Verkiezingsprogramma's 2025 overwat denkt pvda van ai
D66 ziet kunstmatige intelligentie (AI) als een technologie met grote kansen én risico’s voor werk, veiligheid en democratie. De partij wil Europese autonomie op AI-gebied, strenge democratische controle, en investeert in verantwoorde, waardengedreven AI die niet wordt gedomineerd door buitenlandse techbedrijven. D66 pleit voor menselijke regie over data, onafhankelijke toezichthouders, en het stimuleren van een sterke nationale en Europese AI-sector.
Europese autonomie en controle over AI
D66 wil dat Nederland en Europa onafhankelijk worden van buitenlandse (vooral Amerikaanse en Chinese) techbedrijven en zelf AI ontwikkelen volgens Europese waarden. Dit moet risico’s voor democratie, veiligheid en economie beperken en de digitale soevereiniteit versterken.
“We bouwen daarom onze eigen kennis en kracht op het gebied van AI op, op basis van Europese waarden en standaarden.”
“Nederland en Europa dreigen nog afhankelijker te worden van vijandige of ongewenste machten. D66 wil dat we producent zijn, geen consument.”
“We kiezen voor Europese alternatieven en helpen vanuit de overheid door als eerste klant (launching customer) om producten op de markt te brengen.”
“Een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie krijgt onder meer de taak om het Rijk en publieke sectoren los te maken van grote techbedrijven uit Amerika en China.”
Democratische grip en menselijke regie op AI
D66 benadrukt het belang van democratische controle, onafhankelijke toezichthouders en het principe dat mensen zelf de regie houden over hun data en digitale leven. AI mag niet leiden tot discriminatie, verslaving of verlies van autonomie.
“D66 staat voor democratische grip en onafhankelijke controle op ons digitale bestaan. Digitale autonomie is daarvoor cruciaal.”
“D66 introduceert het Baas-over-eigen-bitsprincipe. Mensen krijgen zelf de regie over hun online leven.”
“Niet aan techbedrijven die verdienen aan verslavende algoritmes. Niet aan AI die discrimineert of mensen de mond snoert.”
“We zorgen dat deze toezichthouders genoeg capaciteit hebben om sterk te handhaven.”
Investeren in verantwoorde, waardengedreven AI
D66 wil dat Nederland koploper wordt in verantwoorde, op waarden gebaseerde AI, met investeringen in de nationale en Europese ICT-sector en halfgeleiderindustrie. AI moet bijdragen aan publieke doelen zoals betere zorg en onderwijs, en niet alleen winstgedreven zijn.
“Nederland wordt koploper in Europa in waardengedreven en verantwoorde AI.”
“We investeren in innovatieve start-ups en scale-ups in software. Dat is goed voor onze veiligheid én voor een sterke positie van de Nederlandse economie.”
“De ontwikkeling van AI in bijvoorbeeld de zorg, het onderwijs en overheidsdiensten is gevoelig. Daarom laten we dat niet over aan buitenlandse bedrijven die alleen uit zijn op winst en schaal.”
“D66 wil dat Nederland in 2030 Europees koploper is op het gebied van AI, drones, ruimtevaart en cybersecurity voor defensie. Ons uitgangspunt voor deze technologieën is betekenisvolle menselijke controle.”
De SGP vindt dat kunstmatige intelligentie (AI) altijd ondergeschikt moet blijven aan de mens en ethische, transparante kaders vereist. Ze pleiten voor menselijke eindverantwoordelijkheid, strenge controle op AI-systemen, en investeren in eigen AI-ontwikkeling om technologische soevereiniteit te waarborgen. De partij waarschuwt voor risico’s als overheidscontrole, privacyproblemen en uitbuiting via AI.
Menselijke eindverantwoordelijkheid en ethische kaders
De SGP benadrukt dat AI nooit de morele verantwoordelijkheid van de mens kan overnemen en dat AI-systemen moeten voldoen aan strikte ethische en transparante eisen. Ze willen dat de eindbeslissing altijd bij een mens ligt en dat AI niet mag leiden tot een te controlerende overheid.
“De mens beschikt over een ziel, verstand en geest, maar AI niet. Bijbels gezien is de mens daarom de enige die moreel verantwoordelijk gehouden kan worden voor de functie die technologie vervult. Ook zijn we ervoor beducht dat AI leidt tot een te grote controlerende overheid.”
“De eindbeslissing moet altijd bij een mens liggen.”
“De potentie van AI is groot. Het is van belang dat rekening gehouden wordt met ethische kaders en publieke waarden.”
Transparantie, controleerbaarheid en menselijke herkenbaarheid
De SGP wil dat AI-systemen transparant zijn, beslissingen herleidbaar blijven en het altijd duidelijk is of iets door een mens of AI is gegenereerd. Dit moet misbruik en oncontroleerbare algoritmes voorkomen.
Strenge regulering en ethische toetsing van AI
De partij pleit voor strenge regels rond risicovolle AI, ethische toelatingscommissies en regelmatige onafhankelijke controles om veiligheid, eerlijkheid en privacy te waarborgen.
“Voor de toelating van nieuwe technologische ontwikkelingen met grote impact op de samenleving is een ethische toelatingscommissie nodig.”
“AI-systemen moeten voldoen aan de principes van proportionaliteit, subsidiariteit, dataminimalisatie en transparantie.”
“Regelmatige controles en onafhankelijke evaluaties zijn noodzakelijk om te garanderen dat AI-systemen op een eerlijke, veilige en betrouwbare manier functioneren.”
“Er moeten ethische richtlijnen worden geïntegreerd voor AI waaronder het voorkomen van vooringenomenheid en het beschermen van privacy.”
Investeren in Nederlandse AI-soevereiniteit
De SGP wil investeren in eigen AI-ontwikkeling en productie om afhankelijkheid van China en de VS te voorkomen en technologische soevereiniteit te behouden.
“Nederland moet ook zelf investeren in kunstmatige intelligentie om te voorkomen dat China en de VS alle touwtjes in handen krijgen.”
“Nederland heeft meer technologische soevereiniteit nodig. De SGP wil daarom investeren in regionale productiecapaciteit voor nieuwe technologieën zoals een AI-fabriek in Groningen, waarbij het Nederlands belang prevaleert boven Europees belang.”
Verbod op AI-gebruik bij kinderporno en uitbuiting
De SGP wil het creëren en verspreiden van kinderpornografisch materiaal door middel van AI expliciet verbieden en bestrijden.
“Het creëren en verspreiden van kinderpornografisch materiaal door middel van AI moet worden verboden en bestreden.”
Volt ziet kunstmatige intelligentie (AI) als een technologie die in dienst moet staan van de samenleving, waarbij ethiek, transparantie en bescherming van grondrechten centraal staan. Ze pleiten voor strenge Europese regulering, verplichte toetsing van AI-systemen aan ethische en juridische kaders, en het waarborgen van menselijke controle bij overheidsbesluiten. Volt wil AI inzetten voor innovatie en efficiëntie, maar stelt duidelijke grenzen om misbruik, discriminatie en verlies van privacy te voorkomen.
Strenge Europese regulering en ethische toetsing van AI
Volt vindt dat AI-systemen, vooral die door de overheid worden gebruikt, verplicht moeten worden getoetst aan grondrechten en ethische kaders. Ze willen dat Nederland vooroploopt in het implementeren van de Europese AI-verordening en dat AI altijd voldoet aan Europese waarden. Dit moet misbruik en schandalen zoals het toeslagenschandaal voorkomen.
“AI en algoritmen die door de overheid en in de uitvoering gebruikt worden om beslissingen te nemen die invloed hebben op mensen, moeten verplicht getoetst worden aan grondrechten en ethische kaders.”
“De overheid moet een nieuw, AI-gedreven, toeslagenschandaal voorkomen. De mens moet centraal blijven staan en het laatste woord hebben bij beslissingen. AI die de overheid inzet, voldoet altijd aan de AI-verordening en de Europese eisen en waarden.”
Transparantie en openbaarheid van AI-systemen
Volt eist volledige transparantie over het gebruik van AI door de overheid. Ze willen open standaarden, een verplicht algoritmeregister en vrije toegang tot met publiek geld ontwikkelde AI-systemen en datasets.
“Iedereen moet inzage kunnen hebben in de informatie en algoritmes die door de overheid gebruikt worden. Daarvoor is het van belang dat we zo snel mogelijk overschakelen naar open standaarden en een verplicht algoritmeregister invoeren.”
“Algoritmen en trainingsdatasets die ontwikkeld zijn met overheidsgeld (‘publieke AI’) moeten gratis beschikbaar zijn voor alle inwoners en instellingen in de EU.”
Bescherming van privacy en persoonsgegevens
Volt benadrukt het belang van privacy en wil investeren in toezicht en handhaving op Europese wetgeving. Ze zijn tegen het afzwakken van encryptie en willen burgers controle geven over hun data.
“Persoonsgegevens zijn van jezelf en jij mag dus bepalen óf, met wie en waarom je ze deelt. Volt wil investeren in toezicht en handhaving op Europese wet- en regelgeving en we versterken bestaande kaders waar nodig.”
“Voor Volt is het afzwakken van end-to-end encryptie ten behoeve van schijnveiligheid onaanvaardbaar. Online communicatie blijft dus beschermd.”
AI inzetten voor innovatie, maar met maatschappelijke waarborgen
Volt ziet AI als een kans voor innovatie en efficiëntie, bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt en in het bedrijfsleven, maar benadrukt dat dit altijd eerlijk, transparant en in het belang van de samenleving moet gebeuren.
“AI is er om Nederlandse werknemers te steunen. We pleiten ervoor om sectoren, waar veel automatisering plaatsvindt, extra te begeleiden bij het omscholen van werknemers. Het is belangrijk dat werken eerlijk blijft lonen.”
“Volt zet zich in voor innovatie, ook voor innovatie van en met AI. Maar bij innovatie denken we breder dan AI en LLM’s (zoals ChatGPT) alleen. We staren we ons niet blind op technologische hypes.”
Transparantie en controle bij AI in media en desinformatie
Volt wil dat AI-gebruik in nieuwsvoorziening altijd transparant is en onder menselijke eindverantwoordelijkheid valt, en dat deepfakes en AI-gegenereerde content duidelijk gelabeld worden.
“Deze richtlijnen moeten waarborgen dat AI geen autonoom nieuws genereert zonder menselijke eindverantwoordelijkheid en redactionele controle. Ook moet worden vermeld wanneer AI is ingezet bij het maken van nieuwsberichten.”
“Er komen verplichte labels voor AI-gegenereerde content en real-time detectiesystemen voor deepfakes, zodat burgers onderscheid kunnen maken tussen authentieke en kunstmatig gegenereerde informatie.”
Het CDA ziet kunstmatige intelligentie (AI) als een belangrijke motor voor economische groei, innovatie en geopolitieke positie, maar benadrukt het belang van digitale ethiek, privacy en Europese autonomie. Het CDA wil investeren in AI-ontwikkeling, zoals een AI-fabriek en een Nederlands taalmodel, en pleit voor strenge handhaving van regels voor techbedrijven en platforms. De partij wil AI verantwoord inzetten, met aandacht voor ethiek, onderwijs en bescherming van essentiële bedrijven.
Investeren in Europese en Nederlandse AI-ontwikkeling
Het CDA wil dat Nederland en Europa minder afhankelijk worden van andere landen door te investeren in eigen AI-ontwikkeling, chipproductie en datacentra. Dit moet de economische en geopolitieke positie van Europa versterken.
“We stimuleren doorontwikkeling van het Nederlands ‘large language-model’ GPT-NL als basis voor AI. Ook stimuleren we de bouw van Europees-autonome datacentra. En we steunen de komst van een AI-fabriek in Noord-Nederland en essentiële softwaretoepassingen.”
“We stimuleren de ontwikkeling van chipproductie en -ontwerp met gelijkgestemde Europese landen. Ook dragen we actief bij aan de daadwerkelijke productie van geavanceerde chips in Nederland of Europa.”
Strenge handhaving en ethische waarborgen voor AI en platforms
Het CDA vindt dat digitale technologie niet waardenvrij is en wil strenge regels en handhaving voor AI-toepassingen en platforms, met nadruk op privacy, digitale ethiek en het tegengaan van desinformatie.
“We blijven aandacht hebben voor digitale ethiek, want digitale technologie is niet waardenvrij. Grote techbedrijven sturen via algoritmes, en data worden op grote schaal opgeslagen.”
“We bestraffen platforms die zich niet aan de regels houden. Bij herhaalde en grove schending willen we dat websites en platforms (tijdelijk) uit de lucht worden gehaald.”
“Techbedrijven worden verplicht om standaard de veiligste en meest privacy-vriendelijke instellingen te gebruiken.”
“Naast strenge handhaving moet Nederland initiatief nemen voor aanscherping van de DSA, waarmee we platforms als Telegram en X dwingen meer te doen om desinformatie en schadelijke of zelfs criminele content te weren.”
Verankering van AI-ethiek en digitale vaardigheden in onderwijs
Het CDA wil dat AI-ethiek, kennis van algoritmes en digitale weerbaarheid structureel worden opgenomen in het onderwijs en dat bedrijven hun medewerkers hierin scholen.
“Wij willen een betere verankering van digitale ethiek: AI-ethiek, het begrijpen van algoritmes, mediawijsheid en cyberveiligheid in funderend en vervolgonderwijs en bibliotheken. Ook bedrijven, vooral het mkb, dragen bij door hun medewerkers te scholen en toepassingen verantwoord in te zetten.”
Bescherming van essentiële bedrijven tegen buitenlandse beperkingen
Het CDA wil essentiële Nederlandse bedrijven beschermen tegen exportbeperkingen en andere restricties opgelegd door landen buiten Europa, zoals de VS en China.
“We beschermen essentiële bedrijven tegen beperkingen die deze krijgen opgelegd door landen buiten Europa, zoals exportbeperkingen vanuit de VS en China.”
NSC ziet kunstmatige intelligentie (AI) als een technologie met grote kansen én risico’s voor samenleving, arbeidsmarkt en privacy. De partij pleit voor strengere regulering van AI, bescherming van burgers tegen misbruik (zoals deepfakes en privacyschendingen), en investeringen in Europese en Nederlandse AI-ontwikkeling om digitale autonomie te vergroten. NSC wil dat AI transparant, veilig en in dienst van mensen wordt ingezet, met duidelijke wettelijke kaders en toezicht.
Strengere regulering en handhaving op AI-gebruik
NSC maakt zich zorgen over de impact van AI op privacy, veiligheid en de persoonlijke levenssfeer van burgers. De partij wil strengere handhaving op bestaande regels, strafbaarstelling van deepfakes, en verplichtingen voor ontwikkelaars om misbruik te voorkomen.
“Er moet strengere handhaving zijn op de bestaande regels. Zo mogen er geen grootschalige privacyschendingen van groepen burgers door tech-reuzen en de online advertentie industrie zijn.”
“Het maken en verspreiden van deepfakes wordt strafbaar gesteld via het auteursrecht, met een verplichte snelle verwijdering van dit materiaal.”
“We pleiten voor een verplichting op Europees niveau voor ontwikkelaars van kunstmatige intelligentie om zichtbare en onzichtbare watermerken toe te voegen wanneer hun software wordt gebruikt om bestaande mensen na te bootsen.”
Investeren in Europese en Nederlandse AI-ontwikkeling
NSC wil minder afhankelijk zijn van Amerikaanse techbedrijven en investeert in eigen AI-infrastructuur en technologie, met nadruk op soevereiniteit en digitale autonomie.
“We ondersteunen het EuroStack initiatief om meer Europese digitale technologie te ontwikkelen.”
“We moeten voorkomen dat de overheid data van onze burgers voedt aan de tech-reuzen omdat zij hun AI-modellen daarop trainen. De overheid moet wanneer het nuttig is zeker gebruik maken van AI-toepassingen, maar hierbij omwille van de veiligheid en privacy bij voorkeur kiezen voor soevereine of lokaal draaiende AI-modellen.”
“Er wordt een Nederlandse AI-faciliteit in Groningen gebouwd. Dit moet leiden tot een ecosysteem waarop bedrijfsleven, wetenschap en overheid zo zijn aangesloten dat het bijdraagt aan de brede welvaart van de regio. We ondersteunen daarnaast de ontwikkeling van GPT-NL als Nederlands taalmodel.”
Transparantie en toetsing van AI en algoritmen door de overheid
NSC wil dat het gebruik van AI en algoritmen door de overheid transparant, toetsbaar en verantwoord gebeurt, om discriminatie en misbruik te voorkomen.
“We willen daarom een verplichte wetenschappelijke standaard voor het gebruik van modellen en algoritmen door de overheid. Deze standaarden moeten openbaar en navolgbaar zijn. Algoritmische risicoprofilering moet periodiek onderworpen worden aan een kritische kwalitatieve en kwantitatieve toets om te voorkomen dat mensen gediscrimineerd worden of ten onrechte als fraudeur worden aangemerkt. Vastlegging in het algoritmeregister wordt verplicht.”
Omscholing en bescherming van werknemers bij AI-veranderingen
NSC erkent dat AI grote gevolgen heeft voor de arbeidsmarkt en wil bedrijven stimuleren om werknemers bij te scholen zodat zij wendbaar blijven.
“We voorzien dat de doorontwikkeling van kunstmatige intelligentie (AI) grote en onzekere effecten zal hebben op de arbeidsmarkt, zowel in positieve als in negatieve zin. Bedrijven moeten gestimuleerd worden om hun personeel bij te scholen zodat zij wendbaar met deze veranderingen om kunnen gaan.”
GroenLinks-PvdA ziet kunstmatige intelligentie (AI) als een technologie met zowel kansen als aanzienlijke risico’s. De partij wil riskante AI-systemen verbieden, investeren in een eigen AI-infrastructuur en waarborgen dat AI transparant, eerlijk en in lijn met grondrechten wordt ingezet. Ze pleiten voor Europese autonomie, strenge regulering en publieke controle op AI-toepassingen.
Verbieden van riskante AI-systemen
GroenLinks-PvdA erkent de risico’s van AI en wil bepaalde toepassingen, zoals realtime surveillancesystemen, verbieden om burgers te beschermen tegen misbruik en schending van grondrechten.
“We verbieden riskante AI-systemen, zoals systemen voor realtime...”
Investeren in Europese en publieke AI-infrastructuur
De partij wil minder afhankelijk zijn van buitenlandse techgiganten en investeert daarom in een eigen AI-fabriek, een Europees taalmodel en digitale infrastructuur. Dit moet innovatie stimuleren, privacy beschermen en Europese autonomie vergroten.
“We investeren in de komst van een AI-fabriek in Groningen, waar start-ups en overheden vrijuit kunnen experimenteren met nieuwe toepassingen. Dat gebeurt met respect voor het privacy- en auteursrecht, en met een eerlijke beloning van alle deelnemers.”
“Europa is te afhankelijk van Amerikaanse tech-giganten. We bouwen hun macht af door te investeren in Europese digitale infrastructuur, een eigen Cloud en veilige AI.”
Transparantie, uitlegbaarheid en verbod op discriminerende algoritmen
GroenLinks-PvdA wil dat AI-systemen transparant en uitlegbaar zijn, en dat discriminerende risicoprofielen verboden worden. Dit om herhaling van schandalen zoals de Toeslagenaffaire te voorkomen en gelijke behandeling te waarborgen.
“Overheidsorganisaties worden verplicht tot een impactanalyse op rechtsgelijkheid en grondrechten bij inzet van nieuwe technologie of data.”
“De inzet van risicoprofielen op basis van afkomst, inkomen of postcode — zoals bij de Toeslagenaffaire — wordt verboden. Transparantie en uitlegbaarheid worden wettelijk verplicht bij iedere vorm van geautomatiseerde beoordeling.”
Aanpakken marktmacht en monopolisering door Big Tech
De partij wil de marktmacht van dominante technologiebedrijven beperken om eerlijke concurrentie en publieke belangen te beschermen.
“Dominante bedrijven mogen niet langer de vrije hand hebben in het opkopen van de concurrentie. Wij willen daarom een breed onderzoek naar het voorkomen van monopolies op Europese en nationale schaal.”
“We pleiten voor het opknippen van Big Tech en een heffing op niet-Europese Big Tech-bedrijven.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) ziet kunstmatige intelligentie (AI) als een technologie met grote risico’s voor mens, dier en planeet, vooral zolang deze wordt gestuurd door commerciële belangen. De partij pleit voor strikte publieke en democratische controle op AI, met nadruk op mensenrechten, ecologische grenzen, transparantie, en veiligheid. PvdD wil investeren in AI-veiligheid, transparantie over AI-gebruik, en verantwoord gebruik van AI in het onderwijs.
AI onder publieke en democratische controle
PvdD vindt dat AI nu te veel wordt gestuurd door grote techbedrijven en pleit voor snelle publieke en democratische controle, met aandacht voor mensenrechten, ecologie en sociale rechtvaardigheid. De partij ziet risico’s in desinformatie, existentiële bedreigingen en het ontbreken van transparantie.
“De Partij voor de Dieren wil dat AI snel onder publieke en democratische controle komt, met nadrukkelijke aandacht voor ecologische grenzen, mensenrechten, dierenwelzijn, mededogen en sociale rechtvaardigheid.”
“Nederland erkent publiekelijk de systemische en existentiële risico’s van AI en investeert structureel in AI-veiligheidsonderzoek. Daarnaast worden we aanjager van een daadkrachtige uitvoering van de Europese AI act, en pleiten we voor een internationaal AI-veiligheidsverdrag en AI-toezichtsautoriteit.”
Transparantie en bestrijding van desinformatie
De partij benadrukt het belang van transparantie over de werking en onzekerheden van AI-systemen, om misleiding en maatschappelijke schade te voorkomen. Ze willen dat gebruikers altijd weten dat AI-antwoorden onjuist kunnen zijn.
“AI-systemen kunnen verschillende antwoorden geven, afhankelijk van wie de vraag stelt en hoe deze geformuleerd wordt. Dit brengt het risico van desinformatie en echokamers met zich mee. Daarom moet het voor gebruikers altijd duidelijk zijn dat AI-antwoorden onjuist kunnen zijn. Transparantie over onzekerheid is essentieel om misleiding en maatschappelijke schade te voorkomen.”
Verantwoord gebruik van AI in onderwijs
PvdD waarschuwt dat AI het kritisch denken en de creativiteit van leerlingen kan aantasten. Ze willen dat onderwijs zich richt op het ontwikkelen van vaardigheden zonder AI, én op verantwoord werken mét AI, met aandacht voor ethische aspecten en digitale weerbaarheid.
“Kritisch denken, digitale vaardigheden (inclusief de ethische aspecten van AI en digitale weerbaarheid) en mediawijsheid krijgen een grotere rol in het curriculum. Zo leren leerlingen onder andere nepnieuws herkennen en kritisch omgaan met informatie.”
“Gebruikmaken van AI kan de eigen vaardigheden en creativiteit aantasten. Denk aan brainstormen of het schrijven van teksten. Het onderwijs richt zich daarom op zowel het ontwikkelen van deze vaardigheden lós van AI, als op het verantwoord werken mét AI.”
Transparantieverplichting voor AI-aanbieders in de media
De partij wil dat aanbieders van AI transparant zijn over hoe zij nieuwsartikelen en andere bronnen gebruiken, om de onafhankelijkheid van de media te beschermen.
“Er komt een verplichting voor kunstmatige intelligentie (AI)-aanbieders om transparant te zijn over de manier waarop ze gebruikmaken van nieuwsartikelen en ander bronnen.”
BBB ziet AI als een strategisch belangrijk technologiegebied voor Nederland, met nadruk op nationale investeringen en het versterken van een eigen AI-infrastructuur. Tegelijkertijd hamert de partij op verantwoorde inzet van AI door de overheid, met aandacht voor transparantie, menselijk toezicht en risicobeperking. BBB koppelt AI-ontwikkeling aan innovatie, defensie en digitale weerbaarheid, maar waarschuwt voor ondoordachte digitalisering en pleit voor toetsing op werkbaarheid en eenvoud.
Investeren in een Nederlands AI-netwerk
BBB wil dat Nederland structureel investeert in een eigen AI-infrastructuur, onder andere via Defensie, om technologische onafhankelijkheid en innovatie te stimuleren. Dit moet onder meer gebeuren door de oprichting van een Nationale Investeringsbank en het opzetten van AI-hubs en een AI-fabriek in Groningen.
“Nederland investeert via Defensie structureel in de ontwikkeling van het Nederlandse AInetwerk waaronder de AIfabriek in Groningen en lokale AIhubs.”
“We stimuleren innovatie door nationale investeringen, BBB wil hiervoor de oprichting van een Nationale Investeringsbank onderzoeken.”
Verantwoorde inzet van AI door de overheid
BBB vindt dat de overheid AI alleen op een verantwoorde en doelmatige manier moet inzetten, met nadruk op transparantie, menselijk toezicht en het beperken van risico’s. Nieuwe wetgeving moet bovendien worden getoetst op digitale haalbaarheid en aansluiting bij bestaande IT-systemen.
“De overheid zet AI op een verantwoorde en doelmatige manier in, met nadruk op transparantie, menselijk toezicht en het beperken van risico’s.”
“Nieuwe wetgeving moet getoetst worden zodat deze wetgeving aansluit bij de IT systemen van de overheid.”
Leren van falende ICT-projecten en versterken expertise
BBB benadrukt het belang van structurele evaluatie van ICT-projecten binnen de overheid, verbetering van aanbestedingsprocessen en het versterken van interne digitale expertise, mede om AI-projecten beter te laten slagen.
“Leer van falende ICT-projecten binnen de overheid door het structureel evalueren van projecten, het verbeteren van aanbestedingsprocessen en het versterken van interne expertise.”
JA21 ziet kunstmatige intelligentie (AI) als een belangrijke kans voor de Nederlandse economie en zorg, maar vindt dat Nederland achter dreigt te raken. De partij wil AI actief omarmen, kennis op bestuursniveau vergroten en innovatie stimuleren, vooral om toekomstige kosten in de zorg te beheersen en de concurrentiepositie van Nederland te versterken.
AI actief omarmen en kennis op bestuursniveau vergroten
JA21 vindt dat de grootschalige inzet van AI noodzakelijk is, vooral in de zorg, en dat instellingen en bestuurders hun kennis hierover moeten vergroten. De partij ziet een cultuuromslag als essentieel om de voordelen van AI te benutten en toekomstige kostenstijgingen op te vangen.
“AI actief omarmen en kennis van AI op bestuursniveau vergroten.”
“Grootschalige inzet van kunstmatige intelligentie (AI) in de zorg vraagt een cultuuromslag binnen instellingen die in veel gevallen nog erg behoudend acteren. JA21 wil van instellingen verlangen dat zij aantoonbaar kennis verwerven op bestuursniveau en concreet beleid maken.”
AI en innovatie prioriteren voor economische groei
JA21 beschouwt digitalisering en AI als cruciale motoren voor economische groei en concurrentiekracht. De partij wil dat Nederland een topspeler wordt op het gebied van technologie en dat de overheid ondernemers de ruimte geeft om te innoveren met AI.
“Digitalisering en kunstmatige intelligentie bieden enorme kansen voor onze economie, maar dan moet de overheid wel meebewegen en ondernemers de ruimte geven om te groeien en te innoveren.”
“Nederland moet een topspeler worden op het gebied van technologie en heeft daartoe het potentieel.”
AI en innovatie inzetten om zorgkosten te beheersen
JA21 ziet in AI en innovatie een oplossing om de stijgende zorgkosten in de toekomst op te vangen. De partij wil dat AI en innovatie prioriteit krijgen binnen het zorgbeleid.
“AI en innovatie prioriteren om toekomstige stijgingen van zorgkosten op te vangen.”
50PLUS ziet kunstmatige intelligentie (AI) vooral als een kans om het leven van ouderen te verbeteren, mits de overheid de regie houdt en digitale inclusie waarborgt. De partij wil AI inzetten voor betere zorg, langer zelfstandig wonen en meer digitale veiligheid voor ouderen, en pleit voor overheidscoördinatie en gemeentelijke verantwoordelijkheid op dit vlak.
AI inzetten voor het welzijn van ouderen
50PLUS omarmt technologie en AI als hulpmiddel om het leven van ouderen makkelijker te maken, de zorg te verbeteren en zelfstandig wonen te bevorderen. De partij ziet AI als een kans, mits deze in dienst staat van ouderen en hun specifieke behoeften.
“Kunstmatige Intelligentie (AI) in dienst van ouderen. AI biedt enorme kansen voor ouderen. 50PLUS omarmt technologie die het leven makkelijker maakt, zorg verbetert en ouderen langer zelfstandig laat wonen.”
Overheidsregie op digitale zaken en AI
50PLUS vindt dat de overheid een actieve rol moet nemen in de coördinatie van digitale ontwikkelingen en AI-implementatie, om te zorgen dat deze technologieën veilig en toegankelijk zijn voor ouderen.
“Digitale zaken en AI-implementatie worden door de overheid beter gecoördineerd.”
Gemeentelijke plicht tot digitale inclusie
De partij wil dat gemeenten wettelijk verantwoordelijk worden voor de digitale zelfredzaamheid van ouderen, zodat niemand wordt buitengesloten door technologische vooruitgang.
“Digitale inclusie: een gemeentelijke plicht. Gemeenten krijgen de wettelijke taak om digitale inclusie van ouderen te waarborgen.”
AI en economische ontwikkeling
50PLUS erkent dat de opkomst van AI vraagt om meer elektriciteitsopwekking en ziet het als een kans voor economische groei en behoud van bedrijven.
“Meer elektriciteit opwekken is nodig als Nederland wil meedoen met de revolutie van high-tech en artificiële intelligentie.”
DENK benadrukt het belang van strenge privacybescherming en toezicht op kunstmatige intelligentie (AI), met bijzondere aandacht voor het beperken van de macht van grote technologiebedrijven en het waarborgen van digitale veiligheid. De partij wil de Autoriteit Persoonsgegevens versterken met meer middelen en expertise op AI, en pleit voor strengere privacywaarborgen en investeringen in digitale infrastructuur. DENK ziet AI vooral als een risico voor privacy en autonomie, en stelt concrete maatregelen voor om burgers te beschermen tegen misbruik.
Strenger toezicht en bescherming privacy bij AI
DENK maakt zich zorgen over de impact van AI op privacy en de macht van grote technologiebedrijven. De partij wil dat de Autoriteit Persoonsgegevens meer middelen en expertise krijgt op het gebied van AI, en pleit voor strengere privacywaarborgen en het beperken van de handel in persoonsgegevens. Dit standpunt adresseert de risico’s van AI voor burgerrechten en digitale autonomie.
“Sterker toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens. De AP krijgt extra middelen, bredere bevoegdheden en diepgaande expertise op het gebied van kunstmatige intelligentie.”
“Betere bescherming privacy. Wij willen inzetten op betere waarborgen van de online privacy. Dat betekent dat handel in persoonsgegevens aan banden wordt gelegd en de macht van de bigtech bedrijven Europees moet worden ingeperkt.”
“Veilige infrastructuur. Er moet meer geïnvesteerd worden in digitale veiligheid. We moeten ook inzetten op onafhankelijkheid van onze systemen van andere landen en grote bedrijven.”
De SP is kritisch over kunstmatige intelligentie (AI) en pleit voor strenge regulering om misbruik, discriminatie en inbreuk op privacy en auteursrechten te voorkomen. Ze willen dat AI transparant wordt ingezet, niet discrimineert, en dat mensen altijd betrokken blijven bij belangrijke beslissingen; daarnaast mag AI alleen met publieke informatie worden getraind.
Strenge regulering van kunstmatige intelligentie
De SP vindt dat AI risico’s met zich meebrengt, zoals deepfakes, schending van auteursrechten en misbruik van persoonlijke kenmerken. Daarom willen ze dat het altijd duidelijk is wanneer iets door AI is gemaakt, dat AI alleen met publieke informatie wordt getraind, en dat mensen auteursrechten krijgen over hun eigen stem en uiterlijk.
“Kunstmatige Intelligentie maakt het steeds moeilijker om te achterhalen wat echt en wat nep is; wat door mensen is gemaakt of door AIsoftware. Dit kan leiden tot misbruik, zoals bij deepfake porno of het gebruik van kunst en kennis van anderen zonder betaling. Daarom is strenge regulering nodig. Het moet altijd duidelijk zijn wanneer iets door AI is gemaakt. Daarnaast mag AI alleen worden getraind met publieke informatie en mag het geen inbreuk maken op auteursrechten. Mensen krijgen auteursrechten over hun eigen stem, gezichtskenmerken en lichaam.”
Geen geautomatiseerde beslissingen door algoritmes
De SP stelt dat bij beslissingen met grote impact op mensen, zoals uitkeringen, altijd menselijke betrokkenheid vereist is. Ze verzetten zich tegen volledig geautomatiseerde besluitvorming en eisen transparantie over welke gegevens aan besluiten ten grondslag liggen.
“Bij beslissingen die impact hebben op iemands leven, bijvoorbeeld bij de aanvraag voor een uitkering, blijven altijd mensen betrokken. We staan niet toe dat dergelijke beslissingen volledig geautomatiseerd worden via algoritmes. Ook moet het altijd duidelijk zijn welke gegevens de basis waren voor het besluit.”
Verbod op digitale discriminatie door AI en algoritmes
De SP wil voorkomen dat AI en algoritmes leiden tot discriminatie, bijvoorbeeld bij risicoprofilering door overheidsinstanties. Ze eisen dat risicoprofilering en AI niet mogen leiden tot ongelijke behandeling.
“Stop digitale discriminatie vanuit de overheid. Risicoprofilering en AI mogen niet leiden tot discriminatie.”
De VVD ziet kunstmatige intelligentie (AI) als een kans voor vernieuwing en efficiëntie binnen de overheid, zorg en innovatie. Ze willen AI actief omarmen om onnodige vertragingen te schrappen en innovatie te stimuleren, bijvoorbeeld bij het vervangen van dierproeven. Concrete beleidsvoorstellen richten zich op het inzetten van AI voor modernisering en het verbeteren van publieke diensten.
Kunstmatige intelligentie omarmen voor modernisering
De VVD beschouwt AI als een essentieel instrument om de overheid en publieke sector te vernieuwen en efficiënter te maken. Door AI te omarmen, wil de partij bureaucratie verminderen en de dienstverlening aan burgers verbeteren. Dit past in hun bredere visie op een kleinere, effectievere overheid die innovatie stimuleert.
“De VVD kiest voor grondige vernieuwing, door kunstmatige intelligentie te omarmen en alle onnodige vertraging te schrappen.”
“In deze nieuwe tijd, en met alle onrust in de wereld, zullen we de lat hoger moeten leggen dan ooit. En met een moderne overheid die levert, kan ons land weer vleugels krijgen en kunnen we de hele wereld aan.”
AI inzetten als alternatief voor dierproeven
De VVD ziet AI als een innovatieve oplossing om het gebruik van dierproeven te verminderen, mits dit de volksgezondheid en wetenschappelijke vooruitgang niet in de weg staat. Dit standpunt benadrukt het belang van technologische innovatie voor ethische en wetenschappelijke vooruitgang.
“innovatieve alternatieven zoals de inzet van AI kunnen dierproeven vervangen, verminderd of verfijnd worden.”
BVNL ziet kunstmatige intelligentie (AI) als een welkome innovatie die kansen biedt voor onderzoek, innovatie en onderwijs, mits zorgvuldig omgegaan wordt met privacy en veiligheid. De partij wil investeren in AI-onderzoek en -ontwikkeling, maar benadrukt dat AI geen gevaar mag vormen voor de privacy van burgers en dat de overheid een rol heeft in het waarborgen van zorgvuldige toepassing.
Stimuleren van AI-onderzoek en innovatie
BVNL wil een innovatievriendelijk klimaat creëren waarin bedrijven, startups en academici kunnen werken aan AI en andere digitale technologieën. Het doel is om Nederland concurrerend en vooruitstrevend te houden op technologisch gebied.
“BVNL zet zich in voor de stimulering van onderzoek en innovatie op het gebied van kunstmatige intelligentie en andere digitale technologieën zoals quantumtechnologie. We willen een innovatievriendelijk klimaat creëren waarin bedrijven, startups en academici kunnen gedijen.”
Zorgvuldig omgaan met AI en privacy
BVNL erkent de voordelen van AI, maar stelt duidelijke grenzen: AI mag geen gevaar vormen voor de privacy van burgers. De overheid moet toezien op zorgvuldige toepassing, vooral in sectoren als onderwijs.
“Artificial Intelligence (AI) is een welkome innovatie, mits er zorgvuldig mee wordt omgegaan. Het is een taak voor de overheid om na te gaan hoe AI bijvoorbeeld kan worden geïncorporeerd in het onderwijs. Privacy is een groot goed en AI mag geen gevaar worden voor onze privacy.”
FVD ziet kunstmatige intelligentie (AI) vooral als een kans om de overheid efficiënter te maken en de bureaucratie te verkleinen. Ze willen het gebruik van AI binnen de overheid breed stimuleren om productiviteit te verhogen en het aantal ambtenaren te verminderen, maar waarschuwen ook dat AI veel administratieve banen zal vervangen, waardoor praktijkgerichte beroepen belangrijker worden.
Breed gebruik van AI binnen de overheid stimuleren
FVD wil dat de overheid actief inzet op kunstmatige intelligentie om de productiviteit te verhogen en het ambtenarenapparaat te verkleinen. Dit wordt gezien als een manier om de overheid efficiënter en goedkoper te maken.
“We zetten kunstmatige intelligentie in binnen de overheid, zodat productiviteit stijgt en minder ambtenaren nodig zijn.”
Praktijkgerichte beroepen beschermen tegen AI-automatisering
FVD erkent dat AI veel administratieve banen zal vervangen en benadrukt daarom het belang van vakmanschap en praktijkgerichte beroepen, die volgens hen toekomstbestendig zijn.
“Spoedig zal AI veel administratieve banen vervangen, maar voorlopig zien wij computers nog geen hamer vasthouden, geen lasnaad leggen of patiënt verzorgen.”
BIJ1 is zeer kritisch over het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) voor militaire doeleinden en pleit voor een direct verbod op de ontwikkeling en inzet van AI-systemen in de wapenindustrie. Hun visie op AI is vooral gericht op het voorkomen van misbruik en het beschermen van vrede en veiligheid, met een duidelijke afwijzing van militaire toepassingen.
Direct verbod op AI voor militaire doeleinden
BIJ1 wil een onmiddellijke stop op het ontwikkelen en gebruiken van AI-systemen voor militaire doeleinden. Zij zien het gebruik van AI in de wapenindustrie als een gevaar voor vrede en veiligheid en pleiten ervoor om technische kennis uit deze sector juist in te zetten voor civiele toepassingen.
“Daarbij komt er direct een stop op het ontwikkelen en gebruiken van AI-systemen voor militaire doeleinden.”
De ChristenUnie ziet kunstmatige intelligentie (AI) als een van de grootste maatschappelijke uitdagingen van deze tijd, met potentieel ontwrichtende gevolgen voor de rechtsstaat. De partij pleit voor duidelijke ethische kaders en regie van de overheid om zowel risico’s te beperken als kansen voor maatschappelijke vooruitgang te benutten.
Duidelijke ethische kaders en overheidsregie voor AI
De ChristenUnie benadrukt dat AI grote risico’s kan hebben voor de rechtsstaat en vindt dat de overheid duidelijke ethische kaders moet stellen en regie moet nemen. Het doel is om de democratie, mensen en natuur te beschermen tegen de potentiële risico’s van AI, terwijl tegelijkertijd de kansen voor maatschappelijke vooruitgang worden benut.
“De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) is een van de grootste maatschappelijke uitdagingen van onze tijd, met potentieel ontwrichtende gevolgen voor onder andere de rechtsstaat. Daarom vindt de ChristenUnie dat dit duidelijke ethische kaders en regie van de overheid vraagt. We moeten onze democratie, mensen en natuur beschermen tegen de potentiële risico’s en tegelijkertijd de kansen benutten voor maatschappelijke vooruitgang.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma