BVNL ziet ondernemerschap als de ruggengraat van de Nederlandse economie en pleit voor maximale ondernemersvrijheid, lage belastingen en minimale overheidsbemoeienis. De partij wil het vestigingsklimaat verbeteren door regels en lasten te verlagen, bureaucratie te verminderen en ondernemers meer ruimte te geven om te groeien. Concrete voorstellen zijn onder meer een vlaktaks, afschaffing van diverse verplichtingen en het versoepelen van arbeids- en ontslagrecht.
BVNL wil het ondernemerschap stimuleren door belastingen en werkgeverslasten te verlagen, bureaucratie te verminderen en regelgeving te versimpelen. Dit moet het vestigingsklimaat verbeteren en ondernemers meer ruimte geven om te ondernemen en te groeien.
“Het vestigingsklimaat moet worden verbeterd door lagere belastingen (vlaktaks van 25%) in te voeren, minder overheidsbemoeienis, lage energiekosten en versoepeling van het arbeidsrecht.”
“Minder regels voor ondernemers en bedrijven. Bureaucratie en regeldruk moeten worden teruggedrongen.”
“BVNL wil dat MKB-ondernemers in vrijheid kunnen ondernemen en daar een goede boterham aan kunnen verdienen. Het MKB is de ruggengraat van de samenleving, maar wordt steeds meer als melkkoe gebruikt. Daarom willen wij lagere belastingen, minder bureaucratie, simpeler arbeidsrecht en meer vrijheid voor het MKB.”
“De overheid moet zich minder met hen bemoeien. BVNL wil de belastingen en werkgeverslasten voor ondernemers omlaag brengen, de bureaucratie verminderen en het gelijke speelveld weer terugbrengen in de markt door in elk geval geen regels te maken die strenger zijn dan het EU-gemiddelde.”
BVNL stelt voor om diverse verplichtingen en lasten voor ondernemers af te schaffen of te versoepelen, zoals het UBO-register, de WWFT, verplichte ondernemingsraden, en het ontslagrecht. Dit moet ondernemers meer vrijheid en flexibiliteit geven.
“Het UBO-register wordt afgeschaft.”
“De Wet op Witwassen en Financiering Terrorisme (WWFT) wordt afgeschaft.”
“Geen verplichte ondernemingsraad voor bedrijven.”
“Het ontslagrecht moet worden versoepeld.”
“Het maximumaantal tijdelijke arbeidsovereenkomsten dat een werknemer en werkgever met elkaar mogen aangaan, wordt onbeperkt. Contractvrijheid is essentieel.”
“De verplichte transitievergoeding verdwijnt.”
“De wet DBA wordt ingetrokken en mensen mogen zelf bepalen of ze liever in loondienst gaan of als ZZP’er aan de slag gaan.”
BVNL benadrukt het belang van ondernemersvrijheid, het belonen van ambitie en succes, en het verminderen van overheidsinterventie. Ondernemers moeten ruimte krijgen om te groeien en risico’s te nemen, zonder te worden gestraft door hoge belastingen of overregulering.
“Belang Van Nederland kiest voor een ondernemersvriendelijke koers die gestoeld is op vrijemarkteconomie, sober fiscaal beleid, lage belastingen en structurele hervormingen. Ambitie is een deugd en succes verdient applaus.”
“Risico nemen moet lonen. Ondernemers, zelfstandigen, vakmensen en iedereen die hard werkt in de Nederlandse bedrijven zijn de ruggengraat van Nederland – zij verdienen ruimte, geen regels.”
“Onze visie is geworteld in de Oostenrijkse School van de economie, waarin ondernemersvrijheid, eigendomsrechten en individuele verantwoordelijkheid centraal staan.”
BVNL wil af van subsidies en overheidsinterventie, omdat deze volgens de partij marktwerking verstoren en ondernemerschap belemmeren. De overheid moet zich beperken tot het bewaken van de rechtsorde en vrijheid.
“Subsidies worden afgeschaft.”
“Geen subsidies voor falend beleid en als compensatie voor inactiviteit en geen belasting op ambitie. BVNL kiest voor echte economie, niet voor nepbanen en het rondpompen van geld.”
“Wij zien de overheid niet als motor van vooruitgang, maar als bewaker van de rechtsorde en vrijheid. De staat moet dienstbaar zijn aan de burger, niet andersom.”
De SGP ziet ondernemerschap als de motor van de economie en wil een voorspelbaar, aantrekkelijk vestigingsklimaat creëren, met minder regeldruk en fiscale stimulansen, vooral voor het mkb en familiebedrijven. De partij pleit voor wettelijke erkenning en betere bescherming van zzp’ers, meer ruimte voor innovatie en financiering, en stimuleert duurzaam en sociaal verantwoord ondernemen. Kern van hun visie is dat ondernemerschap moet bijdragen aan een robuuste, waardengedreven economie waarin ook kwetsbaren worden beschermd.
De SGP vindt dat ondernemers zekerheid en ruimte nodig hebben om te ondernemen, met minder regeldruk en stabiel beleid, vooral op het gebied van belastingen en financiering. Dit moet het ondernemerschap stimuleren en de concurrentiepositie van Nederland versterken.
“Basisvereiste hiervoor is voorspelbaar overheidsbeleid zodat ondernemers weten waar zij van op aan kunnen, zeker ook ten aanzien van belastingen. Een einde aan gezwabber dus.”
“De winstbelasting voor het bedrijfsleven en de werkgeverslasten worden verlicht, vooral gericht op het mkb.”
“De overheid committeert zich op haar beurt aan het aanpakken van knelpunten, zoals netcongestie, arbeidskrapte en infrastructuur.”
“Nederland investeert in een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Daarom wordt bezien welke vergunningen, exportbeperkingen en regels internationale handel onnodig belemmeren.”
De SGP wil de toegang tot financiering voor ondernemers verbeteren, met speciale aandacht voor mkb, familiebedrijven en startups. Innovatie wordt gestimuleerd via fiscale regelingen en publiek-private samenwerking.
“Het blijft fiscaal aantrekkelijk te investeren in onze economie. De durfkapitaalregeling keert terug, zodat het verstrekken van financiering aan startups en snelgroeiende bedrijven met veel potentie en een hoog risico wordt gestimuleerd.”
“Er wordt werk gemaakt van een eerlijk financieringsspeelveld, zodat ook non-bancaire financiers beter toegankelijk zijn voor mkb-bedrijven.”
“De overheid draagt voortaan 50% bij aan publiek-private samenwerking in plaats van 30%.”
“De start van bedrijfs(vak)scholen bij mkb-bedrijven wordt financieel gestimuleerd.”
De SGP wil een heldere wettelijke positie voor zzp’ers, met duidelijke criteria en bescherming tegen schijnzelfstandigheid, maar ook ruimte voor echte zelfstandigheid.
“Zelfstandigen krijgen eindelijk de wettelijke erkenning die zij verdienen door een heldere definitie met bijbehorende criteria vast te leggen.”
“Met de zelfstandigenwet wordt hiervoor een sectoraal rechtsvermoeden en een toets op zelfstandigheid en werkrelatie geïntroduceerd. Dat biedt vooraf duidelijkheid aan de zelfstandige en opdrachtgever.”
“Door het toezicht te richten op sectoren waar sprake is van een verhoogd risico op schijnconstructies en uitbuiting wordt schijnzelfstandigheid tegengegaan.”
De SGP vindt dat ondernemerschap niet alleen om winst draait, maar ook om maatschappelijke verantwoordelijkheid, duurzaamheid en het beschermen van kwetsbaren.
“Bedrijven worden (financieel) gestimuleerd duurzame en eerlijke keuzes te maken en te investeren in de lange termijn, door middel van fiscale aanpassingen en verruiming van subsidies.”
“De overheid selecteert bij aanbestedingen niet alleen op de laagste prijs, maar stimuleert in haar inkoopbeleid ook duurzame en sociale keuzes.”
“Een economie die stevig staat en niet bij het eerste zuchtje wind omvalt. Een economie met oog voor de mens en omgeving. En een economie die creatief is en voortdurend innoveert. Kortom: robuust, sociaal, duurzaam en innovatief.”
De SGP erkent het belang van familiebedrijven en de maakindustrie voor werkgelegenheid en stabiliteit, en wil deze sectoren gericht ondersteunen.
“Familiebedrijven denken in generaties en niet in kwartalen. Zij verdienen daarom onze steun. De bedrijfsopvolgingsregeling blijft behouden.”
“De concurrentiepositie van de Nederlandse industrie verslechtert zienderogen. Zelfs de kostenverschillen met omliggende landen lopen op door stijgende nettarieven en een nationale CO2-heffing boven op het Europese emissiehandelssysteem. De nettarieven moeten omlaag, de CO2-heffing van tafel.”
“Werken in de maakindustrie moet op alle mogelijke manieren aantrekkelijker worden gemaakt en gestimuleerd, ook door de overheid.”
De VVD ziet ondernemerschap als de motor van economische groei, innovatie en werkgelegenheid, en wil ondernemers maximaal ruimte en zekerheid bieden. De partij pleit voor minder bureaucratie, lagere lasten, een stabiel ondernemersklimaat en concrete steun voor zowel mkb, familiebedrijven als zelfstandigen. Belangrijke voorstellen zijn het wettelijk vastleggen van een goed ondernemersklimaat, het schrappen van onnodige regels, het versnellen van vergunningen en het stimuleren van innovatie en bedrijfsopvolging.
De VVD wil dat de overheid wettelijk verplicht wordt het ondernemersklimaat te verbeteren, met als doel een stabiele, concurrerende economie en ruimte voor groei. Dit moet zorgen voor minder bureaucratie, lagere lasten en meer investeringen in groeitechnologieën.
“We leggen wettelijk vast dat de Nederlandse overheid de plicht heeft het ondernemersklimaat te verbeteren. Daarbij hoort een stabiel fiscaal klimaat, minder bureaucratie en stimulering van groeitechnologieën.”
“Steun voor ondernemers en zelfstandigen: we leggen wettelijk vast dat de overheid de plicht heeft om het ondernemersklimaat te verbeteren.”
De VVD wil de lasten voor ondernemers verlagen en onnodige regelgeving schrappen, zodat ondernemers meer ruimte krijgen om te investeren en te groeien. Dit moet voorkomen dat bedrijven vertrekken en innovatie wordt geremd.
“Minder lasten voor ondernemers is onze inzet. Dit geeft ondernemers de ruimte om te investeren, banen te creëren en voorkomt dat bedrijven de grens over worden gejaagd.”
“We schrappen ingewikkelde voorwaarden die dit onnodig kostbaar of te ingewikkeld maken.”
“We werken vaker met meldplichten in plaats van vergunningsplichten en zorgen dat initiatieven van ondernemers en verenigingen niet onnodig vastlopen in een overdaad aan regels.”
“We grijpen daarom in als gemeenten doorschieten in hun regeldrift. Dat kan door met gemeenten standaarden te ontwikkelen voor lage regeldruk, net zoals bij armoederegelingen gebeurt.”
De VVD wil dat ondernemers sneller en eenvoudiger vergunningen kunnen krijgen. Als de overheid te traag is, moet een aanvraag automatisch worden goedgekeurd, mits derden niet worden geschaad.
“We willen dat procedures voor het aanvragen van vergunningen, vooral bij het mkb, drastisch versneld worden. Als uiterste stok willen we dat wanneer ondernemers voor een eenvoudige aanvraag bij de overheid langer moeten wachten dan de geldende termijn, deze aanvraag automatisch wordt goedgekeurd, onder de voorwaarde dat belangen van derden niet worden geschaad.”
De VVD ziet innovatie als essentieel voor ondernemerschap en economische groei. Ze willen investeren in groeitechnologieën, innovatie fiscaal stimuleren en barrières voor start- en scale-ups wegnemen.
“We spannen ons in om de investeringen in onderzoek en ontwikkeling in Nederland te laten stijgen naar minimaal 3% van de totale omvang van de economie.”
“We breiden de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk uit. Ondernemers die willen investeren in innovatie, kunnen dat zo doen tegen gunstige belastingvoorwaarden.”
“We ontwikkelen regelvrije zones, waar tijdelijk en gecontroleerd wet- en regelgeving kan worden opgeschort om innovatie te bevorderen.”
De VVD erkent het belang van familiebedrijven en wil bedrijfsopvolging vergemakkelijken door belemmerende regelgeving aan te passen en de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) niet verder te versoberen.
“We staan daarom niet toe dat een regeling die het aantrekkelijk maakt het bedrijf over te geven aan de volgende generatie, de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR), verder wordt versoberd. Ook passen we belemmerende regelgeving voor bedrijfsopvolging aan.”
De VVD wil een eerlijk vangnet voor ondernemers die failliet gaan, zodat zij sneller een doorstart kunnen maken zonder langdurige negatieve gevolgen.
“Falen hoort soms bij het pad naar succes. We zonderen ondernemers die failliet zijn gegaan een jaar lang uit van de vermogenstoets in de bijstand, mits ze schuldeisers afbetalen. Dit moedigt de stap naar een doorstart in het ondernemerschap aan.”
“Daarnaast willen we dat een ondernemer die failliet is gegaan en schuldeisers heeft afbetaald, minder persoonlijk nadelige gevolgen ondervindt door een langdurige BKR-registratie.”
De VVD wil zelfstandigen vrijheid en zekerheid bieden via een nieuwe Zelfstandigenwet, met heldere regels en keuzevrijheid voor pensioen en arbeidsongeschiktheid.
“De Zelfstandigenwet geeft zelfstandigen duidelijkheid via twee heldere toetsen. Geen onduidelijkheid meer en geen angst voor naheffingen of boetes. We erkennen het zelfstandig ondernemerschap en geven opdrachtgevers weer zekerheid.”
De VVD vindt dat de overheid ondernemers serieus moet nemen, naar hen moet luisteren en het negatieve sentiment rond ondernemerschap moet tegengaan.
“We willen dat de overheid ondernemers serieus neemt bij het vaststellen van nieuw beleid, en vooral bij het afschaffen van regels.”
“We promoten onze bedrijven en industrie en we spreken anderen in het publieke debat aan op de gevolgen van het onterecht creëren van een negatief sentiment over ondernemers en bedrijven.”
De SP waardeert ondernemerschap, vooral binnen het mkb, als essentieel voor innovatie, vakmanschap en de leefbaarheid van de samenleving. Tegelijkertijd wil de partij kleine ondernemers actief ondersteunen met minder bureaucratie, betere toegang tot financiering en bescherming tegen de macht van grote bedrijven en platforms. De SP pleit voor een eerlijk speelveld, meer sociale en duurzame verantwoordelijkheid, en duidelijke waarborgen voor werknemers en zelfstandigen.
De SP ziet het mkb als de ruggengraat van de economie en wil deze ondernemers ondersteunen door investeringen, minder bureaucratie en betere toegang tot financiering. Het doel is om innovatie, vakmanschap en lokale betrokkenheid te stimuleren en kleine bedrijven te beschermen tegen oneerlijke concurrentie en marktmacht van grote spelers.
“Het midden en kleinbedrijf en de mensen die hier werken zijn ontzettend belangrijk voor onze economie. Ondernemers en zelfstandigen met een klein bedrijf zijn betrokken bij hun zaak. Ze leveren een belangrijke bijdrage aan innovatie en kunnen vakwerk op maat leveren.”
“De SP wil dat er structurele maatregelen worden genomen om kleine ondernemers te ondersteunen.”
“Met een Nationale Investeringsbank voor het mkb kunnen kleine en startende bedrijven, evenals bedrijven die hun succesvolle diensten willen opschalen, gemakkelijker lenen.”
“De regels en bureaucratie voor kleine bedrijven moeten versimpeld worden. Dit doen we zonder afbreuk te doen aan de doelstellingen hiervan.”
“De Rijksoverheid moet zorgen voor Ondernemershelpdesks waar kleine ondernemers geholpen worden om de regels te begrijpen en hieraan te voldoen.”
De SP wil kleine ondernemers beschermen tegen de groeiende macht van grote (digitale) platforms en multinationals, die volgens de partij innovatie en keuzevrijheid belemmeren. Er wordt ingezet op strengere regulering, versterking van toezichthouders en het creëren van een eerlijk speelveld.
“Op dit moment zorgt steeds verdere concentratie van marktmacht in handen van een paar grote spelers en digitale platforms ervoor dat innovatie wordt tegengehouden, de prijzen worden opgedreven en de keuzevrijheid beknot wordt voor consumenten en voor het mkb.”
“Daarom versterken we de Autoriteit Consument en Markt (ACM) en geven dit instituut meer bevoegdheden en plichten om op te treden.”
“Wij verzetten ons tegen de groeiende macht van grote (tech)platformbedrijven zoals Amazon, Google, Facebook, Booking.com en Uber. Deze bedrijven maken andere bedrijven, gebruikers en werkenden afhankelijk van hun systemen, stellen eenzijdige voorwaarden en verzamelen enorme hoeveelheden data waarmee zij hun monopolie versterken.”
“Dat is snel en makkelijk. Maar het maakt winkeliers en kleine producenten ook steeds afhankelijker van deze grote en machtige online platforms. Zij vragen enorme bedragen aan ondernemers om daarop hun producten te mogen verkopen. Daarom wil de SP dat het toezicht hierop wordt verscherpt en de macht van deze platforms wordt beperkt.”
De SP vindt dat ondernemerschap gepaard moet gaan met sociale en duurzame verantwoordelijkheid. Ondernemers die profiteren van publieke steun of financiering moeten bijdragen aan maatschappelijke doelen, en werknemers moeten beter beschermd en beloond worden.
“Uiteraard verwachten we hier goede sociale en duurzaamheidsprestaties voor terug.”
“We zorgen ervoor dat de mensen die het werk doen de zeggenschap krijgen over hun werkplek en hun eerlijke deel van de winst krijgen.”
“Werknemers krijgen recht op een deel van de winst. Zonder werkende mensen is er immers geen winst. Niet alleen bestuurders en aandeelhouders, maar ook alle medewerkers krijgen voortaan recht op een deel van de winst.”
De SP erkent het belang van zelfstandigen en zzp’ers, maar wil hun bestaanszekerheid versterken door collectieve voorzieningen voor pensioen en arbeidsongeschiktheid en door schijnzelfstandigheid en uitbuiting tegen te gaan.
“Zzp’ers hebben recht op pensioen en arbeidsongeschiktheidsuitkering. We moeten goed zorgen voor onze zzp’ers. Daarom gaan we collectief en publiek zorgen voor een oplossing, zodat zij zich kunnen verzekeren voor arbeidsongeschiktheid en voor hun pensioen.”
“We versterken toezicht en handhaving. Schijnconstructies, gedwongen zelfstandigheid en uitbuiting pakken we aan.”
De SP wil kleine ondernemers ontlasten bij langdurige ziekte van werknemers door de loondoorbetaling deels collectief te regelen, zodat het risico voor kleine bedrijven beheersbaar blijft.
“Daarom zorgen we ervoor dat kleine bedrijven minder lang het loon door hoeven te betalen bij ziekte, zonder dat de werknemer zijn rechten verliest. Het tweede ziektejaar bij kleine werkgevers betalen we gezamenlijk uit premiegeld via het UWV.”
JA21 ziet ondernemerschap als de motor van welvaart en innovatie en pleit voor een overheid die ondernemers faciliteert in plaats van belemmert. De partij wil regeldruk en belastingen fors verlagen, het belastingstelsel vereenvoudigen, en investeren in digitalisering en innovatie, met speciale aandacht voor het mkb en familiebedrijven. JA21 stelt concrete maatregelen voor zoals één laag vennootschapsbelastingtarief, directe investeringsaftrek, minder rapportageverplichtingen en het afschaffen van nationale koppen op EU-regels.
JA21 vindt dat ondernemers te veel last hebben van complexe regels en administratieve lasten, wat groei en innovatie belemmert. De partij wil drastisch minder regeldruk, minder rapportageverplichtingen en een overheid die faciliteert in plaats van belemmert.
“Mkb maximaal faciliteren door het eenvoudiger te maken om te investeren in het mkb, en regeldruk en rapportageverplichtingen te verminderen.”
“Regeldruk terugdringen door met de stofkam door huidige wet- en regelgeving te gaan en overbodige regelgeving te schrappen. Voor elke nieuwe regel moet een oude regel verdwijnen.”
“De overheid moet daarbij faciliterend optreden en vooral niet in de weg zitten.”
JA21 stelt dat het huidige belastingstelsel te complex en belastend is voor ondernemers. Ze willen een eenvoudiger en eerlijker systeem, met lagere lasten en directe investeringsaftrek, zodat ondernemen weer loont.
“Een eenvoudige vennootschapsbelasting voor alle ondernemingen door het huidige tweeschijvenstelsel (19% en 25,8%) te vervangen door één helder tarief van 20% voor alle ondernemingen.”
“Werken en ondernemen laten lonen door de lasten op arbeid structureel te verlagen. We kiezen voor lagere belastingen in plaats van hogere toeslagen.”
“Bedrijven ruimte geven door de lasten te verminderen en investeringen onmiddellijk aftrekbaar te maken.”
JA21 ziet digitalisering en innovatie als essentieel voor toekomstig ondernemerschap. Ze willen ondernemers ruimte geven om te innoveren, met eenvoudige regels, directe aftrekbaarheid van R&D-kosten en stimulering van AI-gebruik, vooral in het mkb.
“Ondernemers de ruimte geven om voorop te lopen in digitalisering door eenvoudige en eenduidige regelgeving.”
“Innovatie stimuleren door bedrijfskosten voor R&D direct aftrekbaar te maken, wat een impuls geeft aan innovatie en investeringen in onderzoek en ontwikkeling.”
“Het gebruik van AI in de praktijk stimuleren, vooral in het mkb, door in te zetten op slimme data-analyse, automatisering en AI-oplossingen die ondernemers echt helpen.”
JA21 vindt het mkb en familiebedrijven cruciaal voor de economie en wil hun positie versterken door fiscale voordelen, minder regels en het afschaffen van erf- en schenkbelasting.
JA21 wil dat Nederlandse ondernemers niet zwaarder worden belast dan hun Europese concurrenten en pleit voor het afschaffen van nationale koppen op EU-regels en het beschermen van de concurrentiepositie.
“Nationale koppen op EU-regels afschaffen: we introduceren geen nieuwe wetgeving die verder gaat dan EU-regelgeving.”
“We stoppen de uittocht van bedrijven en banen door regelgeving niet strenger te maken dan Europese afspraken en door de concurrentiepositie van de haven te beschermen.”
BIJ1 staat kritisch tegenover traditioneel ondernemerschap gericht op winstmaximalisatie en aandeelhouderswaarde. De partij wil ondernemerschap radicaal democratiseren door coöperaties en werknemerszeggenschap te stimuleren, winsten eerlijker te verdelen en multinationals te beperken. Ondernemerschap moet volgens BIJ1 in dienst staan van werknemers, samenleving en duurzaamheid, niet van kapitaal.
BIJ1 wil dat nieuw ondernemerschap in de vorm van werknemerscoöperaties plaatsvindt, zodat zeggenschap en eigendom bij de werkenden liggen in plaats van bij aandeelhouders of externe investeerders. Dit moet uitbuiting tegengaan en ondernemerschap socialer en democratischer maken.
BIJ1 wil dat bestaande grote bedrijven verplicht worden om werknemerszeggenschap en -eigendom te vergroten, zodat ondernemerschap niet langer draait om winst voor aandeelhouders maar om collectief belang.
“Elk bestaand beursgenoteerd bedrijf met meer dan 100 werknemers is verplicht een werknemersfonds op te richten. Hieraan schrijven zij jaarlijks een aantal nieuwe aandelen uit, in verhouding met de jaarwinst. Het werknemersfonds wordt alleen beheerd door de werknemers van de firma die deze heeft opgericht.”
“Met meer dan 100 werknemers krijgen een transitieplicht: binnen 10 jaar moet het merendeel van de aandelen in handen zijn van de werknemers. Via jaarlijkse uitgifte van aandelen aan werknemersfondsen en voorkeursrecht bij emissies en overnames.”
“Multinationale bedrijven met dependances (vestigingen) in Nederland zijn verplicht een plan te maken waarin staat hoe zij binnen korte tijd minimaal 51% van de aandelen aan de werknemers van die dependance verkopen. Als hier geen actie op komt, verliest dit bedrijf het recht om binnen Nederlandse grenzen te opereren.”
BIJ1 wil coöperatieve ondernemingen financieel ondersteunen om ze een eerlijk alternatief te bieden voor traditionele bedrijven, en publieke investeringsfondsen uitsluitend inzetten voor coöperaties.
BIJ1 erkent sekswerk als ondernemerschap en wil sekswerkers dezelfde rechten en mogelijkheden geven als andere zelfstandigen, inclusief het recht om een eenmanszaak te starten en toegang tot zakelijke dienstverlening.
BIJ1 verwerpt ondernemerschap dat gericht is op winstmaximalisatie en aandeelhouderswaarde, en wil wettelijke beperkingen op winsten en een eerlijke verdeling naar werknemers.
De ChristenUnie waardeert ondernemerschap als essentieel voor een toekomstbestendige, duurzame economie waarin mens, maatschappij en milieu centraal staan. Ze pleiten voor minder regeldruk, meer ruimte voor innovatie, en een stabiel ondernemersklimaat, met bijzondere aandacht voor familiebedrijven, het mkb en jonge ondernemers. De partij wil dat ondernemerschap bijdraagt aan brede welvaart, niet alleen aan financiële winst, en stimuleert verantwoord en maatschappelijk ondernemen.
De ChristenUnie vindt dat ondernemers te veel last hebben van complexe en veranderlijke regelgeving, wat innovatie en ondernemerschap belemmert. Ze willen dat de overheid stuurt op doelen in plaats van middelvoorschriften, zodat ondernemers meer vrijheid krijgen in hoe ze resultaten bereiken.
“De overheid reduceert de regeldruk en wordt een stabiele en betrouwbare partner voor bedrijven. Het uitblijven van (snelle) vergunningverlening, een gebrek aan netcapaciteit en veel regeldruk staan een goed ondernemersklimaat in de weg. Deze obstakels worden met vaart aangepakt”
“Wat de ChristenUnie betreft stuurt de overheid op doelen in plaats van middelvoorschriften, waarbij ondernemers zelf aan het stuur zitten om deze te bereiken, en niet voorgeschreven krijgen op welke wijze ze deze doelen moeten halen.”
“De overheid wijzigt te vaak van koers, bijvoorbeeld als het gaat over belastingtarieven, subsidieregelingen of regelgeving. Die onvoorspelbaarheid is fnuikend voor ondernemers. Zij hebben behoefte aan een duidelijk en voorspelbaar beleid.”
De partij wil ondernemerschap stimuleren door te investeren in innovatie, betere toegang tot groeikapitaal voor mkb en start-ups, en door het beroepsonderwijs en jonge ondernemers te ondersteunen. Dit is nodig om het verdienvermogen van de toekomst veilig te stellen.
“We verbeteren de toegang van het mkb, start-ups en scale-ups tot groeikapitaal, ook via non-bancaire financiers als Qredits. We versterken de regionale industrieclusters, bijvoorbeeld via een investeringsdeal waar huisvesting onderdeel van is.”
“We investeren volop in het beroepsonderwijs en geven ruimte aan jonge ondernemers. Dat is nodig, nu veel kennis met pensioen gaat.”
“We stimuleren ondernemerschap vanuit het hoger en wetenschappelijk onderwijs, bijvoorbeeld door het mogelijk maken van afspraken over het intellectueel eigendom van tijdens een studie ontwikkelde innovaties.”
De ChristenUnie hecht veel waarde aan familiebedrijven vanwege hun lokale verankering en bijdrage aan brede welvaart. Ze willen deze bedrijven ondersteunen met passende fiscale regelingen en bedrijfsopvolging vergemakkelijken.
“Familiebedrijven zijn vaak geworteld in de (lokale) samenleving. De ChristenUnie waardeert die rol van familiebedrijven, en steunt initiatieven die bijdragen aan het floreren van dit deel van de economie.”
“Een goede, doeltreffende en doelmatige bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) maakt daar deel van uit.”
Ondernemerschap wordt niet alleen gewaardeerd om financiële winst, maar vooral als het bijdraagt aan brede welvaart, duurzaamheid en eerlijke arbeidsverhoudingen. De partij wil dat bedrijven verantwoord omgaan met mens en milieu.
“De ChristenUnie stelt mens, maatschappij en milieu centraal en voelt zich thuis bij het Rijnlandse model van de economie. Niet het maximaliseren van de kortetermijnwinsten, maar het duurzaam en langjarig floreren van ondernemingen en werknemers staat voorop.”
“Voor een bloeiend Nederland zijn ondernemers van essentieel belang. Met hun creativiteit en lef zorgen zij voor het verdienvermogen van de toekomst. Voor de ChristenUnie is dit toekomstige verdienvermogen meer dan financieel van aard.”
De ChristenUnie wil een eerlijk speelveld voor Nederlandse ondernemers, zowel nationaal als Europees, en pleit voor duidelijke en handhaafbare kaders rond staatssteun en belastingconcurrentie.
“Nederlandse bedrijven ervaren momenteel geen gelijk Europees speelveld, bijvoorbeeld als het gaat om staatssteun of Nederlandse nettarieven die hoger zijn dan in buurlanden. Ook vangen verschillende Europese landen elkaar vliegen af door belastingconcurrentie om grote bedrijven binnen te halen. Dat moet anders.”
“Er komen Europese ondergrenzen en een vergelijkbaar én mondiaal aantrekkelijk Europees (fiscaal) speelveld met duidelijke en handhaafbare kaders voor nationale staatssteun.”
FVD ziet ondernemerschap als de motor van de samenleving en wil ondernemers maximale ruimte geven door belastingen te verlagen, regels te schrappen en bureaucratie te verminderen. De partij stelt concrete maatregelen voor zoals een hogere zelfstandigenaftrek, versoepeling van het ontslagrecht, afschaffing van verplichte verzekeringen voor ZZP’ers en het stimuleren van praktisch en ondernemend onderwijs. Hun visie draait om vrijheid, zelfredzaamheid en het belonen van ambitie, waarbij ondernemers centraal staan in het economisch beleid.
FVD wil dat ondernemerschap loont door de belastingdruk te verlagen en het stelsel te vereenvoudigen, zodat ondernemers meer overhouden en investeren aantrekkelijker wordt. Ze zien hoge belastingen als een rem op innovatie en groei, en pleiten voor een vlaktaks, hogere zelfstandigenaftrek en belastingvrije bedrijfsopvolging.
“We gaan voor een radicale verlaging van de belastingen. We voeren een belastingvrije voet in van €30.000,- voor alle werkenden en gepensioneerden... We verhogen de VPB-grens naar €1 miljoen, de zelfstandigenaftrek naar €15.000,- en we schrappen de BTW op B2B-transacties om de cashflow van bedrijven te verbeteren.”
“We breiden de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) standaard uit naar 100% vrijstelling, zodat bedrijven altijd belastingvrij kunnen worden overgedragen aan de volgende generatie.”
“We voeren een vlaktaks in op het inkomen in Box-1, zodat meer verdienen niet wordt afgestraft en altijd volstrekt transparant is hoeveel inkomstenbelasting moet worden betaald.”
FVD beschouwt overregulering en bureaucratie als grote obstakels voor ondernemerschap. Ze willen regels schrappen, het UBO-register en de Wet DBA afschaffen, en ondernemers meer vertrouwen en vrijheid geven.
“Deze ondernemers zorgen niet alleen voor 70% van de banen, maar ook voor innovatie... Desondanks krijgen ze al jaren te maken met stapels regels, hoge lasten en een overheid die vooral naar multinationals luistert. Wij willen dat MKB-ers en ZZP-ers weer de ruimte krijgen om te ondernemen, te groeien en te investeren in plaats van steeds meer tijd en geld kwijt te zijn aan bureaucratie.”
“We schaffen dit register af, zodat de bureaucratie wordt teruggedrongen en privacy voor ondernemers wordt gegarandeerd.”
“We schrappen de Anti-ZZP wet, zodat ZZP-ers zelf kunnen beslissen voor wie ze werken en aan wie ze factureren.”
FVD wil dat zelfstandigen zelf keuzes kunnen maken over hun werk en verzekeringen, zonder verplichte regelingen vanuit de overheid. Ze zijn tegen verplichte pensioen- en arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en willen het ondernemerschap aantrekkelijker maken.
FVD wil het beroepsonderwijs hervormen met meer aandacht voor praktische vaardigheden en ondernemerschap, zodat jongeren direct inzetbaar zijn en makkelijker een eigen bedrijf kunnen starten.
“We leggen in de praktische leerweg de nadruk op vakmanschap en ondernemerschap, zodat jongeren direct inzetbaar zijn in zorg, techniek en bouw.”
“Vakmensen verdienen vaak een uitstekende boterham en kunnen als ZZP’er nog veel meer opbouwen – een leven met vrijheid, extra bijverdiensten en de kans een eigen bedrijf te starten.”
FVD wil het voor ondernemers aantrekkelijker maken om personeel aan te nemen door het ontslagrecht te versoepelen en de doorbetalingsplicht bij ziekte te verkorten.
“We versoepelen het ontslagrecht voor het MKB en verkorten de doorbetalingsverplichting bij ziekte naar één jaar, zodat ondernemers weer mensen durven aan te nemen.”
“Doorbetalen bij ziekte wordt ingeperkt tot één jaar zodat werkgevers hun personeel weer een vaste baan durven aan te bieden.”
GroenLinks-PvdA waardeert ondernemerschap als motor voor innovatie, regionale groei en maatschappelijke vooruitgang, maar stelt duidelijke sociale en ecologische grenzen. Ze willen ondernemerschap stimuleren via investeringen, ondersteuning voor startups en het mkb, en bescherming van lokale ondernemers, terwijl ze misstanden als uitbuiting, schijnzelfstandigheid en winstmaximalisatie zonder maatschappelijke verantwoordelijkheid streng aanpakken.
GroenLinks-PvdA ziet innovatieve bedrijven, startups en regionale economische clusters als essentieel voor de toekomst van Nederland. Ze willen ondernemerschap stimuleren door investeringen, toegang tot kapitaal en het aantrekkelijk maken van Nederland voor innovatieve bedrijven.
“Nieuwe innovatieve bedrijven hebben de toekomst. We maken Nederland aantrekkelijk voor startups en bieden scale-ups de mogelijkheid om uit te breiden. We kijken met een open houding naar nieuwe manieren van het betalen van werknemers voor deze bedrijven.”
“Onze regio’s zijn de motor van de groei. De meest innovatieve regio’s van Nederland zoals Brainport en Food Valley laten zien hoe we nu en in de toekomst ons geld kunnen verdienen. Dat moedigen we aan door investeringen in woningen en infrastructuur door te zetten en zo nodig uit te breiden.”
“Een Nationale Investeringsbank vergroot het Nederlandse concurrentievermogen en kan bedrijven toegang geven tot leningen die ze op de reguliere markt niet kunnen krijgen. We hebben hierbij in het bijzonder aandacht voor mkb-bedrijven die moeilijk aan het benodigde durfkapitaal komen.”
“In Nederland omarmen we het ecosysteem van innovatieve mkb’ers en stimuleren start-ups in de tech-sector.”
De partij erkent het belang van kleine ondernemers en winkeliers voor de sociale samenhang en lokale economie. Ze willen deze groep beschermen tegen oneerlijke concurrentie van grote (online) spelers en buitenlandse goedkope import.
“We beschermen lokale ondernemers en kleine winkeliers, die vaak een belangrijke sociale rol vervullen in de buurt of hun dorp. We zetten in op maatschappelijk vastgoed en huurbescherming. We beperken de enorme concurrentie van online winkels door deze bedrijven de kosten door...”
“Nederland wordt overspoeld met goedkope spullen uit met name China. Niet alleen voldoen deze spullen niet aan Europese veiligheidsregels, maar ze ondermijnen met goedkope namaak ook Nederlandse ondernemers. In Europees verband pleiten we voor strengere regels.”
GroenLinks-PvdA stelt dat ondernemerschap altijd gepaard moet gaan met maatschappelijke verantwoordelijkheid, fatsoenlijk werkgeverschap en duurzaamheid. Ze keren zich tegen uitbuiting, schijnconstructies en winstmaximalisatie zonder oog voor werknemers of het milieu.
“Ondernemers die goed zorgen voor hun werknemers en Nederlandse bedrijven die werken aan innovaties die onze economie verder helpen, moeten concurreren met profiteurs die de regels voor goed werkgeverschap omzeilen en winsten doorsluizen naar het buitenland.”
“Industrieën van de toekomst. Schaarste in ruimte, energie en arbeid vraagt om fundamentele economische keuzes. Wij kiezen voor duurzame bedrijven met fatsoenlijk werk en toekomstperspectief. Voor industrieën die alleen kunnen bestaan dankzij uitbuiting en vervuiling is geen ruimte.”
“We leggen de plicht tot maatschappelijk verantwoord ondernemen vast. Zo voorkomen we kinderarbeid, landroof of schade aan kritieke ecosystemen.”
De partij erkent de specifieke uitdagingen voor kleine ondernemers, zoals het risico van loondoorbetaling bij ziekte, en wil deze lasten collectief en eerlijker verdelen.
“Loondoorbetaling bij ziekte wordt als een zware last ervaren door het mkb. We verzekeren het tweede ziektejaar collectief en publiek voor alle werkgevers. Hierbij zijn grote werkgevers solidair met mkb-werkgevers.”
GroenLinks-PvdA wil ondernemerschap niet misbruikt zien als middel voor schijnzelfstandigheid of het ontduiken van werkgeversverantwoordelijkheden. Ze pleiten voor strenge handhaving en duidelijke regels.
“Platformwerkers, zoals fietsbezorgers en taxichauffeurs, werken vaak als schijnzelfstandige. Daardoor hebben ze weinig bescherming. We gaan strenger handhaven op schijnconstructies.”
“We maken een einde aan de praktijk waarbij werkgevers en uitzendbureaus werknemers voor vast werk onzekere contracten bieden.”
Volt ziet ondernemerschap als essentieel voor innovatie, duurzaamheid en maatschappelijke vooruitgang, en wil het ondernemingsklimaat vooral voor duurzame, sociale en innovatieve ondernemers verbeteren. De partij stelt voor om regeldruk te verlagen, toegang tot financiering te vergroten, verduurzaming te stimuleren en medewerkersparticipatie te bevorderen. Volt kiest expliciet voor een ondernemerschap dat bijdraagt aan brede welvaart en maatschappelijke doelen, niet alleen aan economische groei.
Volt erkent dat ondernemers worden belemmerd door administratieve lasten en complexe regelgeving, wat innovatie en maatschappelijke impact in de weg staat. Daarom wil Volt de regeldruk verminderen, subsidieregelingen overzichtelijker maken en grensoverschrijdend ondernemen binnen de EU vergemakkelijken.
“Er moet een Rijksprogramma Vermindering Administratieve Lastendruk voor ondernemers komen. Ondernemers komen om in de hoeveelheid regelingen. Dit staat innovatie en maatschappelijke impact in de weg.”
“We verlagen de regeldruk, maken subsidieregelingen overzichtelijker en verbeteren de toegang tot financiering en duurzame energie.”
Volt vindt dat ondernemerschap vooral waardevol is als het bijdraagt aan duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid. De partij wil ondernemers ondersteunen bij de ontwikkeling van duurzame bedrijfsmodellen, sociaal ondernemerschap stimuleren en financiële prikkels koppelen aan verduurzaming.
“We stimuleren duurzaam ondernemerschap en ondersteunen ondernemers met de ontwikkeling en implementatie van sociaal rechtvaardige, duurzame bedrijfsmodellen met duidelijke toegevoegde waarde voor de maatschappij, zoals steward-ownership.”
“Sociaal ondernemerschap is een bewezen en krachtige manier om economische groei en een positieve maatschappelijke impact te realiseren.”
“We creëren een financieel beloningsinstrument voor ondernemers die willen verduurzamen. We communiceren duidelijke doelen en groene Key Performance Indicators, waarmee we ondernemers extra steun bij het verduurzamen bieden in de vorm van subsidies of fiscale regelingen.”
Volt wil de toegang tot financiering voor ondernemers, met name start-ups en het mkb, verbeteren door investeringsfondsen, durfkapitaal en innovatiehubs. De partij pleit voor meer publieke en private investeringen en het vereenvoudigen van procedures voor Europese fondsen.
“We trekken meer durfkapitaal uit de private sector aan, doordat de overheid zelf ook meer investeert in start-ups. Het aandeel van durfkapitaal in Nederland moet en kan verder worden vergroot.”
“Om bedrijven te helpen bij de transities worden de innovatiesubsidies en -fondsen in stand gehouden. Zo verlagen we de drempel voor innovatie en investeringen in cruciale processen en infrastructuur zoals batterijen, waterstofproductie en de grondstoffentransitie.”
“We creëren een Nederlands cofinancieringsfonds om deelname aan Europese innovatiefondsen makkelijker te maken en het aanvraagproces los te trekken van de ministeries.”
Volt wil de binding van medewerkers met ondernemingen versterken door medewerkersparticipatie, zodat werknemers kunnen meedelen in de winst en betrokken zijn bij de doelstellingen van het bedrijf.
“We vergroten de binding van medewerkers met (de doelstellingen van) de onderneming door de mogelijkheden van medewerkersparticipatie in ondernemingen te verkennen, uit te breiden en te benutten. Zo willen we ervoor zorgen dat medewerkers mee kunnen delen in de winsten van het bedrijf.”
“We maken medewerkersparticipatie in de vorm van aandelenopties mogelijk. Hierdoor zijn werknemers meer gebonden aan een bedrijf en zullen zij minder snel weer vertrekken.”
Volt erkent het belang van het mkb en regionale economieën voor innovatie en leefbaarheid. De partij wil drempels voor verduurzaming bij het mkb verlagen en investeren in regionale kennis, infrastructuur en netwerken.
“We verlagen de ondergrens voor de energie-investeringsaftrek (EIA). Mkb’ers willen verduurzamen, maar lopen vast op kosten en regels. Door de ondergrens van de energie-investeringsaftrek te verlagen, maken we vergroenen ook haalbaar voor kleinere bedrijven.”
“Om de innovatiekracht en leefbaarheid buiten de Randstad te vergroten, investeren we op grotere schaal in kennisinstellingen, (openbaar) vervoer en woningen om de regionale economieën meer tot bloei te laten komen. We willen het ondernemerschap in heel Nederland versterken en daarvoor is een integrale aanpak nodig, met oog voor de leefbaarheid in de regio’s.”
Het CDA ziet ondernemerschap als essentieel voor de Nederlandse economie en brede welvaart, met bijzondere waardering voor familiebedrijven, innovatieve starters en het mkb. De partij wil het ondernemersklimaat versterken door minder regeldruk, betere toegang tot financiering, een stabiel fiscaal beleid en actieve stimulering van innovatie. CDA pleit voor een overheid die vertrouwen geeft, investeert in ondernemers en inzet op een concurrerend en toekomstbestendig economisch ecosysteem.
Het CDA erkent dat de regeldruk en onzekerheid ondernemers ontmoedigen en wil deze verminderen om het plezier in ondernemen terug te brengen. De partij streeft naar duidelijke, efficiënte regelgeving en minder administratieve lasten, zodat ondernemers zich kunnen richten op groei en innovatie.
“We zetten met prioriteit in op deregulering: minder regels, betere regelgeving en efficiëntere rapportages.”
“We komen met een versterkt programma om regeldruk aan te pakken, rapportages te versimpelen en overlap te voorkomen.”
“Onze doelstelling is: minder regels (scherpe reductie van zeker 20 procent), betere regelgeving (duidelijker, eenduidiger en doelgerichter) en efficiëntere verantwoording en rapportages.”
Het CDA wil de toegang tot financiering voor ondernemers verbeteren, onder meer door het oprichten van een Nationale Investeringsbank en het stimuleren van particuliere investeringen. Dit moet vooral mkb, start- en scale-ups helpen om te groeien en te innoveren.
“We ontwikkelen Invest NL, Invest International en onderdelen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) door tot een Nationale Investeringsbank: één sterke overheidsinvesteringspartner, een brede nationale financierings- en ontwikkelingsinstelling met slagkracht en kapitaal.”
“Om particulier kapitaal te mobiliseren voor investeringen voeren we de ‘win-win-lening’ in, een belastingkorting in box 3 voor particulieren die een lening aan het Nederlandse mkb verstrekken.”
Het CDA wil het fiscale beleid voorspelbaar en aantrekkelijk houden voor ondernemers, met behoud van bestaande regelingen en het vereenvoudigen van fiscale prikkels gericht op innovatie en werkgeverschap.
“We voeren actief economisch en fiscaal beleid om bedrijven en investeringen aan te trekken en te behouden. We behouden de expatregeling, de innovatiebox en de (uitgebreide) WBSO, scherpen de renteaftrekbeperking niet verder aan en komen niet aan de inkoop van eigen aandelen.”
“We vereenvoudigen en vervangen de versnipperde fiscale regelingen en herinvesteren dit in effectieve ondernemersregelingen gericht op investeren, innoveren en werkgeverschap.”
Het CDA ziet innovatie als sleutel tot toekomstbestendig ondernemerschap en wil investeren in technologie, samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen, en regionale ecosystemen.
Het CDA erkent de bijzondere rol van familiebedrijven en het mkb in de samenleving en economie, en wil hun continuïteit en groei ondersteunen met gerichte regelingen.
“Familiebedrijven zijn vaak diepgeworteld in de samenleving. We ondersteunen het voortbestaan van deze familiebedrijven daarom met de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR). We zijn scherp op misbruik.”
“Het plezier om te ondernemen moet terugkomen. Het Nederlandse ondernemers- en vestigingsklimaat is de laatste jaren achteruitgegaan. Problemen als stikstof, netcongestie, de schaarste aan ruimte, grondstoffen en arbeidskrachten, regeldruk, financieringsperikelen voor mkb’ers en afnemende arbeidsproductiviteit hebben veel ondernemers ontmoedigd.”
BBB waardeert ondernemerschap als de motor van de Nederlandse economie en pleit voor minder regeldruk, meer vertrouwen en maatwerk voor ondernemers, vooral het mkb en zelfstandigen. De partij wil concrete belemmeringen zoals bureaucratie, hoge lasten en oneerlijke regelgeving aanpakken, en stimuleert innovatie, jong ondernemerschap en regionale bedrijvigheid. BBB ziet de overheid als partner die ondernemers ondersteunt in plaats van hindert, met specifieke aandacht voor praktische oplossingen en eerlijke behandeling.
BBB stelt dat ondernemers, vooral in het mkb, te veel last hebben van overmatige regelgeving en bureaucratie, wat hun ondernemerschap belemmert. De partij wil deze regeldruk drastisch verminderen en pleit voor beleid dat aansluit bij de praktijk en het dagelijks leven van ondernemers.
“We willen minder tijdverspilling aan papieren verplichtingen, minder angst voor boetes en meer ruimte voor gezond verstand. Vooral het midden en kleinbedrijf lijdt onder regels en bureaucratie.”
“BBB kiest voor een economie waarin ondernemerschap weer wordt gewaardeerd en waar de overheid helpt in plaats van hindert.”
“Een stop op onzinnige regels voor kleine ondernemers. Richtlijnen moeten proportioneel vertaald worden in Nederlandse regelgeving: wat voor Shell geldt, mag niet ook voor de slager op de hoek gelden.”
BBB erkent het mkb en zelfstandigen als de ruggengraat van de economie en wil dat beleid rekening houdt met hun specifieke situatie. De partij pleit voor maatwerk, eerlijke behandeling en bescherming tegen disproportionele lasten en regelgeving die vooral voor grote bedrijven bedoeld is.
“Mkb’ers en kleine zelfstandigen zijn de ruggengraat van de Nederlandse economie... Maar juist deze ondernemers krijgen het vaak het zwaarst te verduren: ze worden overspoeld met regels die zijn bedacht voor multinationals, krijgen moeilijk toegang tot financiering en zien hun winkelstraat of camping langzaam verdwijnen.”
“Bescherming tegen onevenredige lasten. BBB verzet zich tegen eenzijdige lastenverzwaring vanuit OESO of EUafspraken die het mkb disproportioneel raken.”
BBB wil ondernemerschap toekomstbestendig maken door innovatie, jong ondernemerschap en regionale bedrijvigheid actief te stimuleren. De partij zet in op betere toegang tot financiering, begeleiding voor jonge ondernemers en het versterken van regionale economische ecosystemen.
“Jong ondernemerschap stimuleren. Jongeren die willen ondernemen krijgen begeleiding, toegang tot startkapitaal en ruimte in het onderwijs om ondernemerschap te ontwikkelen.”
“Startups en jonge bedrijven zijn onmisbaar voor de vernieuwingskracht van Nederland. Maar doorgroeien is vaak moeilijk. BBB wil ruimte voor praktische innovatie, met echte maakwaarde voor Nederland.”
“Regionale ecosystemen versterken. Samenwerking tussen grote bedrijven, mkb, startups, onderwijs en overheid wordt actief ondersteund, met ruimte voor maatwerk en regionale investeringsagenda’s.”
BBB wil zelfstandigheid voor ondernemers behouden en schijnzelfstandigheid bestrijden zonder bonafide ondernemers te hinderen. De partij pleit voor duidelijke, werkbare regels en bescherming van echte ondernemers tegen overregulering.
“BBB wil dat zelfstandigheid mogelijk blijft. Schijnzelfstandigheid moet bestreden worden... zodat zelfstandige ondernemers kunnen blijven ondernemen zonder verstikkende regelgeving, maar met duidelijke spelregels.”
“Gerichte handhaving op structureel misbruik en schijnzelfstandigheid, met prioriteit bij kwetsbare situaties, maar géén jacht op bonafide ondernemers.”
D66 ziet ondernemerschap als essentieel voor een groene, innovatieve en eerlijke economie, en wil ondernemers meer ruimte, voorspelbaarheid en steun bieden, vooral bij verduurzaming en innovatie. De partij wil regeldruk verminderen, toegang tot financiering verbeteren, en eerlijke concurrentie waarborgen, zodat ondernemers kunnen groeien zonder schade aan mens en milieu. D66 benadrukt het belang van een gelijk speelveld, duidelijke regels en ondersteuning voor zowel startende als gevestigde ondernemers, met speciale aandacht voor het mkb en zelfstandigen.
D66 vindt dat ondernemers de motor zijn van vooruitgang en wil hen meer ruimte, rust en voorspelbaarheid bieden, vooral bij verduurzaming en innovatie. De partij wil belemmeringen zoals regeldruk, gebrek aan financiering en overbelasting van het elektriciteitsnet aanpakken, zodat ondernemers kunnen starten, groeien en vergroenen.
“We bieden ondernemers meer rust en voorspelbaarheid om een succes te kunnen maken van hun bedrijf. Al 82% van de ondernemers is bezig met verduurzamen. Zij krijgen bij ons de wind in de rug, want D66 zorgt dat deze inzet loont.”
“Een gezonde economie begint bij ondernemers die kunnen starten, groeien én vergroenen. Veel ondernemers lopen nu aan tegen problemen. Denk aan de overbelasting van het elektriciteitsnet, gebrek aan ruimte, geen vergunningen door stikstof, een tekort aan personeel en kapitaal om investeringen te doen, en een te hoge regeldruk. D66 doorbreekt die stilstand en maakt weer ruimte voor ondernemerschap.”
“D66 maakt het aantrekkelijker om een bedrijf te starten of te laten groeien. Veel ondernemers maken zich zorgen over de regeldruk en de verlening van vergunningen. Dat gaan we simpeler maken. Zodat ondernemers minder druk zijn met regels en zich kunnen concentreren op het bouwen aan hun bedrijf.”
D66 wil voorkomen dat te veel marktmacht bij grote bedrijven innovatie en toetreding van nieuwe ondernemers belemmert. De partij pleit voor een sterke overheid die zorgt voor eerlijke concurrentie en duidelijke spelregels, zodat maatschappelijk verantwoord ondernemen wordt gestimuleerd.
“Te veel macht bij één bedrijf zorgt voor hoge prijzen, lage kwaliteit en remt innovatie af. Nieuwe ondernemers worden hierdoor buitengesloten. D66 wil eerlijke concurrentie en grijpt stevig in bij te veel marktmacht.”
“Voor ondernemers die maatschappelijk ondernemen, is een gelijk speelveld belangrijk. Daarom is een sterke overheid nodig die de spelregels bepaalt waarbinnen bedrijven maatschappelijk verantwoord ondernemen.”
D66 wil innovatieve ondernemers ondersteunen door barrières weg te nemen, zoals gebrek aan kapitaal en toegang tot klanten. De partij zet in op regionale samenwerking tussen kennisinstellingen en bedrijven, en maakt financiering via Europese kapitaalmarkten makkelijker toegankelijk.
“D66 wil meer ruimte voor innovatief ondernemerschap. Veel innovatieve ondernemers komen nu vaak niet verder door een gebrek aan kapitaal of toegang tot klanten.”
“We zorgen dat Nederlandse innovaties makkelijk kunnen groeien binnen Europa. Én we helpen ze aan financiering via de Europese kapitaalmarkt.”
D66 erkent dat verduurzaming voor kleine en middelgrote ondernemers een uitdaging kan zijn, vooral in energie-intensieve sectoren. De partij wil hen ondersteunen met duidelijke, voorspelbare regels, zodat ondernemers vooraf weten waar ze aan toe zijn op het gebied van milieu en natuur.
“Voor kleine en middelgrote ondernemers kan verduurzaming een uitdaging zijn. Dat is vooral zo voor ondernemers in sectoren die veel energie gebruiken. D66 helpt hen hierbij met duidelijke en voorspelbare regels. Zo weten ondernemers bijvoorbeeld al vóórdat ze beginnen wat er van hen wordt verwacht op het gebied van milieu en natuur.”
D66 waardeert zelfstandigen en lokale ondernemers als belangrijke pijlers van de economie en samenleving. De partij wil dat zij de ruimte krijgen voor zelfstandig ondernemerschap en stimuleert een levendige, duurzame lokale economie.
“Een groot deel van de zelfstandigen heeft de zaken goed op orde. Ze zijn een waardevolle toevoeging aan onze innovatieve economie. Ze verdienen de ruimte die nodig is voor hun zelfstandig ondernemerschap.”
“Lokale ondernemers en mkb’ers staan midden in onze samenleving. Zij zorgen voor een levendige winkelstraat die sfeer brengt in de binnenstad, of steunen de lokale sportclub. D66 stimuleert dit met veel verschillende en duurzame winkels, lokale producten en diensten, en gezonde horecabedrijven.”
DENK erkent het belang van ondernemers, vooral in het MKB, voor de economie en werkgelegenheid. De partij wil kleine ondernemers ondersteunen met concrete maatregelen zoals een publieke kredietbank, lastenverlichting en een beter sociaal vangnet. Tegelijkertijd pleit DENK voor duidelijke regels rond zelfstandigheid en bescherming tegen schijnzelfstandigheid, met oog voor keuzevrijheid en zekerheid.
DENK waardeert de rol van het MKB en wil deze ondernemers actief ondersteunen, vooral waar reguliere banken en bestaande vangnetten tekortschieten. De partij ziet ondernemers als essentieel voor economische groei en werkgelegenheid, en wil hun positie versterken door concrete financiële en administratieve maatregelen.
“Wij waarderen de belangrijke rol van ondernemers in het MKB in het creëren van banen en economische groei. Wij willen deze ondernemers steunen.”
“We richten een publieke kredietbank op voor kleine ondernemers. Die verstrekt eerlijke leningen aan ondernemers die bij gewone banken geen kans krijgen.”
“We zorgen voor een betaalbaar vangnet voor de loondoorbetaling bij ziekte voor kleinere ondernemers. Hiermee komen we ondernemers tegemoet, zonder de rechten van werknemers in te perken.”
“Wij willen een verlaging van de belastingen en lasten voor kleinere ondernemingen.”
“We toetsen nieuwe wetten en regels altijd op de gevolgen voor ondernemers. Ondernemers moeten kunnen ondernemen, niet vastlopen in papierwerk.”
DENK vindt dat mensen die bewust kiezen voor zelfstandig ondernemerschap niet onnodig belemmerd mogen worden, maar wil tegelijkertijd schijnzelfstandigheid tegengaan en sociale zekerheid waarborgen. De partij pleit voor een wettelijke verankering van zelfstandigheid en een collectieve, betaalbare arbeidsongeschiktheidsverzekering.
“Als mensen bewust kiezen voor de vrijheid van het werken als een ZZP’er, moet dat altijd mogelijk zijn. Daarom komt er in de vorm van een werkbare definitie een wettelijke verankering van zelfstandigheid, zodat de huidige onduidelijkheid niet meer leidt tot onnodige verdringing van zelfstandigen van de arbeidsmarkt.”
“Wij willen dat mensen die bewust kiezen voor de vrijheid om zelfstandig (ZZP) te zijn, niet onnodig worden belemmerd. Tegelijkertijd moeten we oog hebben voor risico’s. Dat betekent dat we moeten blijven inzetten op de aanpak van schijnzelfstandigheid.”
“Daarnaast willen wij dat er een betaalbare en collectief georganiseerde verzekering voor arbeidsongeschiktheid komt voor zelfstandigen, waarbij we ook kijken naar opt out mogelijkheden. De kosten van deze verzekering moeten zo veel mogelijk door opdrachtgevers worden gedragen.”
NSC ziet ondernemerschap, vooral in het mkb en familiebedrijven, als de ruggengraat van de Nederlandse economie en wil de voorwaarden voor ondernemers verbeteren door regeldruk te verminderen, financiering toegankelijker te maken en innovatie te stimuleren. Ze pleiten voor een eerlijk speelveld, minder administratieve lasten, en meer kansen voor lokale ondernemers bij overheidsopdrachten. Tegelijkertijd willen ze schijnzelfstandigheid tegengaan en de fiscale voordelen voor private equity beperken om de continuïteit van waardevolle bedrijven te waarborgen.
NSC erkent dat mkb-bedrijven en familiebedrijven te veel last hebben van bureaucratie en regeldruk, wat hun groei belemmert. Ze willen deze lasten verminderen door bestaande prikkels te herzien, een mkb-uitvoeringstoets bij nieuwe wetgeving in te voeren en overbodige verplichtingen te schrappen.
“Het midden- en kleinbedrijf (mkb) en familiebedrijven zijn de ruggengraat van de Nederlandse economie... Maar deze belangrijke pijler onder onze economie kreunt onder regeldruk en blijft achter in de digitalisering. We willen de voorwaarden creëren waarin deze bedrijven kunnen groeien, in plaats van tegengewerkt te worden.”
“We willen daarom minder administratieve lasten voor mkb’ers, onder meer door bestaande prikkels tegen het licht te houden en bij nieuwe wetgeving een mkb-uitvoeringstoets in te voeren. Papieren tijgers moeten worden geschrapt, zoals de rapportageplicht werkgebonden mobiliteit.”
NSC vindt dat mkb-bedrijven betere toegang tot financiering moeten krijgen, vooral omdat grote banken vaak niet thuis geven. Ook willen ze dat lokale en mkb-bedrijven een eerlijke kans krijgen bij overheidsopdrachten, waarbij niet alleen prijs maar ook maatschappelijke waarde en duurzaamheid meetellen.
“Omdat de grote banken vaak niet thuis geven als het mkb geld wil lenen, bevorderen we de toegang tot non-bancaire financiering zoals crowdfunding, kredietunies en de microfinanciering. Voor het kleinbedrijf wordt op nationaal niveau een duurzaamheidslening geïntroduceerd.”
“We herzien de Aanbestedingswet zodat mkb-bedrijven en lokale ondernemers een eerlijke kans krijgen. Bij overheidsopdrachten telt niet alleen prijs, maar ook lokale verankering, maatschappelijke waarde en duurzaamheid wegen mee.”
NSC wil innovatie bij ondernemers stimuleren door bestaande fiscale voordelen voor R&D en innovatie te behouden, regionale samenwerking te versterken en strategische groeisectoren te identificeren en ondersteunen.
“De Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk (WBSO) en de Innovatiebox zijn instrumenten die het voor grotere bedrijven aantrekkelijk maken om hun innovaties en R&D in Nederland te concentreren. We handhaven deze belastingvoordelen en zien ze als essentieel voor het innovatieve mkb en grote bedrijven.”
“We starten met het opstellen van een Nationale Groeimarktenstrategie. Hierin bepalen we om de tien jaar de vijf sectoren met de hoogste toekomstige verdienkansen voor Nederland. Per sector worden innovatie-instrumenten, onderwijsprogramma’s en investeringen gebundeld...”
NSC wil de continuïteit van familiebedrijven waarborgen en het speelveld gelijker maken door fiscale voordelen voor private equity te beperken en de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) te richten op bedrijven die van waarde zijn voor Nederland.
“We zorgen ervoor dat er een gelijk speelveld ontstaat tussen deze twee groepen en zullen dus een aantal belastingvoordelen van private equity terugdringen. De fiscale Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) spitsen we toe op datgene waarvoor zij bedoeld is: het waarborgen van de continuïteit van familiebedrijven die van waarde zijn voor Nederland.”
NSC wil schijnzelfstandigheid bestrijden en duidelijkheid scheppen over de voorwaarden waaronder mensen als zelfstandig ondernemer kunnen werken, om zo oneerlijke concurrentie te voorkomen.
“Schijnzelfstandigheid en oneerlijke concurrentie moet worden bestreden. In de wet wordt verankerd dat bij zelfstandigen die werken met een uurtarief onder € 36,- sprake is van een rechtsvermoeden van werknemerschap. Op deze manier gaan we schijnzelfstandigheid onder kwetsbare zelfstandigen tegen. Ook wordt in de wet verduidelijkt onder welke voorwaarden mensen kunnen werken als zelfstandig ondernemer.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) waardeert ondernemerschap vooral als het bijdraagt aan duurzaamheid, dierenwelzijn en sociale rechtvaardigheid. Ze willen ondernemerschap stimuleren dat lokaal, kleinschalig en toekomstbestendig is, maar stellen strenge eisen aan grote bedrijven en vervuilende sectoren. De partij pleit voor een eerlijker belastingstelsel, minder marktwerking in publieke sectoren, en duidelijke, eenvoudige regels voor ondernemers die bijdragen aan mens, dier en planeet.
PvdD wil het belastingstelsel hervormen zodat kleine bedrijven en duurzame initiatieven worden gestimuleerd, terwijl grote vervuilers en vermogenden meer gaan betalen. Dit moet ondernemerschap richting duurzaamheid sturen en het mkb ontlasten.
“Grote ondernemingen en de allerrijksten betalen meer, kleine bedrijven en bewoners minder.”
“We gaan ons meer richten op het ondersteunen van het toekomstbestendige midden- en kleinbedrijf, groene innovaties en lokale initiatieven. We stoppen met het subsidiëren van de grootste vervuilers. De vervuiler gaat betalen en de opbrengsten gebruiken we voor toekomstbestendige ondernemingen en groene innovatie.”
“We verschuiven de belastingdruk: minder op arbeid, meer op grondstoffenverbruik en vervuiling. Zo wordt werken goedkoper en vervuilen duurder. Denktank Ex’tax laat al zien hoe een groene belastingverschuiving banen oplevert én het milieu spaart en dat deze verschuiving noodzakelijk is voor ondernemers om hun circulaire doelen te halen.”
De partij wil strenge normen voor milieu, dierenwelzijn en mensenrechten, maar deze in begrijpelijke en eenvoudige regels gieten zodat ondernemers weten waar ze aan toe zijn en niet worden belast met overmatige regeldruk.
“We kiezen voor strenge normen voor milieu, dierenwelzijn en mensenrechten, maar vatten die in begrijpelijke regels zonder ingewikkelde uitzonderingen. Zo weten ondernemers waar ze aan toe zijn en gaan we overmatige regeldruk tegen.”
PvdD stimuleert ondernemerschap dat lokaal, regionaal en circulair is, en wil economieën minder afhankelijk maken van mondiale systemen. Dit betekent meer steun voor lokale ketens, streekproducten en regionaal geldgebruik.
“We bevorderen de regionalisering van de economie door lokale ketens, streekproducten en regionaal geldgebruik te stimuleren. Zo maken we economieën veerkrachtiger en minder afhankelijk van mondiale systemen.”
De partij wil dat bedrijven wettelijk verplicht worden bij te dragen aan welzijn van mens, dier en planeet, met bindende regels in plaats van vrijblijvende convenanten.
“Bedrijven moeten bijdragen aan het welzijn van mens, dier en planeet – niet er ten koste van gaan. We voeren een wettelijke zorgplicht en klimaatplicht voor bedrijven in, ook voor internationale bedrijven die in Nederland actief zijn. Vrijblijvende akkoorden en convenanten worden vervangen door bindende regels en handhaving.”
PvdD is uitgesproken kritisch over de macht van grote bedrijven, vooral vervuilers, en wil geen subsidies of maatwerkafspraken meer met deze partijen. Ze willen transparantie en strenge handhaving.
“We stoppen met subsidies aan de grootste vervuilers en stimuleren kleinschalige duurzame initiatieven.”
“De onderhandelingen over maatwerkafspraken met één van de grootste vervuilers van Nederland, het staalbedrijf Tata Steel, worden per direct gestopt. Dat betekent geen miljardensubsidie. Het bedrijf is aantoonbaar onbetrouwbaar, misleidend en heeft jarenlang onvoldoende gedaan om omwonenden te beschermen tegen haar kankerverwekkende uitstoot.”
De PVV ziet ondernemerschap vooral als iets dat wordt belemmerd door overmatige regelgeving, hoge lasten en klimaatmaatregelen. Hun belangrijkste voorstellen zijn het schrappen van zero-emissiezones, het verminderen van regeldruk voor boeren en tuinders, en het beschermen van bedrijven tegen hoge energielasten en onnodige regels. De kern van hun visie is dat ondernemers meer vrijheid en minder belemmeringen moeten krijgen om hun werk te doen en te concurreren.
De PVV vindt dat ondernemers, zoals kleine bedrijven en boeren, te veel worden gehinderd door milieuregels en zero-emissiezones. Dit belemmert hun ondernemerschap en kan zelfs leiden tot het beëindigen van hun bedrijf. De partij wil deze belemmeringen wegnemen zodat ondernemers hun werk kunnen blijven doen.
“Zero-emissiezones zijn een verschrikking. Hardwerkende ondernemers mogen met hun brandstofbusje hun eigen stad niet meer in. Doen ze dat toch, dan volgt een boete. Het alternatief is een peperdure elektrische auto – maar wie dat niet kan betalen, kan zijn zaak opdoeken. De PVV wil af van alle zero-emissiezones, overal in het land.”
De PVV wil dat boeren en tuinders meer ruimte krijgen om te ondernemen, zonder onnodige regeldruk, registraties en btw-heffingen. Ze zien deze ondernemers als essentieel voor de Nederlandse economie en voedselvoorziening en willen hen beschermen tegen overregulering.
“Vrije verkoop voor boerderijwinkels – zonder onnodige regeldruk, registraties en btw-heffingen”
“Laat boeren doen waar ze goed in zijn: gezonde producten van Nederlandse bodem maken om trots op te zijn. De PVV wil dat die producten niet worden weggeconcurreerd, maar behouden blijven.”
De PVV stelt dat bedrijven, zoals havenbedrijven en binnenvaart, worden benadeeld door hoge energielasten en vergaande klimaatmaatregelen. Ze willen deze lasten verlagen en bedrijven beschermen, zodat ondernemerschap niet wordt ontmoedigd.
“Van net zo groot belang zijn onze binnenvaart en havens – maar ook havenbedrijven gaan gebukt onder verregaande klimaatmaatregelen en de onbetaalbare energielasten. We moeten bedrijven koesteren in plaats van wegpesten.”
De PVV vindt dat ondernemers in de bouwsector worden gehinderd door trage procedures, bezwaarprocedures en strenge bouweisen. Ze willen deze belemmeringen verminderen om ondernemerschap in de bouw te stimuleren.
“De PVV wil dat gemeenten sneller en meer bouwvergunningen afgeven. Daarnaast moet het afgelopen zijn met individuen en natuurorganisaties die aan de lopende band eindeloze rechtszaken aanspannen – bijvoorbeeld vanwege kikkers, padden en slakken – om zo de woningbouw tegen te houden.”
“We schrappen en vereenvoudigen bouweisen zoveel mogelijk. We stoppen met het eindeloze geneuzel over duurzaam en circulair bouwen.”
50PLUS heeft geen uitgesproken, breed ondernemerschapsbeleid, maar richt zich vooral op het ondersteunen van oudere ondernemers in de agrarische sector en het verminderen van bureaucratie voor ondernemers. Concrete voorstellen zijn gericht op het bieden van perspectief aan jonge agrarische ondernemers en het betrekken van ondernemers bij het opsporen van verspilling in de overheid. Het algemene standpunt is pragmatisch en beperkt zich tot specifieke sectoren en doelgroepen, zonder een brede visie op ondernemerschap in het algemeen.
50PLUS erkent het belang van ondernemerschap in de agrarische sector en wil jonge boeren ondersteunen. De partij ziet de agrarische sector als essentieel voor de economie en voedselzekerheid, en wil dat jonge ondernemers in deze sector een goed toekomstperspectief krijgen.
“Wij willen bijdragen aan een goed perspectief voor de jonge ondernemers in de agrarische sector in Nederland.”
50PLUS wil bureaucratie en verspilling bij de overheid tegengaan en ziet een rol voor ondernemers om samen met ambtenaren overheidsuitgaven te onderzoeken. Dit is vooral gericht op het verbeteren van het ondernemersklimaat door minder regels en meer efficiëntie.
“Een topteam ambtenaren en ondernemers onderzoekt alle overheidsuitgaven van alle ministeries op effectiviteit met als doel ten minste 10 miljard euro aan fraude, verspilling en ondoelmatigheden op te sporen aan de uitgavenkant van de collectieve sector.”