Verkiezingsprogramma's 2025 overwadden
Het PVV-verkiezingsprogramma noemt de Wadden niet expliciet, maar relevante standpunten raken aan het Waddengebied via beleid rond visserij, natuurgebieden (Natura 2000), en infrastructuur op zee. De PVV wil minder Natura 2000-gebieden, meer ruimte voor visserij (waaronder garnalen- en kokkelvisserij), en geen windturbines of stroomkabels door natuurgebieden waar vissers actief zijn. Hun kernvisie is dat economische activiteiten als visserij en woningbouw niet mogen worden beperkt door natuur- en klimaatregels.
Minder Natura 2000-gebieden en versoepeling regels
De PVV vindt dat Nederland te veel Natura 2000-gebieden heeft, wat economische activiteiten belemmert, en wil het aantal gebieden verminderen of verkleinen. Dit raakt direct het Waddengebied, dat grotendeels Natura 2000-status heeft, en impliceert minder bescherming en meer ruimte voor andere belangen.
Geen windturbines of stroomkabels door natuurgebieden waar vissers werken
De PVV wil geen windturbineparken op zee en geen stroomkabels door natuurgebieden waar garnalen- en kokkelvissers actief zijn. Dit standpunt is direct relevant voor de Waddenzee, waar deze activiteiten spelen.
Meer ruimte voor visserij, geen krimp van de vloot
De partij wil dat vissers, waaronder die in het Waddengebied, niet verder worden beperkt door natuur- of klimaatmaatregelen. Ze pleiten voor het behoud van de vissersvloot en overdraagbare vergunningen.
“Laat vissers vissen; geen krimp van de vloot!”
“Vissers verdienen onze steun. De PVV wil meer ruimte voor de visserij – ook zeker voor de bodem-, garnalen- en weervisserij.”
“Geen sterfhuisconstructie: alle vergunningen moeten overdraagbaar worden, zodat familiebedrijven blijven bestaan en ook jonge vissers een kans krijgen.”
De Partij voor de Dieren wil het Waddengebied strikt beschermen tegen commerciële visserij en gaswinning, omdat het een uniek en kwetsbaar natuurgebied is. Zij pleiten voor een totaalverbod op commerciële visserij in de Wadden en willen dat de Waddenzee als UNESCO Werelderfgoed volledig beschermd blijft tegen schadelijke ingrepen. De kern van hun visie is dat de ecologische waarde van de Wadden voorop moet staan, boven economische belangen.
Totaalverbod op commerciële visserij in het Waddengebied
De PvdD ziet de Wadden als een essentiële kraamkamer voor het leven in de Noordzee en als cruciaal voor trekvogels. Door commerciële visserij volledig te verbieden, willen zij het unieke ecosysteem beschermen tegen verdere uitputting en schade.
“In het Waddengebied mag niet langer commercieel gevist worden. De Wadden zijn een kraamkamer voor het water- en luchtleven van de Noordzee, trekvogels zijn afhankelijk van de Wadden tijdens hun reis tussen Noord en Zuid. Ons Wad is het grootste intergetijdengebied ter wereld en moet beschermd worden, in plaats van kapotgevist.”
Stoppen van gaswinning onder de Waddenzee
De partij wil dat de Waddenzee als UNESCO Werelderfgoed volledig beschermd blijft tegen gaswinning en andere schadelijke ingrepen. Dit standpunt is ingegeven door het belang van natuurbehoud en het voorkomen van verdere ecologische schade.
“De gaskraan gaat definitief dicht in heel Groningen, ook onder de Waddenzee en Noordzee. De Waddenzee is UNESCO Werelderfgoed en blijft ongerept en beschermd tegen gaswinning en andere schadelijke ingrepen.”
“We stoppen met olie- en gaswinning op land en op zee, deze industrieën worden versneld afgebouwd. Er worden geen (nieuwe) vergunningen afgegeven, ook niet bij Ternaard in de Waddenzee.”
Sluiten van zuidelijke vaarroute voor containerschepen langs de Waddeneilanden
Om de natuur in het Waddengebied te beschermen tegen risico’s van scheepvaartongevallen, wil de PvdD de zuidelijke vaarroute voor containerschepen sluiten.
“We sluiten de zuidelijke vaarroute langs de Waddeneilanden voor containerschepen.”
De ChristenUnie is uitgesproken tegen gaswinning onder de Waddenzee en wil deze volledig stopzetten om de unieke natuur en biodiversiteit van het Waddengebied te beschermen. Het behoud van de ecologische waarde van de Wadden staat centraal in hun visie, waarbij natuurherstel en juridische bescherming prioriteit krijgen boven economische belangen.
Stoppen met gaswinning onder de Waddenzee
De ChristenUnie wil gaswinning onder de Waddenzee volledig beëindigen vanwege de kwetsbaarheid en unieke internationale waarde van het gebied. Dit standpunt is ingegeven door zorgen over natuurbehoud, biodiversiteit en het voorkomen van verdere ecologische schade aan het Waddengebied.
Juridische bescherming van unieke natuurwaarden
De partij pleit voor een betere juridische bescherming van natuurgebieden met unieke internationale waarde, waaronder het Waddengebied. Dit is bedoeld om de biodiversiteit te behouden en te versterken, en om versnippering en aantasting van deze gebieden te voorkomen.
“Nationale Parken en overige natuur met unieke internationale waarde worden juridisch beter beschermd.”
GroenLinks-PvdA wil het Waddengebied en de Waddenzee krachtig beschermen tegen mijnbouw, vervuiling en verstoring, met nadruk op natuurherstel en het stoppen van schadelijke activiteiten. Daarnaast pleiten ze voor duurzame bereikbaarheid van de Waddeneilanden, waarbij continuïteit, betaalbaarheid en duurzaamheid centraal staan.
Stoppen met mijnbouw en beschermen van de Waddenzee
GroenLinks-PvdA ziet de Waddenzee als kwetsbaar UNESCO-werelderfgoed dat ernstig onder druk staat door menselijke activiteiten. Ze willen mijnbouw en vervuiling in het Waddengebied beëindigen, het Wad beschermen tegen verstoring en roofbouw, en aanbevelingen voor veilig scheepvaartverkeer opvolgen. Dit alles om de unieke natuurwaarden te behouden.
“We stoppen met mijnbouw en vervuiling in het Waddengebied, en beschermen het Wad tegen verstoring en roofbouw. Op de Waddenzee en Noordzee gaat de energietransitie hand in hand met natuurontwikkeling. We gaan verder met opvolging van de aanbevelingen van de Onderzoeksraad over veilig scheepvaartverkeer boven de eilanden.”
“In Friesland beschermen we het unieke Waddengebied, dus geen gas- of zoutboringen, en we volgen de aanbevelingen van de Onderzoeksraad over veilig scheepvaartverkeer boven de eilanden voortvarend op.”
Duurzame en toegankelijke bereikbaarheid van de Waddeneilanden
Naast natuurbescherming vindt GroenLinks-PvdA het belangrijk dat de Waddeneilanden goed bereikbaar blijven voor bewoners en bezoekers. Hierbij moeten duurzaamheid, continuïteit en betaalbaarheid leidend zijn, met inspraak van de eilandbewoners.
“De Waddeneilanden moeten goed bereikbaar blijven. Daarbij zijn continuïteit, betaalbaarheid en duurzaamheid leidend. Eilandbewoners worden hier goed bij betrokken.”
BVNL wil de wadden- en kustvisserij meer ruimte geven door eerder gesloten gebieden weer open te stellen en vangstbeperkingen terug te draaien. De partij verzet zich tegen natuurcompensatie die de visserij belemmert en pleit voor herstel van vergunningen naar het niveau van 2000.
Eerder gesloten gebieden weer openstellen voor waddenvisserij
BVNL vindt dat natuurcompensatie als gevolg van grote projecten niet ten koste mag gaan van de wadden- en kustvisserij. Zij willen dat alle eerder gesloten gebieden weer toegankelijk worden voor deze sector, omdat zij vinden dat de visserij onterecht wordt beperkt.
“Alle reeds eerder gesloten gebieden worden weer vrijgegeven aan de wadden- en kustvisserij.”
Vangstbeperkingen en vergunningen terugdraaien naar niveau 2000
De partij wil dat vangstbeperkingen en ingetrokken vergunningen voor de wadden- en kustvisserij worden teruggedraaid naar het niveau van het jaar 2000. BVNL ziet deze beperkingen als onnodig en schadelijk voor de sector.
“Wij willen het terugdraaien van alle vangstbeperkingen en herstel van de ingetrokken vergunningen naar het niveau van het jaar 2000.”
FVD wil gaswinning op de Waddenzee toestaan en uitbreiden, waarbij een deel van de opbrengsten in een nationaal investeringsfonds wordt gestopt. Hun visie is dat energiezekerheid en economische baten zwaarder wegen dan natuurbehoud in het Waddengebied.
Gaswinning op de Waddenzee toestaan en uitbreiden
FVD ziet gaswinning op de Waddenzee als essentieel voor energiezekerheid en economische groei. Ze willen actief starten met gaswinning in dit gebied en een deel van de opbrengsten bestemmen voor een nationaal investeringsfonds, naar Noors voorbeeld. Natuurbezwaren worden hierbij ondergeschikt gemaakt aan economische belangen.
“We breiden de gaswinning in de Noordzee uit en beginnen met gaswinning op de Waddenzee. Een aanzienlijk deel van deze gasbaten komen ten goede aan een nieuw op te richten Sovereign Wealth Fund, een beleggingspot zoals Noorwegen die ook heeft, om onze welvaart ook voor toekomstige generaties veilig te stellen.”
“Gaswinning in Groningen moet worden hervat met eerlijke compensatie voor getroffen inwoners, en ook de (schalie)gasvelden in de Noord- en Waddenzee moeten worden ontgonnen.”
BBB vindt dat de Waddeneilanden dag en nacht bereikbaar moeten zijn voor bewoners, ondanks de uitdagingen van milieuregels en concessies door het UNESCO-erfgoed. De partij pleit voor praktisch maatwerk bij het verlenen van concessies en wil nachtelijk vervoer per watertaxi mogelijk maken om de leefbaarheid en bereikbaarheid van de eilanden te waarborgen.
Dag en nacht bereikbare Waddeneilanden
BBB benadrukt het belang van goede bereikbaarheid van de Waddeneilanden voor de bewoners, ondanks de beperkingen die het UNESCO-erfgoed en milieuwetgeving opleggen. De partij wil dat bij het verlenen van concessies hiermee rekening wordt gehouden en dat nachtelijk vervoer per watertaxi mogelijk blijft, om zo de leefbaarheid en economische vitaliteit van de eilanden te ondersteunen.
“De Waddeneilanden horen dag en nacht bereikbaar te zijn voor eiland bewoners. De enige verbindingsaders van de Waddeneilanden lopen door UNESCOerfgoed. Dit, gepaard met milieuregelgeving en lastig uitvoerbare concessies, maken het moeilijk om de Wadden eilanden goed bereikbaar te houden ondanks dat hier wel behoefte aan is. Bij het verlenen van concessies wordt hiermee rekening gehouden. Watertaxi’s moeten daarnaast nachtelijk kunnen varen.”
BIJ1 wil de Waddenzee uitzonderlijk beschermen door deze als eerste natuurgebied in Nederland een eigen rechtspersoonlijkheid te geven. Hiermee krijgt de Waddenzee juridische rechten, zodat haar bescherming, behoud en eventueel herstel beter gewaarborgd kan worden.
Waddenzee krijgt eigen rechtspersoonlijkheid
BIJ1 ziet de Waddenzee als een uniek en kwetsbaar ecosysteem dat extra bescherming verdient. Door de Waddenzee rechtspersoonlijkheid te geven, kan zij zelfstandig rechten uitoefenen en worden haar belangen juridisch beter verdedigd tegen schadelijke activiteiten.
“De Waddenzee merken we aan als 1e zelfstandige rechtspersoonlijkheid.”
Het CDA erkent de Waddenzee als een uniek en waardevol natuurgebied dat langdurige bescherming verdient. Hun belangrijkste voorstel is het koesteren en beschermen van de Waddenzee als onderdeel van het Nederlandse landschap en de biodiversiteit, met nadruk op zorgvuldig rentmeesterschap voor toekomstige generaties.
Langdurige bescherming van de Waddenzee en biodiversiteit
Het CDA wil de Waddenzee als karakteristiek landschap en belangrijk natuurgebied langdurig beschermen. Dit past in hun bredere visie op zorgvuldig rentmeesterschap en het behouden van biodiversiteit voor toekomstige generaties. De partij noemt de Waddenzee expliciet als voorbeeld van het unieke Nederlandse natuurlandschap dat gekoesterd moet worden.
“Nederland ligt in een delta. Dit maakt onze natuur uniek. Van de prachtige veenweidegebieden tot de duinen. Van de bosrijke Veluwe tot de Kempen. En van de Waddenzee tot de Oosterschelde. Deze verscheidenheid aan karakteristieke landschappen willen we langjarig beschermen. Dit landschap en de biodiversiteit koesteren we voor toekomstige generaties door zorgvuldig rentmeesterschap.”
D66 wil de Waddenzee en het Waddengebied beschermen door gaswinning onder de Waddenzee volledig af te bouwen en niet uit te breiden. Hun beleid richt zich op het behouden van de unieke natuur en het voorkomen van verdere ecologische schade in dit kwetsbare gebied.
Gaswinning onder de Waddenzee volledig afbouwen
D66 erkent de kwetsbaarheid van de Waddenzee en kiest ervoor om gaswinning in dit gebied volledig te beëindigen en niet verder uit te breiden. Dit standpunt is gericht op het beschermen van de natuur en het voorkomen van milieuschade in een van de meest unieke natuurgebieden van Nederland.
“Gaswinning in de overige kleine velden op land en onder de Waddenzee wordt volledig afgebouwd en niet uitgebreid.”
JA21 benoemt de Wadden vooral in de context van de visserij, met name de garnalenvisserij. De partij is positief over het verlenen van een nieuwe natuurvergunning tot 2045, maar uit scherpe kritiek op de bijkomende milieueisen zoals de verplichte installatie van SCR-katalysatoren, die volgens JA21 de sector onnodig belasten zonder significant effect op de natuur. Hun kernvisie is dat het stikstofbeleid niet mag doorslaan en dat de continuïteit van de visserij in de Waddenregio gewaarborgd moet blijven.
Kritiek op milieueisen voor garnalenvisserij in de Wadden
JA21 vindt dat de nieuwe natuurvergunning voor de garnalenvisserij in de Wadden gepaard gaat met onnodig strenge en kostbare milieueisen, zoals de verplichte installatie van SCR-katalysatoren. Volgens de partij zet dit de continuïteit van delen van de visserijsector ernstig onder druk, terwijl het effect op de natuur verwaarloosbaar is. JA21 positioneert zich hiermee tegen wat zij zien als doorgeslagen stikstofbeleid in het Waddengebied.
“JA21 is blij met de beslissing om de garnalenvisserij een nieuwe natuurvergunning te verlenen die tot 2045 geldt. Tegelijkertijd is de nieuwe natuurvergunning gepaard gegaan met het opnemen van een aantal omstreden voorwaarden. Met name de installatie van SCR-katalysatoren is een voorbeeld van het doorgeslagen stikstofbeleid. Eigenaren werden gedwongen hoge kosten te maken voor een verwaarloosbaar effect op de natuur. Dit zet de continuïteit van delen van de visserijsector ernstig onder druk.”
NSC kiest voor strikte bescherming van de Waddenzee door gaswinning in of bij dit gebied uit te sluiten. Het programma benadrukt het belang van natuurbehoud en sluit boren in of nabij de Waddenzee expliciet uit als onderdeel van het energiebeleid.
Geen gaswinning in of bij de Waddenzee
NSC wil de ecologische waarde van de Waddenzee beschermen en ziet gaswinning in of bij dit gebied als onacceptabel. Dit standpunt is concreet en onderscheidt zich door een expliciet verbod op boren in of nabij de Waddenzee, waarmee NSC zich duidelijk positioneert ten opzichte van andere energiebelangen.
“In of bij de Waddenzee wordt niet geboord.”
De SGP wil de garnalen- en mosselvisserij in de Waddenzee behouden en beschermen tegen beperkende regelgeving, zoals onwerkbare stikstofberekeningen. Zij pleiten voor voldoende ruimte voor deze sector binnen Natura 2000-gebieden en verzetten zich tegen verdere sluiting van visserijgebieden in de Waddenzee.
Voldoende ruimte voor garnalen- en mosselvisserij in de Waddenzee
De SGP vindt het belangrijk dat de garnalen- en mosselvisserij in de Waddenzee kan blijven bestaan en niet verder wordt beperkt door regelgeving. Ze zien deze visserij als essentieel voor de lokale economie en voedselvoorziening, en willen dat de sector niet wordt afgerekend op onrealistische stikstofberekeningen.
“De SGP wil voldoende ruimte voor de garnalen- en mosselvisserij in Natura 2000 gebieden als de Voordelta en de Waddenzee. De sector mag niet worden afgerekend op onwerkbare stikstofberekeningen.”
De SP is uitgesproken tegen gaswinning onder de Waddenzee en wil bestaande gaswinning op de Noordzee versneld afbouwen, vooral waar deze de natuur bedreigt. Hun belangrijkste voorstel is een verbod op nieuwe gaswinning onder de Waddenzee om het unieke natuurgebied te beschermen tegen schade door fossiele projecten.
Geen gaswinning onder de Waddenzee
De SP wil het kwetsbare natuurgebied van de Waddenzee beschermen door gaswinning daar volledig te verbieden. Ze zien gaswinning als een bedreiging voor de natuur en als strijdig met klimaatdoelen, en pleiten daarom voor een directe stop op nieuwe projecten en versnelde afbouw van bestaande winning waar deze schadelijk is.
“Een einde aan gaswinning onder de Noordzee en Waddenzee. De SP staat gaswinning onder de Waddenzee niet toe. Bestaande gaswinning op de Noordzee wordt zo snel mogelijk afgebouwd en waar deze een gevaar vormt voor de natuur, wordt zij direct stopgezet. Naast dat nieuwe gaswinning de klimaatdoelen tegenwerkt, kan het ook unieke natuurgebieden onnodig in gevaar brengen.”
Volt wil de Waddenzee als uniek natuurgebied sterker beschermen door een wettelijke status te geven, geïnspireerd op het Spaanse beleid. Ze pleiten voor Europese afspraken en een grensoverstijgende aanpak om de Waddenzee en andere cruciale natuurgebieden te beschermen en schoner te maken.
Wettelijke status en bescherming voor de Waddenzee
Volt ziet de Waddenzee als een uniek en cruciaal natuurgebied dat extra bescherming verdient. Ze willen een wettelijke status voor de Waddenzee, vergelijkbaar met het Spaanse model, en streven naar Europese afspraken en samenwerking om deze bescherming te realiseren. Dit moet bijdragen aan het behoud van biodiversiteit en het tegengaan van vervuiling.
“We willen dat er een wettelijke status en bescherming komt voor unieke en cruciale natuurgebieden, zoals de Waddenzee. Hiervoor nemen we het Spaanse beleid als voorbeeld en maken we afspraken binnen de EU. We zetten in op een grensoverstijgende aanpak om onze wateren te beschermen en schoner te maken.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma