Verkiezingsprogramma's 2025 overwat word gezegd over Ai
Volt ziet AI als een kans voor innovatie en maatschappelijke vooruitgang, mits deze technologie transparant, ethisch en in lijn met Europese waarden wordt ingezet. Ze pleiten voor strenge regulering, open standaarden, bescherming van grondrechten, en investeren in AI-geletterdheid en Europese autonomie. Concrete voorstellen zijn onder meer een verplicht algoritmeregister, publieke beschikbaarheid van met overheidsgeld ontwikkelde AI, en verplichte transparantie en ethische toetsing van AI-gebruik door overheid en bedrijven.
Strenge regulering en ethische toetsing van AI
Volt wil dat AI en algoritmen die door de overheid of bedrijven worden ingezet, altijd worden getoetst aan grondrechten en ethische kaders, om discriminatie en misbruik te voorkomen. Transparantie, open standaarden en publieke controle staan centraal, met als doel de bescherming van burgerrechten en het voorkomen van schandalen zoals het toeslagenschandaal.
“AI en algoritmen die door de overheid en in de uitvoering gebruikt worden om beslissingen te nemen die invloed hebben op mensen, moeten verplicht getoetst worden aan grondrechten en ethische kaders.”
“Algoritmen, inclusief daarop gebaseerde kunstmatige intelligentie (AI), mogen niet discrimineren en moeten transparant en herleidbaar zijn. Daarom worden alle algoritmes openbaar gemaakt in het algoritmeregister en vooraf getoetst op mensenrechten en non-discriminatie, zeker bij gebruik in handhaving en toezicht.”
“De mens moet centraal blijven staan en het laatste woord hebben bij beslissingen. AI die de overheid inzet, voldoet altijd aan de AI-verordening en de Europese eisen en waarden.”
Transparantie en publieke beschikbaarheid van AI
Volt eist volledige transparantie over de werking en data van AI-systemen, vooral als deze met publiek geld zijn ontwikkeld. Ze willen dat algoritmen en datasets die door de overheid zijn gefinancierd, gratis beschikbaar zijn voor alle inwoners en instellingen in de EU.
“Iedereen moet inzage kunnen hebben in de informatie en algoritmes die door de overheid gebruikt worden. Daarvoor is het van belang dat we zo snel mogelijk overschakelen naar open standaarden en een verplicht algoritmeregister invoeren.”
“Algoritmen en trainingsdatasets die ontwikkeld zijn met overheidsgeld (‘publieke AI’) moeten gratis beschikbaar zijn voor alle inwoners en instellingen in de EU.”
“Nederland moet nieuwe technologieën delen met andere EU-landen wanneer gebruikgemaakt is van publiek geld bij de ontwikkeling van die technologieën.”
Europese autonomie en investeringen in AI
Volt wil minder afhankelijk zijn van niet-EU-landen door te investeren in een Europese AI-infrastructuur, open source technologie en een eigen ecosysteem voor innovatie. Ze pleiten voor een Europees Tech Fund en stimuleren regionale AI-initiatieven zoals de AI-fabriek.
“Wij kiezen voor een Europees Tech Fund dat risicovolle investeringen doet in innovaties zoals AI, kwantumtechnologie en biotech.”
“Nederland moet voorop lopen in de samenwerking met andere EU-landen bij de ontwikkeling van AI.”
“Als onderdeel van de strategie voor digitale autonomie worden de meest geavanceerde, transparante en betrouwbare AI-modellen ontwikkeld. De technologie wordt opgebouwd uit opensource-componenten en getraind met betrouwbare data van de overheid en de maatschappij.”
“Volt steunt de bouw van de AI-fabriek in Groningen. Deze fabriek moet actief ingezet worden om ondernemers te helpen AI op een ethisch verantwoorde en innovatieve manier in te zetten.”
AI-geletterdheid en onderwijs
Volt vindt het essentieel dat burgers, jongeren en ambtenaren AI begrijpen en verantwoord kunnen gebruiken. Ze willen AI-geletterdheid opnemen in het onderwijs en trainingen verplicht stellen voor politici en ambtenaren.
“Volt pleit ervoor dat middelbare scholieren leren over kunstmatige intelligentie (AI) en hoe deze technologie verantwoord wordt ingezet.”
“Er moet een verplichte basistraining komen voor politici en ambtenaren op het gebied van digitale vaardigheden en AI.”
“Door Nederlanders proactief te informeren en te onderwijzen over AI, bijvoorbeeld door middel van chatbots op basis van GPT-NL, vergroten we de AI-geletterdheid van Nederlanders.”
“Volt pleit voor AI-geletterdheid binnen het vak mediawijsheid.”
Bescherming van makers en auteursrecht bij GenAI
Volt wil makers beschermen tegen misbruik door generatieve AI. Ze eisen transparantie over trainingsdata, verplichte licenties, digitale watermerken en geen auteursrecht op door AI gegenereerde content.
“GenAI-bedrijven worden verplicht volledige transparantie te bieden over de oorsprong van hun trainingsdata en een licentie af te sluiten bij de organisatie die de auteursrechten beheert.”
“GenAI moet een digitaal watermerk bevatten en de aanbieder draagt zelf zorg voor het up-to-date houden van de veiligheid en de effectiviteit. Content die met GenAI wordt gegenereerd krijgt geen auteursrecht. Alleen mensen kunnen auteursrecht krijgen.”
“Creëren blijft mensenwerk. In een innoverende creatieve sector beschermen we de auteursrechten van makers. Dat doen we door GenAI-bedrijven te verplichten om volledig transparant te zijn over de bronnen van hun trainingsdata en voor het gebruik daarvan een licentie af te sluiten. Ook krijgt alles wat met GenAI wordt gemaakt een digitaal watermerk. Er ontstaat geen auteursrecht op content of werken die met GenAI zijn gegenereerd.”
AI inzetten voor maatschappelijke uitdagingen
Volt ziet AI als hulpmiddel voor innovatie in sectoren als zorg, klimaat en arbeidsmarkt, mits ethisch verantwoord en met oog voor sociale gevolgen zoals werkgelegenheid en mentale gezondheid.
“AI is er om Nederlandse werknemers te steunen. We pleiten ervoor om sectoren, waar veel automatisering plaatsvindt, extra te begeleiden bij het omscholen van werknemers.”
“We zetten in op het benutten van de kansen die digitale en hybride zorgvernieuwingen bieden, onder andere door het stimuleren van de toepassing van AI en e-health in de zorg.”
“We onderzoeken de mogelijkheden van het inzetten van AI en andere technologieën bij het tegengaan van klimaatverandering, bijvoorbeeld op het gebied van handhaving en toezicht.”
“Er komt een bewustwordingscampagne voor het effect van AI op mentale gezondheid, specifiek op die van jongeren.”
Transparantie en labeling van AI-content
Volt wil burgers beschermen tegen deepfakes en desinformatie door verplichte labels en detectiesystemen voor AI-gegenereerde content.
“Er komen verplichte labels voor AI-gegenereerde content en real-time detectiesystemen voor deepfakes, zodat burgers onderscheid kunnen maken tussen authentieke en kunstmatig gegenereerde informatie.”
“Voor Nederlanders moet het duidelijk zijn hoe zij AI in kunnen zetten en hoe ze risico’s kunnen vermijden. In overeenkomst met de AVG moet het transparant zijn hoe persoonlijke data worden gebruikt en of de content die ze te zien krijgen gegenereerd is door AI.”
“Volt pleit voor duidelijke richtlijnen voor het gebruik van generatieve AI binnen nieuwsredacties en publieke omroepen. Deze richtlijnen moeten waarborgen dat AI geen autonoom nieuws genereert zonder menselijke eindverantwoordelijkheid en redactionele controle. Ook moet worden vermeld wanneer AI is ingezet bij het maken van nieuwsberichten.”
De Partij voor de Dieren ziet kunstmatige intelligentie (AI) als een technologie met grote risico’s voor mens, dier en planeet, en pleit daarom voor strenge publieke en democratische controle. Ze willen AI uitsluitend inzetten als het aantoonbaar bijdraagt aan publieke doelen, met nadruk op transparantie, ethiek, ecologische grenzen en mensenrechten, en stellen concrete eisen aan toezicht, infrastructuur en educatie.
Strenge publieke en democratische controle op AI
De PvdD wil dat AI niet langer wordt gedomineerd door commerciële belangen, maar onder publieke regie komt, met nadruk op ethiek, mensenrechten, ecologie en sociale rechtvaardigheid. Ze zien existentiële risico’s en pleiten voor internationale samenwerking, onafhankelijk toezicht en structureel onderzoek naar de impact van AI.
“De Partij voor de Dieren wil dat AI snel onder publieke en democratische controle komt, met nadrukkelijke aandacht voor ecologische grenzen, mensenrechten, dierenwelzijn, mededogen en sociale rechtvaardigheid.”
“Nederland erkent publiekelijk de systemische en existentiële risico’s van AI en investeert structureel in AI-veiligheids-onderzoek. Daarnaast worden we aanjager van een daadkrachtige uitvoering van de Europese AI act, en pleiten we voor een internationaal AI-veiligheidsverdrag en AI-toezichtsautoriteit.”
“De regie over essentiële AI-infrastructuur komt in publieke handen. De overheid zorgt ervoor dat in Europees verband geïnvesteerd wordt in goede publieke AI-technologie, zodat er geen afhankelijkheid ontstaat van problematische regimes of buitenlandse commerciële partijen.”
“Kunstmatige intelligentie wordt alleen onder democratische regie ontwikkeld.”
AI alleen inzetten voor publieke en duurzame doelen
AI mag volgens de PvdD alleen worden ingezet als het aantoonbaar bijdraagt aan publieke doelen zoals dierenwelzijn, natuurherstel, energiebesparing, betere zorg of armoedebestrijding. Commerciële toepassingen zijn alleen toegestaan als ze verenigbaar zijn met duurzame en sociaal rechtvaardige principes.
“De overheid zet AI alleen in als de toepassing aantoonbaar bijdraagt aan publieke doelen, zoals dierenwelzijn, natuurherstel, energiebesparing, betere zorg of armoedebestrijding. Elke voorgenomen toepassing wordt vooraf getoetst op ecologische impact.”
“AI mag uitsluitend commercieel worden ingezet wanneer de toepassing verenigbaar is met duurzame en sociaal rechtvaardige principes. Toepassingen die bijdragen aan ongelijkheid, overconsumptie en gedragsmanipulatie vallen daar niet onder en krijgen in Nederland geen ruimte.”
Transparantie, ethiek en anti-discriminatie als harde eisen
De partij stelt harde eisen aan transparantie over AI-systemen, hun energie- en waterverbruik, en de onzekerheid van AI-antwoorden. AI-systemen die invloed hebben op mensenlevens moeten aantoonbaar ethisch, beheersbaar, anti-discriminatoir en privacyvriendelijk zijn.
“Transparantie over energie- en waterverbruik van AI-systemen is verplicht.”
“AI-systemen kunnen verschillende antwoorden geven, afhankelijk van wie de vraag stelt en hoe deze geformuleerd wordt. Dit brengt het risico van desinformatie en echokamers met zich mee. Daarom moet het voor gebruikers altijd duidelijk zijn dat AI-antwoorden onjuist kunnen zijn. Transparantie over onzekerheid is essentieel om misleiding en maatschappelijke schade te voorkomen.”
“Alle AI-systemen die invloed hebben op mensenlevens, inclusief systemen die worden ingezet ten behoeve van de veiligheid, worden aan de voorkant ontworpen en later getoetst op beheersbaarheid, ethiek, lichamelijke integriteit en privacy. Deze systemen moeten aantoonbaar anti-discriminatoir zijn.”
AI mag menselijk contact niet vervangen in essentiële sectoren
De PvdD stelt dat AI niet mag leiden tot het verdringen van menselijke interactie in sectoren waar dit essentieel is, zoals zorg, onderwijs en cultuur.
“AI mag geen vervanging zijn voor essentiële menselijke interactie in sectoren waar menselijke interactie belangrijk is, zoals binnen de zorg, onderwijs en cultuur. Technologie moet daar ondersteunend zijn – niet het menselijke contact verdringen.”
Onafhankelijk onderzoek, toezicht en educatie over AI
De partij wil structurele financiering voor onafhankelijk onderzoek naar de maatschappelijke en ecologische impact van AI, met publieke beschikbaarheid van resultaten en gebruik voor educatie en beleid. Er wordt geïnvesteerd in toezicht en handhaving, inclusief de mogelijkheid tot verboden.
“Er komt structurele financiering voor onafhankelijk onderzoek naar de ecologische en maatschappelijke impact van AI. Bij die laatste categorie is expliciet aandacht voor effecten op autonomie, taal, denken en (sociaal) gedrag, en de risico’s voor rechtstaat en democratie. Onderzoeksresultaten worden publiek beschikbaar gemaakt en gebruikt voor educatie om de weerbaarheid van burgers te vergroten. Ze vormen daarnaast een basis voor beleid.”
“Er wordt structureel geld uitgetrokken voor toezicht en handhaving hierop, waarbij er ook verboden kunnen worden ingesteld.”
Transparantie en bescherming rond AI-gegenereerde content en persoonsgegevens
De PvdD wil wettelijke bescherming tegen deepfakes, verplichte herkenbaarheid van AI-gegenereerde beelden en teksten, en versterking van privacyrechten.
“Iedereen krijgt het wettelijke recht op zijn of haar eigen gezicht en stem. Deepfakes die zonder toestemming iemands identiteit gebruiken, worden verboden.”
“Beelden en audio die gemaakt zijn door AI moeten altijd direct te herkennen zijn door bijvoorbeeld een watermerk of logo. Teksten die zich (deels) baseren op informatie die door AI gegenereerd is, vermelden dit expliciet.”
Kritisch denken en AI-ethiek in het onderwijs
De partij wil dat onderwijs zich richt op het ontwikkelen van vaardigheden los van AI, verantwoord werken met AI, en het vergroten van digitale weerbaarheid en mediawijsheid.
“Kritisch denken, digitale vaardigheden (inclusief de ethische aspecten van AI en digitale weerbaarheid) en mediawijsheid krijgen een grotere rol in het curriculum. Zo leren leerlingen onder andere nepnieuws herkennen en kritisch omgaan met informatie.”
“Gebruikmaken van AI kan de eigen vaardigheden en creativiteit aantasten. Denk aan brainstormen of het schrijven van teksten. Het onderwijs richt zich daarom op zowel het ontwikkelen van deze vaardigheden lós van AI, als op het verantwoord werken mét AI.”
GroenLinks-PvdA erkent zowel de kansen als de risico’s van kunstmatige intelligentie (AI) en pleit voor strikte publieke controle, transparantie en bescherming van mensenrechten. Ze willen riskante AI-systemen verbieden, investeren in verantwoorde AI-ontwikkeling, en waarborgen dat AI niet leidt tot discriminatie of verlies van menselijke maat. Concrete voorstellen zijn onder meer een verbod op realtime gezichtsherkenning, een eigen Europese AI-infrastructuur, en het wettelijk vastleggen dat belangrijke besluiten nooit volledig door AI mogen worden genomen.
Verbod op riskante en discriminerende AI-systemen
De partij wil riskante AI-systemen, zoals realtime gezichts- of emotieherkenning, verbieden en discriminatie door algoritmen tegengaan. Dit om mensenrechten te beschermen en herhaling van schandalen als de Toeslagenaffaire te voorkomen.
“We verbieden riskante AI-systemen, zoals systemen voor realtime gezichts- of emotieherkenning.”
“Besluiten met grote impact mogen nooit volledig door een algoritme of AI worden genomen.”
“Geen discriminerende algoritmen en systemen. We verbeteren het toezicht op hoe de overheid data gebruikt en privacy beschermt.”
“De inzet van risicoprofielen op basis van afkomst, inkomen of postcode — zoals bij de Toeslagenaffaire — wordt verboden.”
Transparantie, bronvermelding en bescherming auteursrecht bij AI
GroenLinks-PvdA wil dat AI-gegenereerde content altijd herkenbaar is en dat het auteursrecht en privacy worden beschermd. Dit voorkomt misleiding en waarborgt eerlijke beloning voor makers.
“AI-gegenereerde content moet altijd als zodanig herkenbaar zijn, met duidelijke bronvermelding.”
“Het verplicht afstaan van data voor het trainen van AI-modellen is niet toegestaan.”
“We hebben aandacht voor de gevolgen van generatieve AI op het auteursrecht.”
“We verankeren het auteursrecht op eigen gezicht en stem, met uitzondering van satire.”
Investeren in verantwoorde en Europese AI-infrastructuur
De partij wil investeren in een eigen AI-fabriek en Europese digitale autonomie, zodat Nederland minder afhankelijk is van buitenlandse techbedrijven en AI op een verantwoorde manier kan worden ontwikkeld.
“We investeren in de komst van een AI-fabriek in Groningen, waar start-ups en overheden vrijuit kunnen experimenteren met nieuwe toepassingen. Dat gebeurt met respect voor het privacy- en auteursrecht, en met een eerlijke beloning van alle deelnemers.”
“Europa is te afhankelijk van Amerikaanse tech-giganten. We bouwen hun macht af door te investeren in Europese digitale infrastructuur, een eigen Cloud en veilige AI.”
AI mag menselijke maat en kernvaardigheden niet verdringen
AI mag niet ten koste gaan van menselijke vaardigheden, kritisch denken of persoonlijk contact, vooral in het onderwijs en bij overheidsdienstverlening.
“Kerndoelen zoals lezen, schrijven en kritisch nadenken mogen niet lijden onder het gebruik van AI.”
“We leggen vast dat menselijk contact nooit helemaal mag worden vervangen door chatrobots, online formulieren of telefoonbandjes.”
Streng toezicht en handhaving op AI en algoritmen
GroenLinks-PvdA wil sterke, onafhankelijke toezichthouders met meer middelen om algoritmen en AI-systemen te controleren op transparantie, proportionaliteit en discriminatie.
“We beschermen onze privacy en mensenrechten door meer middelen en bevoegdheden voor de Autoriteit Persoonsgegevens, de Autoriteit Consument en Markt en de algoritmetoezichthouder en faciliteren samenwerking met andere Europese toezichthouders.”
“Bestaande toezichthouders, zoals de Autoriteit Persoonsgegevens, krijgen meer bevoegdheden, expertise en middelen om algoritmen en systemen te controleren op transparantie, uitlegbaarheid, proportionaliteit en discriminatie.”
De SGP benadrukt dat kunstmatige intelligentie (AI) altijd ondergeschikt moet blijven aan de mens en ethische, Bijbelse waarden moet respecteren. Ze pleiten voor strikte ethische kaders, menselijke eindverantwoordelijkheid, transparantie, en bescherming van kwetsbare groepen, met concrete voorstellen zoals een ethische toelatingscommissie, investeringen in Nederlandse AI-soevereiniteit, en een verbod op AI-gebruik bij kindermisbruik. De partij waarschuwt voor risico’s als overheidscontrole, privacy-schending en uitbuiting, en wil AI inzetten op een manier die de menselijke waardigheid beschermt.
Menselijke eindverantwoordelijkheid en ethisch kader
De SGP vindt dat AI altijd ondergeschikt moet zijn aan de mens en dat morele verantwoordelijkheid nooit bij AI mag liggen, maar bij mensen. Ze benadrukken het belang van een ethisch kader gebaseerd op een Bijbels mensbeeld en waarschuwen voor een te controlerende overheid.
“Kunstmatige intelligentie (AI) dient zich te verhouden tot een onderliggend mensbeeld. De mens beschikt over een ziel, verstand en geest, maar AI niet. Bijbels gezien is de mens daarom de enige die moreel verantwoordelijk gehouden kan worden voor de functie die technologie vervult. Ook zijn we ervoor beducht dat AI leidt tot een te grote controlerende overheid.”
“De eindbeslissing moet altijd bij een mens liggen.”
Strenge ethische en transparantie-eisen voor AI-systemen
De SGP wil dat AI-systemen voldoen aan strikte ethische richtlijnen, waaronder proportionaliteit, dataminimalisatie, transparantie, en het voorkomen van vooringenomenheid. Ze pleiten voor een ethische toelatingscommissie, regelmatige onafhankelijke controles, en volledige herleidbaarheid van algoritmes.
“Voor de toelating van nieuwe technologische ontwikkelingen met grote impact op de samenleving is een ethische toelatingscommissie nodig.”
“AI-systemen moeten voldoen aan de principes van proportionaliteit, subsidiariteit, dataminimalisatie en transparantie.”
“Er moeten ethische richtlijnen worden geïntegreerd voor AI waaronder het voorkomen van vooringenomenheid en het beschermen van privacy. Regelmatige controles en onafhankelijke evaluaties zijn noodzakelijk om te garanderen dat AI-systemen op een eerlijke, veilige en betrouwbare manier functioneren.”
“Er dient altijd helder onderscheid te zijn tussen wat door een mens en wat door AI gegenereerd is.”
“Algoritmes moeten altijd te herleiden zijn zodat beslissingen en de manier waarop deze tot stand gekomen zijn duidelijk en controleerbaar blijven.”
Bescherming van kwetsbare groepen en verbod op AI bij kindermisbruik
De SGP wil AI-gebruik verbieden voor het creëren en verspreiden van kinderpornografisch materiaal en benadrukt extra bescherming van kinderen tegen AI-manipulatie en misleiding.
Investeren in Nederlandse AI-soevereiniteit
De SGP wil investeren in eigen AI-capaciteit om technologische afhankelijkheid van China en de VS te voorkomen en pleit voor een AI-fabriek in Groningen, waarbij het Nederlands belang voorop staat.
“Nederland moet ook zelf investeren in kunstmatige intelligentie om te voorkomen dat China en de VS alle touwtjes in handen krijgen.”
“De SGP wil daarom investeren in regionale productiecapaciteit voor nieuwe technologieën zoals een AI-fabriek in Groningen, waarbij het Nederlands belang prevaleert boven Europees belang.”
AI in de zorg: menswaardige toepassing vereist
De SGP vindt dat AI in de zorg alleen mag worden ingezet als de menselijke waardigheid centraal blijft staan en niet alle zorg digitaal kan worden vervangen.
“Bij het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) in de zorg moet een menswaardige toepassing centraal staan. Niet elke doktersafspraak kan zomaar digitaal.”
Het CDA ziet kunstmatige intelligentie (AI) als een sleuteltechnologie die essentieel is voor economische groei, digitale autonomie en maatschappelijke weerbaarheid. Ze pleiten voor strikte naleving van AI-wetgeving, investeren in Europese AI-ontwikkeling en infrastructuur, en benadrukken het belang van digitale ethiek en onderwijs rondom AI. Tegelijkertijd willen ze AI verantwoord inzetten binnen overheid en zorg, met oog voor ethische en maatschappelijke risico’s.
Investeren in Europese AI-ontwikkeling en digitale autonomie
Het CDA wil minder afhankelijk zijn van Big Tech buiten Europa en zet in op eigen AI-ontwikkeling, Europese datacentra en chipproductie. Ze zien AI als strategisch belangrijk voor economische en geopolitieke positie en willen samenwerking tussen bedrijven, onderwijs en overheid stimuleren.
“We willen minder afhankelijk worden van Big Tech buiten Europa. Daarom investeren we in digitale autonomie, bijvoorbeeld door als Europa eigen cloud-toepassingen te maken, en met gelijkgestemde landen te bouwen aan de versterking van de Europese chipsector.”
“We stimuleren doorontwikkeling van het Nederlands ‘large language-model’ GPT-NL als basis voor AI. Ook stimuleren we de bouw van Europees-autonome datacentra. En we steunen de komst van een AI-fabriek in Noord-Nederland en essentiële softwaretoepassingen.”
“Binnen het groeifonds komt ruimte voor investeringen in sleuteltechnologieën met een sterke focus op AI. Er komt daarnaast een commissaris AI voor centrale regie.”
“Kunstmatige intelligentie (AI) ontwikkelt zich snel tot een drijvende kracht achter economische macht, wetenschappelijke vooruitgang en geopolitieke invloed. Europa bevindt zich op een knooppunt in de wereldwijde AI-race, maar loopt achter op de VS en China.”
Strikte naleving van AI-wetgeving en toezicht
Het CDA benadrukt het belang van toezicht op AI-toepassingen en naleving van bestaande wetgeving, met behoud van onafhankelijke toezichthouders. Ze willen platforms die zich niet aan de regels houden streng aanpakken.
“Toezichthouders behouden hun onafhankelijke rol, en zien toe op naleving van de geldende wetgeving op het gebied van AI.”
“We bestraffen platforms die zich niet aan de regels houden. Bij herhaalde en grove schending willen we dat websites en platforms (tijdelijk) uit de lucht worden gehaald.”
Verankering van digitale ethiek en AI-onderwijs
Het CDA vindt het belangrijk dat digitale ethiek, AI-ethiek en kennis over algoritmes structureel onderdeel worden van onderwijs en scholing, zowel voor jongeren als werkenden. Dit moet bijdragen aan een digitaal weerbare samenleving.
“Wij willen een betere verankering van digitale ethiek: AI-ethiek, het begrijpen van algoritmes, mediawijsheid en cyberveiligheid in funderend en vervolgonderwijs en bibliotheken. Ook bedrijven, vooral het mkb, dragen bij door hun medewerkers te scholen en toepassingen verantwoord in te zetten.”
“Medische opleidingen hebben aandacht voor de werking, kansen en risico’s van technologie en met name AI.”
Verantwoorde inzet van AI in overheid en zorg
Het CDA wil AI inzetten om processen te versnellen en te vereenvoudigen, bijvoorbeeld bij vergunningsprocedures en belastingaangifte, maar benadrukt dat dit alleen gebeurt waar mogelijk en verantwoord.
“Waar mogelijk en verantwoord zetten we AI in om vergunningsprocedures te versnellen, met name om informatieverstrekking te versimpelen.”
“Door inzet van AI bij de aangiftebehandeling willen we de druk op de uitvoering verlichten.”
“Slimme technologie helpt, maar vervangt geen menselijk contact.”
NSC erkent zowel de kansen als de risico’s van kunstmatige intelligentie (AI) en pleit voor strikte bescherming van privacy, menselijke waardigheid en digitale autonomie. Ze willen strengere regulering en handhaving op het gebruik van AI, investeren in Europese en Nederlandse AI-infrastructuur, en stimuleren bijscholing voor werknemers. Concrete voorstellen zijn onder meer het verbieden van gezichtsherkenning in de openbare ruimte, het strafbaar stellen van deepfakes, en het ontwikkelen van een Nederlandse AI-faciliteit.
Strengere regulering en handhaving op AI-gebruik
NSC ziet AI als een bedreiging voor privacy en menselijke waardigheid en wil strengere regels en handhaving, met name tegen misbruik zoals deepfakes en gezichtsherkenning. De partij benadrukt het belang van soevereine, lokaal draaiende AI-modellen en wil burgers beter beschermen tegen de macht van techreuzen.
“De overheid moet wanneer het nuttig is zeker gebruik maken van AI-toepassingen, maar hierbij omwille van de veiligheid en privacy bij voorkeur kiezen voor soevereine of lokaal draaiende AI-modellen.”
“Er moet strengere handhaving zijn op de bestaande regels. Zo mogen er geen camera’s met gezichtsherkenning in de openbare ruimte of in supermarkten hangen.”
“Het maken en verspreiden van deepfakes wordt strafbaar gesteld via het auteursrecht, met een verplichte snelle verwijdering van dit materiaal.”
“We pleiten voor een verplichting op Europees niveau voor ontwikkelaars van kunstmatige intelligentie om zichtbare en onzichtbare watermerken toe te voegen wanneer hun software wordt gebruikt om bestaande mensen na te bootsen.”
“We steunen de vereenvoudiging van digitale wetgeving in de EU, zoals de AI-verordening, om bureaucratie te schrappen en het Europees verdienvermogen te versterken. Dit mag geen afbreuk doen aan de bescherming van privacy en menselijke waardigheid van burgers.”
Investeren in Nederlandse en Europese AI-infrastructuur
NSC wil de digitale autonomie van Nederland en Europa versterken door te investeren in eigen AI-infrastructuur en talentontwikkeling. Ze ondersteunen initiatieven voor een Nederlandse AI-faciliteit en het ontwikkelen van een Nederlands taalmodel.
“We steunen de oprichting van een AI-fabriek in Groningen die rekenkracht, data en talent beschikbaar maakt voor het mkb en strategische sectoren.”
“Er wordt een Nederlandse AI-faciliteit in Groningen gebouwd. Dit moet leiden tot een ecosysteem waarop bedrijfsleven, wetenschap en overheid zo zijn aangesloten dat het bijdraagt aan de brede welvaart van de regio. We ondersteunen daarnaast de ontwikkeling van GPT-NL als Nederlands taalmodel.”
“We ondersteunen het EuroStack initiatief om meer Europese digitale technologie te ontwikkelen.”
Voorbereiden arbeidsmarkt op AI-veranderingen
NSC erkent dat AI grote en onzekere effecten zal hebben op de arbeidsmarkt en wil bedrijven stimuleren om hun personeel bij te scholen, zodat zij wendbaar blijven in een veranderende economie.
“We voorzien dat de doorontwikkeling van kunstmatige intelligentie (AI) grote en onzekere effecten zal hebben op de arbeidsmarkt, zowel in positieve als in negatieve zin. Bedrijven moeten gestimuleerd worden om hun personeel bij te scholen zodat zij wendbaar met deze veranderingen om kunnen gaan.”
“We investeren in technisch talent. Daarbij zetten we extra in op de instroom in mbo-, hbo- en wo-opleidingen voor strategische sectoren die echt om mensen staan te springen zoals de halfgeleiderindustrie, AI en energietechnologie.”
D66 wil dat Nederland en Europa onafhankelijk worden van buitenlandse techbedrijven en koploper worden in verantwoorde, waardengedreven AI, gebaseerd op Europese waarden. Ze pleiten voor democratische grip, sterke handhaving, en investeren in een eigen AI- en ICT-sector, met nadruk op publieke controle en menselijke waarden. Concrete voorstellen zijn onder meer het stimuleren van Europese AI-oplossingen, het weren van buitenlandse winstgedreven bedrijven uit publieke sectoren, en het versterken van toezicht op AI-toepassingen.
Nederland en Europa moeten AI onafhankelijk en waardengedreven ontwikkelen
D66 ziet AI als een kans, maar waarschuwt voor afhankelijkheid van buitenlandse machten en de risico’s voor werk, veiligheid en democratie. Ze willen dat Nederland en Europa producent zijn van AI, niet slechts consument, en dat AI wordt ontwikkeld op basis van Europese waarden en standaarden. Dit moet leiden tot digitale autonomie en bescherming tegen schadelijke effecten van grote techbedrijven.
“Nederland wordt koploper in Europa in waardengedreven en verantwoorde AI. AI biedt enorme kansen, maar zorgt ook voor risico’s voor werk, veiligheid en democratie. De strijd om de dominantie op het gebied van AI in de wereld is in volle gang. Nederland en Europa dreigen nog afhankelijker te worden van vijandige of ongewenste machten. D66 wil dat we producent zijn, geen consument. We bouwen daarom onze eigen kennis en kracht op het gebied van AI op, op basis van Europese waarden en standaarden.”
“Digitale autonomie gaat verder dan wetten. D66 introduceert het Baas-over-eigen-bitsprincipe. Mensen krijgen zelf de regie over hun online leven. Dat geldt ook voor Nederland en de Europese Unie: we zorgen voor digitale onafhankelijkheid, van de cloud en infrastructuur tot apps en algoritmes. We kiezen voor Europese oplossingen en stevige handhaving van Europese regels.”
AI in publieke sectoren: Europese alternatieven en publieke regie
D66 wil dat de ontwikkeling en toepassing van AI in gevoelige sectoren zoals zorg, onderwijs en overheid niet wordt overgelaten aan buitenlandse bedrijven die alleen uit zijn op winst. Ze pleiten voor Europese alternatieven, waarbij de overheid als eerste klant optreedt en strenge eisen stelt bij aanbestedingen.
“De ontwikkeling van AI in bijvoorbeeld de zorg, het onderwijs en overheidsdiensten is gevoelig. Daarom laten we dat niet over aan buitenlandse bedrijven die alleen uit zijn op winst en schaal.”
“We kiezen voor Europese alternatieven en helpen vanuit de overheid door als eerste klant (launching customer) om producten op de markt te brengen.”
Democratische grip en toezicht op AI en algoritmes
D66 benadrukt het belang van democratische controle en onafhankelijke toezichthouders om mensen en maatschappij te beschermen tegen schadelijke effecten van AI en de verdienmodellen van grote techbedrijven. Ze willen dat toezichthouders voldoende capaciteit krijgen om effectief te handhaven.
“D66 staat voor democratische grip en onafhankelijke controle op ons digitale bestaan. Digitale autonomie is daarvoor cruciaal. Waar we die autonomie nog niet hebben, beschermen sterke toezichthouders mensen en maatschappij tegen de schadelijke effecten van de verdienmodellen van grote techbedrijven. We zorgen dat deze toezichthouders genoeg capaciteit hebben om sterk te handhaven.”
AI moet bijdragen aan publieke waarden en menselijke controle
D66 vindt dat AI moet bijdragen aan publieke waarden zoals veiligheid, menselijke waardigheid, rechtvaardigheid en democratie. Ze wijzen expliciet op het risico van discriminerende of onderdrukkende AI en benadrukken het belang van betekenisvolle menselijke controle, zeker bij defensie en veiligheid.
“Niet aan techbedrijven die verdienen aan verslavende algoritmes. Niet aan AI die discrimineert of mensen de mond snoert. En zeker niet aan buitenlandse machten die ons kunnen afsluiten van onze eigen data. D66 bouwt aan een digitale samenleving waarin de waarden die we samen belangrijk vinden centraal staan: veiligheid, menselijke waardigheid, rechtvaardigheid en democratie.”
“Ons uitgangspunt voor deze technologieën is betekenisvolle menselijke controle.”
Investeren in een sterke nationale en Europese AI/ICT-sector
D66 wil investeren in een sterke nationale en Europese ICT-sector, met nadruk op de halfgeleiderindustrie en innovatieve softwarebedrijven, om de veiligheid en economische positie van Nederland te versterken.
“D66 zet vol in op een sterke nationale en Europese ICT-sector. We maken onze positie in de halfgeleiderindustrie nog sterker: dat is de productie van bijvoorbeeld computerchips. We investeren in innovatieve start-ups en scale-ups in software. Dat is goed voor onze veiligheid én voor een sterke positie van de Nederlandse economie.”
AI als hulpmiddel in zorg en publieke dienstverlening
D66 noemt AI expliciet als hulpmiddel om bijvoorbeeld artsen te ondersteunen bij betere zorg en om digitale overheidsdiensten toegankelijker te maken, mits dit gebeurt binnen de kaders van de rechtsstaat en met waarborgen voor privacy.
“Denk aan AI die artsen helpt om betere zorg te geven. Of aan digitale diensten die de overheid toegankelijker maken.”
De VVD ziet kunstmatige intelligentie (AI) vooral als een kans voor economische groei, innovatie en een efficiëntere overheid, en wil daarom fors investeren in AI-ontwikkeling en -toepassing. Ze pleiten voor minder Europese regelgeving die innovatie belemmert, stimuleren AI in het bedrijfsleven en bij de overheid, en willen Nederland internationaal leidend maken op AI-gebied. De partij benadrukt het belang van investeren in AI-infrastructuur, het opleiden van ambtenaren, en het benutten van AI voor maatschappelijke uitdagingen.
Vol inzetten op kunstmatige intelligentie voor groei en innovatie
De VVD beschouwt AI als essentieel voor de toekomstige economische groei en internationale concurrentiepositie van Nederland. Ze willen grootschalig investeren in AI, onder andere via nationale investeringsfondsen, en streven naar de bouw van AI-fabrieken en een AI-hub. Hiermee willen ze voorkomen dat Nederland afhankelijk wordt van de VS en China en het mkb en start-ups stimuleren om AI te benutten.
“▶ Vol inzetten op kunstmatige intelligentie: Kunstmatige intelligentie heeft de toekomst. Het is tijd dat we meer redeneren vanuit kansen, dan vanuit angst. We doen daarom investeringen in kunstmatige intelligentie via de investeringsagenda voor nationale groei en de investeringsmaatschappij. Anders worden we sterk afhankelijk van de VS en China. Deze investeringsagenda moet bijdragen aan de komst van een ‘normale’ AI-fabriek in Groningen en een AI-gigafabriek in Nederland mogelijk maken.”
“Verder zorgen we dat we met dit fonds een AI-hub krijgen. Frankrijk heeft met Station F daar al een voorbeeld van. We helpen het mkb volop de kansen van kunstmatige intelligentie te benutten. Door de inzet op kunstmatige intelligentie krijgt het hele land een impuls.”
Minder belemmerende Europese AI-regelgeving
De VVD vindt dat Europese regelgeving innovatie op het gebied van AI te veel belemmert en pleit voor versoepeling van de AI-act en andere relevante EU-wetgeving. Ze willen meer ruimte voor sectorale certificering en minder complexe juridische kaders.
“We maken ons daarom in de EU hard voor onder andere het versoepelen van de Artificiële Intelligentie-verordening (AI-act), General Data Protection Regulation (GDPR), Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), Corporate Sustainability Due Dilligence Directive en de Regulation on Deforestation-free products (EUDR).”
AI inzetten voor een efficiëntere en klantvriendelijkere overheid
De VVD ziet AI als een middel om de overheid efficiënter, klantvriendelijker en moderner te maken. Ze willen ambtenaren grootschalig omscholen, digitale inkoop centraliseren en AI inzetten om de kwaliteit van overheidsdiensten te verbeteren.
“We zien kunstmatige intelligentie als kans en niet alleen als risico. Daarom zetten we vol in op de efficiëntie- en kwaliteitsslag die kunstmatige intelligentie ons kan bieden en scholen we ambtenaren op grote schaal om.”
“AI kan zorgen voor een revolutie bij de overheid, maar dan moet de overheid wel om leren gaan met techniek.”
AI benutten voor maatschappelijke uitdagingen (veiligheid, dierproeven, infrastructuur)
De VVD wil AI inzetten voor concrete maatschappelijke problemen, zoals het vervangen van dierproeven, het verbeteren van opsporing door de politie, en het stimuleren van innovatie in infrastructuur en vervoer.
“innovatieve alternatieven zoals de inzet van AI kunnen dierproeven vervangen, verminderd of verfijnd worden.”
“zijn bij de opsporing, zoals AI, zoveel mogelijk doorontwikkelen.”
“innovatie hier stimuleren, maken gebruik van AI waar mogelijk en nemen regels weg die innovatie stimuleren.”
JA21 ziet kunstmatige intelligentie (AI) als een belangrijke motor voor economische groei, innovatie en kostenbeheersing, vooral in de zorg en het bedrijfsleven. De partij wil AI actief omarmen, kennis op bestuursniveau vergroten, en het gebruik van AI in de praktijk stimuleren met als doel productiviteit te verhogen, niet alleen ethische kaders. JA21 pleit voor een nationale strategie en minder regeldruk om Nederland tot een technologische topspeler te maken.
AI actief inzetten voor innovatie en kostenbeheersing in de zorg
JA21 beschouwt grootschalige inzet van AI als noodzakelijk om toekomstige stijgingen van zorgkosten op te vangen en innovatie te stimuleren. Ze willen dat instellingen aantoonbaar kennis van AI op bestuursniveau verwerven en concreet beleid maken, ondersteund door koepelorganisaties.
“AI actief omarmen en kennis van AI op bestuursniveau vergroten.”
“AI en innovatie prioriteren om toekomstige stijgingen van zorgkosten op te vangen.”
“Grootschalige inzet van kunstmatige intelligentie (AI) in de zorg vraagt een cultuuromslag binnen instellingen die in veel gevallen nog erg behoudend acteren.”
AI en digitalisering stimuleren in het bedrijfsleven, focus op productiviteit
JA21 wil dat Nederland een topspeler wordt op het gebied van technologie door ondernemers ruimte te geven voor digitalisering en AI, met nadruk op praktische toepassingen en productiviteit boven alleen ethische kaders. Ze pleiten voor eenvoudige regelgeving, een nationale strategie en het stimuleren van AI-gebruik, vooral in het mkb.
“Het gebruik van AI in de praktijk stimuleren, vooral in het mkb, door in te zetten op slimme data-analyse, automatisering en AI-oplossingen die ondernemers echt helpen. Aan ethische kaders hebben we niet genoeg, het uitgangspunt is productiviteit.”
“Digitalisering en kunstmatige intelligentie bieden enorme kansen voor onze economie, maar dan moet de overheid wel meebewegen en ondernemers de ruimte geven om te groeien en te innoveren.”
“Nederland moet een topspeler worden op het gebied van technologie en heeft daartoe het potentieel.”
De SP wil kunstmatige intelligentie (AI) streng reguleren om misbruik, discriminatie en inbreuk op privacy en auteursrechten te voorkomen. Ze pleiten voor transparantie, menselijke controle bij besluiten, beperking van AI-training tot publieke informatie, en bescherming van persoonlijke data en rechten. De partij benadrukt dat AI nooit mag leiden tot geautomatiseerde besluitvorming zonder menselijke tussenkomst en dat het gebruik van AI duidelijk herkenbaar moet zijn.
Strenge regulering en transparantie van AI
De SP vindt dat AI streng gereguleerd moet worden vanwege risico’s als deepfakes, misbruik van kunst en kennis, en schending van auteursrechten. Ze willen dat altijd duidelijk is wanneer iets door AI is gemaakt en dat AI alleen getraind mag worden met publieke informatie. Ook moeten mensen auteursrechten krijgen over hun eigen stem, gezicht en lichaam.
“Kunstmatige Intelligentie reguleren. Kunstmatige Intelligentie maakt het steeds moeilijker om te achterhalen wat echt en wat nep is; wat door mensen is gemaakt of door AI-software. Dit kan leiden tot misbruik, zoals bij deepfake porno of het gebruik van kunst en kennis van anderen zonder betaling. Daarom is strenge regulering nodig. Het moet altijd duidelijk zijn wanneer iets door AI is gemaakt. Daarnaast mag AI alleen worden getraind met publieke informatie en mag het geen inbreuk maken op auteursrechten. Mensen krijgen auteursrechten over hun eigen stem, gezichtskenmerken en lichaam.”
Geen geautomatiseerde besluitvorming zonder menselijk toezicht
De SP stelt dat algoritmes en AI nooit zelfstandig beslissingen mogen nemen over mensen, zeker niet bij belangrijke zaken als uitkeringen. Er moet altijd een mens betrokken zijn bij besluiten die impact hebben op iemands leven, en het moet transparant zijn op basis van welke gegevens een besluit is genomen.
“Algoritmes nemen geen beslissingen over ons. Bij beslissingen die impact hebben op iemands leven, bijvoorbeeld bij de aanvraag voor een uitkering, blijven altijd mensen betrokken. We staan niet toe dat dergelijke beslissingen volledig geautomatiseerd worden via algoritmes. Ook moet het altijd duidelijk zijn welke gegevens de basis waren voor het besluit.”
“De overheid is altijd een mens. In het contact met je overheid krijg je het recht om een mens te spreken over jouw zaak en word je nooit overgeleverd aan een digitaal systeem of algoritmische besluitvorming. Deze ambtenaar kan diens besluit altijd uitleggen. [...] Bij digitale hulpmiddelen als AI wordt altijd weergegeven welke gegevens de basis waren voor het besluit.”
Verbod op digitale discriminatie en risicoprofilering door AI
De SP wil dat risicoprofilering en AI niet mogen leiden tot discriminatie, en dat het gebruik van algoritmen en AI voor fraudeopsporing en besluitvorming wordt verboden als mensenrechten niet gewaarborgd zijn.
“Stop digitale discriminatie vanuit de overheid. Risicoprofilering en AI mogen niet leiden tot discriminatie. [...] De inzet van algoritmen, Kunstmatige Intelligentie en geautomatiseerde besluitvorming om fraude op te sporen en besluiten te nemen is niet langer toegestaan wanneer mensen rechten niet gewaarborgd kunnen worden.”
Gebruik van AI in het onderwijs reguleren
De SP vindt dat het gebruik van AI door scholieren en studenten in goede banen geleid moet worden.
“Het gebruik van kunstmatige intelligentie door scholieren en studenten moet in goede banen worden geleid.”
De ChristenUnie ziet kunstmatige intelligentie (AI) als een grote maatschappelijke uitdaging die duidelijke ethische kaders en overheidsregie vereist, vooral ter bescherming van de rechtsstaat en privacy. Ze pleiten voor transparantie in het gebruik van algoritmes, strikte privacywaarborgen, en het uitsluiten van commercieel gebruik van data, met bijzondere aandacht voor AI in de zorg en het publieke domein. De partij benadrukt dat AI kansen biedt, maar dat de overheid actief grenzen moet stellen om risico’s te beheersen.
Duidelijke ethische kaders en regie overheid bij AI
De ChristenUnie vindt dat de opkomst van AI grote risico’s voor de rechtsstaat en samenleving met zich meebrengt en dat de overheid daarom strikte ethische kaders en regie moet voeren. Ze willen dat wat offline niet mag, ook online verboden is, en dat burgers meer zeggenschap krijgen over hun data.
“De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) is een van de grootste maatschappelijke uitdagingen van onze tijd, met potentieel ontwrichtende gevolgen voor onder andere de rechtsstaat. Daarom vindt de ChristenUnie dat dit duidelijke ethische kaders en regie van de overheid vraagt.”
“Uitgangspunt is hierbij dat wat in de fysieke wereld niet is toegestaan, ook digitaal niet is toegestaan.”
Transparantie en controle op algoritmes
De partij wil dat het gebruik van AI en algoritmes door de overheid transparant is, onder meer via een verplicht algoritmeregister. Dit moet burgers inzicht geven in hoe AI wordt ingezet en welke beslissingen ermee worden genomen.
“De overheid zelf maakt een gedegen afweging of voor machine learning algoritmes of alternatieven gekozen wordt. Het algoritmeregister wordt uitgebreid en verplicht gesteld, zodat transparant is hoe algoritmes worden ingezet.”
Strikte privacywaarborgen en verbod op commercieel datagebruik in de zorg
Bij inzet van AI in de zorg benadrukt de ChristenUnie dat de arts eindverantwoordelijk blijft, de privacy van patiënten gewaarborgd moet zijn, en commercieel gebruik van data uitgesloten wordt.
“Kunstmatige intelligentie kan een middel tot mogelijke detectie zijn voor een arts, zolang de arts eindverantwoordelijk blijft en het middel niet interfereert met de goede relatie tussen arts en patiënt. ... Voorwaarde is dat de privacy van patiënten wordt geborgd en commercieel gebruik van data uitgesloten.”
FVD ziet kunstmatige intelligentie (AI) vooral als een kans om de overheid efficiënter te maken en de arbeidsmarkt toekomstbestendig te houden. Ze willen het gebruik van AI binnen de overheid stimuleren om productiviteit te verhogen en pleiten voor integratie van AI in beroepsopleidingen, zodat vakmensen leren werken met moderne technologie. De partij benadrukt dat AI administratieve banen zal vervangen, maar ziet praktische beroepen als toekomstbestendig.
Breed gebruik van AI binnen de overheid stimuleren
FVD wil dat de overheid actief inzet op kunstmatige intelligentie om de efficiëntie te vergroten en het aantal ambtenaren te verminderen. Dit wordt gepresenteerd als een manier om bureaucratie terug te dringen en de overheid te moderniseren.
AI en technologie integreren in beroepsonderwijs
FVD wil dat beroepsopleidingen jongeren voorbereiden op een arbeidsmarkt waarin AI een grote rol speelt. Ze zien het aanleren van AI-vaardigheden als essentieel om vakmensen toekomstbestendig te maken en de afhankelijkheid van arbeidsmigratie te verminderen.
“We integreren nieuwe technologie en AI in beroepsopleidingen, zodat vakmensen leren werken met moderne tools en hun positie op de arbeidsmarkt wordt versterkt.”
“Ook de opkomst van kunstmatige intelligentie maakt de herwaardering van vakmanschap urgent. Spoedig zal AI veel administratieve banen vervangen, maar voorlopig zien wij computers nog geen hamer vasthouden, geen lasnaad leggen of patiënt verzorgen.”
BBB wil dat de overheid kunstmatige intelligentie (AI) uitsluitend verantwoord en transparant inzet, met nadruk op menselijk toezicht en risicobeperking. Daarnaast pleit de partij voor structurele investeringen in een Nederlands AI-netwerk, onder meer via Defensie en regionale AI-hubs. De kern van hun visie is dat AI altijd in dienst moet staan van mensen, waarbij publieke controle, transparantie en nationale autonomie centraal staan.
Verantwoorde en transparante inzet van AI door de overheid
BBB vindt dat de overheid AI alleen mag gebruiken als dit verantwoord, transparant en onder menselijk toezicht gebeurt, om risico’s te beperken. Dit moet voorkomen dat AI ondoorzichtig of risicovol wordt ingezet in publieke dienstverlening en besluitvorming.
“De overheid zet AI op een verantwoorde en doelmatige manier in, met nadruk op transparantie, menselijk toezicht en het beperken van risico’s.”
Investeren in een Nederlands AI-netwerk
BBB wil dat Nederland via Defensie structureel investeert in de ontwikkeling van een eigen AI-infrastructuur, waaronder een AI-fabriek in Groningen en lokale AI-hubs. Hiermee wil de partij technologische autonomie versterken en innovatie stimuleren.
“Nederland investeert via Defensie structureel in de ontwikkeling van het Nederlandse AInetwerk waaronder de AIfabriek in Groningen en lokale AIhubs.”
Illegale deepfakes strafbaar stellen
BBB wil het zonder toestemming maken of verspreiden van deepfakes wettelijk verbieden en bestraffen, om misbruik van AI-technologie tegen te gaan en burgers te beschermen tegen digitale manipulatie.
“Illegale deepfakes strafbaar. Het zonder toestemming maken of verspreiden van deepfakes wordt wettelijk verboden en bestraft.”
BVNL ziet Artificial Intelligence (AI) als een welkome innovatie die kansen biedt voor onderzoek, onderwijs en economische groei, mits zorgvuldig omgegaan wordt met privacy en digitale veiligheid. De partij wil investeren in AI-onderzoek en -ontwikkeling, maar benadrukt dat AI geen gevaar mag vormen voor de privacy van burgers en dat de overheid een strategie moet ontwikkelen voor digitale veiligheid.
AI als innovatie, mits privacy gewaarborgd
BVNL verwelkomt AI als technologische vooruitgang en wil onderzoek en innovatie op dit gebied stimuleren, maar stelt duidelijke grenzen aan het gebruik van AI waar het de privacy van burgers betreft. De partij ziet een rol voor de overheid om AI verantwoord te integreren, bijvoorbeeld in het onderwijs, en wil investeren in een innovatievriendelijk klimaat.
“Artificial Intelligence (AI) is een welkome innovatie, mits er zorgvuldig mee wordt omgegaan. Het is een taak voor de overheid om na te gaan hoe AI bijvoorbeeld kan worden geïncorporeerd in het onderwijs. Privacy is een groot goed en AI mag geen gevaar worden voor onze privacy.”
“BVNL zet zich in voor de stimulering van onderzoek en innovatie op het gebied van kunstmatige intelligentie en andere digitale technologieën zoals quantumtechnologie. We willen een innovatievriendelijk klimaat creëren waarin bedrijven, startups en academici kunnen gedijen.”
Nationale strategie voor digitale veiligheid
BVNL vindt dat de overheid een nationale strategie moet ontwikkelen om digitale veiligheid te waarborgen, mede in het licht van de opkomst van AI. Dit is nodig om burgers te beschermen tegen misbruik van digitale technologieën en om vertrouwen in digitale systemen te behouden.
“Er wordt een nationale strategie ontwikkeld om de digitale veiligheid te waarborgen.”
DENK ziet kunstmatige intelligentie (AI) en algoritmen als een risico voor mensenrechten, privacy en gelijke behandeling. De partij wil streng toezicht, transparantie en wettelijke waarborgen om discriminatie en machtsmisbruik door AI en algoritmen te voorkomen, met een centrale rol voor de Autoriteit Persoonsgegevens en een nieuwe algoritmewet.
Strenger toezicht en meer expertise op AI
DENK wil dat de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) meer middelen, bevoegdheden en diepgaande expertise krijgt op het gebied van kunstmatige intelligentie. Dit moet zorgen voor betere bescherming van privacy en het tegengaan van machtsmisbruik door technologie.
“Sterker toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens. De AP krijgt extra middelen, bredere bevoegdheden en diepgaande expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie.”
Wettelijke waarborgen tegen discriminatie door algoritmen
DENK pleit voor een aparte algoritmewet die mensenrechten bij het gebruik van algoritmen verplicht beschermt. Het gebruik van afkomstgerelateerde kenmerken in algoritmen wordt verboden en er komen strenge eisen voor non-discriminatoir ontwerp, testen en controle.
“Er komt een algoritmewet. In deze wet worden waarborgen voor mensenrechten bij algoritmen verplicht. Het gebruik van afkomstgerelateerde kenmerken in algoritmen en risicoprofielen wordt verboden. Ook worden strenge eisen ingevoerd die verplicht stellen dat algoritmes op non discriminatoire wijze worden ontworpen, getest én gecontroleerd.”
Transparantie via verplicht algoritmeregister
Om machtsmisbruik en discriminatie te voorkomen, wil DENK dat alle overheden en bedrijven verplicht worden hun gebruikte algoritmen te registreren in een openbaar algoritmeregister.
“Algoritmes worden transparant. Er komt een verplicht algoritmeregister, dat geldt voor zowel overheden als bedrijven die algoritmen inzetten.”
50PLUS ziet kunstmatige intelligentie (AI) vooral als een kans om het leven van ouderen te verbeteren, mits de overheid de implementatie goed coördineert. Ze willen AI inzetten om ouderen langer zelfstandig te laten wonen en de zorg te verbeteren, maar benadrukken dat digitale ontwikkelingen inclusief en toegankelijk moeten zijn voor ouderen. Concrete voorstellen zijn betere overheidscoördinatie van AI en technologie, en het expliciet inzetten van AI ten dienste van ouderen.
AI in dienst van ouderen
50PLUS wil dat kunstmatige intelligentie wordt ingezet om het leven van ouderen makkelijker te maken, de zorg te verbeteren en zelfstandig wonen te ondersteunen. Ze zien AI als een kans, mits deze technologie daadwerkelijk bijdraagt aan het welzijn van ouderen en niet tot uitsluiting leidt.
“Kunstmatige Intelligentie (AI) in dienst van ouderen. AI biedt enorme kansen voor ouderen. 50PLUS omarmt technologie die het leven makkelijker maakt, zorg verbetert en ouderen langer zelfstandig laat wonen.”
Betere overheidscoördinatie van AI-implementatie
De partij vindt dat de overheid een actievere rol moet nemen in de coördinatie van digitale zaken en de implementatie van AI, om te waarborgen dat deze technologieën op een verantwoorde en inclusieve manier worden toegepast.
“Digitale zaken en AI-implementatie worden door de overheid beter gecoördineerd.”
BIJ1 spreekt zich in haar verkiezingsprogramma expliciet uit tegen het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) voor militaire doeleinden. Het programma bevat geen bredere visie of concrete voorstellen over AI in andere sectoren zoals economie, zorg of onderwijs; de focus ligt uitsluitend op het verbieden van AI in de wapenindustrie.
Directe stop op AI voor militaire doeleinden
BIJ1 wil het ontwikkelen en gebruiken van AI-systemen voor militaire toepassingen volledig verbieden. Dit standpunt komt voort uit hun streven naar vrede, veiligheid en het voorkomen van verdere militarisering en automatisering van geweld. Ze zien het inzetten van AI in de wapenindustrie als een onacceptabel risico voor mens en samenleving.
“Daarbij komt er direct een stop op het ontwikkelen en gebruiken van AI-systemen voor militaire doeleinden.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma