Verkiezingsprogramma's 2025 overwat wrdt bedoeld met via gedragsverandering preventie bereiken?
Het CDA ziet gedragsverandering als een essentieel middel om preventie te bereiken, vooral op het gebied van gezondheid, criminaliteit en verkeersveiligheid. Door bewustwordingscampagnes, educatie en het aanpassen van de sociale omgeving wil het CDA mensen stimuleren gezonder te leven, risicovol gedrag te vermijden en maatschappelijke problemen te voorkomen. Concreet stelt het CDA onder andere landelijke campagnes, educatieve cursussen en aanpassingen in het aanbod van ongezonde producten voor.
Bewustwordingscampagnes en educatie tegen risicogedrag
Het CDA gelooft dat gedragsverandering via bewustwording en educatie kan bijdragen aan het voorkomen van criminaliteit en drugsgebruik. Door mensen te informeren over de gevolgen van hun gedrag, zoals drugsgebruik, wil het CDA voorkomen dat individuen bijdragen aan criminele netwerken of zelf in de problemen raken.
“We zetten in op preventie en bewustwording van de gevolgen van drugsgebruik. Iedereen die harddrugs gebruikt, faciliteert een gewelddadige drugswereld waarin liquidaties, berovingen en bedreigingen niet worden geschuwd. We willen een landelijke campagne in lijn met de Rotterdamse campagne ‘Jouw lijntje, zijn liquidatie’, met extra aandacht voor studenten.”
“Iedereen die met harddrugs op zak wordt gepakt, krijgt naast een strafrechtelijke sanctie ook een educatieve cursus over de gevaren van drugsgebruik in lijn met alcohol in het verkeer.”
Gezondheidsbevordering door gedragsverandering
Het CDA wil preventie bereiken door mensen te stimuleren tot gezonder gedrag, onder andere via aanpassingen in de leefomgeving, regelgeving en campagnes. Het doel is om gezondheidsproblemen te voorkomen door gezonde keuzes makkelijker en aantrekkelijker te maken, en ongezond gedrag te ontmoedigen.
“We zetten in op meer bewaken en beveiligen en zichtbare veiligheid voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit, liquidaties, drugsinvoer, omkoping en corruptie.”
“We scherpen het ‘Preventieakkoord’ aan. Supermarkten moeten zich steviger inspannen om hun maatschappelijke bijdrage te leveren aan gezond leven. Ook het aanbod van eten en drinken op bijvoorbeeld scholen, trein- en tankstations, sportclubs en musea moet gevarieerder.”
“Wij willen gratis schoolfruit voor kinderen op de basisschool.”
“We introduceren een brede suikerbelasting.”
“We verhogen de leeftijdsgrens van tabaksverkoop naar 21 jaar en willen een generatiegebonden rookverbod waarbij we roken stapsgewijs verbieden.”
“Er komt een verbod op kindermarketing voor ongezonde producten en diensten.”
Verkeersveiligheid door gedragsaanpassing
Het CDA ziet gedragsverandering als een sleutel tot het voorkomen van verkeersslachtoffers. Door strengere handhaving, campagnes en technologische maatregelen wil de partij risicovol gedrag in het verkeer terugdringen.
“Voor verkeersveiligheid is er een zerotolerantiebeleid op het gebruik van drugs in het verkeer. Overtredingen worden zwaarder bestraft.”
“Samen met medeoverheden investeren we in het terugdringen van het aantal verkeersslachtoffers door aanpak van gedrag en onveilige verkeerssituaties.”
NSC bedoelt met "via gedragsverandering preventie bereiken" dat het voorkomen van problemen (zoals ziekte, criminaliteit of verslaving) vooral mogelijk is door mensen te stimuleren hun gedrag aan te passen, bijvoorbeeld gezonder te leven of verleidingen te weerstaan. Ze willen dit bereiken door gerichte voorlichting, het beperken van ongezonde of risicovolle keuzes, en het betrekken van het sociale netwerk rondom mensen. Concrete voorstellen zijn onder meer het stimuleren van gezonde voeding, sport, het beperken van reclame voor ongezonde producten en het inzetten op vroegsignalering bij jongeren en risicogroepen.
Investeren in gezonde leefstijl en omgeving
NSC ziet gedragsverandering als sleutel tot preventie van gezondheidsproblemen. Door mensen te stimuleren tot gezondere keuzes en het beperken van verleidingen tot ongezond gedrag, willen ze voorkomen dat problemen ontstaan. Dit gebeurt via voorlichting, het aanpassen van het aanbod (zoals gezondere schoolkantines), en het zwaarder belasten van ongezonde producten.
“We willen investeren in preventie voor alle mensen in Nederland, maar willen extra aandacht voor preventie voor burgers in regio’s en steden waar veel mensen met een lage sociaaleconomische status wonen.”
“We kiezen ervoor om bepaalde reclames die verleiden tot kopen op afbetaling, gokken en ongezond eten zoveel mogelijk te beperken. Ook willen we gezonde voeding relatief betaalbaarder maken, door ongezonde producten zoals suikerhoudende dranken zwaarder te belasten.”
“We streven naar afspraken met supermarkten over het aanbieden van gezonde producten in het assortiment, reclames en aanbiedingen.”
“Om de volksgezondheid te verbeteren moeten levensmiddelenfabrikanten worden aangezet om het zoutgehalte in voedsel te verminderen en burgers worden gestimuleerd tot gezondere keuzes.”
Persoonsgerichte preventie bij criminaliteit en jeugd
Gedragsverandering wordt ook ingezet om criminaliteit te voorkomen, vooral bij jongeren. NSC wil het netwerk rondom jongeren (ouders, scholen, sportverenigingen) betrekken en ervaringsdeskundigen inzetten om jongeren te weerhouden van crimineel gedrag. Het doel is preventie door het beïnvloeden van gedrag en het bieden van perspectief.
“Er is een persoonsgerichte, preventieve aanpak nodig met aandacht voor de rol van het hele netwerk rondom de jongere: ouders, scholen, sportverenigingen, politie en bv jongerenwerkers. Het betrekken van ervaringsdeskundigen (zoals ex gedetineerden) moet worden ingezet voor preventie.”
“Jongeren die wel in de criminaliteit zijn beland, moeten we toekomstperspectief bieden om snel weer op het rechte pad te komen.”
Vroegsignalering en gedragsinterventies bij verslaving en geweld
NSC wil gedragsverandering stimuleren door vroegsignalering, voorlichting en het beperken van risicovol gedrag, zoals gokken, roken en huiselijk geweld. Door tijdig in te grijpen en bewustwording te vergroten, hopen ze preventief te werken.
“Signalering van kindermishandeling moet een verplichte module worden in alle pedagogische, medische en justitiële opleidingen. Buurtgerichte teams zetten in op vroegsignalering en gezinsbegeleiding.”
“We streven naar een rookvrije generatie in 2030 door extra maatregelen, zoals het zo snel mogelijk beperken van verkooppunten (ook voor vapes) en tabaksspeciaalzaken.”
“Tot het verbod geldt, zetten we in op overkoepelende speellimieten, aansprakelijkheid van gokbedrijven bij falen van zorgplicht, en betere voorlichting.”
De VVD bedoelt met "via gedragsverandering preventie bereiken" dat mensen door bewustwording, voorlichting en het stimuleren van gezonde of gewenste keuzes, zelf verantwoordelijkheid nemen om problemen zoals ziekte, criminaliteit of ongezond gedrag te voorkomen. De partij zet in op creatieve campagnes, het makkelijker maken van gezonde keuzes, en het aanspreken van zowel individuen als organisaties op hun rol in preventie. De kern is dat gedragsverandering bij burgers en bedrijven leidt tot minder zorgvraag, lagere kosten en een veiligere, gezondere samenleving.
Creatieve voorlichting en gezonde keuzes stimuleren
De VVD gelooft dat gedragsverandering bij burgers kan worden bereikt door gerichte voorlichting, het makkelijker maken van gezonde keuzes en het aanspreken van eigen verantwoordelijkheid. Dit moet voorkomen dat mensen ongezond leven, roken, te veel eten of te weinig bewegen, en zo ziekte en zorgvraag verminderen. De overheid werkt samen met bedrijven en organisaties om dit te ondersteunen, maar legt de nadruk op eigen regie.
“leefstijl door (e-)sigaretten, te veel eten ongezond eten of niet bewegen moet voorkomen worden. Zo zal hier via creatieve voorlichtingscampagnes en via individuele (para)medische voorlichting of maatschappelijke begeleiding nadrukkelijk op gewezen moeten worden. We helpen mensen met een gezonde eetstijl. Waar mogelijk maken we de gezonde keuze, de makkelijke en betaalbare keuze.”
“De overheid en mensen zelf nemen zo verantwoordelijkheid voor gezond eten.”
“We houden fabrikanten en supermarkten aan afspraken over het gezonder maken van voeding en het meer promoten van gezonde producten.”
“We moedigen organisaties aan om een rookvrij terrein na te streven.”
Preventie van criminaliteit door gedragsverandering bij jongeren
De VVD wil voorkomen dat jongeren afglijden naar criminaliteit door hen bewust te maken van de gevolgen van hun gedrag en door gerichte interventies en heropvoedprogramma’s. Door gedragsverandering te stimuleren, bijvoorbeeld via voorlichting over drugsgebruik of het vergroten van ouderbetrokkenheid, moet criminaliteit worden voorkomen.
“De Rotterdamse campagne om jongeren voor te lichten over de gevolgen van drugsgebruik wordt landelijk uitgerold.”
“We moeten er alles aan doen om te voorkomen dat jongeren afglijden naar zware criminaliteit. We zetten het programma Preventie met gezag voort met meer aandacht voor verschillende regio’s. Daarbij blijven we inzetten op bewezen effectieve maatregelen en gerichte interventies.”
“Het vergroten van ouderbetrokkenheid bij criminele jongeren: Ouders die wel kunnen, maar niet willen bijdragen aan het voorkomen dat jongeren afglijden naar de zware criminaliteit, worden strenger aangepakt en kunnen een bestuurlijke boete krijgen.”
Gezonde leefomgeving en gezondheidsvaardigheden bevorderen
De VVD ziet gedragsverandering ook als het creëren van een omgeving die gezonde keuzes vanzelfsprekend maakt en het verbeteren van gezondheidsvaardigheden, zodat mensen beter in staat zijn hun eigen gezondheid te managen en zo zorgvraag te voorkomen.
“Ook nodigt de gezonde leefomgeving uit tot het maken van gezonde keuzes, zonder dat de vrijheid van het individu aangetast wordt.”
“We willen betere gezondheidsvaardigheden stimuleren, waardoor de patiënt meer regie ervaart. Dit doen we onder meer met hulp van betrouwbare en goed begrijpelijke informatie, zoals via thuisarts.nl. Op deze manier voorkomen we zorgvraag, drukken we zorgkosten en ontlasten we de eerstelijn en het huisartsenteam.”
BBB bedoelt met "via gedragsverandering preventie bereiken" dat het stimuleren van een gezonde leefstijl, zoals meer bewegen en gezonder eten, ziekten kan voorkomen en de druk op de zorg kan verlichten. Ze willen dit bereiken door structurele aandacht voor gezonde voeding, sport en mentale ondersteuning, vooral lokaal en in samenwerking met scholen, gemeenten en verenigingen. De kern van hun visie is dat preventie begint bij het versterken van het dagelijks leven en het bevorderen van gezond gedrag, zodat zorg minder vaak nodig is.
Structurele aandacht voor gezonde leefstijl en preventie
BBB ziet gedragsverandering als een manier om preventie te bereiken door mensen te stimuleren tot gezonder leven, met nadruk op voeding, beweging en mentale gezondheid. Dit moet lokaal en jong beginnen, en vraagt om samenwerking tussen verschillende partijen. Het doel is om ziekten te voorkomen, de gezondheid te verbeteren en de zorg te ontlasten.
“Gezond leven begint met voorkomen in plaats van genezen. Een goede gezondheid ontstaat in zorgzame buurten die sociale verbondenheid bevorderen. De buurt als ecosysteem om zorg te voorkómen. BBB wil structurele aandacht voor gezonde voeding, bewegen en mentale ondersteuning op school, in de buurt en bij sportclubs.”
“Een gezonde leefstijl begint jong en lokaal. Meer aandacht is daarom nodig voor beweging en gezond eten in scholen en buurten.”
“BBB wil blijvend aandacht houden voor gezonde leefstijlbevordering. Zo voorkom je ziekten, verbeter je je gezondheid en verlicht je de druk op de zorg.”
“Lokale samenwerking stimuleren voor gezonde leefstijlbevordering is daarbij essentieel.”
“Bij de aanpak van verslavingsproblematiek kiest BBB bovendien voor een evenwichtig beleid dat gebaseerd is op wetenschappelijk onderbouwde methoden van risico preventie en schadebeperking.”
Sport en bewegen als preventieve maatregel
BBB beschouwt sport en bewegen als belangrijke middelen om gedragsverandering te stimuleren en zo preventie te bereiken. Sport verbindt, werkt preventief tegen mentale en fysieke problemen, en biedt een alternatief voor negatieve invloeden zoals social media.
“Sport werkt preventief, verbindt en is een gezond alternatief voor de negatieve invloed van social media. BBB wil dat sport weer een vast onderdeel van het dagelijks leven wordt.”
“Sport en bewegen als een belangrijke basis. Basis voor fysieke en mentale gezondheid van alle inwoners.”
“BBB gelooft in een gezonde geest in een gezond lichaam en zet daarom volop in op het stimuleren van een actieve leefstijl preventie boven reparatie.”
De SGP bedoelt met "via gedragsverandering preventie bereiken" dat het voorkomen van gezondheidsproblemen en verslavingen vooral moet gebeuren door het stimuleren van gezond gedrag en het ontmoedigen van schadelijk gedrag, met nadruk op persoonlijke verantwoordelijkheid en lokale, gezinsgerichte aanpak. Ze willen dit bereiken door onder andere het informeren van ouders en jongeren, het duurder maken van ongezond voedsel, het beperken van schadelijke reclame, en het invoeren van een lokale preventieaanpak naar IJslands model. De kern van hun visie is dat preventie effectiever is dan genezen en dat gedragsverandering centraal moet staan in gezondheidsbeleid.
Gezond gedrag stimuleren en schadelijk gedrag ontmoedigen
De SGP vindt dat de overheid vitaliteit en gezond leven kan stimuleren en schadelijk gedrag moet ontmoedigen, met respect voor persoonlijke verantwoordelijkheid. Preventie moet vooral via gedragsverandering plaatsvinden, door mensen bewust te maken van de gevolgen van hun keuzes en door de omgeving gezonder te maken.
“De SGP vindt dat de overheid vitaliteit en gezond leven kan stimuleren en schadelijk gedrag ontmoedigen, met respect voor de persoonlijke verantwoordelijkheid van eenieder voor zijn of haar leven.”
“Voorkomen is beter dan genezen. Wij zien dat goede relaties, een gezonde leefstijl en verbondenheid met anderen bijdragen aan het voorkomen van gezondheidszorg.”
Lokale, gezinsgerichte preventie en het IJslandse model
De SGP wil preventie vooral lokaal en gezinsgericht aanpakken, geïnspireerd op het IJslandse model, waarbij gedragsverandering centraal staat door het versterken van de sociale omgeving van jongeren en het bieden van alternatieven voor risicogedrag.
Financiële prikkels voor gezond gedrag
De SGP wil gezond gedrag stimuleren en ongezond gedrag ontmoedigen door financiële prikkels, zoals het goedkoper maken van gezonde producten en het duurder maken van ongezond voedsel.
“Gezonde producten moeten goedkoper worden en ongezond voedsel duurder. Daarbij wordt wel goed gekeken naar de effectiviteit en uitvoerbaarheid van maatregelen.”
Verbod en beperking van schadelijke invloeden
De SGP pleit voor het verbieden of beperken van reclame en verkoop van producten die verslavingen in de hand werken, als onderdeel van gedragsverandering en preventie.
De ChristenUnie ziet gedragsverandering als een essentieel middel om preventie te bereiken: door mensen bewust te maken en hun gedrag te veranderen, kunnen maatschappelijke problemen zoals verslaving, schulden, geweld en ongewenste zwangerschappen worden voorkomen. Dit gebeurt via gerichte voorlichting, educatie, begeleiding en het stellen van duidelijke maatschappelijke normen. De partij kiest voor concrete maatregelen zoals voorlichtingscampagnes, financiële educatie, begeleidingstrajecten en het ontmoedigen van schadelijk gedrag door regelgeving en prikkels.
Voorlichting en educatie om gezond gedrag te stimuleren
De ChristenUnie gelooft dat preventie het meest effectief is als mensen via voorlichting en educatie worden geholpen om gezond en verantwoord gedrag aan te leren. Dit richt zich op het voorkomen van problemen zoals schulden, verslaving en ongewenste zwangerschappen door gedragsverandering te stimuleren.
“Met goede financiële educatie en programma’s gericht op zelfstandigheid en financiële verantwoordelijkheid, worden jongeren getraind om verstandig met geld om te gaan om schulden te voorkomen.”
“Daarnaast investeren we in voorlichting via scholen, huisartsen en verenigingen.”
“Bewustwordingscampagnes op scholen, persoonlijke begeleiding, een passend zorgaanbod en steun bij het vinden en behouden van opleiding en werk zijn daarbij van groot belang.”
Maatschappelijke normstelling en ontmoedigen van schadelijk gedrag
De partij wil schadelijk gedrag zoals drugsgebruik, overmatig alcoholgebruik en roken tegengaan door de maatschappelijke norm te veranderen en gedragsverandering te stimuleren, onder meer via confronterende campagnes en financiële prikkels.
“De maatschappelijke norm moet weer worden dat drugsgebruik slecht en onwenselijk is. Dat vraagt om grootschalige en confronterende campagnes waarin de desastreuze gevolgen van drugs voor gezondheid, psyche en samenleving worden benadrukt.”
“De goedkoopste alcohol wordt duurder, zodat we buitensporig alcoholgebruik financieel ontmoedigen.”
Preventieve programma’s gericht op respectvol samenleven en het voorkomen van geweld
De ChristenUnie zet in op preventieve programma’s die gedragsverandering beogen om geweld, antisemitisme en overlast te voorkomen, met speciale aandacht voor jongeren.
“Daarnaast maken we ruimte voor straatcoaches, jongerenwerk en preventieve programma’s die gericht zijn op gedragsverandering en respectvol samenleven.”
“Met begeleiding en therapie willen we spiralen en patronen van geweld, die soms van generatie op generatie worden doorgegeven, doorbreken.”
DENK bedoelt met "via gedragsverandering preventie bereiken" dat zij preventie van maatschappelijke en gezondheidsproblemen willen stimuleren door het gedrag van mensen positief te beïnvloeden, bijvoorbeeld door bewustwordingscampagnes, ontmoedigingsmaatregelen en het aantrekkelijker maken van gezonde keuzes. Hun belangrijkste voorstellen richten zich op het bevorderen van gezond leven, het tegengaan van discriminatie en geweld, en het voorkomen van criminaliteit, vooral door educatie, voorlichting en het beperken van verleidingen.
Gezond leven stimuleren door gedragsverandering
DENK wil gezondheidsproblemen voorkomen door mensen te stimuleren gezondere keuzes te maken en ongezond gedrag te ontmoedigen. Dit doen zij door gezonde alternatieven goedkoper te maken, sport te stimuleren, en schadelijke verleidingen zoals alcohol, tabak en ongezonde voeding te beperken.
“Gezondheid begint met voorkomen door een goed preventiebeleid. DENK wil gezonde keuzes goedkoper maken en ongezonde verleidingen beperken.”
“Wij willen meer geld vrijmaken voor preventiebeleid en willen het nationale preventieakkoord versterken.”
“Wij investeren in ontmoedigingsprogramma’s voor drugs.”
“Wij nemen maatregelen om de schadelijke effecten van social mediagebruik op kinderen tegen te gaan. Dat betekent dat wij voor een leeftijdsgrens zijn van 15 jaar, waarbij voor kinderen schadelijke content onder die leeftijd wordt afgeschermd. Wij stimuleren het terugdringen van telefoongebruik op school en geven meer aandacht aan het verantwoord gebruik van het internet.”
Bewustwordingscampagnes en educatie tegen discriminatie en geweld
DENK zet in op gedragsverandering door bewustwordingscampagnes en educatieve maatregelen om discriminatie, geweld tegen vrouwen en andere maatschappelijke problemen te voorkomen. Zij geloven dat het veranderen van opvattingen en gedrag via educatie en voorlichting essentieel is voor preventie.
Jongeren begeleiden en kansen bieden om criminaliteit te voorkomen
DENK wil criminaliteit onder jongeren voorkomen door hen te begeleiden en kansen te bieden, bijvoorbeeld via onderwijs en jongerenwerk. Door jongeren op het rechte pad te houden, wordt preventie bereikt via positieve gedragsverandering.
“Door begeleiding en kansen willen wij onze jongeren op het rechte pad houden. We investeren in onderwijs en jongerenwerk. Preventie krijgt structureel meer budget in het veiligheidsbeleid.”
De Partij voor de Dieren ziet gedragsverandering als een essentieel middel om preventie te bereiken, vooral door het bevorderen van gezond leven, mentale weerbaarheid en sociale veiligheid. Ze willen dit realiseren via concrete maatregelen zoals het stimuleren van gezond eten, het bespreekbaar maken van mentale gezondheid op scholen, en het inzetten op voorlichting en bewustwording rond sociale en gezondheidsproblemen. De kern van hun visie is dat preventie niet alleen via zorg, maar juist door het veranderen van gedrag en omgeving tot stand komt.
Gezond gedrag stimuleren om ziekte te voorkomen
De PvdD wil preventie bereiken door mensen te stimuleren tot gezonder gedrag, bijvoorbeeld via het aantrekkelijker maken van gezond voedsel en het creëren van gezonde omgevingen. Dit moet voorkomen dat mensen ziek worden, waardoor minder zorg nodig is.
“We zetten vol in op preventie, gezond leven en gezond eten.”
“We pakken overgewicht en ongezonde voeding aan door vooral de verkoop van gezond voedsel aantrekkelijker te maken, zoals ook de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving adviseert.”
“Zeker kinderen moeten gezond leren eten en daarom wordt op en rond scholen alleen gezond voedsel aangeboden.”
Mentale gezondheid versterken door gedragsverandering
De partij ziet gedragsverandering als sleutel tot het voorkomen van mentale problemen, door bijvoorbeeld op scholen aandacht te besteden aan sociale vaardigheden, mediawijsheid en het bespreekbaar maken van mentale klachten.
“Een goede mentale gezondheid begint op school. Er komt ruimte in het lesprogramma om de gevolgen van (social) media gebruik te bespreken. Er is aandacht voor de ontwikkeling van sociale vaardigheden en empathische omgang.”
“Er wordt expliciet aandacht besteed aan mentale problemen, zoals klimaatangst, als gevolg van klimaatverandering.”
Voorlichting en bewustwording om sociaal ongewenst gedrag te voorkomen
De PvdD wil preventie bereiken door gedragsverandering te stimuleren via voorlichting en bewustwording, bijvoorbeeld rond seksueel grensoverschrijdend gedrag, drugsgebruik en discriminatie.
De SP ziet gedragsverandering als een essentieel middel om preventie te bereiken: door mensen te stimuleren gezonder te leven, verslaving te voorkomen en armoede te bestrijden, kunnen gezondheidsproblemen en maatschappelijke kosten worden voorkomen. De partij wil dit bereiken via concrete maatregelen zoals het vergoeden van leefstijlbegeleiding, het verbieden van reclame voor ongezonde producten, en het aanpakken van verslavende mechanismen in digitale media. Hun visie is dat investeren in gedragsverandering niet alleen de volksgezondheid verbetert, maar ook sociale ongelijkheid en economische schade tegengaat.
Volledig vergoeden van preventieve leefstijlbegeleiding
De SP wil preventie breed toegankelijk maken door bewezen preventieve zorg, zoals leefstijlbegeleiding en stoppen-met-rokenprogramma’s, volledig te vergoeden. Hiermee willen ze gedragsverandering stimuleren zodat mensen gezonder gaan leven en minder snel ziek worden.
“Alle bewezen preventieve zorg, zoals controles bij de tandarts, stoppenmet rokenprogramma’s en leefstijlbegeleiding, wordt volledig vergoed.”
Verbieden van reclame en verleiding voor ongezonde producten
De SP pakt gedragsbeïnvloeding door de industrie aan door reclame voor ongezonde producten, vooral gericht op kinderen, te verbieden en verleidende verpakkingen aan banden te leggen. Dit moet voorkomen dat mensen, met name jongeren, ongezonde keuzes maken.
Aanpakken van verslavende mechanismen in digitale media
De SP wil gedragsverandering stimuleren door verslavende elementen in digitale producten en sociale media te verbieden, zodat mensen minder worden blootgesteld aan prikkels die ongezond gedrag bevorderen.
“Deze verslavende onderdelen moeten aangepakt worden.”
Gezond eten goedkoper en aantrekkelijker maken
Door btw op gezonde producten te schrappen en wettelijke maxima te stellen aan suiker, vet en zout in bewerkt voedsel, wil de SP gezond gedrag stimuleren en ongezond gedrag ontmoedigen.
Investeren in voorlichting en preventieve zorg via GGD
De SP wil gedragsverandering bereiken door te investeren in preventieve zorg en voorlichting vanuit de GGD, bijvoorbeeld over vaccinaties, pandemische paraatheid en seksuele gezondheid.
“De inzet die door hen wordt gedaan op het gebied van voorlichting over vaccinaties, pandemische paraatheid en seksuele gezondheid bespaart ook een hoop kosten op de lange termijn.”
BIJ1 bedoelt met "via gedragsverandering preventie bereiken" dat maatschappelijke problemen zoals racisme, discriminatie en criminaliteit niet alleen met wetten en handhaving moeten worden aangepakt, maar vooral door het veranderen van gedrag, normen en cultuur in de samenleving. Ze willen dit bereiken door educatie, bewustwordingscampagnes en het investeren in sociale voorzieningen in plaats van repressie. De kern van hun visie is dat preventie effectiever is als mensen intrinsiek gemotiveerd zijn om ander gedrag te vertonen, bijvoorbeeld door antiracistisch onderwijs en het bevorderen van sociale rechtvaardigheid.
Antiracisme en gedragsverandering via onderwijs en bewustwording
BIJ1 ziet gedragsverandering als essentieel om racisme en discriminatie te voorkomen, door nadruk te leggen op educatie, het afleren van schadelijke denkbeelden en het vergroten van meldingsbereidheid. Het doel is om structurele problemen bij de wortel aan te pakken door mensen bewust te maken en actief ander gedrag te stimuleren.
“Antiracisme krijgt een belangrijke plek in lerarenopleidingen, met nadruk op het afleren van racistisch gedachtegoed en gedrag. Ook besteden we speciaal aandacht aan het leren van herkennen van, en ingrijpen bij racisme op school.”
“We stellen campagnes op om meldingsbereidheid te vergroten en meldingen bespreken we voortaan in de veiligheidsdriehoeken.”
Investeren in sociale voorzieningen in plaats van repressie
BIJ1 stelt dat preventie van criminaliteit en onveiligheid vooral bereikt wordt door te investeren in sociale voorzieningen, bestaanszekerheid en collectieve zorg, in plaats van te vertrouwen op repressieve maatregelen zoals politie en straffen. Gedragsverandering wordt gestimuleerd door het wegnemen van sociale oorzaken van probleemgedrag.
Strengere regels en cultuurverandering binnen handhaving
BIJ1 wil gedragsverandering binnen politie en handhaving afdwingen door strengere regels, transparantie en het aanpakken van racisme en grensoverschrijdend gedrag, zodat preventie niet alleen via controle maar ook via cultuurverandering plaatsvindt.
Volt bedoelt met "via gedragsverandering preventie bereiken" dat het beleid zich richt op het structureel veranderen van het gedrag van mensen om gezondheidsproblemen te voorkomen, in plaats van alleen symptomen te bestrijden. Dit gebeurt door het ontmoedigen van ongezond gedrag (zoals roken, alcoholgebruik, ongezonde voeding) en het stimuleren van gezonde keuzes via prijsprikkels, beschikbaarheid en regelgeving. De kern is dat preventie pas echt effectief is als mensen door hun omgeving en beleid worden geholpen om gezonder te leven.
Gezonde keuzes makkelijker en aantrekkelijker maken
Volt wil dat de gezonde keuze de makkelijke en aantrekkelijke keuze wordt, zodat gedragsverandering vanzelfsprekender wordt. Dit gebeurt door ongezonde producten minder beschikbaar en duurder te maken, en gezonde alternatieven juist goedkoper en beter bereikbaar te maken. Het doel is om mensen te stimuleren hun gedrag aan te passen, zodat preventie structureel wordt bereikt.
“De gezonde keuze moet de gemakkelijke keuze zijn. In het aanbod moet de gezondere variant telkens nadrukkelijk goedkoper en beter beschikbaar zijn dan de ongezonde variant. Frisdrank zonder suiker moet goedkoper zijn dan frisdrank met suiker. Chips met minder zout en vet goedkoper dan de variant”
“We maken bindende maximumwaarden voor zout in voedingsmiddelen om op die manier de zoutinname te verminderen.”
“We verminderen alcoholgebruik door de zichtbaarheid en beschikbaarheid te verminderen, onder andere door alcohol geheel uit supermarkten te weren. Alcohol hoort niet bij de dagelijkse boodschappen.”
“We realiseren de rookvrije generatie zo snel mogelijk, voor zowel tabak als vapes. We verhogen accijnzen, weren lobbyisten van de nicotine-industrie en verplichten importeurs van nicotineproducten om een percentage van hun winst in een nicotinefonds te storten, dat kan worden aangewend om nicotinegebruik tegen te gaan.”
Preventie door gedragsverandering vóórdat problemen ontstaan
Volt benadrukt dat echte preventie betekent dat mensen ongezond gedrag niet eens gaan vertonen, in plaats van pas in te grijpen als het probleem er al is. Dit vraagt om een stabiele leefsituatie, actief burgerschap en het versterken van bewonersinitiatieven, zodat gedragsverandering breed wordt gedragen en ondersteund.
D66 bedoelt met "via gedragsverandering preventie bereiken" dat het voorkomen van problemen (zoals ziekte, verslaving of criminaliteit) effectiever is door het gedrag van mensen en hun omgeving positief te beïnvloeden, in plaats van pas in te grijpen als er al problemen zijn. Ze willen dit bereiken door gezonde keuzes makkelijker te maken, sociale steun te versterken, en preventie aantrekkelijk te maken voor overheden en zorgverzekeraars. De kern van hun visie is dat investeren in gedragsverandering en een gezonde leefomgeving leidt tot minder zorg- en veiligheidsproblemen op de lange termijn.
Gezonde keuzes makkelijker en aantrekkelijker maken
D66 wil dat mensen gestimuleerd worden tot gezond gedrag door hun omgeving zo in te richten dat gezonde keuzes vanzelfsprekend en aantrekkelijk zijn. Dit moet voorkomen dat mensen ziek worden en de druk op de zorg verminderen.
“We investeren in groene en gezonde buurten en maken gezonde, duurzame en diervriendelijke keuzes makkelijker in supermarkten, scholen, ziekenhuizen, restaurants, stations en bedrijfskantines.”
“We zorgen dat preventie loont, zodat het voor gemeenten en zorgverzekeraars aantrekkelijk is om in gezondheid te investeren.”
Sociale basis versterken om problemen te voorkomen
Door gezinnen, buurten en scholen te versterken, wil D66 gedragsverandering stimuleren die voorkomt dat kinderen en jongeren in de problemen raken. De nadruk ligt op het ondersteunen van de omgeving, zodat zware zorg of repressie minder vaak nodig is.
“We versterken gezinnen, buurten en scholen, zodat zij hulp kunnen bieden voordat jeugdzorg nodig is. We kijken naar wat de omgeving van het kind nodig heeft en bieden stabiliteit, bestaanszekerheid, begeleiding, onderwijsondersteuning en vertrouwen. Pas daarna komt aanvullende zorg in beeld.”
Preventie als gezamenlijke maatschappelijke verantwoordelijkheid
D66 ziet preventie niet alleen als een individuele, maar als een collectieve opgave. Door gedragsverandering in de samenleving te stimuleren, bijvoorbeeld via wijkgerichte aanpakken, wil de partij voorkomen dat jongeren in criminaliteit of andere problemen terechtkomen.
“Het voorkomen van hardnekkige problemen bij kinderen en jongeren is een taak van de hele samenleving. Zo zorgen we dat jeugdzorg niet het enige antwoord hoeft te zijn.”
“Preventie is de beste bescherming. Jongeren moeten kansen zien in plaats van de verleiding van het snelle criminele geld. Daarom investeren we in wijkgerichte aanpakken waarin veiligheid, zorg, werk, onderwijs en wonen samenkomen.”
JA21 ziet gedragsverandering als een essentieel middel om preventie te bereiken, vooral op het gebied van gezondheid, criminaliteit en sociale veiligheid. Ze willen dit realiseren door bewustwording, normering en weerbaarheid te stimuleren, bijvoorbeeld via onderwijs, sport en het tegengaan van normalisering van ongewenst gedrag. Concreet pleit JA21 voor het weerbaarder maken van jongeren tegen crimineel gedrag en het bevorderen van een gezonde levensstijl om zorgvraag te verminderen.
Weerbaarheid en normbesef bij jongeren versterken
JA21 wil gedragsverandering bereiken door jongeren weerbaarder te maken tegen crimineel gedrag, seksueel misbruik en pesten. Dit moet vooral via het onderwijs gebeuren, zodat preventie al op jonge leeftijd begint en kinderen minder vatbaar zijn voor negatieve invloeden.
“De gelijkwaardigheid tussen man en vrouw actief uitdragen in ons onderwijs en kinderen op de basisschool en middelbare school weerbaarder maken tegen seksueel misbruik, geweld, pesten en het aanzetten tot crimineel gedrag.”
Normalisering van ongewenst gedrag tegengaan
JA21 richt zich op het veranderen van maatschappelijke normen, bijvoorbeeld door het gebruik van harddrugs te ontmoedigen en duidelijk te maken dat dit bijdraagt aan criminaliteit. Door gedragsverandering bij gebruikers te stimuleren, willen ze preventief criminaliteit en ondermijning tegengaan.
“Het gebruik van harddrugs – zoals cocaïne – wordt nog altijd genormaliseerd. Voor JA21 is dat onbegrijpelijk. Onze boodschap aan gebruikers is helder: met jouw lijntje of pilletje draag je bij aan de ondermijning van gezinnen en wijken, aan onveilige buurten én aan het spekken van de meest gewetenloze criminelen.”
Gezonde levensstijl stimuleren ter preventie van zorgvraag
JA21 ziet het bevorderen van een gezonde levensstijl als gedragsverandering die preventief werkt tegen ziekte en zorgkosten. Door sport, beweging en preventieonderzoek te stimuleren, willen ze voorkomen dat mensen ziek worden en zo de zorgvraag verminderen.
“JA21 wil extra aandacht besteden aan een gezonde levensstijl en preventie. Uit onderzoek blijkt dat tot wel 20% van de huidige zorgvraag kan worden voorkomen door primaire preventie.”
“Sport, sportief bewegen en een gezonde leefstijl zijn in dit kader ook van essentieel belang. Ze bevorderen fysieke en mentale fitheid, sociale interactie, gemeenschapsgevoel en nationale trots.”
50PLUS bedoelt met "via gedragsverandering preventie bereiken" dat mensen door gezondere keuzes en leefstijlziekten kunnen voorkomen, waardoor de druk op de zorg afneemt. De partij legt nadruk op preventie, leefstijl en vroege signalering als centrale pijlers in het zorgbeleid, en wil sport en cultuur inzetten om gezondheid te bevorderen. Concrete voorstellen zijn onder meer het stimuleren van gezonde leefstijl, het bevorderen van sportdeelname en het inzetten op vroege signalering van gezondheidsproblemen.
Preventie door gezonde leefstijl en vroege signalering
50PLUS ziet gedragsverandering als een manier om preventie te bereiken door mensen te stimuleren gezonder te leven en gezondheidsproblemen vroeg te signaleren. Dit moet leiden tot minder ziekte en een lagere zorgvraag, vooral onder ouderen.
“Preventie, leefstijl en vroege signalering zijn centrale pijlers binnen het zorgbeleid.”
Bevorderen van sport en cultuur voor gezondheid
De partij wil sport en cultuur actief promoten als middelen om gedragsverandering te stimuleren, zodat mensen gezonder en gelukkiger worden en zo preventie wordt bereikt.
“Door sport en cultuur worden mensen gezond en gelukkig. Ze brengen ook mensen met elkaar in verbinding. Daarom ligt daar ook een taak voor de overheid.”
“Het actief participeren bij sport en cultuur wordt gepromoot, waar nodig ondersteund, bijvoorbeeld door kortingstarieven voor senioren.”
GroenLinks-PvdA ziet gedragsverandering als een essentieel middel om preventie te bereiken, vooral op het gebied van gezondheid, veiligheid en sociale problemen. Ze willen mensen stimuleren tot gezonder leven, verantwoord gedrag en het doorbreken van schadelijke patronen, onder meer via regelgeving, voorlichting en het aanpassen van de sociale omgeving. Concreet zetten ze in op het ontmoedigen van ongezond gedrag (zoals roken en overgewicht), het bevorderen van weerbaarheid en het bespreekbaar maken van schadelijke rolpatronen.
Gezond gedrag stimuleren om ziekte te voorkomen
GroenLinks-PvdA wil preventie bereiken door mensen te helpen gezonder te leven, onder andere door gedragsverandering te stimuleren via regelgeving, voorlichting en het aanpassen van de omgeving. Het doel is om ziektes te voorkomen in plaats van te genezen, door ongezond gedrag zoals roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik terug te dringen.
“We zetten vol in op het voorkomen van ziektes. Voorkomen is beter dan genezen. Dat kan als we mensen helpen gezond te eten en genoeg te bewegen. We gaan door met de plannen om roken, overgewicht en problematisch drankgebruik te verminderen (Nationaal Preventieakkoord). Er komt een grens aan de wettelijke hoeveelheid suiker in producten.”
Schadelijke sociale gedragspatronen doorbreken
De partij ziet gedragsverandering ook als middel om sociale problemen zoals discriminatie, seksisme en schadelijke rolpatronen te voorkomen. Door publiekscampagnes en dialoog willen ze bewustwording en verandering van gedrag stimuleren, zodat preventie van sociale misstanden mogelijk wordt.
“Gedragspatronen maken we bespreekbaar met publiekscampagnes en een brede dialoog.”
Weerbaarheid en preventie bij jongeren bevorderen
GroenLinks-PvdA koppelt gedragsverandering aan het voorkomen van jeugdcriminaliteit en radicalisering. Door jongeren tijdig te bereiken met hulp, perspectief en tegenwicht, willen ze voorkomen dat jongeren afglijden naar crimineel of extreem gedrag.
“Jongeren die dreigen af te glijden, worden tijdig bereikt met hulp, perspectief en stevig tegenwicht. Veiligheid, weerbaarheid en preventie gaan hand in hand.”
BVNL bedoelt met "via gedragsverandering preventie bereiken" dat de nadruk in de gezondheidszorg meer moet liggen op het voorkomen van ziekten door het stimuleren van gezonde leefstijlkeuzes, in plaats van vooral te focussen op behandeling en medicatie. Zij willen mensen motiveren tot gezonder gedrag zonder dwang, en zien preventie als een manier om de zorg betaalbaar en efficiënt te houden. Concrete voorstellen zijn meer aandacht voor preventieve gezondheidszorg en leefstijlaanpassingen, en het volledig vergoeden van anticonceptie om ongewenste zwangerschappen te voorkomen.
Meer aandacht voor preventieve gezondheidszorg en leefstijlaanpassingen
BVNL wil dat de zorg zich meer richt op het voorkomen van gezondheidsproblemen door het stimuleren van gezonde leefstijl en gedragsverandering, in plaats van alleen te behandelen. Dit moet de druk op het zorgstelsel verlagen en de kosten beheersbaar houden. Gedragsverandering wordt gezien als een vrijwillige keuze, zonder dwang of drang.
“Meer aandacht voor het inzetten op preventieve gezondheidszorg en leefstijlaanpassingen en niet uitsluitend op behandeling en medicatie. Er vindt geen enkele vorm van (vaccinatie-)dwang of drang plaats, iedereen beslist zelf over zijn of haar eigen lichaam.”
Volledige vergoeding van anticonceptie als preventiemaatregel
BVNL stelt voor om de anticonceptiepil volledig te vergoeden als een concrete preventieve maatregel om ongewenste zwangerschappen, abortussen en gezinsproblematiek te voorkomen. Dit is een voorbeeld van gedragsverandering stimuleren via financiële prikkels.
“De anticonceptiepil wordt volledig vergoed voor alle vrouwen vanaf de vruchtbare leeftijd. Terugkeer van de pil in het basispakket moet tot minder ongewenste zwangerschappen, minder abortussen en minder gezinsproblematiek leiden.”
FVD verwerpt overheidsmaatregelen die gedragsverandering bij burgers afdwingen om preventie te bereiken, zoals het Preventieakkoord. Zij vinden dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor hun leefstijlkeuzes en dat de overheid zich niet moet bemoeien met persoonlijke gedragingen ter preventie van gezondheidsproblemen. In plaats van betutteling pleit FVD voor individuele vrijheid en het intrekken van overheidsprogramma’s die gedragsverandering als preventiemiddel inzetten.
Stoppen met overheidsbetutteling en gedragssturing
FVD is tegen het idee dat de overheid via gedragsverandering preventie moet bereiken. Zij willen dat mensen zelf beslissen over hun leefstijl en wijzen overheidsbemoeienis op dit vlak af. Het Preventieakkoord, dat inzet op gedragsverandering om gezondheidsproblemen te voorkomen, moet volgens FVD worden ingetrokken zodat individuele vrijheid voorop staat.
“We trekken steun voor het Preventieakkoord in, zodat mensen zelf kunnen beslissen hoe zij willen leven.”
“Dit betekent onder meer dat horecaondernemers en sportkantines de vrijheid terugkrijgen om hun eigen rookbeleid zelf te bepalen en de overheid zich niet bemoeit met persoonlijke keuzes.”
De PVV ziet gedragsverandering als een middel om preventie te bereiken vooral als overheidsbemoeienis die burgers tot gewenst gedrag wil aanzetten, bijvoorbeeld op het gebied van klimaat, gezondheid of veiligheid. De partij verwerpt expliciet overheidsmaatregelen en campagnes die gedragsverandering bij burgers willen afdwingen, en pleit in plaats daarvan voor harde handhaving en straffen in plaats van preventieve gedragssturing. Hun kernvisie is dat preventie niet via gedragsverandering moet worden bereikt, maar via duidelijke regels, straffen en het beperken van overheidsbetutteling.
Afwijzen van overheidsbetutteling en gedragssturing
De PVV is fel tegen het idee dat de overheid via campagnes of beleid het gedrag van burgers probeert te veranderen om preventieve doelen te bereiken, zoals bij klimaat, gezondheid of consumptie. Zij zien dit als betutteling en vinden dat de overheid zich hier niet mee moet bemoeien. In plaats van gedragsverandering als preventie-instrument, kiezen zij voor vrijheid van de burger en harde handhaving bij overtredingen.
“Ook stoppen we met alle betutteling van de overheid, zoals de klimaatcampagne Zet ook de knop om: 'gebruik een herbruikbaar tasje, gebruik wasbare luiers, eet vaker vega(n), maak je eigen compost, douche korter' – de lijst met belachelijke tips is eindeloos. Waar bemoeit de overheid zich mee! Het zijn totaal verkeerde, zinloze prioriteiten.”
Voorkeur voor repressie boven preventieve gedragsverandering
De PVV gelooft niet in preventie via gedragsverandering, maar kiest voor harde straffen, duidelijke regels en repressieve maatregelen om ongewenst gedrag te voorkomen. Preventie wordt dus niet gezocht in het veranderen van gedrag, maar in het afschrikken door straffen en het beperken van vrijheden van overtreders.
“Wij willen een zerotoleranceaanpak. Dat betekent: criminelen opsporen, oppakken, vastzetten en keihard straffen. Geen onzinnige taakstraffen, geen tbs, maar de bak in. Alleen met snoeiharde straffen krijgen we de geweldplegers eronder.”