Verkiezingsprogramma's 2025 overtransgender
De Partij voor de Dieren (PvdD) kiest expliciet voor het versterken van de rechten en zelfbeschikking van transgender personen, met nadruk op het tegengaan van discriminatie, het vereenvoudigen van juridische erkenning en het verbeteren van transgenderzorg. De partij wil onnodige drempels en vernederende procedures wegnemen, wachtlijsten in de zorg verkorten en wettelijke barrières voor trans personen, inclusief kinderen en non-binaire mensen, afschaffen. Hun visie is gericht op inclusie, gelijkwaardigheid en het centraal stellen van zelfidentificatie.
Juridische zelfbeschikking en erkenning voor transgender personen
PvdD wil dat transgender personen volledige zeggenschap krijgen over hun geslachtsaanduiding, zonder medische of deskundigenverklaring, en dat officiële geslachtsregistratie zoveel mogelijk wordt afgeschaft. Ook transgender kinderen en non-binaire personen moeten laagdrempelig en kosteloos hun identiteit kunnen laten erkennen.
“Iedereen heeft recht op juridische erkenning van hun identiteit, ongeacht leeftijd of genderidentiteit. We schaffen de officiële geslachtsregistratie overal waar dat kan af. Tot die tijd maken we het wijzigen van de geslachtsvermelding mogelijk op basis van een Eigen Verklaring. De deskundigenverklaring vervalt, want wilsbekwame mensen moeten zelf kunnen beslissen over hun geslachtsaanduiding. Ook transgender kinderen onder de zestien en non-binaire personen krijgen toegang tot een laagdrempelige, kosteloze officiële erkenning van hun sekse en/of genderidentiteit.”
“De modernisering van de transgenderwet is een noodzakelijke stap om het recht op zelfbeschikking te versterken en institutionele uitsluiting tegen te gaan.”
Verbeteren van transgenderzorg en verkorten wachtlijsten
De partij erkent de lange wachtlijsten en stigmatiserende procedures in de transgenderzorg en wil deze aanpakken door meer informatie, keuzevrijheid en het volgen van internationale richtlijnen.
“We investeren in het verkorten van de lange wachtlijsten voor de transgenderzorg, door onder andere huisartsen proactief te informeren over het begeleiden van bijvoorbeeld hormoonbehandelingen. We ontkoppelen transgender zijn van de huidige stigmatiserende psychiatrische diagnoses, en gebruiken in plaats daarvan nieuwere internationale richtlijnen zoals de ICD-11. Het recht tot zelfbeschikking van transgender personen zetten we centraal.”
Bestrijden van discriminatie en institutionele uitsluiting van transgender personen
PvdD wil discriminatie van transgender personen actief bestrijden, zowel wettelijk als in de praktijk, en pleit voor het strafbaar stellen van groepsbelediging op grond van genderidentiteit.
“Ook transgender personen krijgen nog altijd te maken met onnodige drempels en vernederende procedures. De modernisering van de transgenderwet is een noodzakelijke stap om het recht op zelfbeschikking te versterken en institutionele uitsluiting tegen te gaan.”
“We maken groepsbelediging op grond van genderidentiteit, genderexpressie en geslachtskenmerken strafbaar.”
Gelijke rechten bij ouderschap en identificatie
De partij wil dat transgender vrouwen en non-binaire personen dezelfde toegang tot ouderschap krijgen als cisgender mannen, en pleit voor het verwijderen van onnodige geslachtsaanduiding op ID-kaarten.
“Het proces van ouderschap verkrijgen wordt voor transgender vrouwen en non-binaire personen even toegankelijk als voor cisgender mannen in gelijke burgerlijke staat. Alle ouders krijgen dezelfde rechten als cisgender heteroseksuele paren.”
“Daarnaast verdwijnt de onnodige geslachtsaanduiding op de Nederlandse ID-kaart.”
Transitieverlof wettelijk regelen
PvdD wil wettelijk transitieverlof invoeren om transgender personen te ondersteunen tijdens hun transitie.
“Transitieverlof wordt wettelijk geregeld.”
Specifieke bescherming voor transgender asielzoekers
De partij vraagt om specifieke aandacht en bescherming voor transgender asielzoekers binnen het asielbeleid.
“Er komt in het asielbeleid meer specifieke aandacht voor transgender, intersekse, aseksuele en bi+-personen.”
Verbod op conversiehandelingen gericht op genderidentiteit
PvdD wil een wettelijk verbod op pogingen om de genderidentiteit of -expressie van mensen te veranderen.
“Er komt een wettelijk verbod op ‘conversiehandelingen’ waarmee wordt geprobeerd om de seksuele oriëntatie, genderidentiteit of -expressie van mensen te veranderen.”
De SGP erkent de worsteling van transgender personen en pleit voor compassie en psychologische hulp, maar verwerpt het idee dat geslacht een keuze is. De partij wil hormoonbehandelingen bij minderjarigen verbieden, somatische transgenderzorg beperken en conversietherapie niet verbieden. Zelfidentificatie als basis voor wetgeving wordt afgewezen.
Verbod op hormoonbehandelingen bij minderjarigen
De SGP wil hormoonbehandelingen voor transgender kinderen verbieden vanwege het onomkeerbare karakter en twijfels over de wetenschappelijke onderbouwing. Zolang deze behandelingen nog plaatsvinden, moeten ze sterk worden ontmoedigd, vooral bij minderjarigen.
“Gelet op het onomkeerbare karakter ervan en het internationale debat over de wetenschappelijke onderbouwing erover wil de SGP hormoonbehandelingen bij kinderen verbieden.”
“Zolang er in Nederland nog dergelijke behandelingen plaatsvinden, moeten deze sterk worden ontmoedigd, zeker als het gaat om minderjarigen.”
Beperking van vergoeding en voorwaarden transgenderzorg
De SGP wil dat alleen transgenderzorg met aantoonbare medische noodzaak wordt vergoed en dat psychologische diagnose verplicht blijft voor somatische behandelingen. Er moet meer onderzoek komen naar de oorzaken van transgenderzorg en transitiespijt.
“Behandelingen waarvoor geen aantoonbare medische noodzaak bestaat, worden niet langer collectief vergoed.”
“De voorwaardelijke psychologische diagnose voor somatische behandelingen blijft vereist.”
“We doen onderzoek naar transitiespijt en creëren een ondersteuningsaanbod voor deze personen.”
“Er komt doorlopend onderzoek naar de oorzaken van de vraag naar transgenderzorg.”
Afwijzing van zelfidentificatie en genderkeuze
De SGP verwerpt het idee dat geslacht een keuze is en wijst zelfidentificatie als leidend principe in wetgeving af. Het verschil tussen man en vrouw wordt als het meest universeel gezien.
Geen verbod op conversietherapie
De SGP is tegen een wettelijk verbod op conversiehandelingen, omdat dit volgens de partij grondrechten aantast en goede hulpverlening kan belemmeren.
“De SGP is tegen het verbieden van zogenaamde conversiehandelingen. Zo’n verbod tast allerlei grondrechten aan en werkt averechts doordat het de goede hulp en pastorale zorg aan kwetsbare mensen dreigt te belemmeren.”
FVD is uitgesproken tegen wat zij noemen "transgender-ideologie" en wil alle vormen van transgender-gerelateerde voorlichting, behandeling en zichtbaarheid voor minderjarigen verbieden. Hun belangrijkste voorstellen zijn een wettelijk verbod op transgender-propaganda op scholen en in media, en een verbod op medische transitiebehandelingen voor minderjarigen. De partij ziet deze ontwikkelingen als schadelijk en wil subsidies aan organisaties die deze agenda ondersteunen stopzetten.
Verbod op transgender-propaganda op scholen en media
FVD wil alle uitingen en voorlichting over transgender-zijn op scholen en in jeugdmedia wettelijk verbieden, omdat zij dit zien als ideologische indoctrinatie die kinderen verwart en schaadt. De partij stelt dat jongeren hierdoor worden aangemoedigd te twijfelen aan hun geslacht, wat volgens hen leidt tot schadelijke medische ingrepen.
“Dat betekent een wettelijk verbod op transgender-propaganda in scholen en media”
“We verbieden transgender-propaganda op scholen en in jeugd-tv”
“We verbieden transgender-propaganda op scholen en jeugd-tv, zodat kinderen beschermd worden tegen schadelijke ideologische beïnvloeding.”
Verbod op medische transitiebehandelingen bij minderjarigen
FVD wil een totaalverbod op geslachtsveranderende operaties, hormoontherapie en puberteitsremmers voor minderjarigen. Zij stellen dat deze behandelingen onomkeerbaar zijn en kinderen moeten worden beschermd tegen het nemen van zulke beslissingen op jonge leeftijd.
“We verbieden geslachtsveranderingsoperaties, hormoontherapie en puberteitsremmers bij minderjarigen, zodat kinderen worden beschermd tegen onomkeerbare beslissingen.”
“We maken geslachtsveranderingsoperaties, hormoontherapie en puberteitsremmers voor minderjarigen onmogelijk.”
“maar ook een verbod op hormoonbehandelingen en geslachtsoperaties bij minderjarigen.”
Stoppen van subsidies aan transgender-gerelateerde organisaties
FVD wil dat de overheid geen subsidies meer verstrekt aan organisaties die voorlichting geven of beleid voeren rondom transgender-onderwerpen, omdat zij dit als ideologische beïnvloeding zien.
De PVV erkent alleen de biologische geslachten man en vrouw en verwerpt het idee van meerdere genders of transgenderidentiteiten. Hun belangrijkste voorstellen zijn het uitsluiten van (transgender)mannen uit vrouwensporten, -toiletten en -kleedkamers, het schrappen van de “X” in het paspoort, en het verbieden van gender- en seksuele diversiteitsonderwijs op scholen. De partij positioneert zich expliciet tegen wat zij “woke-ideologie” en “genderpropaganda” noemen, en wil het beleid en de wetgeving hierop aanpassen.
Alleen biologische geslachten erkennen, geen “X” in paspoort
De PVV stelt dat er slechts twee geslachten zijn en wil dat het biologische geslacht weer leidend wordt in beleid en wetgeving. Zij verwerpen het juridisch en maatschappelijk erkennen van transgenderidentiteiten en andere genders.
“Voor de PVV bestaan er slechts twee geslachten: man en vrouw. In wetten en beleid hoort het biologische geslacht weer leidend te zijn – dus geen “X” in het paspoort.”
“Stoppen met wokebeleid: er zijn slechts twee geslachten – man en vrouw – en het biologische geslacht is leidend, dus geen “X” in het paspoort”
Uitsluiting (transgender)mannen uit vrouwensporten, -toiletten en -kleedkamers
De PVV wil (transgender)mannen weren uit vrouwensporten en vrouwenspecifieke ruimtes, met als argument dat vrouwenrechten en veiligheid in het geding zijn.
“Dat heeft grote gevolgen: (transgender)mannen mogen meedoen aan vrouwensporten en eisen toegang tot vrouwentoiletten en -kleedkamers. Vrouwenrechten worden overboord gegooid. De PVV maakt hier een eind aan.”
“Geen (transgender)mannen in vrouwensporten, -gevangenissen, -toiletten en -kleedkamers”
Verbod op gender- en seksuele diversiteitsonderwijs (“woke-indoctrinatie”) op scholen
De PVV wil onderwijs over genderdiversiteit en seksuele oriëntatie verbieden en noemt dit “links-liberale seksuele indoctrinatie” en “genderpropaganda”.
“We stoppen met gesubsidieerd wokebeleid en schrappen de hokjesdenkende genderpropaganda op scholen. In het onderwijs hoort links-liberale seksuele indoctrinatie niet thuis.”
“Geen onderwijs over gender, klimaat of andere linkse indoctrinatie, maar terug naar de basisvaardigheden: rekenen, taal, geschiedenis.”
“Geen links-liberale seksuele indoctrinatie via het onderwijs”
Volt zet zich expliciet in voor de rechten en positie van transgender personen, met concrete voorstellen voor betere transgenderzorg, wettelijke erkenning van genderdiversiteit en bescherming tegen discriminatie. De partij wil onder meer snellere en toegankelijke transgenderzorg, wettelijke opties voor een X in paspoort en geboorteakte, en strafbaarstelling van groepsbelediging op basis van genderidentiteit. Volt kiest voor een inclusieve benadering waarbij zelfbeschikking en gelijke behandeling centraal staan.
Betere en snellere transgenderzorg
Volt erkent de huidige knelpunten in de transgenderzorg en wil deze toegankelijker, sneller en beter maken. De partij pleit voor kortere wachttijden, snellere toegang tot medicatie en meer opleidingsplaatsen voor specialisten, met nadruk op medische autonomie en het vermijden van politieke inmenging in behandelkeuzes.
“We maken transgenderzorg beter, toegankelijker en sneller beschikbaar. Met onder andere een korter psychologisch traject en snellere toegang tot medicatie wanneer dit passend is voor de cliënt. De keuze voor wel of geen genderbevestigende therapie wordt gemaakt in de spreekkamer van specialisten, vrij van politieke standpunten. We zorgen onder andere voor meer opleidingsplaatsen voor medisch specialisten in transgenderzorg en voor meer aandacht voor diversiteit in medische opleidingen.”
Juridische erkenning van genderdiversiteit
Volt wil de wettelijke positie van transgender, non-binaire en intersekse personen verbeteren door de Transgenderwet te steunen, de optie voor een X in paspoort en geboorteakte mogelijk te maken, en het makkelijker te maken om geslachtsregistratie aan te passen. Ook wordt de erkenning van transouderschap wettelijk vastgelegd.
“Om de positie van transgender personen, non-binaire personen en mensen met een intersekse-conditie te verbeteren, is Volt voorstander van de zogenoemde Transgenderwet en de optie om een X als geslachtsaanduiding in het paspoort op te nemen.”
“Het wordt makkelijker om een aanpassing te doen van de geslachtsregistratie in de geboorteakte. Het wordt mogelijk om een X op te nemen in de geboorteakte.”
“De erkenning van transouderschap wordt wettelijk vastgelegd.”
Bescherming tegen discriminatie en geweld
Volt wil groepsbelediging op basis van genderidentiteit strafbaar stellen en zet zich in voor een verbod op conversietherapie. Hiermee beoogt de partij transgender en andere genderdiverse personen beter te beschermen tegen discriminatie en schadelijke praktijken.
“We passen het Wetboek van Strafrecht aan om groepsbelediging op basis van genderidentiteit strafbaar te stellen, zoals het voorliggende wetsvoorstel. Zo beschermen we ook kwetsbare mensen zoals vrouwen, transgender, intersekse en non-binaire personen beter.”
“Er komt een verbod op conversietherapie (‘homogenezing’) in Nederland én de EU.”
Inclusie van transvrouwen in de topsport
Volt pleit expliciet voor de inclusie van transvrouwen in de topsport en benadrukt het belang van een benadering zonder desinformatie.
“Volt pleit voor de inclusie van transvrouwen in de topsport, vrij van desinformatie.”
BIJ1 pleit voor volledige zelfbeschikking en gelijke rechten voor transgender personen, met nadruk op het afschaffen van medische en juridische barrières. De partij wil dat genderwijziging en toegang tot transzorg laagdrempelig, kosteloos en zonder medische beoordeling mogelijk worden, en streeft op termijn naar afschaffing van genderregistratie. BIJ1 ziet transzorg als reguliere zorg en wil de wachtlijsten aanpakken door meer klinieken en eerstelijnszorg.
Genderwijziging zonder medische beoordeling en kosten
BIJ1 wil dat transgender personen hun naam en genderregistratie kunnen wijzigen zonder medische verklaring, zo vaak als nodig en kosteloos. Zelfidentificatie moet leidend zijn, niet medische of psychische beoordelingen. Dit verlaagt drempels en erkent het recht op zelfbeschikking.
“Een genderwijziging mag zonder beoordeling en zo vaak als nodig. We stoppen de criminalisering van trans personen en maken zelfidentificatie, in plaats van medische en psychische frames over genderidentiteit, leidend in de transzorg.”
“Trans personen mogen hun naam en genderregistratie kosteloos wijzigen in de gemeentelijke basisadministratie, zonder dat daarvoor een medische verklaring nodig is.”
Toegankelijke en reguliere transzorg zonder diagnoseplicht
BIJ1 beschouwt transzorg als reguliere zorg, die toegankelijk moet zijn zonder verplichte diagnose of toestemming van experts. Hormoonbehandelingen moeten via de eerstelijnszorg beschikbaar zijn en behandelingen worden volledig vergoed. Dit moet de wachtlijsten verkorten en de zorg laagdrempeliger maken.
“De zorg voor trans personen moet worden gezien als een reguliere vorm van medische zorg en moet worden meegenomen in het basiscurriculum van medische gezondheidsopleidingen. Hormoonbehandelingen moeten kunnen worden verstrekt vanuit de eerstelijnszorg.”
“(Hormoon)behandelingen en operaties worden vergoed, zonder toestemming van ‘experts’ en verzekeringen. Daarnaast hoeven trans personen geen diagnose meer te ontvangen om zorg te krijgen.”
Afschaffen genderregistratie en wettelijke erkenning non-binaire personen
BIJ1 streeft naar afschaffing van genderregistratie in de Basisregistratie Personen. Tot die tijd moet een ‘X’ mogelijk zijn op documenten, en non-binaire personen wettelijk worden erkend. Dit bevordert inclusie en vermindert discriminatie.
“Uiteindelijk wordt de genderregistratie afgeschaft in de Basisregistratie Personen. Tot die tijd wordt het invullen van ‘X’ een mogelijkheid, net zoals bij het veranderen van een M naar een V of andersom op identiteitsdocumenten en reispapieren. Ook worden, naast mannen en vrouwen, ook non-binaire personen opgenomen in bestaande wetten en regels.”
Veilige en toegankelijke zorg voor trans personen in AZC’s
BIJ1 vraagt expliciet aandacht voor de veiligheid en zorgtoegang van trans personen in asielzoekerscentra, gezien hun kwetsbare positie.
“In AZC’s komt meer aandacht voor LHBTQAI+ personen en in het bijzonder trans personen. Zij moeten toegang hebben tot zorg in een veilige omgeving.”
GroenLinks-PvdA wil de rechten en positie van transgender personen versterken door het makkelijker te maken het geslacht in officiële documenten te wijzigen en door onnodige geslachtsregistratie af te schaffen. Daarnaast zet de partij in op kortere wachttijden voor transzorg en een verbod op conversietherapie. Hun visie is gericht op gelijke behandeling, zelfbeschikking en bescherming tegen discriminatie voor transgender en andere lhbti+ personen.
Makkelijker geslachtswijziging en afschaffen geslachtsregistratie
GroenLinks-PvdA wil dat het wijzigen van het geslacht op identiteitspapieren eenvoudiger wordt en streeft naar het volledig afschaffen van geslachtsregistratie, naar Duits voorbeeld. Dit moet de administratieve en sociale barrières voor transgender personen verlagen en hun zelfbeschikking vergroten.
“We maken het makkelijker om geslacht in je papieren te wijzigen, en we beschermen intersekse kinderen met een wettelijk verbod op niet-noodzakelijke medische ingrepen. We zorgen voor wettelijke erkenning van meerouderschap, en regenbooggezinnen krijgen dezelfde vergoedingen voor vruchtbaarheidsbehandelingen als heterostellen.”
“We schaffen onnodige geslachtsregistratie op identiteitspapieren af, net als in Duitsland.”
“We maken het makkelijker om geslacht in je papieren te wijzigen”
Kortere wachttijd voor transzorg en verbod op conversietherapie
De partij erkent de problemen rondom toegang tot transzorg en wil wachttijden verkorten. Daarnaast wordt conversietherapie expliciet verboden om transgender personen te beschermen tegen schadelijke praktijken.
“Daarnaast verbieden we conversietherapie, zetten we in op kortere wachttijd voor transzorg en schaffen we onnodige geslachtsregistratie op identiteitspapieren af, net als in Duitsland.”
Zwaardere straffen op discriminatie en bescherming lhbti+-rechten
GroenLinks-PvdA wil discriminatie van transgender en andere lhbti+ personen zwaarder bestraffen en hun rechten expliciet beschermen, onder andere door een wet tegen hatecrimes.
“Dankzij onze wet tegen hatecrimes kunnen we discriminatie zwaarder bestraffen.”
D66 erkent de specifieke behoeften van transgender personen en zet zich in voor betere, snellere en meer toegankelijke transgenderzorg. Daarnaast wil D66 discriminatie op basis van genderidentiteit tegengaan en pleit de partij voor inclusieve wetgeving en beleid die ook transgender mensen beschermen.
Betere en snellere transgenderzorg
D66 vindt dat transgender personen recht hebben op toegankelijke, passende en tijdige zorg. De partij wil investeren in transgenderzorg en zorg op maat bieden, omdat de huidige wachttijden en het gebrek aan specialistische zorg een groot probleem vormen voor deze groep.
“We investeren in betere en snellere transgenderzorg, met zorg op maat.”
Bestrijden van discriminatie op basis van genderidentiteit
D66 wil alle vormen van discriminatie, waaronder op basis van genderidentiteit, actief bestrijden. De partij erkent dat transgender personen vaak te maken krijgen met uitsluiting en wil dit via wetgeving en beleid tegengaan.
“D66 wil alle vormen van uitsluiting, racisme en discriminatie doorbreken: of het nu gaat om afkomst of geloof (jodenhaat of moslimhaat), huidskleur (zoals anti-zwart of anti-Aziatisch racisme), leeftijd, armoede, beperking, neurodiversiteit (zoals ADHD of autisme), seksuele oriëntatie of genderidentiteit (queerhaat) of omdat iemand een vrouw is.”
“D66 wil een verbod op conversiehandelingen. Niemand mag gedwongen worden om diens seksuele oriëntatie of genderidentiteit te veranderen.”
Inclusieve wetgeving en registratie
D66 pleit voor het afschaffen van onnodige barrières bij de registratie van geslacht bij de overheid en voor erkenning en bescherming van non-binaire en intersekse personen, waarmee ook transgender personen worden meegenomen in een bredere visie op genderdiversiteit.
“D66 pleit voor erkenning en bescherming van non-binaire en intersekse personen. Onnodige barrières bij de registratie van geslacht bij de overheid schaffen we af.”
Het VVD-verkiezingsprogramma benoemt transgender mensen niet expliciet, maar onderstreept het belang van gelijke rechten, acceptatie en bescherming van LHBTIQ+’ers, waar transgenders onder vallen. De partij zet in op het bestrijden van discriminatie, het bevorderen van acceptatie op scholen en in de samenleving, en het expliciet aanpakken van hatecrimes en conversiehandelingen. Concrete voorstellen richten zich op wetgeving, onderwijs en bescherming tegen geweld, maar specifieke transgender-beleidsmaatregelen ontbreken.
Streng optreden tegen discriminatie en geweld tegen LHBTIQ+’ers
De VVD wil discriminatie en geweld tegen LHBTIQ+’ers, inclusief transgender personen, expliciet aanpakken door wetgeving aan te scherpen en hatecrimes zwaarder te bestraffen. Het doel is een samenleving waarin iedereen zichzelf kan zijn, zonder angst voor discriminatie of geweld.
“Iedereen moet zichzelf kunnen zijn: Elke vorm van discriminatie is onacceptabel en hoort niet thuis in ons land. In Nederland moet iedereen overal zichzelf kunnen zijn. We gaan de komende jaren hard optreden tegen uitingen van onvrijheid en intolerantie. We keuren het mishandelen of terroriseren van LHBTIQ+’ers ten zeerste af en passen de wet aan om deze misdaden expliciet aan te pakken. We zetten het verbod op conversiehandelingen onverminderd door.”
“Naast het invoeren van het discriminatoir aspect als strafverzwaringsgrond moeten we toe naar een taakstrafverbod voor hatecrimes zoals het mishandelen of terroriseren van vrouwen en LHBTIQ+’ers.”
Acceptatie en zichtbaarheid van LHBTIQ+’ers in het onderwijs
De VVD wil de acceptatie van LHBTIQ+’ers, waaronder transgender personen, in het onderwijs bevorderen door voorlichting en het ondersteunen van initiatieven die diversiteit en zelfbeschikking benadrukken. Het doel is een veilige en inclusieve schoolomgeving.
“De acceptatie van LHBTIQ+’ers op scholen stimuleren we door initiatieven zoals Paarse Vrijdag te ondersteunen en door in te zetten op relationele en seksuele voorlichting in alle lagen van het onderwijs met aandacht voor relaties, respect, zelfbeschikking, diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie en (veilig) online gedrag.”
Verbod op conversiehandelingen
De VVD spreekt zich expliciet uit tegen conversiehandelingen gericht op LHBTIQ+’ers, inclusief transgender personen, en wil het verbod daarop krachtig handhaven. Dit is bedoeld om de lichamelijke en psychische integriteit van deze groep te beschermen.
“We zetten het verbod op conversiehandelingen onverminderd door.”
BBB erkent de unieke uitdagingen van transgenders en benadrukt het belang van snelle en kwalitatief goede zorg. Tegelijkertijd wil de partij een tijdelijke stop op medische transitie voor minderjarigen totdat de behandelrichtlijnen (Dutch Protocol) zorgvuldig zijn herzien, vanwege zorgen over de sterke toename van genderdysforie onder jongeren. De partij kiest voor een voorzichtige en onderzoekende benadering van transgenderzorg bij minderjarigen.
Tijdelijke stop medische transitie minderjarigen
BBB wil een tijdelijke stop op medische transitie voor minderjarigen totdat de behandelrichtlijnen voor genderzorg (Dutch Protocol) zijn herzien. De partij noemt de internationale discussie over deze richtlijn en de toename van genderdysforie onder jongeren als reden voor deze terughoudendheid. Het doel is om eerst zorgvuldig onderzoek te doen voordat ingrijpende medische stappen worden gezet bij minderjarigen.
“Om deze reden willen wij een stop op medische transitie voor minderjarigen, tot de richtlijnen zorgvuldig herzien zijn.”
“De sterke toename van genderdysforie (je niet op je gemak voelen met het geslacht waarmee je geboren bent) onder kinderen en jongeren verdient zorgvuldig onderzoek. Internationaal gezien staat het zogenoemde Dutch Protocol (de behandelrichtlijn voor genderzorg) onder zware druk.”
Snelle en kwalitatief goede zorg voor transgenders
BBB erkent dat transgenders unieke uitdagingen ervaren en vindt dat zij recht hebben op snelle en kwalitatief goede zorg. Dit standpunt benadrukt het belang van goede toegang tot zorg, los van de discussie over minderjarigen.
“BBB erkent de unieke uitdagingen waarmee transgenders worden geconfronteerd en benadrukt het belang van snelle en kwalitatief goede zorg.”
BVNL stelt individuele vrijheid centraal, maar maakt duidelijke uitzonderingen voor transgenderbeleid: geslachtstransities voor minderjarigen worden uitgesloten en er komt een verbod op genderneutrale toiletten in overheidsgebouwen. Daarnaast wil BVNL dat biologische mannen niet worden toegelaten tot vrouwensporten en vrouwenspecifieke ruimtes. De partij positioneert zich hiermee expliciet tegen bepaalde vormen van transgender- en genderinclusief beleid.
Geen geslachtstransities voor minderjarigen
BVNL vindt dat medische transities alleen voor volwassenen toegankelijk moeten zijn, uit zorg voor de bescherming van minderjarigen. Dit standpunt adresseert de maatschappelijke discussie over de leeftijdsgrens bij medische transitie en stelt de autonomie van volwassenen voorop, maar sluit jongeren uit.
“Geen geslachtstransities voor minderjarigen.”
Verbod op genderneutrale toiletten in overheidsgebouwen
De partij verzet zich tegen genderinclusieve voorzieningen in de publieke sector, met het argument dat overheidsbeleid zich niet moet richten op 'woke- en diversiteitsbeleid'. Dit standpunt is een reactie op maatschappelijke discussies over genderneutraliteit in publieke ruimtes.
“Genderneutrale toiletten worden in alle overheidsgebouwen en door de overheid gefinancierde instellingen verboden.”
Uitsluiting van transgender vrouwen uit vrouwensporten en -ruimtes
BVNL wil dat alleen biologische vrouwen toegang hebben tot vrouwensporten, kleedkamers, gevangenissen en andere vrouwenspecifieke ruimtes. Dit standpunt is bedoeld om de veiligheid en eerlijkheid voor cisgender vrouwen te waarborgen, maar sluit transgender vrouwen expliciet uit.
“Biologische mannen worden niet toegelaten in vrouwensporten, vrouwenkleedkamers, vrouwengevangenissen en ander voor vrouwen bedoelde ruimten.”
DENK erkent het recht van iedereen om zichzelf te zijn en zegt inclusieve zorg te steunen, maar is expliciet tegen het gebruik van puberteitsremmers, hormonale of chirurgische behandelingen bij minderjarigen in het kader van geslachtsverandering. Het programma bevat geen verdere concrete voorstellen of maatregelen specifiek gericht op transgender personen.
Tegen medische transitiebehandelingen bij minderjarigen
DENK stelt zich kritisch op tegenover medische transitiebehandelingen voor jongeren. De partij benadrukt zorgvuldigheid rond de gezondheid van jongeren en wijst puberteitsremmers, hormonen en operaties bij minderjarigen af als het gaat om geslachtsverandering. Dit standpunt wordt gemotiveerd vanuit een zorgperspectief voor jongeren, ondanks een algemene steun voor inclusieve zorg.
“Wij zijn daarom geen voorstander van puberteitsremmers, hormonale of chirurgische behandelingen bij minderjarigen die toegepast worden in het kader van geslachtsverandering.”
“Iedereen heeft het recht om zichzelf te zijn en DENK staat pal voor inclusieve zorg. Tegelijkertijd gaan wij uiterst zorgvuldig om met de gezondheid van onze jongeren.”
NSC erkent de worsteling van jongeren met genderidentiteit en vindt het goed dat medische transitie voor mensen met genderdysforie mogelijk is. Tegelijkertijd is de partij tegen het schrappen van de deskundigenverklaring en het verlagen van de leeftijdsgrens in de Transgenderwet, en kiest zij voor een terughoudende benadering bij verdere verruiming van transgenderrechten.
Medische transitie mogelijk, maar tegen verruiming Transgenderwet
NSC ondersteunt de mogelijkheid tot medische transitie voor mensen met genderdysforie, maar verzet zich tegen het versoepelen van de Transgenderwet, zoals het schrappen van de deskundigenverklaring en het verlagen van de leeftijdsgrens onder de 16 jaar. De partij benadrukt het belang van zorgvuldigheid en deskundigheid bij ingrijpende beslissingen rond genderidentiteit, vooral bij jongeren.
“We vinden het goed dat medische transitie voor mensen met genderdysforie mogelijk is, maar zijn tegen de verruiming van de Transgenderwet die de deskundigenverklaring schrapt en de leeftijdsgrens verlaagt naar onder de 16 jaar.”
“We hebben oog voor de worsteling die jongeren kunnen hebben met identiteit en gender. Er moet een laagdrempelig aanbod zijn waar zij terechtkunnen voor een goed gesprek, advies en hulp.”
De SP ziet transrechten expliciet als mensenrechten en benadrukt het belang van autonomie en zeggenschap over het eigen lichaam voor transgender personen. De partij wil de transgenderzorg verbeteren door wachtlijsten aan te pakken, zorg beter beschikbaar en vergoed te maken, en discriminatie in de zorg te bestrijden. Concrete voorstellen richten zich op betere toegang tot (mentale) zorg en het waarborgen van gelijke behandeling.
Transrechten zijn mensenrechten, met focus op zorg en autonomie
De SP erkent transgender personen expliciet en stelt dat zij recht hebben op erkenning, ondersteuning en autonomie over hun eigen lichaam. De partij adresseert de huidige problemen met de beschikbaarheid en vergoeding van transgenderzorg, en wil de wachtlijsten actief aanpakken. Dit standpunt is ingebed in een bredere visie op gelijke behandeling en het bestrijden van discriminatie in de zorg.
“Transrechten zijn mensenrechten. Mensen die in transitie gaan krijgen de juiste erkenning en ondersteuning. Autonomie en zeggenschap over het eigen lichaam is daarbij het uitgangspunt. De gewenste (mentale) zorg wordt beter beschikbaar gemaakt en vergoed en we pakken de wachtlijsten aan.”
“De wachtlijsten worden aangepakt, ook voor de transgenderzorg waar deze onacceptabel lang zijn.”
Het CDA erkent de specifieke uitdagingen van transgenderpersonen op de arbeidsmarkt en stelt voor om een wettelijk transitieverlof in te voeren om hun positie te versterken. Verder zijn er geen andere concrete of onderscheidende beleidsvoorstellen specifiek gericht op transgenderpersonen in het verkiezingsprogramma.
Wettelijk transitieverlof voor transgenderpersonen
Het CDA wil de arbeidsmarktpositie van transgenderpersonen verbeteren door het wettelijk mogelijk maken van verlof tijdens hun transitie. Hiermee erkent de partij de unieke behoeften van deze groep en wil zij belemmeringen voor werkdeelname verminderen.
“We versterken de arbeidsmarktpositie van transgenderpersonen door het invoeren van een wettelijke regeling voor transitieverlof.”
De ChristenUnie is kritisch over de snelle toename van jongeren met gendervragen en pleit voor terughoudendheid bij medische interventies in transgenderzorg. Ze willen dat transgenderzorg gebaseerd blijft op wetenschappelijk bewijs en deskundigheid, en zijn tegen zelfidentificatie zonder professionele toetsing voor juridische geslachtsregistratie. De partij benadrukt het belang van respect voor de eigen sekse als uitgangspunt.
Transgenderzorg alleen op basis van wetenschappelijk bewijs en deskundigheid
De ChristenUnie vindt dat transgenderzorg uitsluitend moet worden verleend op basis van wetenschappelijk bewijs en deskundigheid. Ze zijn tegen het principe van zelfidentificatie zonder professionele toetsing voor juridische geslachtsregistratie, uit zorg over te snelle medische interventies, vooral bij jongeren. De partij wil onderzoeken of lessen uit het buitenland over terughoudendheid bij medische transities ook in Nederland moeten worden toegepast.
“Daarnaast maken we ons zorgen over de snelle toename van jongeren met gendervragen en verzoeken om gendertransitie. Het is belangrijk dat het bevragen van genderidentiteit niet de norm wordt, en dat de eigen sekse als uitgangspunt wordt gerespecteerd. Naar aanleiding van onderzoeken in onder meer het Verenigd Koninkrijk en Scandinavische landen is het verstandig ook in Nederland te onderzoeken of de daar geleerde lessen over te snelle medische interventies hier toegepast moeten worden.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma