Verkiezingsprogramma's 2025 overWat willen de partijen omtrent AI en startups
Volt wil dat Nederland en Europa leidend worden in AI en innovatie door fors te investeren in startups, deeptech en AI, met een sterke nadruk op ethiek, open technologie en Europese samenwerking. Ze pleiten voor een Europees Tech Fund, betere toegang tot durfkapitaal, en een AI-infrastructuur die ondernemers ondersteunt, terwijl ze strenge eisen stellen aan transparantie, ethisch gebruik en publieke beschikbaarheid van AI. Hun visie is gericht op digitale autonomie, het voorkomen van afhankelijkheid van niet-EU-landen, en het beschermen van burgerrechten in het digitale tijdperk.
Grootschalige investeringen in AI, deeptech en startups
Volt ziet het achterblijven van Europa op het gebied van AI en startups als een strategisch risico en wil daarom fors investeren in een Europees ecosysteem voor innovatie. Ze willen een Europees Tech Fund, meer durfkapitaal, en een volwassen start-upklimaat, zodat talent en bedrijven in Europa blijven en kunnen opschalen.
“Wij kiezen voor een Europees Tech Fund dat risicovolle investeringen doet in innovaties zoals AI, kwantumtechnologie en biotech.”
“Nederland moet inzetten op durfkapitaal voor deep-tech en AI-start-ups. We pleiten voor zowel een Nederlands als een EU-investeringsfonds die zich op ethische en open technologieën richten om te voorkomen dat start-ups in AI, quantum computing en cybersecurity, vanwege moeilijk toegang tot opschalingsfinanciering, vaak verkocht worden aan buitenlandse partijen of nog erger: buiten de EU gevestigde bedrijven.”
“De overheid neemt een leidende en sturende rol op zich in de ontwikkeling van een volwassen start-upklimaat door niet alleen gerichter maar ook méér te investeren in start-ups. Dit doet de overheid zowel via de Nationale Investeringsbank, zogenaamde incubators en innovatiehubs.”
“Onder de Nationale Investeringsbank wordt het instrumentarium voor durfkapitaal fors uitgebreid. Er komen meer middelen vrij voor start-ups, scale-ups en mkb om innovatie te stimuleren.”
“We nemen de tijdrovende en complexe regelgeving bij investeringen van de European Investment Bank (EIB) weg zodat start-ups en scale-ups hier eerder voor in aanmerking komen.”
Europese digitale autonomie en open technologie
Volt wil minder afhankelijk zijn van niet-EU-landen door te investeren in Europese alternatieven voor cloud, AI en cybersecurity, en door open technologieën te stimuleren. Ze willen dat publieke AI en datasets gratis beschikbaar zijn en dat Europese standaarden leidend worden.
“We ontwikkelen alternatieven die ons minder afhankelijk maken van niet-EU-landen. EU-bedrijven die alternatieven ontwikkelen voor Amerikaanse cloud-, AI- en cybersecuritydiensten worden erkend als innovatieve spelers en krijgen betere toegang tot financiering.”
“Algoritmen en trainingsdatasets die ontwikkeld zijn met overheidsgeld (‘publieke AI’) moeten gratis beschikbaar zijn voor alle inwoners en instellingen in de EU.”
“Nederland zet zich in voor het internationaal verspreiden van EU-standaarden met betrekking tot AI en draagt via AI-diplomatie bij aan de ontwikkeling van internationale afspraken omtrent AI.”
Ethische en transparante inzet van AI
Volt benadrukt dat AI altijd ethisch, transparant en in het belang van de samenleving moet worden ingezet. Ze willen verplichte toetsing aan grondrechten, open standaarden, een verplicht algoritmeregister en publieke controle op AI-gebruik door overheid en bedrijven.
“AI en algoritmen die door de overheid en in de uitvoering gebruikt worden om beslissingen te nemen die invloed hebben op mensen, moeten verplicht getoetst worden aan grondrechten en ethische kaders.”
“Iedereen moet inzage kunnen hebben in de informatie en algoritmes die door de overheid gebruikt worden. Daarvoor is het van belang dat we zo snel mogelijk overschakelen naar open standaarden en een verplicht algoritmeregister invoeren.”
“De mens moet centraal blijven staan en het laatste woord hebben bij beslissingen. AI die de overheid inzet, voldoet altijd aan de AI-verordening en de Europese eisen en waarden.”
AI-infrastructuur en ondersteuning voor ondernemers
Volt wil een praktische AI-infrastructuur, zoals een AI-fabriek, die ondernemers en regionale onderzoeksinstellingen ondersteunt bij het ontwikkelen, testen en toepassen van AI op een verantwoorde manier.
“Een AI-fabriek staat ten dienste van ondernemers in de regio. Regionale onderzoeksinstellingen maken ook gebruik van de AI-fabriek om onderzoek te verrichten en de resultaten beschikbaar te stellen aan internationale studenten en het bedrijfsleven.”
“Volt steunt de bouw van de AI-fabriek in Groningen. Deze fabriek moet actief ingezet worden om ondernemers te helpen AI op een ethisch verantwoorde en innovatieve manier in te zetten.”
Fiscale stimulansen en medewerkersparticipatie voor startups
Volt wil het startup-ecosysteem versterken door fiscale stimulansen, angel-regelingen en medewerkersparticipatie via aandelenopties, zodat startups concurrerend blijven en talent behouden.
“Er worden fiscale stimuleringsregelingen voor start-ups uitgewerkt, waardoor expertise en kennis uit de praktijk beter benut wordt bij investeringen in jonge bedrijven.”
“We maken medewerkersparticipatie in de vorm van aandelenopties mogelijk. Hierdoor zijn werknemers meer gebonden aan een bedrijf en zullen zij minder snel weer vertrekken.”
Strenge eisen aan transparantie en auteursrecht bij GenAI
Volt wil dat GenAI-bedrijven transparant zijn over hun trainingsdata, verplicht licenties afsluiten, en dat GenAI-content geen auteursrecht krijgt, om makers te beschermen en misbruik te voorkomen.
“GenAI-bedrijven worden verplicht volledige transparantie te bieden over de oorsprong van hun trainingsdata en een licentie af te sluiten bij de organisatie die de auteursrechten beheert.”
“GenAI moet een digitaal watermerk bevatten en de aanbieder draagt zelf zorg voor het up-to-date houden van de veiligheid en de effectiviteit. Content die met GenAI wordt gegenereerd krijgt geen auteursrecht. Alleen mensen kunnen auteursrecht krijgen.”
NSC wil AI inzetten voor economische groei en innovatie, maar stelt strenge eisen aan privacy, digitale soevereiniteit en bescherming tegen misbruik. Ze pleiten voor investeringen in AI-talent, een Nederlandse AI-infrastructuur, en betere financiering voor startups, terwijl ze tegelijkertijd de macht van grote techbedrijven willen beperken en burgers beschermen tegen AI-gerelateerde risico’s. Concrete voorstellen zijn onder meer een AI-fabriek in Groningen, een Nationale Investeringsbank voor sleuteltechnologieën zoals AI, en strengere handhaving op AI-toepassingen die de privacy schenden.
Investeren in AI-talent en infrastructuur
NSC ziet AI als strategisch belangrijk voor de economie en wil investeren in talent, infrastructuur en regionale ecosystemen om startups en het mkb te ondersteunen. Ze willen een AI-fabriek in Groningen en stimuleren samenwerking tussen bedrijfsleven, onderwijs en overheid.
“We investeren in technisch talent. Daarbij zetten we extra in op de instroom in mbo-, hbo- en wo-opleidingen voor strategische sectoren die echt om mensen staan te springen zoals de halfgeleiderindustrie, AI en energietechnologie.”
“We steunen de oprichting van een AI-fabriek in Groningen die rekenkracht, data en talent beschikbaar maakt voor het mkb en strategische sectoren.”
“Er wordt een Nederlandse AI-faciliteit in Groningen gebouwd. Dit moet leiden tot een ecosysteem waarop bedrijfsleven, wetenschap en overheid zo zijn aangesloten dat het bijdraagt aan de brede welvaart van de regio.”
“We ondersteunen daarnaast de ontwikkeling van GPT-NL als Nederlands taalmodel.”
Nationale Investeringsbank en financiering voor AI-startups
NSC wil de toegang tot financiering voor innovatieve startups en groeibedrijven verbeteren, met speciale aandacht voor AI en andere sleuteltechnologieën. Ze pleiten voor een Nationale Investeringsbank en het behoud van bestaande fiscale voordelen voor innovatie.
“Voor langjarige innovatie en doorgroei richten we een Nationale Investeringsbank op... Met de Nationale Investeringsbank leggen we een stevige basis voor risicodragende investeringen in sleuteltechnologieën zoals chips, AI en biotech.”
“De Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk (WBSO) en de Innovatiebox zijn instrumenten die het voor grotere bedrijven aantrekkelijk maken om hun innovaties en R&D in Nederland te concentreren. We handhaven deze belastingvoordelen en zien ze als essentieel voor het innovatieve mkb en grote bedrijven.”
“Bijzondere aandacht moet er zijn voor de risicovolle beginfase, het doorgroeien naar een volwaardig bedrijf en het voorkomen van weglekken van kennis en bedrijvigheid. Hiervoor moeten voldoende fondsen beschikbaar zijn.”
Digitale soevereiniteit en bescherming tegen big tech
NSC wil dat de overheid en bedrijven minder afhankelijk worden van grote buitenlandse techbedrijven, vooral bij AI-toepassingen. Ze pleiten voor het gebruik van soevereine of lokaal draaiende AI-modellen en strengere regels tegen privacyschendingen door techreuzen.
“De overheid moet wanneer het nuttig is zeker gebruik maken van AI-toepassingen, maar hierbij omwille van de veiligheid en privacy bij voorkeur kiezen voor soevereine of lokaal draaiende AI-modellen.”
“Grootschalige privacyschendingen van groepen burgers door tech-reuzen en de online advertentie industrie zijn een grove en bewuste schending van de grondrechten. We vinden dat er een wettelijke basis moet komen om deze bedrijven via het strafrecht aan te pakken.”
“De macht van de grote technologiebedrijven wordt steeds groter, ten koste van de rechten van mensen.”
Strengere regulering en handhaving op AI-gebruik
NSC wil burgers beschermen tegen misbruik van AI, zoals deepfakes en privacyschendingen, door strengere handhaving, strafbaarstelling en Europese regelgeving. Ze willen onder meer een verbod op gezichtsherkenning in de openbare ruimte en watermerken op AI-gegenereerde content.
“Er moet strengere handhaving zijn op de bestaande regels. Zo mogen er geen camera’s met gezichtsherkenning in de openbare ruimte of in supermarkten hangen.”
“Het maken en verspreiden van deepfakes wordt strafbaar gesteld via het auteursrecht, met een verplichte snelle verwijdering van dit materiaal.”
“We pleiten voor een verplichting op Europees niveau voor ontwikkelaars van kunstmatige intelligentie om zichtbare en onzichtbare watermerken toe te voegen wanneer hun software wordt gebruikt om bestaande mensen na te bootsen.”
“We steunen de vereenvoudiging van digitale wetgeving in de EU, zoals de AI-verordening, om bureaucratie te schrappen en het Europees verdienvermogen te versterken. Dit mag geen afbreuk doen aan de bescherming van privacy en menselijke waardigheid van burgers.”
Stimuleren van digitale weerbaarheid en bijscholing
NSC erkent de impact van AI op de arbeidsmarkt en wil bedrijven stimuleren om personeel bij te scholen, zodat zij wendbaar blijven in een veranderende economie.
“Bedrijven moeten gestimuleerd worden om hun personeel bij te scholen zodat zij wendbaar met deze veranderingen om kunnen gaan.”
De SGP wil dat AI-systemen transparant, ethisch en mensgericht worden ingezet, met strenge regels rond veiligheid, privacy en menselijke controle. Voor startups en innovatieve bedrijven pleit de SGP voor meer investeringen, betere toegang tot financiering en het beschermen van technologische soevereiniteit, met speciale aandacht voor het mkb en regionale ontwikkeling.
Transparantie, ethiek en menselijke controle bij AI
De SGP benadrukt dat AI altijd onder menselijke verantwoordelijkheid moet blijven, transparant moet zijn en ethische kaders moet respecteren. Ze willen duidelijke regels om privacy te beschermen, deepfakes te verbieden en te zorgen dat AI-systemen eerlijk, veilig en controleerbaar functioneren.
“Er dient altijd helder onderscheid te zijn tussen wat door een mens en wat door AI gegenereerd is. Algoritmes moeten altijd te herleiden zijn zodat beslissingen en de manier waarop deze tot stand gekomen zijn duidelijk en controleerbaar blijven.”
“Voor de toelating van nieuwe technologische ontwikkelingen met grote impact op de samenleving is een ethische toelatingscommissie nodig.”
“AI-systemen moeten voldoen aan de principes van proportionaliteit, subsidiariteit, dataminimalisatie en transparantie. De eindbeslissing moet altijd bij een mens liggen.”
“Er komt een verbod op het creëren en verspreiden van deepfakes. Burgers krijgen, naar Deens voorbeeld, op grond van de Auteurswet copyright op hun eigen lichaam, gezichtskenmerken en stem.”
“Het creëren en verspreiden van kinderpornografisch materiaal door middel van AI moet worden verboden en bestreden.”
Investeren in technologische soevereiniteit en AI-productie
De SGP wil dat Nederland zelf investeert in AI en nieuwe technologieën om afhankelijkheid van andere landen te voorkomen. Ze pleiten voor regionale productiecapaciteit, zoals een AI-fabriek, waarbij het Nederlands belang voorop staat.
“Nederland moet ook zelf investeren in kunstmatige intelligentie om te voorkomen dat China en de VS alle touwtjes in handen krijgen. Nederland heeft meer technologische soevereiniteit nodig. De SGP wil daarom investeren in regionale productiecapaciteit voor nieuwe technologieën zoals een AI-fabriek in Groningen, waarbij het Nederlands belang prevaleert boven Europees belang.”
Beschermen van concurrentie en aanpassen mededingingsregels
De SGP wil de macht van grote digitale platforms beperken om concurrentie te waarborgen. Indien nodig worden mededingingsregels aangepast zodat startups en kleinere bedrijven een eerlijke kans krijgen.
“De macht van grote platforms moet aan banden worden gelegd zodat concurrentie mogelijk blijft. Indien nodig worden hiervoor mededingingsregels aangepast.”
Verbeteren toegang tot financiering voor startups en snelgroeiende bedrijven
De SGP wil het voor startups en snelgroeiende bedrijven makkelijker maken om financiering te krijgen, onder meer door de terugkeer van de durfkapitaalregeling, betere garantiestellingen en het stimuleren van investeringen door pensioenfondsen en non-bancaire financiers.
“De durfkapitaalregeling keert terug, zodat het verstrekken van financiering aan startups en snelgroeiende bedrijven met veel potentie en een hoog risico wordt gestimuleerd.”
“Er wordt werk gemaakt van een eerlijk financieringsspeelveld, zodat ook non-bancaire financiers beter toegankelijk zijn voor mkb-bedrijven.”
“Verbeterde garantiestellingen voor kleine kredieten en grote financiers, zoals pensioenfondsen, worden gestimuleerd hun geld hierin te steken.”
“Professionele crowdfunders die over een ECSPR-vergunning beschikken zouden ook gebruik moeten kunnen maken van de Borgstelling MKB-kredieten.”
Ondersteuning van ondernemers en regionale innovatie
De SGP wil ondernemers ondersteunen bij cyberveiligheid en innovatie, met extra investeringen in regionale ontwikkelingsmaatschappijen en publiek-private samenwerking, vooral gericht op het mkb.
“De SGP wil ondernemers ondersteunen bij het werken aan cyberveiligheid. De capaciteit van het Digital Trust Centre wordt versterkt.”
“De regionale economie wordt versterkt door extra te investeren in de regionale ontwikkelingsmaatschappijen. Er komt meer geld voor praktijkgericht onderzoek door hogescholen in samenwerking met het regionale mkb.”
“De overheid draagt voortaan 50% bij aan publiek-private samenwerking in plaats van 30%.”
De ChristenUnie wil kunstmatige intelligentie (AI) streng reguleren met duidelijke ethische kaders en meer regie van de overheid, vooral om privacy, veiligheid en de rechtsstaat te beschermen. Voor startups en innovatie zet de partij in op betere toegang tot groeikapitaal, een nationale investeringsbank, en het stimuleren van ondernemerschap vanuit het onderwijs. De partij benadrukt het belang van transparantie, privacy en ethiek bij digitalisering en AI, en wil een gunstig klimaat voor innovatieve bedrijven creëren.
Strenge ethische kaders en regie voor AI
De ChristenUnie ziet AI als een grote maatschappelijke uitdaging met potentieel ontwrichtende gevolgen en wil daarom duidelijke ethische kaders en overheidsregie. De partij legt nadruk op bescherming van privacy, transparantie van algoritmes en het voorkomen van misbruik door grote techbedrijven.
“De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) is een van de grootste maatschappelijke uitdagingen van onze tijd, met potentieel ontwrichtende gevolgen voor onder andere de rechtsstaat. Daarom vindt de ChristenUnie dat dit duidelijke ethische kaders en regie van de overheid vraagt.”
“De overheid moet grenzen stellen waar het gaat om de inzet van technieken en de regulering van ons digitale maatschappelijke verkeer, bijvoorbeeld bij het gebruik van kunstmatige intelligentie en algoritmes.”
“Het algoritmeregister wordt uitgebreid en verplicht gesteld, zodat transparant is hoe algoritmes worden ingezet.”
Privacy en bescherming van persoonsgegevens bij AI
De partij wil burgers meer controle geven over hun data, onder andere door copyright op lichaam, gezicht en stem, en een wettelijk recht op het wissen van persoonlijke data. Dit moet burgers beschermen tegen ongewenste dataverzameling en misbruik door AI-systemen.
“Via het auteursrecht krijgen Nederlanders, naar Deens voorbeeld, copyright op hun eigen lichaam, gezichtskenmerken en stem, als vorm van bescherming van de lichamelijke integriteit.”
“Er komt een beter wettelijk geborgd recht op een schone lei, zodat consumenten op een duidelijke plek een verzoek kunnen indienen om al hun data te laten vernietigen.”
Transparantie en beperking van polariserende algoritmes
De ChristenUnie wil dat social media bedrijven minder polariserende algoritmes inzetten en gebruikers meer keuzevrijheid geven over aanbevelingen. Dit moet de negatieve maatschappelijke impact van AI-gestuurde platforms beperken.
“Social media bedrijven worden verplicht om minder 'polariserende algoritmes' in te zetten, bijvoorbeeld door gebruikers keuze vrijheid te geven over hoe aanbevelingen tot stand komen.”
AI in de zorg: arts blijft eindverantwoordelijk, privacy gewaarborgd
AI mag in de zorg alleen ondersteunend zijn aan de arts, met waarborging van privacy en uitsluiting van commercieel gebruik van patiëntdata.
“Kunstmatige intelligentie kan een middel tot mogelijke detectie zijn voor een arts, zolang de arts eindverantwoordelijk blijft en het middel niet interfereert met de goede relatie tussen arts en patiënt.”
“Voorwaarde is dat de privacy van patiënten wordt geborgd en commercieel gebruik van data uitgesloten.”
Betere toegang tot groeikapitaal voor startups en scale-ups
De ChristenUnie wil de toegang tot groeikapitaal voor startups en scale-ups verbeteren, onder andere via een nationale investeringsbank en non-bancaire financiers. Dit moet innovatie en ondernemerschap stimuleren.
Stimuleren van ondernemerschap vanuit het onderwijs
De partij wil ondernemerschap onder jongeren bevorderen door samenwerking tussen onderwijs en bedrijven, en door afspraken over intellectueel eigendom van innovaties die tijdens de studie ontstaan.
“We investeren volop in het beroepsonderwijs en geven ruimte aan jonge ondernemers.”
“We stimuleren ondernemerschap vanuit het hoger en wetenschappelijk onderwijs, bijvoorbeeld door het mogelijk maken van afspraken over het intellectueel eigendom van tijdens een studie ontwikkelde innovaties.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) wil kunstmatige intelligentie (AI) strikt reguleren en onder publieke controle brengen, met nadruk op ecologische, sociale en ethische grenzen. Commerciële inzet van AI mag alleen als deze verenigbaar is met duurzame en sociaal rechtvaardige principes, en de overheid investeert in publieke alternatieven en onafhankelijk onderzoek. Specifiek beleid voor startups wordt niet genoemd; de focus ligt op het beperken van Big Tech en het stimuleren van open source en publieke technologie.
AI onder publieke en democratische controle
PvdD wil dat AI niet langer wordt gedomineerd door grote techbedrijven, maar onder publieke en democratische regie valt, met strenge eisen aan transparantie, ethiek, privacy en ecologische impact. De partij ziet AI als een risico voor mensenrechten, natuur en democratie, en wil alleen toepassingen toestaan die aantoonbaar bijdragen aan publieke doelen.
“De Partij voor de Dieren wil dat AI snel onder publieke en democratische controle komt, met nadrukkelijke aandacht voor ecologische grenzen, mensenrechten, dierenwelzijn, mededogen en sociale rechtvaardigheid.”
“De overheid zet AI alleen in als de toepassing aantoonbaar bijdraagt aan publieke doelen, zoals dierenwelzijn, natuurherstel, energiebesparing, betere zorg of armoedebestrijding. Elke voorgenomen toepassing wordt vooraf getoetst op ecologische impact.”
“De regie over essentiële AI-infrastructuur komt in publieke handen. De overheid zorgt ervoor dat in Europees verband geïnvesteerd wordt in goede publieke AI-technologie, zodat er geen afhankelijkheid ontstaat van problematische regimes of buitenlandse commerciële partijen.”
Strenge voorwaarden voor commerciële inzet van AI
Commerciële toepassingen van AI zijn alleen toegestaan als ze duurzaam en sociaal rechtvaardig zijn. AI mag niet bijdragen aan ongelijkheid, overconsumptie of gedragsmanipulatie, en mag essentiële menselijke interactie niet vervangen in sectoren als zorg en onderwijs.
“AI mag uitsluitend commercieel worden ingezet wanneer de toepassing verenigbaar is met duurzame en sociaal rechtvaardige principes. Toepassingen die bijdragen aan ongelijkheid, overconsumptie en gedragsmanipulatie vallen daar niet onder en krijgen in Nederland geen ruimte.”
“AI mag geen vervanging zijn voor essentiële menselijke interactie in sectoren waar menselijke interactie belangrijk is, zoals binnen de zorg, onderwijs en cultuur. Technologie moet daar ondersteunend zijn – niet het menselijke contact verdringen.”
Transparantie, toezicht en onafhankelijk onderzoek naar AI
PvdD eist transparantie over de werking, onzekerheid, energie- en waterverbruik van AI-systemen, en structurele financiering voor onafhankelijk onderzoek naar de maatschappelijke en ecologische impact van AI. Onderzoeksresultaten moeten publiek beschikbaar zijn en als basis dienen voor beleid en educatie.
“Transparantie over onzekerheid is essentieel om misleiding en maatschappelijke schade te voorkomen.”
“Transparantie over energie- en waterverbruik van AI-systemen is verplicht.”
“Er komt structurele financiering voor onafhankelijk onderzoek naar de ecologische en maatschappelijke impact van AI. ... Onderzoeksresultaten worden publiek beschikbaar gemaakt en gebruikt voor educatie om de weerbaarheid van burgers te vergroten. Ze vormen daarnaast een basis voor beleid.”
Bescherming van privacy, auteursrecht en identiteit tegen AI
De partij wil burgers beschermen tegen misbruik van AI, onder meer door het moderniseren van het auteursrecht, het verbieden van deepfakes zonder toestemming, en het verplicht herkenbaar maken van AI-gegenereerde beelden en teksten.
“Iedereen krijgt het wettelijke recht op zijn of haar eigen gezicht en stem. Deepfakes die zonder toestemming iemands identiteit gebruiken, worden verboden.”
“Beelden en audio die gemaakt zijn door AI moeten altijd direct te herkennen zijn door bijvoorbeeld een watermerk of logo. Teksten die zich (deels) baseren op informatie die door AI gegenereerd is, vermelden dit expliciet.”
“Door kunstmatige intelligentie kunnen computers met één druk op de knop nieuwe kunst maken in de stijl van bestaande kunstenaars. Daarom moderniseren we het auteursrecht, zodat dit beter aansluit bij de huidige tijd.”
Stimuleren van open source en publieke alternatieven
PvdD wil de afhankelijkheid van Big Tech verminderen door te investeren in open source, non-profit en Europese alternatieven, en het gebruik van open standaarden en open-sourcesoftware in de publieke sector te stimuleren.
“De overheid gaat open standaarden, open-sourcesoftware en open hardware stimuleren en waar mogelijk gebruiken. Dit gebeurt sowieso in publieke sectoren: overheden, scholen en zorginstellingen stappen af van Big Tech-diensten. De overheid ontwikkelt een exitstrategie en investeert in open source, non-profit en Europese alternatieven.”
De SP wil kunstmatige intelligentie (AI) streng reguleren om misbruik, discriminatie en machtsconcentratie door grote techbedrijven te voorkomen. Voor startups en het mkb pleit de SP voor meer toegang tot financiering via een nationale investeringsbank en een eerlijker speelveld door het aanpakken van de marktmacht van Big Tech. De partij legt nadruk op bescherming van privacy, transparantie van algoritmes en het stimuleren van open source technologie.
Strenge regulering van AI en algoritmes
De SP ziet risico’s in AI zoals misbruik, deepfakes, discriminatie en inbreuk op privacy en auteursrechten. Daarom wil de partij strenge regulering, transparantie en menselijke controle bij belangrijke beslissingen.
“Kunstmatige Intelligentie maakt het steeds moeilijker om te achterhalen wat echt en wat nep is... Daarom is strenge regulering nodig. Het moet altijd duidelijk zijn wanneer iets door AI is gemaakt.”
“Algoritmes nemen geen beslissingen over ons. Bij beslissingen die impact hebben op iemands leven... blijven altijd mensen betrokken.”
“Risicoprofilering en AI mogen niet leiden tot discriminatie.”
“De inzet van algoritmen, Kunstmatige Intelligentie en geautomatiseerde besluitvorming om fraude op te sporen en besluiten te nemen is niet langer toegestaan wanneer mensenrechten niet gewaarborgd kunnen worden.”
Bescherming tegen machtsconcentratie Big Tech
De SP wil de macht van grote techbedrijven beperken om innovatie en eerlijke concurrentie te bevorderen, en de positie van kleinere ondernemers en startups te versterken.
“We voorkomen dat grote techbedrijven te veel marktmacht krijgen via datacentra. Grote, energieverslindende datacentra worden geweerd.”
“Wij verzetten ons tegen de groeiende macht van grote (tech)platformbedrijven zoals Amazon, Google, Facebook, Booking.com en Uber. Deze bedrijven maken andere bedrijven, gebruikers en werkenden afhankelijk van hun systemen, stellen eenzijdige voorwaarden en verzamelen enorme hoeveelheden data waarmee zij hun monopolie versterken.”
“Er moet een eerlijk speelveld zijn, met ruimte voor innovatieve en nieuwe bedrijven. Op dit moment zorgt steeds verdere concentratie van marktmacht in handen van een paar grote spelers en digitale platforms ervoor dat innovatie wordt tegengehouden...”
Meer financiering voor startups en mkb
De SP wil de toegang tot financiering voor kleine en startende bedrijven verbeteren via een nationale investeringsbank, zodat zij kunnen concurreren met grote spelers.
“Met een Nationale Investeringsbank voor het mkb kunnen kleine en startende bedrijven, evenals bedrijven die hun succesvolle diensten willen opschalen, gemakkelijker lenen.”
Stimuleren van open source en digitale autonomie
De SP wil dat overheden en bedrijven minder afhankelijk worden van Amerikaanse techbedrijven door te investeren in open source en Europese alternatieven.
“In grote mate is de Nederlandse overheid afhankelijk van Amerikaanse digitale producten, clouddiensten en datacentra. We moeten investeren in alternatieven in Nederland en Europa, zodat we de afhankelijkheid van de VS kunnen verminderen. Overheden maken zo veel mogelijk gebruik van open source...”
Transparantie en ethische toetsing van nieuwe technologie
De SP wil dat nieuwe technologieën, waaronder AI, eerst aan een ethische toets worden onderworpen voordat ze op de markt komen, en dat er meer toezicht en consumentenbescherming komt.
Het CDA wil de positie van Nederland en Europa op het gebied van AI en startups versterken door te investeren in digitale autonomie, sleuteltechnologieën en regionale innovatie-ecosystemen. Ze pleiten voor gerichte investeringen, een centrale regie op AI, betere toegang tot kapitaal voor startups, en het stimuleren van samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden. De partij benadrukt digitale ethiek, verantwoord gebruik van AI en het creëren van een gelijk speelveld voor ondernemers.
Investeren in AI, digitale autonomie en sleuteltechnologieën
Het CDA ziet AI als een strategische technologie en wil minder afhankelijk zijn van Big Tech buiten Europa. Ze willen investeren in Europese cloudoplossingen, chipproductie, en het ontwikkelen van een Nederlands large language model. Er komt een centrale regie op AI en ruimte voor investeringen in sleuteltechnologieën via het groeifonds.
“We willen minder afhankelijk worden van Big Tech buiten Europa. Daarom investeren we in digitale autonomie, bijvoorbeeld door als Europa eigen cloud-toepassingen te maken, en met gelijkgestemde landen te bouwen aan de versterking van de Europese chipsector.”
“Binnen het groeifonds komt ruimte voor investeringen in sleuteltechnologieën met een sterke focus op AI. Er komt daarnaast een commissaris AI voor centrale regie.”
“We stimuleren doorontwikkeling van het Nederlands ‘large language-model’ GPT-NL als basis voor AI. Ook stimuleren we de bouw van Europees-autonome datacentra. En we steunen de komst van een AI-fabriek in Noord-Nederland en essentiële softwaretoepassingen.”
Verankeren van digitale ethiek en AI-onderwijs
Het CDA wil digitale ethiek en verantwoord gebruik van AI centraal stellen, met aandacht voor AI-ethiek, algoritmebegrip en cyberveiligheid in onderwijs en bedrijfsleven. Dit moet bijdragen aan een digitaal weerbare samenleving.
“Wij willen een betere verankering van digitale ethiek: AI-ethiek, het begrijpen van algoritmes, mediawijsheid en cyberveiligheid in funderend en vervolgonderwijs en bibliotheken. Ook bedrijven, vooral het mkb, dragen bij door hun medewerkers te scholen en toepassingen verantwoord in te zetten.”
Verbeteren toegang tot kapitaal en stimuleren startups
Het CDA wil de financiering van startups en scale-ups verbeteren door een nationale investeringsbank op te richten, Europese kapitaalmarkten te integreren en winstdeling te vergemakkelijken. Dit moet het ondernemersklimaat versterken en innovatie versnellen.
“We ontwikkelen Invest NL, Invest International en onderdelen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) door tot een Nationale Investeringsbank: één sterke overheidsinvesteringspartner, een brede nationale financierings- en ontwikkelingsinstelling met slagkracht en kapitaal. Daarmee stimuleren we ook private investeerders om in de meest risicovolle vroege fase van veelbelovende techbedrijven te investeren.”
“(Mkb)bedrijven moeten makkelijker geld kunnen aantrekken. We zetten met urgentie in om een verder geïntegreerde Europese kapitaalmarkt snel en daadwerkelijk tot stand te brengen om de beschikbaarheid van (durf)kapitaal voor bedrijven te verhogen en beursgangen in Europa aantrekkelijker te maken.”
“We willen een betere regeling voor winstdeling, zodat start- en scale-ups makkelijker werknemers aan zich kunnen binden.”
Stimuleren regionale innovatie-ecosystemen en samenwerking
Het CDA wil innovatie bevorderen door regionale ecosystemen te stimuleren waarin startups, kennisinstellingen, bedrijven en overheden samenwerken. Dit moet leiden tot meer innovatie en een aantrekkelijker vestigingsklimaat voor snelgroeiende bedrijven.
“We stimuleren regionale ecosystemen, samenwerkingen tussen onderwijsinstellingen, grote bedrijven, beginnende start-ups, lokale overheden en de regionale ontwikkelingsmaatschappijen.”
Gelijk speelveld en bescherming tegen oneerlijke concurrentie
Het CDA wil een gelijk speelveld voor ondernemers waarborgen door een taskforce tegen oneerlijke concurrentie op te richten en essentiële bedrijven te beschermen tegen buitenlandse beperkingen.
“Wij pleiten voor de oprichting van een Taskforce Oneerlijke Concurrentie om te zorgen voor een gelijk speelveld voor ondernemers.”
“We beschermen essentiële bedrijven tegen beperkingen die deze krijgen opgelegd door landen buiten Europa, zoals exportbeperkingen vanuit de VS en China.”
BBB wil dat AI verantwoord, transparant en onder menselijk toezicht wordt ingezet, met prioriteit voor Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen bij digitaliseringsprojecten. Voor startups pleit BBB voor eenvoudige juridische structuren, betere toegang tot kapitaal via een Nationale Investeringsbank en een actieve rol van de overheid als launching customer. De partij benadrukt digitale soevereiniteit, het beperken van afhankelijkheid van buitenlandse techreuzen en het stimuleren van innovatiekracht in Nederland.
Verantwoorde inzet en ontwikkeling van AI
BBB ziet AI als een kans, maar wil strikte waarborgen voor transparantie, menselijk toezicht en risicobeperking. De partij wil investeren in een Nederlands AI-netwerk en deepfakes strafbaar stellen. AI moet altijd in dienst staan van mensen en niet andersom.
“De overheid zet AI op een verantwoorde en doelmatige manier in, met nadruk op transparantie, menselijk toezicht en het beperken van risico’s.”
“Nederland investeert via Defensie structureel in de ontwikkeling van het Nederlandse AInetwerk waaronder de AIfabriek in Groningen en lokale AIhubs.”
“Illegale deepfakes strafbaar. Het zonder toestemming maken of verspreiden van deepfakes wordt wettelijk verboden en bestraft.”
Voorrang en stimulans voor Nederlandse startups en innovatie
BBB wil dat startups en innovatieve bedrijven makkelijker kunnen doorgroeien door standaardmodellen voor investeringen, een Nationale Investeringsbank en een actieve rol van de overheid als launching customer. Innovatie moet breed toegankelijk zijn, met nadruk op regionale kracht en minder afhankelijkheid van buitenlandse partijen.
“Startups en groeibedrijven moeten niet vast lopen in dure juridische trajecten bij investeringen of overnames. BBB wil dat de overheid samen met brancheverenigingen en ontwikkelmaatschappijen breed toepasbare standaardmodellen ontwikkelt en beschikbaar stelt voor investeringsrondes, participaties en exits.”
“We onderzoeken de oprichting van een Nationale Investeringsbank (NIB) in Nederland. Deze NIB krijgt een duidelijke taak in het beschikbaar stellen van risicodragend kapitaal voor innovatieve bedrijven in deeptech, agrotech, energietechniek en industriële toepassingen die bijdragen aan strategische autonomie en werkgelegenheid in de maakindustrie in Nederland.”
“Actieve keuze voor Nederlandse bedrijven bij digitaliseringsprojecten. De overheid kiest als 'launching customer' actief voor innovatieve Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen bij digitaliseringsprojecten.”
Digitale soevereiniteit en minder afhankelijkheid van big tech
BBB wil de digitale infrastructuur en data zoveel mogelijk in Nederlandse of Europese handen houden, en de monopoliepositie van grote buitenlandse techbedrijven tegengaan. Dit moet de autonomie, veiligheid en innovatiekracht van Nederland versterken.
“BBB erkent ook de noodzaak om de monopoliepositie van big tech te bekritiseren en een strategisch leveranciersbeleid te voeren om afhankelijkheid te verminderen.”
“Vitale infrastructuur in eigen beheer. Publieke en vitale digitale netwerken blijven zoveel mogelijk in bezit van Nederlandse of Europese bedrijven of samenwerkingsverbanden.”
“Zelfredzaamheid vergroten. Afhankelijkheid van buitenlandse cloud en software leveranciers wordt waar mogelijk stap voor stap afgebouwd.”
D66 wil dat Nederland en Europa koploper worden in verantwoorde, waardengedreven AI en zet sterk in op het stimuleren van een eigen Europese technologie- en startupsector. Ze pleiten voor investeringen in innovatieve startups, het versterken van digitale autonomie, en het verminderen van afhankelijkheid van grote buitenlandse techbedrijven, met concrete voorstellen zoals een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie, launching customer-beleid, en betere toegang tot financiering.
Nederland en Europa koploper in verantwoorde AI
D66 ziet AI als een kans én risico en wil dat Nederland en Europa leidend worden in AI, gebaseerd op Europese waarden en standaarden. Ze willen minder afhankelijk zijn van buitenlandse machten en pleiten voor democratische grip en onafhankelijke controle op digitale technologie.
“Nederland wordt koploper in Europa in waardengedreven en verantwoorde AI. AI biedt enorme kansen, maar zorgt ook voor risico’s voor werk, veiligheid en democratie.”
“We bouwen daarom onze eigen kennis en kracht op het gebied van AI op, op basis van Europese waarden en standaarden.”
Investeren in Europese startups en scale-ups in technologie
D66 wil innovatieve startups en scale-ups in software en sleuteltechnologieën actief ondersteunen, onder meer door overheidsinvesteringen, launching customer-beleid, en betere toegang tot financiering. Ze zien dit als essentieel voor economische groei, veiligheid en digitale autonomie.
“We investeren in innovatieve start-ups en scale-ups in software. Dat is goed voor onze veiligheid én voor een sterke positie van de Nederlandse economie.”
“Voor de sleuteltechnologieën vormen we regio’s waarin kennisinstellingen, start-ups en gevestigde bedrijven elkaar sterker maken en samenwerken. Zo kunnen zij samen hun innovaties naar een volgend niveau tillen.”
“D66 wil meer ruimte voor innovatief ondernemerschap. Veel innovatieve ondernemers komen nu vaak niet verder door een gebrek aan kapitaal of toegang tot klanten. D66 wil Nederlandse ondernemers de ruimte geven om te groeien. We zorgen dat Nederlandse innovaties makkelijk kunnen groeien binnen Europa. Én we helpen ze aan financiering via de Europese kapitaalmarkt.”
“Door zelf de eerste klant te zijn (launching customer), kan de overheid invloed hebben op innovatie, het goede voorbeeld geven, nieuwe markten openen en de impact van investeringen groter maken.”
Minder afhankelijk van grote buitenlandse techbedrijven
D66 wil digitale autonomie versterken door publieke sectoren los te maken van grote Amerikaanse en Chinese techbedrijven. Ze stellen een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie voor, die regie voert over aanbestedingen en contracteisen, en kiezen expliciet voor Europese alternatieven.
“Een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie krijgt onder meer de taak om het Rijk en publieke sectoren los te maken van grote techbedrijven uit Amerika en China.”
“We kiezen voor Europese alternatieven en helpen vanuit de overheid door als eerste klant (launching customer) om producten op de markt te brengen.”
Open source en samenwerking als versneller van innovatie
D66 ziet open source als een sleutel tot snellere innovatie en brede toegankelijkheid van kennis, en wil samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en startups stimuleren.
“Open source speelt hierin een sleutelrol: het vergroot samenwerking, versnelt innovatie en zorgt dat kennis breed toegankelijk blijft voor de samenleving.”
GroenLinks-PvdA wil AI inzetten voor maatschappelijke meerwaarde en innovatie, maar stelt strenge eisen aan ethiek, privacy en eerlijke concurrentie. Ze stimuleren startups in de tech-sector via investeringen, een AI-fabriek en een focus op Europese digitale autonomie, terwijl ze Big Tech willen beteugelen en risico’s van AI actief willen reguleren. De partij kiest voor een combinatie van technologische vooruitgang en stevige publieke waarborgen.
Investeren in AI-startups en Europese digitale autonomie
GroenLinks-PvdA ziet AI en startups als motoren voor innovatie en digitale onafhankelijkheid, en wil deze sectoren stimuleren met gerichte investeringen en infrastructuur. Tegelijkertijd willen ze minder afhankelijk zijn van Amerikaanse en Chinese techbedrijven door te investeren in Europese alternatieven.
“We investeren in de komst van een AI-fabriek in Groningen, waar start-ups en overheden vrijuit kunnen experimenteren met nieuwe toepassingen.”
“In Nederland omarmen we het ecosysteem van innovatieve mkb’ers en stimuleren start-ups in de tech-sector. De Rijksoverheid investeert als grootste IT-afnemer van het land in Europese digitale diensten.”
“Nederland kent veel innovatieve ICT-bedrijven, maar is toch afhankelijk van Amerikaanse en Chinese leveranciers. Samen met Europese partners maken we haast met het bouwen van Europese alternatieven en het stallen van data op Europees grondgebied.”
Strenge regulering van AI en bescherming tegen risico’s
De partij erkent de kansen van AI, maar stelt duidelijke grenzen aan risicovolle toepassingen en waarborgt privacy, mensenrechten en eerlijke beloning. Ze willen riskante AI-systemen verbieden, transparantie afdwingen en zorgen voor een eerlijke behandeling van makers.
“We verbieden riskante AI-systemen, zoals systemen voor realtime gezichts- of emotieherkenning.”
“AI-gegenereerde content moet altijd als zodanig herkenbaar zijn, met duidelijke bronvermelding. Het verplicht afstaan van data voor het trainen van AI-modellen is niet toegestaan.”
“We hebben aandacht voor de gevolgen van generatieve AI op het auteursrecht.”
“Subsidies moeten direct terechtkomen bij makers en uitvoerenden en we hebben aandacht voor de gevolgen van generatieve AI op het auteursrecht.”
Aanpakken van marktmacht en Big Tech
GroenLinks-PvdA wil de macht van dominante techbedrijven inperken om eerlijke concurrentie en innovatie te bevorderen. Ze pleiten voor onderzoek naar het voorkomen van monopolies en voor Europese actie tegen Big Tech.
“Dominante bedrijven mogen niet langer de vrije hand hebben in het opkopen van de concurrentie. Wij willen daarom een breed onderzoek naar het voorkomen van monopolies op Europese en nationale schaal.”
“Europa is te afhankelijk van Amerikaanse tech-giganten. We bouwen hun macht af door te investeren in Europese digitale infrastructuur, een eigen Cloud en veilige AI.”
JA21 ziet kunstmatige intelligentie (AI) en digitalisering als essentiële kansen voor economische groei en innovatie, en wil dat Nederland hierin een internationale topspeler wordt. De partij pleit voor minder regeldruk, directe stimulering van AI-toepassingen in het mkb, investeringen in digitale vaardigheden, en het aantrekkelijker maken van investeren in innovatie en startups. De focus ligt op productiviteit, digitale soevereiniteit en het faciliteren van ondernemers, niet op extra ethische kaders of bureaucratie.
Ondernemers ruimte geven voor digitalisering en AI
JA21 wil dat ondernemers, en met name het mkb, voorop kunnen lopen in digitalisering en het gebruik van AI. De partij ziet versnipperd beleid en regeldruk als belemmeringen en pleit voor eenvoudige regelgeving, een nationale strategie en directe stimulering van AI-toepassingen gericht op productiviteit.
“Ondernemers de ruimte geven om voorop te lopen in digitalisering door eenvoudige en eenduidige regelgeving.”
“Het gebruik van AI in de praktijk stimuleren, vooral in het mkb, door in te zetten op slimme data-analyse, automatisering en AI-oplossingen die ondernemers echt helpen. Aan ethische kaders hebben we niet genoeg, het uitgangspunt is productiviteit.”
“Versnipperd beleid en talloze loketten voor bedrijven die willen digitaliseren voorkomen met een nationale strategie waarin het bedrijfsleven gezamenlijk optrekt met de overheid en kennisinstituten.”
Investeren in digitale vaardigheden en innovatie
JA21 vindt dat de arbeidsmarkt moet worden klaargestoomd voor de digitale revolutie en wil investeren in digitale vaardigheden. Daarnaast wil de partij innovatie stimuleren door bedrijfskosten voor R&D direct aftrekbaar te maken, wat startups en innovatieve bedrijven direct ten goede komt.
“Investeren in digitale vaardigheden. Onze arbeidsmarkt moet klaargestoomd worden voor de nieuwe digitale revolutie waar wij nu middenin zitten. Werknemers moeten bijblijven.”
“Innovatie stimuleren door bedrijfskosten voor R&D direct aftrekbaar te maken, wat een impuls geeft aan innovatie en investeringen in onderzoek en ontwikkeling.”
Digitale soevereiniteit en minder afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven
JA21 wil voorkomen dat Nederland en Europa volledig afhankelijk worden van Amerikaanse of Chinese techbedrijven. De partij pleit voor investeringen in strategische technologie en digitale veiligheid, wat ook relevant is voor startups in de techsector.
“Zorgen voor digitale soevereiniteit. Europa en Nederland mogen niet volledig afhankelijk zijn van Amerikaanse of Chinese techbedrijven. We investeren in strategische technologie en digitale veiligheid.”
Minder regeldruk en eenvoudiger belastingklimaat voor startups
JA21 ziet regeldruk en complexiteit van het belastingstelsel als grote belemmeringen voor innovatie en ondernemerschap. De partij wil een eenvoudiger vennootschapsbelasting, directe aftrekbaarheid van investeringen, en minder rapportageverplichtingen, wat het vestigingsklimaat voor startups moet verbeteren.
“Mkb maximaal faciliteren door het eenvoudiger te maken om te investeren in het mkb, en regeldruk en rapportageverplichtingen te verminderen.”
“Een eenvoudige vennootschapsbelasting voor alle ondernemingen door het huidige tweeschijvenstelsel (19% en 25,8%) te vervangen door één helder tarief van 20% voor alle ondernemingen.”
“Bedrijven ruimte geven door de lasten te verminderen en investeringen onmiddellijk aftrekbaar te maken.”
De VVD wil Nederland tot koploper maken op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI) en een aantrekkelijk klimaat creëren voor startups en scale-ups. Ze pleiten voor forse investeringen in AI, het versoepelen van Europese regelgeving die innovatie belemmert, en het verbeteren van financiering en fiscale stimulansen voor innovatieve bedrijven. De partij ziet AI en startups als motoren voor economische groei en internationale concurrentiekracht.
Vol inzetten op kunstmatige intelligentie
De VVD ziet AI als essentieel voor de toekomst en wil fors investeren om Nederland minder afhankelijk te maken van de VS en China. Ze willen AI-fabrieken, een AI-hub en brede toepassing van AI in het mkb stimuleren, en pleiten voor een kansgerichte benadering in plaats van angst.
“▶ Vol inzetten op kunstmatige intelligentie: Kunstmatige intelligentie heeft de toekomst. Het is tijd dat we meer redeneren vanuit kansen, dan vanuit angst. We doen daarom investeringen in kunstmatige intelligentie via de investeringsagenda voor nationale groei en de investeringsmaatschappij. Anders worden we sterk afhankelijk van de VS en China.”
“Deze investeringsagenda moet bijdragen aan de komst van een ‘normale’ AI-fabriek in Groningen en een AI-gigafabriek in Nederland mogelijk maken. Verder zorgen we dat we met dit fonds een AI-hub krijgen. Frankrijk heeft met Station F daar al een voorbeeld van. We helpen het mkb volop de kansen van kunstmatige intelligentie te benutten.”
Investeringsmaatschappij en fiscale stimulans voor startups en scale-ups
De VVD wil een investeringsmaatschappij oprichten die groeikapitaal verstrekt aan startups en scale-ups, en fiscaal investeren in deze bedrijven aantrekkelijker maken voor alle Nederlanders. Ook willen ze bestaande investeringsfondsen en regionale ontwikkelingsmaatschappijen versterken.
“We richten een investeringsmaatschappij op gericht op het verstrekken van groeikapitaal aan start- en scale-ups in het hele land. Zij kunnen dan tegen gunstige voorwaarden geld lenen of garanties krijgen om in Nederland door te groeien.”
“We willen het fiscaal stimuleren dat alle Nederlanders kunnen investeren in start- en scale-ups en kijken daarbij bijvoorbeeld naar een aftrekpost in de inkomstenbelasting.”
Versoepelen van Europese regelgeving die innovatie belemmert
De VVD vindt dat Europese regelgeving zoals de AI-act en GDPR innovatie te veel belemmert en wil deze versoepelen. Ze pleiten voor meer flexibele en minder complexe certificering, zodat Nederlandse bedrijven internationaal kunnen concurreren.
“We maken ons daarom in de EU hard voor onder andere het versoepelen van de Artificiële Intelligentie-verordening (AI-act), General Data Protection Regulation (GDPR), Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), Corporate Sustainability Due Dilligence Directive en de Regulation on Deforestation-free products (EUDR).”
Aanpassen regels intellectueel eigendom en stimuleren kennisvalorisatie
De VVD wil het aantrekkelijker maken om vanuit kennisinstellingen bedrijven te starten door regels rond intellectueel eigendom aan te passen. Ze willen succesvolle regionale aanpakken zoals Project Beethoven landelijk uitrollen om innovatieclusters te versterken.
“Bijvoorbeeld door regels over intellectueel eigendom vanuit kennisinstellingen aan te passen. Zo maken we het aantrekkelijker om met een goed idee vanuit een kennisinstelling een onderneming te starten. We passen de aanpak van Project Beethoven in Eindhoven toe op andere plaatsen.”
Regelluwe proeftuinen en snellere procedures voor startups
De VVD wil regelluwe zones en proeftuinen creëren waar startups kunnen innoveren zonder belemmerende regelgeving, en pleit voor snellere en eenvoudigere procedures voor vergunningen en financiering.
“Ook willen we regelluwe proeftuinen en adequate financiering via, onder andere, een investeringsmaatschappij voor start- en scale-ups.”
“We ontwikkelen regelvrije zones, waar tijdelijk en gecontroleerd wet- en regelgeving kan worden opgeschort om innovatie te bevorderen. We bieden hiervoor de juiste juridische grondslag.”
BVNL wil een innovatievriendelijk klimaat voor startups en bedrijven, met specifieke aandacht voor stimulering van AI-onderzoek en bescherming van privacy. De partij ziet AI als een welkome innovatie mits zorgvuldig toegepast, en pleit voor investeringen in onderzoek, minder regeldruk en een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor technologische startups. Privacy en digitale veiligheid zijn daarbij randvoorwaarden.
Stimuleren van AI-onderzoek en innovatieklimaat voor startups
BVNL wil dat Nederland vooroploopt in technologische innovatie door te investeren in onderzoek en ontwikkeling, en door samenwerking tussen bedrijven, startups en academici te bevorderen. Het doel is een klimaat te scheppen waarin startups kunnen groeien, met minder regels en meer ruimte voor ondernemerschap, vooral op het gebied van AI en digitale technologieën.
“We willen een innovatievriendelijk klimaat creëren waarin bedrijven, startups en academici kunnen gedijen. Door investeringen in onderzoek en ontwikkeling te vergroten en samenwerking tussen publieke en private partijen te bevorderen, zullen we onze positie als voorloper op het gebied van technologie versterken.”
“BVNL zet zich in voor de stimulering van onderzoek en innovatie op het gebied van kunstmatige intelligentie en andere digitale technologieën zoals quantumtechnologie. We willen een innovatievriendelijk klimaat creëren waarin bedrijven, startups en academici kunnen gedijen.”
“Innovatie via vrije markt: Een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor cybersecurity-startups creëert banen en stimuleert veilige, transparante systemen.”
AI als innovatie, mits privacy gewaarborgd
BVNL ziet AI als een positieve ontwikkeling, maar stelt duidelijke voorwaarden aan het gebruik ervan, met name op het gebied van privacy en zorgvuldigheid. De partij wil dat de overheid onderzoekt hoe AI verantwoord kan worden ingezet, bijvoorbeeld in het onderwijs, zonder dat dit ten koste gaat van de privacy van burgers.
“Artificial Intelligence (AI) is een welkome innovatie, mits er zorgvuldig mee wordt omgegaan. Het is een taak voor de overheid om na te gaan hoe AI bijvoorbeeld kan worden geïncorporeerd in het onderwijs. Privacy is een groot goed en AI mag geen gevaar worden voor onze privacy.”
Minder regels en betere randvoorwaarden voor startups
BVNL wil het vestigingsklimaat verbeteren door lagere belastingen, minder bureaucratie en minder overheidsbemoeienis, zodat startups en bedrijven optimaal kunnen ondernemen en innoveren.
“Het vestigingsklimaat moet worden verbeterd door lagere belastingen (vlaktaks van 25%) in te voeren, minder overheidsbemoeienis, lage energiekosten en versoepeling van het arbeidsrecht.”
“Minder regels voor ondernemers en bedrijven. Bureaucratie en regeldruk moeten worden teruggedrongen.”
FVD wil innovatie en ondernemerschap stimuleren door regelgeving te versoepelen, privacy te waarborgen en technologische ontwikkeling te bevorderen. Op het gebied van AI pleit FVD voor breed gebruik binnen de overheid en integratie in beroepsopleidingen, terwijl voor startups en innovatieve bedrijven minder bureaucratie en meer concurrentie met Big Tech wordt nagestreefd. De partij ziet technologische vooruitgang als kans voor economische groei, mits deze gepaard gaat met vrijheid en privacy.
Breed gebruik van AI stimuleren binnen overheid en onderwijs
FVD ziet kunstmatige intelligentie als een middel om de overheid efficiënter te maken en de arbeidsmarkt toekomstbestendig te houden. Ze willen AI breed inzetten bij overheidsdiensten en integreren in beroepsopleidingen, zodat zowel de overheid als vakmensen profiteren van moderne technologie.
“We zetten kunstmatige intelligentie in binnen de overheid, zodat productiviteit stijgt en minder ambtenaren nodig zijn.”
“We integreren nieuwe technologie en AI in beroepsopleidingen, zodat vakmensen leren werken met moderne tools en hun positie op de arbeidsmarkt wordt versterkt.”
Minder regels en meer ruimte voor startups en innovatie
FVD wil de regelgeving voor innovatieve bedrijven, zoals crypto- en blockchainbedrijven, versoepelen en privacyregels vereenvoudigen. Dit moet innovatie stimuleren, financiële vrijheid vergroten en het ondernemersklimaat aantrekkelijker maken voor startups.
“We versoepelen regels voor crypto- en blockchainbedrijven, zodat innovatie wordt gestimuleerd en financiële vrijheid wordt vergroot.”
“We schaffen de AVG af en vervangen die door duidelijke en praktische privacyregels, zodat privacy echt beschermd wordt zonder onnodige bureaucratie.”
Concurrentie met Big Tech bevorderen
FVD wil wetgeving die het mogelijk maakt om te concurreren met grote technologiebedrijven, zodat startups en alternatieve platforms een eerlijke kans krijgen en monopolies worden doorbroken.
“We zorgen voor wetgeving en voorwaarden die concurrentie bevorderen, zodat burgers alternatieven hebben en monopolies worden doorbroken.”
DENK richt zich bij AI vooral op strenge regulering, toezicht en bescherming van digitale mensenrechten, met nadruk op privacy, transparantie en non-discriminatie. Er zijn geen concrete voorstellen of ambities voor het stimuleren van startups of innovatie in AI; de focus ligt primair op het beperken van risico’s en het beschermen van burgers tegen machtsmisbruik door technologie en grote bedrijven.
Strenger toezicht en regulering van AI
DENK wil de inzet van AI en algoritmen streng reguleren om mensenrechten te beschermen en machtsmisbruik te voorkomen. De partij pleit voor een algoritmewet, een verplicht algoritmeregister, en versterking van de Autoriteit Persoonsgegevens met meer middelen en expertise op AI-gebied. Het doel is vooral het waarborgen van privacy, transparantie en non-discriminatie, niet het stimuleren van innovatie of startups.
“Er komt een algoritmewet. In deze wet worden waarborgen voor mensenrechten bij algoritmen verplicht. Het gebruik van afkomstgerelateerde kenmerken in algoritmen en risicoprofielen wordt verboden. Ook worden strenge eisen ingevoerd die verplicht stellen dat algoritmes op non discriminatoire wijze worden ontworpen, getest én gecontroleerd.”
“Algoritmes worden transparant. Er komt een verplicht algoritmeregister, dat geldt voor zowel overheden als bedrijven die algoritmen inzetten.”
“Sterker toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens. De AP krijgt extra middelen, bredere bevoegdheden en diepgaande expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie.”
“Wij willen inzetten op betere waarborgen van de online privacy. Dat betekent dat handel in persoonsgegevens aan banden wordt gelegd en de macht van de bigtech bedrijven Europees moet worden ingeperkt.”
50PLUS ziet kunstmatige intelligentie (AI) vooral als een kans om het leven van ouderen te verbeteren, met nadruk op digitale inclusie en coördinatie door de overheid. Er zijn geen concrete voorstellen voor startups of het stimuleren van ondernemerschap; de focus ligt op het toegankelijk maken en verantwoord inzetten van AI voor ouderen en het waarborgen van digitale veiligheid.
AI inzetten voor welzijn en zelfstandigheid ouderen
50PLUS wil dat AI wordt ingezet om het leven van ouderen makkelijker te maken, de zorg te verbeteren en zelfstandigheid te bevorderen. De partij ziet technologie als een middel om ouderen langer zelfstandig te laten wonen en pleit voor betere coördinatie van AI-implementatie door de overheid, met specifieke aandacht voor digitale inclusie.
“Kunstmatige Intelligentie (AI) in dienst van ouderen. AI biedt enorme kansen voor ouderen. 50PLUS omarmt technologie die het leven makkelijker maakt, zorg verbetert en ouderen langer zelfstandig laat wonen.”
“Digitale zaken en AI-implementatie worden door de overheid beter gecoördineerd.”
“Digitale inclusie: een gemeentelijke plicht. Gemeenten krijgen de wettelijke taak om digitale inclusie van ouderen te waarborgen.”
BIJ1 wil het gebruik van AI-systemen voor militaire doeleinden volledig verbieden en kiest voor een radicaal andere economische structuur waarin nieuwe bedrijven standaard als werknemerscoöperaties worden opgericht. Specifiek beleid voor het stimuleren van startups of AI-innovatie ontbreekt; de partij legt de nadruk op ethische grenzen en democratisering van eigendom boven technologische groei.
Verbod op AI voor militaire doeleinden
BIJ1 ziet het gebruik van kunstmatige intelligentie in militaire toepassingen als onacceptabel en wil hier direct een einde aan maken. Dit standpunt komt voort uit hun bredere visie op vrede, veiligheid en het beperken van technologische escalatie in oorlogsvoering.
“Daarbij komt er direct een stop op het ontwikkelen en gebruiken van AI-systemen voor militaire doeleinden.”
Nieuwe bedrijven standaard als werknemerscoöperaties
In plaats van het stimuleren van traditionele startups, wil BIJ1 dat nieuwe bedrijven standaard als werknemerscoöperaties worden opgericht. Dit is bedoeld om economische macht te democratiseren en winst eerlijker te verdelen, in plaats van te focussen op snelle groei of innovatie door startups.
De PVV noemt kunstmatige intelligentie (AI) slechts één keer in haar verkiezingsprogramma, en uitsluitend in de context van het verminderen van administratiedruk in de zorg. Er zijn geen concrete voorstellen of visies over AI in bredere zin, noch over startups of het stimuleren van innovatie en ondernemerschap. De partij heeft dus geen uitgewerkt beleid of visie op AI en startups buiten deze beperkte toepassing.
Inzet van AI om administratiedruk in de zorg te verlagen
De PVV ziet AI als een hulpmiddel om de administratieve lasten voor zorgverleners te verminderen, zodat zij meer tijd aan zorg kunnen besteden. Dit wordt gepresenteerd als een praktische maatregel om het personeelstekort en de bureaucratie in de zorg aan te pakken, maar er is geen bredere visie op AI of innovatie.
“Met slimme inzet van kunstmatige intelligentie verlagen we de administratiedruk.”