Verkiezingsprogramma's 2025 overwat zegt Volt over digitalisering?
Volt ziet digitalisering als een kans voor een rechtvaardige, innovatieve en veilige samenleving, mits deze mensgericht, transparant en inclusief wordt vormgegeven. Ze pleiten voor een Ministerie van Digitale Zaken, investeren in digitale vaardigheden, waarborgen privacy en cybersecurity, en willen digitale technologie inzetten voor publieke doelen zoals zorg, onderwijs en overheid. Volt benadrukt Europese samenwerking, digitale autonomie, bescherming van grondrechten en toegankelijkheid voor iedereen.
Ministerie van Digitale Zaken en regie op digitalisering
Volt wil een aparte minister en ministerie voor Digitale Zaken om regie te voeren op digitale infrastructuur, economie, defensie en digitale rechten. Dit moet zorgen voor samenhangend beleid en bescherming van burgers tegen de macht van grote technologiebedrijven.
“We willen dat er een minister van Digitale Zaken komt met een eigen ministerie van Digitale Zaken. Het mandaat van dit ministerie is om de digitale infrastructuur, economische ontwikkeling, defensie, en Europese digitalisering te coördineren.”
Digitale vaardigheden en inclusie voor iedereen
Volt investeert in digitale vaardigheden en wil dat iedereen kan meedoen in de digitale samenleving. Ze zetten in op digitale geletterdheid in het onderwijs, gratis cursussen voor burgers en toegankelijke digitale diensten, met alternatieven voor wie niet digitaal vaardig is.
“We investeren in een toegankelijke digitale wereld en het ontwikkelen van digitale vaardigheden voor iedereen.”
“Volt versterkt de digitale geletterdheid van kinderen en jongeren door digitaal onderwijs - naast lezen, rekenen en schrijven - te bestempelen als basisvaardigheid in het funderend onderwijs.”
“Er worden digitale vaardigheidstrainingen aangeboden. In bibliotheken en buurthuizen worden gratis cursussen gegeven voor iedereen die wil leren werken met digitale diensten.”
“Er zijn alternatieven voor niet-digitale burgers. Telefonische dienstverlening en fysieke loketten blijven bestaan voor wie dat nodig heeft.”
Transparantie, privacy en bescherming van grondrechten
Volt stelt strenge eisen aan privacy, transparantie van algoritmes en bescherming van grondrechten bij digitalisering. Ze zijn tegen het afzwakken van encryptie, willen meer middelen voor de Autoriteit Persoonsgegevens en pleiten voor mensenrechtentoetsen bij digitale wetgeving.
“Voor Volt is het afzwakken van end-to-end encryptie ten behoeve van schijnveiligheid onaanvaardbaar. Online communicatie blijft dus beschermd.”
“De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) krijgt structureel meer middelen om haar toezichtstaken onafhankelijk en effectief uit te voeren.”
“Volt wil een verplichte mensenrechtentoets bij nieuwe (en bestaande) wetgeving in het veiligheidsdomein.”
“Algoritmes moeten transparant en eerlijk zijn. Zij mogen geen inbreuk maken op onze privacy of grondrechten.”
Europese digitale autonomie en samenwerking
Volt streeft naar Europese digitale autonomie en samenwerking, onder andere door het stimuleren van open source, het beperken van afhankelijkheid van grote IT-leveranciers en het versneld implementeren van Europese regelgeving zoals de NIS2, DMA en DSA.
“Volt streeft naar een innovatieve, digitale en rechtvaardige samenleving en zet daarom vol in op Europese digitale autonomie.”
“We verplichten diversificatie van kritieke IT-leveranciers en cloud-diensten voor overheden en essentiële sectoren. Deze mogen met maximaal 40% afhankelijk zijn van één leverancier.”
“Volt staat volledig achter de Digital Markets Act (DMA) en de Digital Services Act (DSA) en wil dat Nederland zich actief opstelt bij de handhaving hiervan binnen de Europese Commissie.”
“We zorgen voor een versnelde implementatie van de NIS2-richtlijn.”
Digitalisering van publieke sector: overheid, zorg en onderwijs
Volt wil digitalisering inzetten om publieke diensten te verbeteren, met aandacht voor toegankelijkheid, open source, en het voorkomen van monopolieposities. Ze pleiten voor digital-ready wetgeving, digitale toetsing, en publieke digitale infrastructuur in zorg en onderwijs.
“Alle nieuwe wetgeving moet vanaf dag één ‘digital-ready’ zijn. Dit betekent dat wetgeving wordt geschreven met de publieke dienstverlening in gedachten, waarbij de afdelingen beleid, uitvoering en IT vanaf het begin samenwerken in multidisciplinaire teams.”
“Volt pleit voor de ontwikkeling van maatschappelijk gedragen digitale hulpmiddelen voor de zorg, waaronder kunstmatige intelligentie (AI). Software die met dit doel (mede) ontwikkeld wordt met EU-onderzoeksgelden dient als open source breed beschikbaar te zijn.”
“Volt pleit voor een publieke digitale infrastructuur in het onderwijs, zodat scholen onafhankelijk kunnen opereren.”
“We zetten in op het benutten van de kansen die digitale en hybride zorgvernieuwingen bieden, onder andere door het stimuleren van de toepassing van AI en e-health in de zorg.”
Cyberweerbaarheid en digitale veiligheid
Volt vindt cyberweerbaarheid essentieel en wil versneld Europese wetgeving implementeren, bedrijven ondersteunen bij cybersecurity en kennisniveau verhogen binnen overheid en bedrijfsleven.
“Volt pleit voor solide cyberweerbaarheid en digitale veiligheid. Dat is immers essentieel voor een innovatieve, digitale en rechtvaardige samenleving.”
“We zorgen voor een versnelde implementatie van de NIS2-richtlijn. Nederland moet binnen zes maanden concrete wetgeving hebben die organisaties in kritieke sectoren verplicht tot adequate beveiliging.”
“Nederland moet net als alle EU-lidstaten zelfstandig in staat zijn de impact van afhankelijkheden in de IT-levenssfeer op waarde in te schatten en te begrijpen. Daarvoor moeten we het beoogde kennisniveau op het gebied van digitale autonomie verhogen binnen de overheid en de private sector.”
BVNL benadrukt het belang van digitale vrijheid, privacy en een efficiënte, veilige digitale overheid, met een sterke focus op het beschermen van grondrechten en het tegengaan van overheidscontrole. De partij wil investeren in digitale vaardigheden, encryptie, cybersecurity en innovatie, maar verzet zich tegen digitale censuur, identificatieplicht op sociale media en programmeerbaar geld. BVNL pleit voor een digitale samenleving waarin privacy, vrijheid van meningsuiting en toegang tot technologie voor iedereen gewaarborgd zijn.
Digitale vrijheid en bescherming van grondrechten
BVNL vindt dat de digitale samenleving alleen kan bloeien als fundamentele rechten, zoals privacy en vrijheid van meningsuiting, worden beschermd. De partij verzet zich tegen digitale censuur, overheidscontrole op meningsuiting en identificatieplicht op sociale media.
“De overheid mag geen digitale censuur plegen.”
“De overheid mag geen contacten onderhouden met en invloed uitoefenen op social media en techbedrijven over het dwarszitten van Nederlanders met afwijkende meningen en over welke opvattingen als ‘desinformatie’ moeten worden aangemerkt.”
“Er komt geen identificatieplicht voor het gebruik van social media.”
“Privacy is een fundamenteel recht dat we koesteren en beschermen. BVNL erkent het belang van privacy in het digitale tijdperk en zal doen wat nodig is om de privacy van burgers te waarborgen.”
“We geloven dat iedereen het recht heeft om vrijelijk zijn of haar mening te uiten, zowel offline als online.”
Investeren in digitale vaardigheden en inclusie
BVNL wil dat iedereen kan deelnemen aan de digitale samenleving door te investeren in digitale vaardigheden en het verkleinen van de digitale kloof, met speciale aandacht voor jongeren, werkenden en ouderen.
“We willen ervoor zorgen dat elke burger de kans krijgt om volledig deel te nemen aan de digitale samenleving. Dit betekent dat we actief programma's en initiatieven zullen bevorderen om digitale vaardigheden te ontwikkelen en toegang tot technologie te vergroten.”
“Private initiatieven voor cybersecuritytrainingen en digitale scholing om digitale geletterdheid verhogen.”
Waarborgen van encryptie en digitale veiligheid
BVNL beschouwt encryptie als essentieel voor privacy en online veiligheid en verzet zich tegen pogingen om encryptie te verzwakken. De partij wil investeren in veilige technologieën en een nationale strategie voor digitale veiligheid.
“BVNL is vastberaden om het behoud van encryptie te waarborgen, omdat dit essentieel is voor de bescherming van persoonlijke gegevens en het communicatiegeheim.”
“We zullen ons verzetten tegen pogingen om encryptie te verzwakken of te verbieden, en in plaats daarvan investeren in veilige technologieën die privacy en online veiligheid bevorderen.”
“Er wordt een nationale strategie ontwikkeld om de digitale veiligheid te waarborgen.”
Stimuleren van innovatie en onderzoek in digitale technologie
BVNL wil een innovatievriendelijk klimaat creëren door te investeren in onderzoek en ontwikkeling op het gebied van kunstmatige intelligentie, quantumtechnologie en andere digitale technologieën.
Actieve aanpak van cybersecurity en digitale weerbaarheid
BVNL pleit voor bewustwording, internationale samenwerking en investeringen in cybersecurity, met aandacht voor zowel burgers als bedrijven. De partij wil aftrek voor cybersecurity-investeringen en vrijwillige normen voor blockchain-certificering.
“De overheid neemt een actieve rol aan bij het waarschuwen voor en optreden tegen cybercriminaliteit. We gaan investeren in onderzoek naar nieuwe technologieën en methodologieën op het gebied van cybersecurity.”
“Aftrek voor cybersecurity-investeringen (software, training, blockchain) voor MKB en burgers, om weerbaarheid te vergroten.”
“Vrijwillige normen: Blockchain-certificeringen die verplichte regels vervangen, regeldruk verminderen en naleving versnellen voor bedrijven en gemeenten.”
Geen programmeerbaar geld of Central Bank Digital Currency (CBDC)
BVNL verzet zich tegen de invoering van programmeerbaar geld en een digitale euro, omdat dit de financiële vrijheid van burgers zou beperken.
“De overheid zal geen medewerking verlenen aan het invoeren van programmeerbaar geld. Er komt geen Central Bank Digital Currency (CBDC).”
“BVNL wil dat Nederlanders in vrijheid kunnen leven zonder door de overheid gevolgd te worden. Daarom willen we geen Digitale Europese Identiteit, geen Digitale Euro, geen Central Bank Digital Currency, geen monitoring van financiële transacties boven de honderd euro en het behoud van cash geld.”
Offline toegang tot essentiële diensten blijft behouden
BVNL vindt dat burgers altijd het recht moeten behouden op een offline leven en offline toegang tot essentiële maatschappelijke diensten.
“Dat het recht behouden blijft op een offline leven en offline toegang tot essentiële maatschappelijke diensten gewaarborgd blijft.”
NSC vindt dat digitalisering kansen biedt, maar waarschuwt nadrukkelijk voor de risico’s voor privacy, autonomie en menselijke waardigheid. Ze pleiten voor strengere regels rond data, meer digitale autonomie (minder afhankelijkheid van Amerikaanse techbedrijven), betere digitale geletterdheid, en een overheid die digitaal toegankelijk blijft zonder burgers uit te sluiten. Concrete voorstellen zijn onder meer een Ministerie van Digitale Zaken, een centraal overheidsportaal, strengere privacyregels, lokale opslag van data, en het recht op digitale vergetelheid voor jongeren.
Strengere regels voor data en privacy
NSC wil duidelijke wettelijke spelregels voor het verzamelen, opslaan en delen van data, en benadrukt het belang van privacybescherming en het voorkomen van een surveillancestaat. Ze willen dat burgers meer zeggenschap krijgen over hun eigen data en dat gevoelige gegevens zoveel mogelijk lokaal worden opgeslagen.
“Duidelijke spelregels in wetgeving voor het verzamelen, opslaan, gebruiken en delen van onze data en het beschermen van de privacy.”
“Geen surveillancestaat.”
“De overheid moet zorgvuldiger met privacygevoelige gegevens van burgers omgaan. Het uitgangspunt wordt dat deze slechts eenmaal worden opgeslagen (het ‘once only’-principe) naar Ests voorbeeld.”
“We hanteren het principe dat de burger zo veel mogelijk zeggenschap moet krijgen over de data die over hem of haar worden verzameld en verwerkt.”
“Gevoelige overheidsdata worden zo veel mogelijk lokaal opgeslagen.”
Digitale autonomie en minder afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven
NSC ziet de afhankelijkheid van Amerikaanse cloud- en techbedrijven als een groot risico en wil inzetten op Europese en lokale oplossingen om de digitale soevereiniteit te vergroten.
“De risicovolle afhankelijkheid van de Nederlandse overheid van de Amerikaanse cloud moet daarom met spoed worden afgebouwd. In ICT-aanbestedingen moet onze digitale autonomie zwaarder meewegen. Er moet meer gebruik worden gemaakt van lokale en Europese (cloud)oplossingen, in lijn met de voorstellen uit onze initiatiefnota ‘Wolken aan de horizon’.”
“Nederland is nu te afhankelijk van Amerikaanse technologie. Voor onze weerbaarheid is het noodzakelijk dat we een hogere mate van digitale autonomie bereiken, vooral op cruciale onderdelen als cloud-infrastructuur.”
Digitale overheid: toegankelijkheid en menselijke maat
NSC vindt dat digitalisering van de overheid niet mag leiden tot uitsluiting of afstand tot burgers. Ze willen een Ministerie van Digitale Zaken, een centraal overheidsportaal, en behoud van fysieke contactpunten.
“De digitale overheid moet richting de burger meer als één overheid functioneren. Dit vereist meer holistische aansturing, minder verkokering en minder bureaucratie. We pleiten daarom voor een Ministerie van Digitale Zaken en Staatsmodernisering naar Duits voorbeeld.”
“Burgers de overheid kunnen benaderen via één online overheidsportaal, naar het Deens model. Ook fysieke contactmogelijkheden op gemeentehuizen en informatiepunten in openbare bibliotheken moeten beschikbaar zijn en blijven.”
“We moeten voorkomen dat de overheid zich achter een digitale muur verschuilt en niet langer zichtbaar en benaderbaar is.”
Strenge eisen aan algoritmen en AI in de overheid
NSC wil verplichte transparantie en toetsing van algoritmen en AI-gebruik door de overheid, om discriminatie en fouten te voorkomen.
“We komen met een verplichte wetenschappelijke standaard voor het gebruik van modellen, rekeninstrumenten en algoritmen door de overheid. Deze standaard moet openbaar en navolgbaar zijn.”
“Algoritmische risicoprofielering moet periodiek onderworpen worden aan een kwalitatieve en kwantitatieve toets om te voorkomen dat mensen gediscrimineerd worden of ten onrechte als fraudeur worden aangemerkt. Vastlegging in het algoritmeregister wordt verplicht.”
Digitale geletterdheid en bescherming van jongeren
NSC wil meer aandacht voor digitale vaardigheden bij burgers en bescherming van jongeren tegen de negatieve effecten van digitalisering, zoals verslaving en privacyverlies.
“Aandacht voor digitale geletterdheid bij burgers.”
“We willen dat jongeren op hun 18e vanuit de overheid de mogelijkheid krijgen om kosteloos al hun online sporen te wissen, als uitwerking van het wettelijk recht op vergetelheid.”
“We steunen Europese initiatieven om wettelijk het verslavende ontwerp van sociale mediaplatforms aan banden te leggen.”
Cyberveiligheid en bescherming van digitale infrastructuur
NSC benadrukt het belang van cybersecurity, bescherming van vitale digitale infrastructuur en het voorkomen van digitale sabotage.
“De cyberweerbaarheid van ons land moet omhoog. We voeren de Cyberbeveiligingswet en de Wet Weerbaarheid Kritieke Entiteiten snel in om duidelijke cybersecuritykaders voor de overheid en de vitale sector vast te stellen.”
“Onze zeekabels moeten beschermd worden tegen de reële sabotagedreiging.”
BBB wil de digitale soevereiniteit van Nederland versterken door minder afhankelijk te zijn van buitenlandse techbedrijven en cloudleveranciers, en door vitale digitale infrastructuur in Nederlandse of Europese handen te houden. Ze pleiten voor open source software bij de overheid, investeren in cybersecurity en digitale educatie, en stellen strenge eisen aan privacy, AI-gebruik en digitale toegankelijkheid. Digitalisering moet volgens BBB altijd ten dienste staan van mensen, met nadruk op autonomie, veiligheid en publieke controle.
Minder afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven
BBB ziet de afhankelijkheid van buitenlandse cloud- en softwareleveranciers als een strategisch risico en wil deze stap voor stap afbouwen. Vitale digitale infrastructuur en publieke data moeten zoveel mogelijk in Nederlandse of Europese handen blijven om digitale soevereiniteit en veiligheid te waarborgen.
“Afhankelijkheid van buitenlandse cloud en software leveranciers wordt waar mogelijk stap voor stap afgebouwd.”
“Vitale infrastructuur in eigen beheer. Publieke en vitale digitale netwerken blijven zoveel mogelijk in bezit van Nederlandse of Europese bedrijven of samenwerkingsverbanden.”
“Publieke data nationaal beschermen. Overheidsdata en privacygevoelige informatie worden opgeslagen bij Nederlandse of Europese partijen die de hoogste beveiligingsnormen hanteren.”
Overheid kiest voor open source en Nederlandse innovatie
BBB wil dat de overheid bij digitaliseringsprojecten actief kiest voor Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen, en waar mogelijk gebruikmaakt van open source software en open standaarden. Dit moet kosten drukken, innovatie stimuleren en de inzetbaarheid van applicaties vergroten.
“De overheid kiest als 'launching customer' actief voor innovatieve Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen bij digitaliseringsprojecten.”
“Nieuwe overheidsprojecten maken waar mogelijk gebruik van open sourcesoftware en open standaarden om kosten te drukken en applicaties inzetbaar te maken op meerdere overheidslagen.”
Investeren in cybersecurity en digitale weerbaarheid
BBB beschouwt cybersecurity als een basisvoorwaarde voor welvaart en veiligheid. Ze willen gerichte investeringen in Nederlandse cybersecuritybedrijven, digitale educatie vanaf de basisschool, en meer bewustwording en weerbaarheid bij burgers en bedrijven.
“Gerichte investeringen in cybersecurity. Nederlandse cybersecurity bedrijven krijgen voorrang bij veiligheidsprojecten en digitale bewaking van publieke sectoren.”
“Digitale educatie vanaf de basis. Voorlichting en onderwijs over cyberveiligheid begint op de basisschool en loopt door tot het beroepsonderwijs en bijscholing voor ondernemers.”
“Bewustwording en weerbaarheid bij burgers en bedrijven. De overheid krijgt een taak om bedrijven, instellingen en burgers bewust te maken van digitale risico’s en weerbaarheid.”
Verantwoorde inzet van AI en bescherming digitale rechten
BBB wil dat de overheid AI alleen verantwoord en transparant inzet, met menselijk toezicht en risicobeperking. Ze pleiten voor het wettelijk verbieden van illegale deepfakes, het verankeren van digitale grondrechten in de Grondwet, en het beperken van gezichtsherkenning en surveillance zonder strikte wetgeving.
“De overheid zet AI op een verantwoorde en doelmatige manier in, met nadruk op transparantie, menselijk toezicht en het beperken van risico’s.”
“Illegale deepfakes strafbaar. Het zonder toestemming maken of verspreiden van deepfakes wordt wettelijk verboden en bestraft.”
“Veranker digitale grondrechten in de Grondwet om de privacy, zeggenschap en autonomie van burgers in het digitale domein te waarborgen.”
“Beperk of verbied het gebruik van gezichtsherkenning en andere surveillance in de publieke ruimte zonder expliciete wetgeving en strikt toezicht.”
Toegankelijke en begrijpelijke digitale overheid
BBB vindt dat digitale overheidsdiensten begrijpelijk, veilig en toegankelijk moeten zijn voor iedereen, inclusief mensen met een beperking. Kritische IT-kennis moet bij de overheid blijven en nieuwe wetgeving moet aansluiten bij bestaande IT-systemen.
“Alle digitale loketten zijn begrijpelijk, veilig en toegankelijk voor iedere Nederlander, waarbij publieke en semipublieke digitale diensten 100% toegankelijk zijn voor mensen met een beperking conform de WCAGrichtlijnen.”
“Kritische kennis over IT en data blijft bij de overheid zelf in plaats van uitbesteed aan externe partijen.”
“Nieuwe wetgeving moet getoetst worden zodat deze wetgeving aansluit bij de IT systemen van de overheid.”
GroenLinks-PvdA ziet digitalisering als een kans voor iedereen, mits deze eerlijk, duurzaam en onder publieke controle plaatsvindt. Ze pleiten voor een minister van Digitale Zaken, investeren in digitale autonomie en veiligheid, en willen dat digitalisering mensen centraal stelt, niet winst of Big Tech. Belangrijke voorstellen zijn onder meer een verbod op gepersonaliseerde online tracking, toegankelijke digitale overheid, duurzame digitalisering en versterking van Europese digitale infrastructuur.
Minister van Digitale Zaken en centrale regie
GroenLinks-PvdA wil digitalisering centraal coördineren met een minister van Digitale Zaken en een Digitale Comptabiliteitswet. Dit moet zorgen voor overzicht, betere informatiehuishouding en een functionerende digitale overheid.
“De digitalisering gaan we centraal coördineren voor alle lagen van de overheid met een minister van digitale zaken. Om te functioneren als één digitale overheid, komt er een Digitale Comptabiliteitswet.”
Toegankelijke digitale overheid en inclusie
Digitalisering mag niemand buitensluiten; overheidswebsites moeten toegankelijk zijn en er moet altijd een niet-digitaal alternatief zijn. Internet moet betaalbaar blijven voor iedereen.
“Alle overheidswebsites moeten toegankelijk zijn (A-status) en er moet altijd een niet-digitaal alternatief zijn voor contact met de overheid. We maken afspraken met telecombedrijven om internet voor iedereen betaalbaar te maken.”
Verbod op gepersonaliseerde content en online tracking
Om privacy, autonomie en het publieke debat te beschermen, wil GroenLinks-PvdA een Europees verbod op gepersonaliseerde content en online tracking.
“We doorbreken het verdienmodel hierachter door een verbod op Europees niveau van gepersonaliseerde content en online tracking.”
Investeren in Europese digitale autonomie
Nederland moet minder afhankelijk worden van Amerikaanse en Chinese techbedrijven. GroenLinks-PvdA wil investeren in Europese alternatieven, data-opslag op Europees grondgebied en een eigen AI-fabriek.
“Samen met Europese partners maken we haast met het bouwen van Europese alternatieven en het stallen van data op Europees grondgebied.”
“We investeren in de komst van een AI-fabriek in Groningen, waar start-ups en overheden vrijuit kunnen experimenteren met nieuwe toepassingen.”
Duurzame digitalisering en circulaire hardware
Digitalisering moet duurzaam zijn; hardware moet repareerbaar en modulair zijn, en onnodig energieverbruik door ICT en AI wordt tegengegaan.
“We zetten ons in voor Europese regelgeving die modulaire en repareerbare hardware stimuleert en veroudering tegengaat.”
“De digitale samenleving verbruikt veel stroom, vaak door onnodig AI-gebruik of door ICT alsmaar te laten draaien. Tegelijkertijd kan digitalisering ook helpen om bedrijven duurzamer te maken.”
Publieke digitale ruimte en opensource
GroenLinks-PvdA wil een waardengedreven publieke digitale ruimte en stimuleert opensourcesoftware en -hardware via aanbestedingen en subsidies.
“Daarom komt er meer aandacht voor een waardengedreven publieke digitale ruimte via alternatieve sociale media.”
“Door middel van aanbestedingen en subsidies ondersteunen we de ontwikkeling van betrouwbare opensourcesoftware en -hardware met broncodes die iedereen kan controleren.”
Digitale veiligheid en privacy
De partij investeert in cyberveiligheid, versterkt toezichthouders en beschermt persoonsgegevens, onder meer door een verbod op handel in persoonsgegevens en wettelijk vastgelegde end-to-end encryptie.
“De overheid investeert in cyberverdediging om onze vitale infrastructuur te beschermen tegen cyberaanvallen.”
“Binnen de EU pleiten we voor een verbod op de handel in persoonsgegevens en profielen. ... en leggen het recht om digitaal privégesprekken te voeren via end-to-end encryptie wettelijk vast.”
Mediawijsheid en digitale geletterdheid in onderwijs
Mediawijsheid en digitale geletterdheid worden vaste onderdelen van het curriculum, zodat jongeren kritisch leren omgaan met digitale technologie.
“Mediawijsheid en digitale geletterdheid worden een vast onderdeel van het onderwijscurriculum. Elke jongere moet voldoende geletterd en gecijferd het onderwijs verlaten.”
Eerlijke algoritmes en bescherming tegen verslavende technologie
GroenLinks-PvdA wil eerlijke algoritmes, bescherming tegen verslavende digitale diensten en duidelijke leeftijdsgrenzen voor sociale media met verslavende algoritmen.
“We creëren eerlijke algoritmes, versterken onze veiligheid en investeren in kunstmatige intelligentie die bijdraagt aan de samenleving.”
“We zijn voor (gedifferentieerde) leeftijdsgrenzen voor sociale media die verslavende algoritmen gebruiken.”
De SGP ziet digitalisering als een hulpmiddel dat zorgvuldig moet worden ingezet, met nadruk op menselijke regie, ethiek en bescherming van kwetsbare groepen. Ze pleiten voor strengere regels rond data-eigenaarschap, AI, cyberveiligheid en digitale inclusie, en zijn kritisch op grootschalige digitalisering zonder waarborgen. Concrete voorstellen richten zich op ethische kaders voor AI, betere digitale toegankelijkheid in de zorg, bescherming tegen cybercrime, en het beperken van de macht van grote digitale platforms.
Digitale toegankelijkheid en regie voor burgers
De SGP wil dat digitalisering burgers ondersteunt, maar niet ten koste gaat van menselijke waarden of toegankelijkheid voor minder digitaal vaardigen. Ze benadrukken het belang van regie over eigen gegevens en digitale inclusie.
“Patiëntgegevens moeten beter digitaal toegankelijk zijn en makkelijker uitgewisseld kunnen worden. Er komt een landelijke voorziening voor gegevensuitwisseling in de zorg. Ook dit draagt overigens bij aan de vermindering van regeldruk. Uiteraard houdt de patiënt altijd regie op diens eigen gegevens.”
“Er moet meer aandacht zijn voor mensen die minder digitaal vaardig zijn. De SGP wil dat de overheid afspraken maakt met het bedrijfsleven om kwetsbare groepen te beschermen tegen cybercrime. Overheidsdienstverlening moet ook voor minder digitaal vaardige burgers goed bereikbaar te zijn.”
“Ouderen worden ondersteund bij het verkrijgen en onderhouden van digitale vaardigheden.”
Strenge ethische kaders voor AI en technologie
De SGP vindt dat AI en nieuwe technologieën altijd onder menselijke controle moeten blijven en aan strikte ethische richtlijnen moeten voldoen, met aandacht voor privacy, transparantie en het voorkomen van vooringenomenheid.
“Bij het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) in de zorg moet een menswaardige toepassing centraal staan. Niet elke doktersafspraak kan zomaar digitaal.”
“De potentie van AI is groot. Het is van belang dat rekening gehouden wordt met ethische kaders en publieke waarden. AI-systemen moeten voldoen aan de principes van proportionaliteit, subsidiariteit, dataminimalisatie en transparantie. De eindbeslissing moet altijd bij een mens liggen.”
“Er moeten ethische richtlijnen worden geïntegreerd voor AI waaronder het voorkomen van vooringenomenheid en het beschermen van privacy. Regelmatige controles en onafhankelijke evaluaties zijn noodzakelijk om te garanderen dat AI-systemen op een eerlijke, veilige en betrouwbare manier functioneren.”
Individueel eigenaarschap van data en bescherming tegen misbruik
De SGP wil dat burgers eigenaar zijn van hun eigen data en pleit voor transparantie van bedrijven over datagebruik, copyright op persoonlijke kenmerken, en een verbod op deepfakes.
“De SGP wil toe naar zoveel mogelijk ‘individueel eigenaarschap’ van data. Niet de autofabrikant en het energiebedrijf, maar de auto- en de woningbezitter moeten bepalen wat er met ‘hun’ data gebeurt.”
“Er komt een verbod op het creëren en verspreiden van deepfakes. Burgers krijgen, naar Deens voorbeeld, op grond van de Auteurswet copyright op hun eigen lichaam, gezichtskenmerken en stem.”
“Bedrijven en organisaties moeten transparant zijn over het gebruik van data van burgers.”
Versterking van cyberveiligheid en bescherming kritieke infrastructuur
De SGP wil de cyberweerbaarheid van Nederland vergroten door hogere veiligheidsstandaarden, ondersteuning van ondernemers, en samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven.
“De SGP wil ondernemers ondersteunen bij het werken aan cyberveiligheid. De capaciteit van het Digital Trust Centre wordt versterkt.”
“Overheid en bedrijfsleven moeten zich samen voorbereiden op de noodscenario’s ten aanzien van cyberveiligheid van kritieke infrastructuur. Denk bijvoorbeeld aan communicatiestructuren, logistiek en de levensmiddelenbranche. Hogere veiligheidsstandaarden voor de kritieke delen van de digitale processen en frequent en grootschalig testen van de beveiliging zijn noodzakelijk.”
Kritisch op macht grote platforms en Europese digitalisering
De SGP is tegen een te machtige overheid en grote digitale platforms, en verzet zich tegen een Europees digitaal paspoort en digitale euro.
Ethische toelatingscommissie voor nieuwe technologie
De SGP wil dat nieuwe technologische ontwikkelingen met grote maatschappelijke impact eerst door een ethische commissie worden beoordeeld.
“Voor de toelating van nieuwe technologische ontwikkelingen met grote impact op de samenleving is een ethische toelatingscommissie nodig.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) pleit voor digitale soevereiniteit, publieke regie over technologie en het doorbreken van de macht van Big Tech. Ze willen digitalisering inzetten ten dienste van mens, dier, natuur en democratie, met nadruk op privacy, open source, digitale inclusie en bescherming tegen digitale misstanden. Concrete voorstellen zijn onder meer het stimuleren van open source, het waarborgen van een analoge terugvaloptie, het verbieden van appdwang, en het versterken van gegevensbescherming.
Digitale soevereiniteit en publieke regie
PvdD wil dat technologie transparant, controleerbaar en dienstbaar is aan het algemeen belang, niet aan winst of macht. Ze pleiten voor publieke regie, minder afhankelijkheid van Big Tech en investeren in open en veilige digitale infrastructuur.
“De Partij voor de Dieren kiest voor digitale soevereiniteit en publieke regie. Technologie moet transparant, controleerbaar en dienstbaar zijn aan mens, dier, natuur en democratie, nooit aan winst of macht.”
“We investeren in open en veilige digitale infrastructuur, verminderen onze afhankelijkheid van Big Tech en zorgen altijd voor een analoge terugvaloptie bij vitale systemen.”
Doorbreken macht Big Tech en stimuleren open source
De partij wil de dominantie van grote technologiebedrijven doorbreken, publieke alternatieven versterken en open source stimuleren, vooral in de publieke sector.
“We doorbreken de dominantie van Big Tech. Techreuzen ondermijnen de democratische rechtsstaat, publieke controle en nationale soevereiniteit. We stellen grenzen aan de macht van deze bedrijven, versterken publieke alternatieven en voorkomen dat Europese IT-wetgeving via lobby of juridische trucs wordt uitgehold.”
“De overheid gaat open standaarden, open-sourcesoftware en open hardware stimuleren en waar mogelijk gebruiken. Dit gebeurt sowieso in publieke sectoren: overheden, scholen en zorginstellingen stappen af van Big Tech-diensten.”
Recht op analoge alternatieven en geen appdwang
PvdD vindt dat burgers altijd toegang moeten houden tot overheidsdiensten zonder digitale dwang. Er moet altijd een analoge of platformonafhankelijke optie zijn.
“Geen appdwang. Diensten van overheid, scholen, zorginstellingen en banken mogen nooit alleen nog maar via apps en platformen van Big Tech bereikbaar zijn. Het blijft voor burgers altijd mogelijk om hun digitale zaken te kunnen regelen via websites en/of platformonafhankelijke protocollen.”
“Burgers die niet uit de voeten kunnen met de digitale middelen van de overheid, kunnen altijd bij een fysieke balie in hun eigen gemeente terecht. Communicatie per post blijft altijd mogelijk.”
Strenge gegevensbescherming en privacy
De partij stelt privacy centraal, wil strenge bescherming van persoonsgegevens, uitbreiding van de Autoriteit Persoonsgegevens en verbiedt ongewenste datatoegang en -verkoop.
“Nederland gaat persoonsgegevens op het hoogste niveau beschermen. De overheid gaat structureel investeren in softwareprojecten om de digitale infrastructuur beter te beveiligen.”
“De Autoriteit Persoonsgegevens wordt uitgebreid om de naleving van de AVG (Algemene verordening gegevensbescherming) goed te kunnen controleren.”
“We begrenzen de mogelijkheden waarvoor onze data gebruikt mogen worden en verbieden de verkoop van data zonder expliciete toestemming.”
Digitale inclusie en toegankelijkheid
PvdD wil dat digitalisering voor iedereen toegankelijk is, met aandacht voor digitale geletterdheid, cyberveiligheid en een veilige digitale omgeving, vooral voor kwetsbare groepen.
“Op alle overheidslagen worden de principes van digitale inclusie en toegankelijkheid in acht genomen en toegepast.”
“Er wordt geïnvesteerd in voldoende cyberbewustzijn en dus digitale geletterdheid van burgers.”
“We beschermen burgers, dus ook kinderen, online net zo goed als offline. We pakken verslavende algoritmen, uitbuiting, nepnieuws, en privacy-schendingen aan, zodat ook de digitale wereld een veilige omgeving wordt voor burgers, dus ook voor kinderen.”
Het VVD-programma benadrukt digitalisering als een kans voor een efficiëntere, veiligere en klantvriendelijkere overheid, met veel aandacht voor kunstmatige intelligentie, digitale veiligheid en digitale inclusie. De partij wil Nederland koploper maken op het gebied van digitalisering, investeert in digitale infrastructuur en cyberveiligheid, en zet in op begrijpelijke en toegankelijke digitale diensten voor iedereen. Concrete voorstellen zijn onder meer het standaardiseren van digitale overheidsdiensten, investeren in AI en cyberveiligheid, en het waarborgen van digitale inclusie.
Nederland koploper in digitalisering en AI
De VVD wil dat Nederland vooroploopt in digitalisering en kunstmatige intelligentie, geïnspireerd door landen als Estland en Singapore. Dit moet leiden tot een efficiëntere overheid, betere dienstverlening en economische groei. Ambtenaren worden opgeleid in digitale vaardigheden en AI, en digitale inkoop wordt gecentraliseerd.
“De VVD wil een overheid die Estland naar de kroon steekt als het gaat om digitalisering. We zien kunstmatige intelligentie als kans en niet alleen als risico. Daarom zetten we vol in op de efficiëntie- en kwaliteitsslag die kunstmatige intelligentie ons kan bieden en scholen we ambtenaren op grote schaal om. We standaardiseren en centraliseren digitale inkoop, zodat de overheid goedkoper en beter software kan inkopen.”
“AI kan zorgen voor een revolutie bij de overheid, maar dan moet de overheid wel om leren gaan met techniek.”
Digitale veiligheid en Europese autonomie versterken
De VVD ziet digitale dreigingen als een directe bedreiging voor vrijheid, economie en democratie. Daarom wordt ingezet op versterking van cyberveiligheid, Europese digitale infrastructuur en minder afhankelijkheid van buitenlandse technologie.
“Nationale en internationale veiligheid zijn meer dan ooit met elkaar verbonden door digitale dreigingen. Cyberaanvallen, buitenlandse spionage en desinformatie raken direct aan onze vrijheid, economie en democratische rechtsstaat.”
“De VVD pleit daarom voor versterking van de Europese digitale infrastructuur en eigen technologische alternatieven (Nederlandse en Europese clouds), zodat we onze autonomie behouden, risico’s beperken en vitale processen niet in buitenlandse handen leggen.”
“De VVD pleit voor een streng onafhankelijk certificeringssysteem op Europees niveau voor kritieke hard- en software. Digitale producten moeten veiliger door fabrikanten te verplichten al vanaf het ontwerp aandacht te besteden aan cyberveiligheid.”
Digitale inclusie en begrijpelijke digitale overheid
De VVD wil dat digitale overheidsdiensten voor iedereen toegankelijk en begrijpelijk zijn, met extra aandacht voor mensen die moeite hebben met digitalisering. Telefonische en fysieke loketten blijven beschikbaar, en digitale systemen moeten inclusief zijn.
“We zorgen dat telefonische en fysieke loketten altijd beschikbaar zijn voor mensen die daar de voorkeur aan geven, en zorgen dat digitale systemen voor iedereen begrijpelijk zijn.”
“We zorgen voor digitale inclusie door mensen te helpen die moeite hebben met een digitaliserende samenleving.”
“Websites en apps van de overheid moeten goed toegankelijk zijn voor blinden en slechtzienden of anderen met een beperking.”
Digitalisering in zorg en onderwijs stimuleren
De VVD ziet digitalisering, robotisering en AI als middelen om de zorg en het onderwijs te verbeteren, administratieve lasten te verlagen en de kwaliteit te verhogen. Innovatie in deze sectoren wordt actief gestimuleerd.
“Digitalisering, robotisering en kunstmatige intelligentie zullen de komende decennia welzijn en gezondheid op veel vlakken verbeteren en de administratieve bureaucratie verminderen, arbeidsuren besparen en de kwaliteit van de zorg verbeteren. Deze innovatie moet gestimuleerd en gefinancierd worden, de overheid moet te veel regulering vooraf voorkomen.”
“We borgen veilig internet op scholen en privacy in het gebruik van digitale lesmaterialen. Ook trainen we onderwijsprofessionals beter in digitale vaardigheden.”
Investeren in digitale infrastructuur en technologie
De VVD investeert in digitale infrastructuur, quantumcomputers en snelle netwerken om innovatie en economische groei te stimuleren. Er is terughoudendheid over een digitale munt zolang privacy niet gegarandeerd is.
“We zetten ons in voor de bouw van een quantumcomputer in Nederland. Deze investeringen kunnen betaald worden uit de investeringsagenda voor nationale groei.”
“De VVD is terughoudend over de invoering van een digitale munt (CBDC). Invoering daarvan is voor de VVD pas bespreekbaar als de digitale munt technisch en juridisch zo is ingericht dat privacy gewaarborgd is, betalingen niet traceerbaar zijn naar individuen, en de overheid geen sturende of beperkende rol kan spelen in bestedingen.”
De ChristenUnie ziet digitalisering als een bron van kansen én risico’s, waarbij de overheid een actieve rol moet nemen in het stellen van grenzen, het beschermen van privacy en het reguleren van digitale platforms en algoritmes. Ze pleiten voor transparantie, meer grip op grote techbedrijven, bescherming van kinderen online, en waarborgen rond AI en data. Concrete voorstellen zijn onder meer een verplicht algoritmeregister, strengere regels voor sociale media, en het stimuleren van Europese digitale autonomie.
Strengere regulering van algoritmes en AI
De ChristenUnie wil dat de overheid transparantie en controle afdwingt op het gebruik van algoritmes en kunstmatige intelligentie, om privacy en rechtsstatelijke waarden te beschermen. Ze zien risico’s in ondoorzichtige algoritmes en pleiten voor een verplicht algoritmeregister en ethische kaders voor AI.
“Het algoritmeregister wordt uitgebreid en verplicht gesteld, zodat transparant is hoe algoritmes worden ingezet.”
“De overheid zelf maakt een gedegen afweging of voor machine learning algoritmes of alternatieven gekozen wordt.”
“De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) is een van de grootste maatschappelijke uitdagingen van onze tijd, met potentieel ontwrichtende gevolgen voor onder andere de rechtsstaat. Daarom vindt de ChristenUnie dat dit duidelijke ethische kaders en regie van de overheid vraagt.”
Meer grip op grote techbedrijven en sociale media
De partij wil de macht van grote techbedrijven beperken, gebruikers meer keuzevrijheid geven over algoritmes, en social media bedrijven verplichten minder polariserende algoritmes te gebruiken. Ook moet de overheid niet afhankelijk zijn van niet-Europese techbedrijven.
“Ons recht op privacy en onze vrije en ongefilterde toegang tot gegevens kunnen in het gedrang komen als we niet meer grip krijgen op grote techbedrijven die grote hoeveelheden data over ons verzamelen en steeds meer bepalen welke informatie wij zien.”
“Social media bedrijven worden verplicht om minder 'polariserende algoritmes' in te zetten, bijvoorbeeld door gebruikers keuze vrijheid te geven over hoe aanbevelingen tot stand komen.”
“De overheid zorgt ervoor dat ze zelf niet afhankelijk wordt van niet-Europese techbedrijven, door zo veel mogelijk gebruik te maken van Europese alternatieven of open source oplossingen.”
Bescherming van kinderen en burgers online
De ChristenUnie wil kinderen beter beschermen tegen de negatieve invloed van social media en smartphones, en pleit voor wettelijke kaders en een recht op een schone lei voor burgers.
“Het terugdringen van de negatieve invloed van smartphones en social media is een zaak van de hele samenleving. De verantwoordelijkheid hoe om te gaan met smartphones en sociale media ligt in eerste instantie bij ouders, maar met duidelijke wettelijke omkadering.”
“Er komt een beter wettelijk geborgd recht op een schone lei, zodat consumenten op een duidelijke plek een verzoek kunnen indienen om al hun data te laten vernietigen.”
Kritisch op Europese digitale identiteit en digitale euro
De partij is kritisch over de Europese Digitale Identiteit (eID) en de digitale euro, en stelt strenge voorwaarden aan privacy en vrijwilligheid.
“De ChristenUnie is kritisch op de ontwikkelingen rondom de Europese Digitale Identiteit (eID). Als er een eID komt, moet dit vrijwillig, transparant en privacy-proof zijn. Er komt geen Europees Burgerservicenummer.”
“Het huidige voorstel voor een digitale euro is een oplossing op zoek naar een probleem, waar de ChristenUnie vooral bezwaren tegen heeft (bijvoorbeeld als het gaat om privacywaarborgen).”
Europese digitale autonomie
De ChristenUnie wil minder afhankelijkheid van Amerikaanse techreuzen en pleit voor strategische autonomie op het gebied van digitale diensten.
“We willen dat Nederland (en Europa) minder afhankelijk wordt van anderen waar het gaat om essentiële producten zoals grondstoffen, basisproducten, digitale diensten (incl. onafhankelijkheid van Amerikaanse techreuzen), voedsel en energie.”
FVD is zeer kritisch over digitalisering, vooral waar het leidt tot centrale controle, surveillance en beperking van privacy. De partij verzet zich fel tegen de Digitale Euro, Europese Digital ID, biometrische registratie en digitale censuur, en pleit juist voor privacy, anonimiteit, financiële vrijheid en innovatie via technologie zoals crypto en AI.
Geen Digitale Euro, Europese Digital ID of biometrische registratie
FVD ziet digitalisering door de overheid en EU als een bedreiging voor privacy en individuele vrijheid, vooral via de Digitale Euro (CBDC), Europese Digital ID en biometrische registratie. De partij stelt dat deze maatregelen leiden tot centrale controle, surveillance en beperking van burgerrechten.
“We verzetten ons altijd tegen de invoering van een digitale euro of welke Central Bank Digital Currency dan ook, zodat vrijheid en privacy behouden blijven.”
“We accepteren geen Europese Digitale Identiteit.”
“We weigeren voorstellen om biometrische data van internetgebruikers op te slaan, zodat anonimiteit online gewaarborgd blijft.”
Privacy en anonimiteit online versterken
FVD wil privacy en anonimiteit in de digitale wereld wettelijk beschermen, onder meer door het briefgeheim uit te breiden naar digitale communicatie en anonimiteit op internet te waarborgen. Dit is volgens de partij essentieel voor een vrije samenleving en bescherming tegen machtsmisbruik.
“Het briefgeheim, zoals vastgelegd in artikel 13 van de Grondwet, gaat ook gelden voor digitale communicatie, zodat e-mails en berichten dezelfde bescherming genieten als briefpost en telefoongesprekken.”
“We maken anonimiteit de norm. We verzetten ons tegen verplichte identiteitskoppeling aan accounts, zodat iedereen zonder angst kennis kan vergaren en meningen kan uiten.”
Vrijheid van meningsuiting en anti-censuur op digitale platforms
FVD beschouwt social media als publieke ruimte en wil censuur door overheid en Big Tech verbieden. Alleen strafbare uitingen mogen worden gemodereerd; legale meningen moeten altijd zichtbaar blijven.
“We voeren een wet in die bepaalt dat Big Tech-bedrijven alleen strafbare uitingen mogen modereren, zodat legale meningen nooit worden verwijderd of onzichtbaar worden gemaakt.”
“We verbieden de overheid om contact te houden met of druk uit te oefenen op techbedrijven om afwijkende meningen te weren, zodat het publieke debat vrij blijft.”
Stimuleren van innovatie: crypto, blockchain en AI
FVD ziet kansen in technologische innovatie, mits deze de vrijheid en privacy van burgers versterkt. De partij wil regelgeving versoepelen voor crypto- en blockchainbedrijven en het gebruik van AI binnen de overheid stimuleren voor meer efficiëntie.
Cash geld behouden als vrij en anoniem betaalmiddel
FVD beschouwt contant geld als essentieel voor privacy en financiële vrijheid, en wil het wettelijk recht op cashbetalingen vastleggen en beperkingen op contante transacties afschaffen.
D66 wil digitale autonomie en regie over data voor burgers en Nederland, met een sterke focus op Europese technologie en onafhankelijkheid van grote buitenlandse techbedrijven. Ze pleiten voor een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie, investeren in een sterke Europese ICT-sector, en beschermen burgers – vooral kinderen – tegen schadelijke effecten van digitalisering. Concrete voorstellen zijn onder meer het Baas-over-eigen-bitsprincipe, Europese alternatieven voor digitale infrastructuur, en strenge handhaving op techbedrijven.
Digitale autonomie en regie over eigen data
D66 vindt dat burgers zelf de controle moeten hebben over hun data en digitale leven, in plaats van afhankelijk te zijn van grote techbedrijven of buitenlandse machten. Dit moet leiden tot meer veiligheid, menselijke waardigheid en democratische controle in de digitale samenleving.
“Onze digitale toekomst is aan ons. Niet aan techbedrijven die verdienen aan verslavende algoritmes. Niet aan AI die discrimineert of mensen de mond snoert. En zeker niet aan buitenlandse machten die ons kunnen afsluiten van onze eigen data.”
“D66 introduceert het Baas-over-eigen-bitsprincipe. Mensen krijgen zelf de regie over hun online leven.”
Europese technologie en onafhankelijkheid van Big Tech
D66 wil minder afhankelijk zijn van Amerikaanse en Chinese techbedrijven door te investeren in Europese alternatieven en een sterke nationale en Europese ICT-sector. Ze kiezen bewust voor Europese oplossingen en willen dat de overheid als eerste klant optreedt om innovatie te stimuleren.
“We zorgen voor digitale onafhankelijkheid, van de cloud en infrastructuur tot apps en algoritmes. We kiezen voor Europese oplossingen en stevige handhaving van Europese regels.”
“D66 zet vol in op een sterke nationale en Europese ICT-sector. We maken onze positie in de halfgeleiderindustrie nog sterker: dat is de productie van bijvoorbeeld computerchips. We investeren in innovatieve start-ups en scale-ups in software.”
Bewindspersoon voor Technologie en Innovatie
Om regie te houden op digitalisering en technologische innovatie, wil D66 een aparte bewindspersoon met een eigen begroting en mandaat. Deze moet zorgen voor focus, onafhankelijkheid van Big Tech, en het stimuleren van innovatie in publieke sectoren.
“Een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie krijgt onder meer de taak om het Rijk en publieke sectoren los te maken van grote techbedrijven uit Amerika en China.”
“D66 wil een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie, met een eigen begroting en een stevig mandaat. Daarmee zorgen we voor focus en regie binnen de overheid om onze maatschappelijke doelen te bereiken.”
Bescherming tegen schadelijke effecten van digitalisering
D66 erkent de risico’s van digitalisering, zoals verslaving en discriminatie, en wil vooral kinderen beschermen tegen de negatieve impact van techbedrijven. Ze pleiten voor sterke toezichthouders met voldoende capaciteit om te handhaven.
“D66 staat voor democratische grip en onafhankelijke controle op ons digitale bestaan. Digitale autonomie is daarvoor cruciaal. Waar we die autonomie nog niet hebben, beschermen sterke toezichthouders mensen en maatschappij tegen de schadelijke effecten van de verdienmodellen van grote techbedrijven.”
“Veel volwassenen worstelen al met telefoonverslaving, maar kinderen nog meer. Hun nieuwsgierige brein is een verdienmodel voor grote techbedrijven. Daarom beschermt D66 het welzijn, de ontwikkeling en de online leefwereld van kinderen tegen verslaving, slechtere leerprestaties en misdrijven.”
Investeren in innovatie en open source
D66 wil investeren in technologische innovatie die maatschappelijke meerwaarde heeft, met speciale aandacht voor digitale weerbaarheid en open source om samenwerking en kennisdeling te bevorderen.
“We investeren in innovatie die écht het verschil maakt voor de samenleving en op de lange termijn loont. Daarom richten we ons op een aantal duidelijke maatschappelijke missies, zoals voor een circulaire economie, digitale weerbaarheid en fysieke veiligheid.”
“Open source speelt hierin een sleutelrol: het vergroot samenwerking, versnelt innovatie en zorgt dat kennis breed toegankelijk blijft voor de samenleving.”
50PLUS benadrukt het belang van digitale veiligheid, digitale inclusie en het verbeteren van digitale vaardigheden, vooral voor ouderen. De partij wil investeren in veilige digitale systemen, digitale cursussen voor ouderen, wettelijke waarborgen voor digitale inclusie en behoud van papieren alternatieven voor wie niet digitaal vaardig is. 50PLUS ziet digitalisering als kans, maar stelt duidelijke grenzen om kwetsbare groepen te beschermen.
Investeren in digitale veiligheid en onafhankelijkheid
50PLUS vindt digitale veiligheid urgent en wil minder afhankelijk zijn van commerciële en buitenlandse partijen. De partij pleit voor extra investeringen in de beveiliging van digitale systemen om burgers beter te beschermen tegen digitale bedreigingen.
“Digitale veiligheid heeft grote urgentie. Er komen digitaal steeds sneller en meer bedreigingen op ons af. We willen dat er extra geïnvesteerd wordt in de veiligheid van onze systemen om onafhankelijk te worden van commerciële en buitenlandse partijen.”
Digitale inclusie als gemeentelijke plicht
Om te voorkomen dat ouderen buitengesloten raken, wil 50PLUS dat gemeenten wettelijk verantwoordelijk worden voor digitale inclusie en zelfredzaamheid van ouderen. Dit moet digitale ongelijkheid tegengaan.
“Digitale inclusie: een gemeentelijke plicht. Gemeenten krijgen de wettelijke taak om digitale inclusie van ouderen te waarborgen. Net zoals gemeenten verantwoordelijk zijn voor de WMO, worden zij ook verantwoordelijk voor de digitale zelfredzaamheid van hun oudere inwoners.”
Behoud van papieren en fysieke alternatieven
50PLUS vindt dat digitale dienstverlening niet ten koste mag gaan van toegankelijkheid voor ouderen en digibeten. Overheidsdiensten moeten altijd ook bereikbaar blijven via post, telefoon of balie, en papieren alternatieven moeten beschikbaar zijn.
“Overheidsdiensten en facilitaire bedrijven bieden ouderen en gehandicapten die moeite hebben met digitale formulieren, een papieren alternatief.”
“Overheidsdiensten en maatschappelijke organisaties (zoals DigiD, MijnOverheid, zorgportalen) zijn altijd ook bereikbaar via post, telefoon of fysieke balie.”
Verbeteren digitale vaardigheden van ouderen
De partij wil digitale cursussen en laagdrempelige leerpunten voor ouderen, zodat zij beter kunnen omgaan met internet, online bankieren en sociale media.
“Digitale cursussen voor ouderen om hun vaardigheden te verbeteren, met specifieke aandacht voor internetgebruik, online bankieren en sociale media door lokale gemeenschappen, bibliotheken en seniorenverenigingen.”
“Lokale leerpunten in bibliotheken, buurthuizen en seniorenverenigingen waar ouderen terecht kunnen om te oefenen met taal, rekenen en digitale toepassingen.”
Strengere regels voor anonieme accounts
Om oplichting en identiteitsdiefstal tegen te gaan, wil 50PLUS anonieme accounts verbieden of sterk beperken.
“Anonieme accounts worden verboden of in ieder geval sterk beperkt.”
AI en technologie in dienst van ouderen
50PLUS ziet kansen in kunstmatige intelligentie en technologie om het leven van ouderen te vergemakkelijken en hun zelfstandigheid te vergroten, mits goed gecoördineerd door de overheid.
“Kunstmatige Intelligentie (AI) in dienst van ouderen. AI biedt enorme kansen voor ouderen. 50PLUS omarmt technologie die het leven makkelijker maakt, zorg verbetert en ouderen langer zelfstandig laat wonen.”
“Digitale zaken en AI-implementatie worden door de overheid beter gecoördineerd.”
Het CDA zet sterk in op digitale autonomie, ethiek en innovatie, met een focus op Europese onafhankelijkheid van Big Tech, verantwoord gebruik van AI en het versterken van digitale infrastructuur. Ze willen investeren in eigen cloudoplossingen, AI-regie, digitale ethiek in het onderwijs en strengere regulering van platforms. De partij ziet digitalisering als essentieel voor economische kracht, veiligheid en maatschappelijke weerbaarheid, maar benadrukt dat technologie altijd in dienst moet staan van menselijke waarden.
Investeren in Europese digitale autonomie en infrastructuur
Het CDA wil minder afhankelijk zijn van Big Tech buiten Europa door te investeren in eigen cloudtoepassingen, chipproductie en Europese datacentra. Dit moet de digitale soevereiniteit vergroten en Nederland en Europa minder kwetsbaar maken voor buitenlandse invloeden.
“We willen minder afhankelijk worden van Big Tech buiten Europa. Daarom investeren we in digitale autonomie, bijvoorbeeld door als Europa eigen cloud-toepassingen te maken, en met gelijkgestemde landen te bouwen aan de versterking van de Europese chipsector.”
“We stimuleren doorontwikkeling van het Nederlands ‘large language-model’ GPT-NL als basis voor AI. Ook stimuleren we de bouw van Europees-autonome datacentra.”
Centrale regie en ethiek bij AI en sleuteltechnologieën
Het CDA pleit voor een sterke regie op AI, met een centrale AI-commissaris, investeringen in sleuteltechnologieën en een stevige verankering van digitale ethiek in onderwijs en bedrijfsleven. Ze willen dat AI verantwoord wordt ingezet, met toezicht op naleving van wetgeving en aandacht voor ethische aspecten.
“Binnen het groeifonds komt ruimte voor investeringen in sleuteltechnologieën met een sterke focus op AI. Er komt daarnaast een commissaris AI voor centrale regie.”
“Wij willen een betere verankering van digitale ethiek: AI-ethiek, het begrijpen van algoritmes, mediawijsheid en cyberveiligheid in funderend en vervolgonderwijs en bibliotheken.”
Strengere regulering en handhaving van digitale platforms
Het CDA wil platforms die zich niet aan de regels houden strenger aanpakken, met de mogelijkheid om websites tijdelijk uit de lucht te halen en aanscherping van Europese regelgeving zoals de DSA. Ze eisen standaard privacyvriendelijke instellingen en meer verantwoordelijkheid van techbedrijven tegen desinformatie en schadelijke content.
“We bestraffen platforms die zich niet aan de regels houden. Bij herhaalde en grove schending willen we dat websites en platforms (tijdelijk) uit de lucht worden gehaald.”
“Techbedrijven worden verplicht om standaard de veiligste en meest privacy-vriendelijke instellingen te gebruiken.”
Digitale innovatie in de zorg en overheid
Het CDA stimuleert digitalisering in de zorg via een Nationaal Zorgplatform, open standaarden en datagestuurd werken. Ook bij de Belastingdienst en andere overheidsdiensten krijgt digitale vernieuwing prioriteit, onder meer door inzet van AI en het verminderen van administratieve lasten.
“We willen een Nationaal Zorgplatform oprichten om datagestuurd werken in de zorg te bevorderen. We willen een digitale infrastructuur met open standaarden en afdwingbare afspraken.”
“De vernieuwing van de ICT bij de Belastingdienst heeft de komende jaren prioriteit, zodat er weer ruimte ontstaat om flexibel in te spelen op maatschappelijke veranderingen. Door inzet van AI bij de aangiftebehandeling willen we de druk op de uitvoering verlichten.”
JA21 ziet digitalisering als een essentiële motor voor economische groei en innovatie, maar waarschuwt voor afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven en pleit voor digitale soevereiniteit. De partij wil ondernemers ruimte geven om te digitaliseren, investeren in digitale vaardigheden, en een nationale strategie ontwikkelen waarbij productiviteit centraal staat, niet alleen ethiek. Daarnaast benadrukt JA21 het belang van cyberveiligheid als nationale prioriteit en wil het investeren in een nationale cloud en digitale veiligheid.
Ondernemers ruimte geven voor digitalisering
JA21 vindt dat ondernemers voorop moeten kunnen lopen in digitalisering, met eenvoudige regelgeving en een nationale strategie die versnippering voorkomt. De partij wil dat digitalisering vooral gericht is op productiviteit en innovatie, met speciale aandacht voor het mkb.
“Ondernemers de ruimte geven om voorop te lopen in digitalisering door eenvoudige en eenduidige regelgeving.”
“Versnipperd beleid en talloze loketten voor bedrijven die willen digitaliseren voorkomen met een nationale strategie waarin het bedrijfsleven gezamenlijk optrekt met de overheid en kennisinstituten.”
“Het gebruik van AI in de praktijk stimuleren, vooral in het mkb, door in te zetten op slimme data-analyse, automatisering en AI-oplossingen die ondernemers echt helpen. Aan ethische kaders hebben we niet genoeg, het uitgangspunt is productiviteit.”
Investeren in digitale soevereiniteit en veiligheid
JA21 wil voorkomen dat Nederland afhankelijk wordt van Amerikaanse of Chinese techbedrijven en pleit voor investeringen in strategische technologie, digitale veiligheid en een nationale cloud. Cyberveiligheid wordt gezien als een kernonderdeel van nationale veiligheid.
“Zorgen voor digitale soevereiniteit. Europa en Nederland mogen niet volledig afhankelijk zijn van Amerikaanse of Chinese techbedrijven. We investeren in strategische technologie en digitale veiligheid.”
“Digitale soevereiniteit. Investeer in een nationale cloud onder Nederlandse wetgeving. Geen Amerikaanse of Chinese toegang tot onze data.”
“Cyberveiligheid is nationale veiligheid. Nederland is kwetsbaar. Een digitale aanval kan onze energievoorziening, havens of democratie platleggen.”
Investeren in digitale vaardigheden
JA21 onderstreept het belang van digitale vaardigheden voor de arbeidsmarkt en wil investeren in scholing zodat werknemers kunnen bijblijven in de digitale revolutie.
“Investeren in digitale vaardigheden. Onze arbeidsmarkt moet klaargestoomd worden voor de nieuwe digitale revolutie waar wij nu middenin zitten. Werknemers moeten bijblijven.”
Geen digitale euro of Europese digitale identiteit
JA21 is tegen de invoering van een digitale euro en een digitale Europese identiteit, uit zorgen over privacy en nationale autonomie.
“Geen invoering van een digitale euro en geen digitale Europese identiteit.”
DENK pleit voor sterke bescherming van digitale mensenrechten, met nadruk op privacy, transparantie van algoritmes en onafhankelijk toezicht. Ze willen strengere regels voor het gebruik van persoonsgegevens, een algoritmewet, en meer investeringen in digitale veiligheid. De partij richt zich vooral op het beperken van machtsmisbruik door technologie en het beschermen van burgers tegen discriminatie en privacyschendingen.
Strengere privacybescherming en toezicht op big tech
DENK wil de privacy van burgers beter beschermen door de handel in persoonsgegevens te beperken en de macht van grote technologiebedrijven in te perken. Ze pleiten voor een krachtiger toezichthouder met meer middelen en expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie.
“Betere bescherming privacy. Wij willen inzetten op betere waarborgen van de online privacy. Dat betekent dat handel in persoonsgegevens aan banden wordt gelegd en de macht van de bigtech bedrijven Europees moet worden ingeperkt.”
“Sterker toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens. De AP krijgt extra middelen, bredere bevoegdheden en diepgaande expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie.”
Transparantie en regulering van algoritmes
DENK wil het gebruik van algoritmes wettelijk reguleren om discriminatie en machtsmisbruik te voorkomen. Ze stellen een algoritmewet voor, een verplicht algoritmeregister en een verbod op afkomstgerelateerde kenmerken in risicoprofielen.
“Er komt een algoritmewet. In deze wet worden waarborgen voor mensenrechten bij algoritmen verplicht. Het gebruik van afkomstgerelateerde kenmerken in algoritmen en risicoprofielen wordt verboden. Ook worden strenge eisen ingevoerd die verplicht stellen dat algoritmes op non discriminatoire wijze worden ontworpen, getest én gecontroleerd.”
“Algoritmes worden transparant. Er komt een verplicht algoritmeregister, dat geldt voor zowel overheden als bedrijven die algoritmen inzetten.”
Investeren in digitale veiligheid en infrastructuur
DENK wil meer investeren in digitale veiligheid en streeft naar onafhankelijkheid van digitale systemen ten opzichte van andere landen en grote bedrijven. Dit moet de digitale infrastructuur veiliger en minder kwetsbaar maken.
“Veilige infrastructuur. Er moet meer geïnvesteerd worden in digitale veiligheid. We moeten ook inzetten op onafhankelijkheid van onze systemen van andere landen en grote bedrijven.”
“De overheid investeert in een veilige digitale infrastructuur en de bescherming van persoonsgegevens.”
Het PVV-verkiezingsprogramma bevat vrijwel geen standpunten over digitalisering in algemene zin, en noemt Volt niet. De enige relevante passage betreft het gebruik van kunstmatige intelligentie om administratiedruk in de zorg te verlagen. Verder ontbreken concrete beleidsvoorstellen of een bredere visie op digitalisering.
Slimme inzet van kunstmatige intelligentie in de zorg
De PVV wil de administratiedruk in de zorg verlagen door gebruik te maken van kunstmatige intelligentie. Dit wordt gepresenteerd als een praktische maatregel om zorgverleners te ontlasten, maar er is geen bredere visie op digitalisering of digitale infrastructuur.
“Met slimme inzet van kunstmatige intelligentie verlagen we de administratiedruk.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma