Verkiezingsprogramma's 2025 overwater
De Partij voor de Dieren beschouwt schoon en voldoende water als essentieel voor mens, dier en natuur, en waarschuwt voor een dreigende watercrisis door vervuiling, overmatig gebruik en verdroging. Hun belangrijkste voorstellen zijn het prioriteren van natuur en drinkwater boven landbouw en industrie, het fors terugdringen van vervuiling en waterverbruik door grootverbruikers, en het democratiseren van waterschapsbesturen. De partij pleit voor radicale maatregelen om waterkwaliteit te herstellen en waterbronnen te beschermen, met duidelijke lasten voor vervuilers.
Natuur en drinkwater krijgen absolute prioriteit
PvdD stelt dat natuur en drinkwater altijd voorrang moeten krijgen boven landbouw en industrie bij de verdeling en bescherming van water. Dit is noodzakelijk vanwege de slechte waterkwaliteit, dreigende tekorten en de impact op biodiversiteit en volksgezondheid.
“De Partij voor de Dieren wil dat bij de verdeling van water de prioriteit ligt bij maximale bescherming en behoud van natuur en drinkwaterbronnen.”
“Bij ernstige droogte wordt de verdeling van het water zo georganiseerd dat natuur prioriteit krijgt boven landbouw en natuurinclusieve, biologische voedselteelten boven gangbare. Drinkwater krijgt altijd prioriteit, sierteelt nooit.”
“Het gebruik van grondwater is niet langer een vanzelfsprekend recht. Alle grondwateronttrekkingen worden vergunningsplichtig, waarbij natuur en drinkwater prioriteit krijgen.”
Vervuilers betalen en waterverbruik industrie/landbouw fors omlaag
De partij wil dat de kosten van waterzuivering en schaarste niet langer op burgers worden afgewenteld, maar op de grootste vervuilers en verbruikers. Industrie en landbouw moeten hun watergebruik met minimaal 20% terugdringen en krijgen hogere belastingen bij grootverbruik.
“Nu draaien vooral burgers op voor de stijgende kosten van waterzuivering. Dat moet anders: vervuilers moeten gaan betalen.”
“Ook grootverbruikers, zoals industrie en landbouw, dringen hun drinkwatergebruik met 20% terug.”
“Grote bedrijven moeten meer gaan betalen voor drinkwater. De leveringsplicht voor nieuw te vestigen (niet cruciale) bedrijven vervalt.”
“De vrijstelling van de leidingwaterbelasting bij gebruik van meer dan 300 kubieke meter vervalt. In plaats daarvan komt er een progressieve waterbelasting zodat industriële grootverbruikers, zoals de chemische en de voedingsindustrie, de rekening krijgen voor hun hoge waterverbruik.”
Strenge maatregelen voor waterkwaliteit en tegen vervuiling
PvdD pleit voor radicale maatregelen om de waterkwaliteit te herstellen, waaronder het stoppen van intensieve bemesting, gifgebruik en lozingen, en het halen van Europese waternormen. Alle lozingsvergunningen worden herzien en de landbouw moet gifvrij worden.
“We zorgen voor echt schoon en voldoende water in Nederland. Er komen extra maatregelen om de Kaderrichtlijn Water nog in 2026 te halen.”
“De intensieve bemesting van landbouwgrond wordt gestopt door een radicale krimp van het aantal dieren in stallen.”
“Alle bestaande lozingsvergunningen worden doorgelicht en getoetst of ze voldoen aan de actuele (Europese) regelgeving.”
“De land- en tuinbouw worden gifvrij. De controle op en handhaving van het gebruik van landbouwgif wordt geïntensiveerd.”
Waterschappen worden volledig democratisch
De partij wil de invloed van sectorale belangen in waterschapsbesturen beëindigen door de geborgde zetels voor boeren en beheerders af te schaffen, zodat waterschappen echt democratisch worden.
“De geborgde zetels in de waterschapsbesturen, die nu nog gereserveerd zijn voor boeren en beheerorganisaties, worden afgeschaft, zodat waterschappen een daadwerkelijk democratische zetelverdeling krijgen.”
Natuurlijk waterpeil en vasthouden van water voor natuurherstel
PvdD wil af van het kunstmatig laag houden van waterpeilen voor landbouw en pleit voor een natuurlijker waterbeheer, zodat natuurgebieden kunnen herstellen en water beter wordt vastgehouden.
“Grondwaterstanden kunnen bovendien niet langer structureel te laag worden gehouden voor de landbouw, omdat dit leidt tot verdroging van de natuur.”
“Een zo natuurlijk mogelijk waterpeil wordt leidend bij beslissingen over de gebruiksfunctie. Grondwaterstanden worden niet langer kunstmatig verlaagd ten gunste van de landbouw.”
“De bodem krijgt weer water. Water wordt niet langer versneld afgevoerd, maar juist opgevangen voor droge periodes. Er wordt een grondwaterpeil aangehouden dat de ecologie ten goede komt.”
De SGP ziet water als een cruciale factor voor de leefbaarheid, veiligheid en economie van Nederland, met nadruk op bescherming tegen wateroverlast, het vasthouden van zoetwater en het verbeteren van waterkwaliteit. De partij pleit voor meer investeringen in waterveiligheid, zoetwatervoorziening, waterbuffering en een strengere aanpak van watervervuiling. Waterschappen behouden volgens de SGP een centrale rol, en er wordt ingezet op innovatie en samenwerking om de uitdagingen rond waterbeheer aan te pakken.
Investeren in waterveiligheid en zoetwatervoorziening
De SGP benadrukt het belang van voldoende zoetwater en bescherming tegen overstromingen, zeker in het licht van klimaatverandering. Ze willen meer investeren in dijken, waterbuffering en het vasthouden van zoetwater, met een centrale rol voor waterschappen en samenwerking tussen overheden.
“De SGP zet in op het beter vasthouden van zoet water en voortvarende uitvoering van het hoogwaterbeschermingsprogramma. Hier is voldoende budget voor nodig. Onze waterschappen spelen daarbij een cruciale rol. Dat moet zo blijven.”
“Provincies en gemeenten worden in staat gesteld te investeren in waterbuffering, om wateroverlast te voorkomen (in dorpen en steden) en voor de zoetwatervoorziening (in het landelijk gebied).”
“Het Rijk investeert mee in verbetering van de zoetwatervoorziening voor landbouwgebieden die kampen met verzilting.”
“Bij dijkversterking en andere waterbouwprojecten wordt teveel geld uitgegeven aan procedures in plaats van de bouw zelf. Er komt een programmatische aanpak voor standaardisatie en project-overstijgende samenwerking, zodat bedrijven van profiteren. Die mag niet ondermijnd worden.”
“Ondertussen is ruimte nodig voor energievoorziening, waterveiligheid en Defensie.”
Verbeteren van waterkwaliteit en aanpak van vervuiling
De SGP vindt het verbeteren van de waterkwaliteit een blijvende opgave, met aandacht voor het tegengaan van chemische vervuiling (zoals PFAS) en het versterken van toezicht en handhaving. Waterschappen krijgen een grotere rol in het toezicht op lozingen.
“De kwaliteit van lucht en water gaat langzaam vooruit. Tegelijkertijd blijken nieuwe chemische stoffen, als PFAS, voor grotere problemen te zorgen dan gedacht. Hoe schoner onze leefomgeving, hoe beter voor planten, dieren en mensen. Verbetering van de kwaliteit van lucht, bodem en water is daarom een blijvende opgave.”
“Het toezicht op indirecte lozingen van bedrijven op het oppervlaktewater gaat van de gemeenten naar de waterschappen. Die kunnen sneller en adequater ingrijpen.”
“Gebruik van schadelijke PFAS door de industrie wordt verboden.”
“Toepassing van PFAS in anti-aanbaklagen, regenjassen en vele andere materialen leidt tot wijdverspreide belasting van bodem en water met deze schadelijke stoffen.”
Stimuleren van efficiënt watergebruik en innovatie
De SGP wil bedrijven stimuleren om zuiniger om te gaan met drinkwater en meer gebruik te maken van gezuiverd afvalwater. Ook wordt ingezet op innovatie in waterzuivering en het schrappen van belastingplafonds om gedragsverandering te bevorderen.
“Als het plafond in de belasting op leidingwater geschrapt wordt en deze heffing beperkt wordt tot zuiver leidingwater, worden bedrijven gestimuleerd gebruik van drinkwater te beperken en meer gezuiverd afvalwater te gebruiken.”
“Het Rijk steunt inzet op een vierde zuiveringstrap bij afvalwater ten behoeve van gebruik in onder meer de land- en tuinbouw.”
Investeren in vaarwegen en binnenvaart
De SGP onderstreept het belang van water als transportinfrastructuur en wil investeren in onderhoud en stimulering van de binnenvaart, inclusief aanpassingen aan sluizen en havens.
“Goede logistiek over weg, spoor én water is onontbeerlijk voor handel en bedrijvigheid.”
“Het Rijk investeert meer in het vaarwegennet. Achterstallig onderhoud bij sluizen en bruggen wordt aangepakt, evenals capaciteitsknelpunten, zoals bij de Volkeraksluizen.”
“De Rijksoverheid komt samen met provincies en gemeenten met een plan om goederenvervoer via de binnenvaart te stimuleren door betere benutting van vaarwegen en binnenhavens.”
BBB ziet waterbeheer als een fundamenteel recht en essentieel voor veiligheid, voedselzekerheid en economische stabiliteit. De partij pleit voor robuust, regionaal afgestemd beleid gericht op waterzekerheid, het vasthouden van zoetwater, verbetering van waterkwaliteit op basis van ecologie, en samenwerking met boeren, waterschappen en gemeenten. Concreet wil BBB inzetten op waterberging, zoetwaterbuffers, regionale afstemming, en praktische, uitvoerbare normen voor waterkwaliteit.
Waterzekerheid als fundamenteel recht
BBB beschouwt waterzekerheid als een basisvoorwaarde voor veiligheid, voedselvoorziening en economie. Waterbeheer moet niet de sluitpost zijn, maar het fundament van beleid, met nadruk op bescherming tegen overstromingen en droogte.
“Waterzekerheid is een fundamenteel recht en een randvoorwaarde voor voedselzekerheid en economische stabiliteit.”
“Waterbeheer niet als sluitpost, maar als fundament voor onze veiligheid, voedselvoorziening en leefomgeving.”
“Zoals we kernachtig zeggen: droge voeten in natte tijden, natte voeten in droge tijden.”
Bevorderen van waterberging en sponswerking
BBB wil waterberging stimuleren om water na zware regenval op te vangen en droogte te voorkomen, onder meer door vergroting van de sponswerking van de bodem en multifunctioneel ruimtegebruik.
“Voor opvang van water na zware regenval is voldoende waterberging nodig.”
“Een juiste opname van (regen)water, doen we doormiddel van het vergroten van de sponswerking van de bodem, hierdoor kan iedere functie (bebouwd en onbebouwd) een bijdrage leveren om voldoende zoetwater vast te houden en te infiltreren in de bodem.”
Versterken van zoetwaterbuffers en regionale afstemming
BBB wil meer aandacht voor het vasthouden van zoetwater, het vergroten van regionale buffers, en betere afstemming tussen regio’s en Europese landen om verzilting en droogte tegen te gaan.
“We zullen moeten inzetten op stuwen en sluizen om de waterafvoer beter te kunnen controleren. Zeeland heeft een zoetwaterbuffer nodig zodat kostbaar zoet water kan worden vastgehouden in plaats van dat het de zoute Scheldes in stroomt.”
“Dit vraagt om een duidelijke verdeling van het water richting onze zoetwaterbekkens zoals het IJsselmeer en het Markermeer, en vergroting van de buffers.”
“Om de hoeveelheid zoet water in onze rivieren op peil te houden voor een leefbaar Nederland, dienen er afspraken te worden gemaakt in Europa die de verdeling van water organiseren.”
Waterkwaliteit meten aan ecologie, niet alleen modellen
BBB wil dat waterkwaliteit wordt beoordeeld op basis van ecologische parameters zoals planten- en visstand, en niet alleen op modelmatige cijfers. De Kaderrichtlijn Water moet uitvoerbaar en gelijk aan buurlanden worden toegepast.
“Een goede waterkwaliteit meten wij af aan een goede plantengroei, goede visstand en dus een goede ecologie. Cijfers op papier ontleend aan de modellenwerkelijkheid zijn niet leidend.”
“De Kaderrichtlijn Water (KRW) moet in Nederland gelijk aan de buurlanden worden toegepast, met uitvoerbare en haalbare normen.”
Samenwerking met boeren, waterschappen en gemeenten
BBB benadrukt het belang van samenwerking met boeren, waterschappen en gemeenten voor effectief waterbeheer en praktische oplossingen.
GroenLinks-PvdA ziet water als een cruciale basis voor natuur, gezondheid en leefbaarheid, en wil waterkwaliteit, beschikbaarheid en veiligheid structureel verbeteren. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals strengere regels voor lozingen, het verplichten van water- en bodemplannen, het vergunningsplichtig maken van grondwateronttrekking, en het sturen op bodem en water bij ruimtelijke inrichting. Ook wordt ingezet op drinkwaterbesparing, het stoppen van PFAS-lozingen, en volledige democratisering van het waterschapsbestuur.
Strengere bescherming van waterkwaliteit en drinkwater
GroenLinks-PvdA wil de waterkwaliteit verbeteren tot Europese normen, lozingen van giftige stoffen en PFAS verbieden, en drinkwaterbronnen beter beschermen. Dit is nodig omdat Nederland nu de slechtste waterkwaliteit van Europa heeft en de drinkwatervoorziening onder druk staat door droogte en vervuiling.
“Samen met de waterschappen en agrarische- en natuurorganisaties verbeteren we ons water zodat het voldoet aan Europese normen. Om dit te bereiken zetten we in op duurzame land- en tuinbouw en verplichten we het opstellen van een water- en bodemplan.”
“Voor bedrijven scherpen we de regels voor de lozing van giftige stoffen aan en verbieden niet-toetsbare stoffen.”
“Nederland heeft de slechtste waterkwaliteit van Europa door lozing van giftige stoffen door de industrie en door de intensieve land- en tuinbouw.”
“PFAS bedreigen onze voedselveiligheid en onze drinkwatervoorzieningen. Daarom komt er een lozingsverbod voor PFAS en een verbod op niet-essentiële producten die PFAS bevatten.”
“De natuur geeft ons drinkwater, gezond en goed voedsel van vruchtbare bodems en schone lucht. Maar door kortetermijnwinsten te verkiezen boven zorg voor ons drinkwater, landschap, onze bodem en luchtkwaliteit staan de natuur en onze gezondheid onder druk.”
Water en bodem sturend bij ruimtelijke inrichting
De partij wil dat bodem en water leidend worden bij de inrichting van het landschap, met meer ruimte voor waterberging, infiltratie en drinkwatervoorzieningen. Dit is bedoeld om droogte, drinkwatertekorten en bodemdaling tegen te gaan.
“We maken daarom bodem en water sturend bij de inrichting van ons landschap en houden water langer vast.”
“Er komt meer ruimte voor waterberging, infiltratie en drinkwatervoorzieningen.”
“We passen het uitgangspunt ‘functie volgt peil’ toe. Dat betekent dat we het waterpeil kiezen dat past bij het bodem- en watersysteem van een gebied.”
“Steden en dorpen houden we leefbaar door te investeren in schaduwrijke bomen, dijkbescherming, groene daken en wateropvang. Er komt meer ruimte voor rivieren en waterberging.”
Vergunningsplicht voor grondwateronttrekking
Om de beschikbaarheid van grondwater te beschermen, wil GroenLinks-PvdA alle vormen van grondwateronttrekking door bedrijven, boeren en burgers vergunningsplichtig maken en stoppen met vergunningen voor onbepaalde tijd.
“Alle vormen van onttrekking van grondwater door bedrijven, boeren en burgers worden vergunningsplichtig en we stoppen stapsgewijs met vergunningen voor onbepaalde tijd.”
Drinkwaterbesparing en principe 'de gebruiker betaalt'
De partij wil actief inzetten op drinkwaterbesparing en het principe hanteren dat de gebruiker betaalt voor drinkwater, om verspilling tegen te gaan en de voorziening veilig te stellen.
“We maken werk van drinkwaterbesparing en we blijven uitgaan van het principe de gebruiker betaalt.”
Volledige democratisering van het waterschapsbestuur
GroenLinks-PvdA wil het waterschapsbestuur volledig democratiseren, zodat alle zetels via verkiezingen door burgers worden gekozen.
“We zetten in op volledige democratisering van het waterschap. Dat betekent dat alle zetels voortaan via verkiezingen door burgers worden gekozen.”
Volt ziet water als een cruciale factor voor klimaatadaptatie, volksgezondheid en natuurbehoud, en pleit voor strengere normen, circulair watergebruik en grensoverschrijdende samenwerking. Hun belangrijkste voorstellen zijn het Deltaplan Waterland voor waterveiligheid en -kwaliteit, strengere vergunningen op basis van WHO-normen, stimulering van waterhergebruik en opslag, en het aanpakken van vervuiling zoals PFAS. De partij wil structurele, langetermijnoplossingen die gezondheid, natuur en economie in balans brengen.
Nationaal Deltaplan Waterland voor waterveiligheid en -kwaliteit
Volt wil een samenhangend, langetermijnbeleid voor waterbeheer, gericht op klimaatadaptatie, waterveiligheid en het waarborgen van voldoende en schoon drinkwater. Dit plan omvat innovatie, strengere vergunningen en het centraal stellen van volksgezondheid.
“Om dit tekort tegen te gaan komt er een nationaal Deltaplan Waterland. Hiermee investeren we onder andere in slimme technieken en nieuwe oplossingen om water te zuiveren. En we zorgen dat het schoon en gezond blijft.”
“Met de Waterkalender maken we van klimaatadaptatie een systeemkeuze. Waterveiligheid, klimaatadaptatie en zoetwatervoorziening vragen om langetermijnbeleid.”
“Als onderdeel van het Deltaplan Waterland wil Volt breed investeren in een innovatie-ecosysteem waar ook filtratie van PFAS en andere schadelijke stoffen deel van uitmaakt.”
Strengere vergunningen en WHO-normen voor waterkwaliteit
Volt wil dat vergunningen voor wateronttrekking en -lozing alleen nog worden afgegeven als ze voldoen aan de strengere WHO-normen, en dat deze transparant en controleerbaar zijn. Volksgezondheid staat hierbij centraal.
“We zorgen voor een strengere vergunningsverplichting voor alle onttrekkingen en lozingen in water die voldoet aan WHO-normen.”
“Vergunningen worden nu uitgegeven terwijl ze niet voldoen aan de WHO-standaarden. Volt wil dat bedrijven zich houden aan de WHO-standaarden en wil dus alleen nog vergunningen uitgeven die voldoen aan de WHO-standaarden.”
“We maken volksgezondheid de eerste prioriteit bij het stellen van grenzen aan vervuilende, schadelijke stoffen. Daarom herzien we het vergunningenstelsel op het gebied van water-, lucht- en bodemkwaliteit.”
Circulair watersysteem en grootschalige wateropslag
Volt streeft naar een circulair watersysteem waarin (drink)water zoveel mogelijk wordt hergebruikt en regenwater wordt opgevangen en opgeslagen, om zoetwatertekorten te voorkomen en klimaatadaptatie te bevorderen.
“Volt streeft naar een circulair watersysteem. We willen (drink-)water zoveel mogelijk gaan hergebruiken en inzetten op de opvang en het gebruik van regenwater in de bebouwde omgeving.”
“Volt zet in op het behoud van zoetwater door regenwater op grote schaal op te slaan in plaats van weg te pompen naar zee.”
“We stimuleren grootgebruikers van water om zuiniger om te gaan met water, door de belasting op het verbruik van leidingwater te verhogen.”
Grensoverschrijdende samenwerking en aanpak van vervuiling
Volt wil internationale afspraken over waterverdeling en het tegengaan van vervuiling, met name PFAS, in grensoverschrijdende wateren zoals de Rijn en Maas.
“Volt wil harde afspraken maken met hoger gelegen Europese landen als Zwitserland en Duitsland over de opslag, distributie en eerlijke verdeling van smeltwater.”
“We verbieden vervuilende en giftige PFAS in de EU. Volt wil dat de regering met andere lidstaten aan principeafspraken werkt over het verbod op en de gevolgen van de bestaande ophoping van PFAS in onze gedeelde wateren. Bijvoorbeeld met Duitsland over de PFAS-ophoping in de Rijn en de Maas.”
“We zetten in op een grensoverstijgende aanpak om onze wateren te beschermen en schoner te maken.”
Het CDA ziet water als een cruciaal thema voor klimaatadaptatie, landbouw, drinkwatervoorziening en natuur. De partij zet in op innovatie, samenwerking en gebiedsgerichte maatregelen om waterkwaliteit, -beschikbaarheid en -veiligheid te waarborgen. Belangrijke voorstellen zijn een nationale drinkwaterstrategie, investeringen in waterbeheer en kennis, en strengere aanpak van watervervuiling.
Investeren in innovatie en samenwerking voor klimaatadaptatie
Het CDA wil de waterproblematiek aanpakken door innovatie en samenwerking tussen boeren, waterschappen, wetenschap en overheid te stimuleren. Dit moet leiden tot klimaatweerbare gewassen, betere zoetwateropslag en kennisontwikkeling waarmee Nederland internationaal toonaangevend blijft.
“We stimuleren kennisprogramma’s op verzilting en verdroging door boeren en waterschappen te laten samenwerken met wetenschap, bedrijven en overheid. Zo creëren we klimaatweerbare gewassen die in een verzilte bodem kunnen worden geteeld en zoet water beschikbaar houden.”
“De inzet op innovatie moet ruimte en oplossingen bieden in de waterproblematiek. Met deze kennis is Nederland toonaangevend voor de rest van Europa en de wereld. We investeren in de kennisinstituten die hiermee bezig zijn.”
Nationale drinkwaterstrategie en hergebruik
Het CDA pleit voor een nationale drinkwaterstrategie die keuzes maakt over de beschikbaarheid van drinkwater, inzet op hergebruik van restwater en innovatieve methoden zoals ontzilting.
“Er komt een nationale drinkwaterstrategie waarin keuzes over de beschikbaarheid van drinkwater voor gebruikers worden gemaakt. Restwater wordt waar mogelijk hergebruikt. Daarbij maken we ook gebruik van innovatieve methoden zoals ontzilten.”
Robuust waterbeheer en bescherming tegen droogte en overstromingen
De partij kiest voor een robuust waterbeheer met gebiedsgerichte maatregelen door waterschappen, uitvoering van het Deltaprogramma en bescherming tegen zowel droogte als wateroverlast.
“Het CDA kiest voor een robuust waterbeheer waarin waterschappen met op de situatie gerichte maatregelen de balans bewaken tussen water vasthouden, bergen en afvoeren. Zo beschermen we ons land tegen zowel droogte als wateroverlast, en houden we ons watersysteem klimaatbestendig.”
“We voeren het Deltaprogramma uit. Primaire waterkeringen voldoen uiterlijk in 2050 aan de nieuwste normen met extra aandacht voor risicogebieden voor overstromingen.”
Verbeteren van waterkwaliteit en aanpak van vervuiling
Het CDA wil de waterkwaliteit verbeteren door de Kaderrichtlijn Water gebiedsgericht en uitvoerbaar in te vullen, medicijnresten en drugsdumping aan te pakken, en vergunningen voor lozingen strikt te handhaven.
“We willen verbetering van de waterkwaliteit, waarin de Kaderrichtlijn Water richtinggevend is, maar de doelstellingen wel gebiedsgericht en uitvoerbaar worden ingevuld.”
“We pakken watervervuiling door medicijnresten aan. Producenten moeten bijdragen aan grote rioolwaterzuiveringsinstallaties waarin innovatieve technologie voor de verwijdering van medicijnresten wordt toegepast.”
“Schade aan waterkwaliteit door drugsdumping wordt harder bestraft.”
“Het CDA pakt watervervuiling aan bij de bron. Vergunningen voor lozingen worden geactualiseerd en strikt gehandhaafd.”
Stimuleren van vervoer over water
Het CDA ziet vervoer over water als essentieel voor duurzame logistiek en investeert in infrastructuur voor binnenvaart en zero-emissie-vervoer.
“We willen een sterke binnenvaart en duurzaam vervoer over water. Daarom investeren we in betrouwbare vaarwegen, sluizen en bruggen. En vervoer over water zetten we centraal in logistieke verduurzamingsplannen. We stimuleren zero-emissie-vervoer over water.”
“Goederenvervoer is van belang voor onze economie. Multimodaal goederenvervoer krijgt voorrang: we stimuleren vervoer over water en spoor voor ons toekomstig verdienvermogen.”
De SP ziet water als een fundamenteel recht en pleit voor bescherming van drinkwater tegen vervuiling en commerciële belangen. Ze willen strengere regulering van watergebruik, progressieve tarieven voor grootverbruikers, en investeren in schoon en eerlijk waterbeheer, met bijzondere aandacht voor hergebruik en publieke controle.
Drinkwater is een recht, geen verdienmodel
De SP beschouwt toegang tot schoon drinkwater als een basisrecht en verzet zich tegen afsluiting bij betalingsproblemen of commerciële exploitatie. Ze willen drinkwaterbronnen beschermen tegen vervuiling en commerciële concurrentie, en garanderen dat niemand wordt afgesloten van drinkwater.
“Wie zijn drinkwaterrekening niet kan betalen, mag niet worden afgesloten. Drinkwater is een recht.”
“Water is van levensbelang, geen verdienmodel. We beschermen drinkwaterbronnen tegen vervuiling en commerciële concurrentie. Geen lozingen van drugsafval, pesticiden of andere gifstoffen in bodem en water.”
Strengere regulering en eerlijker gebruik van water
De SP wil de kwaliteit van oppervlaktewater verbeteren door strengere handhaving van bestaande normen en het invoeren van een toxiciteitsbelasting. Ze pleiten voor progressieve tarieven voor industriële grootverbruikers en stimuleren hergebruik van water in gebouwen, om verspilling tegen te gaan en schaarste te voorkomen.
“De kwaliteit van Nederlandse oppervlaktewater behoort tot de slechtste van Europa. Daarom worden de bestaande normen streng gehandhaafd, het lozen van afvalwater wordt streng gereguleerd en er komt een toxiciteitsbelasting om vervuiling verder terug te dringen.”
“Omdat drinkwater schaarser wordt, komt er een progressief tarief voor industriële grootverbruikers. Zo wordt zuiniger en eerlijker met water omgegaan en blijft er voldoende beschikbaar voor mens en natuur.”
“We bevorderen actief dat grijs water en regenwater niet in het riool verdwijnen maar hergebruikt worden in de gebouwen, door regelgeving voor nieuwbouw en stimuleringsmaatregelen bij verbouwingen.”
Investeren in waterveiligheid en publieke controle
De SP wil voldoende financiering voor waterschappen om wettelijke taken uit te voeren en dijken te versterken tegen zeespiegelstijging. Ze benadrukken het belang van publieke regie over waterbeheer.
“Waterschappen krijgen voldoende financiering voor de uitvoering van hun wettelijke taken en voor het versterken en verhogen van de dijken ter voorbereiding op de zeespiegelstijging.”
Duurzaam vervoer over water stimuleren
De SP ziet vervoer over water als een kans voor verduurzaming van goederenvervoer en wil investeren in vaarwegen en schone scheepvaart.
“Vervoer over water helpt bij de verduurzaming van het vervoer van goederen, door deze effectief in te zetten ten opzichte van wegtransport. Dat leidt tot minder vrachtwagens, minder uitstoot en minder files. Daarom verbeteren we vaarwegen en verstrekken we subsidie voor elektrisch of op waterstof varen.”
Toegang tot natuur en zwemwater behouden
De SP wil natuur en zwemwater toegankelijk houden voor iedereen en verzet zich tegen commerciële belemmeringen.
“Ook zorgen we dat natuur toegankelijk blijft voor mensen, door slagbomen en toegangskaartjes voor natuur en (zwem)water te voorkomen.”
De ChristenUnie ziet water als een cruciaal onderdeel van het Nederlandse landschap en beleid, met nadruk op veiligheid, beschikbaarheid van schoon drinkwater en het vasthouden van water in tijden van droogte. Ze willen water en bodem leidend maken in ruimtelijke ordening, investeren in waterbuffers en strengere naleving van Europese waterkwaliteitsnormen. De partij pleit voor een omslag van water afvoeren naar water vasthouden, met concrete maatregelen voor drinkwaterbeschikbaarheid, natuur en klimaatbestendigheid.
Water en bodem leidend in ruimtelijke ordening
De ChristenUnie wil dat water en bodem sturend worden in alle ruimtelijke plannen en besluiten, om Nederland beter te beschermen tegen droogte, overstromingen en vervuiling. Dit betekent dat bij nieuwe vergunningen het waterbelang zwaarder moet wegen en dat de inrichting van het land wordt aangepast aan de natuurlijke waterhuishouding.
“Water en bodem worden sturend in het ruimtelijk beleid (en landgebruik) van Nederland: de structurerende keuzes uit de beleidsbrief Water en Bodem Sturend worden uitgevoerd. Bij nieuwe vergunningen moet het waterbelang dwingender doorwerken op ruimtelijke plannen en besluiten die invloed (kunnen) hebben op het watersysteem.”
“Tegelijkertijd kiezen we voor een ruimtelijke ordening waarin water en bodem sturend zijn. Zo gaan we verstandig om met de ruimte die we hebben en is er toekomst voor natuur, landbouw, wonen en energie.”
Drinkwaterbeschikbaarheid en waterbuffers vergroten
De partij maakt zich zorgen over de beschikbaarheid van drinkwater door droogte en wil daarom snel nieuwe waterwinpunten aanwijzen, het grondwaterpeil verhogen waar mogelijk, en meer natuurlijke waterbuffers aanleggen. Dit moet de drinkwatervoorziening, voedselproductie en natuur beschermen.
“Provincies geven prioriteit aan het aanwijzen van nieuwe waterwinpunten. Het watersysteem wordt opnieuw ingericht om in de winter water beter vast te houden. Het grondwaterpeil wordt waar het kan verhoogd. Er komen meer waterbuffers, door diepere en meanderende beken en het aanleggen van natuurlijke waterreservoirs.”
“Nederland heeft steeds vaker te maken met langere periodes van droogte. Dat heeft gevolgen voor de beschikbaarheid van water voor drinkwater, voedselvoorziening en natuur. Zoetwatervoorziening wordt daarom een voornamere pijler binnen het Deltafonds.”
Strenge naleving Europese waterkwaliteitsnormen
De ChristenUnie wil dat Nederland uiterlijk in 2027 voldoet aan de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW), met expliciete en bindende normen in wet- en regelgeving. Dit is nodig voor de chemische en ecologische kwaliteit van water en heeft gevolgen voor vergunningverlening en beleid op mest, gewasbescherming en geneesmiddelen.
“In 2027 moeten we voldoen aan de Europese kaderrichtlijn water (KRW). Op dit moment voldoet Nederland er nog niet aan. ... Er komt een snelle en geïntegreerde aanpak om de KRW-doelen te halen. ... De KRW-doelen en bijbehorende normen worden expliciet en bindend opgenomen in wet- en regelgeving en in besluitvorming op alle relevante beleidsterreinen.”
Omslag van water afvoeren naar water vasthouden
De partij erkent de historische focus op waterafvoer en dijkverhogingen, maar wil nu de nadruk leggen op het vasthouden van water om beter voorbereid te zijn op extreme neerslag, droogte en vervuiling.
“We moeten als land de omslag maken van kampioen water afvoeren, naar kampioen water vasthouden.”
“Na de watersnoodramp van 1953 lag de focus van het waterbeleid vooral op veiligheid. ... Nu staan we voor nieuwe uitdagingen: de bedreigingen van extreme neerslag, aanhoudende droogte en vervuiling.”
D66 ziet water als een essentiële publieke levensbehoefte die beter beschermd en duurzamer beheerd moet worden, gezien toenemende schaarste, vervuiling en klimaatverandering. De partij wil water een eerlijke prijs geven om verspilling tegen te gaan, de kwaliteit van oppervlakte- en drinkwater verbeteren, en water sturend maken in ruimtelijke ordening. D66 stelt harde normen voor waterkwaliteit en wil dat Nederland uiterlijk in 2027 voldoet aan de Europese Kaderrichtlijn Water.
Water krijgt een eerlijke prijs om verspilling te voorkomen
D66 wil dat watergebruik minder vanzelfsprekend en goedkoper is, zodat verspilling wordt ontmoedigd en zuinig gebruik wordt beloond. Dit is nodig omdat het huidige systeem leidt tot uitputting van waterbronnen, terwijl drinkwater steeds schaarser wordt.
“Door water ook een prijs te geven, maken we bewust gebruik vanzelfsprekender. Huishoudens die normaal water gebruiken, worden daardoor niet geraakt.”
“Water moet een eerlijke prijs krijgen. Water is een publieke levensbehoefte en moet ook zo behandeld worden. Maar zolang verspilling bijna gratis is en zuinig gebruik niet wordt beloond, blijven we het systeem uitputten.”
Strenge normen en bescherming voor schoon oppervlakte- en drinkwater
D66 stelt harde eisen aan de kwaliteit van water en wil vervuiling bij de bron aanpakken. De partij wil de deadline van de Kaderrichtlijn Water in 2027 als harde norm hanteren, lozingen en schadelijke stoffen terugdringen, en de bronnen van drinkwater beschermen.
“We verbeteren de kwaliteit van ons oppervlaktewater. De deadline van 2027 om te voldoen aan de Kaderrichtlijn Water is voor ons een harde norm. We pakken de vervuiling aan bij de bron. Dat betekent: minder lozingen door de industrie, minder mest en minder schadelijke bestrijdingsmiddelen.”
“We zorgen dat drinkwater schoon, bereikbaar en betaalbaar blijft. Dat begint bij maatregelen om de bronnen van ons drinkwater te beschermen. En bij ruimtelijke keuzes die schoon grondwater en oppervlaktewater veiligstellen.”
“D66 blijft gecommitteerd aan halvering van de stikstofuitstoot in 2030 en het halen van de waterkwaliteitsdoelstellingen uit de Kaderrichtlijn Water in 2027.”
Water sturend maken in ruimtelijke ordening
D66 wil dat water en bodem leidend zijn bij ruimtelijke keuzes, zoals waar gebouwd wordt en hoeveel vee wordt gehouden. Dit voorkomt toekomstige problemen door klimaatverandering en natuurverlies.
“Om te bepalen wat we waar doen, hanteren we het principe van ‘bodem en water sturend’. Dat betekent bijvoorbeeld dat we bouwen op hogere grond als er overstromingsgevaar is. En dat we niet meer vee houden dan de natuurlijke omgeving aankan.”
Weerbaarheid tegen watertekort en wateroverlast vergroten
D66 wil steden en landelijke gebieden beter beschermen tegen zowel droogte als overstromingen, omdat klimaatverandering de beschikbaarheid en veiligheid van water bedreigt.
“We maken steden en landelijke gebieden weerbaar tegen watertekort én wateroverlast.”
De VVD wil zorgen voor voldoende en schoon water voor iedereen, met aandacht voor zowel waterkwaliteit als beschikbaarheid bij droogte en hoogwater. Ze stellen concrete maatregelen voor zoals het versnellen van vergunningen voor drinkwaterwinning, stimuleren van waterhergebruik, en het integreren van waterbeheer bij ruimtelijke ontwikkeling. De partij benadrukt een realistische, Europese aanpak en het belang van waterveiligheid voor economie, natuur en samenleving.
Versnellen drinkwatervoorziening en stimuleren hergebruik
De VVD ziet voldoende schoon en zoetwater als essentieel voor industrie, landbouw, natuur en drinkwaterbedrijven. Ze willen vergunningverlening voor nieuwe drinkwatervoorzieningen versnellen en zetten in op hergebruik van water en innovatieve systemen, om zo de beschikbaarheid te waarborgen en vervuiling tegen te gaan.
“We gaan het winnen van nieuwe drinkwatervoorzieningen versnellen door vergunningverlening te simplificeren. Daarnaast stimuleren we hergebruik van water, kijken we naar de inzet van regenwatersystemen en gaan we de strijd aan tegen vervuiling.”
Realistische Europese aanpak waterkwaliteit
De VVD kiest voor het naleven van Europese waterkwaliteitsregels, maar met een realistische uitvoering die rekening houdt met maatschappelijk draagvlak en een gelijk speelveld met buurlanden.
“We houden ons aan Europese regels op het gebied van waterkwaliteit. We kiezen hierbij voor een realistische aanpak door het uitvoeren van noodzakelijke maatregelen zonder daarbij het maatschappelijk draagvlak uit het oog te verliezen en houden een gelijk speelveld met onze buurlanden.”
Water als randvoorwaarde bij ruimtelijke ontwikkeling
Bij de bouw van nieuwe wijken en bedrijventerreinen wil de VVD expliciet rekening houden met bodemkwaliteit en waterbeschikbaarheid. Ontwikkelaars moeten maatregelen nemen tegen extreme regenval, droogte en hitte, met ruimte voor maatwerk.
“We houden bij de bouw van nieuwe wijken of bedrijventerreinen rekening met de kwaliteit van de bodem en beschikbaarheid van water.”
“Bij de bouw van nieuwe woonwijken en infrastructuur moet de ontwikkelaar maatregelen nemen om goed om te gaan met extreme regenval en met periodes van droogte en hitte.”
Continue aandacht voor hoogwaterbescherming
De VVD erkent de kwetsbaarheid van Nederland voor hoogwater en wil voortdurende verbetering van hoogwaterbescherming. Ze zien waterveiligheid als cruciaal voor het voorkomen van crises en het mogelijk maken van woningbouw.
“Ons land is kwetsbaar, daarom is het belangrijk dat we continue aandacht hebben voor hoogwaterbescherming en die waar nodig verbeteren.”
“Het is bovendien van belang dat we ervoor zorgen dat de beschikbaarheid van voldoende drinkwater niet de volgende crisis wordt en belangrijke uitdagingen als het bouwen van nieuwe woningen tegenhoudt.”
Water en afval als grondstof in circulaire economie
De VVD ziet water (en afval) als grondstof en wil de kansen van de circulaire economie benutten om minder grondstoffen nodig te hebben.
“We zien ook water en afval als grondstof en pakken de kansen van de circulaire economie.”
NSC ziet waterveiligheid, waterkwaliteit en de beschikbaarheid van schoon drinkwater als essentiële publieke taken. Ze pleiten voor een nieuw Deltaplan, strengere bescherming tegen overstromingen, het verbeteren van waterkwaliteit en het waarborgen van voldoende schoon drinkwater, met bijzondere aandacht voor het beperken van industriële waterwinning en vervuiling.
Nieuw Deltaplan en bescherming tegen overstromingen
NSC wil Nederland beter beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering, zoals overstromingen, wateroverlast, bodemdaling en droogte. Ze pleiten voor frequenter toetsen van waterkeringen en prioriteit voor veiligheid boven andere belangen.
“Er is een nieuw Deltaplan nodig om het land te beschermen tegen overstromingen en om in te spelen op wateroverlast, bodemdaling én droogte. Zoet water moeten we vasthouden, we willen meer ruimte maken voor waterberging.”
“Primaire waterkeringen beschermen ons land. Nu wordt de sterkte daarvan elke 12 jaar getoetst, we willen dat vaker doen (om de 5 jaar). Veiligheid tegen overstroming heeft altijd prioriteit boven andere functie-eisen.”
Verbeteren van waterkwaliteit en beperken van vervuiling
NSC wil de waterkwaliteit verbeteren door strengere regels voor lozingen en uitspoeling van schadelijke stoffen, met bijzondere aandacht voor internationale samenwerking en het verbieden van specifieke vervuilende stoffen.
“Om de waterkwaliteit op orde te brengen moeten uitstoot en lozingen van industrieel en huishoudelijk afvalwater verder worden teruggedrongen. We zetten ons in om de lozingen van PFAS en scrubberwater te verbieden. Ook de uitspoeling van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlakte- en grondwater moet worden verminderd. We willen strengere afspraken maken met buurlanden over de waterkwaliteit van de Rijn, de Maas en de Schelde.”
Beschermen en garanderen van schoon drinkwater
NSC vindt dat toegang tot schoon en betaalbaar drinkwater gegarandeerd moet zijn. Ze willen voldoende bronnen veiligstellen, watergebruik verminderen en nieuwe industriële waterwinning kritisch afwegen.
“De toegang tot schoon en betaalbaar drinkwater moet gegarandeerd zijn. Hiervoor is het niet alleen van belang om voldoende bronnen voor publieke drinkwaterwinning veilig te stellen. We moeten het watergebruik verminderen en met name nieuwe grootschalige winningen voor de industrie goed afwegen.”
Koesteren van waterschappen voor waterbeheer
NSC benadrukt het belang van waterschappen als onafhankelijke bestuurslaag voor waterveiligheid en waterbeheer.
“We koesteren de waterschappen; zij waarborgen de bestuurlijke aandacht voor veiligheid tegen overstroming en waterbeheer.”
JA21 vindt de huidige Europese waterkwaliteitsnormen (KRW) voor Nederland onrealistisch en pleit voor aanpassing of uitstel van deze doelen waar ze onhaalbaar zijn. De partij wil af van een "papieren werkelijkheid" rond waterkwaliteit en zet in op pragmatische, regionaal afgestemde maatregelen en investeringen in waterbeheer en dijken om Nederland weerbaar te maken tegen klimaatverandering. JA21 kiest voor een realistische koers waarbij betaalbaarheid, juridische haalbaarheid en de ruimtelijke realiteit van Nederland centraal staan.
KRW-doelen aanpassen of uitstellen waar onhaalbaar
JA21 stelt dat de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) te strenge en theoretische eisen stelt aan Nederland, waardoor veel doelen niet haalbaar zijn. De partij wil dat Nederland gebruikmaakt van de juridische ruimte om deze doelen aan te passen of uit te stellen en pleit voor herijking van de normen op EU-niveau, zodat ze beter passen bij dichtbevolkte landen als Nederland.
“JA21 wil een einde maken aan de papieren werkelijkheid omtrent waterkwaliteit. In 2027 moeten alle EU-lidstaten voldoen aan de waterkwaliteitsdoelen die voortvloeien uit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) ... Ondanks al deze maatregelen haalt Nederland, net als meer dan de helft van alle EU-waterlichamen, de KRW-doelen niet omdat veel doelen zijn gebaseerd op theoretische referentiesituaties die in een dichtbevolkt, verstedelijkt en landbouwintensief land als Nederland praktisch onhaalbaar zijn.”
“JA21 wil: Dat Nederland gebruikmaakt van de juridische ruimte in de KRW om doelen aan te passen of uit te stellen waar deze aantoonbaar onhaalbaar zijn.”
“JA21 wil: Een herijking van de KRW-normen op EU-niveau, zodat deze beter aansluiten bij de ruimtelijke realiteit van dichtbevolkte lidstaten als Nederland.”
Investeren in waterbeheer en dijken voor klimaatadaptatie
JA21 ziet klimaatadaptatie als prioriteit en wil gericht investeren in waterbeheer en dijken om Nederland te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering. De partij kiest voor pragmatische maatregelen boven symbolisch klimaatbeleid.
“Dat betekent gerichte investeringen in waterbeheer en dijken, een energievoorziening die betaalbaar én betrouwbaar is, en technologische innovaties die Nederland weerbaar maken.”
FVD erkent het belang van waterbeheer vooral in het kader van klimaatadaptatie en ruimtelijke ordening, maar verzet zich tegen het gebruik van wateroppervlakken voor zonneparken. Hun beleid richt zich op investeringen in dijken, kustbescherming en rivierbeheer om Nederland te beschermen tegen weersextremen, terwijl ze het behoud van wateroppervlakken voor natuur en landbouw benadrukken.
Investeren in dijken, kustbescherming en rivierbeheer
FVD wil Nederland beschermen tegen weersextremen door te investeren in traditionele waterstaatkundige maatregelen zoals dijken, kustbescherming en rivierbeheer. Dit sluit aan bij hun visie dat Nederland wereldwijd uitblinkt in watermanagement en dat adaptatie belangrijker is dan mitigatie van klimaatverandering.
“We investeren in dijken, kustbescherming, rivierbeheer, irrigatie en gewasontwikkeling, zodat Nederland beter beschermd is tegen weersextremen.”
“In plaats van onrealistische CO2-doelen richten we ons op slimme oplossingen voor eventuele klimaatverandering zoals dijkenbouw en kustbescherming, waar Nederland wereldwijd in uitblinkt.”
Verbod op zonneparken op water
FVD is tegen het gebruik van wateroppervlakken voor zonneparken, omdat zij deze ruimte willen behouden voor landbouw en natuur. Dit standpunt is onderdeel van hun bredere verzet tegen verplichte verduurzaming en het opofferen van land- en wateroppervlak voor energietransitie.
“We verbieden de aanleg van zonneparken op grond of water, zodat ruimte behouden blijft voor landbouw en natuur.”
50PLUS richt zich op water vooral vanuit het perspectief van volksgezondheid en toegankelijkheid, met name voor ouderen. Hun belangrijkste concrete voorstel is het realiseren van gratis drinkwater-tappunten op centrale locaties om de gezondheid te beschermen, vooral tijdens hittegolven. De partij ziet toegang tot schoon drinkwater als een levensreddende basisvoorziening.
Gratis drinkwater-tappunten op centrale locaties
50PLUS wil gratis drinkwater-tappunten op maximaal 300 meter afstand in winkelcentra en bij bushaltes realiseren. Dit voorstel is bedoeld om de gezondheid van met name kwetsbare ouderen te beschermen, vooral tijdens hittegolven, en om de toegankelijkheid van schoon drinkwater voor iedereen te waarborgen.
BIJ1 noemt "water" slechts zijdelings in haar verkiezingsprogramma en doet geen concrete beleidsvoorstellen specifiek gericht op waterbeheer, drinkwater, of waterkwaliteit. De enige relevante verwijzing is figuurlijk bedoeld en betreft het niet doen van concessies op bestaansrecht en rechtvaardigheid. Er zijn geen inhoudelijke standpunten of maatregelen over water als beleidsdomein.
Geen concessies op bestaansrecht ("geen water bij de wijn doen")
BIJ1 gebruikt "water" uitsluitend in de uitdrukking "water bij de wijn doen" om aan te geven dat zij geen concessies willen doen op fundamentele rechten en bestaanszekerheid. Dit is een principiële, figuurlijke uitspraak en geen beleidsvoorstel over water.
“We gaan niet water bij de wijn doen als het om ons bestaansrecht gaat.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma