Verkiezingsprogramma's 2025 overwat is een verzorgingssteaat
GroenLinks-PvdA ziet de verzorgingsstaat als een gezamenlijk gedragen systeem waarin iedereen kan rekenen op een stevig sociaal vangnet, goede publieke voorzieningen en solidariteit bij ziekte, ouderdom of tegenslag. Hun visie richt zich op het collectief financieren van noodzakelijke zorg, het versterken van publieke voorzieningen en het tegengaan van marktwerking en winstbejag in essentiële sectoren. De partij wil een "Nieuwe Verzorgingsstaat" bouwen waarin het algemeen belang, solidariteit en toegankelijkheid centraal staan.
Collectieve solidariteit en sociaal vangnet
GroenLinks-PvdA benadrukt dat de verzorgingsstaat draait om solidariteit: samen betalen voor noodzakelijke zorg en ondersteuning, zodat niemand wordt buitengesloten bij ziekte, ouderdom of pech. Dit betekent een stevig sociaal vangnet en het afschaffen of verlagen van het eigen risico.
“We gaan bouwen aan een Nieuwe Verzorgingsstaat, waar we weer samen vooruitgaan in plaats van ieder voor zich.”
“En waar je kunt rekenen op een stevig sociaal vangnet wanneer het leven tegenzit.”
“Voor noodzakelijke zorg zou je geen rekening moeten krijgen. Die kosten betalen we gezamenlijk. Dat is solidariteit.”
“Die kosten betalen we samen.”
“We leggen geen rekening neer bij mensen die ziek worden.”
Publieke voorzieningen en algemeen belang boven winst
De partij stelt dat essentiële voorzieningen als zorg, onderwijs en openbaar vervoer in publieke handen moeten blijven, met het algemeen belang als uitgangspunt en niet winst voor investeerders. Dit is een kernonderdeel van hun verzorgingsstaat-idee.
“In de zorg, het onderwijs, de kinderopvang en het openbaar vervoer moet het algemeen belang voorop staan, niet de winst voor investeerders.”
“We strijden tegen commerciële investeerders en private equity die de huisartsenzorg, welzijnswerk en de kinderopvang overnemen...”
“We pakken de doorgeschoten marktwerking in de ouderenzorg aan.”
“We zetten in op sterke publieke zorg, waarbij iedereen toegang heeft tot betaalbare goede zorg.”
Toegankelijke en betaalbare zorg voor iedereen
De verzorgingsstaat betekent volgens GroenLinks-PvdA dat zorg voor iedereen toegankelijk en betaalbaar moet zijn, ongeacht inkomen of achtergrond. Dit wordt concreet gemaakt door het uitbreiden van het basispakket, het verlagen van de zorgpremie en het afschaffen van het eigen risico.
“Iedereen in Nederland moet terecht kunnen bij de huisarts – gewoon bij een vertrouwd gezicht in de buurt. Ook de tandarts en fysiotherapeut moeten bereikbaar zijn voor iedereen, ongeacht de dikte van je portemonnee.”
“We schaffen het eigen risico stapsgewijs af. Het vrijwillig eigen risico verdwijnt helemaal.”
“Mensen gaan minder premies betalen en we financieren een groter deel collectief.”
“Brillen voor kinderen en spraakcomputers komen in het basispakket. Een bezoek aan de tandarts of de fysiotherapeut wordt weer vergoed uit het basispakket.”
Levensloopbestendige ondersteuning en zorg dichtbij
De partij koppelt de verzorgingsstaat aan levensloopbestendige ondersteuning: van jeugdzorg tot ouderenzorg, met zorg en hulp dichtbij huis en aandacht voor kwetsbare groepen.
“Iedere fase van je leven moet je kunnen rekenen op goede zorg.”
“We gaan meer woningen bouwen waar je kan blijven wonen als je ouder wordt (levensloopbestendig) en waar we wonen en zorg goed kunnen combineren.”
“We kiezen voor liefdevolle zorg dichtbij de mensen, zodat iedereen de hulp krijgt die nodig is.”
50PLUS ziet de verzorgingsstaat als een sociaal vangnet dat bestaanszekerheid, waardigheid en bescherming biedt, vooral voor ouderen. De partij pleit voor een sterke publieke rol in zorg, inkomen (AOW), wonen en sociale zekerheid, met nadruk op toegankelijke zorg, een solide AOW en ondersteuning van kwetsbare groepen. Hun visie is dat de verzorgingsstaat mensen niet uitsluit of straft, maar beschermt, ondersteunt en motiveert.
Sociaal vangnet als grondrecht, niet als gunst
50PLUS beschouwt bestaanszekerheid en sociale bescherming als fundamentele rechten, niet als privileges. De verzorgingsstaat moet veiligheid, waardigheid en eerlijkheid bieden, met speciale aandacht voor groepen die tussen wal en schip dreigen te vallen, zoals oudere werkzoekenden.
Toegankelijke en waardige zorg als kern van de verzorgingsstaat
De partij ziet toegankelijke, betaalbare en respectvolle zorg als een essentieel onderdeel van de verzorgingsstaat. Ze pleiten voor structurele investeringen, minder bureaucratie, en meer zeggenschap voor zorgprofessionals en cliënten.
Onaantastbare AOW als fundament van de welvaartsstaat
50PLUS positioneert de AOW als het fundament van de verzorgingsstaat, dat onaantastbaar moet blijven en gekoppeld is aan het minimumloon. Dit waarborgt inkomenszekerheid voor ouderen.
Ondersteuning van mantelzorgers en kwetsbaren
De verzorgingsstaat moet mantelzorgers ondersteunen en overbelasting voorkomen, omdat zij onmisbaar zijn voor het functioneren van het sociale vangnet.
Recht op passende huisvesting voor ouderen
Passende, levensloopbestendige huisvesting wordt gezien als basisvoorwaarde voor een waardig leven en een functionerende verzorgingsstaat.
DENK ziet de verzorgingsstaat als een sterke, solidaire overheid die zorgt voor hoge kwaliteit publieke voorzieningen, bestaanszekerheid en het verkleinen van maatschappelijke ongelijkheid. De partij wil investeren in betaalbare zorg, onderwijs, sociale zekerheid en huisvesting, en stelt concrete maatregelen voor zoals het afschaffen van het eigen risico, het verlagen van de zorgpremie en het verhogen van uitkeringen. DENK benadrukt dat de overheid actief moet beschermen, ondersteunen en gelijke kansen moet bieden aan alle Nederlanders.
Sterke verzorgingsstaat met hoge kwaliteit publieke voorzieningen
DENK pleit voor een verzorgingsstaat waarin de overheid actief investeert in publieke diensten zoals zorg, onderwijs, huisvesting en openbaar vervoer, om zo maatschappelijke ongelijkheid te verkleinen en bestaanszekerheid te waarborgen. De partij ziet het als taak van de overheid om het leven betaalbaar te houden en armoede te bestrijden, met speciale aandacht voor lage en middeninkomens. Dit standpunt adresseert direct de kern van wat een verzorgingsstaat is: collectieve solidariteit en bescherming tegen sociale risico’s.
“DENK wil een sterke verzorgingsstaat met dienstverlening van de hoogste kwaliteit voor alle Nederlanders. Wij zetten in op een overheid die de maatschappelijke ongelijkheid de komende periode fors verkleint.”
“Wij staan daarom voor meer geld voor het onderwijs, voor betaalbare woningen, voor het openbaar vervoer, voor de zorg en voor andere publieke voorzieningen.”
“We versterken de bestaanszekerheid door het invoeren van belastingverlagingen voor mensen met lage en middeninkomens en investeren in toereikende tegemoetkomingen. Wij maken geld vrij voor de bestrijding van armoede.”
“Door het afschaffen van het eigen risico, het verlagen van de zorgpremie, het betaalbaar houden van huren en het verlagen van de BTW zorgen we ervoor dat het leven van mensen weer betaalbaar wordt.”
Betaalbare en toegankelijke zorg als mensenrecht
DENK beschouwt zorg als een fundamenteel mensenrecht en essentieel onderdeel van de verzorgingsstaat. De partij wil zorg betaalbaar en toegankelijk maken voor iedereen, onder andere door het afschaffen van het eigen risico, het verlagen van de zorgpremie en het uitbreiden van het basispakket. Hiermee wordt voorkomen dat mensen zorg mijden vanwege kosten, en wordt de solidariteit in de samenleving versterkt.
“Zorg hoort geen luxe te zijn, zorg is een mensenrecht.”
“Het volledig afschaffen van het eigen risico in de zorg.”
“Het verlagen van de zorgpremie, met name voor lage- en middeninkomens.”
“Wij breiden het basispakket uit. Mondzorg, tandheelkundige controles en fysiotherapie komen terug in het pakket.”
Sociale zekerheid en inkomensverdeling versterken
DENK wil de sociale zekerheid versterken door uitkeringen te verhogen en het toeslagenstelsel te vereenvoudigen, zodat het bestaansminimum beter aansluit bij de werkelijke behoeften. De partij kiest voor een rechtvaardigere inkomensverdeling en vraagt hogere bijdragen van mensen met hoge inkomens of vermogens, waarmee de solidariteit binnen de verzorgingsstaat wordt benadrukt.
“Uitkeringen en bijstandsuitkeringen zullen voldoende stijgen met de prijzen om de koopkracht van mensen op peil te houden.”
“Wij kiezen voor een rechtvaardigere inkomensverdeling en vragen aan hen die dat kunnen om bij te dragen aan ons sociale stelsel.”
“We verlagen de belasting voor lage- en middeninkomens. Mensen met een heel hoog inkomen of vermogen kunnen een extra bijdrage leveren.”
De Partij voor de Dieren ziet de verzorgingsstaat als een samenleving waarin zorg en ondersteuning voor iedereen toegankelijk, betaalbaar en publiek georganiseerd zijn, zonder marktwerking en met extra aandacht voor kwetsbare groepen. Hun kernvoorstellen zijn het afschaffen van marktwerking in de zorg, het organiseren van zorg als basisvoorziening op lokaal niveau, en het waarborgen van gelijke toegang tot zorg ongeacht achtergrond of inkomen. De partij wil publieke regie, eerlijke verdeling van kosten, en een sterke focus op preventie en menselijke maat.
Zorg als publieke basisvoorziening, geen marktwerking
De PvdD verwerpt marktwerking in de zorg en pleit voor een verzorgingsstaat waarin zorg een publieke, collectief gefinancierde basisvoorziening is. Dit betekent dat zorg toegankelijk moet zijn voor iedereen, zonder winstprikkels, met publieke regie en een eerlijke verdeling van kosten. Marktwerking wordt gezien als schadelijk voor kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid.
“De zorg is geen markt, maar een basisvoorziening. Marktwerking hoort niet thuis in de zorg. Het jaagt kosten op, legt druk op zorgverleners en leidt af van waar het echt om zou moeten draaien: goede zorg voor iedereen.”
“Essentiële zorg – zoals ouderenzorg of huisartsenzorg – hoort niet afhankelijk te zijn van marktprikkels. We organiseren deze zorg daarom als publieke basisvoorziening, lokaal en toegankelijk voor iedereen.”
“Iedereen in Nederland heeft recht op zorg, ongeacht gender, etnische afkomst of verblijfstatus. Een beschaafde samenleving zorgt voor al haar inwoners.”
Gelijke en lokale toegang tot zorg voor iedereen
De partij benadrukt dat de verzorgingsstaat betekent dat zorg overal in Nederland gelijkwaardig en dichtbij beschikbaar is, ongeacht waar je woont of je achtergrond. Dit wordt bereikt door lokale buurtteams, wijkzorg en het tegengaan van regionale verschillen.
“Deze zorg moet in elke gemeente gelijkwaardig beschikbaar zijn: welke zorg je kunt ontvangen, mag niet afhangen van waar je woont.”
“De Partij voor de Dieren wil naar zorgzame gemeenschappen op buurt- of dorpsniveau, met een beschikbare basisvoorziening voor iedereen.”
“De zorg blijft regionaal toegankelijk, lokale ziekenhuizen blijven overeind.”
Eerlijke verdeling van kosten en afschaffen eigen risico
De verzorgingsstaat volgens de PvdD betekent ook dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen, het eigen risico wordt afgeschaft en zorgkosten eerlijk worden verdeeld, zodat niemand zorg mijdt uit angst voor kosten.
“De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Mensen met meerdere chronische ziektes en een laag inkomen betalen op dit moment te veel zorgkosten.”
“Het eigen risico wordt afgeschaft. De inkomensafhankelijke bijdrage gaat omhoog. De zorgtoeslag wordt op deze manier overbodig en het mijden van zorg door de angst voor te hoge kosten wordt tegengegaan.”
Extra aandacht voor kwetsbare groepen
De verzorgingsstaat moet volgens de PvdD expliciet zorgen voor kwetsbare groepen, zoals mensen met een beperking, ouderen, vluchtelingen en mensen zonder documenten, zodat niemand buiten de boot valt.
“Iedereen, ook voor mensen met een verstandelijke beperking, lage gezondheidsvaardigheden of fysieke beperkingen.”
“We verbeteren de toegang tot medische en psychische zorg voor vluchtelingen, en zorgen voor kortere wachttijden.”
“Zorg voor mensen zonder documenten of asielzoekers blijft gewaarborgd.”
Het CDA ziet de verzorgingsstaat als een samenleving waarin solidariteit en zorg voor elkaar centraal staan, maar waar ook meer individuele verantwoordelijkheid wordt gevraagd om het systeem betaalbaar en toekomstbestendig te houden. De partij wil de kern van solidariteit behouden, maar stelt voor dat mensen meer bijdragen aan hun eigen zorgkosten en dat langdurige zorg meer in gemeenschappen wordt ingebed. Het CDA pleit voor een beweging van zorg naar gezondheid, met nadruk op preventie, betrokkenheid van naasten en het versterken van de sociale basis.
Solidariteit als kern, maar meer eigen verantwoordelijkheid
Het CDA benadrukt dat solidariteit de basis blijft van de verzorgingsstaat, maar dat mensen ook meer zelf moeten bijdragen aan hun gezondheid en zorg. Dit is nodig om de stijgende zorgkosten en de houdbaarheid van het systeem te adresseren. De partij erkent dat de verzorgingsstaat niet vanzelfsprekend is en dat het vraagt om gezamenlijke inspanning en aanpassing aan nieuwe uitdagingen.
“De kern van ons zorgstelsel blijft solidariteit. Tegelijk vragen we van mensen om meer bij te dragen aan de kosten van hun gezondheid en zorg.”
“Solidariteit blijft de basis van ons zorgstelsel. Zorg moet dichtbij zijn. Hervormingen zijn daarvoor nodig: eenvoudige zorg in de regio, complexe zorg geconcentreerd voor de beste kwaliteit. Om de zorg betaalbaar te houden is het eerlijke verhaal dat mensen meer zelf bijdragen, maar wie hoge zorgkosten heeft komen we tegemoet.”
“We moeten de stijgende zorgkosten samen betalen en bereid zijn onze zorg waar nodig ingrijpend te veranderen. Dat vraagt iets van ons allemaal.”
Verzorgingsstaat als zorgzame samenleving met nadruk op gemeenschappen
Het CDA ziet de verzorgingsstaat als een samenleving waarin zorg niet alleen door professionals, maar ook door naasten, mantelzorgers en gemeenschappen wordt gedragen. De partij wil langdurige zorg meer inbedden in gemeenschappen en de sociale basis versterken, zodat mensen langer zelfstandig kunnen blijven en menselijk contact centraal staat.
“Zorgen is een werkwoord: we kunnen niet leven zonder te zorgen voor de ander. En als ziekten en gebreken ons overkomen, is het belangrijk dat je zorgzame mensen om je heen hebt.”
“Langdurige zorg inbedden in gemeenschappen, met minder administratieve lasten. Een beweging van zorg naar gezondheid.”
“De Wmo moet weer uitgaan van wat mensen nog wel kunnen en inzetten op een sterke sociale basis. Zorg die stimuleert en gericht is op de mens in plaats van het systeem.”
“We bouwen meer sociale woonvormen, waar relaties de basis vormen. Daardoor kunnen (oudere) burgers beter en langer samenleven in de wijk.”
Toekomstbestendige verzorgingsstaat: nadruk op preventie en hervorming
Het CDA wil de verzorgingsstaat toekomstbestendig maken door te investeren in preventie, het stimuleren van gezond leven en het hervormen van het zorgstelsel. De partij vraagt om een herbezinning op de balans tussen collectieve en individuele verantwoordelijkheid en op de financiering van preventieve zorg.
“Wij willen ons zorgstelsel toekomstbestendig houden en waar nodig op onderdelen hervormen. De Staatscommissie Zorg komt daarom op korte termijn met concrete voorstellen om de zorg betaalbaar, van hoge kwaliteit en beschikbaar te houden. We vragen de Staatscommissie Zorg te kijken naar: de balans tussen collectieve en individuele verantwoordelijkheid; de effecten van en balans tussen marktwerking en publieke sturing; ... hoe preventieve zorg en welzijn structureel gefinancierd kunnen worden, waardoor minder curatieve zorg nodig is.”
“We willen een beweging maken waarin we zoveel mogelijk voorkomen dat mensen zorg nodig hebben. En als het toch tegenzit, passende zorg krijgen.”
“Van zorg naar gezondheid en van controle naar vertrouwen. Zo werken we aan een fatsoenlijke zorgzame samenleving met professionele zorg, begeleiding en ondersteuning voor wie dat nodig heeft, op het juiste moment, op de juiste plek.”
NSC ziet de verzorgingsstaat als een systeem waarin bestaanszekerheid, solidariteit en toegankelijke zorg voor iedereen centraal staan, met een sterke rol voor de overheid en minder marktwerking. Ze willen de menselijke maat herstellen, solidariteit via premies en belastingen waarborgen, en informele hulp en burgerinitiatieven stimuleren. Concrete voorstellen zijn het beperken van het eigen risico, het terugdringen van marktwerking in de zorg, en het versterken van sociale netwerken en informele zorg.
Solidariteit en toegankelijke zorg voor iedereen
NSC benadrukt dat een verzorgingsstaat draait om solidariteit, waarbij zorg toegankelijk en betaalbaar blijft voor iedereen, ongeacht inkomen, leeftijd of gezondheid. De partij wil dat de overheid de basiszekerheden garandeert en marktwerking in de zorg terugdringt om de menselijke maat te herstellen.
“We willen een gezondheidsstelsel waarin de mens centraal staat, er voldoende handen aan het bed zijn en marktwerking wordt tegengegaan.”
“We hechten zeer aan het behoud van solidariteit in de bekostiging van de gezondheidszorg via premies en belastingen, zodat goede zorg bereikbaar en betaalbaar is en blijft voor jong en oud, arm en rijk, ziek en gezond.”
“Iedereen heeft recht op toegankelijke, beschikbare en betaalbare zorg, ongeacht inkomen of de regio waar iemand woont.”
Beperken van marktwerking en versterken van de overheid
NSC ziet de verzorgingsstaat als een tegenhanger van het neoliberale beleid, waarbij de overheid een actieve rol speelt in het waarborgen van bestaanszekerheid en het tegengaan van marktwerking in publieke voorzieningen zoals zorg en wonen.
“De afgelopen tientallen jaren heeft het neoliberale beleid de problemen in dit land eerder versterkt dan opgelost. We vechten daarom voor verandering, een betere en betrouwbare overheid. En we willen mensen zekerheid bieden.”
“We willen een solidair systeem voor zorgverzekeringen. We maken ons zorgen over de financiële prikkels in de zorg die concurrentie aanwakkeren en die samenwerking en passende zorg belemmeren.”
“Terugdringen van marktwerking in de zorg.”
Stimuleren van informele zorg en sociale netwerken
NSC vindt dat een verzorgingsstaat niet alleen uit formele voorzieningen bestaat, maar ook uit sterke sociale netwerken, informele hulp en burgerinitiatieven. De partij wil regels versoepelen zodat informele hulp niet wordt bestraft en mantelzorgers beter worden ondersteund.
“Onderlinge en informele hulpverlening is het cement van de samenleving. Het kan niet zo zijn dat mensen gekort worden op hun uitkering als ze bijvoorbeeld boodschappen krijgen van familie, vrienden of buren. Die regels gaan we zoveel mogelijk schrappen.”
“Familie en vrijwilligers zijn essentieel om de gezondheidszorg toekomstbestendig te maken.”
Beperken van het eigen risico en beschermen van kwetsbaren
NSC wil dat de verzorgingsstaat bescherming biedt aan kwetsbare groepen door het eigen risico te beperken en zorgkosten voor chronisch zieken te verlagen, zodat niemand wordt buitengesloten van noodzakelijke zorg.
“Het eigen risico mag de toegang tot de zorg niet belemmeren. In plaats van een halvering van het eigen risico in de zorgverzekering kiezen we voor een beperkte eigen bijdrage van € 50 per behandeling met een maximum van € 385.”
“We draaien de afschaffing van de tegemoetkoming voor arbeidsongeschikten terug en beperken de stapeling van zorgkosten voor chronisch zieken.”
De VVD ziet de verzorgingsstaat als een systeem waarin de overheid zorgt voor een sociaal vangnet en toegankelijke zorg, maar benadrukt dat deze betaalbaar, doelmatig en toekomstbestendig moet blijven. De partij wil scherpe keuzes maken om de verzorgingsstaat te behouden, onder meer door te focussen op eigen verantwoordelijkheid, het beperken van collectieve voorzieningen tot wie ze echt nodig heeft, en het tegengaan van verspilling en fraude. De VVD pleit voor een kleinere, effectievere overheid die ruimte laat voor individuele vrijheid en inzet op innovatie en kostenbeheersing.
Beperken collectieve voorzieningen tot wie ze echt nodig heeft
De VVD vindt dat de verzorgingsstaat alleen houdbaar blijft als collectieve voorzieningen, zoals zorg en huishoudelijke hulp, worden beperkt tot mensen die deze echt nodig hebben en niet zelf kunnen betalen. Hiermee wil de partij verspilling tegengaan en de betaalbaarheid van het systeem waarborgen.
“We houden huishoudelijke hulp beschikbaar voor mensen met een zware zorgbehoefte en voor mensen die dit zelf niet kunnen betalen. Huishoudelijke hulp wordt niet meer standaard onderdeel van de Wmo.”
Eigen verantwoordelijkheid en activerende verzorgingsstaat
De VVD benadrukt het belang van eigen regie en verantwoordelijkheid binnen de verzorgingsstaat. De partij wil dat mensen zoveel mogelijk zelfredzaam zijn en alleen terugvallen op collectieve voorzieningen als het echt niet anders kan, om zo het systeem toekomstbestendig te houden.
Betaalbaarheid en scherpe keuzes in de verzorgingsstaat
De VVD stelt dat de verzorgingsstaat alleen houdbaar blijft als er scherpe keuzes worden gemaakt over wat wel en niet collectief wordt vergoed. De partij wil het basispakket beperken tot de meest effectieve zorg en hard optreden tegen fraude om verspilling van publieke middelen te voorkomen.
“De VVD wil het basispakket beperken tot de meest effectieve behandelingen, zodat de patiënt altijd de meest passende zorg krijgt.”
“We kijken kritisch welke zorg wel en niet vergoed moet worden. Hierbij zorgen we dat mensen die zorg echt nodig hebben, deze kunnen krijgen.”
“Om te voorkomen dat door fraude jaarlijks miljarden weglekken uit de zorg, straffen we fraudeurs harder, sporen we fraudeurs actief op en bestraffen we fraude harder.”
Toekomstbestendige verzorgingsstaat door innovatie en minder bureaucratie
De VVD ziet innovatie en het terugdringen van bureaucratie als essentieel om de verzorgingsstaat betaalbaar en werkbaar te houden. Door digitalisering, robotisering en het schrappen van onnodige regels wil de partij de druk op zorgverleners verlagen en de kwaliteit van zorg verbeteren.
“Digitalisering, robotisering en kunstmatige intelligentie zullen de komende decennia welzijn en gezondheid op veel vlakken verbeteren en de administratieve bureaucratie verminderen, arbeidsuren besparen en de kwaliteit van de zorg verbeteren.”
“We vertrouwen op hun expertise en schrappen onnodige regels en administratie.”
Kleine, effectieve overheid als randvoorwaarde voor de verzorgingsstaat
De VVD vindt dat een kleinere, effectieve overheid noodzakelijk is om de verzorgingsstaat te behouden. De partij wil minder regels, meer vertrouwen in burgers en professionals, en een overheid die zich richt op kerntaken.
“Een kleinere, maar effectieve overheid die levert op haar kerntaken, die mensen vrij laat en vooral minder regels heeft. Een overheid die werkt voor mensen, die uitgaat van vertrouwen en die oog heeft voor de menselijke maat.”
“Nederland staat voor een urgente en fundamentele keuze. Tussen een verder uitdijende overheid of een kleine en sterke overheid met een hart en die uitgaat van vertrouwen.”
D66 ziet de verzorgingsstaat als een samenleving waarin iedereen gelijke toegang heeft tot zorg, ondersteuning en bestaanszekerheid, met een sterke nadruk op preventie, inclusiviteit en het versterken van de sociale basis. Ze willen zorg, wonen en welzijn verbinden, bureaucratie verminderen en de nadruk leggen op kwaliteit van leven in plaats van alleen medische behandelingen. Belangrijke voorstellen zijn het vereenvoudigen van het zorgstelsel, investeren in preventie en inclusieve zorg, en het versterken van buurten en bestaanszekerheid.
Gelijke toegang tot zorg en ondersteuning voor iedereen
D66 vindt dat de verzorgingsstaat betekent dat iedereen, ongeacht achtergrond, gelijke toegang moet hebben tot passende zorg en ondersteuning. Ze leggen nadruk op inclusiviteit, het wegnemen van drempels en het bieden van hulp op maat, zodat niemand tussen wal en schip valt.
“Inclusieve zorg betekent dat iedereen gelijke toegang heeft tot goede en passende zorg. Ongeacht wat je geslacht, gender, religie, seksuele oriëntatie, etniciteit of culturele achtergrond is.”
“D66 wil de vijf wetten in de zorg versimpelen. Dat zijn de Zorgverzekeringswet (Zvw), Wet langdurige zorg (Wlz), Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), Wet publieke gezondheid (Wpg) en de Jeugdwet. Via één loket en met één indicatie kunnen mensen voor alle zorg terecht, zodat niemand tussen wal en schip valt.”
Verbinding van zorg, wonen en welzijn in de buurt
D66 ziet de verzorgingsstaat als een samenleving waarin zorg, wonen en welzijn met elkaar verbonden zijn, zodat mensen langer zelfstandig en gelukkig kunnen leven in hun eigen omgeving. De sociale basis in buurten wordt versterkt om problemen te voorkomen en bestaanszekerheid te waarborgen.
“We bouwen levensloopbestendige woningen en verbinden zorg, welzijn en wonen.”
“We versterken de sociale basis in wijken en dorpen door te investeren in toegankelijke opvoedondersteuning, ouder-kindcentra en andere buurtinitiatieven.”
“In een vertrouwde omgeving blijven mensen langer vitaal en gelukkig.”
Preventie en bestaanszekerheid als fundament
D66 benadrukt dat het voorkomen van ziekte en het bieden van bestaanszekerheid de kern vormen van een moderne verzorgingsstaat. Investeren in preventie, armoedebestrijding en een gezonde leefomgeving zijn volgens hen essentieel om gezondheidsverschillen te verkleinen en zorgvraag te verminderen.
“Alle experts zijn het erover eens: de beste manier om gezondheid te verbeteren, is door armoede en schulden aan te pakken, te zorgen voor een goed huis en te investeren in onderwijs.”
“Goede gezondheid is een investering waard. Nu gaat de meeste aandacht naar het behandelen van mensen die al ziek zijn, en niet naar het versterken van de gezondheid, zodat minder mensen ziek worden. D66 wil dit doorbreken door tijd, geld en aandacht te besteden aan het voorkómen van ziekte.”
Minder bureaucratie, meer vertrouwen in professionals
D66 wil de verzorgingsstaat moderniseren door bureaucratie te verminderen en zorgprofessionals meer vertrouwen en autonomie te geven. Dit moet de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg verbeteren en de werkdruk verlagen.
“D66 geeft zorgprofessionals vertrouwen, autonomie en een goed salaris. We maken gebruik van de kansen die digitalisering biedt en verminderen de administratie.”
“We willen dat zorg wordt beoordeeld op wat het de patiënt écht oplevert, zoals op wat het effect van de behandeling is of op meer kwaliteit van leven van de patiënt.”
FVD ziet de verzorgingsstaat als een systeem waarin zorg, ouderenzorg en pensioenen toegankelijk, betaalbaar en kleinschalig moeten zijn, met nadruk op keuzevrijheid, minder bureaucratie en waardigheid voor ouderen. Hun belangrijkste voorstellen zijn het behouden en heropenen van regionale ziekenhuizen, het verlagen van zorgpremies en het versterken van de ouderenzorg en pensioenen. De kern van hun visie is dat de verzorgingsstaat moet draaien om menselijke maat, solidariteit en individuele keuzevrijheid, in plaats van schaalvergroting, bureaucratie en overregulering.
Kleinschalige, toegankelijke en betaalbare zorg
FVD wil dat de verzorgingsstaat zorg biedt die dichtbij, betaalbaar en toegankelijk is, met minder bureaucratie en meer keuzevrijheid voor patiënten en zorgverleners. Ze keren zich tegen schaalvergroting, sluiten van ziekenhuizen en de dominantie van verzekeraars.
“Toegankelijke, betaalbare zorg voor iedereen. Forum voor Democratie wil een Nederland waar zorg altijd binnen bereik is voor iedereen die het nodig heeft. We snijden bureaucratie weg, zodat zorgverleners met passie hun werk ongestoord kunnen doen, en we behouden de vrije artsenkeuze voor patiënten.”
“We heropenen ziekenhuizen die zijn gesloten, zodat de zorgvoorziening regionaal wordt versterkt.”
“We verlagen het eigen risico naar €200, zodat zorg weer betaalbaar wordt voor iedereen. Nooit akkoord gaan met inkomensafhankelijke premies.”
Waardigheid en prioriteit voor ouderen
FVD vindt dat een verzorgingsstaat ouderen waardigheid en prioriteit moet geven, onder meer door te investeren in ouderenzorg, het behouden van verzorgingshuizen en het structureel verbeteren van pensioenen en AOW.
“Ouderen verdienen onze prioriteit. We investeren in ouderenzorg, bestrijden eenzaamheid en behouden verzorgingshuizen, zodat de mensen die ons land hebben opgebouwd de waardigheid krijgen die ze verdienen.”
“De AOW en het pensioenstelsel zijn fundamenten van onze welvaartsstaat, maar de afgelopen jaren zijn deze voorzieningen stelselmatig uitgehold.”
“We verlagen de AOW-leeftijd naar 66 jaar en geven mensen met fysiek zware beroepen recht op AOW na 40 jaar werk.”
Minder bureaucratie en meer keuzevrijheid
FVD stelt dat de verzorgingsstaat moet vertrouwen op professionaliteit en keuzevrijheid, en niet op overregulering en betutteling. Ze willen de invloed van verzekeraars beperken en de vrije artsenkeuze behouden.
“Gezondheidszorg moet dus weer draaien om vertrouwen, professionaliteit en keuzevrijheid, in plaats van overregulering en betutteling.”
“We behouden de vrije artsenkeuze, zodat de patiënt altijd zelf kan beslissen bij wie hij in behandeling gaat.”
“We vergroten de vrijheid van artsen om behandelingen voor te stellen, zodat medische keuzes weer bij de professional en de patiënt liggen, zonder overdreven controledrift van zorgverzekeraars.”
Volt ziet de verzorgingsstaat als een systeem waarin zorg, welzijn en bestaanszekerheid collectief worden gegarandeerd en toegankelijk zijn voor iedereen, met nadruk op solidariteit, preventie en het wegnemen van financiële drempels. Hun belangrijkste voorstellen zijn het verlagen van de zorgpremie naar nul door collectieve financiering, het versterken van sociale vangnetten zoals het basisinkomen, en het wettelijk verankeren van toegankelijke en betaalbare zorg als afdwingbaar recht. Volt wil zo een inclusieve, toekomstbestendige verzorgingsstaat realiseren waarin niemand wordt buitengesloten.
Collectieve financiering en toegankelijkheid van zorg
Volt pleit voor een verzorgingsstaat waarin zorg collectief wordt gefinancierd, zodat iedereen toegang heeft tot betaalbare en kwalitatief goede zorg zonder financiële barrières. Dit moet leiden tot meer bestaanszekerheid, solidariteit en het verminderen van ongelijkheid.
“De zorgkosten moeten voor een groter deel uit de collectieve middelen betaald worden. Zo kunnen we de nominale zorgpremie naar nul euro verlagen en neemt het besteedbaar inkomen van uitkeringsgerechtigden toe.”
“Goede zorg is geen luxe, maar een basisrecht. Iedereen moet toegang hebben tot betaalbare en goede zorg.”
“Volt maakt van kwalitatieve, toegankelijke en betaalbare zorg een afdwingbaar recht voor elke EU-burger, verankerd in EU-wetgeving.”
Brede sociale zekerheid en bestaanszekerheid
Volt verbindt de verzorgingsstaat aan een breed sociaal vangnet, met aandacht voor armoedebestrijding, basisinkomen en het wegnemen van drempels tot sociale voorzieningen. Dit moet leiden tot meer voorspelbaarheid en zekerheid voor iedereen, vooral voor kwetsbare groepen.
“Echte preventie vraagt een stabiele leefsituatie met een voorspelbaar (basis)inkomen, en een betrokken samenleving.”
“We bouwen een Europese Sociale Unie waarin gelijk loon voor gelijk werk en de bescherming van werknemersrechten in heel de EU gegarandeerd is en elke inwoner van de EU verzekerd is van fatsoenlijke levensomstandigheden.”
“We schaffen de kostendelersnorm in de participatiewet volledig af, zodat ook boven de 27 jaar inwonen niet meer tot korting op de bijstand leidt.”
Preventie en brede benadering van welzijn
Volt ziet de verzorgingsstaat niet alleen als een vangnet bij ziekte of armoede, maar ook als een systeem dat inzet op preventie, gezondheid en welzijn in de breedte. Dit betekent aandacht voor leefomstandigheden, armoedebestrijding en het versterken van burgerinitiatieven.
“Armoedebestrijding wordt onderdeel van de Samenhangende Preventiestrategie. [...] De sociale problematiek rondom de leefsituatie, zoals armoede, huisvestingsproblemen, dakloosheid en huiselijk geweld, moet hierin ook worden meegenomen.”
“Volt ontwikkelt beleid om actief burgerschap en bewonersinitiatieven rondom zorg en welzijn te versterken.”
Europese dimensie van de verzorgingsstaat
Volt wil de verzorgingsstaat niet beperken tot Nederland, maar pleit voor een Europese aanpak waarin sociale rechten, zorg en bestaanszekerheid grensoverschrijdend worden gegarandeerd.
“Volt streeft naar een sterke samenwerking binnen de EU op het gebied van publieke gezondheid.”
BIJ1 ziet de verzorgingsstaat als een systeem waarin basisrechten als zorg, huisvesting, voeding en energie gegarandeerd zijn voor iedereen, zonder marktwerking of winstbejag. De partij pleit voor publieke voorzieningen, inkomensafhankelijke bijdragen en het centraal stellen van menselijke waardigheid en gelijkheid. Hun belangrijkste voorstellen zijn het afschaffen van marktwerking in de zorg, het garanderen van sociale zekerheid zonder tegenprestaties, en het wettelijk verankeren van basisrechten.
Zorg en sociale zekerheid als gegarandeerde basisrechten
BIJ1 wil dat de verzorgingsstaat niet alleen een inspanningsverplichting kent, maar een garantie biedt op basisvoorzieningen als zorg, huisvesting, voeding en energie. Dit moet wettelijk worden vastgelegd, zodat iedereen daadwerkelijk toegang heeft tot deze rechten, ongeacht inkomen of achtergrond.
“Het recht op een huis, voeding, energie en gezondheidszorg herformuleren we verankerd in de Grondwet. Zodat deze basisrechten niet langer alleen een verplichte inspanning vereisen, maar een garantie zijn.”
Zorg en sociale voorzieningen volledig in publieke handen
De partij verwerpt marktwerking en winstbejag in de zorg en sociale zekerheid. Publieke voorzieningen moeten collectief en zonder winstoogmerk worden georganiseerd, waarbij de mens centraal staat en niet het financiële belang.
“We hebben de zorg lange tijd overgelaten aan de verwoestende vrije markt. Het heeft ervoor gezorgd dat zorginstellingen gericht zijn op het eindeloos vergroten van hun winsten, wat de zorg alleen maar duurder heeft gemaakt.”
“Daarom brengen we de zorg weer in publieke handen en zetten we ons in voor een betaalbaar, toegankelijk en rechtvaardig zorgsysteem.”
“Zorg mag geen winstmodel zijn. We zetten een stop op private zorginstellingen, nemen alle zorginstellingen weer in publieke handen en werken organisatiebelangen weg.”
Sociale zekerheid zonder verplichtingen of sancties
BIJ1 wil dat sociale zekerheid niet afhankelijk is van tegenprestaties, verplichtingen of sancties. Iedereen moet recht hebben op ondersteuning zonder angst voor straf of uitsluiting, zodat bestaanszekerheid en menselijke waardigheid voorop staan.
Inkomensafhankelijke financiering en gelijke toegang
De partij pleit voor inkomensafhankelijke bijdragen aan collectieve voorzieningen, zodat iedereen toegang heeft tot zorg en sociale zekerheid zonder financiële drempels. Dit betekent het afschaffen van premies en eigen bijdragen, en het invoeren van progressieve financiering.
“Alle directe maandelijkse premies en eigen bijdragen worden afgeschaft en vervangen door een inkomensafhankelijke, progressieve zorgpremie.”
Waardering van onbetaalde arbeid en collectieve solidariteit
BIJ1 erkent de waarde van onbetaalde arbeid zoals mantelzorg en vrijwilligerswerk als essentieel onderdeel van de verzorgingsstaat. De partij wil deze vormen van werk belonen en gelijkstellen aan betaald werk, als uiting van collectieve solidariteit.
“Ook mantelzorg, vrijwilligerswerk, het werk van thuisblijvende ouders en andere vormen van onbetaalde arbeid zijn van onschatbare waarde voor onze maatschappij en willen we belonen.”
De ChristenUnie ziet de verzorgingsstaat als een zorgzame samenleving waarin de overheid samen met burgers zorgt voor kwetsbaren, met nadruk op menselijke waardigheid, onderlinge betrokkenheid en toegankelijke zorg. Ze pleiten voor het versterken van informele zorg, het terugdringen van marktwerking, en het waarborgen van een sociaal vangnet via vereenvoudigde sociale zekerheid en toegankelijke voorzieningen. De kern van hun visie is dat de verzorgingsstaat draait om solidariteit, nabijheid en het beschermen van het kwetsbare leven, met minder bureaucratie en meer vertrouwen in mensen.
Versterken van informele zorg en onderlinge betrokkenheid
De ChristenUnie benadrukt dat een verzorgingsstaat niet alleen draait om formele overheidszorg, maar vooral om onderlinge zorg en betrokkenheid tussen mensen, ondersteund door de overheid. Dit betekent dat mantelzorg, vrijwilligerswerk en gemeenschapszin centraal staan, met de overheid als facilitator en ondersteuner.
“De ChristenUnie staat voor een zorgzame samenleving waarin elk mensenleven ertoe doet. Juist wanneer je ziek bent, een beperking hebt of je eenzaam voelt, is het belangrijk dat de samenleving je niet laat vallen.”
“De overheid kan deze onderlinge betrokkenheid stimuleren en ondersteunen, als aanvulling op goede, toegankelijke zorg. De overheid faciliteert een goede samenwerking tussen formele en informele zorg.”
Terugdraaien van marktwerking en focus op solidariteit
De partij verwerpt marktwerking in de zorg en sociale zekerheid, omdat dit volgens hen niet past bij het idee van een verzorgingsstaat die draait om solidariteit en het omzien naar elkaar. Ze willen dat publieke middelen en voorzieningen worden ingezet voor het algemeen belang, niet voor winst.
“Marktwerking hoort niet thuis in de zorg. Het leidt tot prikkels die niet passen bij een samenleving waarin we omzien naar elkaar.”
“De zorg is geen markt; daarom wordt de invloed van de markt in de zorg teruggedrongen. Dit betekent dat perverse prikkels worden weggenomen en dat het geld besteed wordt aan waar de zorg voor bedoeld is.”
Sociaal vangnet en vereenvoudigde sociale zekerheid
De ChristenUnie ziet een eerlijk en toegankelijk sociaal vangnet als essentieel onderdeel van de verzorgingsstaat. Ze pleiten voor vereenvoudiging van de sociale zekerheid, meer inkomenszekerheid en het centraal stellen van vertrouwen in plaats van wantrouwen.
Zorg en ondersteuning dichtbij mensen, met minder bureaucratie
De partij vindt dat zorg en ondersteuning dichtbij mensen georganiseerd moet zijn, met minder bureaucratie en meer ruimte voor professionals en maatwerk. Dit sluit aan bij hun visie op een menselijke verzorgingsstaat.
“Wij willen zorg dichtbij mensen. Veel zorg is (gelukkig) informeel en nabij: buurtbewoners die boodschappen doen voor een oudere met beginnende dementie of een groep vrijwilligers die een vervuild huis schoonmaken. Ook formele zorg moet dichtbij georganiseerd zijn.”
“Onnodige regels en doorgeschoten kwaliteitskaders maken werken in de zorg minder aantrekkelijk. Wij kiezen voor vertrouwen in professionals en zetten registraties alleen in voor noodzakelijke sturing op hoofdlijnen.”
De SGP ziet de verzorgingsstaat primair als een systeem waarin zorg en ondersteuning in de eerste plaats uit de directe omgeving (familie, kerk, gemeenschap) moet komen, met de overheid als vangnet en ondersteuner. De partij wil de formele zorg ontlasten door meer ruimte, waardering en ondersteuning te geven aan mantelzorgers en vrijwilligers, en pleit voor minder bureaucratie en meer menselijke maat in de zorg. Concrete voorstellen zijn onder meer het structureel ondersteunen van informele zorg, het vereenvoudigen van regelgeving, en het waarborgen van toegankelijke basiszorg voor iedereen.
Gemeenschap en familie als basis, overheid als vangnet
De SGP vindt dat de primaire verantwoordelijkheid voor zorg bij families, kerken en maatschappelijke organisaties ligt, en dat de verzorgingsstaat deze gemeenschappen moet ondersteunen in plaats van vervangen. De overheid is er vooral om te faciliteren en bij te springen waar nodig, niet om alle zorg over te nemen.
“Wij vinden dat families, kerken en maatschappelijke organisaties de primaire verantwoordelijkheid dragen voor wie eenzaam, kwetsbaar of ziek is. De SGP wil daarom drempels wegnemen om dit daadwerkelijk en goed te kunnen doen.”
“Zorg en ondersteuning van ouderen vraagt primair iets van iemands directe omgeving: familie, de kerk, vrienden en buren. Maar wie professionele zorg nodig heeft, moet dat uiteraard gewoon kunnen krijgen.”
Structurele ondersteuning en waardering voor informele zorg
De SGP wil mantelzorgers en vrijwilligers structureel ondersteunen en erkennen als volwaardige pijlers van de verzorgingsstaat. Dit moet de druk op de formele zorg verlichten en de menselijke maat terugbrengen.
“Informele zorg krijgt een gelijkwaardige en volwaardige plek naast professionele zorg. Mantelzorg is vaak geen vrije keuze. Er komt een structurele mantelzorgvergoeding voor wie noodgedwongen zorgtaken op zich neemt.”
“Mantelzorgers en vrijwilligers verdienen méér erkenning, waardering en ondersteuning. Zeker nu er een steeds groter beroep op informele zorg wordt gedaan.”
Minder bureaucratie, meer menselijke maat in de zorg
De SGP pleit voor het terugdringen van regeldruk en bureaucratie in de zorg, zodat middelen en aandacht meer naar daadwerkelijke zorg gaan en minder naar systemen en loketten. De verzorgingsstaat moet dienstbaar zijn aan mensen, niet aan regels.
“De SGP wil de regeldruk in de zorg halveren. Dit moet een topprioriteit zijn in de komende kabinetsperiode. Niet controledrift, maar vertrouwen wordt de norm.”
“De SGP wil voorkomen dat ‘het systeem’ bepaalt welke hulp iemand krijgt. De zorg moet om de mens draaien, niet om het loket.”
Toegankelijke en betaalbare basiszorg voor iedereen
De SGP vindt dat de verzorgingsstaat moet garanderen dat iedereen toegang houdt tot essentiële zorg, ongeacht woonplaats of inkomen. Dit betekent het waarborgen van basiszorg en het beperken van financiële drempels.
De SP ziet de verzorgingsstaat als een samenleving waarin basisvoorzieningen als zorg, wonen en bestaanszekerheid collectief, publiek en zonder marktwerking worden georganiseerd, zodat iedereen verzekerd is van een menswaardig bestaan. Hun kernvoorstellen zijn het afschaffen van marktwerking in de zorg, het garanderen van publieke basisvoorzieningen en het juridisch afdwingbaar maken van sociale grondrechten. De SP benadrukt dat deze voorzieningen rechten zijn, geen verdienmodellen, en dat de overheid de taak heeft deze rechten te waarborgen.
Zorg en basisvoorzieningen zijn collectieve rechten, geen markt
De SP stelt dat zorg, wonen en andere basisvoorzieningen rechten zijn die collectief en publiek georganiseerd moeten worden, in plaats van overgelaten aan de markt. Dit is volgens de partij de kern van een verzorgingsstaat: solidariteit, toegankelijkheid en publieke zeggenschap, waarbij winstbejag en marktwerking worden uitgesloten.
“In de Grondwet staan sociale grondrechten: het recht op een woning, het recht op zorg, het recht op maatschappelijke en culturele ontplooiing en het recht op bestaanszekerheid. Deze rechten worden juridisch afdwingbaar en de overheid krijgt de taak om deze rechten te garanderen.”
“Goede zorg, trotse volkshuisvesting, openbaar vervoer, collectieve energievoorziening, verheffend onderwijs, post en pakketbezorging; dit zijn zaken die we samen beter, goedkoper en betrouwbaarder kunnen organiseren dan met marktwerking waarbij vooral winst voor enkelen wordt nagestreefd.”
“De zorg is geen markt. Dat wat van ons allemaal is, horen we niet over te laten aan commerciële cowboys.”
Marktwerking uit de zorg, publieke organisatie centraal
De SP wil de marktwerking in de zorg volledig afschaffen en vervangen door een publiek, collectief systeem waarin kwaliteit, toegankelijkheid en solidariteit centraal staan. Dit betekent het verbieden van winstuitkering, het afschaffen van het eigen risico en het oprichten van een nationaal zorgfonds.
“De zorg wordt weer publiek. We organiseren de zorg samen, zonder markt. Zo garanderen we goede kwaliteit en wordt het goedkoper. We stoppen met aanbestedingen, verbieden budgetplafonds, verbieden winstuitkering in de zorg...”
“We maken de zorg weer collectief, eerlijk en toegankelijk. Het eigen risico schaffen we af, zodat zorg gratis is op het moment dat je hiervan gebruikmaakt. Er komt een nationaal zorgfonds, waarin ook de tandarts, de fysiotherapeut en de ggz zijn opgenomen. Dit vervangt de huidige commerciële zorgverzekeraars...”
Bestaanszekerheid en sociale grondrechten als fundament
De SP beschouwt bestaanszekerheid en sociale grondrechten als het fundament van de verzorgingsstaat. De overheid moet deze rechten actief garanderen en afdwingbaar maken, zodat niemand in armoede of zonder basisvoorzieningen hoeft te leven.
“Bestaanszekerheid is een recht. Als je niet of tijdelijk niet meer kunt werken, dan heb je recht op een goed inkomen. We garanderen een leefbaar inkomen door uitkeringen mee te laten stijgen met de verhoging van het minimumloon en de bijstand op een menswaardig niveau te brengen.”
“We accepteren als samenleving niet dat er mensen in armoede moeten leven door politieke keuzes.”
BBB ziet de verzorgingsstaat als een samenleving waarin familie, buren en lokale gemeenschappen het eerste vangnet vormen, en de overheid deze zorgzame netwerken ondersteunt zonder ze over te nemen. De partij wil het klassieke verzorgingshuis in moderne vorm terugbrengen, zorg dichtbij en kleinschalig organiseren, en basisvoorzieningen zoals regionale ziekenhuizen en huisartsenpraktijken behouden. BBB pleit voor menselijke maat, solidariteit en nabijheid in de zorg, met minder marktwerking en bureaucratie.
Versterken van informele zorg en gemeenschapszin
BBB vindt dat de verzorgingsstaat begint bij de samenleving zelf: familie, buren en vrijwilligers zijn het fundament, de overheid ondersteunt en versterkt dit, maar neemt het niet over. Dit is een duidelijke afbakening van de rol van de overheid binnen de verzorgingsstaat.
“Niet de overheid, maar de mensen en gemeenschappen om ons heen zijn vaak het eerste vangnet. Familie, buren, verenigingen en vrijwilligers vormen het fundament van een zorgzame samenleving. De overheid moet dat niet overnemen, maar versterken en ruimte geven.”
Terugkeer van verzorgingshuizen nieuwe stijl
BBB wil het klassieke verzorgingshuis in een moderne variant terugbrengen, om het gat tussen zelfstandig wonen en het verpleeghuis te dichten. Dit is een concreet voorstel om de verzorgingsstaat praktisch vorm te geven voor ouderen.
“We kijken daarom naar wat nodig is om het concept van het verzorgingshuis, maar dan in nieuwe stijl en afgestemd op woonwensen en leefstijlen van de ouderen van nu, weer terug te brengen.”
Zorg als basisvoorziening, niet alleen markt
BBB benadrukt dat zorg een basisvoorziening is en niet volledig aan de markt mag worden overgelaten. Dit is een principiële visie op de verzorgingsstaat, waarin solidariteit en nabijheid centraal staan.
Behoud en versterking van basisvoorzieningen in de regio
BBB ziet het behouden van regionale ziekenhuizen, huisartsenposten en andere basisvoorzieningen als essentieel voor een sterke verzorgingsstaat, vooral buiten de grote steden.
“BBB wil streekziekenhuizen en huisartsenposten zoveel als mogelijk behouden. In de wijken vormen huisartsen, wijkverpleegkundigen en apothekers het zorghart.”
“Wij maken ons sterk voor het behoud van deze basisvoorzieningen en dit vraagt om een samenleving die kan rekenen op een overheid die geen terugtrekkende beweging maakt.”
BVNL ziet de verzorgingsstaat als een systeem dat mensen afhankelijk en passief maakt, en pleit voor minder overheidsbemoeienis en meer individuele verantwoordelijkheid. De partij wil het sociale vangnet behouden voor wie het echt nodig heeft, maar streeft naar het stimuleren van zelfredzaamheid en het beperken van automatische of langdurige afhankelijkheid van de staat. Concrete voorstellen zijn onder meer het afschaffen van zorg in natura, het invoeren van persoonsgebonden budgetten, en het ontmoedigen van langdurige uitkeringen zonder tegenprestatie.
Verzorgingsstaat maakt mensen afhankelijk, niet weerbaar
BVNL beschouwt de huidige verzorgingsstaat als een systeem dat mensen passief maakt en hun waardigheid ondermijnt. De partij vindt dat afhankelijkheid van de staat geen zegen is, maar een beperking van vrijheid en zelfredzaamheid. BVNL wil dat barmhartigheid en hulp vooral uit de samenleving zelf komen, niet uit een allesbepalende overheid.
“De verzorgingsstaat is een hangmat geworden waarin mensen in slaap sukkelen en hun waardigheid verliezen, in plaats van dat mensen gestimuleerd worden het beste uit zichzelf te halen. Afhankelijkheid van de Staat is geen zegen, maar een virtuele gevangenis.”
“Wij geloven in mensen, niet in systemen. Onze samenleving floreert wanneer mensen vrij zijn, maar ook verantwoordelijk. Vrijheid is de absolute kernwaarde en is aan ieder individueel mens gegeven bij geboorte. Maar vrijheid moet altijd gepaard gaan met verantwoordelijkheid.”
Minder overheidsbemoeienis, meer individuele autonomie
BVNL wil de rol van de overheid in de verzorgingsstaat sterk beperken en individuele keuzevrijheid en verantwoordelijkheid vergroten. Dit betekent onder andere het afschaffen van zorg in natura en het invoeren van persoonsgebonden budgetten, zodat mensen zelf regie krijgen over hun zorg en minder afhankelijk zijn van bureaucratische systemen.
“Zorg in natura wordt afgeschaft en alle zorg gaat worden aangeboden via een Persoonsgebonden Budget (PGB). Dit geeft zorgbehoevenden regie over hun zorgtraject, vermindert bureaucratie en sluit aan bij het streven van BVNL naar minder overheidsbemoeienis en meer individuele autonomie.”
Sociaal vangnet alleen voor wie het echt nodig heeft
BVNL erkent het belang van een sociaal vangnet, maar wil dit beperken tot mensen die niet (volledig) kunnen werken. De partij wil langdurige afhankelijkheid van uitkeringen ontmoedigen en inzet op zelfredzaamheid en participatie stimuleren.
“Er zal te allen tijde een adequaat sociaal vangnet blijven bestaan voor mensen die niet (volledig) kunnen werken. Regelingen zoals de ziektewetuitkering en andere regelingen blijven bestaan.”
“De praktijk van het automatisch toekennen van uitkeringen aan jongeren met een handicap na hun opleiding dient te worden beëindigd. In plaats daarvan komen er arbeidsmarktgerichte programma’s die de individuele sterke punten benadrukken om zelfredzaamheid te bevorderen en afhankelijkheid te voorkomen.”
JA21 ziet de verzorgingsstaat als een robuust vangnet voor mensen die tijdelijk niet voor zichzelf kunnen zorgen, maar benadrukt dat dit vangnet gericht moet zijn op het herstel van zelfstandigheid en niet op langdurige afhankelijkheid. De partij wil bijstandsvoorzieningen op niveau houden, maar koppelt daar een duidelijke plicht tot zelfredzaamheid aan. Het sociaal vangnet moet activerend zijn, bureaucratie minimaliseren en gericht zijn op mensen die het echt nodig hebben.
Verzorgingsstaat als tijdelijk en activerend vangnet
JA21 beschouwt de verzorgingsstaat als een noodzakelijke voorziening voor mensen die door tegenslag niet op eigen kracht kunnen meedoen, maar vindt dat deze altijd gericht moet zijn op het herstel van zelfstandigheid. De partij verzet zich tegen een systeem dat mensen langdurig afhankelijk houdt en pleit voor ondersteuning die mensen stimuleert om weer aan het werk te gaan. Zelfredzaamheid en het vermijden van betutteling staan centraal.
“Een sterke samenleving zorgt immers ook voor mensen die onverhoopt buiten de boot van hun gemeenschap vallen. In deze gevallen verdienen mensen een overheid die klaar staat met een robuust vangnet. JA21 biedt dit vangnet door de bijstandsvoorzieningen op niveau te houden. Wel verplichten wij mensen er alles aan te doen om weer zelfstandig en zelfredzaam te worden.”
“JA21 erkent dat niet iedereen altijd voor zichzelf kan zorgen. Maar ons huidige systeem werkt averechts: het houdt mensen vast in afhankelijkheid in plaats van hen te helpen om weer op eigen benen te staan.”
“Een vangnet dat mensen activeert om weer te gaan werken. Ondersteuning moet altijd gericht zijn op het herstel van zelfstandigheid.”
Geen betutteling, maar vertrouwen en minimale bureaucratie
JA21 wil dat de verzorgingsstaat mensen niet betuttelt, maar vertrouwt op hun eigen keuzes en alleen ingrijpt waar het echt nodig is. Bureaucratische rompslomp moet worden verminderd, zodat hulp snel en effectief terechtkomt bij wie het nodig heeft.
De PVV ziet de verzorgingsstaat als een systeem dat onder druk staat door hoge instroom van niet-westerse immigranten en wil deze beschermen voor Nederlanders. Hun belangrijkste voorstellen zijn het beperken van toegang tot sociale voorzieningen voor niet-westerse allochtonen en het versterken van zorg, ouderenzorg en sociale zekerheid voor de eigen bevolking. De kern van hun visie is dat de verzorgingsstaat primair bedoeld is voor mensen die volgens de PVV aan Nederland hebben bijgedragen.
Verzorgingsstaat beschermen tegen niet-westerse immigratie
De PVV stelt dat de verzorgingsstaat wordt uitgehold door niet-westerse allochtonen die volgens hen onevenredig gebruikmaken van uitkeringen en sociale voorzieningen. Ze willen de toegang tot deze voorzieningen beperken om de verzorgingsstaat te behouden voor Nederlanders.
“Ondertussen bezwijkt onze verzorgingsstaat onder niet-westerse allochtonen die profiteren van onze uitkeringen en woningen. Een derde van de statushouders zit na negen jaar nog steeds in de bijstand; meer dan de helft van de bijstandsontvangers in ons land zijn niet-westerse allochtonen.”
Versterken van zorg en sociale zekerheid voor Nederlanders
De PVV wil de verzorgingsstaat versterken door te investeren in zorg, ouderenzorg en sociale zekerheid, maar dan expliciet voor de eigen bevolking. Ze pleiten voor meer zorgvoorzieningen, het afschaffen van het eigen risico, en het verlagen van de AOW-leeftijd.
“De PVV heeft een groot hart voor de zorg. We investeren in de ouderenzorg; daar staat al € 600 miljoen voor gereserveerd. We schaffen de boete op ziek zijn – het eigen risico – helemaal af. Verder komt de tandarts weer terug in het basispakket. Een gezond gebit voor iedereen. Mantelzorgers en zorgverleners die meer uren willen werken, krijgen een bonus. Dat verdienen ze! We verlagen de AOW-leeftijd naar 65 jaar.”