Verkiezingsprogramma's 2025 overwat zijn de belangrijkste programma punten van alle partijen?
DENK richt zich op het vergroten van bestaanszekerheid, het bestrijden van armoede, en het bevorderen van gelijke kansen voor iedereen, met bijzondere aandacht voor betaalbare woningen, eerlijke lonen, toegankelijke zorg en het tegengaan van discriminatie. De partij pleit voor stevige investeringen in publieke voorzieningen, een rechtvaardiger belastingstelsel en het versterken van diversiteit en inclusie in onderwijs en samenleving. DENK onderscheidt zich door concrete voorstellen zoals het verhogen van het minimumloon, het afschaffen van het eigen risico in de zorg, en het bouwen van 100.000 woningen per jaar.
Minimumloon verhogen en armoede bestrijden
DENK wil de kloof tussen arm en rijk verkleinen door het minimumloon te verhogen, armoederegelingen te verbeteren en inkomenszekerheid te waarborgen. Dit is een kernpunt om bestaanszekerheid te vergroten en armoede structureel terug te dringen.
“Wij willen een eerlijk loon voor alle Nederlanders. Daarom zijn wij voor een verhoging van het minimumloon naar 18 euro per uur.”
“Wij staan voor extra investeringen in armoedebestrijding en in toegankelijkere armoederegelingen. Er komt een fulltime Minister voor Armoedebestrijding.”
“Wij willen gezinnen ondersteunen met een hogere kinderbijslag en een hoger kindgebonden budget.”
“Wij staan voor een stevig sociaal stelsel. Werkloosheidsuitkeringen en bijstandsuitkeringen zullen voldoende stijgen met de prijzen om de koopkracht van mensen op peil te houden.”
Betaalbare woningen en versnellen woningbouw
Het oplossen van het woningtekort is voor DENK een topprioriteit. De partij wil fors investeren in woningbouw, procedures versnellen en een Rijksbouwbedrijf oprichten om jaarlijks 100.000 woningen te realiseren.
“Het doel is om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen.”
“Er komt een Rijkswoningbouwfonds waarin we meer geld reserveren om de bouw van betaalbare woningen te stimuleren.”
“We richten een Rijksbouwbedrijf op dat de verantwoordelijkheid krijgt om woningbouwprojecten te ontwikkelen.”
“Er komt een fulltime Minister van Volkshuisvesting. Deze Minister krijgt verregaande bevoegdheden, zoals het bindend kunnen aanwijzen van locaties waar woningbouw gerealiseerd moet worden.”
Eigen risico afschaffen en zorg betaalbaar maken
DENK wil zorg toegankelijk maken voor iedereen door het eigen risico volledig af te schaffen, de zorgpremie te verlagen en het basispakket uit te breiden. Dit moet voorkomen dat mensen zorg mijden vanwege kosten.
Investeren in onderwijs en kansengelijkheid
DENK wil investeren in onderwijs, kansengelijkheid vergroten en diversiteit in het curriculum versterken. De partij pleit voor cultuursensitief onderwijs, meer aandacht voor het koloniaal verleden en het behoud van bijzonder onderwijs.
“Wij draaien de bezuinigingen op het onderwijs terug, herstellen de investeringen in kansengelijkheid, breiden de brede brugklas uit en maken werk van eerlijke schooladviezen en selectieprocedures.”
“Meer aandacht in het curriculum voor koloniaal verleden, slavernijverleden, migratiegeschiedenis en burgerschap, zodat onderwijs recht doet aan de volle diversiteit van onze samenleving.”
“Behoud en versterking van bijzonder onderwijs. DENK staat pal voor het behoud van artikel 23.”
Rechtvaardiger belastingstelsel en hogere lasten voor grote bedrijven
Om publieke investeringen te financieren, wil DENK de belastingdruk voor lage- en middeninkomens verlagen en hogere belastingen heffen op grote bedrijven en superrijken.
“Wij verhogen daarom de winstbelasting voor grote bedrijven en schaffen ondoelmatige belastingvoordelen die de ongelijkheid vergroten af.”
“Binnen de inkomstenbelasting zorgen wij voor een rechtvaardigere verdeling door van superrijken een eerlijke bijdrage te vragen.”
“We verlagen de belasting voor lage- en middeninkomens. Mensen met een heel hoog inkomen of vermogen kunnen een extra bijdrage leveren.”
Diversiteit, inclusie en bestrijding van discriminatie
DENK zet zich in voor een inclusieve samenleving, bestrijdt discriminatie en moslimhaat, en wil meer aandacht voor diversiteit in onderwijs en beleid.
“Op elke school wordt aandacht besteed aan non-discriminatie en diversiteit.”
“Nationaal Coördinator tegen Moslimhaat. Deze coördinator krijgt doorzettingsmacht en budget om de aanpak tegen moslimdiscriminatie op te voeren.”
“Wettelijk verbod Koranverbranding en schennis van heilige boeken.”
Klimaatbeleid: investeren in verduurzaming en eerlijke lasten
DENK wil de klimaatdoelen halen door te investeren in verduurzaming, een Klimaatfonds op te richten en grote vervuilers meer te laten betalen.
Democratische vernieuwing en transparantie
DENK pleit voor meer democratische inspraak, zoals het direct kiezen van burgemeesters, verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd en het instellen van een Constitutioneel Hof.
50PLUS richt zich op het versterken van de positie van ouderen, met als belangrijkste programmapunten het beschermen van de AOW, het verbeteren van pensioenen, toegankelijke en waardige ouderenzorg, en het bevorderen van veiligheid en digitale weerbaarheid. De partij pleit voor concrete maatregelen zoals een dertiende maand voor AOW’ers, indexatie van pensioenen, meer woningen voor ouderen, en strengere bescherming tegen oplichting. Hun visie draait om bestaanszekerheid, waardigheid en het verbinden van generaties, met speciale aandacht voor de belangen van 50-plussers.
Bescherming en verbetering van AOW en pensioenen
50PLUS beschouwt de AOW als het fundament van de welvaartsstaat en wil deze onaantastbaar houden, met extra voordelen voor ouderen. Daarnaast eisen ze koopkrachtverbetering en inspraak bij pensioenen, zodat ouderen niet de dupe worden van stelselwijzigingen.
“De AOW is het onaantastbare fundament van onze welvaartsstaat en blijft, wat 50PLUS betreft, staan als een huis.”
“De AOW-uitkering is er voor iedereen en blijft gekoppeld aan het wettelijk minimumloon.”
“Er wordt een dertiende maand ingevoerd voor AOW’ers, ter compensatie van het afschaffen van de Inkomensondersteuning-AOW (IO-AOW).”
“Koopkrachtverbetering voor iedereen wordt alsnog in de nieuwe pensioenwet opgenomen.”
“Inspraak van deelnemers en gepensioneerden voor de overgang naar het nieuwe stelsel wordt goed geregeld.”
Toegankelijke en waardige ouderenzorg
De partij wil een toekomstbestendige zorg met meer zeggenschap voor zorgprofessionals en cliënten, minder bureaucratie, en investeringen in ouderenzorg. Ze pleiten voor een Ouderenzorgwet en het behoud van kleinschalige zorgvoorzieningen.
“We pleiten daarom voor het versterken van de eerstelijnszorg, betere ondersteuning van mantelzorgers en structurele investeringen in ouderenzorg en verpleeghuizen.”
“We pleiten voor de invoering van een Ouderenzorgwet, waarin aan ouderen vergelijkbare rechten worden toegekend met de rechten van...”
“We gaan ons inzetten voor behoud en uitbreiding van kleinschalige zorgvoorzieningen in de wijken, zodat ouderen langer in hun vertrouwde omgeving blijven wonen met passende zorg dichtbij huis.”
Meer woningen voor ouderen en generaties
50PLUS wil meer bouwen voor 50-plussers, met nadruk op meer-generatiewoningen en woonvormen die ouderen ondersteunen om zelfstandig te blijven wonen.
Versterken van veiligheid en digitale weerbaarheid
De partij zet in op meer zichtbare politie, bescherming tegen oplichting en digitale criminaliteit, en het waarborgen van contant geld en toegankelijke overheidsdiensten voor ouderen.
Strengere en onderscheidende migratieaanpak
50PLUS wil een streng migratiebeleid met onderscheid tussen asiel, arbeids- en studiemigratie, en pleit voor Europese samenwerking en beperking van AOW-rechten voor tijdelijke migranten.
“50PLUS kiest voor een streng migratiebeleid dat onderscheid maakt tussen vormen van migratie en voorkomt dat systemen overbelast raken.”
“Arbeidsmigranten en studenten die tijdelijk in Nederland wonen, bouwen tijdens hun verblijf hier AOW-rechten op. 50PLUS wil dat deze AOW-rechten worden afgekocht bij vertrek uit Nederland.”
Hervorming van belastingen en koopkrachtverbetering ouderen
De partij wil afschaffing van leeftijdsdiscriminatie in belastingen, afschaffing van erf- en schenkbelasting, en een eerlijker belastingstelsel voor ouderen.
Kritische blik op klimaat- en energiebeleid
50PLUS wil stoppen met nationale koppen op klimaatbeleid, inzet op kernenergie, en een circulaire economie zonder extra nationale lasten bovenop Europese afspraken.
“Snelle voortgang met de bouw van 4 nieuwe kerncentrales.”
“Dezelfde regels voor iedereen binnen Europa. Dus geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
“Een circulaire economie waarbij het recyclen van grondstoffen concurrerend is met het gebruik van basisgrondstoffen.”
NSC stelt bestaanszekerheid, een betrouwbare overheid en het herstellen van de menselijke maat centraal als kern van hun programma. De partij wil concrete verbeteringen in wonen, werk, zorg, migratie en bestuur, met nadruk op transparantie, sociale bescherming en het tegengaan van doorgeschoten marktwerking. Hun visie is dat de overheid weer dienstbaar moet zijn aan burgers, met duidelijke, uitvoerbare maatregelen die het dagelijks leven van mensen merkbaar verbeteren.
Bestaanszekerheid versterken
NSC ziet bestaanszekerheid als een grondwettelijke taak en wil dat mensen kunnen rondkomen, met een stevig sociaal vangnet en eerlijke kansen op werk en wonen. Dit is een reactie op de gevolgen van jarenlang neoliberaal beleid, waarbij burgers te veel aan hun lot zijn overgelaten.
“Bestaanszekerheid is een grondwettelijke taak van de overheid. Mensen moeten (zicht op) werk hebben en financieel kunnen rondkomen.”
“Voldoende en betaalbare woningen voor ouderen, gezinnen en jongeren.”
“Een toereikend minimumloon van € 18,- zodat werken weer loont.”
“Vast contract is de regel; tegen schijnzelfstandigheid.”
Betaalbare en toegankelijke zorg
De partij wil marktwerking in de zorg terugdringen en de toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg voor iedereen waarborgen, met speciale aandacht voor het beperken van het eigen risico.
Meer sociale woningen en versnellen woningbouw
NSC wil de wooncrisis aanpakken door procedures te versnellen, extra te investeren in woningbouw en bezwaarprocedures te beperken, zodat er sneller meer betaalbare woningen komen.
“We investeren € 2 miljard extra in een versnellingsfonds voor de woningmarkt. Met het geld worden woningbouwprojecten sneller uitgewerkt, concrete knelpunten aangepakt en vergunningen eerder verleend.”
“Locaties die vanwege de wooncrisis zeer snel moeten worden bebouwd volgen een verkorte (bezwaar)procedure.”
Eerlijke arbeidsmarkt en sterke economie
De partij wil de macht van de markt beperken, vaste contracten weer de norm maken en hoge prijzen in supermarkten aanpakken om de economie eerlijker te maken.
Strenger migratiebeleid en grip op demografie
NSC pleit voor een strenger en selectiever migratiebeleid, met nadruk op het tegengaan van misstanden, het beperken van asielmigratie en het reguleren van arbeids- en studiemigratie.
“Aanpak arbeidsmigratie door misstanden en uitbuiting tegen te gaan. Afscheid nemen van het verdienmodel laagbetaalde arbeid door een werkgeversheffing.”
“Beperken asielmigratie door strenge, uitvoerbare asielmaatregelen, met nadruk op opvang in de regio.”
“Voortzetting beheersing studiemigratie door terugdringen van de wildgroei in Engelstalige opleidingen en voorrang voor eigen studenten.”
Herstel van goed bestuur en politieke cultuur
De partij wil een transparantere, dienstbare overheid met meer ruimte voor inhoudelijk debat, minder dichtgetimmerde coalitieakkoorden en een sterkere band tussen kiezer en Kamerlid.
“Coalitieakkoorden moeten zich beperken tot hoofdlijnen van beleid en financiële kaders. Ze leggen niet precies vast hoe de doelen bereikt worden.”
“We willen de band tussen kiezer en Kamerlid versterken door een regionaal kiesstelsel in te voeren met meervoudige kiesdistricten.”
“De overheid hoort er te zijn voor iedereen: dienstbaar, betrouwbaar en gericht op het algemeen belang.”
Overheidsfinanciën op orde en transparantie
NSC wil een degelijk, transparant financieel beleid, waarbij investeringen eerlijk worden gespreid en verouderde regelingen kritisch worden herzien.
Klimaat en leefomgeving: kernenergie en boerenperspectief
De partij kiest voor een realistische energietransitie met kernenergie, het oplossen van het stikstofprobleem en een goed verdienmodel voor jonge boeren.
D66 stelt vijf grote doorbraken centraal als hun belangrijkste programmapunten: betaalbaar wonen via tien nieuwe steden, onderwijs op maat, groene energie van eigen bodem, een innovatieve economie, en het bevorderen van gezondheid en preventie. Hun visie is gericht op gelijke kansen, duurzaamheid en een sterke, betrouwbare overheid die investeert in brede welvaart en toekomstbestendigheid. De partij kiest voor concrete maatregelen zoals het verhogen van het minimumloon, het afbouwen van toeslagen, investeren in onderwijs en zorg, en het versterken van de democratische rechtsstaat.
Tien nieuwe steden voor betaalbaar wonen
D66 wil het woningtekort structureel aanpakken door grootschalige nieuwbouw en het bevorderen van doorstroming, zodat iedereen een betaalbaar huis kan vinden. Ze kiezen voor regie op de woningmarkt, meer sociale huur, en het afbouwen van belastingvoordelen voor woningbezit.
“Tien nieuwe steden – een eigen thuis voor iedereen.”
“We leggen wettelijk vast dat bij nieuwbouw in elke gemeente minstens 30% sociale huur komt, zodat gemeenschappen in wijken gemengd blijven.”
“We bouwen het belastingvoordeel van woningbezit af en gaan beleggers meer belasten. Huurders krijgen meer bescherming en zeggenschap over verduurzaming.”
Onderwijs op maat en gelijke kansen
D66 wil onderwijs toegankelijker en eerlijker maken, met een sterke basis voor ieder kind en een publieke voorziening van 1 tot 15 jaar. Ze investeren in kansengelijkheid en het tegengaan van achterstanden vanaf jonge leeftijd.
“Onderwijs op maat voor elke Nederlander – altijd blijven leren, op een manier die bij je past.”
“We bouwen aan één publieke voorziening voor alle kinderen van 1 tot 15 jaar. Daarin kan ieder kind, in eigen tempo en vanuit de eigen achtergrond, groeien.”
“Te veel kinderen beginnen met een achterstand op de basisschool. Daarom investeren we vanaf het allereerste begin in een stevige basis en in sociale ontwikkeling.”
Betaalbare, groene energie en klimaatbeleid
D66 kiest voor een versnelde energietransitie met betaalbare, groene energie van eigen bodem, en investeert in klimaatmaatregelen die ook economische kansen bieden.
Eerlijker sociaal stelsel: minimumloon omhoog, toeslagen vervangen
D66 wil het minimumloon verhogen, toeslagen afbouwen en vervangen door een basisbedrag, en inkomenssteun eenvoudiger en eerlijker maken.
Gezondste generatie ooit: preventie en zorg
D66 zet in op preventie, het versterken van de basiszorg en het verminderen van regeldruk in de zorg, met speciale aandacht voor jeugd en mentale gezondheid.
Sterke democratische rechtsstaat en gelijke rechten
D66 wil de democratie versterken, grondrechten beter beschermen en discriminatie actief bestrijden met een brede antidiscriminatiewet.
Sterke, betrouwbare overheid en eerlijk belastingstelsel
D66 pleit voor een overheid die minder regels hanteert, meer menselijkheid toont, en een eerlijker belastingstelsel invoert waarin werken meer loont en grote vermogens en vervuilers meer betalen.
Europese samenwerking en internationale rechtsorde
D66 kiest voor een krachtig Europa dat investeert in publieke goederen, gezamenlijke veiligheid en internationale mensenrechten.
BVNL onderscheidt zich door te pleiten voor een kleinere overheid, maximale individuele vrijheid, economische deregulering en het herstel van Nederlandse soevereiniteit. De partij wil forse bezuinigingen op overheidsuitgaven, een asielstop, een vlaktaks, het behoud van cash geld, en bindende referenda. Hun kernvisie is klassiek-liberaal, economisch rechts en cultureel conservatief, met nadruk op vrijheid, verantwoordelijkheid en het terugdringen van bureaucratie.
Overheidsuitgaven fors verlagen en bureaucratie verminderen
BVNL wil de overheid drastisch verkleinen door te snijden in uitgaven, ambtenaren en bureaucratie. Dit moet de efficiëntie verhogen en de macht teruggeven aan burgers en ondernemers.
“BVNL stelt zich ten doel om binnen twee regeerperiodes de rijksoverheidsuitgaven met ten minste 35% te verminderen, primair door het schrappen van subsidies, adviesorganen, overheidsreclame, klimaatbeleid, internationale hulp en niet-kerntaken.”
“Iedere overheidsdienst wordt jaarlijks verplicht tot 5% kostenreductie, zonder automatische groei van ambtelijke staf of budgetten.”
Maximale individuele vrijheid en bescherming privacy
De partij verzet zich tegen digitale controle, centrale digitale valuta en monitoring van burgers, en wil het gebruik van contant geld waarborgen.
“Daarom willen we geen Digitale Europese Identiteit, geen Digitale Euro, geen Central Bank Digital Currency, geen monitoring van financiële transacties boven de honderd euro en het behoud van cash geld.”
“De garantie dat cash geld beschikbaar blijft. Contant geld moet gepind kunnen worden en er moet overal mee betaald kunnen worden. Er komt geen Central Bank Digital Currency (CBDC).”
Asielstop en immigratiebeperking
BVNL wil een volledige asielstop en stelt dat veel maatschappelijke problemen kunnen worden opgelost door immigratie te beperken.
“BVNL wil een asielstop. Het absorptievermogen is bereikt en Nederland kan de eindeloze toestroom van asielzoekers niet meer aan.”
“Voer een asielstop in. De Nederlandse bevolking krimpt, dus zonder immigratie zou er een overschot zijn aan woningen en zouden de huur- en koopprijzen kelderen.”
Vlaktaks van 25% en afschaffing toeslagen
De partij wil het belastingstelsel radicaal vereenvoudigen met een vlaktaks en het afschaffen van toeslagen en andere belastingen.
“BVNL wil een vlaktaks invoeren van 25% op arbeidsinkomen, winst uit onderneming en winst uit vermogen, met een belastingvrije voet van €20.000,-. Tegelijkertijd worden alle andere belastingen en toeslagen afgeschaft.”
Bindend referendum invoeren
BVNL wil directe democratie versterken door het invoeren van bindende referenda, zodat burgers direct invloed hebben op belangrijke besluiten.
Herstel Nederlandse soevereiniteit en minder macht naar EU
De partij wil stoppen met het overhevelen van macht naar supranationale organisaties en pleit voor een soeverein Nederland binnen een losse Europese samenwerking.
“BVNL wil dat Nederland weer soeverein wordt. We moeten stoppen met het overhevelen van zeggenschap naar ongekozen supranationale organen zoals de WHO, de EU, de VN en de NAVO.”
“Daar waar het Nederlands belang haaks staat op Brusselse regelgeving zullen wij Brussel informeren dat Nederland zijn eigen soevereine koers vaart.”
Woningmarkt liberaliseren en woningtekort oplossen
BVNL wil het woningtekort aanpakken door immigratie te stoppen en de woningmarkt te dereguleren, zodat bouwen makkelijker wordt.
Minder regels en lasten voor ondernemers en MKB
De partij wil ondernemersvrijheid vergroten door belastingen te verlagen, arbeidsrecht te versoepelen en overheidsbemoeienis te verminderen.
Klimaatbeleid en stikstofregels schrappen
BVNL erkent het stikstofprobleem niet en wil stoppen met klimaatbeleid dat ondernemers belemmert.
“Technisch gezien is er geen stikstofprobleem en we moeten stoppen met het lastigvallen van boeren, vissers en andere ondernemers op grond van een zelf gecreëerd bureaucratisch probleem.”
Hardere aanpak zware criminaliteit
De partij wil hogere minimumstraffen voor gewelds- en zedenmisdrijven en intensieve monitoring van zedendelinquenten.
“Met name zedenmisdrijven, geweldsmisdrijven en misdrijven tegen kinderen verdienen een keiharde aanpak. Hiertoe voeren we minimumstraffen in en verhogen we de straffen. Mensen die veroordeeld zijn voor een zedenmisdrijf worden levenslang gemonitord, bijvoorbeeld met een elektronische enkelband.”
“Hoge minimumstraffen voor gewelds- en zedenmisdrijven en intensieve monitoring van zedendelinquenten.”
De PVV stelt de belangen van Nederlanders centraal en wil drastisch ingrijpen op het gebied van immigratie, asiel, veiligheid, wonen, zorg, energie en nationale soevereiniteit. De partij pleit voor een totale asielstop, lagere lasten voor burgers, behoud van Nederlandse cultuur en tradities, en het terugdraaien van Europese integratie. Concrete voorstellen zijn onder meer het sluiten van de grenzen voor asielzoekers, afschaffen van het eigen risico in de zorg, verlagen van de btw op energie, en het stoppen van miljardenbetalingen aan de EU en ontwikkelingshulp.
Totale asielstop en beperking immigratie
De PVV wil een volledige asielstop en een streng immigratiebeleid, omdat zij vinden dat Nederland overvol is en de kosten en overlast van immigratie te hoog zijn. Dit standpunt wordt gepresenteerd als noodzakelijk om de Nederlandse identiteit, veiligheid en welvaart te beschermen.
“We sluiten onze grenzen voor alle asielzoekers en sturen Oekraïense mannen terug naar Oekraïne.”
“1 Totale asielstop”
“Nederland is één van de dichtstbevolkte landen van Europa. De afgelopen decennia zijn er meer dan een miljoen niet-westerse immigranten ons land binnengekomen; onze bevolking groeit alleen nog door immigratie.”
Nederlanders op 1: minder geld naar buitenland, meer koopkracht
De PVV wil de lasten voor burgers verlagen en stoppen met grote uitgaven aan asielopvang, ontwikkelingshulp en de EU. Volgens de partij moet het geld ten goede komen aan de Nederlandse bevolking, niet aan buitenlandse doelen.
Afschaffen eigen risico en tandarts in basispakket
De PVV wil de zorg betaalbaarder maken door het eigen risico volledig af te schaffen en de tandarts weer in het basispakket op te nemen. Dit moet voorkomen dat mensen zorg mijden vanwege geldzorgen.
Lagere energielasten, geen verplicht klimaatbeleid
De partij wil de energierekening verlagen door de btw op energie te verlagen en het klimaatbeleid te versoberen. Verplichte verduurzaming, zoals de warmtepomp, wordt afgewezen; leveringszekerheid en betaalbaarheid staan voorop.
Meer woningen voor Nederlanders, geen voorrang statushouders
De PVV wil het woningtekort aanpakken door sociale huren te verlagen en meer woningen beschikbaar te maken voor Nederlanders. Statushouders krijgen geen voorrang meer op sociale huurwoningen.
Behoud nationale soevereiniteit, minder macht EU
De partij wil dat Nederland weer baas wordt over eigen grenzen, geld en regels. De PVV is tegen verdere Europese integratie en wil bevoegdheden terughalen uit Brussel.
Bescherming Nederlandse cultuur en tradities
De PVV wil Nederlandse tradities, feesten en geschiedenis beschermen tegen wat zij zien als linkse afbraak en schaamtecultuur. Excuses voor het slavernijverleden worden ingetrokken en de publieke omroep wordt afgeschaft.
Strenger straffen en uitzetten criminele vreemdelingen
De partij wil strengere straffen, het afschaffen van TBS, en directe uitzetting van criminele vreemdelingen. Dit wordt gepresenteerd als noodzakelijk voor de veiligheid van Nederlanders.
Steun voor boeren, tuinders en vissers
De PVV wil Nederlandse boeren, tuinders en vissers beschermen tegen regelgeving en concurrentie, en benadrukt het belang van voedselproductie in eigen land.
“Boeren, tuinders en vissers zijn het hart van Nederland – wereldtop in vakmanschap, onmisbaar voor onze cultuur en toekomst. De PVV zal hen altijd blijven steunen.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) stelt welzijn van mens, dier en natuur centraal en pleit voor een radicale systeemverandering richting duurzaamheid, rechtvaardigheid en solidariteit. Hun belangrijkste voorstellen zijn het stoppen van fossiele brandstoffen, het versterken van dierenrechten, het eerlijker maken van het economische systeem, en het waarborgen van sociale zekerheid en toegankelijke zorg. De partij onderscheidt zich door een integrale visie waarin ecologie, sociale rechtvaardigheid en democratische waarden leidend zijn.
Radicale omslag naar welzijn boven economische groei
De PvdD verwerpt het huidige economische model dat gericht is op eindeloze groei en pleit voor een economie die binnen de grenzen van de aarde blijft, met welzijn als doel. Dit betekent het afbouwen van fossiele brandstoffen, het eerlijker maken van belasting en inkomensverdeling, en het centraal stellen van publieke belangen boven winst.
“De Partij voor de Dieren is de enige politieke partij die welzijn boven welvaart plaatst.”
“Daarom kiest de Partij voor de Dieren voor een radicale omslag. Met welzijn als doel, in plaats van oneindige groei.”
“Het aandeelhoudersmodel gaat op de schop zodat we lange termijn duurzaam, diervriendelijk, sociaaleconomisch denken voorop kunnen stellen.”
Snelle afbouw van fossiele brandstoffen en prioriteit voor energiebesparing
De partij wil een snelle transitie naar een duurzaam, schoon en betaalbaar energiesysteem, met energiebesparing als uitgangspunt en het stopzetten van fossiele subsidies en infrastructuur.
“Het energiesysteem van de toekomst is duurzaam, schoon en betaalbaar. Dat vraagt om een snelle afbouw van fossiele bronnen, een forse groei van hernieuwbare energie en een transformatie van de industrie, vervoer en gebouwen.”
“Daarom is het cruciaal om het energiebeleid te beginnen met energiebesparing. Wat je niet gebruikt, hoef je ook niet op te wekken.”
“We stoppen direct met nieuwe concessies voor gas- en olievelden, schaffen investeringssubsidies af en stoppen met uitbreiding van fossiele infrastructuur, zoals LNG-terminals, in lijn met het Fossiele Brandstof Non-Proliferatieverdrag.”
Dierenrechten centraal en landbouw hervormen
De PvdD stelt de belangen van dieren voorop en wil de landbouw hervormen naar een duurzaam, diervriendelijk en circulair systeem.
Eerlijke inkomensverdeling en sociale zekerheid zonder toeslagen
De partij wil inkomensongelijkheid aanpakken door het minimumloon te verhogen, het belastingstelsel eerlijker te maken en uiteindelijk alle toeslagen overbodig te maken door een toereikend basisinkomen.
“Het minimumloon gaat omhoog naar 18 euro per uur. Het beweegt voortaan automatisch mee met de mediane lonen, met als ondergrens 60% van het mediane inkomen.”
“We maken uiteindelijk alle toeslagen overbodig. Ieder mens moet een voldoende hoog inkomen hebben om in de basisbehoeften te voorzien.”
Toegankelijke, niet-marktgerichte zorg en preventie
De PvdD wil zorg als basisvoorziening, regionaal toegankelijk en zonder marktwerking, met meer aandacht voor preventie en het welzijn van zorgverleners.
“De zorg is geen markt, maar een basisvoorziening.”
“Zorgverzekeraars verliezen hun sturende rol. Tot het zorgfonds volledig is ingevoerd, beperken we hun invloed op zorginkoop, selectie en controle.”
“We investeren flink in zorgverleners door ruimte voor (bij)scholing, goede arbeidsvoorwaarden en een salaris waar goed van rond te komen is.”
Sterke democratische rechtsstaat en gelijke behandeling
De partij verdedigt een sterke rechtsstaat, bescherming van grondrechten en strijdt tegen discriminatie, populisme en ondermijning van democratische waarden.
Internationale solidariteit en mensenrechten
De PvdD koppelt binnenlands beleid aan internationale verantwoordelijkheid, met nadruk op mensenrechten, eerlijke migratie en het aanpakken van oorzaken van vluchtelingenstromen.
“We willen dat Nederland als een van de rijkste landen ter wereld zijn verantwoordelijkheid neemt en samen met welwillende burgers wereldwijd werkt aan de bescherming van ieders recht op een veilige en gezonde toekomst.”
“Migratiebeleid richt zich op het wegnemen van de oorzaken waardoor mensen hun land moeten ontvluchten.”
De SGP benadrukt een koers gebaseerd op christelijke waarden, met prioriteit voor bescherming van kwetsbaar leven, het gezin, veiligheid, en verantwoord bestuur. Hun belangrijkste voorstellen richten zich op het beschermen van ongeboren leven, het versterken van gezinnen, investeren in defensie, het beperken van migratie, het ondersteunen van boeren, en het bevorderen van betaalbare woningbouw. De partij onderscheidt zich door concrete beleidsmaatregelen die traditionele normen en financiële degelijkheid combineren met een kritische houding tegenover Europese integratie en overheidsuitgaven.
Bescherming van kwetsbaar leven en gezin
De SGP stelt de bescherming van ongeboren leven en het gezin centraal, uitgaande van christelijke waarden. Zij verzetten zich tegen het liberaliseren van abortus en willen gezinnen financieel ondersteunen, onder meer via een nieuwe kinderbijdrage en zwemlesbonus. Dit standpunt adresseert de morele en sociale basis van de samenleving volgens de partij.
“Daarom zetten we ons in voor bescherming van het ongeboren leven, ouderen en ieder mens die aandacht en ondersteuning nodig heeft.”
“Abortus blijft in het strafrecht. Het doden van ongeboren leven is geen (mensen) recht. De 24-wekengrens is medisch achterhaald en moet daarom worden verlaagd.”
“De nieuwe kinderbijdrage zorgt voor een stevige daling van kinderarmoede.”
“De zwemlesbonus van 1.000 euro voor elk kind van vier jaar oud.”
Investeren in defensie en veiligheid
De SGP vindt investeren in defensie en het waarborgen van veiligheid essentieel voor een bloeiende samenleving. Zij willen meer F-35’s, luchtverdediging en een versterkte NAVO-samenwerking, maar zijn tegen een Europees leger. Dit standpunt richt zich op nationale soevereiniteit en bescherming tegen externe dreigingen.
“Met stip op één de broodnodige investeringen in Defensie.”
“De SGP wil dat Nederland meer F-35’s en meer luchtverdediging inkoopt. Ook moet Nederland de infanteriebataljons zo veel mogelijk aanvullen.”
“De SGP wil echter geen Europees leger en vindt de nieuwe Europese Defensiecommissaris ongewenst. Niet Brussel, maar Den Haag blijft besluiten over het uitzenden van troepen.”
Grenzen aan migratie en eisen voor integratie
De SGP pleit voor striktere migratie en integratie, waarbij nadruk ligt op beheersing van de Nederlandse taal, kennis van cultuur en afwijzing van progressief-seculiere waarden. Dit standpunt is bedoeld om de sociale cohesie en nationale identiteit te beschermen.
“Inburgering dient in ieder geval te leiden tot een basale beheersing van de Nederlandse taal, maar ook tot kennis van historische gebeurtenissen, nationale symbolen (zoals ons volkslied en koningshuis), ons cultureel erfgoed en de manier waarop wij in een rechtsstaat samenleven. Het betekent geen omarming van progressief-seculiere waarden, zoals abortus of homohuwelijk.”
Hart voor boeren en duurzame energie
De SGP ondersteunt boeren met behoud van fiscale voordelen en pleit voor een evenwichtige energiemix, inclusief kernenergie en alternatieve bronnen. Dit standpunt adresseert voedselzekerheid, economische stabiliteit en betrouwbare energievoorziening.
“De SGP wil behoud van fiscale voordelen voor de land- en tuinbouw, zoals de landbouwvrijstelling, en van steunregelingen voor jonge boeren.”
“We kiezen daarbij wel voor een brede en evenwichtige energiemix met het oog op betrouwbaarheid en leveringszekerheid. De SGP wil daarom meer inzet op ontwikkeling en opschaling van alternatieve energiebronnen met een meer voorspelbare productie, als aquathermie, geothermie, kernenergie, getijdenenergie en ‘superkritische’ vergassing van biomassareststromen.”
Betaalbaar bouwen en woningmarkt hervormen
De SGP wil de woningnood aanpakken door procedures te versnellen, het aanbod te vergroten en de financiering voor starters en eenverdieners niet onnodig te beperken. Dit standpunt richt zich op het creëren van meer betaalbare woningen en het verminderen van regeldruk.
Kritisch op Europese integratie en overheidsuitgaven
De SGP is kritisch op verdere Europese integratie, wil geen Europees leger en pleit voor financiële degelijkheid binnen de EU. Ook wil de partij de groei van overheidsuitgaven beperken en de overheid richten op kerntaken.
“De SGP is daarom tegen het invoeren van een Europees digitaal paspoort en een digitale euro.”
“Wij willen dat er goed gekeken wordt hoe de groei van de overheidsuitgaven beperkt kan worden, zeker nu de Defensie-investeringen gaan stijgen. De SGP kijkt daarom kritisch naar de uitgaven aan (onnodige) zorg, sociale zekerheid en de uitgaven bij de overheid zelf.”
De ChristenUnie vindt dat verkiezingsprogramma’s van alle partijen duidelijk, concreet en transparant moeten zijn over hun belangrijkste standpunten, zodat kiezers weten waar partijen voor staan. Ze pleiten voor een open democratie zonder kiesdrempel, een eerlijk en eenvoudig belastingstelsel, en structurele oplossingen voor maatschappelijke problemen zoals woningnood, armoede en klimaat. De partij benadrukt het belang van integrale, langetermijnkeuzes boven kortetermijnpolitiek en wil dat beleid altijd getoetst wordt op rechtvaardigheid en brede welvaart.
Open en representatieve democratie zonder kiesdrempel
De ChristenUnie verzet zich tegen een kiesdrempel of districtenstelsel, omdat dit de vertegenwoordiging van minderheden belemmert en de inhoudelijke discussie vervangt door persoonsgerichtheid. Ze willen dat partijen leden hebben en interne democratie waarborgen.
“We voeren geen districtenstelsel of kiesdrempel in. In een districtenstelsel gaat het meer over poppetjes en minder over inhoud. Een kiesdrempel en districtenstelsel zorgen er bovendien voor dat het moeilijker wordt voor kleinere groepen in de samenleving om een eigen politieke inbreng te hebben.”
“Politieke partijen moeten leden hebben. We vinden het belangrijk dat burgers betrokken worden bij politiek. Dat begint bij partijdemocratie binnen partijen. Interne partijdemocratie wordt een eis voor politieke partijen.”
Transparant, eenvoudig en rechtvaardig belastingstelsel
De partij vindt dat het belastingstelsel van alle partijen eenvoudig, voorspelbaar en rechtvaardig moet zijn, zodat werken altijd loont en niemand in armoede hoeft te leven. Ze willen toeslagen vervangen door een belastingkorting en een belastingvrije voet invoeren.
“Ons belastingstelsel is stuk. Door de wirwar aan schijven, inkomensafhankelijke heffingskortingen en toeslagen is het voor de meeste mensen een volslagen mysterie hoeveel belasting ze betalen.”
“Bij dit nieuwe stelsel staan twee kernwaarden met stip voorop: eenvoud en rechtvaardigheid.”
“Dat bij de ChristenUnie-plannen onderaan de streep niemand belasting betaalt over de eerste 30.000 euro aan inkomen.”
“De wirwar van toeslagen vervangen we door een eenvoudige belastingkorting. Zo blijft het gegarandeerd de eerste € 30.000 die per jaar verdient belastingvrij én is er geen sprake meer van onzekerheid en terugvorderingen.”
Structurele oplossingen voor woningnood en armoede
De ChristenUnie vindt dat partijen zich moeten uitspreken voor structurele, langetermijnoplossingen voor grote maatschappelijke problemen zoals woningnood en armoede, in plaats van symptoombestrijding of kortetermijnmaatregelen.
“We bouwen 100.000 woningen per jaar, waarvan ten minste tweederde goed te betalen is voor mensen met een gewoon inkomen.”
“Het is onacceptabel dat veel kinderen in armoede, met schaamte en tekorten, opgroeien. Veel gezondheidsklachten komen voort uit zorgen over de kosten van het dagelijks leven.”
“Het aantal mensen en kinderen dat in armoede leeft moet sterk omlaag. Voor een beter armoedebeleid is het advies van de Commissie Sociaal Minimum de leidraad.”
Investeren in brede welvaart en duurzame keuzes
De partij vindt dat alle partijen hun programma’s moeten laten doorrekenen op brede welvaart, niet alleen op economische groei, en dat investeringen gericht moeten zijn op langetermijnbaten zoals woningbouw, infrastructuur en duurzaamheid.
“De ChristenUnie wil dat bredewelvaartsindicatoren een prominentere rol spelen in het begrotingsproces en de politieke besluitvorming. BBP-groei als heilige graal ontneemt het zicht op wat echt telt voor mensen en wordt daarom minder leidend.”
“We kiezen voor gerichte en slimme keuzes die zorgen voor een bloeiend land, maar tegelijkertijd ook voor houdbare overheidsfinanciën.”
“In tegenstelling tot het huidige kabinet gaan we geen consumptieve uitgaven financieren met meer schuld, maar stoppen we juist geld in investeringen die zich terugverdienen, zoals woningbouw, infrastructuur en energienetten.”
JA21 vindt dat de belangrijkste programmapunten van alle partijen helder, concreet en uitvoerbaar moeten zijn, gericht op het herstellen van zeggenschap voor burgers, het beperken van migratie, het versterken van veiligheid, het stimuleren van economische groei en het terugdringen van de invloed van de EU. Hun kernvoorstellen zijn meer directe democratie, strenger migratiebeleid, een kleinere en efficiëntere overheid, lagere lasten voor werkenden en ondernemers, en behoud van Nederlandse soevereiniteit.
Herstel van zeggenschap en directe democratie
JA21 benadrukt dat burgers meer invloed moeten krijgen op beleid, onder andere via referenda en decentralisatie. Dit is volgens hen essentieel om het vertrouwen in de politiek te herstellen en de Nederlandse identiteit te waarborgen.
“Herstel van zeggenschap, democratische controle en vrijheid. JA21 wil invloed teruggeven aan de Nederlandse burger. Dat betekent dat burgers meer zeggenschap krijgen over grensbeleid, de totstandkoming van nieuwe wetten, en de manier waarop met (belasting)geld wordt omgegaan.”
“Meer zeggenschap van burgers over hun eigen leefomgeving door te focussen op decentralisatie en referenda over onder meer het migratiebeleid, de bevolkingsgroei en de natuur in Nederland te organiseren.”
Grenzen stellen aan migratie en behoud van Nederlandse identiteit
JA21 wil migratie fors beperken en stelt strenge eisen aan integratie, omdat zij vinden dat het huidige migratiebeleid de samenleving en verzorgingsstaat onder druk zet en de Nederlandse cultuur bedreigt.
Kleiner en efficiënter bestuur, focus op kerntaken
De partij pleit voor een kleinere overheid die zich richt op kerntaken als veiligheid, publieke voorzieningen en infrastructuur, en wil bureaucratie en regeldruk verminderen.
Minder EU-invloed en behoud van soevereiniteit
JA21 wil de invloed van de EU beperken tot kerntaken en nationale soevereiniteit behouden, omdat zij vinden dat de EU te veel macht naar zich toetrekt ten koste van Nederland.
Lagere lasten en ruimte voor ondernemers
De partij vindt dat economische groei en welvaart alleen mogelijk zijn als ondernemers en werkenden minder worden belast en de overheid investeringen niet belemmert.
“Ondernemen weer lonend maken door de lasten op ondernemers en familiebedrijven te verlagen en een fiscaal aantrekkelijk klimaat te creëren.”
“Werken en ondernemen laten lonen door de lasten op arbeid structureel te verlagen. We kiezen voor lagere belastingen in plaats van hogere toeslagen.”
Strenger veiligheidsbeleid en meer politie
JA21 wil fors investeren in veiligheid, onder meer door meer wijkagenten, strengere straffen en het aanpakken van ondermijnende criminaliteit.
De VVD stelt dat de belangrijkste programmapunten van alle partijen draaien om fundamentele keuzes voor Nederland op het gebied van vrijheid, veiligheid, welvaart, en de rol van de overheid. De VVD benadrukt haar eigen liberale kernwaarden en onderscheidt zich door te kiezen voor een kleinere overheid, het terugdringen van de herverdelingsmachine, investeren in veiligheid en defensie, en het toekomstbestendig maken van zorg en economie. Hun visie is dat concrete, doorrekenbare plannen en scherpe keuzes noodzakelijk zijn om Nederland veilig, vrij en welvarend te houden.
Kiezen voor liberale kernwaarden en scherpe keuzes
De VVD vindt dat de belangrijkste programmapunten van alle partijen moeten draaien om het maken van noodzakelijke keuzes die Nederland veiliger, vrijer en welvarender maken, gebaseerd op liberale kernwaarden als vrijheid, verantwoordelijkheid en gelijkwaardigheid. Ze stellen dat deze verkiezingen fundamenteel zijn voor de toekomst van Nederland.
“Samen zijn we gekomen tot een programma met grote, liberale missies, met noodzakelijke keuzes die Nederland veiliger, vrijer en welvarender maken. Gestoeld op de kernwaarden die ons liberaal maken: vrijheid, verantwoordelijkheid, verdraagzaamheid, sociale rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid.”
“Deze verkiezingen zijn wat ons betreft de belangrijkste sinds de Tweede Wereldoorlog. Onze vrijheid, veiligheid en welvaart staan onder druk. Meer dan ooit moeten we ervoor kiezen om het heft in handen te nemen en zélf onze toekomst te bouwen.”
Minder overheid, meer ruimte voor samenleving
De VVD stelt dat een kleiner, effectiever bestuur en minder regeldruk essentieel zijn. Ze willen de overheid doelmatiger maken, bureaucratie verminderen en burgers meer vrijheid geven, zodat de samenleving zelf vorm kan geven aan haar toekomst.
“Met een deltaplan ‘ontregelen’ willen we de overheid doelmatiger en effectiever maken, beleid en uitvoering dichter bij elkaar brengen, minder regeldruk en af van doorgeslagen bureaucratie.”
“Niet alleen omdat er meer geld nodig is voor defensie. Maar ook zodat Nederlanders in vrijheid en verantwoordelijkheid de samenleving vormgeven, zonder verstikkende of betuttelende overheidsregels.”
Investeren in veiligheid en defensie, minder naar sociale zekerheid
De VVD vindt dat de belangrijkste programmapunten moeten gaan over het investeren in veiligheid en defensie, en het beperken van uitgaven aan sociale zekerheid en zorg. Dit is volgens hen noodzakelijk om de economie te laten groeien en de vergrijzing op te vangen.
“De VVD kiest voor investeren in onze veiligheid, van je eigen straat tot op mondiaal niveau. We maken geld vrij om de economie flink te laten groeien, zodat we ook in de toekomst een welvarend land zijn. Dat betekent wel dat we keuzes zullen moeten maken in de zorg en de sociale zekerheid, zoals een kleiner basispakket, meer eigen bijdragen, een efficiënter zorgstelsel en een veel meer activerende sociale zekerheid.”
Werken moet lonen, lasten omlaag voor middenklasse
De VVD benadrukt dat het lonend maken van werk en het verlagen van lasten voor de middenklasse centraal moet staan. Ze willen de herverdelingsmachine beperken, lasten verlagen voor werkenden, en zorgen dat werken altijd loont.
“De VVD perkt de Haagse herverdelingsmachine in. We stoppen met steeds maar weer verder nivelleren, verlagen de lasten voor middeninkomens en zetten de werkende Nederlander weer op één.”
“Werken moet lonen. Dat is gewoon eerlijk. We willen dat werkend Nederland bloeit als nooit tevoren. En we willen dat zoveel mogelijk Nederlanders tot die groep van werkenden gaan behoren.”
Betaalbare en toekomstbestendige zorg
De VVD vindt dat de zorg toekomstbestendig en betaalbaar moet blijven door te prioriteren, het basispakket te beperken tot effectieve behandelingen, en samenwerking in de zorg te stimuleren.
“We geven ruimte aan goede en liefdevolle zorg, maar gaan ook prioriteren en eerlijk de scherpe keuzes maken om de betaalbaarheid en kwaliteit van onze zorg voor de toekomst te waarborgen.”
“De VVD wil het basispakket beperken tot de meest effectieve behandelingen, zodat de patiënt altijd de meest passende zorg krijgt. Om dit te bereiken, toetsen we steviger op wat er in het basispakket komt.”
Meer woningen bouwen, regels en procedures schrappen
De VVD stelt dat het bouwen van meer koopwoningen en het schrappen van regels en procedures essentieel is om de woningmarkt toegankelijk te maken voor iedereen, vooral voor starters en middeninkomens.
“We gaan weer koopwoningen bouwen, zodat die eigen plek onder de zon voor iedereen te bereiken is. Regels, procedures en bezwaren zullen linksom of rechtsom moeten wijken. We gaan splitsen, optoppen, transformeren en vooral: bouwen, bouwen, bouwen.”
Pragmatisch klimaatbeleid en energieonafhankelijkheid
De VVD kiest voor een pragmatisch klimaatbeleid dat CO2-reductie in de praktijk realiseert zonder de industrie weg te jagen, en streeft naar energieonafhankelijkheid door het uitbreiden van het elektriciteitsnet en samenwerking met bedrijven.
“We reduceren CO2 niet op papier door industrie uit Nederland weg te jagen, maar reduceren CO2 in de praktijk met pragmatisch klimaatbeleid.”
“Voor onze energie-onafhankelijkheid en economische groei breiden we het elektriciteitsnet fors uit. We verdelen de kosten daarvoor eerlijk over de verschillende generaties die profiteren van de investeringen.”
Het CDA stelt in haar verkiezingsprogramma dat de belangrijkste programmapunten van alle partijen moeten gaan over het herstellen van vertrouwen, verantwoordelijkheid nemen en het maken van concrete keuzes voor een fatsoenlijk en welvarend Nederland. Hun kernvoorstellen zijn het bouwen van meer woningen, het beheersbaar maken van migratie, investeren in defensie en economie, en het versterken van de democratie en samenleving. De partij benadrukt dat politiek moet focussen op wat écht belangrijk is, met minder regels en meer aandacht voor samenhang en fatsoen.
Politiek moet orde op zaken stellen en focussen op kernthema’s
Het CDA vindt dat de politiek zich moet richten op de belangrijkste maatschappelijke thema’s: betaalbare woningen, goede zorg, defensie, en beheersbare migratie. Ze stellen dat de overheid niet alles kan oplossen, maar wat ze doet, moet goed gebeuren. Dit onderscheidt zich door de nadruk op prioritering en realisme.
“We willen een politiek die aandacht heeft voor wat écht belangrijk is: een betaalbaar huis in een veilige buurt, goede zorg voor wie dat nodig heeft, investeren in defensie en werkbare wetten om migratie beheersbaar te krijgen. De overheid kan niet alle problemen oplossen, en daar moeten we eerlijk over zijn. Maar wat de overheid doet, moet ze goed doen.”
Investeren in een toekomstgerichte economie en samenleving
Het CDA pleit voor het stimuleren van ondernemerschap, innovatie en regionale ontwikkeling, met oog voor een eerlijke economie en een betrokken samenleving. Ze willen investeren in mensen via een leven lang ontwikkelen en meer aandacht voor verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers.
“Ondernemen moet weer leuk zijn en worden beloond vanuit de politiek. We willen ruimte geven aan innovatiekracht en ondernemerszin. Daarom investeren we in onderzoek, stimuleren we innovatie en versterken we onze regio’s. We investeren in mensen via leven lang ontwikkelen.”
“We willen meer aandacht en minder regels voor de zachte krachten: verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers. Met een dienstplicht en stevige inburgering zorgen we dat iedereen meedoet.”
Versterken van democratie, fatsoen en vertrouwen
Het CDA stelt dat politiek moet beginnen bij waarden, gericht op de lange termijn en het gemeenschappelijk belang. Ze willen een motiequotum in de Tweede Kamer, eisen interne partijdemocratie bij partijen, en verlengen de zittingsduur van de Eerste Kamer.
“Het CDA kiest voor verantwoordelijkheid, fatsoen en vertrouwen als de weg vooruit. Een politiek die eerlijk is over wat moet en hoopvol over wat kan. Een politiek die doet wat nodig is.”
“In de Tweede Kamer komt een motiequotum, zodat het debat weer gaat over wat echt belangrijk is. Alle politieke partijen moeten intern democratisch georganiseerd zijn. De Eerste Kamer wordt om de drie jaar voor 38 en 37 leden verkozen en de zittingsduur wordt 6 jaar.”
“We willen een nieuwe wet op de politieke partijen. Interne partijdemocratie versterkt betrokkenheid van burgers en moedigt aan tot meedoen. Daarom wordt interne partijdemocratie een eis voor politieke partijen.”
Concrete prioriteiten: wonen, migratie, zorg en inkomen
Het CDA noemt expliciet bouwen van woningen, grip op migratie, hervorming van het belastingstelsel en automatische uitkering van toeslagen als concrete speerpunten.
“Wij kiezen voor de woningzoekende in onze voorstellen om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen.”
“Wij willen een nieuw internationaal asielsysteem. Asielaanvragen gebeuren buiten Europa, zodat mensensmokkel stopt.”
“We hervormen het belastingstelsel zodat werken meer loont. De AOW is en blijft het basispensioen voor alle ouderen. Toeslagen keren we automatisch en direct uit, zodat fouten en naheffingen verdwijnen.”
Minder regels, meer eenvoud en betrouwbare overheid
Het CDA wil de overheid effectiever en kleiner maken door regelgeving te vereenvoudigen, administratieve lasten te verlagen en de uitvoering van beleid te verbeteren.
“Er komt een programma ‘vereenvoudiging van regelgeving’. Doelstelling is een lagere uitvoeringslast voor uitvoerders, burgers en ondernemingen.”
“We zetten de aanpak door om regeldruk voor het mkb te verminderen en breiden die uit naar de zorg, het onderwijs en de sociale zekerheid.”
BBB vindt dat de belangrijkste programmapunten van alle partijen concreet, uitvoerbaar en gericht op brede welvaart en bestaanszekerheid moeten zijn. Zij benadrukken het belang van een eerlijk belastingstelsel, investeren in regio’s, het versterken van vertrouwen in de overheid en het bieden van een stabiel financieel beleid. BBB onderscheidt zich door te kiezen voor beleid dat praktisch werkt, regionaal recht doet en geen extra nationale regels bovenop Europees beleid legt.
Eerlijker en eenvoudiger belastingstelsel
BBB vindt dat het belastingstelsel begrijpelijk, progressief en fraudebestendig moet zijn, zodat werken en ondernemen weer loont. Ze willen vaste bedragen als toelage in plaats van ingewikkelde regelingen, een hogere belastingvrije voet en belasting over daadwerkelijk genoten vermogensinkomsten.
“Op korte termijn moet er een eenvoudiger belasting- en toeslagenstelsel met vaste bedragen als toelage in plaats van ingewikkelde regelingen komen. Met ook een hogere belastingvrije voet in plaats van heffingskortingen, zodat werken altijd loont.”
“Belastingheffing over vermogensinkomsten in box 3 vindt plaats over daadwerkelijk genoten inkomsten inclusief vermogenswinsten. Dus geen vermogensaanwasbelasting over niet gerealiseerd inkomen, maar vermogenswinstbelasting over daadwerkelijk genoten inkomen.”
Investeren in regio’s en basisvoorzieningen
BBB wil dat alle regio’s in Nederland ertoe doen en pleit voor investeringen in regionale economie, onderwijs en infrastructuur. Ze willen beleid toetsen op regionale gevolgen en basisvoorzieningen op peil houden.
“Elke regio telt! BBB laat de stem van de provincie weerklinken in Den Haag. Daarmee is BBB de regiopartij bij uitstek.”
“Alle beleid dient een regiotoets te ondergaan die de gevolgen voor de regio’s in kaart brengt.”
“In alle regio’s streven we naar een zoveel mogelijk dekkend aanbod van theoretische en praktische opleidingen, zodat jongeren en volwassenen passende kansen krijgen om zich te ontwikkelen.”
Geen extra nationale regels bovenop EU-beleid
BBB wil een gelijk speelveld voor Nederlandse ondernemers en agrariërs door geen extra nationale regels bovenop Europese wetgeving te leggen. Dit voorkomt concurrentienadeel en biedt zekerheid aan boeren en vissers.
Verantwoord financieel beleid gericht op brede welvaart
BBB kiest voor een solide meerjarenbegroting met ruimte voor investeringen in woningbouw, zorg, infrastructuur en veiligheid. Ze willen bezuinigen op inefficiënt beleid en uitgaven zonder sociaal rendement, en afzien van een transferunie binnen de EU.
“BBB zorgt voor een solide meerjarenbegroting met ruimte voor noodzakelijke investeringen in onder meer woningbouw, zorg, infrastructuur en veiligheid.”
“We rangschikken financiële middelen anders door: Te bezuinigen op inefficiënt beleid en uitgaven die geen sociaal rendement opleveren.”
“We verwerpen het idee van een transferunie, waarmee geldstromen en andere middelen worden overgedragen van de ene naar de andere lidstaat.”
Volt vindt dat de belangrijkste programmapunten van alle partijen helder, concreet en toekomstgericht moeten zijn, met nadruk op democratische vernieuwing, bestaanszekerheid, gelijke kansen en een sterke, federale Europese Unie. Volt pleit voor structurele hervormingen zoals een basisinkomen, uitbreiding van de Tweede Kamer, een jongerenberaad, en een Europese grondwet. Hun visie is dat politiek moet gaan over lange termijnoplossingen, transparantie en het versterken van de democratie, in plaats van de waan van de dag.
Uitbreiding en Hervorming van de Democratie
Volt stelt dat de democratie versterkt moet worden door structurele hervormingen, zoals het uitbreiden van de Tweede Kamer, het verlagen van de stemgerechtigde leeftijd, en het invoeren van een jongerenberaad. Dit moet zorgen voor betere vertegenwoordiging en meer invloed voor burgers, met name jongeren, en het aanpakken van politieke versnippering.
“We breiden de Tweede Kamer uit van 150 naar 250 zetels. Onze Tweede Kamer is namelijk te klein,”
“Daarom verlagen we de leeftijd dat je mag stemmen naar zestien jaar. We voeren een Derde Kamer in: een jongerenberaad dat wetten beoordeelt en de politiek adviseert.”
“In Nederland richten we als allereerste land ter wereld een permanent burgerberaad op.”
Basisinkomen en Eerlijke Bestaanszekerheid
Volt wil bestaanszekerheid garanderen door het invoeren van een maandelijks basisinkomen dat alle toeslagen vervangt, het verhogen van het minimumloon en het afschaffen van het minimumjeugdloon. Dit moet financiële rust bieden, armoede tegengaan en zorgen voor gelijke kansen voor iedereen.
“Er komt een maandelijks basisinkomen dat alle toeslagen vervangt. Dit bestaat uit een vaste”
“We verhogen het minimumloon, zodat je ervan rond kan komen. Ook wordt het minimumjeugdloon afgeschaft.”
“Dat start met een basisinkomen. Dat geeft financiële rust en voorkomt schulden. Iedereen krijgt een basis waarmee je vooruit kan.”
Federale en Democratische Europese Unie
Volt ziet een sterke, federale en democratische EU als essentieel voor het oplossen van grensoverschrijdende problemen. Ze pleiten voor een Europese grondwet, het afschaffen van het vetorecht, en meer bevoegdheden voor het Europees Parlement.
“We werken aan een federale en democratische Europese Unie (EU).”
“Daarom komt er een Europese grondwet die onze rechten en democratie in heel Europa beschermt. Het Europees Parlement krijgt het recht om wetsvoorstellen te doen en het vetorecht verdwijnt.”
“We willen een EU die werkt voor alle Europeanen. Grote uitdagingen moeten we samen oplossen. Daarom gaan we hervormen: er komt een Europese grondwet, waarin we de rechten van alle Europeanen vastleggen. We schaffen het vetorecht af, zodat nationale leiders hun eigenbelang niet meer boven het belang van ons allemaal kunnen stellen. De EU wordt een echte federale democratie.”
Lange Termijn Visie en Minder Waan van de Dag
Volt wil dat de politiek zich richt op lange termijnoplossingen en structurele debatten over grote uitdagingen, in plaats van op de korte termijn en de politieke waan van de dag. Dit moet voorkomen dat crises zoals de stikstof- of woningcrisis zich herhalen.
“We gaan minder debatteren over de politieke ‘waan van de dag’ (de Haagse realiteit) en meer over de grote uitdagingen die voor ons liggen. Volt wil vaker visiedebatten houden over waar we op de lange termijn naartoe moeten. Zo voorkomen we een nieuwe stikstof- of woningcrisis.”
BIJ1 stelt radicale, concrete voorstellen centraal die gericht zijn op sociale rechtvaardigheid, betaalbaarheid en democratisering. De partij wil onder andere huren verlagen, sociale woningbouw fors uitbreiden, zorg en onderwijs gratis maken, en bedrijven en instituties democratiseren. Hun kernvisie is een samenleving waarin collectieve voorzieningen, inclusie en inspraak voorop staan, en marktwerking en ongelijkheid worden teruggedrongen.
Huren verlagen en sociale woningbouw fors uitbreiden
BIJ1 wil de wooncrisis aanpakken door huren te verlagen, leegstand streng te bestraffen en grootschalig sociale woningen te bouwen. De partij ziet wonen als een recht, niet als handelswaar, en wil speculatie en marktwerking terugdringen.
“Alle huren omlaag. We zorgen dat huisjesmelkers niet méér huur aan jou kunnen rekenen dan eerlijk is, met bindende maximumprijzen voor elke woning. Te hoge huren maken we lager. Ook in de vrije sector, met terugwerkende kracht.”
“1 miljoen sociale woningen erbij. Een Nationaal Bouwbedrijf bouwt woningen voor mensen, niet voor winst.”
“Leegstand keihard aangepakt. Wie een woning onnodig leeg laat staan, betaalt een boete van 2,8% van de WOZ-waarde per maand (100% van de waarde in 3 jaar). Na 3 jaar onteigenen (terugpakken) we de woning en wijzen die toe aan mensen om te wonen.”
Zorg en onderwijs volledig gratis en publiek
De partij wil zorg en onderwijs volledig in publieke handen brengen en gratis maken, zodat iedereen toegang heeft zonder financiële drempels. Marktwerking en winst in deze sectoren worden afgeschaft.
“De zorg komt volledig in handen van de overheid, van ziekenhuis tot verzekeraar. Winst en markt-bureaucratie in de zorg worden zo verleden tijd. Het ‘eigen risico’ en rekeningen aan de balie schaffen we af.”
“We schaffen collegegeld af: al het onderwijs wordt gratis. Alle studieschulden van de ‘pechgeneratie’ schelden we volledig kwijt.”
Maximumprijzen en winstmarges op basisbehoeften
BIJ1 wil de kosten van levensonderhoud verlagen door bedrijven te beperken in hun winstmarges op essentiële goederen en diensten. Zo wordt graaiflatie aangepakt en worden eerste levensbehoeften betaalbaar gehouden.
“Alles kan gewoon goedkoper door bedrijven aan te pakken die cashen op jouw eerste levensbehoeften... Daar maken we een einde aan met maximumprijzen en maximale winstmarges.”
Gratis openbaar vervoer
Om mobiliteit voor iedereen toegankelijk te maken en ongelijkheid te verminderen, wil BIJ1 het openbaar vervoer gratis maken.
“Gratis ov. Van je huis naar je werk, naar familie, naar...”
Werknemers en burgers meer macht geven
De partij wil grote bedrijven democratiseren door werknemersraden met vetorecht in te voeren en burgers actief te laten meebeslissen over wetgeving via bindende inspraakrondes.
“Alle grote bedrijven worden verplicht om werknemers-raden aan te stellen met gekozen vertegenwoordigers van het personeel. Die raden hebben advies- en vetorecht over belangrijke beslissingen als ontslagen, investeringen en reorganisaties.”
“Burgers bepalen met landelijke gespreksrondes en inspraaksessies altijd actief mee met nieuwe wetten en regels van de overheid. Vooral bij grote politieke vraagstukken krijgt deze raadpleging een centrale, bindende rol.”
De SP stelt dat de belangrijkste programmapunten van alle partijen zichtbaar worden in hun keuzes voor solidariteit, sociale rechtvaardigheid en het bestrijden van ongelijkheid. De SP benadrukt grote veranderingen: hogere lonen, lagere belastingen voor werkenden, publieke grip op basisvoorzieningen, en het tegengaan van discriminatie en tweedeling. Hun visie is dat Nederland sociaal moet zijn, met eerlijke verdeling van welvaart en sterke publieke voorzieningen.
Werken moet lonen, hogere lonen en lagere belastingen
De SP vindt dat werken meer moet opleveren en dat de lasten eerlijker verdeeld moeten worden, met hogere lonen en lagere belastingen voor werkenden. Dit is een reactie op groeiende ongelijkheid en het feit dat de werkende klasse nu het grootste deel van de lasten draagt.
“We verlagen de inkomstenbelasting fors zodat je meer overhoudt van het geld dat jij verdient. Ook verlagen we de btw op basisproducten. Door het minimumloon te verhogen en het minimumjeugdloon af te schaffen zorgen we ervoor dat iedereen die werkt een inkomen krijgt waar je goed van kunt leven.”
“Op dit moment komt tachtig procent van de belastinginkomsten uit arbeid en consumptie en maar twintig procent uit kapitaal. Er worden miljarden cadeau gegeven aan de rijkste individuen en grootste bedrijven, terwijl gewone mensen en het...”
Maximumprijzen en publieke grip op basisvoorzieningen
De SP wil maximumprijzen voor basisproducten en publieke controle over essentiële voorzieningen zoals energie, om misbruik door bedrijven en prijsstijgingen tegen te gaan. Dit moet de bestaanszekerheid vergroten en de invloed van marktwerking beperken.
“Daarom moeten we de prijzen van basisproducten, zoals gezond eten, medicijnen, energie en internet, gaan controleren, reguleren en blokkeren.”
“De SP nationaliseert de energievoorzieningen en maakt ze daarmee weer betaalbaar én duurzaam, met publieke zeggenschap en solidariteit als uitgangspunt.”
Einde aan discriminatie en sociale tweedeling
De SP stelt dat alle vormen van discriminatie bestreden moeten worden en dat voorzieningen in alle wijken gelijkwaardig moeten zijn, om tweedeling en uitsluiting te voorkomen. Dit is essentieel voor een verbonden samenleving.
“We gaan tweedeling tegen en accepteren geen enkele vorm van discriminatie, door niemand. Discriminatie bestrijden we altijd en overal, op basis van klasse, kleur, gender, religie, seksuele voorkeur, leeftijd, woonplaats, beperking of wat ook.”
“Wij zorgen voor goede voorzieningen in álle wijken. Met buurthuizen om samen te komen en woningen voor mensen met verschillende inkomens.”
Investeren in publieke sector en stoppen met militarisering
De SP wil investeren in zorg, onderwijs en sociale zekerheid, en is fel tegen het verhogen van militaire uitgaven ten koste van deze sectoren. Zij zien dit als een fundamenteel verschil met andere partijen die kiezen voor meer defensie-uitgaven.
“Dit leidt nu al en zal nog meer leiden tot bezuinigingen op onze zorg, onderwijs en sociale zekerheid. Partijen die anders beweren, houden de mensen in het land voor de gek.”
Eerlijke verdeling van welvaart en hogere belastingen voor de allerrijksten
De SP pleit voor een hogere belasting op kapitaal, een miljonairsbelasting en het zwaarder belasten van grote erfenissen, zodat de lasten eerlijker verdeeld worden en ongelijkheid wordt bestreden.
“Daarom verhogen we de belasting voor het inkomen uit kapitaal naar het niveau van de inkomstenbelasting, voeren we een miljonairsbelasting in voor vermogens boven 5 miljoen euro en stoppen we met subsidies voor miljardairs.”
“Tachtig procent van de erfenissen voor kinderen zijn kleiner dan honderdduizend euro, wij willen dat je dit bedrag belastingvrij kunt doorgeven aan je kinderen. ...dat gaan we zwaarder belasten zodat enorme ongelijkheid niet meer van generatie op generatie wordt overgedragen.”
Forum voor Democratie (FVD) stelt dat de belangrijkste programmapunten van alle partijen helder, concreet en financieel onderbouwd moeten zijn, zodat kiezers daadwerkelijk kunnen kiezen op inhoud. FVD bekritiseert de huidige praktijk waarbij veel partijen volgens hen vage beloften doen en pleit voor een fundamentele koerswijziging op thema’s als immigratie, klimaat, overheidsomvang en democratische vernieuwing. Hun kernvisie is dat politiek moet draaien om duidelijke keuzes, feitelijke onderbouwing en het teruggeven van macht aan de burger.
Politieke programma’s moeten concreet, onderbouwd en koersbepalend zijn
FVD vindt dat verkiezingsprogramma’s van alle partijen duidelijke, financieel onderbouwde keuzes moeten bevatten, zodat kiezers weten waar ze voor stemmen. Ze verwerpen vage beloften en benadrukken het belang van fundamentele koerswijzigingen op grote thema’s.
“Politiek hoort te draaien om feiten, om reële toekomstbeelden en de uitwisseling van totaalplaatjes. Zomaar strooien met cadeautjes die op geen enkele wijze haalbaar of betaalbaar zijn - daar schieten we niets mee op.”
“Dáárover zou het in verkiezingstijd moeten gaan. Een nieuwe regering kan immers wel degelijk stárten met zulk beleid. Een andere richting inslaan. De koers verleggen.”
“De visie die we hebben voor het Nederland van de volgende generatie. Precies dát hebben we hieronder zo helder en duidelijk mogelijk opgeschreven.”
Stoppen met vage beloften en kiezen voor fundamentele koerswijzigingen
FVD stelt dat veel partijen te veel blijven hangen in vage, onhaalbare plannen en pleit voor duidelijke keuzes op immigratie, klimaat, overheidsomvang en democratie. Ze vinden dat verkiezingsprogramma’s moeten gaan over wezenlijke alternatieven en niet over kleine aanpassingen binnen bestaande kaders.
“Geen luchtfietserij, geen loze beloftes: maar serieus onderbouwde voorstellen.”
“Wij kiezen ervoor, te investeren in gewone, ouderwetse publieke taken: veiligheid, woningbouw, infrastructuur, onderwijs, zorg en voorzieningen voor de oude dag. En ook dat met mate. Want we willen belastingverlaging en verkleining van de overheid.”
“De uitkomst van hun ‘doorrekening’ zou immers volstrekt betekenisloos zijn en vermoedelijk vooral verwarring zaaien omdat de hoofdrichting erdoor uit het zicht verdwijnt.”
Kiezers moeten kunnen kiezen tussen écht verschillende richtingen
FVD benadrukt dat verkiezingsprogramma’s van alle partijen duidelijke alternatieven moeten bieden, zodat kiezers kunnen kiezen voor fundamenteel verschillende toekomstscenario’s. Ze vinden dat het debat moet gaan over grote keuzes, niet over details.
“Het CPB mag ons adviseren wanneer we de bouw van onze nieuwe luchthaven in de Noordzee gaan financieren of wanneer we de begroting opstellen voor de aanbouw van een kerncentrale. Dan zullen we goed opletten dat we in Q1 niet bepaalde kosten alloceren die beter in Q2 gemaakt kunnen worden. Maar waar het om gaat op 29 oktober, is onze fundamentele koers. De richting die het land uit moet.”
“Het is daarom noodzakelijk een agenda van verandering te presenteren. Forum voor Democratie is in de eerste plaats een democratische vernieuwingsbeweging.”
GroenLinks-PvdA stelt solidariteit centraal en wil Nederland hervormen met een eerlijker belastingstelsel, forse investeringen in publieke voorzieningen, en een groene economie. De partij kiest voor het aanpakken van ongelijkheid, het versterken van de verzorgingsstaat, en het centraal stellen van het algemeen belang boven winst. Concrete voorstellen zijn onder meer het afschaffen van belastingkortingen voor de rijksten, investeren in klimaatmaatregelen, en het betaalbaar maken van wonen, zorg en energie.
Eerlijker belastingstelsel en herverdeling
GroenLinks-PvdA wil een einde maken aan speciale belastingkortingen voor de rijksten en multinationals, en streeft naar een eerlijkere verdeling van lasten en baten. Dit moet bijdragen aan het verkleinen van ongelijkheid en het versterken van de solidariteit in de samenleving.
“Dat betekent een systeem zonder speciale kortingen en een eerlijke belasting op vermogen, winst en vervuiling.”
“We maken een einde aan speciale belastingkortingen voor de rijkste Nederlanders en aandeelhouders van multinationals. Belastingontwijking pakken we aan.”
Investeren in publieke voorzieningen en infrastructuur
De partij kiest ervoor om fors te investeren in publieke voorzieningen, economie, infrastructuur en veiligheid, met het oog op het versterken van de samenleving en het voorkomen van verdere achteruitgang.
“Wij kiezen ervoor om de komende jaren te investeren in onze publieke voorzieningen, economie, infrastructuur en veiligheid.”
Klimaatmaatregelen en groene economie
GroenLinks-PvdA wil de klimaatcrisis aanpakken door te investeren in groene energie, het verduurzamen van de industrie, en het stoppen van fossiele subsidies. De partij ziet dit niet als kostenpost, maar als kans voor een duurzame en eerlijke economie.
“We stoppen subsidies op fossiele brandstoffen en vervuilers gaan de prijs betalen voor hun uitstoot. Wij zetten alle zeilen bij met groene energie en het verduurzamen van onze industrie.”
Algemeen belang boven winst in zorg, onderwijs en OV
De partij stelt dat het algemeen belang voorop moet staan in sectoren als zorg, onderwijs, kinderopvang en openbaar vervoer, en verzet zich tegen de invloed van commerciële investeerders.
“In de zorg, het onderwijs, de kinderopvang en het openbaar vervoer moet het algemeen belang voorop staan, niet de winst voor investeerders.”
Betaalbaarheid van wonen, zorg en energie
GroenLinks-PvdA wil de kosten voor burgers verlagen door onder meer de zorgpremie te verlagen, het openbaar vervoer betaalbaar te maken, en de energierekening te drukken.
“De zorgpremie gaat omlaag door de zorgkosten op een eerlijkere manier te verdelen. De tickets in het openbaar vervoer worden weer betaalbaar. En we nemen maatregelen om de energierekening te verlagen.”