Verkiezingsprogramma's 2025 overwat wil de sgp met het klimaat
BBB wil af van wat zij zien als doorgeschoten, ideologisch klimaatbeleid en kiest voor een nuchtere, haalbare en betaalbare aanpak gericht op realisme en effectiviteit. De partij wil geen extra nationale klimaatmaatregelen bovenop Europees beleid, pleit voor behoud van fossiele energie tot er betrouwbare alternatieven zijn, en zet in op kernenergie en innovatie. BBB wil dat klimaatbeleid geen onevenredige lasten legt bij burgers en bedrijven, en benadrukt aanpassing aan klimaatverandering boven symbolische CO₂-reductiemaatregelen.
Geen nationale koppen op Europees klimaatbeleid
BBB verzet zich tegen extra nationale klimaatmaatregelen die verder gaan dan Europese verplichtingen, omdat dit volgens hen de economie schaadt zonder aantoonbaar klimaateffect. Ze willen dat Nederland zich beperkt tot wat Europees wordt gevraagd en geen strengere regels oplegt.
“Geen nationale koppen op Europees beleid.”
“BBB is kritisch op de opstelling van Nederland als 'klimaatkoploper' binnen Europa. Wij willen geen nationale kop bovenop Europese regelgeving, zoals aanvullende CO₂ heffingen of overhaaste sluiting van kolencentrales.”
“Stoppen met extra CO₂-heffing voor industrie. De Nederlandse industrie staat onder grote druk door oplopende kosten, internationale concurrentie en een onzeker investeringsklimaat. BBB wil de extra nationale CO₂ heffing voor de industrie daarom terugdraaien.”
Klimaatbeleid moet haalbaar, betaalbaar en effectief zijn
BBB vindt dat klimaatbeleid niet ideologisch of symbolisch moet zijn, maar gebaseerd op kosten-batenanalyses, uitvoerbaarheid en draagvlak. Ze willen geen onrealistische doelen en benadrukken dat de rekening niet steeds bij burgers en het mkb mag komen.
“Klimaatbeleid moet haalbaar, uitvoerbaar en betaalbaar zijn. We herzien afspraken als ze leiden tot onrealistische ambities of onbetaalbare oplossingen.”
“Klimaatbeleid moet geen religie worden, maar een nuchtere beleidsopgave waarin haalbaarheid, draagvlak en de balans met andere publieke doelen voorop staan.”
“Eerlijke kostenverdeling waarborgen: de rekening mag niet steeds bij burgers en het mkb terecht komen.”
Fossiele energie pas uitfaseren bij betrouwbare alternatieven
BBB wil niet stoppen met fossiele energie zolang er geen betrouwbare en betaalbare alternatieven zijn. Ze zijn tegen het wettelijk vastleggen van een CO₂-vrije elektriciteitsvoorziening in 2035 en willen kolencentrales openhouden zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien.
“Geen onrealistische uitfasering fossiel. We stoppen pas met fossiele energie als er echt betrouwbare en betaalbare alternatieven zijn.”
“Kolencentrales openhouden. De sluiting van kolencentrales per 2030 wordt ingetrokken zolang elders in Europa minder efficiënte centrales draaien.”
“Geen juridisch vastgelegde CO₂-vrije elektriciteit in 2035. De doelstelling om in 2035 uitsluitend CO₂ vrije elektriciteit op te wekken wordt niet wettelijk vastgelegd.”
Versnellen bouw kerncentrales en inzetten op bewezen technologie
BBB ziet kernenergie als essentieel voor een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem en wil de bouw van zowel grote als kleine kerncentrales versnellen. Ze willen een Deltaplan voor energietransitie op basis van bewezen technologieën.
“We versnellen de bouw van kerncentrales; zowel grote kerncentrales als kleine modulair gebouwde kerncentrales (Small Modular Reactors: SMR’s).”
“Er komt een Deltaplan voor energietransitie gebaseerd op bewezen technologieën, met expliciete afweging van invloed op industriebeleid, armoede, verdienvermogen en strategische autonomie.”
Stoppen met subsidies en pauze voor windenergie
BBB wil de SDE++-subsidies voor duurzame energie vanaf 2026 beëindigen en een pauze inlassen voor de uitbreiding van windenergie op land en zee, met strengere normen voor windturbines.
“Stoppen met de SDE++-subsidies vanaf 2026. De subsidieregeling SDE++ kost miljarden per jaar en leidt tot dure megaprojecten op zee, op land en in landbouwgebied.”
“Pauzeknop voor windenergie. Er komt een pas op de plaats bij uitbreiding van wind op land en op zee. Alleen op 1 november 2025 volledig vergunde projecten worden gerealiseerd.”
Inzetten op klimaatadaptatie en lokale oplossingen
BBB erkent dat klimaatverandering deels natuurlijk is en wil zich richten op aanpassing aan de gevolgen, zoals waterbeheer en vergroening van steden, in plaats van alleen op CO₂-reductie.
FVD wil volledig stoppen met het huidige klimaatbeleid, inclusief het intrekken van de Klimaatwet, het opzeggen van het Parijsakkoord en het loslaten van alle CO2-reductiedoelen. In plaats daarvan kiest FVD voor adaptatie aan klimaatverandering via dijkenbouw en kustbescherming, en zet het in op goedkope, betrouwbare energie uit fossiele brandstoffen en kernenergie. De partij verwerpt de klimaatcrisis als uitgangspunt voor beleid en wil alle klimaatmaatregelen en -subsidies schrappen.
Volledig stoppen met klimaatbeleid en CO2-doelen
FVD verwerpt het idee van een klimaatcrisis en ziet geen noodzaak voor CO2-reductie of energietransitie. De partij wil alle klimaatmaatregelen, -wetten en internationale verdragen beëindigen, zodat Nederland weer vrij fossiele brandstoffen kan gebruiken en geen geld meer uitgeeft aan klimaatplannen.
“We stoppen volledig met de energietransitie, zodat ons land niet langer wordt opgezadeld met onbetaalbaar en zinloos klimaatbeleid.”
“We trekken de Klimaatwet in en zeggen het Parijsakkoord op.”
“We laten CO2-reductie los als uitgangspunt, zodat beleid weer wordt gericht op betaalbaarheid en betrouwbaarheid van energie.”
“We schrappen alle klimaatregels, zodat energie weer betaalbaar en betrouwbaar wordt.”
Inzetten op adaptatie in plaats van mitigatie
In plaats van CO2-reductie kiest FVD voor aanpassing aan eventuele klimaatverandering, met nadruk op dijkenbouw, kustbescherming en innovatieve landbouw. Nederland moet zich volgens FVD richten op waar het historisch goed in is: bescherming tegen water en weersextremen.
“In plaats daarvan richten wij ons op adaptatie – zoals dijkenbouw, kustbescherming en innovatieve landbouw – waar Nederland juist historisch sterk in is.”
“We investeren in dijken, kustbescherming, rivierbeheer, irrigatie en gewasontwikkeling, zodat Nederland beter beschermd is tegen weersextremen.”
Stoppen met subsidies en verplichtingen voor duurzame energie
FVD wil alle subsidies voor windmolens, zonnepanelen en andere duurzame energiebronnen beëindigen, bestaande windparken ontmantelen en geen nieuwe zonneparken toestaan. Ook worden verplichtingen rond CO2-rapportage en warmtepompen afgeschaft.
“De miljarden aan subsidies voor windmolens, zonnepanelen en elektrische installaties hebben ons energienet instabiel gemaakt en afhankelijk van weersomstandigheden.”
“We plaatsen geen nieuwe windmolens op zee en ontmantelen bestaande windparken, zodat de natuur en de visserij niet verder worden geschaad.”
“We verbieden de aanleg van zonneparken op grond of water, zodat ruimte behouden blijft voor landbouw en natuur.”
“We schaffen de verplichting af om CO2-uitstoot van werknemers bij te houden, zodat ondernemers verlost worden van zinloze bureaucratie.”
Fossiele brandstoffen en kernenergie als basis
FVD wil de gaswinning in Groningen hervatten, kolen- en gascentrales heropenen, en fors investeren in kernenergie (waaronder thorium). De partij ziet fossiele brandstoffen als essentieel voor betaalbare en betrouwbare energievoorziening.
“We heropenen onze hypermoderne, schone kolencentrales die door vorige kabinetten zijn gesloten, zodat er onmiddellijk goedkope en stabiele stroom beschikbaar komt.”
“We bouwen snel tien nieuwe kerncentrales en investeren in thoriumonderzoek, zodat Nederland volledig energieautonoom wordt en ook in de toekomst kan beschikken over betrouwbare en toekomstgerichte energievoorziening.”
“We starten de gaswinning in Groningen opnieuw op met ruimhartige compensatie voor omwonenden, zodat we weer goedkoop, hoogwaardig en ruim voorradig aardgas hebben voor huishoudens en bedrijven.”
Ontmanteling Europese Green Deal en internationale klimaatverdragen
FVD wil dat Nederland zich onttrekt aan de Europese Green Deal en het CO2-handelssysteem (ETS), en internationale verdragen niet langer leidend laat zijn voor nationaal beleid.
“We werken in Europees verband aan het afschaffen van de Green Deal; en tot die tijd negeert Nederland de daarin vervatte regels en beperkingen - inclusief het CO2-handelssysteem (ETS).”
“We zeggen het Klimaatakkoord van Parijs op en trekken de klimaatwet in, zodat we weer ongeremd fossiele brandstoffen kunnen gebruiken en geen windturbines en zonneakkers hoeven aanleggen.”
JA21 kiest voor een nuchtere, pragmatische koers in het klimaatbeleid, waarbij betaalbaarheid en betrouwbaarheid van energie centraal staan. De partij verwerpt ambitieuze nationale klimaatdoelen en symboolpolitiek, zet zwaar in op kernenergie en behoud van fossiele brandstoffen zolang alternatieven ontbreken, en richt zich vooral op klimaatadaptatie in plaats van mitigatie. JA21 wil geen extra nationale klimaatregels bovenop Europese afspraken en ondersteunt verduurzaming alleen als het economisch rendeert.
Kernenergie als fundament van het energiesysteem
JA21 ziet kernenergie als de belangrijkste oplossing voor een betrouwbaar, betaalbaar en duurzaam energiesysteem. De partij wil grootschalig investeren in nieuwe kerncentrales en innovatieve technologieën, en kernenergie structureel de plaats geven die het volgens hen verdient.
“Ten minste 20 Gigawatt aan nieuwe kerncentrales realiseren in de komende 25 jaar.”
“Zo snel mogelijk beginnen met de gefaseerde bouw van vier kerncentrales.”
“Meerdere SMR’s (kleine kerncentrales) laten produceren in Nederland vóór 2035.”
“Kernenergie is voor JA21 de toekomst: het is duurzaam, biedt zekerheid, creëert banen en zorgt voor innovatie. Het is daarmee een onmisbare pijler in een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem.”
“Wij kiezen daarom voor kernenergie, strategisch omgaan met fossiele brandstoffen en betaalbaarheid.”
Behoud fossiele brandstoffen zolang alternatieven ontbreken
JA21 wil de bestaande fossiele infrastructuur behouden en geen kolen- of gascentrales sluiten zolang kernenergie en andere alternatieven niet volledig kunnen voorzien in de energiebehoefte. De partij verzet zich tegen het versneld afschrijven van fossiele brandstoffen.
Geen extra nationale klimaatregels of belastingen
JA21 wil geen nationale klimaatheffingen of strengere regels dan Europees vereist. De partij vindt dat Nederland zich moet beperken tot Europese afspraken en geen extra lasten moet opleggen aan burgers en bedrijven.
“Bovenop Europese regels introduceren we geen nationale klimaatheffingen of andere klimaatregelgeving.”
“We introduceren geen nationale CO2-heffingen bovenop Europese regels en we schaffen bestaande nationale CO2-heffingen af.”
“Geen belastingen als pressiemiddel om Nederlanders een andere, ‘duurzamere’ levensstijl op te dringen.”
Focus op klimaatadaptatie in plaats van mitigatie
In plaats van het sturen van het wereldwijde klimaat, wil JA21 zich richten op het aanpassen van Nederland aan de gevolgen van klimaatverandering, zoals investeren in waterbeheer, dijken en infrastructuur.
“In plaats van eenzijdig te proberen het wereldwijde klimaat te sturen, zetten wij in op klimaatadaptatie: het versterken van onze samenleving, infrastructuur en economie tegen de gevolgen van klimaatverandering.”
“Kiezen voor aanpassing aan het klimaat door investeringen in dijken, watermanagement en klimaatbestendig bouwen.”
Duurzaamheid alleen als het economisch rendeert
JA21 ondersteunt verduurzaming en circulaire economie alleen als het aantoonbaar economisch voordeel oplevert, en wil geen subsidies of maatregelen die niet renderen.
NSC wil het klimaatbeleid uitvoeren binnen Europese kaders, met nadruk op betaalbaarheid, uitvoerbaarheid en energiezekerheid. Ze zetten in op een mix van kernenergie, zon, wind op zee en energiebesparing, beperken nationale koppen op Europese doelen, en willen fossiele subsidies Europees afbouwen. De partij is kritisch op grootschalige wind- en zonneparken op land en wil de lasten voor huishoudens beperken.
Europese aanpak centraal, nationale koppen beperken
NSC wil het klimaatbeleid vooral Europees aanpakken en nationale extra’s (“koppen”) op reductiedoelen, tempo en subsidies beperken. Ze willen voorkomen dat streng nationaal beleid leidt tot verplaatsing van CO2-uitstoot naar het buitenland.
“We beperken de nationale ‘koppen’ op de Europese aanpak als het gaat om reductiedoelen, tempo, subsidies en belastingen. We willen ervoor waken dat het effect van een maatregel is dat de CO2 emissies zich naar een ander land verplaatsen.”
“De nationale ‘fossiele subsidies’ die grote bedrijven ontvangen in de vorm van vrijstellingen en degressieve tarieven in de energiebelasting willen we in Europees verband afbouwen.”
Mix van kernenergie, zon, wind op zee en energiebesparing
NSC ziet kernenergie als onmisbaar en zet daarnaast in op zon (op daken), wind op zee, geothermie, groen gas en energiebesparing. Grootschalige wind- en zonneparken op land wijzen ze af.
“Kernenergie is onmisbaar als schone en betrouwbare bron in de energiemix van de toekomst.”
“We zijn tegen de aanleg van zonnevelden op goede landbouwgronden en in natuurgebieden en tegen grote windparken op land. Zonnepanelen kunnen het best op daken en langs wegen en spoorlijnen worden opgesteld.”
“We zetten in op wind op zee, indien nodig met de inzet van een contract in voor-en tegenspoed (contracts for difference) om onrendabiliteit tijdelijk te compenseren.”
“De beste manier om de uitstoot te verminderen en energiekosten te laten dalen ligt voor de hand: minder energie verbruiken. Er moet een nationaal programma energiebesparing komen.”
Betaalbaarheid en bescherming huishoudens
NSC wil dat de energietransitie betaalbaar blijft, vooral voor huishoudens. Ze pleiten voor een sociaal tarief, subsidies voor isolatie, en het ontzien van huishoudens bij netwerkkosten.
“We voeren een sociaal tarief in op de energiebelasting, waardoor het verwarmen van uw huis goedkoper wordt.”
“Huishoudens moeten daarbij zoveel mogelijk worden ontzien, zodat de energierekening betaalbaar blijft. Daarom verlagen we de kosten voor huishoudens.”
“De energietransitie moet voor huishoudens en bedrijven uitvoerbaar en betaalbaar zijn.”
Afbouwen fossiele subsidies en CO2-beprijzing via ETS
NSC wil belastingkortingen op fossiele brandstoffen deels afbouwen en de industrie, luchtvaart en scheepvaart volledig onder het Europese emissiehandelssysteem (ETS) brengen.
“Hiermee worden ook de belastingkortingen op fossiele brandstoffen deels afgebouwd.”
“We willen verdragen heronderhandelen die nu maken dat de vervuilende uitstoot door de luchtvaart en scheepvaart deels is uitgezonderd van belastingen. En we zien erop toe dat deze sectoren de komende jaren volledig onder ETS vallen.”
“Voor de transitie van de industrie, de energiesector, de maritieme sector en de luchtvaart is het Europese emissiehandelssysteem (ETS) het beste systeem, waardoor de uitstoot van CO2 een oplopende prijs krijgt.”
Tegen biomassa voor energie, wel biobased materialen
NSC is tegen het verbranden van biomassa voor energieopwekking, maar stimuleert het gebruik van biobased grondstoffen in de bouw en chemie.
De PVV verwerpt vrijwel elk klimaatbeleid en ziet klimaatmaatregelen als onzinnig, onhaalbaar en schadelijk voor de economie en betaalbaarheid. De partij wil stoppen met klimaatdoelen, subsidies en verplichtingen, en kiest voor betaalbare energie, behoud van fossiele brandstoffen en inzet op kernenergie. De kern van hun visie is: geen klimaatmitigatie, maar alleen praktische aanpassingen aan het weer, en volledige afschaffing van nationale en internationale klimaatwetgeving.
Stoppen met klimaatbeleid en -doelen
De PVV beschouwt het Nederlandse klimaatbeleid als zinloos en te duur, en wil alle nationale en internationale klimaatdoelen en -wetten intrekken. Ze vinden het effect van Nederlands beleid op het wereldklimaat verwaarloosbaar en willen geen geld meer uitgeven aan klimaatmaatregelen.
Afschaffen van klimaatsubsidies en -heffingen
De partij wil alle financiële prikkels voor klimaatmaatregelen schrappen, zoals subsidies en belastingen op CO2, en vindt deze een verspilling van belastinggeld.
Geen nieuwe windturbines, zonneparken of verplichte verduurzaming
PVV wil stoppen met de bouw van windturbines en zonneparken, geen verplichte warmtepompen of gasloze woningen, en bestaande fossiele energiecentrales openhouden. Ze zien wind- en zonne-energie als onbetrouwbaar en schadelijk voor burgers.
Inzet op kernenergie en fossiele brandstoffen
De partij kiest voor uitbreiding van kernenergie en meer gas- en oliewinning, omdat zij deze bronnen als stabiel en betaalbaar zien.
Alleen klimaatadaptatie, geen mitigatie
PVV wil zich beperken tot praktische aanpassingen aan het klimaat (zoals waterveiligheid), en niet inzetten op het verminderen van CO2-uitstoot.
“Geen klimaatmitigatie, maar klimaatadaptatie: actualisering van het programma Ruimte voor de Rivier en het Hoogwaterbeschermingsprogramma”
Stoppen met overheidsbetutteling en klimaatcampagnes
De partij verzet zich tegen overheidsvoorlichting en gedragsbeïnvloeding rond klimaat, en noemt dit betutteling.
“Geen klimaatcampagnes van de overheid, zoals Zet ook de knop om”
“Ook stoppen we met alle betutteling van de overheid, zoals de klimaatcampagne Zet ook de knop om: 'gebruik een herbruikbaar tasje, gebruik wasbare luiers, eet vaker vega(n), maak je eigen compost, douche korter' – de lijst met belachelijke tips is eindeloos.”
De PvdD wil dat Nederland het klimaatbeleid radicaal aanscherpt, met als doel zo snel mogelijk klimaatneutraal te zijn en de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 1,5 graad. Ze pleiten voor een wettelijke verplichting om 5% van het BBP te besteden aan het bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis, het invoeren van een nationaal CO2-budget, het afbouwen van de fossiele sector, en het stoppen van schijnoplossingen zoals kernenergie en CCS. De partij kiest voor een rechtvaardige, ecocentrische aanpak waarin natuurherstel, energiebesparing en een circulaire economie centraal staan.
Wettelijk vastleggen van 5% BBP voor klimaat en natuur
De PvdD wil dat Nederland wettelijk verplicht 5% van het BBP investeert in het bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis. Dit is bedoeld om eindelijk serieus werk te maken van het Klimaatakkoord van Parijs en de urgentie van de klimaatcrisis te adresseren.
“We leggen wettelijk vast dat 5% van het BBP naar het bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis gaat.”
Klimaatdoel aanscherpen: klimaatneutraal in 2030
De partij wil het klimaatdoel aanscherpen en Nederland zo snel mogelijk, met 2030 als uitgangspunt, klimaatneutraal maken. Dit is nodig omdat eerdere kabinetten te weinig hebben gedaan en het 1,5 graad-doel steeds moeilijker haalbaar wordt.
“We scherpen het klimaatdoel aan. Nederland komt eindelijk in actie om het Klimaatakkoord van Parijs na te leven en de opwarming van de Aarde te beperken tot 1,5 graden... Daarom moet Nederland koers zetten om zo snel mogelijk klimaatneutraal te zijn, met 2030 als uitgangspunt.”
Nationaal CO2-budget als basis van beleid
De PvdD wil een nationaal CO2-budget invoeren, gebaseerd op een eerlijke verdeling van het mondiale CO2-budget, om de opwarming tot 1,5 graad te beperken. Dit moet de basis vormen van het Nederlandse klimaatbeleid.
“Een nationaal CO2-budget is de basis van het klimaatbeleid. Met een eerlijke verdeling van het mondiale CO2-budget beperken we de opwarming tot 1,5 graad.”
Fossiele sector systematisch afbouwen
De partij pleit voor een systematische afbouw van de fossiele sector via financiële restricties, investeringsbeperkingen en uitfaseringsschema’s. Banken en investeringsfondsen worden verplicht hun leningen aan fossiele projecten af te bouwen.
“We bouwen de fossiele sector systematisch af met financiële (krediet)restricties, investeringsbeperkingen en uitfaseringsschema’s. Nederlandse banken en investeringsfondsen worden verplicht hun leningen aan fossiele projecten af te bouwen.”
Stoppen met schijnoplossingen: geen kernenergie, geen CCS, geen biomassa
De PvdD verwerpt technologische schijnoplossingen zoals kernenergie, CCS (carbon capture and storage), en biomassa. Ze vinden dat deze oplossingen de echte transitie vertragen en de natuur schaden.
“Nederland bouwt geen nieuwe kerncentrales en bestaande centrales worden zo snel mogelijk gesloten. Kerncentrales komen te laat – de bouw...”
“Het afvangen en opslaan van broeikasgassen (carbon capture and storage, CCS) stimuleert bedrijven door te gaan met vervuiling. We stoppen met het subsidiëren van CCS.”
“Biomassaverbranding voor energie krijgt geen subsidie meer. Het is door Europa ten onrechte gedefinieerd als hernieuwbare energie. Het verhoogt de CO2-concentratie in de atmosfeer en de winning van hout leidt tot verlies van kostbare natuur.”
Klimaatplicht voor grote vervuilers en financiële instellingen
De partij wil dat grote vervuilers en financiële instellingen verplicht worden om een overtuigend klimaatplan te maken en hun uitstoot in de hele keten terug te dringen.
“De grote vervuilers en financiële instellingen krijgen een klimaatplicht. Dit betekent dat zij een overtuigend klimaatplan maken om hun uitstoot in de hele keten terug te dringen.”
Klimaatbelasting op grote vermogens en rechtvaardige transitie
De PvdD wil een klimaatbelasting invoeren voor de grootste vermogens en het mensen met een laag inkomen makkelijker maken om duurzame keuzes te maken, om zo een rechtvaardige transitie te waarborgen.
“We voeren een klimaatbelasting in voor de grootste vermogens, op basis van de Groene Belastinggids. We maken het mensen met een laag inkomen makkelijker om duurzame keuzes te maken. Hiermee zetten we in op een rechtvaardige transitie naar een gezonde samenleving.”
Energiegebruik halveren en huishoudens voorrang
De partij wil dat Nederland in 2030 50% minder energie gebruikt ten opzichte van 1990, met een Nationaal Plan Energiebesparing. Huishoudens krijgen voorrang boven datacenters en andere grootverbruikers.
“In 2030 gebruikt Nederland 50% minder energie ten opzichte van 1990. Er komt een Nationaal Plan Energiebesparing.”
“Huishoudens krijgen voorrang. Plannen voor megadatacenters worden niet goedgekeurd, want ze gaan ten koste van stroom voor huishoudens en publieke voorzieningen zoals scholen.”
Circulaire economie en beperking van grondstofgebruik
De PvdD wil een circulaire economie waarin grondstofgebruik drastisch wordt teruggebracht en producten zo worden ontworpen dat ze gerecycled kunnen worden. Dit is essentieel om klimaatverandering structureel aan te pakken.
“Bedrijven gaan draaien op circulaire, lokaal gesloten ketens. Grondstofgebruik wordt drastisch teruggebracht. Producten worden zo ontworpen dat ze gerecycled kunnen worden en productie vindt zoveel mogelijk regionaal plaats.”
BIJ1 wil een radicaal en rechtvaardig klimaatbeleid waarin de grootste vervuilers, niet gewone burgers, de kosten dragen. Ze pleiten voor het per direct uitroepen van de klimaatcrisis, het beëindigen van fossiele subsidies, het nationaliseren van energie en industrie, en het wettelijk vastleggen van een netto-nul uitstoot in 2030. Hun visie is gericht op klimaatrechtvaardigheid, internationale verantwoordelijkheid en het doorbreken van de macht van grote vervuilers.
Klimaatcrisis uitroepen en bindende netto-nul doelstelling 2030
BIJ1 wil dat de overheid de klimaatcrisis per direct uitroept en wettelijk bindende doelen stelt om in 2030 netto-nul uitstoot te bereiken, inclusief alle emissies (scope 1, 2 en 3). Dit beleid is bedoeld om de urgentie te onderstrepen en de verantwoordelijkheid bij de grootste vervuilers te leggen, niet bij burgers.
“De Nederlandse overheid roept per direct de klimaatcrisis uit. Zij is daarbij eerlijk en transparant over de gevolgen van de klimaatcrisis, en hoe beleid hier (positief en negatief) invloed op heeft.”
“De Nederlandse uitstoot van broeikasgassen staat in 2030 op netto 0 (in scope 1, 2 én 3 emissies). Deze doelen worden wettelijk vastgelegd en zijn bindend.”
Stoppen met fossiele subsidies en fossiele infrastructuur
BIJ1 wil alle subsidies en financiële steun aan fossiele brandstoffen en industrie zo snel mogelijk beëindigen, geen nieuwe vergunningen voor olie- en gasvelden, en bestaande productie afbouwen. Ze willen ook import van gas (vooral LNG) stoppen en fossiele infrastructuur sluiten.
“Subsidies op (de productie van) fossiele brandstoffen en financiële steun aan de fossiele industrie worden zo snel mogelijk beëindigd. Subsidies voor biomassacentrales worden per direct stopgezet. Er komen geen nieuwe vergunningen voor olie- en gasvelden, op land en op zee. De huidige olie- en gasproductie moet worden afgebouwd, waarbij rechtvaardige oplossingen voor de werknemers voorop staan.”
“We stoppen de import van gas, en vloeibaar gas (LNG) in het bijzonder, uit autocratische regimes zoals Rusland, de Verenigde Staten en ‘Israël’.”
“De tijdelijke LNG-import terminal in Eemshaven wordt opgeheven, er komen geen nieuwe (tijdelijke) import terminals bij en de Gate terminal in Rotterdam wordt gesloten.”
Energie en industrie in publieke handen, onteigening van vervuilers
BIJ1 wil de energievoorziening en vervuilende industrieën nationaliseren, waarbij kapitaal en infrastructuur van gesloten fossiele bedrijven worden ingezet voor publieke doelen. Dit moet de macht van 'groene kapitalisten' breken en de energietransitie democratiseren.
“De energietransitie wordt een publieke taak, geen winstmachine. De overheid investeert massaal in klimaatneutrale, -positieve en circulaire infrastructuur, woningverduurzaming en publieke energieproductie — onder collectief eigendom en democratische controle.”
“Vervuilende en fossiele bedrijven die sluiten worden onteigend. Hun kapitaal, machines en infrastructuur worden ingezet voor publieke doelen.”
Klimaatrechtvaardigheid: kosten bij grote vervuilers, niet burgers
BIJ1 stelt dat de kosten van klimaatbeleid niet langer bij gewone burgers mogen liggen, maar bij de grootste vervuilers. Ze benadrukken dat klimaatrechtvaardigheid centraal moet staan en dat westerse landen hun verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun aandeel in de crisis.
“De kosten van klimaatbeleid worden niet langer gedragen door gewone burgers maar door grote vervuilers. Klimaatbeleid gaat niet langer ten koste van bestaanszekerheid.”
“Alle benodigde klimaatmaatregelen worden voortaan getoetst op klimaatrechtvaardigheid. Dat betekent dat de kosten van klimaatbeleid worden gedragen door de grootste vervuilers.”
Internationale verantwoordelijkheid en klimaatracisme bestrijden
BIJ1 wil dat Nederland internationaal het voortouw neemt in het erkennen van haar aandeel in de klimaatcrisis en het bestrijden van klimaatracisme, waarbij de gevolgen van de crisis vooral mensen in een zwakkere sociaaleconomische positie en het mondiale zuiden raken.
BVNL wil radicaal breken met het huidige klimaatbeleid: de partij verwerpt internationale klimaatafspraken, wil stoppen met subsidies en verplichtingen, en kiest voor kernenergie en gas als hoofdbronnen. Klimaatmaatregelen mogen volgens BVNL geen economische schade veroorzaken en moeten technisch en financieel rendabel zijn. Windmolens op land en zee, CCS en verplichte verduurzaming worden afgewezen; innovatie en individuele keuzevrijheid staan centraal.
Stoppen met internationale klimaatafspraken en klimaatfondsen
BVNL wil dat Nederland uit de Europese Green Deal en het Klimaatakkoord stapt en alle klimaatfondsen ontmantelt. De partij ziet deze internationale afspraken als ideologisch en schadelijk voor economie en voedselzekerheid.
“De Europese Green Deal en het Klimaatakkoord zeggen we op, waaronder begrepen het CO2 handelssysteem ETS.”
“Het klimaatfonds van € 35 miljard wordt ontmanteld.”
“Nederland doet niet meer mee aan de Green Deal. De Green Deal is een gevaarlijke ideologie die slechts leidt tot voedseltekorten, armoede, afhankelijkheid en werkeloosheid.”
Kernenergie en gas als hoofdbronnen, geen windmolens
BVNL kiest voor kernenergie en gaswinning als basis voor de energievoorziening en wijst windmolens op land en zee af. De partij wil ook het Groningse gasveld openhouden en nieuwe gasvelden ontwikkelen.
“Dit kan door kerncentrales te bouwen en het gasveld in Groningen veilig en verantwoord open te houden en nieuwe gasvelden op Nederlands grondgebied te ontwikkelen.”
“Geen nieuwe windmolens op land of op zee.”
“We gaan door met ontwikkeling van en productie uit gasvelden in de Noordzee.”
Stoppen met subsidies en verplichtingen voor verduurzaming
BVNL wil geen subsidies meer voor verduurzaming, verbiedt CCS, en maakt verduurzamingsmaatregelen optioneel in plaats van verplicht. Alleen technisch en financieel rendabele maatregelen zijn acceptabel.
“Subsidies worden zoveel mogelijk gestopt.”
“CCS (Carbon Capture and Storage) wordt verboden. Deze techniek levert niets op en kost heel erg veel geld.”
“Hybride systemen worden niet verplicht in 2026 en gasgestookte CV-ketels blijven toegestaan. Warmtepompen worden niet verplicht.”
Klimaatbeleid vervangen door adaptatie en innovatie
BVNL wil stoppen met wat zij "zinloos klimaatbeleid" noemt en alleen inzetten op adaptatie waar nodig. Innovatie en technisch verstandige oplossingen krijgen de voorkeur boven dwingende regelgeving.
De ChristenUnie wil ambitieus klimaatbeleid voeren vanuit een morele opdracht tot rentmeesterschap over de schepping. Ze steunen internationale en Europese klimaatdoelen, willen sneller CO2 reduceren dan wettelijk vereist, en zetten in op een energiemix met wind, zon en kernenergie. De partij kiest voor concrete maatregelen zoals het uitfaseren van fossiele energie, het stimuleren van isolatie en verduurzaming van industrie, en het beprijzen van vervuiling.
Ambitieuzer klimaatdoel dan wettelijk vereist
De ChristenUnie vindt het belangrijk om verder te gaan dan de minimale klimaatdoelen, zodat Nederland voorbereid is op tegenvallers en daadwerkelijk bijdraagt aan het beperken van klimaatverandering. Ze zien het Akkoord van Parijs en de Europese doelstellingen als basis, maar willen een hogere CO2-reductie in 2030.
“Wij zien het Akkoord van Parijs en de Europese doelstellingen die daarop zijn gebaseerd als een goede basis. Dat geldt ook voor de Nederlandse Klimaatwet waarin is vastgelegd dat we in 2030 55% CO2-reductie moeten hebben behaald ten opzichte van 1990. De ChristenUnie richt zich op een hogere reductie in 2030, zodat tegenvallers er niet direct toe leiden dat we het minimale doel niet halen.”
Energietransitie: wind, zon en kernenergie, fossiel uitfaseren
De partij wil het energiesysteem fundamenteel veranderen door gas- en kolencentrales uit te faseren, te investeren in wind- en zonne-energie, en twee nieuwe grote kerncentrales te bouwen. Gascentrales worden omgebouwd naar CO2-vrije alternatieven en biomassa wordt uitgefaseerd.
“Het fundament van onze toekomstige energievoorziening bestaat uit een mix van wind en zonne-energie. We faseren de gas- en kolencentrales uit, en vullen het energiesysteem aan met twee nieuwe grote kerncentrales.”
“Ook moeten gascentrales die nu voor flexibiliteit zorgen in het aanbod, worden omgebouwd naar CO2-vrije centrales op waterstof of een andere regelbare brandstof.”
“Er komt op den duur een einde aan het verbranden van biomassa.”
Vervuiler betaalt: Europese beprijzing en afschaffen fossiele subsidies
De ChristenUnie wil dat de werkelijke kosten van vervuiling worden doorberekend in de prijs van producten, bij voorkeur op Europees niveau. Ze willen fiscale voordelen voor fossiele brandstoffen afschaffen en duurzame productie belonen.
“We werken toe naar een evenwichtigere belasting van uitstoot en vervuiling. Daarbij houden we rekening met al bestaande Europese beprijzingsmechanismen.”
“Andere fiscale voordelen die leiden tot extra broeikasgasemissies, ook wel fossiele subsidies genoemd, schaffen we af.”
“We willen dat die kosten worden meegerekend, zodat de werkelijke prijs (‘true price’) van producten wordt betaald.”
Versneld verduurzamen van industrie en woningen
De partij wil grote uitstoters verduurzamen via Europese plannen, maatwerkafspraken en steun voor bedrijven met een verduurzamingsplan. Voor woningen wordt isolatie versneld en wijkgericht aangepakt, met verplichte sturing op energielabels.
“Om grote uitstoters te verduurzamen, steunen we het Europese plan om versneld de uitstootrechten voor broeikasgassen in het emissiehandelssysteem in 2040 naar nul af te bouwen.”
“Het Nationaal Isolatieprogramma wordt voortgezet en uitgebreid, richting een gerichte wijk-voor-wijkaanpak samen met woningcorporaties.”
Europese samenwerking als kans, niet als bedreiging
De ChristenUnie ziet aanvullende Europese regelgeving voor verduurzaming als een kans en wil deze proactief en verstandig implementeren, om regeldruk en weglek van vervuiling te voorkomen.
“We zien aanvullende Europese regelgeving voor verduurzaming en maatschappelijk verantwoord ondernemen niet als bedreiging, maar als een kans.”
“Nationale heffingen bovenop Europese maatregelen zijn niet altijd effectief, omdat vervuiling in sommige gevallen niet minder wordt, maar simpelweg verplaatst.”
De SGP erkent de verantwoordelijkheid om het klimaat te beschermen, maar verwerpt streng maakbaarheidsdenken en wettelijk vastgelegde CO2-reductiedoelen. Ze kiezen voor een pragmatische, technologische en sociaal verantwoorde verduurzaming, met nadruk op een brede energiemix, betaalbaarheid, en het voorkomen van energiearmoede. De partij wil verduurzaming stimuleren zonder onrealistische doelen, met oog voor leveringszekerheid, innovatie en behoud van economische vitaliteit.
Geen wettelijke CO2-reductiedoelen, wel verantwoordelijkheid
De SGP wil de uitstoot van broeikasgassen verminderen, maar verzet zich tegen het wettelijk vastleggen van harde reductiedoelen zoals 55% in 2030. Ze vinden de situatie te complex en willen ruimte houden voor maatwerk en technologische ontwikkelingen. De partij benadrukt dat verantwoordelijkheid nemen belangrijk is, maar dat maakbaarheidsdenken moet worden vermeden.
“De uitstoot van broeikasgassen moet en kan omlaag. De SGP wil het gebruik van milieubelastende brandstoffen in de komende drie decennia zo veel mogelijk afbouwen. Maar niet door ons wettelijk vast te pinnen op concrete doelen voor reductie van de CO2-uitstoot, zoals 55% in 2030. Daarvoor is de situatie te complex.”
“De SGP wil wegblijven bij doorgeslagen maakbaarheidsdenken, alsof de mens het klimaat regelt. We hebben onze verantwoordelijkheid te nemen, maar wel in de wetenschap dat God erboven staat.”
Brede energiemix met nadruk op kernenergie en voorspelbare bronnen
De SGP wil de energievoorziening verduurzamen door in te zetten op een brede energiemix, met meer aandacht voor voorspelbare alternatieven zoals kernenergie, geothermie en getijdenenergie. Ze zijn kritisch op zonneparken op landbouwgrond en grootschalige windparken op zee vanwege ecologische en economische gevolgen.
“We kiezen daarbij wel voor een brede en evenwichtige energiemix met het oog op betrouwbaarheid en leveringszekerheid. De SGP wil daarom meer inzet op ontwikkeling en opschaling van alternatieve energiebronnen met een meer voorspelbare productie, als aquathermie, geothermie, kernenergie, getijdenenergie en ‘superkritische’ vergassing van biomassareststromen.”
“De Noordzee wordt niet volgebouwd met windparken vanwege de gevolgen voor het ecosysteem van de Noordzee en de ruimte voor de visserij. Er komt meer inzet op kerncentrales en getijdencentrales.”
“De SGP wil geen zonneparken op goede landbouwgronden.”
Betaalbaarheid en sociale bescherming bij verduurzaming
De SGP vindt dat verduurzaming niet mag leiden tot energiearmoede of onbetaalbare lasten voor huishoudens. Ze pleiten voor een sociaal tarief, maximum energieprijs voor kwetsbare groepen, en gemeentelijke steun voor verduurzamingsmaatregelen bij armlastige huishoudens.
“De energiebelasting voor kleinverbruikers mag een prikkel zijn om zuinig aan te doen, maar mag huishoudens niet klemzetten. De SGP wil een sociaal tarief, een maximum energieprijs, voor kwetsbare huishoudens.”
“De SGP wil inzet op gemeentelijke verduurzamingsregelingen en ruimte voor inzet van de baatbelasting daarbij. De gemeente investeert bijvoorbeeld bij armlastige huishoudens, in isolatie en andere verduurzamingsmaatregelen.”
Minder consumptie en meer hergebruik stimuleren
De SGP benadrukt dat klimaatbeleid niet alleen over productie en energie gaat, maar ook over het verminderen van consumptie en het stimuleren van hergebruik. Ze willen de wegwerpmaatschappij aanpakken en de vraag naar producten en grondstoffen omlaag brengen.
“De vergeten kant van klimaat- en milieubeleid is ons consumptiegedrag. ... De SGP wil ook meer prioriteit bij de aanpak van de huidige wegwerpmaatschappij. De vraag naar producten en (schaarse) grondstoffen moet omlaag.”
“Wat schiet het milieu ermee op als Tata Steel de deuren sluit, geen kans krijgt om groen staal te produceren en we het grijze staal voor onze auto’s importeren uit China?”
Klimaatadaptatie en waterbeheer versterken
De SGP erkent de gevolgen van klimaatverandering voor waterveiligheid en zoetwatervoorziening, en wil investeren in klimaatadaptatie, waterbuffering en hoogwaterbescherming.
“De SGP zet in op het beter vasthouden van zoet water en voortvarende uitvoering van het hoogwaterbeschermingsprogramma. Hier is voldoende budget voor nodig.”
“Aan de voorkant van gebiedsontwikkeling wordt werk gemaakt van klimaatadaptatie en een collectieve energievoorziening die het stroomnet zo min mogelijk belast.”
Volt wil dat Nederland en de EU uiterlijk in 2040 volledig klimaatneutraal zijn, met harde wettelijke normen en een eerlijke verdeling van de lasten. Ze pleiten voor het stoppen van fossiele subsidies, het invoeren van een minimale CO₂-prijs, en investeren in klimaatadaptatie en sociale rechtvaardigheid. De kern van hun visie is ambitieus, bindend klimaatbeleid waarbij de vervuiler betaalt en iedereen mee kan doen aan de transitie.
Klimaatneutraliteit in 2040 wettelijk vastleggen
Volt wil dat Nederland en de EU in 2040 volledig klimaatneutraal zijn, met een harde wettelijke norm in plaats van vrijblijvende doelen. Dit moet zorgen voor echte verandering en garandeert dat de uitstoot van broeikasgassen tot nul wordt teruggebracht.
“We leggen het netto CO₂-reductiepercentage van 100% in 2040 vast in de wet. Zo maken we een einde aan streefpercentages en introduceren we een harde norm die ons klimaat nodig heeft.”
“Nederland en de Europese Unie (EU) zijn in 2040 klimaatneutraal. De gezondheid van natuur, mens en dier staan centraal.”
Stoppen met fossiele subsidies en vervuiler betaalt
Volt wil per direct stoppen met fossiele subsidies en uitzonderingen op energiebelasting uitfaseren. De vervuiler moet betalen via CO₂-heffingen, waarvan de opbrengsten worden ingezet voor verduurzaming, vooral voor mensen die het zelf niet kunnen betalen.
“We stoppen per direct met fossiele subsidies in Nederland én in de EU.”
“We dichten de gaten van CO₂-beprijzing door het belastingstelsel te hervormen, zodat voor alle Nederlandse broeikasgasuitstoot een minimale CO₂-prijs geldt.”
“We werken toe naar een stelsel waarbij een gedeelte van de inkomsten van CO₂-heffingen (o.a. belasting en ETS) beschikbaar gesteld wordt om de verduurzaming te financieren bij inwoners die dit zelf niet kunnen betalen.”
Eerlijke verdeling van klimaatlasten en klimaatrechtvaardigheid
Volt wil dat klimaatbeleid eerlijk is, met speciale aandacht voor de verdeling van kosten tussen verschillende groepen en generaties. Ze pleiten voor een klimaattoets bij nieuw beleid en het voorkomen van het doorschuiven van kosten naar de toekomst.
“Nieuw klimaatbeleid dat invloed heeft op de portemonnee moet getoetst worden op het eerlijk verdelen van de lasten.”
“We nemen de gevolgen van klimaatverandering mee in overheidsplannen via een klimaattoets bij nieuwe projecten en houden daarbij rekening met klimaatrechtvaardigheid.”
Investeren in klimaatadaptatie en weerbaarheid
Volt wil investeren in klimaatadaptatie, zoals het aanpassen van woningen aan hitte, het versterken van ecosystemen, en het opzetten van fondsen om schade door klimaatverandering op te vangen. Ze willen dat de samenleving weerbaarder wordt tegen extreem weer.
“We moeten ons weerbaarder maken tegen extreem weer, zoals stormen of overstromingen. Volt wil op Europees niveau en in Nederland een klimaatadaptatiefonds voor de noodzakelijke investeringen opzetten.”
“Voor onze gezondheid is het belangrijk dat huizen voorzieningen krijgen om hitte te weerstaan en zo nodig duurzame actieve koeling geïnstalleerd wordt.”
Europese coördinatie en verantwoordelijkheid voor importuitstoot
Volt wil één gecoördineerde Europese aanpak en rekent de uitstoot van geïmporteerde producten mee in de nationale klimaatdoelen, zodat Nederland verantwoordelijkheid neemt voor de volledige klimaatimpact van haar consumptie.
“We investeren in één gecoördineerde Europese aanpak om klimaatneutraliteit en energieonafhankelijkheid te bereiken in plaats van de 27 verschillende nationale aanpakken.”
“We rekenen de vervuiling van geïmporteerde producten mee in onze nationale klimaatdoelen, zoals Zweden ook al doet.”
50PLUS wil geen nationaal klimaatbeleid bovenop Europese afspraken en pleit voor een gezamenlijke, Europese aanpak van klimaatmaatregelen, met nadruk op het beprijzen van CO2 op Europees niveau. Ze zijn kritisch op nationale regelgeving en dure klimaatmaatregelen, en zetten in op kernenergie en praktische aanpassingen voor ouderen bij klimaatverandering. Hun visie is pragmatisch, gericht op effectiviteit, betaalbaarheid en het beschermen van de concurrentiepositie van Nederland.
Geen nationale regels bovenop Europese afspraken
50PLUS vindt dat klimaatbeleid alleen effectief is als het op Europees of mondiaal niveau wordt gevoerd, en verzet zich tegen extra nationale regels of heffingen. Ze willen nationale regelgeving uitfaseren zodra Europese CO2-beprijzing wordt opgeschaald, om zo de concurrentiepositie van Nederland te beschermen en symboolpolitiek te voorkomen.
“geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
“Gezamenlijk klimaatbeleid op Europees of wereldwijd niveau, anders is het niet effectief.”
“Uitfasering van het nationale klimaatbeleid, nadat gezamenlijk is besloten om het Europese beprijzen van CO2 op te schalen.”
“Dezelfde regels voor iedereen binnen Europa. Dus geen nationale CO2-heffingen en geen extra regels bovenop de Europese afspraken.”
Europese CO2-beprijzing als kerninstrument
50PLUS wil dat CO2-reductie vooral via een optimale Europese CO2-beprijzing wordt bereikt, zodat klimaatdoelen worden gehaald zonder de economie te schaden. Ze zien dit als het meest effectieve en eerlijke instrument, mits het op Europees niveau wordt geregeld.
“Het optimaal beprijzen van CO2 op Europees niveau, zodat CO2-reductie wordt versneld zonder de concurrentiepositie van Nederland aan te tasten.”
Stoppen met actieve industriepolitiek
De partij is tegen actieve industriepolitiek op nationaal en Europees niveau, omdat dit volgens hen leidt tot inefficiëntie en economische schade. Uitzonderingen zijn alleen mogelijk voor kritieke militair-industriële doelen.
“Stoppen met actieve industriepolitiek op nationaal en op Europees niveau, omdat dit beleid altijd eindigt in tranen. Hierbij kunnen tijdelijk uitzonderingen gelden voor kritieke militair-industriële doelen.”
Kernenergie als oplossing voor energievoorziening
50PLUS ziet kernenergie als een noodzakelijke en betrouwbare bron voor de energietransitie, en wil snel vier nieuwe kerncentrales bouwen en kleine kerncentrales (SMR’s) versneld introduceren.
Praktische klimaatadaptatie voor ouderen
Naast mitigatie zet 50PLUS in op concrete aanpassingen om ouderen te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering, zoals hittegolven, met onder andere een Nationaal Hitteplan en subsidies voor airconditioning.
Het CDA wil stevig inzetten op ambitieus Europees klimaatbeleid, met als doel klimaatneutraliteit in 2050, en kiest voor een combinatie van innovatie, verduurzaming van industrie en energie, en betaalbare, haalbare maatregelen voor burgers en bedrijven. De partij zet in op concrete investeringen in groene technologie, energietransitie (waaronder kernenergie en wind op zee), en verduurzaming van de landbouw, met oog voor uitvoerbaarheid en het behoud van economische concurrentiekracht. Centraal staat het idee van rentmeesterschap: de aarde verantwoord beheren voor toekomstige generaties.
Ambitieus Europees klimaatbeleid en klimaatneutraliteit 2050
Het CDA kiest voor een leidende rol in Europa om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen en streeft naar klimaatneutraliteit in 2050, met nadruk op uitvoerbaarheid en het behouden van concurrentievermogen. Nederland moet zijn eerlijke aandeel leveren aan het Klimaatakkoord van Parijs.
“Wij blijven ons in Europees verband stevig inzetten voor het streven naar een verlaging van de uitstoot van broeikasgassen en klimaatneutraliteit in 2050. Met oog voor uitvoerbaarheid van wetgeving en concurrentievermogen. We blijven ons committeren aan het Klimaatakkoord van Parijs en als Nederland ons eerlijke aandeel daarin leveren.”
Investeren in groene industrie en innovatie
Het CDA wil een gezamenlijke investeringsagenda voor klimaattransitie, gericht op samenwerking met bedrijven en kennisclusters, en het ontwikkelen van schone technologieën en circulaire productie.
“Er komt een gezamenlijke strategische investeringsagenda, waarin heel gericht en in samenhang met bedrijven en kennisclusters aan missies en sleuteltechnologieën voor klimaatverandering en transitie wordt gewerkt.”
“We ontwikkelen een langetermijnstrategie om groene industrie naar Nederland te halen en te behouden.”
Energietransitie: kernenergie, wind op zee en verduurzaming
De partij zet in op een mix van energiebronnen, waaronder nieuwe kerncentrales, windparken op zee, en investeringen in duurzame warmte en energieopslag, met aandacht voor leveringszekerheid en betaalbaarheid.
“We gaan door met de ontwikkeling van twee nieuwe kerncentrales. De bouw vindt zorgvuldig en in goed overleg met de omgeving plaats.”
“Nieuwe windparken op zee zijn nodig. Afspraken over het gezamenlijk met buurlanden dragen van de kosten van het net (op zee) zijn een belangrijke voorwaarde voor de verdere uitrol van wind op zee.”
“We investeren in collectieve warmtenetten en de ontwikkeling van duurzame warmtebronnen.”
Verduurzaming van landbouw en voedselproductie
Het CDA wil de landbouwsector verduurzamen door innovatie, emissienormen per bedrijf, en monitoring, met behoud van voedselproductie en oog voor het perspectief van boeren.
“We sturen op stikstofreductie voor de landbouwsector, en alle overige sectoren, in 2035 (met een tussendoel in 2030). Dit kan door het instellen van een emissienorm per bedrijf.”
“Het Stikstoffonds richten we opnieuw op om boeren perspectief te geven en onze voedselproductie van topkwaliteit te beschermen.”
Betaalbaarheid en uitvoerbaarheid voor burgers en bedrijven
Het CDA benadrukt voorspelbaar beleid, behapbare kosten en ondersteuning voor inwoners en ondernemers bij de energietransitie, zodat iedereen kan meedoen.
“Wij willen stabiel en duidelijk (financieel) beleid om de verantwoordelijkheid van inwoners en ondernemers te ondersteunen in adaptatie en transitie, bijvoorbeeld als het gaat om isolatie, zonnepanelen, warmtepompen en eventuele nieuwe technieken.”
“De transitie naar een duurzame wereld vraagt om duidelijke politieke keuzes. Keuzes voor een ambitieus Europees klimaatbeleid, het klimaat stopt niet aan de grens. Keuzes voor een stevige, tijdige en onvoorwaardelijke aanpak van de uitstoot van CO₂ en stikstof om ons land van het slot te halen. Keuzes voor de transitie naar schone energie, op een manier die iedereen kan meemaken.”
De SP wil de klimaatcrisis aanpakken met een sociale, rechtvaardige en collectieve benadering, waarbij publieke regie, democratische zeggenschap en het terugdringen van het kapitalisme centraal staan. Belangrijke voorstellen zijn het nationaliseren van energievoorzieningen, het stoppen van fossiele subsidies, grootschalige verduurzaming van woningen, en het investeren in schone energie zoals wind en zon. De SP koppelt klimaatbeleid nadrukkelijk aan bestaanszekerheid, lagere lasten voor gewone mensen en het tegengaan van tweedeling.
Energievoorziening nationaliseren en verduurzamen
De SP wil energiebedrijven nationaliseren om schone energie betaalbaar en toegankelijk te maken voor iedereen, met publieke zeggenschap en solidariteit als uitgangspunt. Dit moet de energietransitie versnellen en voorkomen dat winst naar aandeelhouders gaat in plaats van naar verduurzaming en lagere rekeningen.
“De SP nationaliseert de energievoorzieningen en maakt ze daarmee weer betaalbaar én duurzaam, met publieke zeggenschap en solidariteit als uitgangspunt.”
“Energiebedrijven komen weer in publieke of lokale handen, zodat we de kosten kunnen verlagen, de investeringen in schone energie steken en verspilling tegengaan. Winst wordt niet langer uitgekeerd aan aandeelhouders, maar teruggegeven aan mensen.”
Stoppen met fossiele subsidies en productie
De SP wil zo snel mogelijk stoppen met fossiele subsidies en de productie van olie en gas afbouwen, omdat deze bijdragen aan klimaatopwarming en de belangen van grote bedrijven boven die van mensen stellen.
Klimaatrechtvaardigheid en sociale bescherming
Klimaatbeleid moet eerlijk zijn en niet leiden tot tweedeling; lastenverzwaringen voor gewone mensen worden afgewezen en er komt een klimaatrechtvaardigheidstoets. De SP koppelt klimaatmaatregelen aan bestaanszekerheid en lagere lasten voor lage en middeninkomens.
“Tweedeling door klimaatbeleid staan wij niet toe. Daarvoor komt er een klimaatrechtvaardigheidstoets. Al het gevoerde beleid op klimaat moet zorgen dat we de uitstoot verminderen en de bestaanszekerheid vergroten.”
“We verlagen de energiebelasting voor huishoudens en kleine bedrijven en verhogen deze voor grootverbruikers. Mensen met een laag inkomen houden tot wel honderd euro per jaar extra over.”
Grootschalige verduurzaming van woningen
De SP wil 1,5 miljoen slecht geïsoleerde woningen aanpakken voor 2030 en huurders beschermen tegen hoge lasten door automatische huurverlaging bij slechte energielabels.
“Wij pakken 1,5 miljoen slecht geïsoleerde huur en koopwoningen aan voor 2030 met een Nationaal Isolatie Programma.”
“Iedereen verdient een comfortabel, energiezuinig huis tegen een eerlijke prijs. Daarom zorgen wij ervoor dat huurders in woningen met een slecht energielabel (E, F of G) automatisch minder huur gaan betalen zolang de woning nog niet is verduurzaamd.”
Investeren in schone energie: zon, wind, waterstof
De SP kiest voor grootschalige investeringen in windparken op zee, zonnepanelen op alle geschikte daken, aardwarmte en groene waterstof, met een toekomstbestendige energie-infrastructuur.
“Wij investeren in het uitbreiden van windparken op zee, zonnepanelen op alle geschikte daken, aardwarmte en een toekomstbestendige energieinfrastructuur voor elektriciteit en groene waterstof, met opslagcapaciteit voor de (tijdelijk) overtollige elektriciteit.”
Terugdingen van het kapitalisme als oorzaak van de klimaatcrisis
De SP ziet het kapitalisme als de kern van de klimaatcrisis en wil deze economische orde terugdringen om het klimaat en de toekomst te redden.
“Een crisis die in zijn kern veroorzaakt wordt door het kapitalisme. Want zolang winst boven alles gaat, blijft het kapitalisme de bron van deze crisis en moeten we het kapitalisme dus terugdringen om ons klimaat en onze toekomst te redden.”
De VVD wil klimaatbeleid vooral pragmatisch en realistisch invullen, met nadruk op economische groei, betaalbaarheid en het behoud van een gelijk speelveld voor de Nederlandse industrie binnen Europa. De partij streeft naar het halen van Europese klimaatdoelen, maar wil geen nationale koppen op Europees beleid en grijpt in als klimaatmaatregelen de concurrentiepositie of betaalbaarheid schaden. Concrete voorstellen zijn onder meer het schrappen van de nationale CO2-heffing, het versnellen van kernenergie, en het aanpassen van de Klimaatwet naar een Klimaat- en groeiwet.
Klimaatbeleid moet realistisch en economisch haalbaar zijn
De VVD vindt dat klimaatbeleid niet ten koste mag gaan van economische groei, betaalbaarheid of de concurrentiepositie van Nederland. Ze willen bestaande plannen goed uitvoeren, geen extra nationale regels bovenop Europees beleid, en ingrijpen als de industrie dreigt te vertrekken.
“We kiezen voor realisme in klimaatbeleid: We moeten ons niet blindstaren op het creëren van een papieren werkelijkheid, maar ons richten op het goed uitvoeren van de plannen die er al liggen.”
“We willen geen nieuw Europees beleid dat het verdienvermogen en de internationale concurrentie positie van Nederland schaden.”
“Loopt het uit de pas, komt de betaalbaarheid in het gedrang en vertrekt de industrie daardoor naar het buitenland, dan grijpen we in.”
Nationale koppen en CO2-heffing schrappen voor gelijk speelveld
De VVD wil nationale koppen op Europees klimaatbeleid schrappen en de nationale CO2-heffing afschaffen, omdat deze het Nederlandse bedrijfsleven benadelen ten opzichte van andere EU-landen.
“We schrappen waar mogelijk nationale koppen op Europees beleid.”
“Nederland kent als enige land binnen de EU een nationale CO2-heffing. Dit creëert een ongelijk speelveld voor bedrijven. ... Daarom schrappen we de heffing en gaan we met de sector op zoek naar een alternatief systeem, waarbij we ons inzetten voor één Europees systeem voor duurzame industrie en mijnbouw en waarmee we een gelijk speelveld waarborgen.”
Klimaatwet aanpassen naar Klimaat- en groeiwet
De VVD wil de huidige Klimaatwet verbreden naar een Klimaat- en groeiwet, waarin naast klimaatdoelen ook energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid centraal staan.
“We bouwen aan een schone én weerbare economie. In onze tijd, met de enorme uitdagingen die we vandaag zien, is de Klimaatwet te eenzijdig gericht op het terugdringen van broeikasgasuitstoot. ... Daarom passen we de Klimaatwet aan naar Klimaat- en groeiwet en voegen we de pijlers energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid toe.”
Versnellen van kernenergie en andere energiebronnen
De VVD ziet kernenergie als essentieel voor een robuust, onafhankelijk en schoon energiesysteem en wil de bouw van vier grote kerncentrales versnellen.
“Kernenergie is een noodzakelijk onderdeel van een robuust en toekomstbestendig energiesysteem. ... We versnellen de bouw van de kerncentrales: We zorgen ervoor dat de vier grote kerncentrales zo snel mogelijk worden gebouwd.”
Verduurzaming faciliteren, niet verplichten
De VVD wil verduurzaming stimuleren door het aantrekkelijk te maken, maar legt geen nieuwe verplichtingen op aan burgers of bedrijven.
“Woningeigenaren behouden de vrijheid om hun huis al dan niet te verduurzamen. We leggen geen nieuwe verplichtingen op. Voor wie vrijwillig groen investeert maken we het fiscaal aantrekkelijk om een nieuwe warmtepomp aan te schaffen.”
Voorbereiden op klimaatverandering en investeren in dijken
De VVD wil Nederland weerbaar maken tegen klimaatverandering door te investeren in dijkversterking en ruimtelijke inrichting aan te passen aan extremere weersomstandigheden.
“Voor een weerbare en veilige toekomst moeten we ons voorbereiden op klimaatverandering. Dat betekent dat we bij ruimtelijke inrichting de gevolgen van klimaatverandering meenemen. ... Om overstromingen te voorkomen, zorgen we ervoor dat uiterlijk 2050 alle dijken en keringen zijn verstevigd.”
DENK wil ambitieus klimaatbeleid dat zowel rechtvaardig als sociaal is: Nederland moet klimaatneutraal zijn in 2050, met een eerlijke verdeling van de lasten tussen burgers en grote vervuilers. De partij zet in op forse investeringen in duurzame energie, lagere energiekosten voor huishoudens, en internationale klimaatrechtvaardigheid, zonder burgers onnodig financieel te belasten.
Klimaatneutraal in 2050 en strengere klimaatdoelen
DENK streeft naar een klimaatneutraal Nederland in 2050 en wil de uitstoot in 2030 met minstens 55% verminderen, met ruimte voor ambitieuzere doelen. Dit is nodig om de opwarming van de aarde tegen te gaan en toekomstige generaties een leefbare planeet te bieden.
“Wij staan voor de klimaatdoelen. Dat betekent dat Nederland klimaatneutraal is in 2050 en dat wij de uitstoot met 55% beperken in 2030. Indien mogelijk gaan wij ambitieuzere doelen vaststellen.”
Grote vervuilers betalen meer, huishoudens worden ontzien
DENK wil dat grote bedrijven en vervuilers een groter deel van de kosten dragen, terwijl huishoudens juist profiteren van verduurzaming en ondersteund worden bij energiebesparing. Dit voorkomt dat de lasten oneerlijk bij burgers terechtkomen.
“Grote vervuilers gaan eerlijker bijdragen. Bedrijven in de commerciële sector die veel energie verbruiken, gaan relatief méér energiebelasting en opslag voor duurzame energie betalen. Met een CO2-heffing voor de grootste vervuilers geven we een extra stimulans om te verduurzamen.”
“Lagere energiekosten voor huishoudens. Huishoudens profiteren van verduurzaming door een lagere energierekening. De overheid ondersteunt dit actief, met name door méér subsidies beschikbaar te stellen voor het isoleren van huurwoningen en zonnepanelen voor particulieren.”
Massale investeringen in duurzame energie en energietransitie
DENK wil fors investeren in zonne- en windenergie, sluit kernenergie niet uit mits veilig, en wil kolencentrales zo snel mogelijk sluiten. Het Klimaatfonds moet deze transitie mogelijk maken.
“Wij willen investeren in zonne-energie en windenergie op zee. Kolencentrales verdwijnen zo snel mogelijk. Kernenergie sluiten wij niet uit, omdat het schoner is dan andere energiebronnen. Veilige opslag van kernafval is een harde randvoorwaarde voor elke kernenergie optie.”
“Een toereikend Klimaatfonds waaruit de noodzakelijke investeringen gedaan kunnen worden voor de verduurzaming van ons land.”
Geen betutteling of extra lasten voor burgers
DENK verzet zich tegen klimaatmaatregelen die burgers financieel raken of als betuttelend worden ervaren, zoals een vleestaks of extra heffingen op suiker en plastic.
“Daarom komt er géén belasting op vlees, géén extra heffing op suiker en géén toeslag op plastic verpakkingen. Deze heffingen vergroten de ongelijkheid.”
Internationale klimaatrechtvaardigheid en steun Mondiale Zuiden
DENK erkent de historische verantwoordelijkheid van het Westen voor CO2-uitstoot en wil actieve steun aan landen in het Mondiale Zuiden die het hardst door klimaatverandering worden getroffen.
“Wij erkennen dat het Westen (historisch) verantwoordelijk is voor een groot deel van de wereldwijde CO2 uitstoot, terwijl de zwaarste gevolgen vandaag de dag vooral landen in het Mondiale Zuiden treffen. Ons land moet, samen met andere Westerse landen, het Mondiale Zuiden actief ondersteunen in het klimaatbeleid.”
Investeren in verduurzaming van woningen
DENK wil fors investeren in het verduurzamen van woningen om zowel de klimaatdoelen te halen als woonlasten te verlagen.
“Wij willen fors investeren in verduurzaming van woningen. Naast dat wij hiermee bijdragen aan de klimaatdoelstellingen, worden de woonlasten voor mensen hiermee beperkt.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma