Verkiezingsprogramma's 2025 overWat wil de vvd met het klimaat?
BVNL wil radicaal breken met het huidige klimaatbeleid: ze zijn tegen windmolens, zonneparken op landbouwgrond, en internationale klimaatafspraken zoals de Green Deal en het Klimaatakkoord. In plaats daarvan zet BVNL in op kernenergie, gaswinning (ook uit Groningen), het schrappen van klimaat- en stikstofmaatregelen, en het stoppen van subsidies en verplichtingen rondom verduurzaming. Hun kernvisie is dat klimaatbeleid technisch en financieel rendabel moet zijn, zonder ideologische dwang of lasten voor burgers en bedrijven.
Stoppen met internationale klimaatafspraken en klimaatfondsen
BVNL verwerpt internationale klimaatafspraken en wil nationale soevereiniteit op klimaatgebied herstellen. Ze zien de Europese Green Deal en het Klimaatakkoord als schadelijk en willen alle bijbehorende fondsen en verplichtingen beëindigen.
“De Europese Green Deal en het Klimaatakkoord zeggen we op, waaronder begrepen het CO2 handelssysteem ETS.”
“Het klimaatfonds van € 35 miljard wordt ontmanteld.”
“Nederland doet niet meer mee aan de Green Deal. De Green Deal is een gevaarlijke ideologie die slechts leidt tot voedseltekorten, armoede, afhankelijkheid en werkeloosheid.”
Kernenergie en gaswinning als hoofdoplossingen
BVNL ziet kernenergie en (binnenlandse) gaswinning als de belangrijkste manieren om betaalbare, betrouwbare energie te garanderen en energiesoevereiniteit te bereiken. Ze willen het Groningse gasveld openhouden, nieuwe gasvelden ontwikkelen, en kolencentrales openhouden tot er stabiele alternatieven zijn.
“Dit kan door kerncentrales te bouwen en het gasveld in Groningen veilig en verantwoord open te houden en nieuwe gasvelden op Nederlands grondgebied te ontwikkelen.”
“We gaan door met ontwikkeling van en productie uit gasvelden in de Noordzee.”
“Kolencentrales openhouden totdat goede stabiele alternatieven voorhanden zijn.”
Tegen windmolens, zonneparken en CCS
BVNL is fel tegen windmolens op land en zee, grootschalige zonneparken op landbouwgrond, en technieken als CO2-opslag (CCS). Ze vinden deze maatregelen inefficiënt, schadelijk voor het landschap, en financieel onverantwoord.
Schrappen van verplichtingen en subsidies voor verduurzaming
BVNL wil geen verplichte verduurzamingsmaatregelen zoals warmtepompen of hybride systemen, en wil subsidies voor verduurzaming zoveel mogelijk stoppen. Isolatie en zonnepanelen op woningen mogen, maar zijn een keuze van de gebruiker.
“Hybride systemen worden niet verplicht in 2026 en gasgestookte CV-ketels blijven toegestaan. Warmtepompen worden niet verplicht.”
“Subsidies worden zoveel mogelijk gestopt.”
“Maar minder energie verbruiken door woningen goed te isoleren is een keus van de gebruiker zelf. Zonnepanelen op woningen en kantoren plaatsen is prima. Duurzaamheid mag nooit een obsessie worden. Technisch en financieel rendement is leidend.”
Stoppen met stikstofbeleid en bijbehorende fondsen
BVNL wil het stikstofbeleid volledig schrappen, inclusief het stikstoffonds, en ziet geen reden om boeren uit te kopen of landbouwgrond aan de natuur terug te geven.
“Het stikstofbeleid gaat per direct de prullenbak in, zodat boeren weer rustig kunnen boeren en vissers weer gewoon kunnen vissen.”
“Het stikstoffonds van € 25 miljard wordt ontmanteld.”
“Er worden geen boeren meer uitgekocht. Ook niet zogenaamd vrijwillig door de overheid.”
Klimaatadaptatie alleen waar nodig, geen CO2-registratie
BVNL wil alleen inzetten op klimaatadaptatie waar strikt noodzakelijk, en is tegen het administreren van CO2-uitstoot van werknemers.
JA21 wil het klimaatbeleid richten op betaalbaarheid, betrouwbaarheid en nationale zeggenschap, met kernenergie als speerpunt en behoud van fossiele brandstoffen zolang er geen volwaardige alternatieven zijn. Ze verwerpen nationale koppen op Europese regels, willen geen extra klimaatheffingen, en kiezen voor klimaatadaptatie boven strenge reductiedoelen. Symboolpolitiek en onrealistische klimaatdoelstellingen wijzen ze af; technologische innovatie en pragmatische oplossingen staan centraal.
Kernenergie als centrale pijler
JA21 ziet kernenergie als de structurele oplossing voor een betrouwbaar, betaalbaar en toekomstbestendig energiesysteem. Ze willen grootschalig investeren in nieuwe kerncentrales en versnellen van vergunningen, omdat kernenergie leveringszekerheid biedt en minder druk op het energienet legt dan wind- en zonne-energie.
“JA21 kiest voor een betrouwbaar, betaalbaar energie- en klimaatbeleid op Nederlandse voorwaarden. Kernenergie staat hierin centraal.”
“Ten minste 20 Gigawatt aan nieuwe kerncentrales realiseren in de komende 25 jaar.”
“Zo snel mogelijk beginnen met de gefaseerde bouw van vier kerncentrales.”
“Voor kernenergie kiezen in plaats van windturbines en zonneparken.”
“Vergunningsprocedures versnellen we voor kernenergieprojecten en voor aansluitingen op het energienet.”
Behoud fossiele brandstoffen en afwijzen van onrealistische klimaatdoelen
JA21 wil fossiele brandstoffen blijven gebruiken zolang er geen volwaardige alternatieven zijn en verwerpt het streven naar aardgasvrij in 2050. Ze vinden de huidige klimaatdoelstellingen onrealistisch en kiezen voor een pragmatische koers gericht op leveringszekerheid en betaalbaarheid.
“Fossiele brandstoffen niet afschrijven zolang er geen volwaardige alternatieven zijn.”
“Aardgas blijven gebruiken en de doelstelling aardgasvrij in 2050 loslaten.”
“De huidige klimaatdoelstellingen zijn vaak onrealistisch en leveren twijfelachtig resultaat op. JA21 kiest daarom voor een nuchtere en realistische koers.”
Geen extra nationale klimaatheffingen of strengere regels dan EU
JA21 wil geen nationale klimaatheffingen of strengere klimaatregelgeving bovenop Europese afspraken. Ze willen een gelijk speelveld met buurlanden en nationale koppen op EU-regels afschaffen.
“Bovenop Europese regels introduceren we geen nationale klimaatheffingen of andere klimaatregelgeving.”
“We introduceren geen nationale CO2-heffingen bovenop Europese regels en we schaffen bestaande nationale CO2-heffingen af.”
“Nationale koppen op EU-regels afschaffen: we introduceren geen nieuwe wetgeving die verder gaat dan EU-regelgeving.”
Focus op klimaatadaptatie in plaats van mitigatie
In plaats van te proberen het wereldwijde klimaat te sturen, wil JA21 investeren in het aanpassen van Nederland aan de gevolgen van klimaatverandering, zoals waterbeheer en dijken.
“In plaats van eenzijdig te proberen het wereldwijde klimaat te sturen, zetten wij in op klimaatadaptatie: het versterken van onze samenleving, infrastructuur en economie tegen de gevolgen van klimaatverandering.”
“Kiezen voor aanpassing aan het klimaat door investeringen in dijken, watermanagement en klimaatbestendig bouwen.”
Betaalbaarheid en afwijzen van belastingen als gedragssturing
JA21 stelt betaalbaarheid centraal en wil geen belastingen inzetten om Nederlanders tot een duurzamere levensstijl te dwingen. Ze willen de btw op energie verlagen en de opslag duurzame energie schrappen.
“Betaalbaarheid als uitgangspunt voor ons energiebeleid nemen.”
“Geen belastingen als pressiemiddel om Nederlanders een andere, ‘duurzamere’ levensstijl op te dringen.”
“De btw op energie verlagen.”
“Het Opslag Duurzame Energie-onderdeel binnen de energiebelasting schrappen.”
Forum voor Democratie (FVD) wil volledig stoppen met het huidige klimaatbeleid, alle klimaatwetten en internationale akkoorden intrekken, en fossiele brandstoffen blijven gebruiken. De partij verwerpt CO₂-reductiedoelen, wil geen wind- of zonneparken, en zet in op adaptatie (zoals dijkenbouw) in plaats van mitigatie. FVD wil de energiesector nationaliseren, kernenergie uitbouwen, en de kosten van klimaatmaatregelen teruggeven aan burgers.
Volledig stoppen met klimaatbeleid en energietransitie
FVD stelt dat het huidige klimaatbeleid onnodig, ineffectief en schadelijk is voor de economie. De partij wil daarom alle klimaatmaatregelen, wetten en internationale akkoorden beëindigen, en de focus verleggen naar betaalbare energie en economische groei.
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
“We trekken de Klimaatwet in en zeggen het Parijsakkoord op.”
“We laten CO₂-reductie los als uitgangspunt, zodat beleid weer wordt gericht op betaalbaarheid en betrouwbaarheid van energie.”
“We stoppen alle klimaatplannen en de €1.000 miljard die we daarmee besparen (omgerekend €230.000 per huishouden) geven we terug aan de hardwerkende Nederlander in de vorm van lastenverlichting.”
Fossiele brandstoffen blijven gebruiken en uitbouwen
FVD ziet geen reden om fossiele brandstoffen uit te faseren en wil juist investeren in kolen, olie en gas, inclusief het hervatten van gaswinning in Groningen en het benutten van nieuwe gas- en olievelden.
“Forum voor Democratie gelooft niet in het klimaatprobleem en ziet geen reden om gebruik van fossiele brandstoffen uit te faseren.”
“We starten de gaswinning in Groningen opnieuw op met ruimhartige compensatie voor omwonenden, zodat we weer goedkoop, hoogwaardig en ruim voorradig aardgas hebben voor huishoudens en bedrijven.”
“We zoeken actief naar nieuwe gas- en olievelden op land en zee, zodat we onze energiezekerheid op lange termijn veiligstellen.”
Kernenergie fors uitbouwen
FVD wil inzetten op kernenergie als alternatief voor wind- en zonne-energie, met de bouw van tien nieuwe kerncentrales en investeringen in thoriumonderzoek.
“We bouwen snel tien nieuwe kerncentrales en investeren in thoriumonderzoek, zodat Nederland volledig energieautonoom wordt en ook in de toekomst kan beschikken over betrouwbare en toekomstgerichte energievoorziening.”
Schrappen van alle klimaatregels en subsidies
De partij wil alle klimaatregels en subsidies voor duurzame energie afschaffen om energie weer betaalbaar en betrouwbaar te maken.
Geen windmolens of zonneparken
FVD is tegen de bouw van nieuwe windmolens en zonneparken, en wil bestaande windparken ontmantelen.
Inzetten op adaptatie in plaats van mitigatie
In plaats van CO₂-reductie wil FVD investeren in aanpassing aan klimaatverandering, zoals dijkenbouw en kustbescherming.
“In plaats daarvan richten wij ons op adaptatie – zoals dijkenbouw, kustbescherming en innovatieve landbouw – waar Nederland juist historisch sterk in is.”
“We investeren in dijken, kustbescherming, rivierbeheer, irrigatie en gewasontwikkeling, zodat Nederland beter beschermd is tegen weersextremen.”
Energiesector nationaliseren
FVD wil de energiesector nationaliseren om winsten in Nederland te houden en de energievoorziening stabiel en betaalbaar te maken.
“We nationaliseren de energiesector, zodat winsten in Nederland blijven, blackouts kunnen worden voorkomen en kosten voor de gebruiker omlaag kunnen.”
De PVV verwerpt vrijwel elk klimaatbeleid en ziet klimaatmaatregelen als onzinnig, duur en ineffectief. De partij wil stoppen met het Klimaatakkoord, alle klimaatsubsidies en verplichtingen schrappen, geen nieuwe wind- of zonneparken bouwen, en juist inzetten op betaalbare energie via gas, kolen en kernenergie. De kern van hun visie is dat klimaatbeleid geen prioriteit moet zijn en vooral de energierekening omlaag moet.
Stoppen met klimaatbeleid en internationale afspraken
De PVV vindt het Nederlandse klimaatbeleid zinloos en te duur, omdat Nederland volgens hen nauwelijks bijdraagt aan de wereldwijde CO2-uitstoot. Ze willen zich terugtrekken uit internationale klimaatafspraken en alle nationale klimaatwetgeving en -fondsen schrappen.
Geen nieuwe windturbines, zonneparken of verplichte verduurzaming
De PVV wil geen nieuwe windturbines of zonneparken meer, bestaande windturbines waar mensen last van hebben afbreken, en geen verplichte verduurzaming zoals warmtepompen of van het gas af gaan.
Focus op betaalbare energie en traditionele bronnen
De partij wil de energierekening verlagen door belasting op energie te verlagen, kolen- en gascentrales open te houden, meer gas en olie te winnen, en te investeren in kernenergie.
Afschaffen van klimaatsubsidies en -heffingen
De PVV wil alle klimaatsubsidies en CO2-heffingen afschaffen, en geen geld meer uitgeven aan klimaatmaatregelen.
De VVD wil klimaatbeleid dat praktisch, betaalbaar en gericht is op het daadwerkelijk verminderen van CO2-uitstoot zonder de economie of concurrentiepositie van Nederland te schaden. Ze pleiten voor realistisch en Europees afgestemd beleid, waarbij energie-onafhankelijkheid, betaalbaarheid en het behoud van industrie centraal staan. Concrete voorstellen zijn onder meer het aanpassen van de Klimaatwet, het stimuleren van verduurzaming bij bedrijven en huishoudens, en het versnellen van de energietransitie zonder extra regeldruk.
Klimaatbeleid moet praktisch, betaalbaar en realistisch zijn
De VVD vindt dat klimaatbeleid gericht moet zijn op daadwerkelijke CO2-reductie in Nederland, zonder de industrie weg te jagen of de economie te schaden. Ze willen geen papieren doelen, maar uitvoerbare plannen die rekening houden met betaalbaarheid en concurrentiekracht. Als de uitvoering stokt of de betaalbaarheid in gevaar komt, wil de VVD ingrijpen.
“We reduceren CO2 niet op papier door industrie uit Nederland weg te jagen, maar reduceren CO2 in de praktijk met pragmatisch klimaatbeleid.”
“We bouwen aan een schone én weerbare economie. In onze tijd, met de enorme uitdagingen die we vandaag zien, is de Klimaatwet te eenzijdig gericht op het terugdringen van broeikasgasuitstoot... Daarom passen we de Klimaatwet aan naar Klimaat- en groeiwet en voegen we de pijlers energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid toe.”
“Loopt het uit de pas, komt de betaalbaarheid in het gedrang en vertrekt de industrie daardoor naar het buitenland, dan grijpen we in.”
“We kiezen voor realisme in klimaatbeleid: We moeten ons niet blindstaren op het creëren van een papieren werkelijkheid, maar ons richten op het goed uitvoeren van de plannen die er al liggen.”
Europees gelijk speelveld, geen nationale koppen
De VVD wil dat Nederland zich houdt aan Europese klimaatdoelen, maar geen strengere nationale regels invoert dan andere EU-landen. Dit om de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven te beschermen en te voorkomen dat industrie vertrekt.
“We willen een gelijk speelveld voor onze industrie met de rest van Europa. Europees klimaatbeleid zorgt voor een gelijk speelveld tussen EU landen. We schrappen waar mogelijk nationale koppen op Europees beleid.”
“We willen geen nieuw Europees beleid dat het verdienvermogen en de internationale concurrentie positie van Nederland schaden.”
“We zorgen ervoor dat Nederland net als andere landen voldoet aan haar Europese verplichtingen op klimaat- en energiegebied.”
Verduurzaming stimuleren, maar haalbaar en voor iedereen
De VVD ziet verduurzaming als noodzakelijk voor een schone economie en betaalbare energie, maar wil dat iedereen kan meedoen en dat het beleid effectief en realistisch is. Ze willen bedrijven en huishoudens ondersteunen bij verduurzaming, met aandacht voor infrastructuur en netcongestie.
“Verduurzaming is dé weg naar een onafhankelijke, schone economie en een betaalbare energierekening. We zorgen er daarom voor dat iedereen mee kan doen: van isolatie en elektrisch rijden tot schonere productieprocessen. Verduurzaming moet effectief en realistisch zijn.”
“Als bedrijven en huishoudens niet kunnen verduurzamen omdat de overheid de zaak niet op orde heeft, bijvoorbeeld vanwege netcongestie of omdat infrastructuur vertraagd is, dan mogen ondernemers rekenen op extra ruimte.”
Energie-onafhankelijkheid en uitbreiding van het energienet
De VVD koppelt klimaatbeleid aan nationale veiligheid en economische groei door te pleiten voor energie-onafhankelijkheid. Ze willen het elektriciteitsnet uitbreiden en investeren in infrastructuur om de energietransitie mogelijk te maken.
“In een wereld waar Poetin de gaskraan als wapen gebruikt, moeten we zo snel mogelijk onze energie-afhankelijkheid verminderen. Klimaatbeleid is veiligheidsbeleid.”
“Voor onze energie-onafhankelijkheid en economische groei breiden we het elektriciteitsnet fors uit. We verdelen de kosten daarvoor eerlijk over de verschillende generaties die profiteren van de investeringen.”
Circulaire economie als middel, niet als doel
De VVD ziet circulariteit als een manier om uitstoot en afhankelijkheid van schaarse grondstoffen te verminderen, maar niet als doel op zich. Ze willen inzetten op hergebruik en langere levensduur van producten, vooral in Europees verband.
“Circulariteit is geen doel op zichzelf, maar een middel om uitstoot te verminderen, uitputting van de aarde te voorkomen en om geopolitieke afhankelijkheid voor schaarse grondstoffen te beperken.”
“Daarom zetten we, in Europees verband, vol in op circulariteit, langere levensduur van producten, kwaliteit in plaats van kwantiteit en hergebruik.”
Het CDA wil het klimaatbeleid vooral Europees aanpakken, met behoud van een gelijk speelveld voor bedrijven en behoud van de maakindustrie in Nederland. Ze kiezen voor het schrappen van de nationale CO₂-heffing, bindende afspraken met de grootste vervuilers, en een mix van duurzame energie, kernenergie, energiebesparing en CO₂-opslag. Hun visie is ambitieus maar pragmatisch: klimaatdoelen moeten haalbaar, betaalbaar en uitvoerbaar zijn, zonder de concurrentiepositie van Nederland te schaden.
Europees klimaatbeleid en schrappen nationale CO₂-heffing
Het CDA vindt dat klimaatbeleid vooral op Europees niveau gevoerd moet worden om een gelijk speelveld te waarborgen en te voorkomen dat bedrijven uit Nederland vertrekken. Ze willen de nationale CO₂-heffing schrappen en de Nederlandse klimaatwet aanpassen aan Europese doelen.
“Een duurzame economie bereiken we alleen met een Europese aanpak en een gelijk speelveld in Europa. Daarom volgen we de Europese klimaatdoelen en passen we de Nederlandse klimaatwet daarop aan. De nationale CO₂-heffing schrappen we, want we willen bedrijven niet wegjagen.”
“We kiezen voor Europees ambitieus klimaatbeleid en groene industriepolitiek en passen onze Klimaatwet daarop aan.”
“We schrappen de nationale CO2-heffing.”
Bindende afspraken met grootste vervuilers en groene industriepolitiek
Het CDA wil niet met generieke lastenverzwaringen werken, maar juist met bindende maatwerkafspraken met de grootste vervuilers om de industrie te verduurzamen. Ze zetten in op groene industriepolitiek en innovatie, zodat de maakindustrie behouden blijft en Nederland koploper kan zijn.
“We maken bindende afspraken met de grootste vervuilers en kiezen voor een goede mix van duurzame energie en kernenergie, energiebesparing en CO2-opslag.”
“We maken bindende en wederkerige maatwerkafspraken met de grootste vervuilende bedrijven om de bestaande industrie te verduurzamen en te bouwen aan een duurzame economie van de toekomst.”
“Een overheid die levert door een stevige inzet op groene industriepolitiek en beleid zo toepast dat problemen daadwerkelijk worden opgelost.”
Mix van duurzame energie, kernenergie en CO₂-opslag
Het CDA kiest voor een pragmatische energiemix: duurzame energie, kernenergie, energiebesparing en CO₂-opslag (CCS). Ze willen investeren in infrastructuur voor CCS en inzetten op innovatie om de energietransitie mogelijk en betaalbaar te maken.
“We kiezen voor een goede mix van duurzame energie en kernenergie, energiebesparing en CO2-opslag.”
“Tijdige realisatie van projecten op het gebied van Carbon Capture and Storage (CCS) is essentieel voor de verduurzaming van de industrie waarbij CO₂-uitstoot onvermijdelijk is.”
“We blijven investeren in opslag van CO₂ (CCS) onder de Noordzee en zorgen voor een goede balans met CO2-hergebruik (CCU) om uitstoot in andere sectoren te helpen verminderen.”
Klimaatdoelen ambitieus maar uitvoerbaar en betaalbaar
Het CDA benadrukt dat klimaatbeleid ambitieus moet zijn, maar ook uitvoerbaar en betaalbaar voor burgers en bedrijven. Ze willen voorspelbaar beleid, behapbare kosten en aandacht voor de sociale gevolgen van de energietransitie.
“Dat alles vraagt om een langetermijnvisie, met voorspelbaar beleid, behapbare kosten voor inwoners en een gelijk Europees speelveld voor ondernemers wanneer zij verduurzamen.”
“Met oog voor uitvoerbaarheid van wetgeving en concurrentievermogen.”
“Ambitie en realisme gaan hand in hand.”
DENK wil ambitieus klimaatbeleid dat rechtvaardig, betaalbaar en uitvoerbaar is voor burgers, met een sterke nadruk op het laten bijdragen van grote vervuilers en het beschermen van lage inkomens. De partij zet in op forse investeringen in duurzame energie, natuur, woningverduurzaming en mobiliteit, maar wijst betuttelende belastingen voor consumenten af. DENK streeft naar internationale klimaatrechtvaardigheid en wil dat Nederland uiterlijk in 2050 klimaatneutraal is.
Klimaatdoelen en Klimaatfonds
DENK wil vasthouden aan de internationale klimaatdoelen en investeert via een Klimaatfonds in de vergroening van de economie en energietransitie. Het beleid moet ambitieus zijn, maar ook sociaal rechtvaardig en haalbaar voor burgers.
“Wij staan voor de klimaatdoelen. Dat betekent dat Nederland klimaatneutraal is in 2050 en dat wij de uitstoot met 55% beperken in 2030. Indien mogelijk gaan wij ambitieuzere doelen vaststellen.”
“Een toereikend Klimaatfonds waaruit de noodzakelijke investeringen gedaan kunnen worden voor de verduurzaming van ons land.”
Grote vervuilers betalen meer
DENK wil dat grote vervuilende bedrijven een eerlijker en groter aandeel van de kosten dragen, onder andere via hogere belastingen en een CO2-heffing.
“Grote vervuilers gaan eerlijker bijdragen. Bedrijven in de commerciële sector die veel energie verbruiken, gaan relatief méér energiebelasting en opslag voor duurzame energie betalen. Met een CO2-heffing voor de grootste vervuilers geven we een extra stimulans om te verduurzamen.”
“De grote vervuilende bedrijven moeten ook hun eerlijke deel bijdragen, volgens het principe dat de vervuiler betaalt.”
Investeren in duurzame energie en energietransitie
DENK wil fors investeren in zonne- en windenergie, sluit kernenergie niet uit onder strikte voorwaarden, en wil kolencentrales zo snel mogelijk sluiten.
“Massaal inzetten op schonere energie. Wij willen investeren in zonne energie en windenergie op zee. Kolencentrales verdwijnen zo snel mogelijk. Kernenergie sluiten wij niet uit, omdat het schoner is dan andere energiebronnen. Veilige opslag van kernafval is een harde randvoorwaarde voor elke kernenergie optie.”
Lagere energiekosten en ondersteuning huishoudens
DENK wil dat huishoudens profiteren van verduurzaming door lagere energiekosten, met extra subsidies voor isolatie en zonnepanelen, en behoud van de salderingsregeling.
“Lagere energiekosten voor huishoudens. Huishoudens profiteren van verduurzaming door een lagere energierekening. De overheid ondersteunt dit actief, met name door méér subsidies beschikbaar te stellen voor het isoleren van huurwoningen en zonnepanelen voor particulieren. Dat betekent ook dat de salderingsregeling moet blijven.”
Geen betuttelende belastingen voor consumenten
DENK wijst extra belastingen op vlees, suiker en plastic af, omdat deze volgens de partij de ongelijkheid vergroten en burgers onnodig belasten.
“Daarom komt er géén belasting op vlees, géén extra heffing op suiker en géén toeslag op plastic verpakkingen. Deze heffingen vergroten de ongelijkheid.”
Internationale klimaatrechtvaardigheid
DENK erkent de historische verantwoordelijkheid van het Westen en wil het Mondiale Zuiden actief ondersteunen bij klimaatbeleid.
“Ons land moet, samen met andere Westerse landen, het Mondiale Zuiden actief ondersteunen in het klimaatbeleid.”
Investeren in woningverduurzaming
DENK wil fors investeren in het verduurzamen van woningen om zowel de klimaatdoelstellingen te halen als woonlasten te verlagen.
“Wij willen fors investeren in verduurzaming van woningen. Naast dat wij hiermee bijdragen aan de klimaatdoelstellingen, worden de woonlasten voor mensen hiermee beperkt.”
Investeren in elektrisch rijden en betaalbare mobiliteit
DENK wil elektrisch rijden betaalbaar maken voor lage en middeninkomens en investeert in openbaar vervoer, maar verlaagt accijnzen op fossiele brandstoffen en wijst rekeningrijden af.
“Er komt een toegankelijke regeling om elektrisch rijden betaalbaar te maken voor lage en middeninkomens.”
“Wij investeren in het openbaar vervoer. Hiermee zorgen wij voor een dekkende dienstregeling, goedkopere kaartjes, beter kwaliteit en dragen wij bij aan verduurzaming.”
“Autorijden maken wij betaalbaar. De accijns op benzine en diesel moeten omlaag. Wij gaan geen rekeningrijden invoeren.”
50PLUS wil dat klimaatbeleid vooral op Europees niveau wordt gevoerd en is kritisch op nationale koppen en dure, ineffectieve maatregelen. Ze pleiten voor het uitfaseren van nationaal klimaatbeleid zodra Europees CO2-beprijzen is opgeschaald, en zetten in op kernenergie en technologische innovatie zonder extra verplichtingen voor burgers.
Klimaatbeleid alleen op Europees niveau, geen nationale koppen
50PLUS vindt dat klimaatmaatregelen alleen effectief zijn als ze Europees of mondiaal worden afgestemd, en verzet zich tegen strengere nationale regels of extra CO2-heffingen bovenop Europese afspraken. Ze willen nationaal beleid uitfaseren zodra Europees CO2-beprijzen is opgeschaald.
“Gezamenlijk klimaatbeleid op Europees of wereldwijd niveau, anders is het niet effectief.”
“Geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
“Het optimaal beprijzen van CO2 op Europees niveau, zodat CO2-reductie wordt versneld zonder de concurrentiepositie van Nederland aan te tasten.”
Focus op kernenergie en technologische innovatie
50PLUS ziet kernenergie als essentieel voor de energietransitie en wil snel nieuwe kerncentrales bouwen, inclusief kleine modulaire reactoren. Ze zijn tegen verplichte warmtepompen of gasafsluiting zonder betaalbare alternatieven en willen innovatie stimuleren, zoals thuisbatterijen.
“Snelle voortgang met de bouw van 4 nieuwe kerncentrales.”
“Versnelde introductie van kleine kerncentrales (SMR’s).”
“Geen verplichting voor warmtepompen of afsluiting van gas, zonder volwaardige, passende én betaalbare alternatieven.”
“Stimulering van het gebruik van thuisbatterijen, zodat burgers die hun eigen elektriciteit opwekken hier ook optimaal van kunnen profiteren.”
Kritiek op nationaal klimaatbeleid en symboolpolitiek
50PLUS is zeer kritisch op het huidige nationale klimaatbeleid, dat zij zien als duur, ineffectief en schadelijk voor de economie. Ze willen stoppen met actieve industriepolitiek en benadrukken dat beleid niet mag leiden tot verlies van welvaart of concurrentiepositie.
“Klimaatbeleid is een peperduur speeltje voor politici die graag over het klimaat praten.”
“Slecht doordachte en slecht uitgevoerde plannen op het terrein van energie, klimaat, stikstof en natuurbeleid, hebben ervoor gezorgd dat Nederland zijn aansluiting bij de economische top van de wereld dreigt kwijt te raken.”
“Stoppen met actieve industriepolitiek op nationaal en op Europees niveau, omdat dit beleid altijd eindigt in tranen.”
BBB wil een nuchter, realistisch en betaalbaar klimaatbeleid zonder ideologische of symbolische maatregelen. De partij pleit voor het schrappen van nationale koppen op Europees beleid, het openhouden van kolencentrales, het versnellen van kernenergie, het stoppen van extra CO₂-heffingen voor industrie en het beëindigen van grote subsidies voor duurzame energie. Klimaatmaatregelen moeten uitvoerbaar, effectief en eerlijk zijn, met prioriteit voor economie, voedselzekerheid en draagvlak onder burgers.
Geen nationale koppen op Europees klimaatbeleid
BBB verzet zich tegen strengere nationale klimaatmaatregelen dan Europees vereist, omdat dit volgens hen leidt tot economische schade en weinig effect heeft op het wereldwijde klimaat. Ze willen alleen Europese afspraken volgen en nationale koppen schrappen.
Stoppen met extra CO₂-heffing voor industrie
BBB wil de nationale CO₂-heffing voor de industrie afschaffen, omdat deze volgens hen het vestigingsklimaat schaadt en bedrijven de grens over jaagt zonder aantoonbaar klimaateffect.
“Stoppen met extra CO₂-heffing voor industrie. De Nederlandse industrie staat onder grote druk door oplopende kosten, internationale concurrentie en een onzeker investeringsklimaat. BBB wil de extra nationale CO₂ heffing voor de industrie daarom terugdraaien.”
Kolencentrales openhouden
De partij wil de sluiting van kolencentrales per 2030 intrekken zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien, om zo de energievoorziening betaalbaar en betrouwbaar te houden.
“Kolencentrales openhouden. De sluiting van kolencentrales per 2030 wordt ingetrokken zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien.”
Versnellen bouw kerncentrales
BBB ziet kernenergie als essentieel voor een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem en wil de bouw van zowel grote als kleine kerncentrales versnellen.
“Kerncentrales. We versnellen de bouw van kerncentrales; zowel grote kerncentrales als kleine modulair gebouwde kerncentrales (Small Modular Reactors: SMR’s).”
Geen wettelijke verplichting tot CO₂-vrije elektriciteit in 2035
De partij wil niet wettelijk vastleggen dat elektriciteit in 2035 volledig CO₂-vrij moet zijn, omdat ze dit onrealistisch en onuitvoerbaar achten.
“Geen juridisch vastgelegde CO₂-vrije elektriciteit in 2035. De doelstelling om in 2035 uitsluitend CO₂ vrije elektriciteit op te wekken wordt niet wettelijk vastgelegd.”
Pauzeknop voor windenergie en strengere eisen
BBB wil een pas op de plaats bij uitbreiding van windenergie op land en zee, met strengere afstandsnormen en gezondheidstoetsen voor windturbines.
“Pauzeknop voor windenergie. Er komt een pas op de plaats bij uitbreiding van wind op land en op zee. Alleen op 1 november 2025 volledig vergunde projecten worden gerealiseerd. Voor windturbines op land geldt een afstandsnorm van minimaal 4x de tiphoogte, een gezondheidstoets, een eerlijk participatieproces en naleving van het voorzorgsbeginsel.”
Stoppen met SDE++-subsidies voor duurzame energie
BBB wil vanaf 2026 stoppen met de SDE++-subsidies voor duurzame energie, omdat deze leiden tot dure megaprojecten en afhankelijkheid van subsidies.
“Stoppen met de SDE++-subsidies vanaf 2026. De subsidieregeling SDE++ kost miljarden per jaar en leidt tot dure megaprojecten op zee, op land en in landbouwgebied. BBB wil een technologie neutrale aanpak, waarbij bedrijven en huishoudens verduurzamen op hun eigen manier – zonder afhankelijkheid van de ‘subsidieindustrie’. Vanaf 2026 beëindigen we de SDE++ regeling.”
Klimaatbeleid moet haalbaar, betaalbaar en effectief zijn
BBB benadrukt dat klimaatbeleid niet ideologisch moet zijn, maar nuchter, uitvoerbaar en met oog voor de gevolgen voor burgers en bedrijven.
“Klimaatbeleid moet haalbaar, uitvoerbaar en betaalbaar zijn. We herzien afspraken als ze leiden tot onrealistische ambities of onbetaalbare oplossingen.”
“Klimaatbeleid moet geen religie worden, maar een nuchtere beleidsopgave waarin haalbaarheid, draagvlak en de balans met andere publieke doelen voorop staan.”
De ChristenUnie wil ambitieus klimaatbeleid dat verder gaat dan internationale afspraken, met een focus op CO2-reductie, energietransitie, en het stimuleren van innovatie. Ze kiezen voor een mix van duurzame energiebronnen, het uitfaseren van fossiele brandstoffen, en het beprijzen van vervuiling, waarbij Europese samenwerking en het voorkomen van weglek centraal staan. De partij ziet klimaatbeleid als een morele opdracht en wil dat de vervuiler betaalt, met oog voor sociale rechtvaardigheid en toekomstbestendige economie.
Hogere CO2-reductie dan internationale doelen
De ChristenUnie wil verder gaan dan de bestaande internationale en nationale klimaatdoelen, om te voorkomen dat tegenvallers het minimale doel ondermijnen. Ze zien het Akkoord van Parijs en de Europese doelstellingen als basis, maar streven naar een hogere reductie in 2030.
“Wij zien het Akkoord van Parijs en de Europese doelstellingen die daarop zijn gebaseerd als een goede basis. Dat geldt ook voor de Nederlandse Klimaatwet waarin is vastgelegd dat we in 2030 55% CO2-reductie moeten hebben behaald ten opzichte van 1990. De ChristenUnie richt zich op een hogere reductie in 2030, zodat tegenvallers er niet direct toe leiden dat we het minimale doel niet halen.”
Mix van duurzame energie en uitfaseren fossiel
De partij wil een energiemix van wind, zon en kernenergie, waarbij gas- en kolencentrales worden uitgefaseerd. Ze zetten in op innovatie en het ombouwen van bestaande centrales naar CO2-vrije alternatieven.
“Het fundament van onze toekomstige energievoorziening bestaat uit een mix van wind en zonne-energie. We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales.”
“Ook moeten gascentrales die nu voor flexibiliteit zorgen in het aanbod, worden omgebouwd naar CO2-vrije centrales op waterstof of een andere regelbare brandstof.”
Europese samenwerking en voorkomen van weglek
De ChristenUnie wil klimaatbeleid vooral op Europees niveau vormgeven om weglek van uitstoot te voorkomen en een gelijk speelveld te creëren. Nationale heffingen bovenop Europese maatregelen zijn volgens hen niet altijd effectief.
“Daarom wordt bij klimaatbeleid zoveel mogelijk ingezet op een Europees gelijk speelveld, met zo min mogelijk weglek.”
“Nationale heffingen bovenop Europese maatregelen zijn niet altijd effectief, omdat vervuiling in sommige gevallen niet minder wordt, maar simpelweg verplaatst. Dergelijke effecten moeten worden meegewogen bij beleidsvorming.”
De vervuiler betaalt en afschaffen fossiele subsidies
De partij wil dat de werkelijke prijs van producten wordt betaald, waarbij de vervuiler betaalt en fiscale voordelen voor fossiele brandstoffen worden afgeschaft. Dit stimuleert duurzame productie en eerlijke concurrentie.
“We werken toe naar een evenwichtigere belasting van uitstoot en vervuiling. Daarbij houden we rekening met al bestaande Europese beprijzingsmechanismen. Op vliegtuigbrandstof en -tickets moet na de benodigde verdragswijziging accijns of btw betaald worden. Ook verhogen we de vliegbelasting. Andere fiscale voordelen die leiden tot extra broeikasgasemissies, ook wel fossiele subsidies genoemd, schaffen we af.”
“We willen dat die kosten worden meegerekend, zodat de werkelijke prijs (‘true price’) van producten wordt betaald.”
Investeren in energie-infrastructuur en innovatie
De ChristenUnie wil extra investeren in energie-infrastructuur, isolatie en verduurzaming van de industrie, zodat Nederland een sterke en schone industriële sector behoudt.
“In het Klimaatfonds trekken we extra geld uit voor energie-infrastructuur, zoals elektriciteits- en wartmenetten, isolatie van huizen en verduurzaming van de industrie, zodat Nederland een sterke en schone industriële sector behoudt.”
Gerichte ondersteuning voor huishoudens en industrie
De partij wil inkomensondersteuning voor huishoudens met energiearmoede en maatwerkafspraken met grote uitstoters, waarbij bedrijven die volledig willen verduurzamen steun krijgen.
NSC wil het klimaatbeleid vooral betaalbaar, uitvoerbaar en eerlijk houden, met nadruk op energiebesparing, kernenergie, en het afbouwen van fossiele subsidies in Europees verband. Ze kiezen voor een realistische energietransitie waarbij huishoudens worden ontzien, industrie en luchtvaart meer gaan betalen, en grootschalige wind- en zonneparken op land worden beperkt. De partij is kritisch op nationale koppen bovenop Europees beleid en wil vooral inzetten op innovatie, energiebesparing en een sterke publieke regie.
Energietransitie moet betaalbaar en uitvoerbaar zijn
NSC vindt dat de energietransitie voor huishoudens en bedrijven haalbaar en betaalbaar moet blijven. Ze willen financiële steun waar nodig, vooral als investeringen niet rendabel zijn, en pleiten voor eenvoudige en toegankelijke subsidies voor verduurzaming.
“De energietransitie moet voor huishoudens en bedrijven uitvoerbaar en betaalbaar zijn. Financiële steun kan nodig zijn als private investeringen een te lange terugverdientijd hebben of niet van de grond komen, zoals bij huurwoningen, publieke gebouwen, de energie-intensieve industrie en het mkb.”
“We letten sterk op een eerlijke verdeling van de kosten van het elektriciteitsnet tussen bedrijven en huishoudens. Huishoudens moeten daarbij zoveel mogelijk worden ontzien, zodat de energierekening betaalbaar blijft.”
Minder nationale koppen, Europees beleid leidend
NSC wil voorkomen dat Nederland strengere klimaatmaatregelen neemt dan andere EU-landen, om weglek van CO2-uitstoot en economische schade te voorkomen. Ze willen fossiele subsidies in Europees verband afbouwen en nationale koppen op reductiedoelen, tempo, subsidies en belastingen beperken.
“We beperken de nationale ‘koppen’ op de Europese aanpak als het gaat om reductiedoelen, tempo, subsidies en belastingen. We willen ervoor waken dat het effect van een maatregel is dat de CO2 emissies zich naar een ander land verplaatsen.”
“De nationale ‘fossiele subsidies’ die grote bedrijven ontvangen in de vorm van vrijstellingen en degressieve tarieven in de energiebelasting willen we in Europees verband afbouwen.”
Kernenergie als onmisbare schone energiebron
NSC ziet kernenergie als essentieel voor een betrouwbare, schone energiemix en wil deze verder ontwikkelen om klimaatneutraliteit en energieonafhankelijkheid te bereiken.
“Kernenergie is onmisbaar als schone en betrouwbare bron in de energiemix van de toekomst. We steunen de ambitie om op termijn klimaatneutraal en energie-onafhankelijk te worden.”
Geen grootschalige wind- en zonneparken op land
NSC is tegen grote windparken en zonnevelden op landbouwgrond en natuurgebieden. Ze willen zonnepanelen vooral op daken en langs infrastructuur, en stellen afstandsnormen voor windturbines op land.
“We zijn tegen de aanleg van zonnevelden op goede landbouwgronden en in natuurgebieden en tegen grote windparken op land. Zonnepanelen kunnen het best op daken en langs wegen en spoorlijnen worden opgesteld. Bij windturbines op land stellen we een heldere afstandsnorm.”
Energie besparen als belangrijkste maatregel
NSC benadrukt energiebesparing als de meest effectieve manier om uitstoot en kosten te verlagen. Ze willen een nationaal programma energiebesparing en lagere huurprijzen voor slecht geïsoleerde woningen.
“De beste manier om de uitstoot te verminderen en energiekosten te laten dalen ligt voor de hand: minder energie verbruiken. Er moet een nationaal programma energiebesparing komen. Voor slecht geïsoleerde woningen moet een lagere huurprijs gaan gelden.”
Afbouwen fossiele subsidies en belasten industrie/luchtvaart
NSC wil belastingkortingen op fossiele brandstoffen deels afbouwen, verdragen heronderhandelen zodat luchtvaart en scheepvaart onder belastingregimes vallen, en inzetten op het Europese emissiehandelssysteem (ETS).
“Met de opbrengsten kunnen private investeringen in energiebesparing en hernieuwbare energie in eigen land gestimuleerd worden. We willen verdragen heronderhandelen die nu maken dat de vervuilende uitstoot door de luchtvaart en scheepvaart deels is uitgezonderd van belastingen. En we zien erop toe dat deze sectoren de komende jaren volledig onder ETS vallen.”
“Het Europese emissiehandelssysteem (ETS) is het beste systeem, waardoor de uitstoot van CO2 een oplopende prijs krijgt. Vanaf 2026 zullen veel vrije rechten vervallen en zal de uitstoot door de industrie snel duurder worden. Hiermee worden ook de belastingkortingen op fossiele brandstoffen deels afgebouwd.”
Tegen subsidie op biomassa en BECCS
NSC wil geen subsidie voor het verbranden van biomassa of BECCS, en stimuleert in plaats daarvan biobased grondstoffen voor hoogwaardige toepassingen.
“We zijn tegen het verbranden van biomassa om energie op te wekken. We willen daarom geen subsidie voor BECCS of houtige biomassa.”
De SGP erkent het belang van klimaatbeleid, maar verwerpt streng vastgelegde reductiedoelen en pleit voor een pragmatische, haalbare verduurzaming met oog voor betaalbaarheid, leveringszekerheid en technologische diversiteit. De partij wil fossiele brandstoffen geleidelijk afbouwen, inzet op kernenergie en alternatieve bronnen vergroten, en energiearmoede voorkomen. SGP benadrukt dat klimaatmaatregelen niet tot verplaatsing van vervuiling of economische schade mogen leiden en dat de overheid een faciliterende, maar niet dwingende rol moet spelen.
Geen wettelijke CO2-reductiedoelen, wel afbouw fossiel
De SGP wil geen strikte wettelijke reductiedoelen voor CO2, maar wel een geleidelijke afbouw van milieubelastende brandstoffen en inzet op alternatieve energiebronnen. Ze vinden de situatie te complex voor harde doelen en willen flexibiliteit behouden, mede vanwege leveringszekerheid en betaalbaarheid.
Inzet op kernenergie en voorspelbare alternatieven
De partij kiest voor een brede energiemix met nadruk op voorspelbare, betrouwbare alternatieven zoals kernenergie, geothermie en getijdenenergie, en wil minder afhankelijk zijn van fossiele import.
“De SGP wil daarom meer inzet op ontwikkeling en opschaling van alternatieve energiebronnen met een meer voorspelbare productie, als aquathermie, geothermie, kernenergie, getijdenenergie en ‘superkritische’ vergassing van biomassareststromen.”
“De energievoorziening wordt verduurzaamd en de import van fossiele brandstoffen afgebouwd.”
Klimaatbeleid mag economie en energiearmoede niet schaden
SGP wil voorkomen dat klimaatmaatregelen leiden tot verplaatsing van productie naar landen met lagere milieustandaarden of tot energiearmoede. De partij pleit voor betaalbare verduurzaming en bescherming van kwetsbare huishoudens.
“Wat schiet het milieu ermee op als Tata Steel de deuren sluit, geen kans krijgt om groen staal te produceren en we het grijze staal voor onze auto’s importeren uit China?”
“Energie is een eerste levensbehoefte. De energiebelasting voor kleinverbruikers mag een prikkel zijn om zuinig aan te doen, maar mag huishoudens niet klemzetten. De SGP wil een sociaal tarief, een maximum energieprijs, voor kwetsbare huishoudens.”
Geen zonneparken op landbouwgrond, terughoudend met wind op zee
De SGP wil zonnepanelen vooral op daken en is tegen zonneparken op goede landbouwgrond. Windparken op de Noordzee moeten beperkt blijven vanwege ecologische en economische gevolgen.
CO2-opslag slechts tijdelijk, aardgas blijft voorlopig nodig
De partij ziet CO2-opslag als een tijdelijke oplossing en erkent dat aardgas voorlopig een belangrijke, relatief schone brandstof blijft.
Volt wil dat Nederland en de EU in 2040 volledig klimaatneutraal zijn, met harde wettelijke doelen en een einde aan fossiele energie. Ze pleiten voor een ambitieuze, eerlijke en Europese aanpak waarbij vervuilers betalen, CO₂-uitstoot stevig wordt belast, en investeringen in natuurherstel, duurzame energie en klimaatadaptatie centraal staan. Volt wil dat Nederland vooroploopt in het versnellen van de energietransitie en het beschermen van mens, natuur en toekomstige generaties.
Wettelijk vastleggen van klimaatneutraliteit in 2040
Volt wil dat Nederland en de EU in 2040 wettelijk klimaatneutraal zijn, met een harde norm van 100% netto CO₂-reductie. Dit moet ambitieuzer zijn dan de huidige EU-doelen en zorgt voor duidelijkheid en urgentie in het klimaatbeleid.
“We leggen wettelijk vast dat we in 2040 klimaatneutraal zijn. Geen vage beloften, maar duidelijke afspraken. In Nederland en in de EU.”
“We leggen het netto CO₂-reductiepercentage van 100% in 2040 vast in de wet. Zo maken we een einde aan streefpercentages en introduceren we een harde norm die ons klimaat nodig heeft.”
Stoppen met fossiele energie en vervuilers laten betalen
Volt wil een einde maken aan fossiele energie en zorgt dat vervuilers meebetalen aan de transitie. Ze willen het belastingstelsel hervormen zodat alle uitstoot een minimale CO₂-prijs krijgt, en inkomsten inzetten voor verduurzaming.
“We stoppen met fossiele energie en vervuilers betalen mee aan verduurzaming.”
“We dichten de gaten van CO₂-beprijzing door het belastingstelsel te hervormen, zodat voor alle Nederlandse broeikasgasuitstoot een minimale CO₂-prijs geldt. Deze prijs heeft in ieder geval de hoogte van de huidige Europese belasting voor de grootste vervuilers (ETS-prijs).”
Europese coördinatie en ambitie verhogen
Volt wil één gecoördineerde Europese aanpak voor klimaatneutraliteit, met nieuwe fondsen en hogere ambities dan de huidige EU-doelen. Nederland moet de Europese Commissie aansporen tot ambitieuzer beleid.
“We investeren in één gecoördineerde Europese aanpak om klimaatneutraliteit en energieonafhankelijkheid te bereiken in plaats van de 27 verschillende nationale aanpakken.”
“Volt wil dat Nederland de Europese Commissie om ambitieuzer klimaatbeleid verzoekt om daarmee klimaatrechtszaken te voorkomen.”
Klimaatadaptatie en noodfondsen
Volt wil investeren in klimaatadaptieve systemen en noodfondsen om schade door extreem weer en klimaatverandering op te vangen, zowel voor infrastructuur als voor burgers en bedrijven.
“Volt wil op Europees niveau en in Nederland een klimaatadaptatiefonds voor de noodzakelijke investeringen opzetten. Daarnaast willen we ook een klimaatnoodfonds opzetten om inwoners en bedrijven bij klimaatrampen te ondersteunen.”
Eerlijke verdeling van lasten en klimaatrechtvaardigheid
Volt wil dat de kosten van klimaatbeleid eerlijk verdeeld worden, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen en toekomstige generaties. De vervuiler betaalt, en opbrengsten uit CO₂-heffingen worden ingezet voor verduurzaming bij mensen die het nodig hebben.
“Nieuw klimaatbeleid dat invloed heeft op de portemonnee moet getoetst worden op het eerlijk verdelen van de lasten. Ook moet er gekeken worden naar de kosten voor de volgende generaties van het lenen van geld voor fondsen: dit wordt voorkomen door de vervuiler nu te laten betalen.”
“We werken toe naar een stelsel waarbij een gedeelte van de inkomsten van CO₂-heffingen (o.a. belasting en ETS) beschikbaar gesteld wordt om de verduurzaming te financieren bij inwoners die dit”
Klimaattoets bij overheidsbeleid
Volt wil dat alle nieuwe overheidsprojecten worden getoetst op klimaatimpact, inclusief de kosten van niets doen, om verstandiger en toekomstbestendig beleid te maken.
“We nemen de gevolgen van klimaatverandering mee in overheidsplannen via een klimaattoets bij nieuwe projecten en houden daarbij rekening met klimaatrechtvaardigheid. Bij het maken van beleid wegen we de kosten mee die we maken als we niets doen.”
D66 wil dat Nederland koploper wordt in ambitieuze klimaatmaatregelen, met als doel een klimaatneutrale economie en samenleving. De partij zet in op het versneld terugdringen van broeikasgasuitstoot, het afbouwen van fossiele subsidies, grootschalige investeringen in duurzame energie en een eerlijke verdeling van de kosten van de energietransitie. D66 kiest voor concrete doelen, zoals klimaatneutraliteit in 2040, en wil dat verduurzaming loont voor burgers en bedrijven.
Versneld terugdringen van broeikasgasuitstoot
D66 wil de uitstoot van broeikasgassen sneller en verder terugdringen dan wettelijk vereist, met als doel klimaatneutraliteit in 2040. Dit is nodig om de gevolgen van klimaatverandering te beperken en Nederland weerbaar te maken tegen extreem weer.
“D66 brengt Nederland terug op koers voor de klimaatdoelen van 2030, 2040 en 2050. In 2030 is er 55% minder uitstoot van broeikasgassen, in lijn met de door minister Jetten ingevoerde Klimaatwet. In 2040 is dat 90% minder, overeenkomstig met de doelstelling van de EU, en in 2050 is Nederland klimaatneutraal. Dit leggen we vast in de Klimaatwet. D66 blijft daarbij streven naar klimaatneutraliteit in 2040.”
Snelle afbouw van fossiele subsidies en invoering vlaktaks
D66 wil fossiele subsidies versneld afbouwen en een vlaktaks op energiebelasting invoeren om verduurzaming te stimuleren en het speelveld gelijk te maken voor duurzame bedrijven.
“D66 wil fossiele subsidies sneller afbouwen en geeft ruimte aan duurzame innovatie. Dit bespaart miljarden euro’s en zorgt voor een gelijk speelveld voor duurzame bedrijven.”
“Om de fossiele subsidies sneller af te bouwen wordt een vlaktaks voor energiebelasting op aardgas en elektriciteit ingevoerd. Dit ter vervanging van het degressieve stelsel van energiebelasting.”
Grootschalige investeringen in duurzame energie en infrastructuur
D66 kiest voor forse investeringen in wind op zee, zon op daken, energieopslag en verzwaring van het elektriciteitsnet om de energietransitie mogelijk te maken en leveringszekerheid te waarborgen.
“We investeren uitgebreid in windmolens op zee en op land, in zonnepanelen op daken, bedrijventerreinen en restgronden zoals bermen. Wind op zee wordt de basis van schone energie. Daarbij investeren we uitgebreid in energie-opslag om netcongestie te verminderen.”
“We geven de grootste prioriteit aan de verzwaring van het elektriciteitsnet.”
Eerlijke verdeling van kosten en opbrengsten energietransitie
D66 wil dat de energietransitie sociaal en rechtvaardig verloopt, met extra steun voor mensen met lage inkomens en een structureel Noodfonds Energie.
“We ondersteunen mensen met lage inkomens bij verduurzaming van hun woning. Denk aan subsidies, persoonlijk advies en energiecoaches. Zo daalt de energierekening en stijgt het wooncomfort.”
“Voor de vele mensen voor wie de rekening nú al onbetaalbaar is, maakt D66 het Noodfonds Energie structureel en het budget groter. Zo blijft niemand in de kou terwijl we de energietransitie versnellen.”
Klimaatadaptatie en vergroening van de leefomgeving
D66 wil Nederland weerbaar maken tegen de gevolgen van klimaatverandering door klimaatadaptief bouwen en een nationaal vergroeningsoffensief.
“D66 wil een nationaal vergroeningsoffensief. Van gevels en daken tot pleinen en straten leggen we groen aan. Zo maken we steden en dorpen hittebestendig. En zorgen we voor een gezonde en groene leefomgeving.”
“Bij de bouw van woningen, infrastructuur en industrie moet verplicht rekening worden gehouden met wateroverlast, hitte, droogt en bodemdaling. Dit klimaatadaptief bouwen wordt de norm.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) wil dat Nederland radicaal en versneld klimaatneutraal wordt, met 2030 als uitgangspunt, en pleit voor stevige wettelijke en financiële maatregelen om de klimaatcrisis te bestrijden. De partij stelt voor om 5% van het BBP wettelijk te reserveren voor klimaat- en natuurbeleid, een nationaal CO2-budget in te voeren, en de fossiele sector systematisch af te bouwen. Grote vervuilers en financiële instellingen krijgen een klimaatplicht, en subsidies en belastingen worden ingezet om duurzame keuzes aantrekkelijker te maken.
Wettelijk vastleggen van 5% BBP voor klimaat en natuur
PvdD wil dat Nederland wettelijk verplicht 5% van het BBP besteedt aan het bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis, omdat zij structurele onderinvestering en halfslachtige maatregelen als oorzaak zien van het uitblijven van echte vooruitgang. Dit moet zorgen voor een samenhangende en daadkrachtige aanpak.
“We leggen wettelijk vast dat 5% van het BBP naar het bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis gaat.”
Versneld klimaatneutraal: 2030 als uitgangspunt
De partij vindt dat Nederland veel te traag is geweest en wil het Klimaatakkoord van Parijs naleven door het klimaatdoel aan te scherpen en zo snel mogelijk klimaatneutraal te zijn, met 2030 als streefjaar. Dit is volgens PvdD noodzakelijk vanwege de urgentie en de jarenlange nalatigheid van eerdere kabinetten.
“We scherpen het klimaatdoel aan. Nederland komt eindelijk in actie om het Klimaatakkoord van Parijs na te leven en de opwarming van de Aarde te beperken tot 1,5 graden. ... Daarom moet Nederland koers zetten om zo snel mogelijk klimaatneutraal te zijn, met 2030 als uitgangspunt.”
Nationaal CO2-budget en eerlijke verdeling
PvdD wil een nationaal CO2-budget als basis van het klimaatbeleid, zodat de uitstoot eerlijk wordt verdeeld en Nederland binnen het mondiale CO2-budget blijft om de opwarming tot 1,5 graad te beperken.
“Een nationaal CO2 -budget is de basis van het klimaatbeleid. Met een eerlijke verdeling van het mondiale CO2 -budget beperken we de opwarming tot 1,5 graad.”
Systematisch afbouwen van de fossiele sector
De partij pleit voor een systematische afbouw van de fossiele sector via financiële restricties, investeringsbeperkingen en uitfaseringsschema’s. Banken en investeringsfondsen moeten hun leningen aan fossiele projecten verplicht afbouwen.
“We bouwen de fossiele sector systematisch af met financiële (krediet)restricties, investeringsbeperkingen en uitfaseringsschema’s. Nederlandse banken en investeringsfondsen worden verplicht hun leningen aan fossiele projecten af te bouwen.”
Klimaatplicht voor grote vervuilers en financiële instellingen
Grote vervuilers en financiële instellingen krijgen een wettelijke klimaatplicht: zij moeten een overtuigend klimaatplan maken om hun uitstoot in de hele keten terug te dringen.
“De grote vervuilers en financiële instellingen krijgen een klimaatplicht. Dit betekent dat zij een overtuigend klimaatplan maken om hun uitstoot in de hele keten terug te dringen.”
Klimaatbelasting op grote vermogens en rechtvaardige transitie
PvdD wil een klimaatbelasting op de grootste vermogens invoeren en het voor mensen met een laag inkomen makkelijker maken om duurzame keuzes te maken, om zo een rechtvaardige transitie te waarborgen.
“We voeren een klimaatbelasting in voor de grootste vermogens, op basis van de Groene Belastinggids. We maken het mensen met een laag inkomen makkelijker om duurzame keuzes te maken. Hiermee zetten we in op een rechtvaardige transitie naar een gezonde samenleving.”
Geen uitzonderingen meer voor sectoren als luchtvaart
Sectoren die nu zijn uitgezonderd van klimaatdoelen, zoals de luchtvaart, verliezen deze uitzonderingspositie. Dit moet zorgen voor een eerlijker en effectiever klimaatbeleid.
“De sectoren die nu zijn uitgezonderd van de klimaatdoelen, zoals de luchtvaart, verliezen deze uitzonderingspositie.”
Klimaatsubsidies alleen voor echt duurzame bedrijven
Bedrijven krijgen alleen klimaatsubsidies als hun productie de natuur of de gezondheid van burgers niet aantast, en moeten daarvoor een onderbouwd en toetsbaar klimaatplan ontwikkelen.
“Bedrijven krijgen geen subsidies als zij met hun productie de natuur of de gezondheid van burgers aantasten.”
Gedrag van consumenten centraal in klimaatbeleid
PvdD wil dat duurzame keuzes voor consumenten makkelijker, aantrekkelijker en goedkoper worden gemaakt, zodat gedragsverandering een kernonderdeel wordt van het klimaatbeleid.
“Gedrag van consumenten wordt een kernonderdeel van het klimaatbeleid. Duurzame keuzes worden makkelijker, aantrekkelijker en goedkoper. In de winkel, bij het vervoer en bij beslissingen thuis.”
GroenLinks-PvdA stelt dat de VVD het klimaatbeleid jarenlang heeft vertraagd en de aanpak van de klimaatcrisis "on hold" heeft gezet, waardoor Nederland tot stilstand is gekomen. Volgens GroenLinks-PvdA heeft de VVD marktwerking en winsten boven het algemeen belang geplaatst, met uitbuiting van mens en planeet als gevolg. GroenLinks-PvdA positioneert zichzelf als tegenhanger door te pleiten voor een rechtvaardig, ambitieus en sociaal klimaatbeleid waarin grote vervuilers betalen en de transitie versneld wordt ingezet.
VVD heeft klimaatbeleid vertraagd en stilgelegd
GroenLinks-PvdA verwijt de VVD dat zij de aanpak van de klimaatcrisis heeft vertraagd of zelfs stopgezet, wat heeft geleid tot stilstand in Nederland. Dit standpunt wordt gebruikt om hun eigen ambitieuzere koers te contrasteren met het beleid van de VVD.
“De stikstofcrisis werd niet opgelost. De aanpak van de klimaatcrisis werd 'on hold' gezet. De coalitiepartijen braken belofte na belofte. Het gevolg is dat Nederland compleet tot stilstand is gekomen.”
VVD kiest voor marktwerking boven algemeen belang
GroenLinks-PvdA stelt dat de VVD te lang marktwerking en winsten boven het algemeen belang heeft geplaatst, wat volgens hen heeft geleid tot uitbuiting van mens en planeet en een oneerlijke verdeling van de kosten van de klimaatcrisis.
“Dat komt doordat we te lang marktwerking en winsten hebben geplaatst boven het algemeen belang, met uitbuiting van mens en planeet als gevolg.”
VVD legt rekening bij gewone mensen, niet bij vervuilers
GroenLinks-PvdA bekritiseert dat onder VVD-beleid de kosten van de klimaatcrisis bij gewone mensen terechtkomen, terwijl grote vervuilers buiten schot blijven. Zij pleiten voor het omdraaien van deze verdeling.
“terwijl grote vervuilers zorgen voor de meeste problemen, komt de rekening bij gewone mensen te liggen.”
Het SP-verkiezingsprogramma bevat geen directe uitspraken over wat de VVD met het klimaat wil. Wel wordt de VVD herhaaldelijk bekritiseerd als partij die volgens de SP onvoldoende sociale keuzes maakt en klimaatbeleid ondergeschikt maakt aan economische belangen. Concrete standpunten van de SP over klimaatbeleid zijn dus niet direct relevant voor de vraag "Wat wil de vvd met het klimaat?", behalve waar de SP expliciet de VVD noemt in een kritische context.
Kritiek op VVD: Klimaatbeleid ondergeschikt aan economische belangen
De SP positioneert de VVD als een partij die vooral kiest voor het recht van de sterksten en afbraakpolitiek, waarbij klimaatbeleid niet sociaal of rechtvaardig genoeg is. Dit wordt gebruikt om het eigen, meer sociale klimaatbeleid te contrasteren met dat van de VVD.
“De keuzes voor de komende verkiezingen zijn simpel. Wordt het weer ieder voorzich en het recht van de sterksten met VVD en PVV? Wordt het weer de afbraakpolitiek van de VVD met spijt van de PvdA zoals in Rutte II? Wordt het weer asociaal? Óf maken we Nederland sociaal?”
“Als het gaat om problemen van gewone mensen oplossen, dan hebben de rechtse ruziemakers PVV, VVD, NSC en BBB de afgelopen jaren niets voor elkaar gekregen.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma