statushouders voorrang krijgen op sociale huurwoningen terwijl de wachttijden voor andere woningzoekenden oplopen. Daarom stellen we een verbod op voorrang van statushouders in bij toewijzing van een sociale huurwoning.”
“De instroom van kennismigranten (expats) voor bedrijven wordt beperkt tot specialisten die kennis en expertise hebben die onvoldoende in Nederland aanwezig is. We versoberen de regelingen die kennismigranten fiscaal bevoordelen en de woningmarkt verstoren.”
Actief bestrijden van discriminatie op grond van ras, godsdienst, geslacht en seksuele diversiteit
NSC benadrukt het belang van het discriminatieverbod en zet zich expliciet in voor de acceptatie van LHBTI’ers en het bestrijden van alle vormen van discriminatie. Dit standpunt is gericht op het beschermen van minderheden en het bevorderen van gelijke behandeling.
“Het verbod op discriminatie (art. 1 van de Grondwet) is de basis van de democratische rechtsstaat en een waarborg voor menselijke waardigheid. Dit verbod heeft betrekking op ras, godsdienst en geslacht, maar ook op seksuele diversiteit. We bestrijden alle vormen van discriminatie en zetten ons in voor een volwaardige acceptatie van LHBTI’ers in de samenleving.”
De ChristenUnie profileert zich expliciet als een partij die zich verzet tegen discriminatie en racisme, en benadrukt het belang van menselijke waardigheid en gelijkwaardigheid voor iedereen. In hun programma pleiten ze voor het aanscherpen van wet- en regelgeving tegen discriminatie, het actief bestrijden van antisemitisme, en het stimuleren van initiatieven die samenleven in verscheidenheid bevorderen. De partij noemt geen voorstellen die groepen structureel uitsluiten of discrimineren, maar kiest juist voor inclusiviteit en bescherming van minderheden.
Wetgeving tegen discriminatie en racisme aanscherpen
De ChristenUnie wil dat de overheid actief optreedt tegen alle vormen van discriminatie en racisme, en pleit voor het verder aanscherpen van relevante wet- en regelgeving. Dit standpunt is gebaseerd op het uitgangspunt dat ieder mens gelijkwaardig is en in menselijke waardigheid deelt, ongeacht achtergrond of overtuiging.
“De ChristenUnie stelt zich daarom teweer tegen het kwaad van racisme, antisemitisme en discriminatie op basis van levensovertuiging, geslacht, handicap of op welke grond dan ook.”
“Daarom staat de ChristenUnie voor een overheid die initiatieven stimuleert die het samenleven in verscheidenheid bevorderen en scherpen we wet- en regelgeving om racisme en discriminatie tegen te gaan verder aan.”
Hard optreden tegen antisemitisme
De partij benoemt specifiek antisemitisme als een ernstig probleem en zet in op streng beleid, monitoring en ondersteuning van Joodse instellingen. Dit is een concreet uitgewerkt onderdeel van hun bredere antidiscriminatiebeleid.
Geen kiesdrempel of districtenstelsel: bescherming van minderheden
De ChristenUnie verzet zich tegen het invoeren van een kiesdrempel of districtenstelsel, omdat dit de politieke vertegenwoordiging van minderheden zou beperken. Dit standpunt is direct gericht op het voorkomen van institutionele discriminatie binnen het politieke systeem.
“Een kiesdrempel en districtenstelsel zorgen er bovendien voor dat het moeilijker wordt voor kleinere groepen in de samenleving om een eigen politieke inbreng te hebben. Wij geloven dat je de kracht van een samenleving kunt afmeten aan de ruimte die meerderheden geven aan minderheden.”
Toetsing van wetten aan de grondwet mogelijk maken
De ChristenUnie wil dat rechters wetten aan de grondwet kunnen toetsen, zodat discriminerende wetgeving kan worden tegengehouden. Dit versterkt de rechtsbescherming tegen discriminatie.
“Het verbod op constitutionele toetsing wordt afgeschaft zodat rechters wetten ook aan de grondwet kunnen toetsen.”
BIJ1 stelt dat discriminatie diepgeworteld is in de Nederlandse samenleving en politiek, en noemt expliciet dat extreemrechtse partijen zoals die van Wilders mensen verdelen op basis van uiterlijk. Het programma pleit voor actief antiracistisch beleid, het opheffen van discriminerende verboden (zoals het niqab-verbod), en het bestrijden van racisme en discriminatie in alle sectoren. BIJ1 positioneert zichzelf als partij die structureel optreedt tegen discriminatie, en noemt andere partijen die racistische systemen in stand houden of versterken.
Extreemrechtse partijen verdelen en discrimineren
BIJ1 benoemt expliciet dat extreemrechtse politici, met name Wilders, mensen verdelen op basis van uiterlijk en zo bijdragen aan een discriminerend systeem. Dit wordt als kernprobleem gezien dat BIJ1 wil bestrijden.
“Extreemrechtse politici als Wilders verdelen ons op basis van hoe we eruitzien, voor hun eigen gewin. BIJ1 strijdt vanaf dag één tegen dit racistische systeem.”
Opheffen van discriminerende verboden en wetten
BIJ1 stelt dat bestaande wetten en verboden, zoals het niqab-verbod en het hoofddoekverbod bij de rechterlijke macht en politie, discriminerend zijn en direct moeten worden opgeheven. Hiermee wordt impliciet gesteld dat partijen die deze verboden steunen of invoerden, discrimineren.
“Het gedeeltelijke verbod op gezichtsbedekkende kleding (in de volksmond 'niqab-verbod') heffen we direct op. Ook het verbod op een hoofddoek dragen voor rechters, griffiers en bij de politie heffen we op.”
Racisme en discriminatie in beleid en instituties
BIJ1 stelt dat racisme en discriminatie structureel aanwezig zijn in overheid, onderwijs, zorg, arbeidsmarkt en woningmarkt, en dat bestaande partijen te weinig doen of zelfs beleid voeren dat discriminatie in stand houdt. BIJ1 wil actief antiracistisch beleid en noemt het gebruik van een laag aantal meldingen als excuus om niet te handelen als problematisch.
“Bereidheid om meldingen van discriminatie te maken is laag onder achtergestelde groepen. Het aantal meldingen is daarom niet meer leidend in het vaststellen van de schaal van het racisme in de maatschappij. Ook stoppen we met een laag aantal meldingen als excuus gebruiken om geen actie te ondernemen.”
Zwaardere straffen en verbod op racistische organisaties
BIJ1 wil racistische organisaties verbieden en zwaardere straffen voor haatmisdrijven, waarmee ze impliciet stellen dat partijen die dit niet doen, discriminatie onvoldoende bestrijden.
DENK stelt dat discriminatie in Nederland structureel voorkomt, ook bij politieke partijen, en noemt expliciet het huidige "extreemrechtse kabinet" en partijen die deze regering mogelijk maakten als discriminerend. DENK pleit voor harde maatregelen tegen discriminatie, waaronder naming & shaming, strengere straffen, en institutionele hervormingen. Hun kernvisie is dat Nederland van iedereen is en dat elke vorm van discriminatie, ook door politieke partijen, actief bestreden moet worden.
Extreemrechtse partijen en kabinet als discriminerend benoemd
DENK stelt expliciet dat het huidige kabinet en de partijen die deze regering mogelijk maakten, discrimineren en racistische denkbeelden normaliseren. Dit wordt als een direct politiek probleem benoemd, waarbij DENK zichzelf positioneert als tegenkracht tegen deze partijen.
“Discriminatie is met de komst van het extreemrechtse kabinet Schoof doorgedrongen tot in de regering zelf. De politieke partijen die deze regering mogelijk hebben gemaakt hebben een gevaarlijke weg geopend van de normalisatie van het fascistische gedachtegoed van Wilders. Er traden mensen met racistische denkbeelden toe tot de regering. Er werden verschrikkelijke uitspraken gedaan over Nederlandse moslims. Er zijn plannen doorgevoerd die de rechten van minderheden bedreigen.”
“Het gevaar van extreemrechts is nog nooit zo concreet geweest. DENK is harder nodig dan ooit. DENK is dé verzekeringspolis voor de bescherming van jouw rechten. De bestrijding van discriminatie en de strijd tegen extreemrechts is waarom wij zijn opgericht.”
Naming & shaming en racismeregister voor discriminerende organisaties en personen
DENK wil bedrijven, organisaties en personen die onherroepelijk veroordeeld zijn voor discriminatie publiekelijk maken en beperken in hun mogelijkheden, als harde maatregel tegen discriminatie, ook als signaal naar politieke partijen.
“Naming and shaming. Bedrijven en organisaties die onherroepelijk veroordeeld zijn voor discriminatie worden publiekelijk aan de schandpaal genageld.”
“Een Racismeregister. Personen die onherroepelijk veroordeeld zijn voor racistische of discriminerende daden komen in een register en mogen vijf jaar lang niet in overheidsdienst treden.”
Antifascisme expliciet in de Grondwet opnemen
DENK wil dat antifascisme en het afwijzen van extreemrechtse politiek grondwettelijk wordt vastgelegd, waarmee politieke partijen die discrimineren expliciet worden uitgesloten van legitimiteit.
“Antifascisme in de Grondwet. Nooit meer is nu: in de Grondwet wordt expliciet opgenomen dat Nederland het fascisme en extreemrechtse politiek afwijst en kiest voor een pluriforme rechtsstaat waarin iedereen gelijkwaardig is.”