Verkiezingsprogramma's 2025 overto2
De SGP erkent het belang van het terugdringen van CO2-uitstoot, maar pleit voor een realistische en betaalbare aanpak die rekening houdt met het speelveld voor Nederlandse bedrijven en burgers. De partij wil nationale koppen op het Europese emissiehandelssysteem voor CO2 zoveel mogelijk voorkomen, stimuleert innovatie (zoals kernenergie en synthetische brandstoffen), en wil geen extra lasten voor burgers en industrie bovenop Europese afspraken.
Nationale koppen op Europees CO2-beleid voorkomen
De SGP vindt dat Nederland niet verder moet gaan dan Europese afspraken rond CO2-beprijzing, om het speelveld voor de Nederlandse industrie eerlijk te houden en te voorkomen dat bedrijven vertrekken naar landen met minder strenge regels.
“Nationale koppen op het Europese emissiehandelssysteem voor CO2 worden zoveel mogelijk voorkomen.”
“De netkosten voor de industrie mogen niet doorstijgen. Omliggende landen geven hun industrie nog steeds korting op de nettarieven. Die Volume Correctie Regeling komt hier ook terug.”
Stimuleren van innovatie en alternatieven voor CO2-reductie
De SGP zet in op technologische innovatie, zoals kernenergie en synthetische brandstoffen, als belangrijke middelen om CO2-uitstoot te verminderen zonder de betaalbaarheid en leveringszekerheid in gevaar te brengen.
“Nederland staat vooraan bij de ontwikkeling en bouw van kleine modulaire kernreactoren (SMR’s).”
“Het Rijk ondersteunt de bouw van tenminste twee grote kerncentrales, mede door via een Staatsdeelneming de financieringskosten sterk te verlagen.”
“Fossielvrije synthetische brandstoffen krijgen een verlaagd accijnstarief en worden vrijgesteld van CO2-beprijzing.”
Geen extra lasten voor burgers en industrie
De SGP wil voorkomen dat de energietransitie leidt tot onbetaalbare lasten voor burgers en bedrijven, en pleit daarom tegen nationale extra belastingen of beprijzingen bovenop het Europese CO2-beleid.
“De torenhoge gasprijzen in 2022 drukten veel huishoudens met de neus op de feiten: energiearmoede is dichterbij dan je denkt.”
“Het onderstreept, naast de milieuopgave, de noodzaak om te investeren in energiebesparing en duurzame verwarming van woningen en bedrijfsgebouwen.”
“De energierekening voor glastuinbouwbedrijven blijft wat de SGP betreft binnen de perken. De glastuinbouw wordt gevrijwaard van ETS2 en de bijmengverplichting voor groen gas.”
Geen rekeningrijden en bescherming mobiliteit
De SGP is tegen de invoering van rekeningrijden zolang brandstofprijzen hoog zijn, en wil elektrisch rijden niet benadelen ten opzichte van fossiele brandstoffen, om mobiliteit betaalbaar te houden.
De ChristenUnie wil de CO2-uitstoot stevig terugdringen door beprijzing, het afschaffen van fiscale voordelen voor vervuilers, en het stimuleren van duurzame alternatieven. Ze pleiten voor een eerlijke belasting op uitstoot, hogere vliegbelastingen, en het inzetten van Europese CO2-beprijzingsmechanismen, met de opbrengsten ten goede aan vergroening en compensatie.
Eerlijke belasting op CO2-uitstoot en vervuiling
De ChristenUnie streeft naar een evenwichtige en stevige belasting op CO2-uitstoot en andere vormen van vervuiling, waarbij bestaande Europese beprijzingsmechanismen leidend zijn. Ze willen fiscale voordelen voor vervuilende activiteiten afschaffen en de opbrengsten inzetten voor vergroening en compensatie. Dit beleid moet zorgen voor een effectieve reductie van uitstoot en het stimuleren van duurzame alternatieven.
“We werken toe naar een evenwichtigere belasting van uitstoot en vervuiling. Daarbij houden we rekening met al bestaande Europese beprijzingsmechanismen.”
“Op vliegtuigbrandstof en -tickets moet na de benodigde verdragswijziging accijns of btw betaald worden. Ook verhogen we de vliegbelasting.”
“Andere fiscale voordelen die leiden tot extra broeikasgasemissies, ook wel fossiele subsidies genoemd, schaffen we af.”
“Milieuvervuiling gaat steviger belast worden, bijvoorbeeld met een NOx-heffing.”
“De opbrengsten van beprijzingsmechanismen als ETS-2 komen ten goede aan de vergroening van de economie en financiële compensatie van bedrijven en burgers.”
“Nationale heffingen bovenop Europese maatregelen zijn niet altijd effectief, omdat vervuiling in sommige gevallen niet minder wordt, maar simpelweg verplaatst. Dergelijke effecten moeten worden meegewogen bij beleidsvorming.”
Europese samenwerking en CO2-beprijzing luchtvaart
De partij wil in Europees verband afspraken maken over een CO2-prijs voor de luchtvaart, kerosineaccijns en het afschaffen van btw-vrijstelling op vliegtickets. Dit moet internationaal concurrerende sectoren eerlijk belasten en duurzame alternatieven stimuleren.
“in Europees en internationaal verband ambitieuze afspraken te maken over een CO2-prijs voor de luchtvaart, invoering van een kerosineaccijns en afschaffen van de btw-vrijstelling op vliegtickets.”
“De vliegbelasting wordt enerzijds meer gebaseerd op de daadwerkelijke CO2-belasting, anderzijds komt er een opslag voor vluchten tot 1250 km om duurzamer vervoer per trein te stimuleren.”
D66 wil de uitstoot van CO2 fors terugdringen door verduurzaming van mobiliteit, industrie en energievoorziening. Ze kiezen voor concrete maatregelen zoals rekeningrijden, elektrificatie van vervoer, investeringen in groene energie en het koppelen van internationale handel aan CO2-reductie. De partij streeft naar een volledig circulaire economie in 2050 en wil dat Nederland in 2030 het gebruik van nieuwe grondstoffen halveert.
Rekeningrijden en elektrificatie van vervoer
D66 wil de CO2-uitstoot van mobiliteit verminderen door het gebruik van de auto te belasten in plaats van bezit, en door elektrisch rijden te stimuleren. Dit moet leiden tot eerlijker en schoner vervoer, met speciale aandacht voor regio’s met weinig ov.
Groene energie als basis, geen technologie uitsluiten
Om CO2-uitstoot structureel te verminderen, kiest D66 voor een mix van zon, wind, groene waterstof en andere bronnen, en sluit kernenergie niet uit als dat doelmatig is. Ze willen snel procedures verkorten en investeren in netcapaciteit.
“Onze energie moet voor iedereen betrouwbaar, betaalbaar en beschikbaar zijn. En D66 wil voor onze energie niet meer afhankelijk zijn van foute regimes. Daarom kiezen we voor een slimme mix van zon, wind, groene waterstof en andere bronnen.”
“Groene energie is onze eerste keuze, maar dit kent grenzen. We sluiten daarom geen technologie uit. We blijven openstaan voor alternatieven zoals kernenergie, mits dit doelmatig is.”
Internationale samenwerking en handelsafspraken koppelen aan CO2-reductie
D66 erkent dat de meeste uitstootreductie buiten Europa te behalen valt en wil daarom handels- en samenwerkingsafspraken koppelen aan CO2-reductie in andere landen.
“De meeste uitstootreductie valt buiten Europa te behalen. Daarom koppelen we handels- en samenwerkingsafspraken aan CO2-reductie in die landen.”
Circulaire economie en halvering grondstoffengebruik
D66 wil dat Nederland in 2050 volledig circulair is en in 2030 het gebruik van nieuwe grondstoffen halveert, met duidelijke sectorale doelen en overheidsvoorbeeld.
“In 2050 is Nederland volledig circulair. In 2030 is het gebruik van nieuwe grondstoffen al gehalveerd.”
De PVV verwerpt CO2-beleid en klimaatmaatregelen gericht op het verminderen van CO2-uitstoot. In plaats daarvan wil de partij stoppen met ondergrondse CO2-opslag, het Klimaatakkoord van Parijs verlaten, en inzetten op betaalbare energie en leveringszekerheid. De partij noemt CO2-reductie "flauwekul" en wil geen geld meer uitgeven aan klimaatmitigatie.
Stoppen met ondergrondse CO2-opslag
De PVV is fel tegen het opslaan van CO2 onder de grond en ziet dit als een zinloze en kostbare maatregel. Volgens de partij levert het geen voordeel op voor burgers en verhoogt het alleen de energielasten.
“Geen ondergrondse CO2-opslag”
Terugtrekken uit het Klimaatakkoord en schrappen klimaatbeleid
De partij wil Nederland terugtrekken uit het VN-Klimaatakkoord van Parijs, de Klimaatwet intrekken en stoppen met klimaatmitigatie. De focus verschuift van CO2-reductie naar betaalbare energie en leveringszekerheid.
“Terugtrekken uit het VN-Klimaatakkoord van Parijs; Klimaatwet intrekken”
“Geen CO2-flauwekul, maar leveringszekerheid en lagere energielasten.”
“Geen klimaatmitigatie, maar klimaatadaptatie: actualisering van het programma Ruimte voor de Rivier en het Hoogwaterbeschermingsprogramma”
Schrappen van klimaatsubsidies en CO2-gerelateerde uitgaven
De PVV wil alle subsidies en fondsen gericht op CO2-reductie en klimaatmaatregelen afschaffen, omdat deze volgens de partij leiden tot hogere lasten voor burgers en bedrijven.
BBB is kritisch op extra nationale CO₂-heffingen en wil alleen klimaatmaatregelen nemen die aantoonbaar effectief, betaalbaar en realistisch zijn. Ze pleiten voor het terugdraaien van de nationale CO₂-heffing voor de industrie, geen extra Nederlandse kop bovenop Europese regelgeving, en willen pas stoppen met fossiele energie als er betrouwbare alternatieven zijn. De partij benadrukt dat klimaatbeleid niet ten koste mag gaan van de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven en burgers.
Geen extra nationale CO₂-heffing voor industrie
BBB vindt dat de extra nationale CO₂-heffing bovenop het Europese ETS-systeem schadelijk is voor de Nederlandse industrie en het vestigingsklimaat. Ze willen deze heffing terugdraaien om banen te behouden en ‘carbon leakage’ te voorkomen.
“Stoppen met extra CO₂-heffing voor industrie. De Nederlandse industrie staat onder grote druk door oplopende kosten, internationale concurrentie en een onzeker investeringsklimaat. BBB wil de extra nationale CO₂ heffing voor de industrie daarom terugdraaien. Deze heffing, boven op het Europese ETSsysteem, schaadt ons vestigingsklimaat en jaagt bedrijven de grens over zonder aantoonbaar klimaateffect.”
Geen nationale kop op Europese CO₂-regelgeving
BBB wil geen aanvullende Nederlandse CO₂-heffingen of strengere regels bovenop Europese afspraken, omdat dit de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven schaadt zonder significant klimaateffect.
“Wij willen geen nationale kop bovenop Europese regelgeving, zoals aanvullende CO₂ heffingen of overhaaste sluiting van kolencentrales.”
“Dus geen verdere beperkingen van de renteaftrek en geen Nederlandse koppen op de Europese CO₂ heffing.”
Alleen stoppen met fossiel als alternatief betrouwbaar is
BBB is tegen een onrealistische uitfasering van fossiele energie en wil pas stoppen met fossiele energie als er echt betrouwbare en betaalbare alternatieven zijn.
“Geen onrealistische uitfasering fossiel. We stoppen pas met fossiele energie als er echt betrouwbare en betaalbare alternatieven zijn.”
CO₂-beleid gebaseerd op kosten-batenanalyse en mondiale impact
BBB vindt dat klimaatbeleid rationeel moet zijn en gebaseerd op een kosten-batenanalyse, mede gezien de minimale wereldwijde CO₂-bijdrage van Nederland.
“Gebaseerd zijn op een kostenbatenanalyse van impact, ook in relatie tot onze minimale wereld wijde CO₂ bijdrage.”
Het CDA erkent het belang van CO2-reductie en zet in op een realistische en uitvoerbare transitie naar een klimaatneutrale samenleving. De partij wil Europese en nationale doelen voor CO2-uitstoot combineren, inzet op technologieën als CO2-opslag en stimuleert innovatie en verduurzaming in industrie en mobiliteit. Concrete voorstellen zijn onder meer het aanpassen van de Klimaatwet, investeren in groene technologieën en het versnellen van infrastructuur voor zero-emissie vervoer.
Europese en nationale doelen voor CO2-reductie combineren
Het CDA kiest voor een aanpak waarbij Europese en nationale doelen voor CO2-uitstoot worden afgestemd, met een focus op uitvoerbaarheid en het behoud van concurrentievermogen. De partij wil de Klimaatwet aanpassen en onderscheid maken tussen ETS- en niet-ETS-sectoren.
“We kiezen voor Europees ambitieus klimaatbeleid en groene industriepolitiek en passen onze Klimaatwet daarop aan. De industrie en energiesector worden bekeken en beoordeeld vanuit een Europese aanpak. Dat betekent dat we kiezen voor nationale doelen voor uitstoot van broeikasgassen in de niet-ETS-sectoren en een Europees doel voor uitstoot in alle ETS-sectoren.”
Inzetten op technologieën als CO2-opslag en innovatie
Het CDA ziet technologieën als CO2-opslag, groene chemie en waterstof als essentieel voor het behalen van klimaatdoelen. Innovatie en investeringen in deze technologieën moeten de transitie versnellen en de industrie verduurzamen.
“Ambitie en realisme gaan hand in hand. Nederland van het slot – We doen wat nodig is om bedrijven en boeren weer te kunnen laten ondernemen. We werken samen om de stikstofdoelen te behalen, maar stellen ook normen die in 2035 en daarvoor moeten worden behaald.”
“Wij zien grote kansen op het gebied van onder andere technologieën als groene chemie, waterstof, synthetische brandstoffen, groen gasproductie, efficiëntere CO₂-vrije opslag en flexibiliteit, negatieve emissies en kleine modulaire kernreactoren.”
Versnellen van zero-emissie mobiliteit en logistiek
Het CDA wil de infrastructuur voor zero-emissie vrachtvervoer versnellen en investeert in logistieke e-corridors, laadinfrastructuur en vervoer over water om CO2-uitstoot in de mobiliteitssector te verminderen.
“We stimuleren zero-emissie-vrachtvervoer door het versnellen van laadinfrastructuur voor zware voertuigen via publiek-private samenwerking.”
“We willen een sterke binnenvaart en duurzaam vervoer over water. Daarom investeren we in betrouwbare vaarwegen, sluizen en bruggen. En vervoer over water zetten we centraal in logistieke verduurzamingsplannen. We stimuleren zero-emissie-vervoer over water.”
GroenLinks-PvdA wil de uitstoot van CO₂ fors terugdringen door stevige normering en het principe ‘de vervuiler betaalt’ centraal te stellen in klimaatbeleid. Grote vervuilers en de luchtvaart gaan meer betalen en krijgen te maken met plafonds op CO₂-uitstoot, terwijl bedrijven die niet verduurzamen worden aangepakt. De partij koppelt deze maatregelen aan een rechtvaardige transitie voor werknemers en investeringen in duurzame alternatieven.
Grote vervuilers laten betalen voor CO₂-uitstoot
GroenLinks-PvdA vindt dat bedrijven die veel CO₂ uitstoten een grotere bijdrage moeten leveren aan de kosten van de duurzaamheidstransitie. Dit moet zorgen voor een eerlijker systeem waarin de vervuiler betaalt en de transitie naar een duurzame economie wordt versneld.
“We laten grote vervuilers een eerlijke bijdrage leveren aan de kosten van de duurzaamheidstransitie. Dat doen wij door het principe van ‘de vervuiler betaalt’ centraal te stellen in al ons klimaatbeleid. Dat bedrijven die veel CO₂ uitstoten, meer gaan meebetalen aan de kosten van de duurzaamheidstransitie, is wat ons betreft niet meer dan logisch.”
CO₂-plafond en normering voor luchtvaart en industrie
De partij wil harde plafonds op CO₂-uitstoot invoeren, met jaarlijkse verlaging richting klimaatneutraliteit. Bedrijven die niet voldoen aan afspraken worden financieel aangepakt, en er komen bindende besparingsdoelen per sector.
“Om dat te stimuleren voeren we een CO₂-plafond en geluidsplafond in. Die dalen ieder jaar richting een klimaatneutrale luchtvaart in 2050.”
“Naast financiële prikkels komt er ook stevige normering, bijvoorbeeld een uitbreiding van de energiebesparingsplicht en bindende besparingsdoelen per sector.”
“Als bedrijven zich niet houden aan afspraken wordt terugbetaling geëist.”
Rechtvaardige transitie voor werknemers in CO₂-intensieve sectoren
GroenLinks-PvdA wil voorkomen dat werknemers de dupe worden van streng CO₂-beleid. Werknemers die hun baan verliezen door de transitie worden met behoud van inkomen begeleid naar duurzaam werk.
“Werknemers die een fossiele baan verliezen worden met behoud van inkomen begeleid naar een duurzame baan – zo nodig inclusief omscholing – naar het voorbeeld van het kolenfonds.”
BVNL wil het huidige toeslagenstelsel volledig afschaffen, omdat het leidt tot grote problemen en onnodige complexiteit. In plaats daarvan pleiten ze voor een eenvoudiger belastingstelsel met een vlaktaks en een hoge belastingvrije voet, zodat werken meer loont en de armoedeval wordt opgelost. De partij ziet het rondpompen van geld via toeslagen als zinloos en wil dat de Belastingdienst zich weer uitsluitend richt op het innen van belastingen.
Toeslagenstelsel volledig afschaffen
BVNL vindt het toeslagenstelsel problematisch vanwege de complexiteit, de armoedeval en het risico op fouten en misbruik. Ze willen het systeem daarom volledig afschaffen, zodat de Belastingdienst geen uitkeringsorganisatie meer is en burgers meer financiële autonomie krijgen. Dit moet leiden tot minder bureaucratie en meer duidelijkheid voor burgers.
“Het toeslagenstelsel leidt tot grote problemen en hier moet snel een oplossing voor worden gevonden. Het zinloos en nodeloos ingewikkeld rondpompen van geld moet stoppen.”
“Het toeslagenstelsel afschaffen waardoor de Belastingdienst weer gewoon een organisatie wordt die belastingen int en geen uitkeringsorganisatie meer is.”
Vlaktaks en hoge belastingvrije voet als alternatief
Als alternatief voor het toeslagenstelsel stelt BVNL een vlaktaks voor met een hoge belastingvrije voet, zodat werken meer loont en de armoedeval wordt tegengegaan. Dit moet het belastingstelsel eenvoudiger en eerlijker maken, en de noodzaak voor toeslagen overbodig.
“Invoeren van een vlaktaks met een vast percentage van circa 25% op arbeid en winst en een belastingvrije voet van € 20.000,-. De vlaktaks wordt geleidelijk ingevoerd en er wordt eerst fors gesneden in de overheidsuitgaven.”
“De belastingvrije voet verhogen, zodat werken weer gaat lonen.”
NSC erkent het belang van CO2-reductie en klimaatmaatregelen, maar kiest voor een pragmatische en Europese benadering. Ze accepteren tijdelijke oplossingen als CCS, willen nationale koppen op Europese doelen beperken, en richten zich op eerlijke lastenverdeling en het voorkomen van weglekeffecten. De partij is kritisch op extra nationale eisen en benadrukt dat maatregelen effectief moeten zijn zonder onnodige lasten voor burgers en bedrijven.
CCS alleen als tijdelijke oplossing, focus op afbouw fossiel
NSC ziet het afvangen en opslaan van CO2 (CCS) slechts als een tijdelijke maatregel en wil dat de focus blijft op het structureel verminderen van fossiele brandstoffen. CCS mag niet afleiden van de noodzaak tot echte verduurzaming.
“Het afvangen en opslaan van CO2 (CCS) is een tijdelijke oplossing. Deze mag niet afleiden van de noodzaak om het gebruik van fossiele grondstoffen af te bouwen. We accepteren dat CCS de komende jaren wel onderdeel is van de maatregelen die nodig kunnen zijn om de klimaatdoelen te halen.”
Geen extra nationale eisen bovenop Europese CO2-aanpak
NSC wil voorkomen dat Nederland strengere eisen stelt dan Europa op het gebied van CO2-reductie, tempo, subsidies en belastingen. Ze zijn kritisch op nationale ‘koppen’ omdat die kunnen leiden tot weglekeffecten en oneerlijke lasten.
“We beperken de nationale ‘koppen’ op de Europese aanpak als het gaat om reductiedoelen, tempo, subsidies en belastingen. We willen ervoor waken dat het effect van een maatregel is dat de CO2...”
Eerlijke verdeling kosten elektriciteitsnet en prikkels voor CO2-reductie
De partij wil dat de kosten van het elektriciteitsnet eerlijk worden verdeeld, waarbij huishoudens zoveel mogelijk worden ontzien. Door piek- en daltarieven te introduceren, stimuleren ze CO2-reductie door gedragsverandering.
“We letten sterk op een eerlijke verdeling van de kosten van het elektriciteitsnet tussen bedrijven en huishoudens. Huishoudens moeten daarbij zoveel mogelijk worden ontzien, zodat de...”
“...willen we het elektriciteitsnet slim benutten door piek- en daltarieven in te voeren, zodat mensen een prikkel hebben om bijvoorbeeld hun elektrische auto’s niet allemaal rond etenstijd op te laden.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) wil de CO2-uitstoot drastisch en snel terugdringen om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 1,5 graad. Ze pleiten voor een hogere en bredere CO2-heffing, het intrekken van gratis ETS-rechten, en het versneld verminderen van broeikasgasuitstoot in alle sectoren, met concrete maatregelen gericht op zowel nationale als Europese schaal.
Hogere en bredere CO2-heffing voor alle sectoren
PvdD wil de nationale CO2-heffing verhogen en uitbreiden naar alle broeikasgassen en sectoren, zodat de uitstoot snel genoeg daalt. Hiermee willen ze grote vervuilers laten betalen en de transitie naar een duurzame economie versnellen.
“De nationale CO2 -heffing wordt verhoogd en uitgebreid naar alle broeikasgassen en sectoren om ervoor te zorgen dat CO2 -uitstoot voldoende en snel genoeg daalt. Gratis ETS-rechten worden ingetrokken.”
Klimaatplannen toetsen aan 1,5 graad-doel
De partij vindt het essentieel dat alle klimaatplannen worden getoetst aan het 1,5 graad-doel, met meer middelen voor klimaatwetenschap en actuele modellen. Dit moet zorgen voor beleid dat daadwerkelijk effectief is in het beperken van CO2-uitstoot.
“Om te kunnen toetsen of de klimaatplannen passen bij het 1,5 graad doel en wat er nodig is om Nederland klimaatbestendig te maken, maakt het Rijk extra geld vrij voor de klimaatwetenschap, inclusief het KNMI, om klimaatmodellen vaker te kunnen actualiseren.”
Europese versnelling broeikasgasreductie en trein als alternatief
Op Europees niveau wil PvdD dat de EU de uitstoot van broeikasgassen versneld met 75% vermindert in 2030 en uiterlijk in 2040 klimaatneutraal is. Daarnaast moet de trein de aantrekkelijkste manier van internationaal reizen onder de 2000 kilometer worden, als alternatief voor CO2-intensief vliegen.
“Daarom gaat de Europese Unie de uitstoot van broeikasgassen versneld verminderen met 75% in 2030 (ten opzichte van 1990). Uiterlijk in 2040 is de Europese Unie écht klimaatneutraal.”
“De trein wordt de aantrekkelijkste manier van internationaal reizen onder de 2000 kilometer.”
FVD verwerpt expliciet het huidige CO2-beleid en alle bijbehorende reductiedoelstellingen. De partij wil stoppen met het Europese CO2-emissiehandelssysteem (ETS), alle CO2-reductiedoelen schrappen en het Klimaatakkoord van Parijs opzeggen. Hun kernvisie is dat CO2-reductie geen uitgangspunt meer mag zijn voor beleid, maar dat betaalbaarheid en betrouwbaarheid van energie centraal moeten staan.
Schrappen van alle CO2-reductiedoelen
FVD vindt dat het streven naar CO2-reductie zinloos en schadelijk is voor de economie en energievoorziening. Ze willen alle nationale en internationale CO2-doelstellingen loslaten, zodat beleid weer gericht wordt op betaalbare en betrouwbare energie in plaats van klimaatdoelen.
“We laten CO2-reductie los als uitgangspunt, zodat beleid weer wordt gericht op betaalbaarheid en betrouwbaarheid van energie.”
“We zeggen het Klimaatakkoord van Parijs op en trekken de klimaatwet in, zodat we weer ongeremd fossiele brandstoffen kunnen gebruiken en geen windturbines en zonneakkers hoeven aanleggen.”
Uitzonderen van sectoren van CO2-regels en ETS
FVD wil dat belangrijke economische sectoren, zoals de Rotterdamse haven, worden vrijgesteld van het Europese CO2-emissiehandelssysteem en nationale stikstofregels. Dit moet de concurrentiepositie en groeimogelijkheden van deze sectoren beschermen.
“We stellen bedrijven in de haven vrij van het Europese CO2-emissiehandelssysteem (ETS) en stikstofregels, zodat de haven onbeperkt kan uitbreiden en floreren.”
De VVD ziet CO2-reductie als essentieel voor de energietransitie en het verduurzamen van de industrie. Ze willen investeren in CO2-opslag, afvang en hergebruik, en pleiten voor een proactieve rol van de overheid bij het realiseren van CO2-opslagprojecten. Daarnaast wordt het belang van negatieve emissies en internationale koolstofmarkten genoemd.
Investeren in CO2-opslag, afvang en hergebruik
De VVD beschouwt het afvangen, opslaan en hergebruiken van CO2 als cruciaal voor een schone industrie en de energietransitie. De overheid moet hierin een actieve rol spelen, onder meer door projecten te versnellen en te investeren in innovatieve technieken. Dit is volgens de VVD noodzakelijk om sectoren als de glastuinbouw te verduurzamen en de industrie weerbaar te maken.
“We investeren in tijdige realisatie van CO2-opslag en zetten in op CO2-afvang, -verwijdering en -hergebruik: Voor de transitie naar een weerbare en schone industrie is opvang en hergebruik van CO2 cruciaal. Daarom moeten CO2-opslagprojecten tijdig worden gerealiseerd. De overheid neemt hierin een proactieve rol. Ook gaan we aan de slag met het verwijderen van CO2 uit de lucht en zetten we in op hergebruik van afgevangen CO2. Dit is bijvoorbeeld cruciaal voor de glastuinbouw om te kunnen verduurzamen.”
Realiseren van negatieve emissies en internationale koolstofmarkt
Naast opslag en hergebruik van CO2 wil de VVD inzetten op negatieve emissies, bijvoorbeeld bij elektriciteitscentrales, en het opzetten van een internationale koolstofmarkt. Dit moet bijdragen aan verdere CO2-reductie en het behalen van klimaatdoelen.
De SP wil de doorstroomtoets (to2) in het onderwijs niet verplicht stellen en pleit voor een toets die recht doet aan wat kinderen echt kunnen, met ruimte voor bredere beoordeling door scholen. Het doel is om gelijke kansen te bevorderen en te voorkomen dat de toets leidend wordt voor het schooladvies, zodat de groeipotentie van iedere leerling wordt meegenomen.
Doorstroomtoets niet verplicht, ruimte voor brede beoordeling
De SP vindt dat de doorstroomtoets niet verplicht moet zijn en dat scholen meer ruimte moeten krijgen om leerlingen breder te beoordelen. Hiermee wil de partij voorkomen dat de toets het enige criterium wordt voor het schooladvies en dat gelijke prestaties tot gelijke adviezen leiden, met oog voor de ontwikkeling van elk kind.
“de doorstroomtoets wordt niet verplicht en er mag meer rekening gehouden worden met de groeipotentie van iedere leerling.”
“We zorgen ervoor dat deze toets betrouwbaar is, aansluit bij wat kinderen op school leren en dat gelijke prestaties ook tot gelijke adviezen leiden. Tegelijkertijd krijgen scholen meer ruimte om leerlingen breder te beoordelen”
Volt ziet CO₂-reductie als essentieel voor het klimaatbeleid en wil zowel opslag als hergebruik van CO₂ stimuleren. Ze pleiten voor publieke investeringen in CO₂-infrastructuur en beschouwen Carbon Capture Storage (CCS) als een noodzakelijk transitiemodel, naast het ontwikkelen van strategieën op nationaal en Europees niveau.
CO₂-opslag en -hergebruik als transitiemodel
Volt beschouwt de opslag en het hergebruik van CO₂ als noodzakelijke stappen om de uitstoot te verminderen en klimaatpositief te worden. Ze willen investeren in publieke infrastructuur voor CO₂ en pleiten voor een nationale en Europese strategie om deze doelen te bereiken.
“De opslag van CO₂ (Carbon Capture Storage, CCS) is nodig als transitiemodel om uitstoot te verminderen en om klimaatpositief te worden. Daarnaast moet CO₂ hergebruikt worden om nieuwe producten te maken in de vorm van brandstoffen, chemische producten en materialen. Hiervoor is ook CO₂-infrastructuur nodig. GasUnie en Energie Beheer Nederland (EBN) moeten vooraf investeren in publieke infrastructuur zodat deze op tijd af is.”
“Volt pleit voor een Nederlandse en Europese strategie op het gebied van CO₂.”
50PLUS wil dat de accijnstarieven op brandstof niet terugkeren naar het hogere niveau van vóór 2022 en pleit voor het bevriezen van de huidige tarieven. Hiermee wil de partij automobilisten beschermen tegen extra lasten en benadrukt zij dat de auto, zeker voor ouderen, geen melkkoe van de overheid mag zijn.
Accijnstarieven brandstof bevriezen op niveau na 2022
50PLUS vindt dat de huidige accijnstarieven op brandstof moeten worden bevroren en dat er geen terugkeer mag zijn naar de hogere tarieven van vóór 2022. Dit standpunt is bedoeld om de lasten voor automobilisten, en in het bijzonder ouderen die afhankelijk zijn van de auto, te beperken.
“De huidige accijnstarieven op brandstof bevriezen. Geen terugkeer naar de hogere tarieven van vóór 2022.”
BIJ1 wil het openbaar vervoer volledig nationaliseren en concurrentie in het ov afschaffen, zodat één overheidsdienst verantwoordelijk wordt voor het hele spoornetwerk. Ze pleiten voor het fuseren van NS, andere spoorvervoerders en ProRail, evenals het nationaliseren van bus-, tram- en metrovervoerders. Dit moet leiden tot efficiënter, toegankelijker en eerlijker openbaar vervoer voor iedereen.
Volledig nationaliseren van het openbaar vervoer
BIJ1 wil alle ov-bedrijven nationaliseren en concurrentie afschaffen, zodat het ov als publieke dienst wordt georganiseerd. Dit moet leiden tot meer samenhang, efficiëntie en toegankelijkheid, en voorkomt dat winstbejag boven publieke belangen gaat.
“Vervolgens werken wij aan concurrentie in het ov afschaffen door ov-bedrijven volledig te nationaliseren: de NS fuseert met alle andere personenvervoerders op het spoor en ProRail samen tot één overheidsdienst die verantwoordelijk is voor het hele Nederlandse spoornetwerk. Hetzelfde doen we met alle bus-, tram- en metrovervoerders.”
DENK wil het openbaar bestuur democratischer en transparanter maken door de Tweede Kamer uit te breiden naar 250 zetels. Dit voorstel is bedoeld om de controle op de overheid te verbeteren en de volksvertegenwoordiging te versterken. Verder zijn er geen andere relevante of concrete standpunten over "to2" (Tweede Kamer, 250 zetels) in het programma.
Tweede Kamer uitbreiden naar 250 zetels
DENK pleit voor een grotere Tweede Kamer om de overheid beter te kunnen controleren en de democratische legitimiteit te vergroten. Door het aantal zetels uit te breiden, wil DENK de volksvertegenwoordiging versterken en zorgen voor een betere afspiegeling van de samenleving.
“De Tweede Kamer wordt uitgebreid naar 250 zetels om de overheid beter te kunnen controleren.”
JA21 wil het huidige complexe toeslagenstelsel volledig vervangen door een nieuw, eenvoudiger systeem. Hun kernpunt is dat het nieuwe systeem begrijpelijk, eerlijk en minder afhankelijkheid scheppend moet zijn, zodat werken meer loont en mensen niet vastzitten in bureaucratie.
Volledig nieuw toeslagensysteem ter vervanging
JA21 vindt het huidige toeslagenstelsel onbegrijpelijk en complex, en ziet het als een bron van afhankelijkheid en onzekerheid voor burgers. Ze pleiten daarom voor een fundamenteel nieuw systeem dat eenvoudiger, eerlijker en transparanter is, zodat mensen die werken meer overhouden en het sociaal vangnet niet tot afhankelijkheid leidt.
“Wij presenteren een nieuw belastingplan waarin we onder andere de inkomstenbelasting versimpelen, de vermogensbelasting eerlijker maken en een nieuw toeslagensysteem introduceren dat het huidige onbegrijpelijke en complexe toeslagenstelsel vervangt.”