Verkiezingsprogramma's 2025 oververstandelijk gehandicapten
GroenLinks-PvdA streeft naar een inclusieve samenleving waarin mensen met een verstandelijke beperking volledig kunnen meedoen, met het VN-verdrag Handicap als norm. De partij wil toegankelijkheid in onderwijs, wonen, werk en publieke voorzieningen verbeteren, en zet in op inclusief onderwijs en passende ondersteuning. Concrete voorstellen richten zich op volledige uitvoering van het VN-verdrag, toegankelijke gebouwen, inclusief onderwijs en meer ontwikkelkansen voor jonggehandicapten.
Volledige uitvoering VN-verdrag Handicap en toegankelijkheid
GroenLinks-PvdA wil het VN-verdrag Handicap volledig uitvoeren en ratificeren, zodat mensen met een verstandelijke beperking gelijke rechten en toegang krijgen tot de samenleving. Dit betekent onder andere dat publieke en digitale ruimtes, openbaar vervoer, bedrijfsruimten en overheidsgebouwen toegankelijk moeten zijn, en dat bij bouwvergunningen rekening wordt gehouden met toegankelijkheid.
“Het VN-verdrag inzake de rechten voor personen met een handicap voeren we daarom volledig uit en we ratificeren het Facultatieve Protocol. Het openbaar vervoer, de publieke en digitale ruimte, bedrijfsruimten en overheidsgebouwen maken we toegankelijk voor ouderen en mensen met een beperking.”
“Bestaande schoolgebouwen worden daar waar kan toegankelijk gemaakt voor mensen met een beperking.”
“We zorgen dat voldoende woningen toegankelijk zijn voor mensen die een beperking hebben.”
“Informatie over de reis en stations en haltes moeten toegankelijk zijn voor mensen met een beperking.”
“Zorglocaties moeten geschikt zijn voor mensen met een meervoudige beperking.”
“Wij voeren actief beleid om diversiteit binnen culturele instellingen en organisaties te bevorderen, en om toegankelijkheid voor mensen met een beperking te vergroten.”
Inclusief en passend onderwijs voor kinderen met een verstandelijke beperking
De partij streeft naar inclusief onderwijs, waarbij kinderen met en zonder beperking samen naar school gaan, met voldoende ondersteuning voor scholen en leraren. Speciaal onderwijs blijft bestaan, maar er komt meer ruimte voor tussenvormen en extra ondersteuning voor leraren in het speciaal onderwijs.
“Wij streven naar inclusief onderwijs waarbij kinderen met en zonder beperking samen naar school gaan. Scholen ontvangen hiervoor voldoende ondersteuning. Speciaal onderwijs blijft bestaan, maar we maken ruimte voor meer tussenvormen.”
“Aandacht voor speciaal onderwijs. Leraren in het speciaal onderwijs ontvangen meer salaris, bijscholingsmogelijkheden en de administratielast gaat naar beneden. Jongeren krijgen de mogelijkheid om ook na hun twintigste speciaal onderwijs te volgen.”
“We letten extra goed op de zorg voor kinderen met een handicap of beperking.”
Ontwikkelkansen en bestaanszekerheid voor jonggehandicapten
GroenLinks-PvdA wil dat jongeren met een verstandelijke beperking ontwikkelkansen krijgen en niet in armoede belanden. Jonggehandicapten moeten kunnen werken naar vermogen zonder angst hun uitkering te verliezen, en er komt erkenning en bekostiging van brancheopleidingen voor mensen met een beperking.
“Jongeren met een handicap moeten de ruimte krijgen om te werken naar vermogen zonder de angst om in armoede te belanden wanneer werken niet meer gaat.”
“We erkennen en bekostigen brancheopleidingen voor mensen met een beperking, zodat zij ook een diploma of certificaat kunnen halen.”
Meer zeggenschap, bescherming en ondersteuning in zorg
De partij wil meer zeggenschap voor jongeren over hun behandeling, gespecialiseerde vertrouwenspersonen, en betere inspectie en financiering van zorginitiatieven voor mensen die zichzelf niet kunnen beschermen, waaronder mensen met een verstandelijke beperking.
“Jongeren krijgen meer zeggenschap over hun behandeling en krijgen recht op een vertrouwenspersoon.”
“Er komen gespecialiseerde vertrouwenspersonen en meer inspectiecapaciteit om misbruik en mishandeling van mensen die niet zelf aan de bel kunnen trekken, te herkennen.”
BIJ1 erkent de structurele achterstelling van mensen met een verstandelijke handicap en wil hun positie versterken door landelijke gelijkheid in voorzieningen, meer zelfbeschikking en het betrekken van ervaringsdeskundigen. De partij pleit voor toegankelijke zorg, onderwijs, werk en wonen, met nadruk op eigen regie en het wegnemen van bureaucratische en financiële drempels. BIJ1 ziet een handicap als onderdeel van menselijke diversiteit en streeft naar gelijke participatie in de samenleving.
Landelijke gelijke toegang tot voorzieningen en ondersteuning
BIJ1 wil dat mensen met een verstandelijke handicap in elke gemeente gelijke toegang krijgen tot passende voorzieningen en ondersteuning, zonder telkens opnieuw hun zorgbehoefte te hoeven bewijzen. Dit moet de ongelijkheid tussen gemeenten en de bureaucratische last verminderen.
“Gemeentebeleid dat mensen met een handicap raakt wordt landelijk vastgelegd. Zo kunnen mensen in elke gemeente aanspraak maken op dezelfde passende voorzieningen, onder dezelfde voorwaarden.”
“We zorgen dat deze mensen ook niet bij herhaling hoeven te bewijzen dat ze passende zorg en ondersteuning nodig hebben. Zij moeten vanuit eigen regie toegang hebben tot een passend en samenhangend pakket aan zorg en ondersteuning.”
Zelfbeschikking en eigen regie centraal
BIJ1 benadrukt het recht op zelfbeschikking voor mensen met een verstandelijke handicap, zowel in zorg als in het dagelijks leven. Gedwongen zorg wordt beperkt en mensen krijgen meer zeggenschap over hun ondersteuning.
“BIJ1 gelooft dat zelf mogen bepalen wat er met jouw leven en jouw lichaam gebeurt, een belangrijk recht is dat altijd beschermd moet worden.”
“Er komt meer zelfbeschikking voor mensen die zorg krijgen. Iedereen krijgt de vrijheid te kiezen bij welke hulpverlener zij geholpen willen worden.”
Toegankelijkheid in wonen, werk en onderwijs
De partij wil dat woningen, werkplekken en onderwijsinstellingen standaard toegankelijk zijn voor mensen met een verstandelijke handicap, zodat zij volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving.
“Zo veel mogelijk bestaande- en nieuwbouwwoningen maken we geschikt voor mensen met een handicap. Het VN-verdrag Handicap is hierin het uitgangspunt.”
“We werken aan toegankelijke werkplekken. Dit doen we door onder andere het recht op thuiswerk vast te leggen en meer (onafhankelijke) ondersteuning op de werkvloer.”
“We vormen het onderwijs zo om dat zoveel mogelijk kinderen met een handicap aan het reguliere onderwijs kunnen meedoen.”
Betrekken van ervaringsdeskundigen
BIJ1 vindt het belangrijk dat mensen met een verstandelijke handicap en hun vertegenwoordigers structureel worden betrokken bij beleid en uitvoering, zodat hun ervaringen leidend zijn.
“Gemeenten worden daarnaast verplicht om mensen met een handicap en hun vertegenwoordigers te betrekken bij het maken, uitvoeren en evalueren van wetten en regels.”
Financiële drempels en stapeling van zorgkosten wegnemen
De partij wil de stapeling van zorgkosten en boetes voor mensen met een levenslange en levensbrede handicap stoppen, zodat financiële barrières voor noodzakelijke zorg verdwijnen.
“We stoppen met de stapeling van zorgkosten en boetes op ziek zijn, voor mensen met een levenslange en levensbrede handicap.”
De SP wil dat verstandelijk gehandicapten volwaardig kunnen meedoen in de samenleving, met recht op passende ondersteuning, werk en wonen. Ze pleiten voor toegankelijke zorg, begeleiding naar werk met een volwaardig loon, en veilige, betaalbare woonplekken met ondersteuning. De partij benadrukt dat beleid in lijn moet zijn met het VN-verdrag voor mensen met een handicap.
Recht op begeleiding naar passend werk en volwaardig loon
De SP vindt dat mensen met een verstandelijke beperking recht hebben op begeleiding naar passend werk via sociale ontwikkelbedrijven, met een volwaardig loon en goede arbeidsvoorwaarden. Dit moet hun positie op de arbeidsmarkt versterken en discriminatie tegengaan.
“Mensen met een arbeidsbeperking krijgen recht op begeleiding naar passend werk via een werkontwikkelbedrijf (voorheen: sociale werkplaats) met een volwaardig loon en een goede cao.”
“Iedereen krijgt recht op een baan en begeleiding. We zorgen voor een sociaal ontwikkelbedrijf met een volwaardig loon en goede cao.”
“Ieder werk moet lonen, daarom komt er een nieuwe cao voor mensen op een beschutte werkplek.”
Toegankelijke en passende woonvoorzieningen met ondersteuning
De SP wil dat verstandelijk gehandicapten veilig en betaalbaar kunnen wonen, met de juiste ondersteuning dichtbij. Dit moet zelfstandigheid en zekerheid bevorderen en voorkomen dat mensen buiten de boot vallen.
“Wonen met een beperking, zonder beperkingen. Jongeren en volwassenen met een beperking verdienen een veilige en betaalbare plek om te wonen, met de juiste ondersteuning dichtbij. Zo valt niemand buiten de boot en krijgt iedereen de kans om zelfstandig en met zekerheid te leven.”
Toegang tot passende zorg en ondersteuning
De SP pleit voor voldoende financiering voor gemeenten om passende zorg en ondersteuning te bieden aan mensen met een beperking, zonder eigen bijdrage. Dit moet de drempels tot zorg verlagen en de kwaliteit van leven verbeteren.
“Iedereen recht op passende ondersteuning. Gemeenten krijgen voldoende geld om zorg te bieden aan ouderen, mensen met een beperking en mantelzorgers. De eigen bijdrage schaffen we af.”
Beleidsmaatregelen in lijn met VN-verdrag handicap
De SP wil dat alle nieuwe wetten en regels worden getoetst aan het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap, zodat verstandelijk gehandicapten niet worden uitgesloten en hun rechten worden gewaarborgd.
“Mensen met een beperking moeten volledig mee kunnen doen in de samenleving. Daarom moet er bij alle nieuwe wetten en regels gekeken worden of ze in lijn zijn met het VN verdrag inzake de rechten van personen met een handicap.”
De VVD benoemt mensen met een beperking als doelgroep voor ondersteuning, maar maakt geen onderscheid of specifieke beleidsvoorstellen voor verstandelijk gehandicapten. De partij zet in op algemene toegankelijkheid, innovatie en eigen regie voor mensen met een beperking, zonder concrete, uitgewerkte plannen specifiek voor verstandelijk gehandicapten.
Ondersteuning en inclusie voor mensen met een beperking
De VVD wil mensen met een beperking optimaal ondersteunen, vooral door hun eigen regie te versterken en innovaties in te zetten om de zorg toegankelijk te houden. Er wordt nadruk gelegd op samenwerking met mensen met een beperking en hun vertegenwoordigers, maar er is geen specifieke uitwerking voor verstandelijk gehandicapten.
“We kiezen ervoor om mensen met een beperking optimaal te ondersteunen. Niet door de regie over te nemen, maar aan te vullen waar nodig. Iedereen moet immers mee kunnen doen, ongeacht een eventuele beperking.”
“De uitvoering van het VN-verdrag Handicap krijgt verder vorm in samenwerking met mensen met een beperking en hun vertegenwoordigers.”
Persoonsgebonden budget (PGB) voor mensen met een beperking
De VVD ziet het PGB als een instrument om mensen met een beperking meer regie te geven over hun leven, maar stelt voorwaarden aan het gebruik ervan. Er wordt geen onderscheid gemaakt voor verstandelijk gehandicapten.
Toegankelijkheid en innovatie in zorg en gebouwen
De VVD benadrukt het belang van toegankelijke gebouwen en digitale systemen voor mensen met een beperking, met aandacht voor het VN-verdrag Handicap. Er is geen specifieke aandacht voor verstandelijk gehandicapten.
NSC erkent het belang van een toegankelijke samenleving waarin mensen met een verstandelijke beperking volwaardig kunnen meedoen. De partij zet in op volledige implementatie van het VN Verdrag Handicap, het wegnemen van drempels in de fysieke leefomgeving, betere toegankelijkheid van vervoer, en het creëren van meer arbeidsplaatsen en passende dagbesteding voor mensen met een beperking. Hun visie is gericht op praktische inclusie en het versterken van participatie op alle levensdomeinen.
Volledige implementatie VN Verdrag Handicap en toegankelijke samenleving
NSC wil dat mensen met een verstandelijke beperking volledig kunnen participeren in de samenleving. Dit betekent het actief wegnemen van fysieke en sociale drempels, en het verbeteren van toegankelijkheid in onder andere vervoer en de leefomgeving. De partij ziet samenwerking met overheden en belangenorganisaties als essentieel.
“We onderkennen het belang van een toegankelijke samenleving waarin iedereen, ongeacht beperking, volledig kan participeren. Daarom zetten we ons in voor een volledige implementatie van het VN Verdrag Handicap in nauwe samenwerking met lagere overheden en belangenorganisaties. Bijvoorbeeld door actief drempels weg te nemen in de fysieke leefomgeving en de toegankelijkheid van het openbaar vervoer te verbeteren.”
Meer arbeidsplaatsen en dagbesteding voor mensen met een beperking
NSC wil dat mensen met een (aangeboren) beperking, waaronder verstandelijk gehandicapten, volwaardig kunnen meedoen op de arbeidsmarkt. Ze pleiten voor een nieuw aanvalsplan om meer arbeidsplaatsen te creëren, het aantrekkelijker maken voor werkgevers om deze doelgroep aan te nemen, en uitbreiding van beschutte werkplekken en dagbesteding.
“Mensen met een (aangeboren) beperking moeten volwaardig kunnen meedoen in onze maatschappij. Er komt een nieuw aanvalsplan om arbeidsplaatsen te creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt om zo hun talenten beter te benutten. Het moet voor werkgevers veel aantrekkelijker en eenvoudiger worden om mensen uit deze doelgroep in dienst te nemen (door omscholing, no riskpolis, loonkostensubsidie, jobcoaching). Het aantal beschutte plaatsen in de sociale werkvoorziening wordt uitgebreid en we moeten effectiever gebruikmaken van sociaal”
“We willen voor iedereen met een beperking een volwaardige deelname aan de samenleving bereiken door het realiseren van passende woningen, vervoer en kansen voor werk- en dagbesteding.”
Tegen doorgeschoten inclusiviteit in het onderwijs
NSC is kritisch op het beleid waarbij alle leerlingen met speciale onderwijsbehoeften, waaronder verstandelijk gehandicapten, in het regulier onderwijs worden geplaatst. Ze pleiten voor behoud en uitbreiding van speciaal onderwijs voor wie dat nodig heeft.
“We keren ons tegen het doorgeschoten streven naar inclusiviteit, waarbij alle leerlingen met speciale onderwijsbehoeften in het regulier onderwijs worden geplaatst. Dit leidt tot overbelasting van leerkrachten, te weinig aandacht voor de begeleidingsbehoefte van ‘reguliere’ leerlingen en een verschraling van de middelen voor passend onderwijs.”
“Het speciaal onderwijs voor leerlingen die specialistische of intensieve begeleiding nodig hebben, moet in een aantal regio’s meer plekken krijgen.”
BBB erkent het belang van inspraak en ondersteuning voor mensen met een beperking, waaronder verstandelijk gehandicapten, en wil ervaringsdeskundigen structureel betrekken bij beleid en uitvoering. Daarnaast zet BBB in op toegankelijk en passend onderwijs dicht bij huis voor leerlingen met een beperking, met behoud van gespecialiseerd onderwijs en beter leerlingenvervoer. De partij richt zich vooral op inclusie, minder bureaucratie en maatwerk in zorg en onderwijs.
Ervaringsdeskundigen structureel betrekken bij beleid
BBB wil dat mensen met een beperking, waaronder verstandelijk gehandicapten, actief worden betrokken bij het maken en uitvoeren van beleid dat hen aangaat. Dit moet leiden tot meer passende ondersteuning en betere aansluiting bij hun behoeften.
“Inspraak en ondersteuning voor mensen met een beperking wordt geregeld door ervaringsdeskundigen nadrukkelijk te betrekken bij al het beleid. Mensen met een beperking blijven nadrukkelijk betrokken bij de uitvoering en opvolging van de werkagenda VN verdrag handicap.”
Minder administratie, meer tijd voor zorg
BBB vindt dat de administratieve lasten in de zorg drastisch moeten worden verminderd, zodat zorgverleners meer tijd hebben voor directe zorg aan mensen met een beperking, waaronder verstandelijk gehandicapten.
“Minder administratie, meer zorg. BBB wil de administratieve lasten in de zorg drastisch terug dringen. Daarom zetten wij in op verplichte standaardisatie van digitale gegevensuitwisseling tussen zorgaanbieders. Minder tijd kwijt aan papierwerk betekent meer tijd voor de patiënt.”
Onderwijs dicht bij huis en behoud gespecialiseerd onderwijs
BBB wil dat leerlingen met een beperking zoveel mogelijk dichtbij huis onderwijs kunnen volgen, met goed leerlingenvervoer als vangnet, en pleit voor het behoud van gespecialiseerd onderwijs zodat ieder kind onderwijs op maat krijgt.
“Leerlingen met beperkingen moeten zoveel mogelijk dichtbij huis onderwijs kunnen volgen, met goed en betrouwbaar leerlingenvervoer als vangnet waar dat niet lukt. De kwaliteit van dit vervoer moet beter. We willen af van de extreem lange reistijd voor deze kinderen.”
“Behoud van het gespecialiseerd onderwijs zodat elke leerling onderwijs op maat kan krijgen.”
JA21 erkent dat de gehandicaptenzorg, waaronder de zorg voor verstandelijk gehandicapten, onder druk staat door personeelstekorten, lange wachtlijsten en administratieve lasten. De partij wil investeren in extra capaciteit, administratieve lasten verminderen en gemeenten meer ruimte geven voor passende uitvoering zonder extra bezuinigingen.
Extra investeren in gehandicaptenzorg en verminderen administratieve lasten
JA21 ziet een groot tekort aan gekwalificeerd personeel en lange wachtlijsten in de gehandicaptenzorg, waardoor mensen met een verstandelijke beperking niet altijd passende zorg krijgen. De partij wil extra financiering, minder administratieve rompslomp en meer lokale regie om de zorg toegankelijker en effectiever te maken.
“Ook de problematiek in de ggz-sector en in de gehandicaptenzorg is groot en weerbarstig. Er is een groot tekort aan gekwalificeerd personeel en er zijn lange wachtlijsten die de toegang tot essentiële zorg belemmeren. Hierdoor neemt het aantal verwarde personen in de samenleving toe, of krijgen gehandicapten geen passende zorg.”
“Administratieve lasten in de gehandicaptenzorg verminderen.”
“Gemeenten meer ruimte geven voor passende uitvoering van verplichtingen op lokaal niveau, zonder extra bezuinigingen vanuit het Rijk.”
Geen verdere bezuinigingen op Wmo en lokale ondersteuning
JA21 vindt het belangrijk dat gemeenten voldoende middelen houden om mensen die niet volledig zelfredzaam zijn, waaronder verstandelijk gehandicapten, te ondersteunen via de Wmo. De partij wil daarom geen verdere bezuinigingen op deze ondersteuning en pleit voor het terugdraaien van kortingen op het Gemeentefonds.
“Dit vindt JA21 dusdanig belangrijk dat hier niet verder op bezuinigd mag worden. Om dit alles te bekostigen is de financiële positie van gemeenten van groot belang. De kortingen op het Gemeentefonds waarmee gemeenten worden geconfronteerd, moeten dan ook van tafel.”
De SGP wil de zorg voor verstandelijk gehandicapten verbeteren door een langetermijnvisie, betere samenwerking en meer persoonsgerichte financiering. Ze pleiten voor hogere pgb-tarieven, minder bureaucratie, het recht op een persoonsvolgend budget en het stoppen van herindicaties voor mensen met een levenslange, levensbrede beperking. De partij vindt dat de zorg om de mens moet draaien, niet om het systeem.
Langetermijnvisie en betere samenwerking in gehandicaptenzorg
De SGP ziet dat jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking vaak tussen wal en schip vallen en wil daarom betere samenwerking tussen school, zorgaanbieder en gezin. Ook pleiten ze voor een langetermijnvisie op de gehandicaptenzorg, samen met de sector en met voldoende financiering.
“De SGP wil dat er samen met de sector een langetermijnvisie op de gehandicaptenzorg wordt opgesteld, inclusief voldoende financiering. Werken in de gehandicaptenzorg moet aantrekkelijker worden. Jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking vallen tussen wal en schip. Betere samenwerking tussen school, zorgaanbieder en gezin is nodig.”
Persoonsgebonden budget (pgb) verbeteren en vereenvoudigen
De SGP is voorstander van het persoonsgebonden budget (pgb) en wil de tarieven verhogen en de financieringseisen voor informele zorg vereenvoudigen. Ze willen één beleid voor alle pgb-houders, ongeacht uit welke zorgwet zij hulp krijgen.
“De SGP is warm voorstander van het persoonsgebonden budget (pgb). De tarieven moeten omhoog en de financieringseisen voor informele zorg moeten eenvoudiger. Er komt één beleid voor alle pgb-houders, ongeacht uit welke zorgwet zij hulp krijgen.”
Stoppen met herindicaties en recht op persoonsvolgend budget
Voor mensen met een levenslange en levensbrede beperking wil de SGP een einde maken aan herindicaties en het recht op een persoonsvolgend budget. De zorg moet om de mens draaien, niet om het loket.
“De SGP wil een einde maken aan herindicaties van mensen die levenslang en levensbreed zorg nodig hebben. Ook krijgt deze groep recht op een persoonsvolgend budget.”
“De SGP wil voorkomen dat ‘het systeem’ bepaalt welke hulp iemand krijgt. De zorg moet om de mens draaien, niet om het loket.”
D66 benoemt in haar verkiezingsprogramma nergens expliciet de doelgroep "verstandelijk gehandicapten" of hun specifieke belangen. Het programma bevat enkele algemene passages over mensen met een beperking en inclusieve zorg, maar geen concrete, onderscheidende voorstellen of maatregelen die direct en specifiek gericht zijn op verstandelijk gehandicapten.
Gelijke toegang en inclusie voor mensen met een beperking
D66 streeft naar een samenleving en zorgsysteem dat toegankelijk is voor iedereen, ook voor mensen met een beperking. Dit is echter breed geformuleerd en niet toegespitst op verstandelijk gehandicapten; het blijft bij algemene uitspraken over inclusie en toegankelijkheid.
“We bouwen aan een samenleving die toegankelijk is voor iedereen, ook als je een beperking hebt.”
“Inclusieve zorg betekent dat iedereen gelijke toegang heeft tot goede en passende zorg. Ongeacht wat je geslacht, gender, religie, seksuele oriëntatie, etniciteit of culturele achtergrond is.”
“Voor mensen met een fysieke beperking zijn te veel plekken moeilijk bereikbaar door ontoegankelijk openbaar vervoer. Nederland moet voor iederéén toegankelijk zijn.”
Het CDA benoemt verstandelijk gehandicapten niet expliciet in het verkiezingsprogramma, maar verwijst in algemene termen naar "mensen met een beperking" en "jongeren met (een risico op) afstand tot de arbeidsmarkt". Het belangrijkste voorstel is landelijke dekking van sociaal ontwikkelbedrijven die mensen met een beperking ondersteunen richting werk. Specifiek beleid of concrete maatregelen voor verstandelijk gehandicapten ontbreken verder.
Landelijke dekking van sociaal ontwikkelbedrijven voor mensen met een beperking
Het CDA wil dat sociaal ontwikkelbedrijven landelijk beschikbaar komen om mensen met een beperking te ondersteunen bij hun ontwikkeling richting regulier werk of het bieden van (tijdelijke) werkplekken. Hiermee beoogt het CDA de arbeidsmarktpositie van mensen met een beperking te versterken, maar het programma blijft vaag over specifieke maatregelen voor verstandelijk gehandicapten.
“Sociaal ontwikkelbedrijven leveren een belangrijke bijdrage aan de integratie en participatie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en zijn een essentieel onderdeel van de sociale zekerheid. We werken toe naar landelijke dekking van ontwikkelbedrijven. Het gaat daarbij om ondersteuning van mensen met een beperking bij hun ontwikkeling richting regulier werk of om (tijdelijke) werkplekken.”
Nazorg en begeleiding voor jongeren uit het praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs
Het CDA erkent dat jongeren uit het praktijkonderwijs (PRO) en voortgezet speciaal onderwijs (VSO), waar veel verstandelijk gehandicapte jongeren onder vallen, extra begeleiding nodig hebben naar economische zelfstandigheid. Dit wordt echter slechts kort benoemd en niet uitgewerkt in concrete maatregelen.
“Passende nazorg en loopbaanbegeleiding voor jongeren vanuit het PRO en het VSO is nodig om jongeren met (een risico op) afstand tot de arbeidsmarkt te begeleiden en op deze manier de kansengelijkheid van deze jongeren te bevorderen op hun weg naar duurzame economische zelfstandigheid.”
De ChristenUnie wil de kwaliteit van de gehandicaptenzorg verbeteren en investeert in personeel en voorzieningen, met expliciete aandacht voor het terugdraaien van eerdere bezuinigingen. Ze streven naar volledige invoering van het VN-verdrag Handicap, zodat mensen met een verstandelijke beperking volwaardig kunnen meedoen in de samenleving en toegang hebben tot passende zorg en huisvesting.
Investeren in kwaliteit en beschikbaarheid van gehandicaptenzorg
De ChristenUnie wil eerdere bezuinigingen op de gehandicaptenzorg terugdraaien en investeren in de kwaliteit en beschikbaarheid van personeel en voorzieningen. Ze willen af van financiering op basis van het aantal bezette bedden en streven naar een systeem dat uitgaat van de daadwerkelijke zorgbehoefte.
“De bezuiniging op de gehandicaptenzorg wordt teruggedraaid. We investeren in de kwaliteit en beschikbaarheid van personeel en voorzieningen in de gehandicaptenzorg en gaan naar een financiering die niet afhankelijk is van het aantal bezette bedden.”
Volledige invoering van het VN-verdrag Handicap en toegankelijke woningen
De partij zet zich in voor volledige implementatie van het VN-verdrag Handicap, met bijzondere aandacht voor de toegankelijkheid van bestaande en nieuwe woningen voor mensen met een verstandelijke beperking.
“Het VN-verdrag Handicap wordt volledig ingevoerd, ook bij de toegankelijkheid van bestaande en nieuwe woningen.”
De Partij voor de Dieren zet zich in voor gelijke rechten en volwaardige participatie van mensen met een verstandelijke beperking. Zij pleiten voor toegankelijke zorg, inspraak in medische beslissingen, en duidelijke communicatie, zodat mensen met een verstandelijke beperking zelfstandig en gelijkwaardig kunnen meedoen in de samenleving.
Gelijke inspraak en zeggenschap in zorgbeslissingen
De PvdD vindt het belangrijk dat mensen met een verstandelijke beperking zelf inspraak houden over hun zorg en medische beslissingen, ondersteund waar nodig. Dit voorkomt dat hun autonomie wordt ondermijnd en waarborgt hun recht op zelfbeschikking.
“We waarborgen dat ook mensen met een verstandelijke beperking of psychische kwetsbaarheid inspraak houden over beslissingen rond hun lichaam en zorg, ondersteund indien nodig.”
Toegankelijke zorg en communicatie
De partij wil dat zorg en informatie voor iedereen toegankelijk zijn, ook voor mensen met een verstandelijke beperking. Dit betekent investeren in duidelijke communicatie, laagdrempelige locaties en zorg op maat, zodat deze groep niet wordt buitengesloten.
“Iedereen, ook voor mensen met een verstandelijke beperking, lage gezondheidsvaardigheden of fysieke beperkingen. We investeren in duidelijke communicatie, laagdrempelige locaties en zorg op maat.”
BVNL wil de automatische toekenning van uitkeringen aan jongeren met een handicap na hun opleiding beëindigen en in plaats daarvan inzetten op arbeidsmarktgerichte programma’s die zelfredzaamheid bevorderen. Het programma bevat verder geen concrete, onderscheidende voorstellen specifiek voor verstandelijk gehandicapten.
Beëindigen automatische uitkering, focus op arbeidsmarkt
BVNL vindt dat jongeren met een handicap niet automatisch een uitkering moeten krijgen na hun opleiding, maar dat hun sterke punten benut moeten worden om zelfstandigheid te stimuleren. Het doel is om afhankelijkheid van uitkeringen te verminderen en werk aantrekkelijker te maken dan een uitkering, ook voor verstandelijk gehandicapten.
“De praktijk van het automatisch toekennen van uitkeringen aan jongeren met een handicap na hun opleiding dient te worden beëindigd. In plaats daarvan komen er arbeidsmarktgerichte programma’s die de individuele sterke punten benadrukken om zelfredzaamheid te bevorderen en afhankelijkheid te voorkomen. Dit in lijn met het streven van BVNL om werk aantrekkelijker te maken dan uitkeringen.”
FVD noemt verstandelijk gehandicapten niet expliciet in haar verkiezingsprogramma en heeft geen specifiek beleid of concrete voorstellen die direct op deze doelgroep zijn gericht. Het enige relevante standpunt betreft het strafrecht: FVD wil dat lage intelligentie nooit meer grond is voor strafvermindering, waarmee impliciet ook verstandelijk gehandicapten worden geraakt. Verder ontbreken concrete voorstellen of aandacht voor deze groep in zorg, onderwijs of sociale voorzieningen.
Lage intelligentie niet langer grond voor strafvermindering
FVD wil dat lage intelligentie niet langer kan leiden tot strafvermindering of ontoerekeningsvatbaarheid in het strafrecht. Dit standpunt raakt direct mensen met een verstandelijke beperking, omdat het betekent dat hun beperkte verstandelijke vermogens geen rol meer mogen spelen bij het bepalen van hun strafmaat. De partij stelt dat het huidige beleid leidt tot onwenselijke strafvermindering en wil dit via wetswijziging tegengaan.
“We willen een herziening van artikel 39 Sr, zodat lage intelligentie nooit kan leiden tot verminderde toerekeningsvatbaarheid of ontoerekeningsvatbaarheid.”
Het PVV-verkiezingsprogramma noemt "verstandelijk gehandicapten" niet expliciet, maar verwijst in algemene zin naar mensen met een levenslange beperking. De partij wil de zorg voor deze groep weer onderbrengen in één wet, waarmee zij pleiten voor meer overzicht en eenvoud in de langdurige zorg. Concrete beleidsvoorstellen of specifieke maatregelen voor verstandelijk gehandicapten ontbreken verder.
Zorg voor mensen met een levenslange beperking weer in één wet
De PVV wil de zorg voor mensen met een levenslange beperking, waaronder ook verstandelijk gehandicapten kunnen vallen, weer onderbrengen in één wet. Hiermee beogen zij de versnippering en complexiteit in de langdurige zorg te verminderen en de toegang tot passende zorg te verbeteren. Dit standpunt adresseert het probleem van onduidelijke en gefragmenteerde regelgeving voor mensen die hun hele leven op zorg zijn aangewezen.
“Zorg voor mensen met een levenslange beperking weer in één wet; dat geldt ook voor de ouderenzorg”
Volt erkent de specifieke uitdagingen van mensen met een verstandelijke beperking en wil hun positie verbeteren door meer vroegsignalering, extra (preventieve) zorg en begeleiding te bieden. De partij benadrukt het belang van inclusie, bescherming tegen misbruik en het ondersteunen van hun deelname aan een steeds digitalere samenleving.
Meer vroegsignalering, zorg en begeleiding voor mensen met een verstandelijke beperking
Volt wil dat mensen met een verstandelijke beperking beter worden ondersteund, omdat zij vaker moeite hebben met digitalisering, kwetsbaarder zijn voor misbruik en vaker in aanraking komen met justitie. De partij pleit voor meer vroegsignalering en preventieve zorg om deze problemen te voorkomen en hun maatschappelijke participatie te vergroten.
“We zorgen voor meer vroegsignalering, extra (preventieve) zorg en begeleiding voor mensen met een verstandelijke beperking. Zij hebben vaker moeite om mee te komen in een steeds digitalere wereld, zijn vaker slachtoffer van (seksueel) misbruik en belanden vaker in de gevangenis.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma