Verkiezingsprogramma's 2025 overUWV
NSC erkent grote problemen bij het UWV, vooral rond de uitvoering van het arbeidsongeschiktheidsstelsel, en wil deze snel en zorgvuldig oplossen. Ze pleiten voor een fundamentele hervorming van de WIA, betere ondersteuning en begeleiding van werkzoekenden, en meer inzet op scholing en re-integratie, waarbij het UWV een centrale rol speelt. De partij wil fouten herstellen, de dienstverlening verbeteren en het stelsel eerlijker en begrijpelijker maken voor burgers.
Grondige hervorming en hersteloperaties bij UWV
NSC ziet het UWV als een organisatie die kampt met structurele problemen in de uitvoering van het arbeidsongeschiktheidsstelsel, met veel gedupeerden tot gevolg. Ze willen dat hersteloperaties snel, zorgvuldig en volledig worden afgerond, met nadruk op herstel voor slachtoffers van fouten en een eerlijker, eenvoudiger stelsel.
“De hersteloperaties bij het UWV moeten snel, zorgvuldig en volledig worden afgerond. Daarbij is het essentieel dat de gemaakte fouten in de berekening van WIA-uitkeringen zoveel en zo snel mogelijk worden hersteld.”
“Het arbeidsongeschiktheidsstelsel is volledig vastgelopen en vormt één van de grootste probleemdossiers in Nederland. Oorzaken van de problemen zijn de wirwar aan ingewikkelde wet- en regelgeving en een falende uitvoering. Het gevolg: tienduizenden mensen zijn de dupe, waardoor het UWV nu noodgedwongen grootschalige hersteloperaties uitvoert.”
“Mensen die de dupe zijn van een foute sociaal-medische beoordeling moeten een herbeoordeling krijgen en indien gewenst een second opinion.”
“Mensen die door een fout van de overheid te veel WIA-uitkering hebben ontvangen, hoeven dit niet terug te betalen.”
“Als mensen door de hersteloperatie recht hebben op een nabetaling, dan moet dat zo min mogelijk nadelige gevolgen hebben op bijvoorbeeld hun toeslagen.”
UWV inzet op scholing, re-integratie en ontwikkelbudget
NSC wil dat het UWV actiever bijdraagt aan het begeleiden van werkzoekenden naar werk, vooral via scholing en ontwikkelbudgetten. Als het persoonlijk ontwikkelbudget niet toereikend is, moet het UWV extra middelen beschikbaar stellen, met speciale aandacht voor sectoren met personeelstekorten.
“Het UWV en gemeentelijke diensten stellen geld beschikbaar voor de zogeheten ‘sectorale ontwikkelpaden’ (die zijn opgesteld voor beroepen in sectoren die schreeuwen om personeel) als het persoonlijk ontwikkelbudget van werkzoekenden onvoldoende is.”
“Scholingsvouchers van het UWV/gemeenten kunnen gericht worden ingezet als het persoonlijk ontwikkelbudget niet toereikend is.”
Betere ondersteuning en beoordeling door UWV-artsen
NSC wil dat verzekeringsartsen van het UWV betere richtlijnen krijgen, met name voor complexe aandoeningen als long-covid, om de kwaliteit en rechtvaardigheid van arbeidsongeschiktheidsbeoordelingen te verbeteren.
“Er moet ook betere toegang tot zorg zijn voor deze patiënten en we willen richtlijnen die verzekeringsartsen van het UWV ondersteunen bij de beoordelingen van arbeidsongeschiktheid.”
Opleidingen in schaarsteberoepen via UWV tijdens WW
NSC stelt voor dat opleidingen tot beroepen met personeelstekort (zoals in de zorg) gevolgd mogen worden tijdens een WW-uitkering, waarbij het UWV een faciliterende rol speelt.
“Zorgfuncties komen in de top 10 schaarste-profielen van het UWV. Een opleiding tot een functie uit die top 10 mag tijdens een WW-uitkering of met behoud van bijstand gevolgd worden, waarbij de sollicitatieplicht wordt opgeschort.”
De ChristenUnie vindt dat het UWV te vaak tekortschiet in de uitvoering van sociale zekerheid, met name bij de WIA, en wil het systeem menselijker, eenvoudiger en rechtvaardiger maken. Ze pleiten voor het actualiseren van het UWV-functiebestand, betere dienstverlening zodat burgers niet benadeeld worden, en het uniformeren van regelingen rond arbeidsongeschiktheid. Daarnaast willen ze de WW-duur handhaven en vereenvoudigen, en misbruik van de WW door bedrijven tegengaan.
Actualiseren en verbeteren UWV-dienstverlening
De ChristenUnie signaleert problemen bij het UWV, vooral in de uitvoering van de WIA, en wil dat het UWV burgers niet financieel benadeelt. Ze pleiten voor volledige duidelijkheid en passende oplossingen door het UWV.
“Er zijn veel problemen bij het UWV, met name bij de uitvoering van de WIA. Er moet volledige duidelijkheid komen. Het UWV zal de situatie op passende wijze moeten oplossen waarbij burgers financieel niet benadeeld worden.”
Actualiseren functiebestand UWV
Het functiebestand van het UWV is volgens de ChristenUnie verouderd, waardoor deeltijdfuncties onvoldoende worden meegenomen bij arbeidsongeschiktheidsbeoordelingen. Ze willen dit bestand actualiseren om rechtvaardiger uitkeringen te realiseren.
“Ook actualiseren we het functiebestand van het UWV, zodat deeltijdfuncties beter meegenomen kunnen worden.”
Uniformeren en vereenvoudigen sociale zekerheid (incl. WIA/WW)
De ChristenUnie vindt het stelsel van arbeidsongeschiktheid te ingewikkeld en soms onrechtvaardig. Ze willen de verschillende regelingen in de WIA uniformeren en de WW vereenvoudigen, met het oog op een menselijker systeem.
Handhaven en verbeteren WW-duur
De ChristenUnie is tegen de verkorting van de WW-duur en wil deze op twee jaar houden, vooral om kwetsbare groepen te beschermen.
“De ChristenUnie draait deze bezuiniging terug en handhaaft de duur van de WW op twee jaar.”
Tegengaan misbruik WW door bedrijven
De partij wil voorkomen dat bedrijven de WW gebruiken als bedrijfsmodel voor goedkope seizoensarbeid, en pleit daarom voor vereenvoudiging en versobering van de referte-eis.
“Er zijn bedrijven die met gebruik van de WW een bedrijfsmodel voeren van laagbetaalde seizoensarbeid door veelal arbeidsmigranten. Dat vindt de ChristenUnie onwenselijk.”
BVNL noemt het UWV niet expliciet in haar verkiezingsprogramma, maar doet wel concrete voorstellen die raken aan de uitvoering van sociale zekerheid en werkloosheidsregelingen, waar het UWV een centrale rol in speelt. De partij wil onder andere het wachtgeld voor politici vervangen door de reguliere WW-regeling en stelt voor om de Wet Poortwachter af te schaffen en de loondoorbetaling bij ziekte te verkorten. BVNL pleit voor minder bureaucratie, strengere eisen aan uitkeringsgerechtigden en het aantrekkelijker maken van werk ten opzichte van uitkeringen.
Wachtgeld voor politici vervangen door WW-regeling
BVNL wil het onderscheid tussen politici en gewone werknemers op het gebied van werkloosheidsregelingen opheffen. Politici en bestuurders moeten bij ontslag dezelfde rechten en plichten krijgen als andere werkenden, wat betekent dat zij onder de reguliere WW-regeling vallen, uitgevoerd door het UWV.
“Wachtgeld voor politici en bestuurders komt te vervallen en wordt vervangen door de WW-regeling die geldt voor alle werkende Nederlanders.”
Loondoorbetaling bij ziekte verkorten en Wet Poortwachter afschaffen
BVNL wil de periode van loondoorbetaling bij ziekte drastisch verkorten en de Wet Poortwachter afschaffen. Dit heeft directe gevolgen voor de rol van het UWV bij ziekte en re-integratie, omdat het UWV nu een belangrijke rol speelt na de loondoorbetalingsperiode en bij de uitvoering van de Wet Poortwachter.
Strengere eisen en minder automatische uitkeringen
BVNL wil het sociale zekerheidsstelsel strenger maken door automatische toekenning van uitkeringen te beperken en uitkeringen te korten bij werkweigering. Dit raakt aan de taken van het UWV bij de beoordeling en toekenning van uitkeringen.
Het CDA wil het arbeidsongeschiktheidsstelsel en de rol van het UWV grondig herzien, met meer nadruk op passend werk, snellere interventie en eenvoudiger uitvoering. Het UWV krijgt daarnaast een centrale rol als toegankelijk advies- en doorverwijsloket voor werkzoekenden en bij de begeleiding naar werk, in nauwe samenwerking met gemeenten en sociale partners. De partij streeft naar meer maatwerk, minder bureaucratie en betere ondersteuning voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Herziening arbeidsongeschiktheidsstelsel en UWV-uitvoering
Het CDA constateert dat de uitvoering door het UWV vastloopt en het huidige stelsel onvoldoende zekerheid en re-integratie biedt. Daarom pleit de partij voor een herziening gericht op eenvoud, duidelijkheid en snellere terugkeer naar passend werk, waarbij het UWV een centrale uitvoerende rol houdt.
“met bijbehorende verplichtingen en de uitvoering door het UWV loopt vast, ook door de vele herkeuringen. Het stelsel biedt mensen onvoldoende zekerheid als werken echt niet meer kan én daagt onvoldoende uit om – waar dat wel kan – weer passend werk te vinden.”
“We herzien het stelsel voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering met de nadruk op passend werk, snellere interventie, preventie en duurzame re-activatie, op basis van het advies van de Octas, in relatie tot de Ziektewet. Het moet ook eenvoudiger, duidelijker en eerlijker.”
UWV als centraal advies- en doorverwijsloket
Het CDA wil dat het UWV-werkbedrijf, samen met gemeenten, een centrale rol krijgt als toegankelijk advies- en doorverwijsloket voor opleidingen, skills en begeleiding naar werk. Dit moet overstappen tussen sectoren en duurzame arbeidsdeelname vergemakkelijken.
“We ontwikkelen regionale werkcentra tot informatie- en adviespunten voor (digitaal) inzicht in opleidingen en skills met een eenduidig en voor iedereen toegankelijk advies- en doorverwijsloket, onder verantwoordelijkheid van het UWV-werkbedrijf en gemeenten.”
Nieuwe banenafspraak met UWV als partner
Het CDA wil een nieuwe banenafspraak waarin het UWV, samen met Rijk, gemeenten en werkgevers/werknemers, verantwoordelijk wordt voor het ondersteunen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt richting regulier werk.
“Er komt een nieuwe banenafspraak waarin Rijk, gemeenten, UWV en werkgevers/werknemers afspreken hoe ze meer mensen die op termijn zicht op werk hebben gaan ondersteunen naar regulier werk.”
JA21 noemt het UWV niet expliciet in haar verkiezingsprogramma en doet geen concrete voorstellen die direct over het UWV gaan. Wel pleit de partij voor hervormingen van het ziekte- en arbeidsongeschiktheidsstelsel, snellere re-integratie en het activeren van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, wat indirect raakt aan taken van het UWV. Specifieke beleidsmaatregelen of kritiek op het UWV als organisatie ontbreken.
Hervormen ziekte- en arbeidsongeschiktheidsstelsel
JA21 wil het huidige ziekte- en arbeidsongeschiktheidsstelsel werkbaarder maken, met kortere loondoorbetaling bij ziekte en snellere re-integratie. Dit raakt aan de uitvoeringspraktijk van het UWV, maar het programma noemt het UWV niet expliciet en blijft op hoofdlijnen.
Activeren mensen met afstand tot arbeidsmarkt
JA21 wil het arbeidspotentieel beter benutten door scholing, omscholing en activering van mensen die aan de kant staan. Dit betreft een doelgroep die vaak met het UWV te maken heeft, maar het programma blijft algemeen en noemt het UWV niet.
BBB wil het UWV grondig hervormen tot een eenvoudige uitkeringsinstantie en de taken rondom keuringen en arbeidsmarktbegeleiding overhevelen naar gespecialiseerde, zelfstandige partijen. Het huidige systeem wordt als onhoudbaar en te bureaucratisch gezien; BBB streeft naar meer eenvoud, minder bureaucratie en een terugkeer naar de menselijke maat in de sociale zekerheid.
UWV hervormen tot eenvoudige uitkeringsinstantie
BBB vindt dat het UWV te bureaucratisch en ondoelmatig is geworden. Ze willen het UWV beperken tot alleen het verstrekken van uitkeringen, terwijl keuringen en arbeidsmarktbegeleiding door andere, gespecialiseerde partijen moeten worden uitgevoerd. Dit moet leiden tot een toegankelijker, menselijker en efficiënter sociaal vangnet.
“Het UWV hervormen tot een eenvoudige uitkeringsinstantie. De huidige situatie is onhoudbaar. Uiteraard blijft een vangnet beschikbaar voor wie dat nodig heeft. Keuringen en arbeidsmarkt begeleiding worden overgeheveld naar zelfstandige partijen met kennis van zaken.”
Terug naar menselijke maat en minder bureaucratie
BBB signaleert dat de uitvoering van sociale zekerheid, waaronder het UWV, te bureaucratisch en afstandelijk is geworden. Ze willen eenvoudiger regels, minder loketten en een uitvoerbare uitvoering, zodat mensen niet verdwalen in het systeem.
De Partij voor de Dieren wil het UWV verbeteren door achterstanden bij sociaal-medische beoordelingen snel weg te werken en het recht op WIA-uitkering toegankelijker te maken vanaf 15% arbeidsongeschiktheid. Ze vinden de huidige wachttijden en ongelijkheid in het systeem onrechtvaardig en pleiten voor een eerlijker, menselijker sociaal vangnet.
Achterstanden sociaal-medische beoordelingen UWV snel wegwerken
De PvdD ziet de lange wachttijden bij het UWV voor sociaal-medische beoordelingen als een urgent probleem dat onzekerheid en frustratie veroorzaakt bij mensen die begeleiding naar werk nodig hebben. Ze willen deze achterstanden op korte termijn oplossen om mensen sneller duidelijkheid en ondersteuning te bieden.
“We werken de aanhoudende achterstanden voor sociaal-medische beoordelingen (WIA) door het UWV op korte termijn weg. De lange wachttijden veroorzaken onzekerheid, vertraging en frustratie bij mensen die juist begeleiding naar werk nodig hebben.”
Recht op WIA toegankelijker maken vanaf 15% arbeidsongeschiktheid
De partij vindt het huidige WIA-systeem onrechtvaardig, omdat mensen met een hoger inkomen vaker en langer recht hebben op een uitkering dan mensen met een lager inkomen. Ze willen het recht op WIA-uitkering toegankelijker maken door de drempel te verlagen naar 15% arbeidsongeschiktheid, zodat meer mensen gelijkwaardig worden behandeld.
De SGP wil het UWV grondig hervormen door fouten te herstellen, interne processen te verbeteren en de uitvoering efficiënter te maken. Ze pleiten voor het inschakelen van private uitvoerders om het UWV te ontlasten, met name bij re-integratie en het wegwerken van de lange wachtrijen. Gemeenten en UWV krijgen meer middelen om te toetsen of mensen recht hebben op een uitkering, en het UWV moet bijdragen aan een strenger en doelmatiger sociaal zekerheidsstelsel.
Orde op zaken stellen bij UWV
De SGP vindt dat het UWV kampt met structurele problemen in uitvoering en interne processen, wat leidt tot fouten die het levensonderhoud van uitkeringsgerechtigden raken. Ze willen dat het UWV deze fouten herstelt en de organisatie verbetert om de dienstverlening betrouwbaarder te maken.
“Bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) wordt orde op zaken gesteld zodat fouten worden hersteld en de uitvoering en interne processen verbeterd.”
Private uitvoerders inschakelen om UWV te ontlasten
De SGP wil dat private partijen taken van het UWV overnemen, vooral bij re-integratie en het wegwerken van de lange wachtrijen. Dit moet zorgen voor meer gelijkheid tussen private en publieke uitvoering van sociale zekerheid en de efficiëntie verhogen.
“Er komt gelijkheid tussen private en publieke uitvoering van de sociale zekerheid zodat private uitvoerders het UWV werk uit handen kunnen nemen, zoals bij de re-integratie bij de eigen werkgever en het wegwerken van de enorme UWV-wachtrij.”
Strenger toetsen op recht op uitkering
De SGP vindt dat alleen mensen die echt niet kunnen rondkomen recht hebben op een uitkering. Gemeenten en UWV krijgen extra middelen om hier strenger op te toetsen, zodat misbruik wordt tegengegaan en het stelsel betaalbaar blijft.
“Gemeenten en UWV krijgen middelen om hierop beter te toetsen.”
D66 noemt het UWV niet expliciet in haar verkiezingsprogramma, maar adresseert wel thema’s die raken aan de taken van het UWV, zoals de WIA, uitkeringen en re-integratie. De partij pleit voor fundamentele hervorming van de WIA en wil de stap van uitkering naar werk makkelijker maken, onder meer via maatwerk en beschut werk. Concrete voorstellen zijn gericht op het verbeteren van de aansluiting tussen uitkering en werk en het vereenvoudigen van regels rond arbeidsongeschiktheid.
Fundamentele hervorming van de WIA
D66 vindt dat de huidige WIA-regeling niet goed functioneert: de instroom groeit, regels zijn onduidelijk en mensen krijgen niet altijd waar ze recht op hebben. Daarom pleit de partij voor een fundamentele hervorming van de WIA, zodat het systeem eerlijker en duidelijker wordt voor mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering.
“De Wia (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) werkt op dit moment onvoldoende. De instroom groeit, de regels zijn onduidelijk en mensen krijgen niet altijd waar ze recht op hebben. Fundamentele hervorming is nodig.”
Makkelijkere overgang van uitkering naar werk
D66 wil het voor mensen met een uitkering makkelijker maken om (weer) aan het werk te gaan, bijvoorbeeld via vrijwilligerswerk, deeltijdwerk of meer passend en beschut werk. Dit moet de afstand tot de arbeidsmarkt verkleinen en meer maatwerk mogelijk maken, wat aansluit bij re-integratietaken van het UWV.
“We maken de stap naar werk vanuit een uitkering makkelijker, bijvoorbeeld via vrijwillers- of deeltijdwerk. In dat kader willen wij ook dat er meer passend werk is of beschut werk is voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten en anderen met afstand tot de arbeidsmarkt, belangrijk daarbij is maatwerk.”
GroenLinks-PvdA erkent dat het UWV ernstige fouten heeft gemaakt bij het uitkeren van sociale voorzieningen en wil deze onrecht herstellen via een hersteloperatie. Ze pleiten voor belastingvrije compensatie voor gedupeerden, zonder negatieve gevolgen voor toeslagen, en willen terugvorderingen door UWV-fouten uitsluiten om financiële ellende te voorkomen.
Hersteloperatie voor UWV-fouten
GroenLinks-PvdA wil het vertrouwen in het UWV herstellen door mensen die door fouten van het UWV benadeeld zijn, duidelijkheid, zekerheid en gerechtigheid te bieden. Het doel is om de schade te herstellen zonder dat mensen opnieuw in de problemen komen door terugvorderingen of verlies van toeslagen.
“Door fouten van het UWV hebben tienduizenden mensen een te lage, te hoge of helemaal geen uitkering gekregen. Veel uitkeringsgerechtigden hebben hierdoor, naast zorgen over hun gezondheid, grote zorgen over hun inkomen en hun toekomst. Deze mensen verdienen duidelijkheid, zekerheid en gerechtigheid.”
“Hiervoor richten we een regeling in waarmee mensen belastingvrij gecompenseerd kunnen worden, zonder impact op toeslagen en andere regelingen. Daarnaast mogen mensen niet in financiële ellende terechtkomen omdat zij grote bedragen terug moeten betalen die ze te veel hebben ontvangen door fouten van de overheid. Terugvorderingen worden uitgesloten.”
De SP is kritisch op het functioneren van het UWV en wil fouten van het UWV herstellen zonder dat uitkeringsgerechtigden daar de dupe van worden. Daarnaast wil de SP het UWV inzetten voor collectieve loondoorbetaling bij ziekte bij kleine werkgevers, zodat werknemers hun rechten behouden en kleine bedrijven worden ontlast.
Fouten UWV herstellen zonder nadelige gevolgen voor uitkeringsgerechtigden
De SP vindt dat fouten van het UWV niet mogen leiden tot financieel nadeel voor mensen met een uitkering. Ze willen prioriteit geven aan het herstellen van deze fouten en uitkeringsgerechtigden beschermen tegen de gevolgen.
“Het herstellen van de fouten die het UWV heeft gemaakt heeft prioriteit. Met daarbij de garantie dat fouten die het UWV heeft gemaakt nooit mogen leiden tot (financieel) nadeel voor uitkeringsgerechtigden.”
Collectieve loondoorbetaling bij ziekte via UWV voor kleine werkgevers
De SP wil dat het UWV het tweede ziektejaar bij kleine werkgevers betaalt uit premiegeld, zodat werknemers hun rechten behouden en kleine bedrijven niet onevenredig worden belast.
“Het tweede ziektejaar bij kleine werkgevers betalen we gezamenlijk uit premiegeld via het UWV.”
BIJ1 wil de rol van het UWV bij arbeidsongeschiktheid fundamenteel veranderen door medische keuringen af te schaffen en de beoordeling in handen te leggen van de persoon zelf en onafhankelijke artsen. Het programma benadrukt het belang van eigen regie en vertrouwen, en wil af van het controlerende en sanctionerende karakter van het UWV.
UWV-medische keuringen afschaffen en eigen regie versterken
BIJ1 stelt dat het UWV geen medische keuringen meer moet uitvoeren bij arbeidsongeschiktheid. In plaats daarvan moet de beoordeling plaatsvinden in samenspraak met de persoon zelf en onafhankelijke artsen. Dit standpunt komt voort uit kritiek op het huidige systeem, dat als betuttelend en wantrouwend wordt ervaren, en beoogt meer autonomie en vertrouwen te geven aan mensen met een arbeidsbeperking.
“Daarom doet het UWV geen medische keuringen meer bij arbeidsongeschiktheid, maar gaat dit in samenspraak met de persoon zelf en door onafhankelijke artsen.”
Volt wil dat het UWV zich primair richt op het begeleiden van mensen naar maatschappelijk cruciale beroepen, in plaats van op fraudebestrijding. Ze pleiten voor een herziening van de taakstelling van het UWV, zodat meer mensen en middelen worden ingezet op begeleiding naar werk, vooral in sectoren met tekorten.
UWV richt zich op begeleiding naar werk, niet op fraudebestrijding
Volt vindt dat het UWV zich minder moet richten op controle en fraudebestrijding, en juist meer op het actief begeleiden van mensen naar werk in sectoren waar grote tekorten zijn. Dit moet de arbeidsmarkt wendbaarder maken en verborgen talenten beter benutten.
“Volt wil dat de taakstelling van het werkbedrijf van het UWV op zo’n manier wordt aangepast dat deze vorm van begeleiding van mensen de primaire taak wordt. Zo zetten we meer mensen en middelen in op begeleiding van mensen terug naar de arbeidsmarkt, en minder op fraudebestrijding.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma