Verkiezingsprogramma's 2025 overtweede kamer
NSC wil de Tweede Kamer versterken als controlerend en wetgevend orgaan door meer inhoudelijke ondersteuning, een grotere rol bij Europese besluitvorming, en een nauwere band tussen kiezer en Kamerlid. Ze pleiten voor concrete maatregelen zoals een regionaal kiesstelsel, een parlementair instemmingsrecht bij EU-wetgeving, en strengere integriteitsregels voor Kamerleden. De kern van hun visie is een transparanter, inhoudelijker en representatiever parlement dat effectief tegenmacht biedt aan de regering.
Meer inhoudelijke en onafhankelijke Tweede Kamer
NSC vindt dat de Tweede Kamer haar kerntaken beter moet uitvoeren door meer gebruik te maken van expertise, minder te reageren op ophef, en zich te richten op wetgeving, controle en volksvertegenwoordiging. Ze willen de ondersteuning van de Kamer uitbreiden en pleiten voor een leer- in plaats van afrekencultuur.
“De Kamer moet daarom meer gebruikmaken van denktanks, experts en mensen met praktijkervaring. Ook moet het gebruikelijker worden om ambtenaren te raadplegen die belast zijn met de uitvoering. We pleiten voor een uitbreiding van de ondersteuning van de Kamer, onder meer met een Bureau voor Technologie en Bureau Begroting en Verantwoording.”
“Onze Kamerleden zullen zich daarom richten op hun kerntaken: het behandelen van wetten en begrotingen, het controleren van de regering en het vertegenwoordigen van het volk.”
“Een levendige en inhoudelijke discussie in de Tweede Kamer moet de norm zijn.”
Parlementair instemmingsrecht en actieve rol bij EU-beleid
NSC wil dat de Tweede Kamer een grotere rol krijgt bij Europese besluitvorming, onder meer door een parlementair instemmingsrecht te verankeren en actiever te toetsen op subsidiariteit en proportionaliteit. Dit moet voorkomen dat Europese regels zonder voldoende parlementaire steun worden ingevoerd.
“Europese regels mogen niet als voldongen feiten neerdalen op Nederland, maar kunnen alleen worden ingevoerd als de meerderheid van het Nederlandse parlement het ermee eens is. We willen een parlementair instemmingsrecht in de Europawet verankeren.”
“De Tweede Kamer moet EU-beleid en -regelgeving actiever toetsen op subsidiariteit, proportionaliteit en verwachte effecten.”
“De regering moet de Tweede Kamer tijdig en actief betrekken bij nieuwe initiatieven van de EU en bij mandaten voor onderhandelingen.”
Regionaal kiesstelsel voor sterkere band kiezer-Kamerlid
Om de band tussen kiezer en Kamerlid te versterken en regionale belangen beter te vertegenwoordigen, stelt NSC een regionaal kiesstelsel met meervoudige kiesdistricten voor.
“We willen de band tussen kiezer en Kamerlid versterken door een regionaal kiesstelsel in te voeren met meervoudige kiesdistricten.”
“De overgebleven zetels worden zo toegewezen dat er sprake blijft van evenredige vertegenwoordiging. De zorgen en belangen van mensen uit alle delen van het gehele land worden zo beter gehoord in het parlement.”
Strengere integriteitsregels en aanwezigheidsplicht Kamerleden
NSC wil de integriteit van de Tweede Kamer verhogen door strengere regels, een openbaar lobbyregister en sancties bij veelvuldige afwezigheid van Kamerleden.
“We pleiten voor een verplicht en openbaar lobbyregister voor contacten met ministers, ambtenaren en Kamerleden.”
“We zijn daarom streng voor Kamerleden die bijna nooit aanwezig zijn. We verkennen of we duidelijke regels en sancties kunnen instellen, bijvoorbeeld inhouding van salaris – de zogeheten schadeloosstelling – of onkostenvergoeding bij veelvuldige afwezigheid.”
Betere informatievoorziening en transparantie richting Kamer
NSC vindt dat de regering de Tweede Kamer tijdig, juist en volledig moet informeren en werkt aan een initiatiefwet om de inlichtingenplicht wettelijk te verankeren.
“Om een goed debat te kunnen voeren, moet de informatie die de regering verstrekt aan de Kamer juist, tijdig en volledig zijn. Nieuw Sociaal Contract werkt aan een initiatiefwet om de inlichtingenplicht uit artikel 68 Grondwet wettelijk te verankeren.”
De VVD vindt dat de Tweede Kamer haar rol als hoogste orgaan serieuzer moet nemen door zich te richten op wetgeving en minder op dagelijkse ophef. Ze willen de controlerende en wetgevende taak van de Kamer versterken, onder meer door moties te beperken, betere ondersteuning te bieden, en procedures te verbeteren voor efficiëntere en doordachtere wetgeving.
Tweede Kamer moet zich richten op wetgeving, niet op ophef
De VVD stelt dat de Tweede Kamer haar kerntaak – het maken van goede wetgeving – moet prioriteren boven het reageren op de ophef van de dag. Ze willen dat volksvertegenwoordiging meer inhoudelijk en minder symbolisch wordt ingevuld, onder andere door het indienen van moties te beperken tot die met duidelijke meerwaarde.
“De Tweede Kamer is het hoogste orgaan van het land. Die taak moet dus ook serieus genomen worden. We willen dat de politiek zich richt op het oplossen van problemen van mensen thuis, niet op ophef. Volksvertegenwoordiging is meer dan moties indienen. Om de motiestroom tegen te gaan stemmen we daarom zelf tegen moties die geen overduidelijke meerwaarde hebben...”
Efficiëntere en betere wetgeving door de Tweede Kamer
De VVD vindt dat de Tweede Kamer te vaak ondoordachte of inefficiënte wetgeving maakt door stapeling van regels en te veel ad-hoc onderzoek. Ze willen meer tijd voor wetsbehandeling, vroege indiening van amendementen, en verplichte uitvoeringstoetsen bij ingrijpende wijzigingen.
“We zien nu te vaak dat de Tweede Kamer regel op regel stapelt, steeds om extra onderzoek vraagt en te vaak wetgeving ondoordacht verandert. Bij alle wetsbehandelingen kijken we hoe wetten efficiënter, simpeler en goedkoper kunnen worden.”
“We maken meer tijd voor de behandeling van wetten en willen dat amendementen zoveel mogelijk voor aanvang van een debat worden ingediend en dat in het geval van ingrijpende amendementen er een week zit tussen het moment van indienen en de stemming over de amendementen. Bij ingrijpende amendementen moet het de standaard worden dat er een uitvoeringstoets wordt gedaan.”
Versterken controlerende taak en ondersteuning Tweede Kamer
De VVD wil de controlerende taak van de Tweede Kamer versterken door aanbevelingen uit het rapport 'Voor een Kamer die Werkt' over te nemen en de ondersteuning van Kamerleden te verbeteren.
“We zorgen dat Kamerleden goede ondersteuning hebben en dat de controlerende taak van de Kamer versterkt wordt door het overnemen van de aanbevelingen uit het rapport Voor een Kamer die Werkt.”
Beperkte kiesdrempel en minder versnippering in de Tweede Kamer
Om meer inhoudelijk debat en minder versnippering te bereiken, pleit de VVD voor een beperkte kiesdrempel van 2% en behoud van het systeem van evenredige vertegenwoordiging.
“We zijn voor een beperkte kiesdrempel van 2% omdat dit leidt tot minder versnippering en daarmee meer tijd voor inhoudelijk debat in de Tweede Kamer. We handhaven het huidige systeem van evenredige vertegenwoordiging, zodat elke stem gehoord wordt.”
Minder onderzoeksmoties en verspillingsaudits op verzoek van de Tweede Kamer
De VVD wil het aantal onderzoeksmoties beperken en stelt voor dat ministeries verspillingsaudits uitvoeren, ook op verzoek van de Tweede Kamer, om de efficiëntie van het overheidsapparaat te vergroten.
Tweede Kamer moet belangenafweging maken, niet de rechter
De VVD vindt dat politieke keuzes en belangenafwegingen zoveel mogelijk door de gekozen Tweede Kamer moeten worden gemaakt, en niet door de rechter.
“Keuzes en belangenafwegingen voor Nederland moeten daarom zoveel mogelijk door de gekozen Tweede Kamer worden gemaakt en niet door de rechter.”
Volt wil de Tweede Kamer fors uitbreiden van 150 naar 250 zetels om de volksvertegenwoordiging te versterken en pleit voor structurele hervormingen die de democratische controle en effectiviteit vergroten. Ze willen de wetgevende en controlerende rol van de Kamer verbeteren, onder meer door parlementaire wetsverkenning, het vormen van parlementaire groepen, en het verbieden van dubbelfuncties. Volt stelt ook voor om de Eerste Kamer af te schaffen zodra de Tweede Kamer wordt uitgebreid en constitutionele toetsing wordt ingevoerd.
Tweede Kamer uitbreiden naar 250 zetels
Volt vindt de huidige Tweede Kamer te klein om haar taken goed uit te voeren en wil het aantal zetels verhogen naar 250. Dit moet de volksvertegenwoordiging versterken en de Kamer beter in staat stellen haar wetgevende en controlerende taken te vervullen.
“We breiden de Tweede Kamer uit van 150 naar 250 zetels. Onze Tweede Kamer is namelijk te klein, zeker in vergelijking met andere Europese landen. Een grotere Tweede Kamer is nodig om de wetgevende en controlerende taak van de Tweede Kamer te versterken, en vooral om de taak van volksvertegenwoordiging beter te vervullen.”
Eerste Kamer afschaffen bij uitbreiding Tweede Kamer
Volt wil de Eerste Kamer afschaffen zodra de Tweede Kamer wordt uitgebreid en constitutionele toetsing wordt ingevoerd. Dit moet het parlementaire stelsel vereenvoudigen en de waarde van grondrechten versterken.
“Op het moment dat de Tweede Kamer wordt uitgebreid en constitutionele toetsing wordt ingevoerd, wil Volt dat de Eerste Kamer wordt afgeschaft.”
Verbeteren functioneren Tweede Kamer: parlementaire groepen en wetsverkenning
Volt wil het functioneren van de Tweede Kamer verbeteren door het invoeren van parlementaire groepen (naar Europees voorbeeld) en een parlementaire wetsverkenning, zodat de Kamer beter ondersteund wordt en wetgeving grondiger kan worden voorbereid.
“We willen het functioneren van de Tweede Kamer verbeteren, zonder daarbij de toegang voor nieuwe partijen te beperken. Daarom pleiten we voor de invoering van parlementaire groepen, naar voorbeeld van het Europees Parlement: samenwerkingsverbanden van fracties die samen ten minste vijf zetels vertegenwoordigen. Deze groepen krijgen extra spreektijd, meer invloed in commissies en aanvullende ondersteuning.”
“Wij pleiten voor het invoeren van een parlementaire wetsverkenning. Hiermee krijgt de Tweede Kamer bij het ontwikkelen van nieuwe wetgeving al vroeg de gelegenheid om de beoogde wetgeving op hoofdlijnen te (laten) onderzoeken en adviezen van uitvoeringsorganisaties en de samenleving te verzamelen.”
Verbod op dubbelfuncties voor Tweede Kamerleden
Volt wil een verbod op het stapelen van politieke functies, waaronder het tegelijkertijd lid zijn van de Tweede Kamer en andere volksvertegenwoordigende organen, om belangenverstrengeling en overbelasting te voorkomen.
“Er komt een verbod op dubbelfuncties in de politiek. Op dit moment is het mogelijk om tegelijkertijd gemeenteraadslid, Provinciale Statenlid én Tweede Kamerlid te zijn. Volt vindt dat dit verboden moet worden.”
Tweede Kamer meer betrekken bij Europees beleid
Volt wil dat de Tweede Kamer actiever betrokken wordt bij het maken van Europees beleid, in plaats van alleen achteraf te controleren.
“We betrekken de Tweede Kamer meer bij het maken van het Europese beleid, in plaats van alleen de koers achteraf te controleren.”
Jongerenraad (Derde Kamer) als adviesorgaan voor Tweede Kamer
Volt wil een permanente Derde Kamer voor jongeren invoeren, die op aanvraag van de Tweede Kamer advies geeft over politieke voorstellen en wetten.
“We voeren een Derde Kamer voor jongeren in. De Derde Kamer krijgt een permanent raadgevend jongerenberaad. Dat is een orgaan, bestaande uit een groep jongeren tussen de 15 en 20 jaar, dat op aanvraag van de Tweede Kamer en/of de Eerste Kamer haar mening geeft over politieke voorstellen en wetten.”
De ChristenUnie wil de positie van de Tweede Kamer als gekozen volksvertegenwoordiging versterken door haar onafhankelijkheid te vergroten en de representatieve democratie te beschermen. Ze zijn tegen referenda, districtenstelsel en kiesdrempel, en willen dat het mandaat van de Tweede Kamer vier jaar blijft gelden, ook bij een kabinetsval. De partij pleit voor het afschaffen van het verbod op constitutionele toetsing en benadrukt het belang van interne partijdemocratie bij politieke partijen.
Tweede Kamer blijft vier jaar zitten bij kabinetsval
De ChristenUnie vindt dat de Tweede Kamer als gekozen volksvertegenwoordiging niet automatisch ontbonden moet worden als een regering valt, zodat het mandaat van de kiezer voor vier jaar blijft gelden. Dit versterkt de continuïteit en onafhankelijkheid van het parlement.
“De Tweede Kamer wordt als gekozen volksvertegenwoordiging niet langer automatisch ontbonden als een regering valt. Het mandaat van de kiezers geldt voor vier jaar.”
Geen referenda, districtenstelsel of kiesdrempel
De partij verwerpt grootschalige politieke vernieuwingen zoals referenda, districtenstelsel en kiesdrempel, omdat deze volgens hen de representatieve democratie niet versterken en de positie van minderheden kunnen schaden.
“Referenda bieden schijninvloed en horen dus niet thuis in de grondwet. De Tweede Kamer wordt als gekozen volksvertegenwoordiging niet langer automatisch ontbonden als een regering valt. Het mandaat van de kiezers geldt voor vier jaar. We voeren geen districtenstelsel of kiesdrempel in.”
“In een districtenstelsel gaat het meer over poppetjes en minder over inhoud. Een kiesdrempel en districtenstelsel zorgen er bovendien voor dat het moeilijker wordt voor kleinere groepen in de samenleving om een eigen politieke inbreng te hebben.”
Afschaffen verbod op constitutionele toetsing
De ChristenUnie wil dat rechters wetten aan de Grondwet kunnen toetsen, wat een belangrijke verandering betekent in de verhouding tussen de Tweede Kamer en de rechterlijke macht.
“Het verbod op constitutionele toetsing wordt afgeschaft zodat rechters wetten ook aan de grondwet kunnen toetsen.”
Verplichte interne partijdemocratie voor politieke partijen
De partij vindt dat politieke partijen die meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen interne democratie en leden moeten hebben, om de betrokkenheid van burgers bij de politiek te vergroten.
“Interne partijdemocratie wordt een eis voor politieke partijen. Politieke partijen moeten leden hebben.”
FVD wil de macht van de Tweede Kamer versterken door meer directe democratie, bindende referenda en het beperken van rechterlijke en internationale invloed op het parlementaire proces. Ze pleiten voor een nieuw parlementair onderzoek naar het coronabeleid waarbij Kamerleden zelfstandig onderzoek kunnen doen, en willen dat de Tweede Kamer meer controle krijgt over benoemingen in de rechterlijke macht. De kern van hun visie is dat de volksvertegenwoordiging weer leidend moet zijn in de Nederlandse democratie.
Bindende referenda en directe democratie
FVD vindt dat de Tweede Kamer te weinig directe invloed van burgers ondervindt en wil daarom bindende referenda invoeren. Dit moet de afstand tussen burger en parlement verkleinen en de democratische legitimiteit van de Tweede Kamer versterken.
Meer parlementaire controle op rechterlijke macht
FVD wil dat de Tweede Kamer meer zeggenschap krijgt over de benoeming van leden van de Hoge Raad en de Raad van State, om zo de democratische controle te vergroten en de invloed van een kleine bestuurlijke elite te beperken.
“We voeren een parlementaire ondervragingscommissie in, naar Amerikaans model, zodat de benoeming van leden van de Hoge Raad en de Raad van State democratisch gecontroleerd wordt.”
Nieuw parlementair onderzoek naar coronabeleid
FVD is kritisch op de huidige parlementaire enquête over het coronabeleid en wil een nieuw onderzoek waarbij Tweede Kamerleden zelfstandig onderzoek kunnen doen en betrokkenen onder ede kunnen horen.
“We beëindigen de huidige Parlementaire Enquête over het coronabeleid en starten een nieuwe enquête op naar Amerikaans model, zodat Kamerleden zelfstandig onderzoek kunnen doen en betrokkenen onder ede kunnen horen.”
“Forum voor Democratie wil een nieuw onderzoek starten, waarin Kamerleden hun individuele onderzoeksrecht wél mogen uitoefenen, direct toegang krijgen tot alle data en betrokkenen onder ede kunnen horen - naar Amerikaans model.”
BBB wil de invloed van de Tweede Kamer op het regeringsbeleid versterken, zowel nationaal als in Europese besluitvorming. Ze pleiten voor een dwingend onderhandelingsmandaat bij EU-wetgeving en willen de betrokkenheid van de Tweede Kamer vergroten bij benoemingen en regionale commissievergaderingen. De kern van hun visie is dat de Tweede Kamer een doorslaggevende en controlerende rol moet hebben, dichtbij de burger en transparant.
Dwingend onderhandelingsmandaat voor EU-beleid
BBB vindt dat Nederlandse ministers in Brussel verplicht moeten worden te handelen volgens een door de Tweede Kamer vastgesteld mandaat, om te voorkomen dat de wil van de Kamer wordt genegeerd bij Europese wetgeving. Dit moet de democratische controle versterken en de invloed van de Kamer vergroten.
“Om die reden pleit BBB voor de invoering van een dwingend onderhandelingsmandaat voor Europese wetgevingsvoorstellen, zoals dat gebruikelijk is in het Deense en het Duitse Parlement. Het door de Tweede Kamer verleende mandaat bepaalt de ruimte van de minister bij onderhandelingen en stemmingen op Europees niveau.”
Tweede Kamer betrokken bij benoemingen Raad van State
BBB wil de benoemingsprocedure van leden van de Raad van State transparanter en minder politiek gekleurd maken door de Tweede Kamer een centrale rol te geven, vergelijkbaar met de procedure bij de Hoge Raad.
“De Hoge Raad stuurt een lijst van aanbeveling met zes kandidaten naar de voorzitter van de Tweede Kamer der StatenGeneraal. De Tweede Kamer draagt vervolgens drie van deze zes kandidaten voor aan de regering.”
Commissievergaderingen Tweede Kamer ook in de regio
Om de betrokkenheid van burgers te vergroten en het zicht op de praktijk te verbeteren, wil BBB dat commissievergaderingen van de Tweede Kamer over regiogerelateerde onderwerpen ook buiten Den Haag plaatsvinden.
“Commissievergaderingen over regiogerelateerde onderwerpen moeten naast in Den Haag ook in de regio zelf worden gehouden om betrokkenheid en zicht op de praktijk te vergroten.”
Gewetensvrijheid voor individuele Tweede Kamerleden bij ethische kwesties
BBB geeft individuele Tweede Kamerleden ruimte om bij medische-ethische kwesties naar eigen geweten te stemmen, als zij zich niet kunnen vinden in het fractiestandpunt.
“Wanneer de afweging zo uitvalt dat individuele Tweede Kamerleden zich niet kunnen vinden in het in te nemen standpunt, krijgen zij de ruimte om naar hun eigen eer en geweten te stemmen.”
GroenLinks-PvdA wil de Tweede Kamer versterken door meer inhoudelijke en juridische ondersteuning te bieden, zodat de democratische controle verbetert. Ze pleiten voor het verkorten van de periode tussen de val van een kabinet en nieuwe verkiezingen, en willen politieke dubbelfuncties – zoals het tegelijk bekleden van het Tweede Kamerlidmaatschap en andere politieke functies – verbieden om belangenverstrengeling te voorkomen. Daarnaast willen ze dat inwoners van de Caribische delen van het Koninkrijk stemrecht krijgen voor de Tweede Kamer.
Meer ondersteuning en versterking Tweede Kamer
GroenLinks-PvdA ziet een sterke Tweede Kamer als essentieel voor democratische controle en wil daarom de inhoudelijke en juridische ondersteuning van Kamerleden uitbreiden. Dit moet de controle op uitvoerbaarheid en rechtsstatelijkheid van beleid verbeteren.
“We zorgen voor meer inhoudelijke ondersteuning in de Tweede Kamer, ook voor de wetenschappelijke instellingen van de politieke partijen. De juridische afdeling van het parlement wordt versterkt, zodat de controle op uitvoerbaarheid en rechtsstatelijkheid beter is verankerd.”
Verbod op politieke dubbelfuncties
Om belangenverstrengeling te voorkomen en de integriteit van het parlement te waarborgen, wil GroenLinks-PvdA een verbod op politieke dubbelfuncties, waaronder het gelijktijdig lidmaatschap van de Tweede Kamer en andere vertegenwoordigende organen.
“Verbod op politieke dubbelfuncties. We stoppen met politieke dubbelfuncties. Je mag nu bijvoorbeeld raadslid, Statenlid én Tweede Kamerlid tegelijk zijn. Dit kan belangenverstrengeling in de hand werken.”
Verkorten periode tot nieuwe verkiezingen
De partij vindt dat de periode tussen de val van een kabinet en nieuwe verkiezingen te lang is, waardoor Nederland bestuurlijk stil komt te staan. Ze willen deze procedures versnellen, maar het kiesstelsel zelf blijft ongewijzigd.
“De tijd tussen de val van een kabinet en nieuwe verkiezingen is te lang. Nederland staat daardoor inclusief een lange formatie vaak een jaar stil. We verkorten daarom de procedures voor registratie voor deelname en bieden gemeenten meer hulp bij het opzetten van verkiezingen. Het kiesstelsel blijft onveranderd.”
Stemrecht Tweede Kamer voor Caribische Nederlanders
GroenLinks-PvdA wil dat inwoners van Aruba, Curaçao en Sint-Maarten volwaardig meedoen in de Nederlandse democratie door hen stemrecht te geven voor de Tweede Kamer.
“De achterstelling van Nederlanders die op Aruba, Curaçao en Sint-Maarten wonen wordt beëindigd: ook zij krijgen stemrecht voor de Tweede Kamer en invloed op de samenstelling van de Eerste Kamer.”
JA21 wil de Tweede Kamer meer invloed en zeggenschap geven over Europese wetgeving en nationale besluitvorming. Zij pleiten voor tijdige bespreking van relevante EU-wetgeving in de Tweede Kamer en het beperken van de mogelijkheid voor belangenorganisaties om in het algemeen belang te procederen, conform moties die door de Tweede Kamer zijn aangenomen.
Meer zeggenschap Tweede Kamer over Europese besluitvorming
JA21 vindt dat de Tweede Kamer een grotere rol moet krijgen bij het controleren en sturen van Europese wetgeving die impact heeft op Nederland. Dit moet voorkomen dat ministers zonder parlementair mandaat Europese besluiten steunen en zorgt ervoor dat de volksvertegenwoordiging daadwerkelijk sturing kan geven.
“Wetgeving die in Nederland impact heeft, moet tijdig besproken worden in de Tweede Kamer, zodat de volksvertegenwoordiging sturing kan geven. Ministers en staatssecretarissen mogen geen Europese besluiten steunen zonder een mandaat van het parlement.”
Beperken procederen in algemeen belang door belangenorganisaties
JA21 wil dat belangenorganisaties alleen namens concrete, representatieve groepen kunnen procederen, en niet meer in het algemeen belang. Dit sluit aan bij een motie die door de Tweede Kamer is aangenomen en moet de invloed van niet-gekozen organisaties op beleid beperken.
“Belangenorganisaties kunnen alleen in rechte opkomen voor concrete, particuliere groepsbelangen van hun specifieke achterban, en dan alleen als ze representatief zijn conform de door de Tweede Kamer aangenomen motie-Stoffer/Van der Plas/Eerdmans.”
Tweede Kamer als steun voor modernisering internationale verdragen
JA21 verwijst naar de steun van de Tweede Kamer voor het moderniseren van internationale verdragen, zoals het EVRM, waarmee zij hun beleid legitimeren en de rol van de Kamer als volksvertegenwoordiging benadrukken.
De SP wil het vertrouwen in de Tweede Kamer herstellen door strengere regels voor Kamerleden, waaronder een verbod op commerciële nevenfuncties, meer transparantie over zakelijke belangen en het afschaffen van riante vergoedingen en de wachtgeldregeling. De partij pleit voor gelijke behandeling van politici en burgers, en wil maatregelen tegen Kamerleden die hun werk verwaarlozen.
Verbod op commerciële nevenfuncties en verplichte transparantie
De SP wil belangenverstrengeling en de schijn daarvan tegengaan door Tweede Kamerleden te verbieden commerciële nevenfuncties te hebben en hen te verplichten hun zakelijke belangen inzichtelijk te maken. Dit moet voorkomen dat het grote geld politieke invloed koopt en het vertrouwen in de Kamer herstellen.
“Voor Tweede Kamerleden komt er een verbod op commerciële nevenfuncties en moeten ook zij inzicht geven in hun zakelijke belangen. Zij dienen enkel het belang van de mensen.”
Afschaffen wachtgeldregeling en vergoedingen terugbrengen
De SP vindt dat Kamerleden geen uitzonderingspositie mogen hebben qua vergoedingen en wachtgeld. Politici moeten na hun Kamerlidmaatschap recht hebben op WW, net als gewone burgers, en riante vergoedingen worden teruggebracht naar een redelijk niveau.
“We schaffen de wachtgeldregeling af. Jezelf riante vergoedingen toeschuiven terwijl grote delen van de bevolking in armoede en onzekerheid leven is niet normaal.”
“Dus riante vergoedingen brengen we terug naar een redelijk niveau en we maken een einde aan de wachtgeldregeling waarmee politici tonnen kunnen opstrijken in de jaren nádat ze al uit de Kamer zijn. In plaats van belastinggeld binnenharken moeten zij aan het einde van hun werk in de Kamer gewoon recht op WW hebben, net als iedereen.”
Maatregelen tegen inactieve Kamerleden (‘spookkamerleden’)
De SP wil optreden tegen Tweede Kamerleden die hun werk verwaarlozen door bijvoorbeeld hun salaris te korten.
“Ook onderzoeken we welke maatregelen we kunnen nemen tegen ‘spookkamerleden’, zoals het korten op het salaris van Leden van de Tweede Kamer die niet of nauwelijks werkzaamheden verrichten en het parlementaire werk verwaarlozen.”
BVNL vindt dat de Tweede Kamer haar controlerende taak moet terugkrijgen en pleit voor een grondige herziening van de werkwijze. De partij wil de macht van de Kamer versterken door meer transparantie, minder achterkamertjespolitiek en het invoeren van directe democratische instrumenten zoals het bindend referendum.
Tweede Kamer moet controlerende taak terugkrijgen
BVNL signaleert dat de Tweede Kamer haar controlerende rol is kwijtgeraakt door netwerkcorruptie, vriendjespolitiek en een inefficiënte werkwijze. De partij wil dat de Kamer weer effectief toezicht kan houden op de regering en pleit voor een reorganisatie van het openbaar bestuur om dit te bereiken.
“De Tweede Kamer moet haar controlerende taak terugkrijgen en de inefficiënte en stroperige werkwijze moet grondig worden herzien.”
Stoppen met achterkamertjespolitiek en meer transparantie
BVNL wil een einde maken aan het gepolder en de invloed van ondoorzichtige overlegstructuren, zodat de Tweede Kamer haar rol als hoogste democratische orgaan kan vervullen. Transparantie en openheid moeten de norm worden.
“Het gepolder in achterkamertjes moet stoppen. Daarom houden we op met zaken zoals 'klimaattafels' en het 'landbouwakkoord'.”
Bindend referendum als aanvulling op Kamerdemocratie
Om de democratie te versterken en de invloed van burgers te vergroten, wil BVNL een bindend referendum invoeren. Dit instrument moet de Tweede Kamer aanvullen en de politiek dichter bij de mensen brengen.
“Een bindend referendum, zodat de politiek weer dichter bij de mensen komt.”
Het CDA wil het functioneren van de Tweede Kamer verbeteren door het debat te richten op hoofdzaken en de profileringsdrang van fracties te beperken. Hun belangrijkste concrete voorstel is het invoeren van een motiequotum, zodat het aantal moties dat fracties jaarlijks mogen indienen wordt gemaximeerd. Hiermee wil het CDA de kwaliteit van het parlementaire debat verhogen en de effectiviteit van de Kamer vergroten.
Motiequotum invoeren voor fracties
Het CDA stelt voor om een maximum te stellen aan het aantal moties dat fracties in de Tweede Kamer jaarlijks mogen indienen. Dit moet de overvloed aan moties en de daarmee gepaard gaande profileringsdrang tegengaan, zodat het debat zich weer op de belangrijkste onderwerpen kan richten. Het voorstel is bedoeld om de effectiviteit en het gezag van de Tweede Kamer te versterken.
Tweede Kamerverkiezingen als moment van koersbepaling
Het CDA benadrukt het belang van de Tweede Kamerverkiezingen als hét moment waarop kiezers bepalen welke politiek Nederland vooruit helpt. Dit onderstreept hun visie op de centrale rol van de Tweede Kamer in de democratie en het belang van verantwoordelijke politiek.
“Voor veel Nederlanders is daarom de belangrijkste vraag voor de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober: welke politiek brengt Nederland weer vooruit?”
DENK wil de Tweede Kamer versterken door het aantal zetels uit te breiden naar 250, zodat de controle op de overheid verbetert. Daarnaast pleit DENK voor meer transparantie en democratische vernieuwing binnen het parlementaire stelsel. Hun visie is gericht op een krachtiger, representatiever en beter functionerend parlement.
Uitbreiding Tweede Kamer naar 250 zetels
DENK stelt voor om het aantal zetels in de Tweede Kamer te verhogen naar 250 om de controle op de overheid te verbeteren. Dit moet leiden tot een sterker parlement dat beter in staat is om het bestuur te controleren en de belangen van de bevolking te vertegenwoordigen.
“De Tweede Kamer wordt uitgebreid naar 250 zetels om de overheid beter te kunnen controleren.”
Meer transparantie en democratische vernieuwing
Naast uitbreiding van de Kamer zet DENK in op meer transparantie en democratische vernieuwing, waaronder het instellen van een Constitutioneel Hof en het verlagen van de kiesgerechtigde leeftijd. Deze voorstellen zijn bedoeld om de democratische legitimiteit en controle te versterken.
BIJ1 wil het aantal Tweede Kamerleden flink vergroten zodat de volksvertegenwoordiging beter aansluit bij de groei van de bevolking en Kamerleden hun werk goed kunnen doen. Daarnaast pleit de partij voor een verlaging van het salaris van voltijd Kamerleden en meer budget voor fractiemedewerkers, om de democratische controle en effectiviteit van de Tweede Kamer te versterken.
Aantal Tweede Kamerleden flink vergroten
BIJ1 vindt dat het huidige aantal van 150 Tweede Kamerleden niet meer past bij de bevolkingsomvang van Nederland. Door het aantal Kamerleden proportioneel te laten meegroeien met het aantal inwoners, wil de partij de kwaliteit van het parlementaire werk verbeteren en de democratische vertegenwoordiging versterken.
“Het aantal Kamerleden in de Tweede Kamer moet proportioneel meegroeien met het aantal inwoners in Nederland, want volksvertegenwoordigers kunnen hun werk alleen goed doen wanneer ze voldoende tijd en ondersteuning krijgen. Dat betekent dat het huidige aantal van 150 Kamerleden flink moet worden vergroot.”
Salarisverlaging en meer ondersteuning voor Kamerleden
Om de integriteit en effectiviteit van de Tweede Kamer te waarborgen, stelt BIJ1 voor het salaris van voltijd volksvertegenwoordigers te verlagen, terwijl het budget voor fractiemedewerkers wordt verhoogd. Dit moet zorgen voor meer ondersteuning en minder financiële prikkels voor Kamerleden.
“Ook wordt het budget voor fractiemedewerkers verhoogd. Het salaris van voltijd volksvertegenwoordigers wordt herzien en verlaagd.”
D66 vindt dat de Tweede Kamer haar wetgevende en controlerende taken onvoldoende kan uitvoeren door een te klein aantal leden en te weinig ondersteuning. Daarom wil D66 het parlement uitbreiden en meer ondersteuning bieden, zodat de Tweede Kamer beter haar werk kan doen in een complexere samenleving.
Uitbreiding en versterking van de Tweede Kamer
D66 stelt dat de huidige omvang en ondersteuning van de Tweede Kamer niet meer volstaat gezien de groeiende bevolking en complexiteit van beleid. Door het parlement uit te breiden en meer ondersteuning te bieden, wil D66 de democratische controle en wetgeving versterken.
“Het parlement kan de wetgevende taak en de rol van controleur van de regering nu niet goed genoeg uitvoeren. Dat komt onder meer doordat het aantal Kamerleden en hun ondersteuning al jaren te klein is voor de toenemende complexiteit van beleid en de groei van het aantal inwoners. Daarom breiden we het parlement uit en zorgen we voor meer ondersteuning.”
Afschaffen van de Eerste Kamer, meer macht voor de Tweede Kamer
D66 wil de Eerste Kamer afschaffen omdat deze indirect gekozen wordt en niet past bij een moderne staatsinrichting. Dit versterkt de positie van de Tweede Kamer als enige wetgevende kamer.
“De Eerste Kamer wordt nu indirect gekozen. En de koning heeft nog steeds politieke rollen en taken. Dat past niet in onze moderne staatsinrichting. Daarom schaffen we de Eerste Kamer en de politieke functies van de koning af.”
De PVV benadrukt in haar verkiezingsprogramma dat zij via de Tweede Kamer concrete voorstellen heeft gerealiseerd, zoals het afschaffen van voorrang voor statushouders op sociale huurwoningen en het invoeren van een zichtbaar voedselkeurmerk. De partij presenteert de Tweede Kamer als het centrale orgaan waar zij haar invloed uitoefent om beleid te veranderen in het voordeel van Nederlanders. De kern van hun visie is dat de PVV de stem van de kiezer in de Tweede Kamer gebruikt om nationale belangen te beschermen en concrete resultaten te boeken.
Geen voorrang statushouders op sociale huurwoningen
De PVV stelt dat zij via de Tweede Kamer heeft geregeld dat statushouders geen voorrang meer krijgen op sociale huurwoningen, waarmee zij het belang van Nederlandse woningzoekenden vooropstelt. Dit standpunt wordt gepresenteerd als een concreet resultaat van PVV-initiatieven in het parlement.
“In de Tweede Kamer is het PVV-voorstel aangenomen dat ervoor zorgt dat statushouders nooit meer voorrang krijgen – ook niet met urgentie.”
Zichtbare Nederlandse vlag op voedselverpakkingen
De PVV claimt dat haar voorstel voor een zichtbaar Nederlands keurmerk op voedselverpakkingen door de Tweede Kamer is aangenomen, waarmee zij nationale producten wil promoten en de positie van Nederlandse boeren wil versterken.
“Ons voorstel voor een zichtbare Nederlandse vlag op verpakkingen is al door de Tweede Kamer aangenomen.”
De Partij voor de Dieren wil de Tweede Kamer versterken door de ondersteuning van Kamerleden, vooral van kleine fracties, uit te breiden en het aantal zetels te verhogen. Hiermee beoogt de partij de controlerende en wetgevende rol van de Kamer te verbeteren en haar onafhankelijkheid van lobbyisten te vergroten. Daarnaast benadrukt de partij dat de democratische controle op nationale bevoegdheden, zoals sociale zekerheid en belasting, bij de Tweede Kamer hoort.
Uitbreiding ondersteuning en zetels Tweede Kamer
De PvdD vindt dat de Tweede Kamer beter in staat moet zijn haar controlerende en wetgevende taken uit te voeren. Daarom willen zij de ondersteuning van Kamerleden, vooral van kleine fracties, uitbreiden en het aantal zetels verhogen, zonder de kiesdrempel te veranderen. Dit moet de afhankelijkheid van lobbyisten verminderen en de tegenmacht tegenover de regering versterken.
“De Tweede Kamer wordt versterkt door de ondersteuning van Kamerleden uit te breiden, met name bij kleine fracties. Zij krijgen meer capaciteit om eigen onderzoek te doen en wetsvoorstellen kritisch te beoordelen. Zo worden zij minder afhankelijk van lobbyisten. Ook verhogen we het aantal zetels, met behoud van de huidige kiesdrempel. Samen zorgt dit ervoor dat de Kamer beter tegenwicht kan bieden aan de regering en haar controlerende en wetgevende taken goed kan uitvoeren.”
Nationale democratische controle bij Tweede Kamer
De PvdD stelt dat de democratische controle over nationale bevoegdheden, zoals sociale zekerheid en belasting, expliciet bij de Tweede Kamer hoort. Europese voorstellen op deze terreinen worden kritisch beoordeeld, waarbij de Kamer de centrale rol heeft.
“De democratische controle hierop is aan de Tweede Kamer. De Partij voor de Dieren beoordeelt Europese voorstellen op deze beleidsterreinen daarom kritisch, maar we zijn constructief wanneer plannen daadwerkelijk zorgen voor sociale of ecologische vooruitgang.”
De SGP benadrukt het belang van een sterke parlementaire controle door de Tweede Kamer, vooral op het gebied van overheidsfinanciën en verdragsgoedkeuring. Ze pleiten voor zwaardere eisen bij het goedkeuren van verdragen en een realistische, betrouwbare begrotingscyclus waarbij het budgetrecht van de Tweede Kamer centraal staat.
Zwaardere eisen voor verdragsgoedkeuring door Tweede Kamer
De SGP wil dat het parlement, en dus de Tweede Kamer, meer invloed krijgt op internationale verdragen die de handelingsvrijheid van de Nederlandse wetgever beperken. Dit moet door het invoeren van zwaardere eisen voor goedkeuring, zoals een tweederdemeerderheid.
“Er komen zwaardere vereisten bij goedkeuring van verdragen, zoals een tweederdemeerderheid in Tweede en Eerste Kamer.”
Sterke parlementaire controle op overheidsfinanciën
De SGP vindt het essentieel dat de Tweede Kamer haar budgetrecht stevig uitoefent om de uitgaven van de overheid te controleren. Ze signaleren dat ramingen en uitkomsten vaak uiteenlopen en willen dat dit verbetert om het vertrouwen in het financieel beleid te herstellen.
“Het budgetrecht van de Kamer is van groot belang voor een stevige parlementaire controle op de overheidsuitgaven. Daarvoor zijn realistische ramingen van begrotingen nodig. De afgelopen jaren lagen de ramingen en uitkomsten vaak ver uit elkaar. Dat moet beter.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma