Verkiezingsprogramma's 2025 overwat vinden partijen van cyber security?
GroenLinks-PvdA ziet cyber security als een essentieel onderdeel van nationale veiligheid, bescherming van burgers en het waarborgen van digitale rechten. De partij wil investeren in cyberverdediging, opsporing van cybercrime, bescherming van vitale infrastructuur en privacy, en pleit voor Europese digitale autonomie. Concrete voorstellen zijn onder meer meer capaciteit voor politie en recherche, strengere handhaving tegen online misdaad, en wettelijke verankering van digitale rechten zoals encryptie.
Investeren in cyberverdediging en bescherming vitale infrastructuur
GroenLinks-PvdA wil de digitale weerbaarheid van Nederland versterken door te investeren in cyberverdediging, met speciale aandacht voor het beschermen van vitale infrastructuur tegen cyberaanvallen. Dit wordt gezien als noodzakelijk vanwege de toenemende dreiging van hackers en digitale sabotage.
“De overheid investeert in cyberverdediging om onze vitale infrastructuur te beschermen tegen cyberaanvallen. Bij kritieke bedrijven en organisaties voeren we regelmatig simulaties en trainingen uit, om voorbereid te zijn op grootschalige cyberaanvallen, storingen en noodsituaties waarbij digitale functies uitvallen.”
“We beschermen onszelf en onze infrastructuur tegen cyberaanvallen, desinformatie, spionage en sabotage.”
Meer capaciteit en middelen voor opsporing en bestrijding van cybercrime
De partij erkent de groei van online criminaliteit en wil deze als ‘high impact crime’ behandelen. Er wordt ingezet op meer capaciteit bij politie en recherche, snellere opsporing van daders, en effectieve aanpak van online misdrijven zoals cyberoplichting, ransomware en online misbruik.
“De politie krijgt meer capaciteit om criminaliteit in de digitale wereld aan te pakken.”
“Online criminaliteit moet als ‘high impact crime’ kunnen worden geclassificeerd en behandeld. Zo blijven online misdrijven niet ongestraft. De daders van online haat en bedreigingen, de verspreiders van wraakporno, van kindermisbruikmateriaal en cyberoplichting eerder opgespoord en effectief aangepakt.”
“We verhogen daarom het aantal Digitale Hulpverleners (DHV’ers) in Nederland.”
“We investeren in recherchecapaciteit op cybercrime, witwassen en corruptie.”
Bescherming van persoonsgegevens en digitale rechten
GroenLinks-PvdA wil privacy en mensenrechten beschermen door strengere regels voor gegevensverwerking, meer middelen voor toezichthouders, en wettelijke verankering van digitale rechten zoals encryptie en het digitaal briefgeheim.
“We beschermen onze privacy en mensenrechten door meer middelen en bevoegdheden voor de Autoriteit Persoonsgegevens, de Autoriteit Consument en Markt en de algoritmetoezichthouder en faciliteren samenwerking met andere Europese toezichthouders.”
“Binnen de EU pleiten we voor een verbod op de handel in persoonsgegevens en profielen. Bedrijven worden verplicht om zo min mogelijk gegevens te registreren van hun klanten. Wij waarborgen het digitaal briefgeheim en leggen het recht om digitaal privégesprekken te voeren via end-to-end encryptie wettelijk vast.”
Europese digitale autonomie en minder afhankelijkheid van buitenlandse technologie
De partij ziet afhankelijkheid van Amerikaanse en Chinese technologie als een risico voor cyber security en pleit voor Europese alternatieven, eigen cloudoplossingen en investeringen in Europese digitale diensten.
“Nederland kent veel innovatieve ICT-bedrijven, maar is toch afhankelijk van Amerikaanse en Chinese leveranciers. Samen met Europese partners maken we haast met het bouwen van Europese alternatieven en het stallen van data op Europees grondgebied.”
“Europa is te afhankelijk van Amerikaanse tech-giganten. We bouwen hun macht af door te investeren in Europese digitale infrastructuur, een eigen Cloud en veilige AI.”
Bestrijding van desinformatie en digitale beïnvloeding
GroenLinks-PvdA ziet desinformatie en digitale beïnvloeding als cyberdreigingen die de democratie ondermijnen. De partij wil een nationaal expertisecentrum tegen desinformatie en strengere eisen aan transparantie van techbedrijven.
“We richten een nationaal expertisecentrum op tegen desinformatie en beïnvloeding, dat media, scholen, overheid en burgers ondersteunt. Veiligheidsdiensten moeten beter toegerust zijn om desinformatie en ondermijning te herkennen en te bestrijden.”
“Digitale beïnvloeding gebeurt door bots, AI-afbeeldingen en desinformatie en wordt gecoördineerd door kwaadwillende landen. We leren van andere EU-landen en eisen transparantie van techgiganten over hun algoritmen en verdachte campagnes.”
NSC vindt dat Nederland digitaal te kwetsbaar is en wil de cyberweerbaarheid fors verhogen, met nadruk op bescherming van vitale infrastructuur, digitale autonomie en strengere beveiliging van overheidsdata. Ze pleiten voor centrale regie, investeren in cybercapaciteit bij Defensie, en willen burgers en bedrijven beter beschermen tegen cybercrime. Innovatie, privacybescherming en het voorkomen van buitenlandse afhankelijkheid staan centraal in hun visie op cybersecurity.
Centrale regie en wetgeving voor vitale infrastructuur
NSC wil dat de bescherming van vitale infrastructuur tegen cyberaanvallen topprioriteit krijgt, met duidelijke cybersecuritykaders en centrale coördinatie vanuit de overheid. Ze vinden dat nationale veiligheid soms boven commerciële belangen moet gaan en willen snel relevante wetgeving invoeren.
“Elke dag wordt Nederlandse vitale infrastructuur digitaal aangevallen. Bescherming hiervan moet topprioriteit zijn en niet alleen overgelaten worden aan marktpartijen. Nationale veiligheid gaat soms boven commerciële belangen.”
“We voeren de Cyberbeveiligingswet en de Wet Weerbaarheid Kritieke Entiteiten snel in om duidelijke cybersecuritykaders voor de overheid en de vitale sector vast te stellen.”
Digitale autonomie en minder afhankelijkheid van buitenlandse technologie
NSC ziet de afhankelijkheid van buitenlandse (vooral Amerikaanse) technologie als een risico en wil inzetten op digitale autonomie, met name op het gebied van cloud-infrastructuur en lokale opslag van gevoelige data.
“Nederland is nu te afhankelijk van Amerikaanse technologie. Voor onze weerbaarheid is het noodzakelijk dat we een hogere mate van digitale autonomie bereiken, vooral op cruciale onderdelen als cloud-infrastructuur.”
“Gevoelige overheidsdata worden zoveel mogelijk lokaal opgeslagen.”
Investeren in cybercapaciteit bij Defensie
NSC wil de capaciteit van het Defensie Cyber Commando vergroten en investeren in een offensief cyberprogramma om Nederland te kunnen verdedigen en actief op te treden tegen digitale dreigingen.
“Nieuw Sociaal Contract zet daarom in op een daadkrachtige cyberstrategie. We vergroten de capaciteit van het Defensie Cyber Commando en investeren in een offensief cyberprogramma.”
Bescherming van burgers en bedrijven tegen cybercrime
NSC erkent de groeiende dreiging van cybercrime en wil investeren in betere digitale opsporing, het verstoren van criminele infrastructuur, en het aanpakken van malafide webhosters. Ze willen ook dat burgers vertrouwelijk kunnen communiceren zonder massasurveillance.
“Burgers en bedrijven worden steeds vaker geconfronteerd met ingrijpende vormen van cybercrime, zoals oplichting via QR-codes of Whatsapp en ransomware-aanvallen. We maken daarom werk van betere digitale opsporing en zetten daarnaast actiever en creatiever in op het verstoren van het verdienmodel en het afpakken van crimineel vermogen.”
“Malafide webhosters (en zogeheten resellers) die als verdienmodel hebben om illegale en criminele inhoud in de lucht te houden, worden aangepakt en geweerd van Nederlandse datacentra.”
“De overheid mag geen chatcontrole invoeren waarbij achterdeurtjes in communicatiediensten ingebouwd worden om end-to-end-encryptie te omzeilen.”
Innovatie en quantumveilige cryptografie
NSC wil ruimte voor innovatie op het gebied van cybersecurity en ziet quantumcomputers als een toekomstige dreiging. Ze pleiten voor een snelle overstap op quantumveilige cryptografie, met prioriteit voor vitale systemen.
Fysieke en decentrale opslag van gevoelige gegevens
NSC vindt dat zeer gevoelige gegevens, zoals biometrie voor paspoorten, niet alleen digitaal opgeslagen moeten worden, maar ook fysiek en decentraal, om hackrisico’s te beperken.
“Daarom moeten er niet-digitale opslagplaatsen zijn voor zeer gevoelige gegevens zoals biometrie voor paspoorten. Deze gevoelige gegevens moeten decentraal worden opgeslagen in fysieke kluizen.”
Verbod op kill switches in consumentenapparatuur
NSC wil voorkomen dat buitenlandse actoren via kill switches Nederlandse apparatuur kunnen uitschakelen en zo black-outs veroorzaken.
“Er komt een verbod op kill switches bij (consumenten)apparatuur zoals zonnepanelen, laadpalen en warmtepompen, zodat deze niet vanuit het buitenland uitgeschakeld kunnen worden en zo een black-out veroorzaken.”
BVNL vindt cyber security essentieel voor zowel burgers als bedrijven en pleit voor een digitale toekomst waarin vrijheid, privacy en veiligheid samengaan. De partij wil investeren in digitale weerbaarheid via marktwerking, innovatie en zelfregulering, met concrete voorstellen zoals een nationale strategie, fiscale stimulansen voor investeringen in cyber security, en het beschermen van encryptie. BVNL verzet zich tegen bureaucratie en pleit voor transparantie, vrijwillige normen en het recht op een offline leven.
Nationale strategie en actieve rol overheid
BVNL wil dat de overheid een nationale strategie ontwikkelt voor digitale veiligheid en actief optreedt tegen cybercriminaliteit, maar zonder onnodige bureaucratie. De partij ziet internationale samenwerking als essentieel en wil investeren in onderzoek naar nieuwe technologieën.
“Er wordt een nationale strategie ontwikkeld om de digitale veiligheid te waarborgen.”
“De overheid neemt een actieve rol aan bij het waarschuwen voor en optreden tegen cybercriminaliteit. We gaan investeren in onderzoek naar nieuwe technologieën en methodologieën op het gebied van cybersecurity.”
“Aangezien cybercriminaliteit geen grenzen kent, is internationale samenwerking van essentieel belang. De overheid werkt daarom samen met andere landen om informatie uit te wisselen en gezamenlijk op te treden tegen cyberdreigingen.”
Marktwerking, innovatie en zelfregulering boven bureaucratie
BVNL gelooft dat digitale weerbaarheid het beste wordt versterkt door marktwerking, zelfregulering en technologische innovatie, in plaats van door extra regels en bureaucratie. De partij wil vrijwillige normen en fiscale stimulansen voor investeringen in cyber security.
“Met toenemende cyberdreigingen zoals ransomware biedt BVNL een visie op digitale weerbaarheid via marktwerking, zelfregulering en technologieën zoals blockchain, zonder bureaucratie.”
“Aftrek voor cybersecurity-investeringen (software, training, blockchain) voor MKB en burgers, om weerbaarheid te vergroten.”
“Vrijwillige normen: Blockchain-certificeringen die verplichte regels vervangen, regeldruk verminderen en naleving versnellen voor bedrijven en gemeenten.”
“Innovatie via vrije markt: Een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor cybersecurity-startups creëert banen en stimuleert veilige, transparante systemen.”
Bescherming van encryptie en privacy
BVNL beschouwt encryptie als essentieel voor privacy en online veiligheid en verzet zich tegen pogingen om encryptie te verzwakken. Privacy is een fundamenteel recht dat beschermd moet worden in alle digitale ontwikkelingen.
“BVNL is vastberaden om het behoud van encryptie te waarborgen, omdat dit essentieel is voor de bescherming van persoonlijke gegevens en het communicatiegeheim. We zullen ons verzetten tegen pogingen om encryptie te verzwakken of te verbieden, en in plaats daarvan investeren in veilige technologieën die privacy en online veiligheid bevorderen.”
Bewustwording en digitale geletterdheid
De partij vindt het belangrijk dat burgers en bedrijven zich bewust zijn van cyberrisico’s en zichzelf kunnen beschermen. BVNL wil investeren in voorlichting en private initiatieven voor cybersecuritytrainingen.
“Tevens moeten we bewustwording creëren rondom cybersecurity bij zowel burgers als bedrijven. Door middel van voorlichtingscampagnes kunnen mensen worden geïnformeerd over mogelijke risico's en hoe ze zichzelf kunnen beschermen.”
“Private initiatieven voor cybersecuritytrainingen en digitale scholing om digitale geletterdheid verhogen.”
Recht op offline leven en toegang tot essentiële diensten
BVNL benadrukt dat digitalisering niet mag betekenen dat burgers worden uitgesloten van essentiële diensten; het recht op een offline leven moet behouden blijven.
“Dat het recht behouden blijft op een offline leven en offline toegang tot essentiële maatschappelijke diensten gewaarborgd blijft.”
BBB ziet cyber security als een essentiële voorwaarde voor nationale veiligheid, privacy en economische stabiliteit. De partij wil gerichte investeringen in Nederlandse cybersecurity, digitale educatie vanaf jonge leeftijd, en het beperken van afhankelijkheid van buitenlandse technologie. BBB pleit voor duidelijke wetgeving, versterking van privacybescherming en een proactieve rol van de overheid in digitale weerbaarheid.
Gerichte investeringen in Nederlandse cybersecurity
BBB wil dat Nederland minder afhankelijk wordt van buitenlandse technologie en dat Nederlandse bedrijven voorrang krijgen bij cybersecurityprojecten. Dit moet de digitale weerbaarheid van vitale sectoren vergroten en de nationale autonomie versterken.
“Gerichte investeringen in cybersecurity. Nederlandse cybersecurity bedrijven krijgen voorrang bij veiligheidsprojecten en digitale bewaking van publieke sectoren.”
“Vitale infrastructuur in eigen beheer. Publieke en vitale digitale netwerken blijven zoveel mogelijk in bezit van Nederlandse of Europese bedrijven of samenwerkingsverbanden.”
“Zelfredzaamheid vergroten. Afhankelijkheid van buitenlandse cloud en software leveranciers wordt waar mogelijk stap voor stap afgebouwd.”
Digitale educatie en bewustwording vanaf jonge leeftijd
BBB vindt dat digitale weerbaarheid begint bij educatie en bewustwording. Door al op de basisschool te starten met cyberveiligheidsonderwijs en dit door te trekken naar het beroepsonderwijs en ondernemers, wil BBB burgers en bedrijven beter wapenen tegen digitale dreigingen.
“Digitale educatie vanaf de basis. Voorlichting en onderwijs over cyberveiligheid begint op de basisschool en loopt door tot het beroepsonderwijs en bijscholing voor ondernemers.”
“De overheid krijgt een taak om bedrijven, instellingen en burgers bewust te maken van digitale risico’s en weerbaarheid.”
Duidelijke en strikte wetgeving voor digitale veiligheid
BBB wil dat Europese wetgeving zoals NIS2 zonder extra nationale regels wordt ingevoerd en dat privacy en gegevensbescherming strikt worden gehandhaafd. Dit moet zorgen voor een heldere juridische basis en effectieve bescherming tegen datalekken en cyberaanvallen.
“Europese wetgeving zoals de NIS2 wordt zonder nationale koppen omgezet naar Nederlandse wetgeving.”
“Versterk de positie van Functionarissen Gegevensbescherming (FG’s). Waarborg de effectieve handhaving van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) om datalekken te voorkomen en de privacy te beschermen.”
Extra bescherming tegen digitale dreigingen voor jongeren en kwetsbaren
BBB erkent dat jongeren, ouderen en kwetsbare groepen extra risico lopen op digitale bedreigingen zoals identiteitsfraude, deepfakes en online pesten. De partij wil Europese leeftijdsverificatie, aanpak van deepfakes en meer voorlichting om deze groepen weerbaarder te maken.
“Nederland gaat zich binnen de EU inzetten op een uniform en privacyvriendelijk leeftijdsverificatiesysteem dat apps zoals sociale media binnen de EU moeten hanteren om de veiligheid van persoonlijke data te garanderen.”
“Nederland moet met de EU aan een uniforme digitale verificatiestandaard werken die leidt tot een consistent kenmerk dat op alle sociale mediaplatforms wordt getoond voor accounts van bedrijven, politici, media en instellingen.”
“Illegale deepfakes strafbaar. Het zonder toestemming maken of verspreiden van deepfakes wordt wettelijk verboden en bestraft.”
De VVD ziet cyber security als een topprioriteit voor nationale veiligheid en economische weerbaarheid. Ze willen fors investeren in digitale weerbaarheid van vitale infrastructuur, strengere straffen voor cybercriminaliteit en spionage, en meer Europese samenwerking en technologische autonomie. Concrete voorstellen zijn onder andere het weren van risicovolle technologie, het versterken van inlichtingendiensten, het verplichten van veilige software, en snelle hulp bij cyberincidenten.
Investeren in digitale weerbaarheid en vitale infrastructuur
De VVD benadrukt het belang van het beschermen van vitale sectoren tegen cyberaanvallen en wil dat publieke en private organisaties beter ondersteund worden. Ze pleiten voor centrale melding van incidenten, training op digitale uitval, en het delen van dreigingsinformatie tussen overheid en bedrijven.
“We stellen hoge eisen aan digitale weerbaarheid van publieke investeringen en essentiële infrastructuur. We ondersteunen publieke en private organisaties, zoals gemeenten en OV-bedrijven, op het gebied van cybersecurity en willen dat digitale incidenten snel centraal gemeld en opgevolgd worden.”
“We trainen vaker op digitale uitval van vitale sectoren en zorgen ervoor dat vitale sectoren hun draaiboeken voor dit soort omstandigheden klaar hebben liggen.”
“We zorgen ervoor dat onze inlichtingendiensten dreigingsinformatie wettelijk sneller en op structurele basis met (vitale) bedrijven mogen delen.”
Strengere straffen en uitsluiting van risicolanden
De VVD wil spionage en cybercriminaliteit harder aanpakken door straffen te verhogen en technologie uit risicolanden te weren uit kritieke sectoren. Ze willen bedrijven en personen met banden met vijandige regimes uitsluiten van strategische sectoren.
“Kritieke sectoren zoals havens, luchthavens telecombedrijven en bewakingssystemen mogen geen technologie uit risicolanden gebruiken. Tegelijkertijd verhogen we de straffen voor statelijke spionage fors.”
“Om recht te doen aan de toegenomen schaal en impact van cybercriminaliteit, verhogen we de maximale straf van vier naar acht jaar.”
Europese samenwerking en technologische autonomie
De VVD pleit voor meer Europese samenwerking op het gebied van cyberveiligheid en inlichtingen, en wil minder afhankelijk zijn van Amerikaanse en Chinese technologie. Ze willen een streng Europees certificeringssysteem en investeren in eigen digitale infrastructuur.
“De VVD wil een sterke Europese samenwerking op het gebied van cyberveiligheid en inlichtingen.”
“De VVD pleit voor een streng onafhankelijk certificeringssysteem op Europees niveau voor kritieke hard- en software. Digitale producten moeten veiliger door fabrikanten te verplichten al vanaf het ontwerp aandacht te besteden aan cyberveiligheid.”
“Nederland en Europa moeten minder afhankelijk worden van Amerikaanse software, clouddiensten en datacentra: De VVD pleit daarom voor versterking van de Europese digitale infrastructuur en eigen technologische alternatieven (Nederlandse en Europese clouds), zodat we onze autonomie behouden, risico’s beperken en vitale processen niet in buitenlandse handen leggen.”
Snelle hulp en ondersteuning bij cyberincidenten
De VVD wil dat ondernemers direct geholpen worden bij ransomware-aanvallen en dat er een zichtbaar loket is voor vragen over cyberveiligheid, met speciale aandacht voor het mkb.
“We moeten ondernemers helpen die slachtoffer zijn van ransomware aanvallen. Om verdere schade te voorkomen is het van belang dat zij direct informatie en ondersteuning krijgen.”
“Met de cyberbeveiligingswet zorgen we ervoor dat bedrijven zich beter wapenen tegen digitale aanvallen. De VVD vindt het ook belangrijk dat er een zichtbaar en benaderbaar loket is, waar ondernemers terecht kunnen met vragen rondom cyberveiligheid.”
D66 ziet cyber security als een essentieel onderdeel van nationale en Europese veiligheid, met nadruk op digitale weerbaarheid, bescherming tegen cyberaanvallen en het versterken van de eigen technologische positie. De partij wil investeren in expertise bij politie en justitie, Europese samenwerking, en innovatie in cybersecurity, met bijzondere aandacht voor defensie en kritieke infrastructuur. D66 streeft naar digitale autonomie en minder afhankelijkheid van buitenlandse techbedrijven.
Investeren in digitale weerbaarheid en cyber security
D66 beschouwt digitale weerbaarheid als cruciaal voor de bescherming van samenleving, economie en infrastructuur. De partij wil investeren in innovatie, expertise bij politie en justitie, en samenwerking op Europees niveau om cyberaanvallen en hybride dreigingen het hoofd te bieden.
“We investeren in innovatie die écht het verschil maakt voor de samenleving en op de lange termijn loont. Daarom richten we ons op een aantal duidelijke maatschappelijke missies, zoals voor een circulaire economie, digitale weerbaarheid en fysieke veiligheid.”
“Beveiliging tegen hybride oorlogsvoering vraagt om meer dan alleen een sterke krijgsmacht. Minstens zo belangrijk zijn investeringen in de fysieke en digitale infrastructuur, in strategische reserves, in een weerbare samenleving en in het tegengaan van desinformatie.”
“We pakken criminelen waar het pijn doet. We versterken expertise bij politie en justitie over cybercriminaliteit en criminele geldstromen.”
Europese koploper in cybersecurity en technologische autonomie
D66 wil dat Nederland en Europa minder afhankelijk worden van buitenlandse technologie en streeft naar een leidende rol in cybersecurity, AI en digitale infrastructuur, vooral voor defensie en publieke sectoren.
“Nederland wordt koploper in Europa in waardengedreven en verantwoorde AI. AI biedt enorme kansen, maar zorgt ook voor risico’s voor werk, veiligheid en democratie.”
“D66 zet vol in op een sterke nationale en Europese ICT-sector. We maken onze positie in de halfgeleiderindustrie nog sterker... Dat is goed voor onze veiligheid én voor een sterke positie van de Nederlandse economie.”
“D66 wil dat Nederland in 2030 Europees koploper is op het gebied van AI, drones, ruimtevaart en cybersecurity voor defensie.”
“Digitale autonomie gaat verder dan wetten. D66 introduceert het Baas-over-eigen-bitsprincipe. Mensen krijgen zelf de regie over hun online leven. Dat geldt ook voor Nederland en de Europese Unie: we zorgen voor digitale onafhankelijkheid, van de cloud en infrastructuur tot apps en algoritmes.”
Internationale samenwerking en inzet op cyber security in defensie
D66 ziet internationale samenwerking als noodzakelijk voor effectieve cyber security, met nadruk op gezamenlijke Europese en NAVO-inspanningen en het betrekken van jongeren bij cybersecurity-taken.
“Om Europees een vuist te maken, is samenwerking essentieel. We moeten gezamenlijk voorraden aanleggen, trainen en investeren in innovatie. Gezamenlijk materieel inkopen en meer standaardiseren.”
“In het leger van de toekomst zijn óók mensen nodig die werken aan een weerbare samenleving, zoals in de zorg, logistiek en cybersecurity. D66 wil jongeren, als zij dat willen, betrekken bij deze brede maatschappelijke opgave.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) ziet cyber security als een essentieel onderdeel van digitale soevereiniteit, burgerbescherming en privacy. Ze pleiten voor stevige publieke regie op digitale veiligheid, investeren in cyberbewustzijn en digitale geletterdheid, stellen strenge eisen aan digitale infrastructuur en apparatuur, en beschermen burgers tegen digitale criminaliteit, buitenlandse beïnvloeding en privacyschendingen. Hun beleid richt zich op het waarborgen van digitale autonomie, het beperken van Big Tech-invloed, en het structureel beveiligen van de digitale infrastructuur.
Publieke regie en digitale soevereiniteit als basis voor cyber security
PvdD vindt dat cyber security alleen effectief kan zijn als de overheid de regie neemt over digitale infrastructuur en technologie, met prioriteit voor privacy, transparantie en onafhankelijkheid van Big Tech. Dit moet leiden tot een veilige digitale omgeving waarin burgerrechten centraal staan.
“Voor veilige verdere digitalisering is een domein-overstijgende regie op samenwerking nodig, waarbij cybersecurity, digitale autonomie, bestrijding van cybercrime en kennisontwikkeling als integrale onderdelen en noodzakelijke randvoorwaarden worden gezien.”
“We investeren in open en veilige digitale infrastructuur, verminderen onze afhankelijkheid van Big Tech en zorgen altijd voor een analoge terugvaloptie bij vitale systemen.”
Structurele investeringen in cyberbewustzijn en digitale weerbaarheid
De partij wil burgers weerbaar maken tegen cybercrime, identiteitsfraude en buitenlandse beïnvloeding door te investeren in kennis, educatie en digitale geletterdheid.
“Er wordt geïnvesteerd in voldoende cyberbewustzijn en dus digitale geletterdheid van burgers. Daarnaast zetten we ons actief in om burgers te helpen digitale criminaliteit, zoals identiteitsfraude en -diefstal, en buitenlandse beïnvloeding te herkennen en zich ertegen te weren.”
Strenge eisen aan digitale infrastructuur en apparatuur
PvdD wil dat de overheid harde eisen stelt aan de veiligheid van digitale apparatuur en infrastructuur, en structureel investeert in beveiliging van software en systemen.
Bescherming van privacy en data tegen digitale dreigingen
De partij koppelt cyber security direct aan privacybescherming en wil dat systemen en apps die privacy niet kunnen waarborgen worden aangepast of verboden. Ze zijn tegen massasurveillance en pleiten voor end-to-end encryptie.
“Systemen die de privacy niet kunnen waarborgen worden afgeschaft of aangepast, zoals de landelijke elektronische patiëntendossiers. Medische dossiers worden niet opengesteld zonder expliciete toestemming. Apps die de privacy niet kunnen waarborgen worden verboden.”
“De voorgestelde EU ‘chatcontrol’, waarmee alle digitale communicatie gescand wordt, komt er niet. We houden end-to-end-encryptie in stand.”
Bescherming tegen cyberaanvallen en hybride oorlogsvoering
PvdD erkent cyberaanvallen als een bedreiging voor de samenleving en wil maatregelen nemen om vitale infrastructuur te beschermen tegen sabotage en digitale aanvallen.
“Nederland komt met maatregelen die de samenleving beschermen tegen hybride oorlogsvoering, zoals cyberaanvallen en het vernielen van internetkabels en sabotage van waterzuiveringsinstallaties.”
De SGP ziet cyber security als een kerntaak van de overheid en pleit voor versterking van digitale weerbaarheid bij zowel overheid als bedrijfsleven, met bijzondere aandacht voor kritieke infrastructuur en ondernemers. Ze willen strengere veiligheidsstandaarden, meer testen van digitale beveiliging, en ondersteuning voor ondernemers, naast ethische kaders voor nieuwe technologieën zoals AI en een verbod op deepfakes.
Versterken van cyberveiligheid bij overheid en bedrijfsleven
De SGP vindt dat overheid en bedrijfsleven samen verantwoordelijk zijn voor het verhogen van de digitale weerbaarheid, vooral bij kritieke infrastructuur. Ze willen ondernemers ondersteunen en pleiten voor hogere veiligheidsstandaarden en frequente, grootschalige tests van digitale beveiliging om maatschappelijke ontwrichting te voorkomen.
“De SGP wil ondernemers ondersteunen bij het werken aan cyberveiligheid. De capaciteit van het Digital Trust Centre wordt versterkt.”
“Overheid en bedrijfsleven moeten zich samen voorbereiden op de noodscenario’s ten aanzien van cyberveiligheid van kritieke infrastructuur. Denk bijvoorbeeld aan communicatiestructuren, logistiek en de levensmiddelenbranche. Hogere veiligheidsstandaarden voor de kritieke delen van de digitale processen en frequent en grootschalig testen van de beveiliging zijn noodzakelijk”
Bescherming van burgers tegen digitale dreigingen en deepfakes
De SGP wil burgers beschermen tegen misbruik van hun data en digitale dreigingen zoals deepfakes. Ze pleiten voor individueel eigenaarschap van data, copyright op lichaam en stem, en een verbod op het creëren en verspreiden van deepfakes.
“De SGP wil toe naar zoveel mogelijk ‘individueel eigenaarschap’ van data. Niet de autofabrikant en het energiebedrijf, maar de auto- en de woningbezitter moeten bepalen wat er met ‘hun’ data gebeurt.”
“Er komt een verbod op het creëren en verspreiden van deepfakes. Burgers krijgen, naar Deens voorbeeld, op grond van de Auteurswet copyright op hun eigen lichaam, gezichtskenmerken en stem.”
Ethische en technologische kaders voor AI en digitale processen
De SGP benadrukt het belang van ethische richtlijnen en transparantie bij de inzet van AI en digitale technologieën. Ze willen dat AI-systemen eerlijk, veilig en controleerbaar zijn, met de eindbeslissing altijd bij een mens.
“AI-systemen moeten voldoen aan de principes van proportionaliteit, subsidiariteit, dataminimalisatie en transparantie. De eindbeslissing moet altijd bij een mens liggen.”
“Regelmatige controles en onafhankelijke evaluaties zijn noodzakelijk om te garanderen dat AI-systemen op een eerlijke, veilige en betrouwbare manier functioneren.”
Digitale bescherming van kwetsbare groepen tegen cybercrime
De SGP wil dat de overheid samen met het bedrijfsleven afspraken maakt om kwetsbare groepen te beschermen tegen cybercrime, met extra aandacht voor mensen die minder digitaal vaardig zijn.
“De SGP wil dat de overheid afspraken maakt met het bedrijfsleven om kwetsbare groepen te beschermen tegen cybercrime.”
Investeren in cybercapaciteiten bij Defensie
De SGP ziet cyberdreigingen als een moderne vorm van oorlogsvoering en wil daarom extra investeren in cybercapaciteiten binnen Defensie.
“Nederland investeert in innovatie, drones, counterdrone systemen en overige cybercapaciteiten.”
De ChristenUnie vindt cyber security essentieel voor de nationale veiligheid en strategische autonomie van Nederland en Europa. Ze pleiten voor meer investeringen in cyberveiligheid, het verminderen van afhankelijkheid van niet-Europese technologie, en het beschermen van vitale infrastructuur tegen digitale dreigingen. Concrete voorstellen zijn onder andere extra defensiebudget voor cyberveiligheid, Europese cloudoplossingen, en versterkte samenwerking met bondgenoten.
Meer investeren in cyberveiligheid en digitale weerbaarheid
De ChristenUnie ziet cyberveiligheid als een kernonderdeel van nationale en Europese veiligheid, mede door toenemende digitale dreigingen en hybride oorlogsvoering. Ze willen extra defensiebudget inzetten voor cyberveiligheid en benadrukken het belang van bescherming van vitale infrastructuur en samenwerking met bondgenoten.
“Nederland is goed in cyberveiligheid en dat willen we zo houden. Extra geld voor defensie gebruiken we daarom ook voor het verbeteren van cyberveiligheid.”
“Nederland moet zich goed beschermen tegen spionage, diefstal van militaire technologie, ontwrichting door desinformatie en het hacken van wapensystemen en vitale infrastructuur (zoals een waterkering).”
“Daarnaast zet Nederland in op hoogtechnologische capaciteiten, om te kunnen optreden tegen dreigingen vanuit het cyberdomein en hybride dreigingen.”
Minder afhankelijk van niet-Europese technologie en Europese cloud
De partij vindt de afhankelijkheid van niet-Europese (met name Amerikaanse en Chinese) technologie een risico voor de strategische autonomie. Ze willen investeren in Europese alternatieven, waaronder een Europese cloudoplossing, om digitale infrastructuur en data beter te beschermen.
“Onze digitale infrastructuur, zowel van overheden als bedrijven, is kwetsbaar voor manipulatie door kwaadwillenden. We zijn te veel afhankelijk geworden van partijen buiten Europa. Dat moet anders.”
“Voor het waarborgen van onze strategische autonomie is het hebben van een Europese cloudoplossingen noodzakelijk. Nederland zet zich in om dit te realiseren.”
“De overheid zorgt ervoor dat ze zelf niet afhankelijk wordt van niet-Europese techbedrijven, door zo veel mogelijk gebruik te maken van Europese alternatieven of open source oplossingen.”
Politie en opsporing in het digitale domein versterken
De ChristenUnie wil dat de politie ook digitaal zichtbaar en effectief is, om cybercriminaliteit te voorkomen en op te sporen. Ze zien digitale aanwezigheid van de politie als essentieel voor veiligheid en het tegengaan van onrecht.
“Die ook op het web criminaliteit opspoort. Maar nog beter, die criminaliteit voorkomt. Dit kan alleen door de versterking van de nabijheid van de politie in de wijken en buurten. En door aanwezigheid van de politie in het digitale domein.”
JA21 beschouwt cyberveiligheid als een essentieel onderdeel van nationale veiligheid en pleit voor stevige investeringen, digitale soevereiniteit en een centrale regie op cyber security. De partij wil een nationale cloud onder Nederlandse wetgeving, uitbreiding van het Defensie Cyber Commando, en verhoogde bescherming van vitale infrastructuur. JA21 koppelt cyberveiligheid direct aan economische weerbaarheid en strategische autonomie.
Centrale regie en forse investering in cyberveiligheid
JA21 ziet cyberveiligheid als nationale veiligheid en wil investeren volgens NAVO-afspraken, met een centrale aanpak onder één ministerie en vaste Kamercommissie. Dit moet Nederland weerbaarder maken tegen digitale aanvallen op vitale infrastructuur.
“Cyberveiligheid is nationale veiligheid. Nederland is kwetsbaar. Een digitale aanval kan onze energievoorziening, havens of democratie platleggen. In NAVO-verband is daarom afgesproken dat 1,5% van het BBP moet worden geïnvesteerd in cyberveiligheid, kritieke infrastructuur en innovatie. JA21 staat achter deze afspraak en zet in op een stevige en centrale aanpak van deze investering onder één verantwoordelijk ministerie, met één vaste Kamercommissie, en onder scherpe toetsing op effectiviteit.”
Digitale soevereiniteit: nationale cloud en minder afhankelijkheid
JA21 wil digitale soevereiniteit door te investeren in een nationale cloud onder Nederlandse wetgeving en het beperken van buitenlandse toegang tot data. Dit moet Nederland minder afhankelijk maken van Amerikaanse en Chinese techbedrijven.
“Digitale soevereiniteit. Investeer in een nationale cloud onder Nederlandse wetgeving. Geen Amerikaanse of Chinese toegang tot onze data.”
“Zorgen voor digitale soevereiniteit. Europa en Nederland mogen niet volledig afhankelijk zijn van Amerikaanse of Chinese techbedrijven. We investeren in strategische technologie en digitale veiligheid.”
Uitbreiding Defensie Cyber Commando en cyberafschrikking
JA21 wil het Defensie Cyber Commando uitbreiden en pleit voor een actieve afschrikking: digitale aanvallen op Nederland moeten kunnen rekenen op een tegenactie.
“Cyberafschrikking. Breid het Defensie Cyber Commando uit. Hack ons? Reken op een tegenactie.”
Verhoogde bescherming van vitale infrastructuur
Bij verhoogde dreiging moet vitale infrastructuur zowel fysiek als digitaal extra worden bewaakt om sabotage en cyberaanvallen te voorkomen.
“Verhoogde dijkbewaking. Bij verhoogde dreiging moet vitale infrastructuur fysiek en digitaal actief worden bewaakt.”
Cyberveiligheid als voorwaarde voor economische weerbaarheid
JA21 koppelt cyberveiligheid direct aan economische weerbaarheid, herindustrialisatie en strategische autonomie, omdat digitale aanvallen ook de economie kunnen ontwrichten.
“Economische weerbaarheid. Cyberveiligheid als voorwaarde voor herindustrialisatie en strategische autonomie.”
Weerbare samenleving en educatie over digitale dreigingen
JA21 wil de weerbaarheid van de samenleving vergroten door lesprogramma’s over digitale dreigingen te stimuleren en bedrijven te betrekken bij crisisvoorbereiding.
“We onderzoeken de mogelijkheden voor een moderne variant van de Burgerbescherming, breiden de Nationale Reserve uit en stimuleren lesprogramma’s over civiele paraatheid en digitale dreigingen. Ook bedrijven worden betrokken bij crisisvoorbereiding.”
De SP ziet cyber security als een essentieel onderdeel van nationale veiligheid en digitale soevereiniteit. Ze willen investeren in verdediging tegen cyberaanvallen, digitale autonomie vergroten door minder afhankelijk te zijn van buitenlandse technologie, en privacy en burgerrechten beschermen tegen zowel bedrijven als overheden. Concrete voorstellen zijn onder meer het opzetten van een Ministerie van Digitale Zaken, investeren in bescherming tegen cyberaanvallen, en het versterken van privacywaarborgen.
Investeren in verdediging tegen cyberaanvallen
De SP erkent cyberaanvallen als een moderne dreiging voor nationale veiligheid en kritieke infrastructuur. Ze willen investeren in bescherming tegen asymmetrische oorlogsvoering, waaronder cyberaanvallen, en benadrukken het belang van publieke veiligheid boven winstmaximalisatie van bedrijven.
“Er moet geïnvesteerd worden in de verdediging tegen asymmetrische oorlogsvoering, zoals cyberaanvallen, desinformatiecampagnes en aanvallen op kritieke infrastructuur, zoals energie en watervoorziening.”
Vergroten van digitale autonomie en minder afhankelijkheid van buitenlandse technologie
De SP vindt het problematisch dat Nederland afhankelijk is van Amerikaanse digitale producten en diensten. Ze willen investeren in Europese en Nederlandse alternatieven, open source, en publieke datacentra om de digitale soevereiniteit en veiligheid te vergroten.
“We moeten investeren in alternatieven in Nederland en Europa, zodat we de afhankelijkheid van de VS kunnen verminderen. Overheden maken zo veel mogelijk gebruik van open source en zorgen ervoor dat hun systemen leverancier onafhankelijk zijn, onder meer door het gebruik van open standaarden.”
“Publieke data wordt veilig opgeslagen in publieke datacentra in Nederland.”
Beschermen van privacy en burgerrechten tegen digitale dreigingen
De SP wil privacy en burgerrechten beschermen tegen zowel overheden als bedrijven. Ze zijn tegen massasurveillance, sleepnetten en chatcontrole, en willen encryptie juist stimuleren. Ook moet de Autoriteit Persoonsgegevens worden versterkt om digitale misstanden aan te pakken.
“Wij versterken de Autoriteit Persoonsgegevens om misstanden aan te pakken, zodat beter kan worden opgetreden wanneer de privacy van mensen in het geding is.”
“We zijn tegen het plan van de EU om apps zoals WhatsApp of Signal verplicht berichten te laten controleren op ongewenste inhoud voordat ze worden verstuurd.”
“Versleutelen van informatie door burgers wordt niet verboden, maar moeten we juist stimuleren.”
“Het doorzoeken van massa’s gegevens van onschuldige burgers is niet effectief voor de bestrijding van terreur en zulke sleepnetten laten we dus niet meer toe.”
Volt vindt cyber security essentieel voor een innovatieve, digitale en rechtvaardige samenleving en pleit voor stevige wettelijke eisen, meer transparantie en Europese samenwerking. De partij wil snelle implementatie van EU-richtlijnen, wettelijke bescherming voor ethisch hacken, investeringen in digitale vaardigheden en een verbod op het afzwakken van encryptie. Volt kiest voor een centrale, transparante en toekomstbestendige aanpak waarbij zowel overheid, bedrijven als burgers weerbaar worden gemaakt tegen digitale dreigingen.
Versnelde implementatie van EU-cybersecuritywetgeving
Volt vindt dat Nederland achterloopt op cyberweerbaarheid en wil daarom snelle invoering van Europese richtlijnen zoals NIS2 en DORA, met verplichte maatregelen voor kritieke sectoren. Dit moet zorgen voor een wettelijk kader dat organisaties dwingt hun digitale veiligheid op orde te brengen.
“We zorgen voor een versnelde implementatie van de NIS2-richtlijn. Nederland moet binnen zes maanden concrete wetgeving hebben die organisaties in kritieke sectoren verplicht tot adequate cyberveiligheidsmaatregelen, naar het succesvolle model van de Digital Operational Resilience Act (DORA) in de financiële sector.”
Juridische bescherming en aanmoediging van ethisch hacken
Volt wil ethisch hacken wettelijk beschermen en stimuleren, zodat kwetsbaarheden sneller en veiliger worden gemeld en opgelost. Dit moet bijdragen aan een veiliger digitaal ecosysteem en het benutten van de expertise van ethische hackers.
“Volt wil ethisch hacken verder aanmoedigen. We leggen daarom naar Belgisch voorbeeld het recht op ongevraagd ethisch hacken wettelijk vast. Nederland heeft een bloeiende cultuur van mensen die het internet veiliger maken door technisch onderzoek. Deze mensen krijgen juridische bescherming.”
Transparantie en parlementaire controle op cyberveiligheid
Volt pleit voor verplichte publieke rapportage over cyberdreigingen en overheidsmaatregelen, en wil parlementaire controle op alle cyberveiligheidsoperaties. Dit moet het vertrouwen in de overheid vergroten en zorgen voor democratische legitimiteit.
“Transparantie en democratische controle zijn belangrijke uitgangspunten. We verplichten publieke rapportage over cyberdreigingen en overheidsmaatregelen. Daarnaast voeren we een parlementaire controle uit bij alle cyberveiligheidsoperaties om het vertrouwen te waarborgen.”
Geen afzwakking van end-to-end encryptie
Volt is fel tegen het afzwakken van encryptie, omdat dit volgens de partij leidt tot schijnveiligheid en de privacy van burgers in gevaar brengt. Sterke encryptie blijft volgens Volt noodzakelijk voor veilige communicatie.
“Voor Volt is het afzwakken van end-to-end-encryptie onaanvaardbaar omdat het dan schijnveiligheid wordt. Online communicatie blijft beschermd tegen ongewenste toegang.”
Investeren in digitale vaardigheden en bewustwording
Volt ziet digitale geletterdheid als basisvaardigheid en wil verplicht onderwijs in cybervaardigheden op alle niveaus, plus jaarlijkse bewustwordingscampagnes. Dit moet burgers en bedrijven weerbaarder maken tegen digitale dreigingen.
“Digitale geletterdheid is een basisvaardigheid. We verplichten onderwijs in cybervaardigheden op alle onderwijsniveaus. Daarnaast organiseren we jaarlijks bewustwordingscampagnes voor burgers, zodat iedereen weerbaar is tegen digitale manipulatie.”
Europese samenwerking en digitale soevereiniteit
Volt wil dat Nederland actief meewerkt aan Europese cyberverdediging, gezamenlijke cloud-infrastructuur en minder afhankelijk wordt van niet-EU-leveranciers. Dit moet de strategische autonomie en veiligheid van Nederland en de EU versterken.
“We zetten ons in voor gedeelde cyberverdediging in de EU en een gezamenlijk antwoord op grensoverstijgende cyberaanvallen.”
“We verplichten diversificatie van kritieke IT-leveranciers en cloud-diensten voor overheden en essentiële sectoren. Deze mogen met maximaal 40% afhankelijk zijn van één leverancier en moeten verplichte exitstrategieën en Software as a Service (SaaS) escrow hebben.”
50PLUS vindt digitale veiligheid en cyber security van groot belang en pleit voor extra investeringen in de bescherming van digitale systemen, met minder afhankelijkheid van commerciële en buitenlandse partijen. De partij wil ouderen beschermen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal, onder meer door het beperken van anonieme accounts en het verbeteren van digitale vaardigheden via cursussen. Daarnaast vraagt 50PLUS om strenge straffen voor digitaal geweld en een wettelijke taak voor gemeenten om digitale inclusie van ouderen te waarborgen.
Extra investeren in digitale veiligheid en onafhankelijkheid
50PLUS ziet digitale dreigingen als urgent en wil investeren in de veiligheid van systemen, zodat Nederland minder afhankelijk wordt van commerciële en buitenlandse partijen. Dit moet de digitale weerbaarheid van de samenleving vergroten.
“Digitale veiligheid heeft grote urgentie. Er komen digitaal steeds sneller en meer bedreigingen op ons af. We willen dat er extra geïnvesteerd wordt in de veiligheid van onze systemen om onafhankelijk te worden van commerciële en buitenlandse partijen.”
Bescherming van ouderen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal
De partij richt zich specifiek op de bescherming van ouderen tegen cybercriminaliteit, door het beperken van anonieme accounts en het aanbieden van digitale cursussen om hun weerbaarheid te vergroten.
“Digitale privacy- en veiligheidsmaatregelen beschermen ouderen tegen online oplichting en identiteitsdiefstal.”
“Anonieme accounts worden verboden of in ieder geval sterk beperkt.”
“Digitale cursussen voor ouderen om hun vaardigheden te verbeteren, met specifieke aandacht voor internetgebruik, online bankieren en sociale media door lokale gemeenschappen, bibliotheken en seniorenverenigingen.”
Strenge straffen voor digitaal geweld en bescherming van hulpverleners
50PLUS wil zware straffen voor digitaal geweld en extra bescherming voor hulpverleners, handhavers en politieke ambtsdragers tegen digitale agressie.
“Zware straffen voor plegers van fysiek, verbaal en ook digitaal geweld en agressie tegen hulpverleners, handhavers en politieke ambtsdragers.”
Gemeentelijke plicht voor digitale inclusie van ouderen
De partij wil dat gemeenten wettelijk verantwoordelijk worden voor de digitale zelfredzaamheid van ouderen, vergelijkbaar met hun rol in de WMO.
“Digitale inclusie: een gemeentelijke plicht. Gemeenten krijgen de wettelijke taak om digitale inclusie van ouderen te waarborgen. Net zoals gemeenten verantwoordelijk zijn voor de WMO, worden zij ook verantwoordelijk voor de digitale zelfredzaamheid van hun oudere inwoners.”
Het CDA ziet cyber security als een kerntaak van de overheid en benadrukt het belang van weerbaarheid tegen digitale dreigingen, vooral van statelijke actoren zoals Rusland en China. Ze willen investeren in goed uitgeruste inlichtingen- en veiligheidsdiensten, bewustwording en digitale weerbaarheid in de samenleving, en het versterken van cyberveiligheid op bestuurlijk niveau. Concrete voorstellen zijn onder meer het verbeteren van cyberveiligheid tegen hacks, het opnemen van cyberveiligheid in het onderwijs, en het oefenen van nationale scenario’s voor digitale verstoringen.
Investeren in sterke inlichtingen- en veiligheidsdiensten
Het CDA vindt dat Nederland zich weerbaar moet maken tegen digitale dreigingen van statelijke actoren, terroristische groeperingen en criminele netwerken. Goed uitgeruste inlichtingen- en veiligheidsdiensten zijn volgens het CDA essentieel om deze dreigingen tijdig te signaleren en tegen te gaan.
“Kwaadwillende landen als Rusland, China en Iran raken met ontwrichtende acties alle onderdelen van de samenleving. Ze vormen een bedreiging voor Nederlandse belangen, ons verdienvermogen en sociale stabiliteit. Sabotageacties in Europa zijn geen uitzondering meer. Dat vraagt om goed geëquipeerde inlichtingen- en veiligheidsdiensten om deze dreiging vroegtijdig te signaleren en tegen te gaan.”
“We hebben te maken met een groot aantal statelijke actoren, terroristische groeperingen en criminele netwerken die onze nationale veiligheid en democratische rechtsorde bedreigen. Daar moeten we harder tegen optreden. Nederland moet zich weerbaar maken. Daarin spelen onze inlichtingen- en veiligheidsdiensten een grote rol.”
Verbeteren van cyberveiligheid en weerbaarheid op bestuurlijk niveau
Het CDA erkent de toename van hybride oorlogsvoering en digitale inmenging, en wil de cyberveiligheid op alle bestuurlijke niveaus verbeteren. Dit omvat het versterken van democratische processen en het vergroten van bewustwording en weerbaarheid in de samenleving.
“We verbeteren op alle bestuurlijke niveaus onze cyberveiligheid tegen hacks, versterken onze democratische processen en zetten actief in op een grotere bewustwording in en weerbaarheid van de samenleving.”
Digitale weerbaarheid en cyberveiligheid in onderwijs en samenleving
Het CDA wil digitale ethiek, mediawijsheid en cyberveiligheid structureel opnemen in het onderwijs en bedrijven stimuleren om medewerkers te scholen. Zo willen ze een digitaal weerbare samenleving creëren.
“Wij willen een betere verankering van digitale ethiek: AI-ethiek, het begrijpen van algoritmes, mediawijsheid en cyberveiligheid in funderend en vervolgonderwijs en bibliotheken. Ook bedrijven, vooral het mkb, dragen bij door hun medewerkers te scholen en toepassingen verantwoord in te zetten. Zo bouwen we samen aan een digitaal weerbare samenleving.”
Oefenen en voorbereiden op digitale verstoringen
Het CDA pleit voor het oefenen van nationale scenario’s, waaronder digitale verstoringen en black-outs, om de impact van digitale aanvallen te minimaliseren en de weerbaarheid van de samenleving te vergroten.
“Er worden nationale scenario’s geoefend waarin alle lagen van de samenleving meedoen zoals bij black-outs en digitale verstoringen. Een jaarlijkse survivalchallenge kan daar onderdeel van zijn. Er worden maatregelen getroffen om de impact van verstoringen in het digitale en energienetwerk, maar ook pandemieën te minimaliseren. Hier is het activeren van de samenleving een belangrijk onderdeel.”
DENK vindt cyber security belangrijk en pleit voor meer investeringen in digitale veiligheid, betere bescherming van persoonsgegevens en ondersteuning voor kleine organisaties bij hun digitale beveiliging. De partij wil de macht van grote techbedrijven inperken, de onafhankelijkheid van digitale infrastructuur vergroten en de Autoriteit Persoonsgegevens versterken met meer middelen en expertise. DENK ziet cyber security als essentieel voor privacybescherming en het waarborgen van digitale mensenrechten.
Meer investeren in digitale veiligheid en infrastructuur
DENK wil dat er meer wordt geïnvesteerd in digitale veiligheid en dat Nederland minder afhankelijk wordt van andere landen en grote bedrijven voor zijn digitale infrastructuur. Dit moet de weerbaarheid tegen cyberdreigingen vergroten en de controle over kritieke systemen waarborgen.
Ondersteuning voor kleine organisaties bij digitale beveiliging
DENK erkent dat kleine organisaties vaak kwetsbaar zijn voor cyberaanvallen en wil daarom extra ondersteuning bieden om hun digitale beveiliging op orde te krijgen.
“Wij willen extra ondersteuning voor kleine organisaties om hun digitale beveiliging op orde te krijgen.”
Strenger toezicht en meer middelen voor Autoriteit Persoonsgegevens
De partij vindt dat de Autoriteit Persoonsgegevens een centrale rol moet spelen in het toezicht op digitale veiligheid, met name rond privacy en kunstmatige intelligentie. DENK wil de AP meer middelen, bredere bevoegdheden en diepgaande expertise geven.
“Sterker toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens. De AP krijgt extra middelen, bredere bevoegdheden en diepgaande expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie.”
Macht van big tech bedrijven inperken en privacy beschermen
DENK ziet de macht van grote technologiebedrijven als een risico voor privacy en digitale veiligheid. Ze willen de handel in persoonsgegevens beperken en de invloed van big tech op Europees niveau terugdringen.
“Dat betekent dat handel in persoonsgegevens aan banden wordt gelegd en de macht van de bigtech bedrijven Europees moet worden ingeperkt.”
FVD ziet cyber security primair als een kwestie van nationale veiligheid en digitale soevereiniteit. Ze willen investeren in cyberdefensie tegen digitale dreigingen en de capaciteit voor de aanpak van cybercrime vergroten, maar zijn tegelijkertijd fel tegenstander van digitale surveillance en pleiten voor maximale privacy en anonimiteit online.
Investeren in cyberdefensie tegen digitale dreigingen
FVD beschouwt cyber security als essentieel voor de nationale veiligheid en wil daarom fors investeren in cyberdefensie. Het doel is Nederland te beschermen tegen digitale aanvallen en het land digitaal weerbaar te maken.
“We investeren in cyberdefensie, zodat Nederland beschermd blijft tegen digitale dreigingen en koploper wordt op digitaal gebied.”
Vergroten capaciteit aanpak cybercrime
FVD wil dat de politie en opsporingsdiensten meer middelen krijgen om cybercrime effectief te bestrijden. Dit moet voorkomen dat criminelen online vrij spel hebben.
“We vergroten de capaciteit voor de aanpak van cybercrime, zodat criminelen online geen vrij spel hebben.”
Tegen digitale surveillance en voor privacy/anonimiteit
FVD verzet zich tegen overheidsmaatregelen die digitale privacy en anonimiteit ondermijnen, zoals de Sleepwet en verplichte identiteitskoppeling online. Ze zien privacy als een kernvoorwaarde voor vrijheid en willen anonimiteit op internet waarborgen.
“We verzetten ons tegen digitale surveillance, zoals de Sleepwet of Digital ID, en beschermen vrije meningsuiting met een anti-censuurwet.”
“We maken anonimiteit de norm. We verzetten ons tegen verplichte identiteitskoppeling aan accounts, zodat iedereen zonder angst kennis kan vergaren en meningen kan uiten.”
BIJ1 legt in haar verkiezingsprogramma sterk de nadruk op privacybescherming, het minimaliseren van surveillance en het beperken van de macht van veiligheidsdiensten, maar doet geen concrete voorstellen op het gebied van cyber security in de zin van digitale weerbaarheid, cybercrimebestrijding of bescherming van digitale infrastructuur. Hun visie richt zich vooral op het beschermen van burgerrechten tegen digitale surveillance en het waarborgen van privacy, niet op technische of operationele cyber security-maatregelen. Voor kiezers betekent dit dat BIJ1 cyber security vooral benadert vanuit een privacy- en burgerrechtenperspectief, niet vanuit een klassiek veiligheids- of IT-standpunt.
Privacy centraal, surveillance en dataverzameling beperken
BIJ1 ziet grootschalige digitale surveillance en dataverzameling als een bedreiging voor burgerrechten en privacy. Zij willen het gebruik van camera’s, automatische gezichtsherkenning en dataverzameling door overheid en justitie sterk inperken, en stellen privacywaakhonden centraal in het toezicht. Dit standpunt raakt aan cyber security in de zin dat het de digitale veiligheid van burgers tegen de overheid beschermt, maar niet in de zin van bescherming tegen cyberaanvallen of digitale criminaliteit.
“De grootschalige controle en surveillance bij demonstraties – zoals de standaard inzet van camera’s – in de publieke ruimte stopt onmiddellijk en er komt nieuw beleid waarin de privacy van de burger centraal staat. Ook automatische gezichtsherkenning wordt verboden.”
“Alle dataverzameling door overheid en justitie wordt geminimaliseerd tot het absoluut noodzakelijke, en er komt altijd streng toezicht van privacywaakhonden.”
Bevoegdheden veiligheidsdiensten en politie inperken
BIJ1 wil de macht van veiligheidsdiensten en politie, inclusief hun digitale bevoegdheden, drastisch beperken en onder strenge democratische controle plaatsen. Dit betekent minder ruimte voor digitale monitoring, data-uitwisseling en opsporing, ook als het gaat om cyberdreigingen. Dit standpunt is relevant voor cyber security omdat het de balans tussen nationale veiligheid en burgerrechten raakt, maar BIJ1 kiest duidelijk voor het laatste.
“Veiligheidsdiensten (zoals de AIVD en de NCTV) en politie-onderdelen zoals TOOI en ID-WIV, worden ontmanteld. We intensiveren en verbeteren intussen de strenge, bindende, onafhankelijke democratische controle over deze diensten. Hun bevoegdheden worden ingeperkt, en gegevensverstrekking aan buitenlandse geheime diensten wordt aan banden gelegd.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma