Verkiezingsprogramma's 2025 overwat vind de vvd van democratie en houden ze het in stand?
BVNL vindt dat de democratie in Nederland moet worden versterkt door meer directe inspraak van burgers, het terugdringen van macht bij de staat en het vergroten van transparantie en controle. Ze pleiten voor bindende referenda, directe verkiezing van de Eerste Kamer, het afschaffen van ondemocratische bestuurslagen en het beëindigen van invloed van supranationale en niet-gekozen organisaties. De kern van hun visie is dat de macht zo dicht mogelijk bij de burger moet liggen en dat de overheid dienstbaar, transparant en klein moet zijn.
Bindend referendum invoeren
BVNL wil de democratie versterken door burgers directer te betrekken bij besluitvorming via bindende referenda. Dit moet de macht teruggeven aan de inwoners en de afstand tussen politiek en burger verkleinen.
“BVNL wil een bindend referendum invoeren. Democratie moet weer terug naar de inwoners van Nederland. Over specifieke onderwerpen moet het volk zich buiten de verkiezingen kunnen uitspreken.”
“Een bindend referendum, zodat de politiek weer dichter bij de mensen komt.”
“Een bindend referendum over het EU-lidmaatschap.”
Macht terug van staat naar burger
BVNL vindt dat de macht te veel bij de staat ligt en wil deze terugleggen bij burgers en lokale gemeenschappen. Dit moet bureaucratie verminderen en de democratische controle vergroten.
“Dit doen we door een groot deel van de macht weg te halen bij de Staat en weer terug te leggen bij de mensen. Bureaucraten mogen niet de inrichting van Nederland bepalen, dat kunnen de mensen heel goed zelf.”
“Wij geloven niet in een overheid die alles voor de burger bepaalt, maar in burgers die zelf aan het roer staan. Niet alleen, maar in hun eigen gemeenschap waarbij de macht zo dicht mogelijk bij de mensen zelf ligt.”
Directe verkiezing Eerste Kamer en afschaffen ondemocratische bestuurslagen
BVNL wil de democratische legitimiteit van bestuursorganen vergroten door de Eerste Kamer direct te laten kiezen en ondemocratische bestuurslagen af te schaffen.
Stoppen met macht voor supranationale en niet-gekozen organisaties
BVNL wil dat Nederland weer soeverein wordt en geen macht meer overdraagt aan supranationale, niet-democratische organisaties. Dit moet de democratische controle en nationale zeggenschap herstellen.
Transparantie en controlerende taak parlement versterken
BVNL vindt dat de overheid transparanter moet zijn en dat het parlement zijn controlerende taak moet terugkrijgen om de democratie te waarborgen.
“De Tweede Kamer moet haar controlerende taak terugkrijgen en de inefficiënte en stroperige werkwijze moet grondig worden herzien.”
“Een transparante overheid vinden wij belangrijk. Openheid en transparantie van bestuur is van groot algemeen belang. Burgers hebben recht op informatie over het bestuurlijk handelen.”
Forum voor Democratie (FVD) vindt dat de Nederlandse democratie is vastgelopen en te ver van de burger is komen te staan. Ze willen de democratie versterken door bindende referenda, direct gekozen bestuurders en het openbreken van het 'partijkartel', zodat burgers meer directe invloed krijgen op belangrijke besluiten. FVD pleit daarnaast voor het beperken van de macht van rechters en internationale verdragen, zodat de nationale democratie leidend blijft.
Bindende referenda en direct gekozen bestuurders
FVD wil de macht teruggeven aan de burger door bindende referenda naar Zwitsers model en het rechtstreeks kiezen van bestuurders zoals burgemeesters. Dit moet de afstand tussen burger en politiek verkleinen en de democratie versterken.
“We voeren bindende referenda in naar Zwitsers model, zodat u direct zelf kunt beslissen over belangrijke kwesties. Burgemeesters en andere bestuurders worden niet langer benoemd door een kleine kring, maar rechtstreeks gekozen.”
“Het democratisch bestel lijkt bovendien volledig te zijn vastgelopen: de vernieuwing en verfrissing waar zoveel behoefte aan bestaat, dringt niet voldoende door in de politiek. Het is daarom noodzakelijk een agenda van verandering te presenteren. Forum voor Democratie is in de eerste plaats een democratische vernieuwingsbeweging. ... We willen bindende referenda, direct gekozen burgemeesters...”
“Referenda, naar Zwitsers model, geven burgers de mogelijkheid zich direct uit te spreken over belangrijke onderwerpen en besluiten te nemen waar de politiek niet omheen kan.”
Openbreken van het partijkartel en meer transparantie
FVD stelt dat een kleine politieke elite de macht heeft gemonopoliseerd en wil deze 'kartelvorming' doorbreken. Ze willen benoemingen transparanter maken, belangenverstrengeling tegengaan en de overheid dienstbaarder aan de burger maken.
“We breken het partijkartel open, stoppen partijpolitieke benoemingen en zorgen dat nieuwe ideeën en talenten weer een kans krijgen.”
“In ons land vormen de gevestigde partijen een gesloten partijkartel. Een kleine groep bestuurders rouleert al decennia in dezelfde functies, schuift elkaar baantjes toe en schermt de macht af voor nieuw talent en frisse ideeën.”
“We laten topambtenaren en ambassadeurs opnieuw solliciteren bij de start van een nieuwe regering en schaffen de Algemene Bestuursdienst...”
Macht van rechters en internationale verdragen beperken
FVD vindt dat rechters te veel politieke macht hebben gekregen, mede door de directe werking van internationale verdragen. Ze willen dat rechters niet op de stoel van de wetgever zitten en dat nationale wetten altijd boven internationale verdragen gaan.
“Daar hoort ook bij dat rechters niet op de stoel van de wetgever mogen gaan zitten; we schrappen de directe werking van internationale verdragen en stoppen toetsing aan vage begrippen zoals ‘algemeen belang’.”
“De afgelopen jaren is het evenwicht tussen democratie en rechterlijke macht scheef gegroeid. ... Toetsing aan verdragen dient onmogelijk te worden - in lijn met het toetsingsverbod van artikel 120 Grondwet.”
“We schrappen de artikelen 93 en 94 van onze Grondwet zodat de Nederlandse wet altijd boven internationale verdragen en afspraken komt te staan.”
Hervorming van het medialandschap voor meer pluralisme
FVD vindt dat de publieke media te weinig kritisch en pluriform zijn en te veel verweven met de gevestigde politiek. Ze willen een pluriform medialandschap waarin alle opvattingen eerlijk aan bod komen.
“Media krijgen meer diversiteit door de publieke omroep te hervormen en nieuwe (online) initiatieven te steunen.”
“De publieke media zijn in ons land teveel verstrengeld geraakt met de gevestigde politiek. ... Forum voor Democratie kiest voor een grondige hervorming van het medialandschap. We willen een publieke omroep die werkelijk pluriform is en waar alle opvattingen eerlijk aan bod komen.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) ziet de democratische rechtsstaat als essentieel en onder druk staand door populisme, ophitspolitiek en economische belangen. Ze pleiten voor versterking van burgerrechten, bescherming van het demonstratierecht, meer burgerparticipatie en democratische vernieuwing, en onafhankelijke rechtspraak. Concrete voorstellen zijn onder andere het herinvoeren van referenda, het beschermen van demonstratierecht, en het versterken van onafhankelijke journalistiek en rechtspraak.
Versterken en beschermen van de democratische rechtsstaat
De PvdD vindt dat de democratische rechtsstaat actief verdedigd moet worden tegen ondermijning door populisme, economische belangen en politieke willekeur. Ze benadrukken het belang van grondrechten, onafhankelijke rechtspraak en bescherming van burgers tegen machtsmisbruik.
“De Partij voor de Dieren verdedigt de democratische rechtsstaat als levend systeem dat burgers beschermt en macht begrenst.”
“Onze democratische rechtsstaat kraakt onder druk van ophitspolitiek. Populisme, extreemrechtse ondermijning van de rechtsstaat en het systematisch uitstellen van het oplossen van problemen, schaden het vertrouwen in overheid en politiek.”
Beschermen en versterken van het demonstratierecht
De partij ziet het demonstratierecht als een fundamenteel onderdeel van de democratie en wil dit recht versterken en beschermen tegen inperking door de overheid.
“Het demonstratierecht is geen obstakel, maar een voorwaarde voor een vrije samenleving. De Partij voor de Dieren beschermt, versterkt en koestert dit recht, juist nu het onder druk staat.”
“De autoriteiten moeten demonstraties maximaal faciliteren en uitgaan van de vreedzaamheid van demonstranten.”
Meer burgerparticipatie en democratische vernieuwing
De PvdD wil dat burgers meer directe invloed krijgen op beleid via referenda en burgerberaden, en dat volksvertegenwoordigers beter luisteren naar de samenleving in plaats van naar grote economische belangen.
“Democratische vernieuwing betekent dat politici beslissingen nemen op basis van een scherp en eerlijk beeld van wat er leeft in de samenleving. Burgerparticipatie is een manier om systematisch kennis te nemen van de zorgen, waarden en ideeën van inwoners en deze een structurele plaats te geven in besluitvorming.”
“Het raadgevend referendum wordt heringevoerd en krijgt een plaats bij belangrijke besluiten.”
“We voeren een correctief bindend referendum in bij verstrekkende besluiten die bijvoorbeeld onze democratie kunnen aantasten, zoals handelsverdragen.”
Onafhankelijke rechtspraak en bescherming van grondrechten
De partij wil de onafhankelijkheid van de rechtspraak versterken, directe toetsing aan de Grondwet mogelijk maken en investeringen in de rechtspraak verhogen.
“We schaffen het toetsingsverbod af, zodat rechters in alle lagen – van rechtbank tot Hoge Raad – wetten kunnen toetsen aan de Grondwet. Grondrechten krijgen zo eindelijk directe bescherming in de rechtszaal.”
“We draaien de bezuinigingen terug en investeren fors in de rechtspraak en het Openbaar Ministerie.”
Vrije, onafhankelijke en kritische journalistiek
De PvdD ziet onafhankelijke journalistiek als essentieel voor democratische controle en wil deze actief beschermen en versterken.
“Vrije en onafhankelijke journalistiek is een van de basisvoorwaarden voor een gezonde democratie.”
“We spannen ons in om de onafhankelijke journalistiek te blijven waarborgen. We versterken daarom de toegankelijkheid en omvang van fondsen voor onafhankelijke journalistiek en steunen investeringen in onderzoeksjournalistiek.”
D66 beschouwt een sterke, participatieve democratie en een robuuste rechtsstaat als fundamenten van hun beleid. Ze willen de democratie vernieuwen en versterken door meer directe invloed voor burgers, betere controle op de macht, bescherming van grondrechten en het waarborgen van onafhankelijke media en rechtspraak. D66 stelt concrete hervormingen voor zoals het afschaffen van de Eerste Kamer, het mogelijk maken van referenda, en het uitbreiden van het parlement om de democratische controle te verbeteren.
Meer directe invloed en participatie van burgers
D66 vindt dat democratie niet alleen om stemmen elke vier jaar draait, maar om voortdurende invloed van burgers op beleid. Ze willen de politiek opener maken, transparantie vergroten en burgers meer directe zeggenschap geven, onder andere via referenda en burgerfora.
“D66 wil mensen méér invloed geven op de beslissingen die hen aangaan. Niet iedere vier jaar, maar continu. Dat vraagt om verbetering en vernieuwing.”
“We maken referenda mogelijk om wetgeving te stoppen. Ook organiseren we vaker burgerfora om mensen zelf aan het woord te laten over de grote thema’s in ons land.”
Versterken van controle op de macht en transparantie
D66 ziet het versterken van de controle op de macht als essentieel voor het functioneren van de democratie. Ze willen het parlement uitbreiden, de onafhankelijkheid van toezichthouders waarborgen en corruptie tegengaan door openheid als norm te stellen.
“We versterken de controle op de macht. Dat houdt bestuurders scherp en zorgt voor betere besluiten.”
“Het parlement kan de wetgevende taak en de rol van controleur van de regering nu niet goed genoeg uitvoeren... Daarom breiden we het parlement uit en zorgen we voor meer ondersteuning.”
“Sterke waakhonden van de macht beschermen mensen en kwetsbare belangen... We geven ze de slagkracht en onafhankelijkheid die ze nodig hebben om hun belangrijke taak uit te voeren.”
Hervormen van staatsinrichting: afschaffen Eerste Kamer en politieke rol koning
D66 wil de democratische legitimiteit vergroten door de Eerste Kamer en de politieke functies van de koning af te schaffen, omdat deze niet passen bij een moderne democratie.
“De Eerste Kamer wordt nu indirect gekozen. En de koning heeft nog steeds politieke rollen en taken. Dat past niet in onze moderne staatsinrichting. Daarom schaffen we de Eerste Kamer en de politieke functies van de koning af.”
Beschermen van grondrechten en onafhankelijke rechtspraak
D66 benadrukt het belang van grondrechten en een onafhankelijke rechtspraak als waarborg voor de democratie. Ze willen dat rechters wetten aan de Grondwet kunnen toetsen en dat iedereen toegang heeft tot recht, ongeacht inkomen.
Beschermen van vrije media en bestrijden van desinformatie
D66 ziet vrije, onafhankelijke media als cruciaal voor een gezonde democratie en wil journalisten beschermen, de publieke omroep versterken en desinformatie actief bestrijden.
“Vrije media geven mensen de ruimte om te begrijpen, mee te praten en invloed te hebben... D66 beschermt journalisten, versterkt de publieke omroep en bestrijdt desinformatie.”
“Desinformatie ondermijnt vertrouwen en verdeelt mensen. Het zet de democratie onder druk. Daarom pakken we het hard aan: de publieke omroep krijgt meer middelen om desinformatie te bestrijden, er wordt strenger gehandhaafd en de journalistieke code wordt vastgelegd in de wet.”
De ChristenUnie vindt dat de democratie in Nederland sterk is, maar kwetsbaar, en wil deze actief beschermen en versterken. Ze zijn tegen het invoeren van een districtenstelsel of kiesdrempel, willen geen referenda in de grondwet, en pleiten voor meer interne partijdemocratie en onafhankelijke media. De partij benadrukt het belang van grondrechten, bescherming van minderheden, en een betrouwbare, dienstbare overheid.
Geen districtenstelsel, kiesdrempel of referenda
De ChristenUnie verwerpt het districtenstelsel, een kiesdrempel en referenda omdat deze volgens hen de representatieve democratie ondermijnen en de positie van minderheden verzwakken. Ze willen het huidige stelsel behouden om de stem van kleinere groepen te waarborgen en vinden referenda schijninvloed.
“We voeren geen districtenstelsel of kiesdrempel in. In een districtenstelsel gaat het meer over poppetjes en minder over inhoud. Een kiesdrempel en districtenstelsel zorgen er bovendien voor dat het moeilijker wordt voor kleinere groepen in de samenleving om een eigen politieke inbreng te hebben.”
“Referenda bieden schijninvloed en horen dus niet thuis in de grondwet.”
Interne partijdemocratie verplicht stellen
De ChristenUnie wil dat politieke partijen verplicht leden hebben en interne democratie waarborgen. Dit moet de betrokkenheid van burgers bij de politiek vergroten en de legitimiteit van partijen versterken.
“Interne partijdemocratie wordt een eis voor politieke partijen. Politieke partijen moeten leden hebben.”
Grondrechten en bescherming van minderheden
De partij ziet klassieke grondrechten als fundament van de democratie en vindt dat deze rechten voor iedereen moeten gelden, vooral voor minderheden. Ze waarschuwen voor het beperken van deze vrijheden door meerderheden.
“De vrijheid van godsdienst, vereniging, onderwijs en meningsuiting zijn belangrijke pijlers van de manier waarop we samenleven. Die mogen niet worden aangetast. Deze vrijheden gelden voor iedereen, juist ook voor minderheden.”
“De gedachte dat vrijheid alleen geldt als je dingen doet of zegt die passen bij de opvatting van de meerderheid is een bedreiging van deze grondrechten.”
Afschaffen verbod op constitutionele toetsing
De ChristenUnie wil dat rechters wetten aan de grondwet kunnen toetsen, om zo de rechtsstaat en democratische waarborgen te versterken.
“Het verbod op constitutionele toetsing wordt afgeschaft zodat rechters wetten ook aan de grondwet kunnen toetsen.”
Onafhankelijke media als waarborg voor democratie
De partij benadrukt het belang van onafhankelijke journalistiek en vrije media als essentiële waakhonden van de democratische rechtsstaat.
“Onafhankelijke journalistiek en vrije media spelen een belangrijke rol in onze democratische rechtsstaat. Ze zijn de waakhonden van een open samenleving.”
Dienstbare en betrouwbare overheid
De ChristenUnie vindt dat de overheid dienstbaar moet zijn aan de samenleving, publieke gerechtigheid moet waarborgen en betrouwbaar moet zijn in wetgeving en rechtshandhaving.
“De ChristenUnie wil een overheid die dienstbaar is aan de samenleving en een hoeder van publieke gerechtigheid.”
“Dit vraagt een betrouwbare overheid die kwalitatief degelijke wetgeving maakt en daarbij rekenschap geeft van de kaders van grondrechten, mensenrechten en andere fundamentele waarborgen.”
GroenLinks-PvdA uit stevige kritiek op de VVD en eerdere kabinetten over het ondermijnen en verwaarlozen van de democratische rechtsstaat, waarbij zij waarschuwen voor het uithollen van democratische instituties en het onvoldoende beschermen van minderheden en mensenrechten. Ze stellen daar concrete voorstellen tegenover om de democratische rechtsstaat te versterken, zoals meer democratische controle, bescherming van onafhankelijke instituties, en het garanderen van toegang tot het recht voor iedereen. Hun visie benadrukt dat democratie meer is dan alleen de wil van de meerderheid en vraagt om actieve bescherming van minderheden, persvrijheid en rechtsstatelijkheid.
Kritiek op VVD: Uitholling van de democratische rechtsstaat
GroenLinks-PvdA stelt dat de VVD en eerdere kabinetten democratische waarden en instituties hebben verwaarloosd, wat heeft geleid tot schandalen en het onder druk zetten van de rechtsstaat. Ze waarschuwen voor het gevaar van het reduceren van democratie tot alleen meerderheidswil en het niet beschermen van minderheden.
“Die democratie steeds vaker uitleggen als enkel de wil van de meerderheid, terwijl het beschermen van minderheden en mensenrechten juist een onmisbaar onderdeel zijn van democratie. Door een overheid die burgers niet beschermt, maar verpulvert, zoals bij de toeslagenaffaire, de gaswinning in Groningen en fouten bij de IND en het UWV.”
“Door politici die uithalen naar rechters, journalisten, wetenschappers en burgemeesters, en die bevolkingsgroepen wegzetten.”
“Het vorige kabinet was vooral met zichzelf bezig en negeerde de toekomst van Nederland.”
Versterken van democratische instituties en controle
Als reactie op de vermeende tekortkomingen van de VVD, pleit GroenLinks-PvdA voor het versterken van democratische instituties, onafhankelijke rechtspraak en pers, en het vergroten van de controle op uitvoeringsinstanties.
“We versterken onze democratische dijken met stevigere democratische controle, en beschermen we de onafhankelijkheid van de pers. Toegang tot het recht moet gegarandeerd zijn voor iedereen, met een onafhankelijke rechtspraak die stevig staat.”
“Democratische controle op uitvoeringsinstanties als de Belastingdienst, het UWV, de IND en DUO wordt versterkt, met onafhankelijke klachtencommissies, periodieke burgerpanels en structurele rapportage aan het parlement.”
“We versterken onze democratische rechtsstaat en kiezen voor een sterke rechtspraak, vrije pers en stevige democratische controle.”
Democratie is meer dan meerderheidswil: bescherming van minderheden
GroenLinks-PvdA benadrukt dat ware democratie niet alleen de wil van de meerderheid is, maar ook bescherming van minderheden en mensenrechten vereist. Ze zien het negeren hiervan als een fundamenteel probleem bij de VVD.
“Die democratie steeds vaker uitleggen als enkel de wil van de meerderheid, terwijl het beschermen van minderheden en mensenrechten juist een onmisbaar onderdeel zijn van democratie.”
Toegang tot recht en bescherming tegen willekeur
Het programma stelt dat de overheid burgers actief moet beschermen tegen willekeur, discriminatie en machtsmisbruik, en dat dit onder VVD-beleid onvoldoende is gebeurd.
“De rechtsstaat is het fundament van onze democratie. Ze beschermt mensen tegen willekeur, discriminatie en machtsmisbruik, en waarborgt vrijheid en gelijke rechten. Maar dat fundament staat onder druk.”
“Willekeur bij de overheid gaan we tegen, inclusief discriminerende algoritmen en systemen.”
NSC vindt dat de democratie in Nederland versterkt en transparanter moet worden, met meer inspraak voor burgers en een betere balans tussen macht en tegenmacht. Ze pleiten voor concrete hervormingen zoals een regionaal kiesstelsel, een Grondwettelijk Hof, meer transparantie in lobbyen, en het versterken van parlementaire controle. De partij wil zo het vertrouwen in de democratische rechtsstaat herstellen en beschermen tegen zowel populisme als technocratie.
Regionaal kiesstelsel en versterking band kiezer-Kamerlid
NSC wil de democratie versterken door de band tussen kiezer en Kamerlid te verbeteren via een regionaal kiesstelsel met meervoudige districten. Dit moet zorgen dat belangen uit alle delen van het land beter worden gehoord en vertegenwoordigd.
“We willen de band tussen kiezer en Kamerlid versterken door een regionaal kiesstelsel in te voeren met meervoudige kiesdistricten.”
Grondwettelijk Hof en bescherming grondrechten
De partij vindt dat de democratische rechtsstaat beter beschermd moet worden, onder andere door het instellen van een Grondwettelijk Hof dat wetten aan de Grondwet kan toetsen. Dit moet burgers beter beschermen tegen overheidsmacht.
Meer transparantie en integriteit in politiek en lobby
NSC wil de democratie versterken door strengere integriteitsregels voor politici en meer transparantie over lobbyactiviteiten. Dit moet de invloed van belangenorganisaties beperken en het vertrouwen in het politieke proces vergroten.
Open en inhoudelijk debat, minder dichtgetimmerde coalitieakkoorden
De partij wil dat het parlementaire debat opener en inhoudelijker wordt, met minder focus op ophef en meer ruimte voor oppositie en maatschappelijke inbreng. Coalitieakkoorden moeten zich beperken tot hoofdlijnen, zodat het parlement zijn controlerende rol beter kan vervullen.
“Coalitieakkoorden moeten zich beperken tot hoofdlijnen van beleid en financiële kaders. Ze leggen niet precies vast hoe de doelen bereikt worden. Er moet ruimte zijn voor debat en om in te spelen op veranderende omstandigheden; geen dichtgetimmerde afspraken dus.”
“Een levendige en inhoudelijke discussie in de Tweede Kamer moet de norm zijn.”
Versterken van lokale democratie en burgerinspraak
NSC wil de lokale democratie versterken door betere ondersteuning van volksvertegenwoordigers en het mogelijk maken van een bindend correctief referendum op lokaal niveau.
“Ook moet er voldoende inspraak zijn voor burgers, bijvoorbeeld via een bindend correctief referendum op lokaal niveau.”
Volt ziet democratie als een kernwaarde die onder druk staat en pleit voor versterking en vernieuwing van het democratisch systeem. Ze willen de democratie toekomstbestendig maken door onder andere het kiesstelsel te hervormen, burgerparticipatie te vergroten en politieke partijen aan strengere democratische eisen te laten voldoen. Volt stelt concrete maatregelen voor zoals het uitbreiden van de Tweede Kamer, het instellen van een permanent burgerberaad, en het verlagen van de stemgerechtigde leeftijd.
Uitbreiding en Hervorming van het Parlement
Volt vindt dat het parlement te klein is en onvoldoende representatief, en wil daarom het aantal zetels uitbreiden en het kiesstelsel eerlijker maken. Dit moet de volksvertegenwoordiging versterken en iedere stem meer gewicht geven.
“We breiden de Tweede Kamer uit van 150 naar 250 zetels. Onze Tweede Kamer is namelijk te klein, zeker in vergelijking met andere Europese landen. Een grotere Tweede Kamer is nodig om de wetgevende en controlerende taak van de Tweede Kamer te versterken, en vooral om de taak van volksvertegenwoordiging beter te vervullen.”
“We maken ons kiesstelsel makkelijker en eerlijker. Politieke partijen moeten democratisch zijn ingericht en kiezers krijgen meer invloed met een sterkere voorkeurstem. Zo bouwen we aan een sterke democratie waarin iedere stem telt.”
Strengere Democratische Eisen aan Politieke Partijen
Volt wil dat politieke partijen intern democratisch georganiseerd zijn en dat eenmanspartijen zonder leden met stemrecht niet meer mogelijk zijn. Dit moet de democratische legitimiteit van partijen vergroten en de invloed van kiezers versterken.
“We versterken de democratie door in de wet op te nemen dat politieke partijen aan democratische eisen moeten voldoen. Geen eenmanspartijen meer zonder leden met stemrecht.”
“We versterken de Nederlandse democratie door in de Wet Politieke Partijen op te nemen dat politieke partijen intern aan democratische minimumeisen moeten voldoen. Denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheid voor mensen om lid te worden van een politieke partij en stemrecht voor die leden.”
Meer Burgerparticipatie via Permanente Burgerberaden
Volt wil inwoners vroegtijdig betrekken bij het wetgevingsproces door het instellen van een permanent burgerberaad. Dit moet zorgen voor meer draagvlak en betere wetgeving.
“We richten het allereerste, nationale, permanente burgerberaad ter wereld op. Dit instituut is verantwoordelijk voor het organiseren van burgerberaden in Nederland. Een groep ingelote inwoners kan dan - al dan niet in samenspraak met de politiek - burgerberaden agenderen over onderwerpen die hen na aan het hart liggen, zoals zorg, het klimaat of pensioenen. De aanbevelingen uit individuele burgerberaden worden door de politiek serieus meegenomen in de besluitvorming. Het permanente burgerberaad ziet daarop toe.”
Verlagen van de Stemgerechtigde Leeftijd
Volt wil jongeren meer invloed geven op de democratie door de stemgerechtigde leeftijd te verlagen naar zestien jaar en een jongerenberaad in te stellen.
“Daarom verlagen we de leeftijd dat je mag stemmen naar zestien jaar. We voeren een Derde Kamer in: een jongerenberaad dat wetten beoordeelt en de politiek adviseert.”
Bescherming van het Recht op Demonstratie
Volt ziet het recht op demonstratie als essentieel voor een gezonde democratie en wil dit recht wettelijk versterken en beter beschermen.
“Daarom beschermen we het recht op demonstratie en zorgen we dat overheid, technologie en media samenwerken aan een democratie die werkt voor iedereen.”
“In Nederland heeft iedereen het recht om te demonstreren. Maar dit recht staat onder druk. De overheid moet dit recht altijd beschermen.”
BIJ1 vindt dat de VVD de democratie vooral in stand houdt ten gunste van grote bedrijven en de rijken, en niet voor iedereen. BIJ1 pleit voor radicale democratisering, meer directe inspraak van burgers, en het doorbreken van de macht van gevestigde belangen. Ze willen onder andere een nieuwe Grondwet, afschaffing van de monarchie, en meer democratische controle op overheid en veiligheidsdiensten.
Democratie moet niet draaien om belangen van bedrijven en rijken
BIJ1 stelt dat de huidige democratie, zoals mede vormgegeven door partijen als de VVD, vooral de belangen van machtige groepen en bedrijven dient. Zij willen een democratie die gebaseerd is op gelijkwaardigheid en bescherming van minderheden, in plaats van economische elites.
“BIJ1 staat pal achter een democratie die gebaseerd is op gelijkwaardigheid, in plaats van een democratie gebaseerd op de belangen van de grote bedrijven en de rijken.”
Radicale democratisering en nieuwe Grondwet
BIJ1 wil de democratie fundamenteel hervormen door een nieuwe Grondwet, afschaffing van de monarchie, en het wegnemen van drempels voor nieuwe partijen. Dit is bedoeld om de macht van gevestigde belangen te doorbreken en de democratie toegankelijker te maken voor iedereen.
“Nederland krijgt een nieuwe Grondwet die de bestaande koloniale, kapitalistische Grondwet vervangt. Daarnaast komt er een Constitutioneel Hof, dat Nederlandse wetten toetst aan de nieuwe Grondwet.”
“De monarchie wordt afgeschaft: Nederland wordt een democratische republiek. We pakken de rijkdom van de adel terug.”
“De drempels voor het meedoen aan verkiezingen als nieuwe politieke partij worden weggenomen, zoals waarborgsommen en (onofficiële) kiesdrempels.”
Meer directe burgerinspraak en democratische controle
BIJ1 wil dat burgers veel directer betrokken worden bij wetgeving en bestuur, onder andere via landelijke gespreksrondes, inspraaksessies en lokale vormen van directe democratie. Ook moet de controle op bestuurders en veiligheidsdiensten veel strenger en democratischer worden.
“Burgers bepalen met landelijke gespreksrondes en inspraaksessies altijd actief mee met nieuwe wetten en regels van de overheid. Vooral bij grote politieke vraagstukken krijgt deze raadpleging een centrale, bindende rol.”
“We intensiveren en verbeteren intussen de strenge, bindende, onafhankelijke democratische controle over deze diensten. Hun bevoegdheden worden ingeperkt...”
“Het vertalen van debatten, en het stimuleren van lokale vormen van directe democratie, zoals wijkraden, burgerfora en burgerberaden.”
JA21 vindt dat de democratie in Nederland onder druk staat door te veel macht bij rechters, internationale verdragen en de EU, en wil de zeggenschap van burgers versterken. Ze pleiten voor meer directe democratie via bindende referenda, een kleinere overheid, en het strikt naleven van de machtenscheiding. JA21 wil dat gekozen volksvertegenwoordigers weer daadwerkelijk invloed krijgen en dat burgers meer directe inspraak krijgen in belangrijke nationale kwesties.
Meer directe democratie via bindende referenda
JA21 wil de invloed van burgers op het beleid vergroten door het invoeren van bindende referenda over grote maatschappelijke thema’s. Dit moet het vertrouwen in de politiek herstellen en burgers daadwerkelijk een stem geven in de toekomst van Nederland.
“Daarnaast dient deze minister zorg te dragen voor de snelst mogelijke invoering van het correctief bindend referendum. Vervolgens moet hij zorgen voor de organisatie van referenda over dossiers die al jaren om meer invloed van burgers vragen, zoals asiel, bevolkingsgroei, en de manier waarop wij omgaan met natuur in ons land.”
“JA21 wil invloed teruggeven aan de Nederlandse burger. Dat betekent dat burgers meer zeggenschap krijgen over grensbeleid, de totstandkoming van nieuwe wetten, en de manier waarop met (belasting)geld wordt omgegaan. Nederlanders zijn vrij om hun eigen regels te bepalen en hun eigen keuzes te maken. JA21 wil dus meer referenda, minder EU, meer economische vrijheid en meer invloed op ons grensbeleid.”
Strikte machtenscheiding en beperking rechterlijke invloed
JA21 vindt dat rechters zich niet moeten uitspreken over politieke kwesties die aan regering of parlement toebehoren. Ze willen de machtenscheiding strikt handhaven om te voorkomen dat de democratische wil van de kiezer wordt ondermijnd door rechterlijke uitspraken.
“De machtenscheiding strikt in acht nemen. Dat betekent dat rechters zich niet uitspreken over zaken waar eigenlijk de regering of het parlement over gaan.”
Minder invloed van internationale en EU-instanties op nationale democratie
JA21 stelt dat internationale verdragen en EU-regelgeving de democratische zeggenschap van Nederland beperken. Ze willen minder macht voor de EU en internationale instanties, zodat gekozen volksvertegenwoordigers weer daadwerkelijk kunnen beslissen over nationaal beleid.
“De overheid zit al jaren gevangen in juridische, technocratische en internationale structuren. Hierdoor hebben gekozen Nederlandse volksvertegenwoordigers steeds minder mogelijkheden om via nationale wet- en regelgeving beleid te maken dat aansluit bij de wil van de mensen en neemt de invloed van mensen op hun eigen leefomgeving steeds verder af.”
“Nederland levert aan de lopende band, zonder wezenlijke en doeltreffende raadpleging van de Nederlandse bevolking, politieke en economische soevereiniteit in.”
Meer zeggenschap en decentralisatie voor burgers
JA21 wil dat burgers meer invloed krijgen op hun eigen leefomgeving door decentralisatie en lokale inspraak, onder andere via referenda en gekozen burgemeesters.
Het CDA vindt dat democratie niet vanzelfsprekend is en actief beschermd en versterkt moet worden, onder meer door het bevorderen van een democratisch ethos, het tegengaan van ondermijning en het versterken van interne partijdemocratie. Ze stellen concrete maatregelen voor zoals een nieuwe wet op politieke partijen, een motiequotum, het onderzoeken van een hogere kiesdrempel en het versterken van de lokale democratie. De kern van hun visie is dat democratie alleen standhoudt als burgers, politiek en instituties samen verantwoordelijkheid nemen voor democratische waarden en fatsoen.
Versterken van democratisch ethos en weerbaarheid
Het CDA benadrukt dat democratie kwetsbaar is en alleen blijft bestaan als burgers en instituties actief democratische waarden uitdragen en beschermen. Ze zien moreel verval, desinformatie en aanvallen op instituties als bedreigingen en willen het democratisch ethos versterken door verantwoordelijkheid, respect en actief burgerschap te stimuleren.
“Democratie verdwijnt niet in één klap; ze brokkelt af, stukje bij beetje, als moraal en fatsoen ontbreken. Een vrije democratie blijft alleen mogelijk als we het democratisch ethos versterken: als we samen verantwoordelijkheid nemen.”
“Onze democratie vraagt om permanente alertheid. Vrije verkiezingen moeten vanzelfsprekend blijven. Het is onacceptabel dat publieke ambtsdragers worden bedreigd, geïntimideerd of gehinderd in hun functioneren. We willen hier stevig op handhaven.”
Nieuwe wet op politieke partijen en interne democratie
Het CDA wil de democratische betrokkenheid van burgers vergroten door interne partijdemocratie wettelijk te verplichten en een nieuwe wet op politieke partijen in te voeren. Dit moet politieke partijen transparanter en democratischer maken en zo het vertrouwen in de democratie versterken.
“We willen een nieuwe wet op de politieke partijen. Interne partijdemocratie versterkt betrokkenheid van burgers en moedigt aan tot meedoen. Daarom wordt interne partijdemocratie een eis voor politieke partijen.”
Motiequotum en hervorming parlementaire procedures
Om het parlementaire debat te verbeteren en profileringsdrang te beperken, stelt het CDA een maximum aan het aantal moties per fractie voor en meer tijd tussen het indienen en stemmen over amendementen. Dit moet de kwaliteit van het debat en de besluitvorming verhogen.
“Om de profileringsdrang die blijkt uit de stortvloed aan moties te beteugelen, willen we een motie-quotum invoeren: een maximumaantal moties dat een fractie jaarlijks kan indienen. Ook willen we dat er meer tijd zit tussen het indienen van en stemmen over amendementen, zodat er bij ingrijpende wijzigingen meer tijd is om de gevolgen te wegen.”
Onderzoek naar hogere kiesdrempel
Het CDA onderzoekt of een hogere kiesdrempel de weerbaarheid van de democratie kan vergroten, met als doel versnippering tegen te gaan en de stabiliteit van het politieke systeem te versterken.
“We onderzoeken of een verhoogde kiesdrempel kan bijdragen aan de weerbaarheid van de democratie.”
Versterken lokale democratie
Omdat gemeenten meer taken hebben gekregen, wil het CDA de lokale democratie versterken door raadsleden meer tijd en ondersteuning te geven, zodat het ambt aantrekkelijker wordt en beter te combineren is met werk.
“We versterken de lokale democratie. Omdat gemeenten fors meer taken en verantwoordelijkheden hebben gekregen, spannen we ons ervoor in dat raadsleden ook meer tijd hebben voor het raadswerk. Dit maakt het ambt ook aantrekkelijker voor elke generatie.”
DENK vindt dat democratie versterkt moet worden door meer inspraak van burgers, transparantie en het vergroten van de controle op de overheid. Ze pleiten voor concrete hervormingen zoals het rechtstreeks kiezen van burgemeesters, het instellen van een Constitutioneel Hof, en het uitbreiden van de Tweede Kamer. DENK wil zo de democratische legitimiteit en rechtsstaat waarborgen en versterken.
Meer burgerinspraak en versterking parlement
DENK wil de democratie verdiepen door burgers meer directe invloed te geven en het parlement te versterken. Ze zien dit als noodzakelijk om de controle op de overheid te verbeteren en de legitimiteit van het bestuur te vergroten.
Constitutioneel Hof voor toetsing aan de Grondwet
DENK vindt dat de democratische rechtsstaat versterkt moet worden door onafhankelijke toetsing van wetten aan de Grondwet. Dit moet de bescherming van grondrechten verbeteren en de macht van de overheid begrenzen.
“Er komt een Constitutioneel Hof dat wetten toetst aan de Grondwet.”
Meer transparantie en beperking lobby-invloed
Om de democratie te beschermen tegen oneigenlijke beïnvloeding, wil DENK meer transparantie en strengere regels voor lobbyen en draaideurconstructies.
“Er komt een verplicht lobbyregister voor de regering. Er komt meer toezicht op de draaideurconstructie en oud bewindspersonen krijgen een volledig lobbyverbod.”
Democratisering en hervorming van de EU
DENK wil dat de EU democratischer wordt en dat nationale parlementen meer inspraak houden. Ze zien het vergroten van het democratische gehalte van de EU als essentieel voor het behoud van soevereiniteit en legitimiteit.
“Wij zijn voor een hervorming van de EU waarbij het democratische gehalte van de EU wordt vergroot en er op het gebied van de rechtsstaat strenger gehandhaafd wordt op de vraag of landen binnen de EU zich gedragen conform de afspraken.”
“Wij hechten aan het borgen van inspraak van ons nationale parlement bij EU regelgeving en hechten aan het behouden van onze soevereine zeggenschap over hoe ons land wordt bestuurd.”
De SGP vindt dat de democratische rechtsstaat voortdurend onderhoud en bescherming nodig heeft, met nadruk op klassieke vrijheden zoals godsdienst, meningsuiting en onderwijs. Ze willen het kiesstelsel behouden maar verbeteren, zijn tegen partijverboden op basis van opvattingen, en pleiten voor een betrouwbare overheid die haar grenzen kent. De SGP ziet democratie als geworteld in christelijke waarden en wil deze beschermen tegen ondermijning en eenzijdige interpretaties van grondrechten.
Democratische rechtsstaat beschermen en onderhouden
De SGP benadrukt het belang van het beschermen en onderhouden van de democratische rechtsstaat, waarbij klassieke vrijheden centraal staan. Ze waarschuwen voor ondermijning en vinden dat de overheid een goede balans moet bewaren tussen verschillende grondrechten, zonder eenzijdige fixatie op bijvoorbeeld gelijke behandeling.
“Onze democratische rechtsstaat moet voortdurend onderhouden worden. Ondermijning en bedreiging van de rechtsorde verdienen een krachtig antwoord.”
“De overheid moet ook zorgen voor een goede balans tussen grondrechten. Eenzijdige fixatie op discriminatie en gelijke behandeling kan andere grondrechten onder druk zetten, zoals de vrijheid om zich als burgers te verenigen, zich uit te spreken en het geloof te belijden.”
Kiesstelsel behouden, kleine verbeteringen
De SGP wil het huidige kiesstelsel niet fundamenteel veranderen, maar wel verbeteren door bijvoorbeeld lijstverbindingen weer mogelijk te maken. Ze vinden dat het systeem stabiel moet blijven, met ruimte voor praktische aanpassingen.
“Het kiesstelsel gaat niet op de schop, maar wordt wel verbeterd, bijvoorbeeld door lijstverbindingen bij verkiezingen weer mogelijk te maken.”
Tegen partijverboden op basis van opvattingen
De SGP is tegen partijverboden vanwege opvattingen over democratische beginselen, tenzij er sprake is van daadwerkelijke, ernstige bedreigingen van de democratische rechtsstaat, zoals het aanzetten tot gewelddadige omverwerping.
“Een partijverbod wegens opvattingen over bepaalde beginselen van de democratische rechtsstaat is onwenselijk. Alleen bij daadwerkelijke, ernstige bedreigingen van de democratische rechtsstaat zelf, bijvoorbeeld het aanzetten tot gewelddadig omverwerpen, is een verbod toelaatbaar.”
Klassieke vrijheden waarborgen
De SGP vindt dat de overheid geroepen is om klassieke vrijheden zoals godsdienst, meningsuiting en onderwijs zorgvuldig te beschermen. Ze zien deze vrijheden als essentieel onderdeel van de democratie en geworteld in de christelijke cultuur van Nederland.
“De overheid is geroepen om de klassieke vrijheden te waarborgen, zoals de vrijheid van godsdienst, meningsuiting en onderwijs.”
Betrouwbaar bestuur en dienstbaarheid
De SGP pleit voor een overheid die betrouwbaar is, haar grenzen kent, zich dienstbaar opstelt en ruimte geeft aan de samenleving, maar wel het kwade beteugelt. Dit is volgens hen essentieel voor het vertrouwen in de democratie.
“We staan voor een betrouwbaar bestuur. Voor een overheid die haar grenzen kent, zich niet laat afleiden van haar kerntaken, zich dienstbaar opstelt, ruimte geeft aan de samenleving, maar wel het kwade beteugelt.”
Volgens de SP heeft de VVD een negatieve invloed op de democratie in Nederland, waarbij zij de partij verwijten vooral het recht van de sterksten te laten gelden en afbraakpolitiek te voeren. De SP stelt dat de VVD de democratie niet versterkt, maar juist ondermijnt door beleid dat leidt tot ongelijkheid, macht van het grote geld en minder zeggenschap voor gewone mensen. Concrete voorstellen van de SP zijn onder meer het invoeren van een bindend correctief referendum en het vergroten van transparantie en inspraak om de democratie te versterken.
VVD kiest voor recht van de sterksten en afbraakpolitiek
De SP beschuldigt de VVD ervan de democratie te verzwakken door beleid te voeren dat vooral de belangen van de sterksten dient en sociale voorzieningen afbreekt. Volgens de SP leidt dit tot een samenleving waarin ongelijkheid en macht van het grote geld toenemen, wat het vertrouwen in de democratie schaadt.
“Wordt het weer ieder voorzich en het recht van de sterksten met VVD en PVV? Wordt het weer de afbraakpolitiek van de VVD met spijt van de PvdA zoals in Rutte II? Wordt het weer asociaal? Óf maken we Nederland sociaal?”
“Als het gaat om problemen van gewone mensen oplossen, dan hebben de rechtse ruziemakers PVV, VVD, NSC en BBB de afgelopen jaren niets voor elkaar gekregen.”
VVD ondermijnt vertrouwen in democratie door invloed van het grote geld
De SP stelt dat de VVD onvoldoende optreedt tegen belangenverstrengeling en de invloed van lobbyisten, waardoor het vertrouwen in de democratie wordt ondermijnd. De SP pleit voor meer transparantie en het tegengaan van draaideurfuncties om de democratie te beschermen.
VVD biedt onvoldoende zeggenschap aan burgers
De SP vindt dat de VVD te weinig doet om burgers echte inspraak te geven in de democratie. De SP wil juist meer directe democratie, zoals een bindend correctief referendum, om te voorkomen dat de politiek besluiten neemt tegen de wil van de mensen.
“Er komt een bindend correctief referendum. Met een bindend correctief referendum krijgen we zeggenschap over wat ons allemaal aangaat. De bevolking krijgt het recht om de politiek terug te fluiten op het moment dat zij besluiten nemen tegen de wil van de mensen.”
De VVD profileert zich als een uitgesproken verdediger van de liberale democratie en rechtsstaat, waarbij vrijheid, verantwoordelijkheid en gelijkwaardigheid centraal staan. Ze willen de democratie beschermen door voorstellen die daartegen ingaan te weigeren, het parlementaire stelsel te behouden, versnippering te beperken en de rol van gekozen vertegenwoordigers te benadrukken boven ongekozen rechters. Concrete voorstellen zijn onder meer het handhaven van evenredige vertegenwoordiging, het verhogen van de kiesdrempel, het afwijzen van referenda en het versterken van lokale democratie.
Onvoorwaardelijke verdediging van de liberale democratie
De VVD stelt de liberale democratie en rechtsstaat centraal als fundament van Nederland en belooft deze actief te beschermen. Ze zien liberale waarden als niet-onderhandelbaar en als absolute voorwaarden voor vrijheid en ontwikkeling.
“De VVD staat al sinds haar oprichting pal voor het belang van een sterke en stabiele liberale democratie en een sterke en stabiele rechtsstaat.”
“We staan pal voor de liberaal-democratische rechtstaat, zowel in woord als in daad. Voorstellen die daar tegenin gaan, zullen we niet indienen of steunen.”
Behoud parlementair stelsel, tegen referenda en constitutioneel hof
De VVD wil het huidige systeem van evenredige vertegenwoordiging behouden, versnippering tegengaan met een hogere kiesdrempel, en is tegen referenda. Ze willen dat belangenafwegingen bij gekozen politici liggen, niet bij rechters.
“We handhaven het huidige systeem van evenredige vertegenwoordiging, zodat elke stem gehoord wordt. Voor de stabiliteit van het bestuur willen we dat een kabinet in beginsel de rit van vier jaar uitzit. We willen dat op termijn stemcomputers worden gebruikt, wanneer dit veilig kan. We zijn tegenstander van referenda.”
“Het is aan de politiek en Raad van State om wetten voor invoering te toetsen op grondwettigheid, we schrappen daarom de plannen voor constitutionele toetsing en het constitutioneel hof. Daarmee leggen we belangenafwegingen neer bij gekozen vertegenwoordigers en niet bij ongekozen rechters.”
Versterken lokale democratie
De VVD heeft vertrouwen in de lokale democratie en wil gemeenten en provincies meer bestedingsvrijheid geven.
“We hebben vertrouwen in de lokale democratie en kiezen voor meer bestedingsvrijheid voor gemeenten en provincies en dus voor minder specifieke uitkeringen.”
BBB vindt dat democratie meer is dan alleen stemmen en wil burgers na de verkiezingen meer invloed geven, vooral op hun eigen leefomgeving. De partij pleit voor aanvullende vormen van burgerparticipatie en het beschermen van democratische zeggenschap tegen internationale inmenging en rechterlijke ondermijning. BBB benadrukt het belang van een overheid die dichtbij bestuurt en het vertrouwen van burgers centraal stelt.
Meer burgerinvloed na verkiezingen
BBB vindt dat democratie niet ophoudt bij het stemmen; burgers moeten ook daarna invloed kunnen uitoefenen, vooral op hun directe leefomgeving. De partij wil dat mensen een zwaarwegende stem krijgen in lokale ontwikkelingen en dat de overheid actief aanvullende vormen van burgerparticipatie zoekt.
“We streven naar een overheid die dichtbij bestuurt. Dat is een overheid die beseft dat democratie méér is dan alleen een stem uitbrengen. Mensen moeten ook na de verkiezingen invloed kunnen uitoefenen, zoals door inspraak, advies of het delen van hun ervaring. Mensen moeten een zwaarwegende stem hebben over ontwikkelingen in hun eigen omgeving. De overheid moet dan ook actief zoeken naar aanvullende vormen van burgerparticipatie.”
Bescherming nationale democratische zeggenschap
BBB wil voorkomen dat internationale verdragen en Europese regels de Nederlandse democratie uithollen. De partij stelt dat nationale belangen en democratische zeggenschap altijd voorop moeten staan en dat internationale samenwerking nooit ten koste mag gaan van deze kernwaarden.
“Internationale samenwerking mag nooit ten koste gaan van onze democratische zeggenschap.”
Beperken rechterlijke ondermijning van democratische besluiten
BBB vindt dat politieke besluiten primair bij de volksvertegenwoordiging horen en wil voorkomen dat rechters democratische besluiten ondermijnen. Alleen direct belanghebbenden moeten in rechte kunnen opkomen tegen overheidsbesluiten.
“Het ondermijnen van democratische besluiten via de rechter tast het draagvlak en vertrouwen in de democratie aan. BBB wil artikel 3:305a BW wijzigen zodat alleen direct belanghebbenden in recht kunnen opkomen tegen overheidsbesluiten.”
50PLUS vindt democratie belangrijk en pleit expliciet voor meer burgerinspraak via directe democratie. Ze willen dat burgers meer directe invloed krijgen op besluitvorming, omdat zij vinden dat dit de betrokkenheid en legitimiteit van het bestuur versterkt.
Meer directe democratie invoeren
50PLUS ziet meer burgerinspraak als essentieel voor een gezonde democratie en wil daarom directe democratie bevorderen. Dit moet voorkomen dat burgers zich buitengesloten voelen en zorgt volgens de partij voor meer betrokkenheid bij het bestuur.
“Verder is meer inspraak van de burger van groot belang; wij pleiten voor directe democratie.”
Handhaven bij overlast door demonstraties
50PLUS wil de democratische rechtsorde beschermen door streng op te treden tegen opzettelijke overlast bij demonstraties. Hiermee beogen ze het recht op demonstratie te waarborgen, maar ook de orde en veiligheid te handhaven.
“Handhaven bij wetsovertredingen bij opzettelijke overlast door demonstraties.”
De PVV vindt dat de democratie in Nederland tekortschiet en wil deze versterken door meer directe inspraak van burgers, zoals bindende referenda en gekozen burgemeesters. Ze zijn kritisch op de huidige representatieve democratie, die volgens hen te veel wordt bepaald door politieke elites en vriendjespolitiek. De PVV pleit voor concrete maatregelen om de macht van de burger te vergroten en benoemingen in de (semi-)publieke sector te depolitiseren.
Meer directe democratie via referenda en gekozen bestuurders
De PVV stelt dat veel burgers zich niet vertegenwoordigd voelen door de huidige volksvertegenwoordiging en wil daarom directe democratie invoeren, zoals bindende referenda en gekozen burgemeesters. Hiermee willen ze de invloed van de burger vergroten en het vertrouwen in de democratie herstellen.
“Wij willen échte directe democratie – geen onzinnige, nietszeggende burgerberaden. Wij steunen de nu in het parlement voorliggende Grondwetswijziging voor een bindend correctief referendum. Daarnaast willen we zoveel mogelijk inspraak via laagdrempelige landelijke én lokale referenda. Nederland is één van de weinige landen in Europa waar burgemeesters niet worden gekozen, maar benoemd. De PVV wil rechtstreeks gekozen burgemeesters.”
Einde aan politieke benoemingen en vriendjespolitiek
De PVV wil benoemingen in de (semi-)publieke sector uitsluitend op basis van inhoudelijke kwaliteiten laten plaatsvinden en politieke benoemingen tegengaan. Hiermee willen ze de invloed van partijpolitiek en vriendjespolitiek op het bestuur verminderen, wat volgens hen de democratie ten goede komt.
“Aan deze politieke vriendjespolitiek en hoge salarissen wil de PVV een eind maken: benoemingen in de (semi-)publieke sector vinden alleen nog plaats op grond van inhoudelijke kwaliteiten, en er komen veel strakkere beloningsnormen. De Algemene Bestuursdienst schaffen we af. De Raad van State wordt ontdaan van politieke benoemingen.”