Verkiezingsprogramma's 2025 oversubsidie
Volt ziet subsidies als een instrument om maatschappelijke doelen te bereiken, zoals innovatie, duurzaamheid en culturele diversiteit. Ze willen het subsidielandschap overzichtelijker en eerlijker maken, met duidelijke voorwaarden en meer focus op lange termijn maatschappelijke waarde. Concrete voorstellen zijn onder meer het herstructureren van subsidies voor innovatie en cultuur, het stellen van strengere eisen aan subsidietoekenning, en het verminderen van bureaucratie voor aanvragers.
Subsidies richten op maatschappelijke relevantie en duurzaamheid
Volt wil subsidies inzetten voor projecten die maatschappelijk relevant, duurzaam en rendabel zijn, maar nu niet van de grond komen door gebrek aan financiering. Ze pleiten voor strengere voorwaarden en terugbetaling bij niet-naleving van klimaatdoelen, en willen het subsidielandschap overzichtelijker maken door sectorale indeling.
“We willen bij subsidiëring meer focus op projecten die op de langere termijn maatschappelijk relevant, duurzaam en rendabel zijn, maar nu niet kunnen opstarten door tekort aan fondsen en ook niet op een andere wijze gefinancierd kunnen worden. Projecten met een terugverdientijd van minder dan zeven jaar komen niet meer in aanmerking voor overheidssubsidie.”
“Wanneer het klimaatplan niet wordt nageleefd, moeten verstrekte subsidies worden terugbetaald.”
“We maken het subsidielandschap overzichtelijker door het op te delen in sectoren.”
“We verbinden voorwaarden aan subsidies voor grote maatschappelijke uitdagingen, zoals verduurzaming, veiligheid, gezondheid en innovatie.”
Innovatie- en circulaire economie subsidies behouden en versterken
Volt wil innovatiesubsidies en -fondsen behouden om bedrijven te ondersteunen bij transities, en introduceert specifieke subsidies voor circulaire economie om het prijsverschil met vervuilende alternatieven te overbruggen.
“Om bedrijven te helpen bij de transities worden de innovatiesubsidies en -fondsen in stand gehouden.”
“We creëren gelijke kansen voor circulaire koplopers met een subsidie van Stimulering Circulaire Economie (SCE) voor de onrendabele top van duurzame productieprocessen, naar voorbeeld van de SDE(++).”
Cultuursubsidies verhogen, spreiden en toegankelijker maken
Volt wil het subsidiebudget voor kunst, cultuur en media structureel verhogen, de toegang tot subsidies eerlijker maken voor makers, en experimenteren met minder bureaucratische aanvraagprocedures. Ze pleiten voor langere subsidieperiodes en meer diversiteit bij subsidieverlening.
“We verhogen structureel het jaarlijkse subsidiebudget in de basisinfrastructuur. Volt wil het subsidiestelsel daarbij ook toegankelijker en eerlijker maken voor makers en instellingen.”
“We geven de culturele sector meer zekerheid en toekomstperspectief, door de subsidieperiode in de basisinfrastructuur te verlengen naar acht jaar.”
“We lanceren een grote pilot Papierloos Subsidiëren, waarin we incidenteel geld vrijmaken om te experimenteren met allerlei manieren om papieren drempels uit het systeem te verwijderen.”
“Volt wil dat het culturele aanbod een goede weerspiegeling is van de verhalen en makers in de samenleving en ruimte geeft aan alles dat de sector te bieden heeft. Daarom willen we veel aandacht blijven besteden aan diversiteitscriteria bij subsidieverlening: die diversiteit moet vooral worden geregeld bij het verdelen van de subsidies en minder op het niveau van kunstprojecten zelf.”
“We zorgen voor een evenwichtige spreiding van subsidies tussen nationale en regionale instellingen.”
Subsidies voor bereikbaarheid en mobiliteit in dunbevolkte gebieden
Volt wil subsidies inzetten om nieuwe oplossingen voor deur-tot-deurvervoer in minder dichtbevolkte gebieden mogelijk te maken, zodat bereikbaarheid wordt vergroot waar reguliere OV-diensten tekortschieten.
De Partij voor de Dieren wil bestaande subsidies voor vervuilende sectoren, zoals fossiele energie en intensieve landbouw, per direct beëindigen en deze middelen inzetten voor verduurzaming en sociale doelen. Subsidies worden selectief ingezet om duurzame transities te versnellen, maar structurele afhankelijkheid van subsidie wordt afgewezen. De partij pleit voor het afschaffen van concurrentie om onderzoekssubsidies en het publiek financieren van wetenschap, en stelt strikte voorwaarden aan subsidie voor cultuur en ontwikkelingssamenwerking.
Direct stoppen met fossiele en landbouwsubsidies
De PvdD wil alle fossiele subsidies en landbouwsubsidies per direct beëindigen, omdat deze schadelijk zijn voor milieu en klimaat. Het vrijgekomen geld wordt gebruikt om boeren te helpen omschakelen naar duurzame, plantaardige productie, waarna ook deze subsidies worden afgeschaft.
“De fossiele subsidies, in totaal 40 miljard publiek geld per jaar, worden per direct beëindigd. Landbouwsubsidies zijn ook fossiele subsidies. Nederland pleit in de EU voor het afschaffen van landbouwsubsidies. Het geld dat vrijkomt, wordt ingezet om boeren te helpen omschakelen naar een meer biologisch, plantaardig voedselsysteem.”
“begroting worden gebruikt om boeren te helpen overschakelen naar biologische, plantaardige productie. Daarna worden de subsidies afgeschaft.”
Geen subsidie voor vervuilende bedrijven en sectoren
De partij is fel tegen het subsidiëren van bedrijven die aantoonbaar vervuilen of niet bijdragen aan publieke belangen. Dit geldt expliciet voor grote industrieën en bedrijven met een negatieve impact op mens, dier en milieu.
“De onderhandelingen over maatwerkafspraken met één van de grootste vervuilers van Nederland, het staalbedrijf Tata Steel, worden per direct gestopt. Dat betekent geen miljardensubsidie.”
“Culturele instellingen die zich laten sponsoren door bedrijven uit de fossiele industrie krijgen geen subsidie meer van de overheid.”
“Nederland stopt daarom met het subsidiëren van het Nederlandse bedrijfsleven uit het ontwikkelingsbudget wanneer de belangen van mens, dier en milieu in het desbetreffende land niet onbetwistbaar leidend zijn.”
Subsidies gericht op verduurzaming van woningen en energie
Subsidies worden selectief ingezet om verduurzaming van woningen en energievoorziening voor burgers aantrekkelijker en haalbaar te maken, met speciale aandacht voor lage inkomens.
“financieel aantrekkelijker door het verhogen van subsidies en verduurzamingsleningen die ervoor zorgen dat de maandelijkse lasten gelijk blijven.”
“Deze brigades kunnen adviseren over isolatie, ze kunnen snelle, energiebesparende maatregelen meteen gratis uitvoeren en mensen ontzorgen bij het vinden van een goede aannemer en passende subsidie.”
Hervorming van onderzoekssubsidies en publieke financiering wetenschap
De PvdD wil de competitiedruk rond onderzoekssubsidies verminderen en pleit voor meer structurele, publieke financiering van wetenschap, zodat onafhankelijk en vernieuwend onderzoek mogelijk wordt.
“De financiering van dit onderzoek bestaat vrijwel volledig uit subsidies die door middel van competitie worden verworven. Het overgrote deel van subsidieaanvragen wordt afgewezen, wat resulteert in onnodige werkdruk.”
“Competities voor onderzoeksfinanciering met een slagingskans van minder dan 25% worden stopgezet. De hierbij vrijgekomen middelen worden evenredig verdeeld over wetenschappers als vrij te besteden onderzoeksgeld.”
“Wetenschappelijk onderzoek wordt publiek gefinancierd en moet dus toegankelijker worden.”
Strikte voorwaarden aan subsidies in cultuur en onderwijs
Subsidies in de culturele sector worden afhankelijk gemaakt van de herkomst van sponsorgelden, en in het onderwijs worden bestaande subsidieregelingen gericht ingezet voor kansengelijkheid.
“De bestaande subsidieregeling gericht op het versoepelen van de overstap van vmbo naar mbo of havo wordt ook opengesteld voor leerlingen uit het voortgezet speciaal onderwijs.”
BIJ1 ziet subsidies als een instrument om sociale ongelijkheid te verminderen en publieke belangen te versterken, met nadruk op toegankelijkheid, rechtvaardigheid en het tegengaan van marktwerking. Ze willen subsidies inzetten voor betaalbaar wonen, cultuur, onderwijs, energiecoöperaties en zorg, maar zijn kritisch op subsidies voor de rijken en pleiten voor vereenvoudiging en betere toegankelijkheid van subsidieregelingen. Het afschaffen van subsidies aan vermogenden en het gericht ondersteunen van kwetsbare groepen en sectoren staan centraal.
Subsidies voor sociale woningbouw en huurders, afbouw voor rijken
BIJ1 wil subsidies inzetten om sociale woningbouw te stimuleren en huurders te ondersteunen, terwijl subsidies voor vermogende huiseigenaren worden afgebouwd. Het doel is woonrecht boven marktwerking te stellen en ongelijkheid te verkleinen.
“subsidie) schaffen we in fasen binnen 10 jaar af. ... Onze staat geeft geen subsidies aan de rijken, maar geeft de mensen een thuis.”
“De gaten die daardoor ontstaan in corporatiebegrotingen vullen we aan met subsidies van de overheid.”
“Gemeenten worden verplicht om subsidie te geven aan een onafhankelijke huurdersvereniging die huurders uit alle wijken democratisch vertegenwoordigt.”
Toegankelijke en vereenvoudigde subsidies voor kunst, cultuur en media
BIJ1 wil subsidies in de cultuursector toegankelijker maken, met minder bureaucratie en meer aandacht voor diversiteit en kleine makers. Ze willen extra middelen voor ondervertegenwoordigde groepen en bindende diversiteitsnormen.
“We versimpelen de subsidie- en prestatievoorwaarden, waardoor meer makers aanspraak kunnen maken op deze fondsen.”
“We maken de Code Culturele Diversiteit bindend. En stellen extra subsidies beschikbaar voor makers en verhalen die nu niet goed vertegenwoordigd zijn.”
“Culturele instellingen, mediamakers en creatieve makers worden bij subsidieaanvragen ook beoordeeld op toegankelijkheid voor mensen met een handicap.”
Subsidies voor energiecoöperaties en afschaffing ongelijke verduurzamingssubsidies
BIJ1 wil financiële ondersteuning voor lokale energiecoöperaties, vooral in wijken met lagere inkomens, en wil af van subsidiemodellen die alleen toegankelijk zijn voor mensen die vooraf kunnen investeren.
“We investeren fors in het (financieel) ondersteunen van de opzet van energiecoöperaties en andere lokale initiatieven waar bewoners eigenaarschap en zeggenschap hebben over hun energievoorziening. ... We stoppen met het ongelijke subsidiemodel waarin burgers eerst moeten investeren om toegang te krijgen tot subsidies om te verduurzamen.”
Subsidies voor publieke apotheek en zorginitiatieven
BIJ1 wil dat de overheid een publieke apotheekketen subsidieert om medicijnen betaalbaar te houden en kleine zorginitiatieven meer ruimte geeft.
“De overheid subsidieert zo snel mogelijk een publieke apotheekketen met transparante standaardprijzen en zonder winstoogmerk.”
Strengere subsidietoekenning: uitsluiting bij discriminatie
BIJ1 wil bedrijven en instellingen die discrimineren uitsluiten van subsidies, om gelijke kansen en rechtvaardigheid te bevorderen.
“Bedrijven die discrimineren in hun selectie voor stagiairs krijgen boetes en sluiten we uit van overheidsopdrachten en subsidies.”
De SGP is kritisch over het huidige subsidielandschap en pleit voor minder en doelgerichtere subsidies, met meer nadruk op private financiering en minder afhankelijkheid van de overheid. Subsidies moeten transparant, effectief en selectief worden ingezet, vooral voor verduurzaming, monumentenzorg en kwetsbare groepen, terwijl misbruik en lobby met subsidiegeld worden uitgesloten. Tegelijkertijd wil de SGP bestaande subsidies voor verduurzaming, tweedehands elektrische auto's en monumenten behouden of versterken waar ze aantoonbaar bijdragen aan maatschappelijke doelen.
Minder en doelgerichtere subsidies, meer private financiering
De SGP vindt dat er te veel en te makkelijk subsidies worden verstrekt en wil het subsidielandschap inperken en verscherpen. Subsidies moeten alleen worden ingezet waar ze aantoonbaar effectief zijn, met meer nadruk op private financiering en minder afhankelijkheid van de overheid. Misbruik, lobby en procederen tegen de staat met subsidiegeld worden uitgesloten.
“Het maatschappelijk middenveld moet minder afhankelijk worden van subsidieverlening door de overheid. Private financiering wordt gestimuleerd. Doelmatigheid en transparantie van de financiering wordt bevorderd. Subsidieontvangers mogen met dat geld niet gaan procederen tegen de staat of lobbyactiviteiten organiseren.”
“Nationale en Europese subsidies aan organisaties die bewezen banden met terreur hebben, stoppen we onmiddellijk.”
“betekent dit: snoeien in het woud van regels, minder subsidies en minder overheidsbemoeienis.”
Gerichte subsidies voor verduurzaming en innovatie
De SGP ondersteunt subsidies voor verduurzaming, innovatie en energietransitie, mits deze doelgericht zijn en oversubsidiëring wordt voorkomen. Ze willen bestaande regelingen zoals de SDE++ aanpassen om effectiever te zijn en pleiten voor versterking van subsidies voor duurzame energie, isolatie en tweedehands elektrische auto's.
“Het Rijk investeert extra in het Warmtefonds en de Investeringsregeling Subsidie Duurzame Energie en maakt samen met gemeenten en woningcorporaties werk van grootschalige isolatieprogramma’s om de kostprijs voor gebouwisolatie te verlagen.”
“De subsidieregeling voor tweedehands elektrische auto’s wordt voortgezet en versterkt.”
“De productie van duurzame energie blijft gestimuleerd worden. De ontwikkelingsfases van verschillende technieken lopen echter zo uiteen dat een one size fits all benadering in bijvoorbeeld de Subsidieregeling Duurzame Energieproductie (SDE++) snel kan leiden tot oversubsidiering of het missen van kansen. Regelingen worden hierop aangepast, bijvoorbeeld door te werken met zogenaamde contracts for difference.”
“Bedrijven worden (financieel) gestimuleerd duurzame en eerlijke keuzes te maken en te investeren in de lange termijn, door middel van fiscale aanpassingen en verruiming van subsidies.”
Behoud en versterking van monumentensubsidies
De SGP wil structurele subsidies behouden voor het behoud van grote monumenten, kerken en kleine niet-commerciële organisaties die zich inzetten voor monumentenzorg.
DENK benoemt in haar verkiezingsprogramma nauwelijks expliciet het woord "subsidie" of concrete subsidiemaatregelen. Wel zijn er enkele voorstellen die impliciet op subsidie of financiële ondersteuning neerkomen, vooral gericht op investeringen en het beschikbaar stellen van extra budgetten voor maatschappelijke doelen zoals sport, preventie, natuur en verduurzaming. De partij kiest voor gerichte overheidsinvesteringen om kansengelijkheid, gezondheid en duurzaamheid te bevorderen, maar noemt het woord "subsidie" niet expliciet.
Extra budget voor sport, preventie en armoedebestrijding
DENK wil dat de overheid extra geld beschikbaar stelt voor sport, preventie en het bestrijden van armoede, met speciale aandacht voor kwetsbare groepen. Dit gebeurt via het vrijmaken van budgetten en investeringen, wat in de praktijk vaak neerkomt op subsidiëring van activiteiten of organisaties.
“Gemeenten krijgen budget om kinderen uit gezinnen in armoede gratis te kunnen laten sporten. We ondersteunen sportverenigingen, bijvoorbeeld met het onderhouden en energiezuinig maken van hun locatie.”
“Wij willen meer geld vrijmaken voor preventiebeleid en willen het nationale preventieakkoord versterken.”
“Wij maken geld vrij voor de bestrijding van armoede.”
Overheidsinvesteringen in verduurzaming en innovatie
DENK pleit voor overheidsinvesteringen in verduurzaming van woningen, landbouw en de luchtvaart, waarbij middelen beschikbaar worden gesteld om innovatie en vergroening te stimuleren. Hoewel het woord "subsidie" niet wordt gebruikt, betreft het feitelijk financiële ondersteuning voor deze doelen.
Extra budget voor publieke voorzieningen en onderwijs
DENK wil structureel meer geld investeren in publieke voorzieningen zoals onderwijs, zorg en openbaar vervoer. Dit gebeurt via het verhogen van budgetten en extra investeringen, wat in de praktijk vaak neerkomt op subsidiëring van deze sectoren.
“Wij zetten in op een overheid die de maatschappelijke ongelijkheid de komende periode fors verkleint. Wij staan daarom voor meer geld voor het onderwijs, voor betaalbare woningen, voor het openbaar vervoer, voor de zorg en voor andere publieke voorzieningen.”
“Extra investeringen in het hoger onderwijs, zodat wij studenten het beste onderwijs bieden en Nederland een sterke kenniseconomie blijft.”
JA21 wil het aantal subsidies drastisch verminderen, vooral waar deze markten verstoren of innovatie belemmeren. De partij pleit voor een terughoudende overheid die alleen ondersteunt waar het economisch rendeert en wil het subsidiestelsel versimpelen en beperken tot een minimum. Europese en nationale subsidieregelingen moeten transparanter, doelmatiger en onder parlementaire controle staan.
Drastische afbouw van marktverstorende subsidies
JA21 vindt dat subsidies vaak leiden tot marktverstoring, afhankelijkheid en belemmering van innovatie. De partij wil daarom het aantal subsidieregelingen fors terugbrengen en een einde maken aan het sturen van de economie via subsidies.
“Drastische afbouw van subsidies die markten verstoren en innovatie belemmeren. Er komt een einde aan het sturen van de economie vanuit de overheid.”
“Het grote aantal subsidieregelingen tot een minimum beperken.”
“Voor ieder probleem worden nieuwe regelingen en subsidies bedacht. Dit maakt mensen afhankelijk en belemmert hun keuzevrijheid.”
Subsidies alleen als het economisch rendeert
JA21 ondersteunt duurzaamheid en circulaire economie uitsluitend als deze economisch rendabel zijn, en is kritisch op subsidies die puur ideologisch of zonder rendement worden verstrekt.
Europese subsidies: transparantie en subsidiariteit
JA21 wil bezuinigen op Europese subsidies en pleit voor meer transparantie en parlementaire zeggenschap over Europese subsidieregelingen, met nadruk op het subsidiariteitsbeginsel.
Minder overheid, meer eigen verantwoordelijkheid
JA21 ziet subsidies als onderdeel van een te sturende overheid en wil mensen minder afhankelijk maken van overheidsregelingen, zodat zij meer eigen keuzes kunnen maken.
“De overheid is veel te sturend in onze economie. Voor ieder probleem worden nieuwe regelingen en subsidies bedacht. Dit maakt mensen afhankelijk en belemmert hun keuzevrijheid.”
BVNL is uitgesproken tegen subsidies en wil deze waar mogelijk afschaffen, omdat zij vinden dat de overheid zich niet moet bemoeien met het sturen of herverdelen van geld. Ze pleiten voor het stopzetten van subsidies aan publieke omroepen, activistische NGO’s en belangenorganisaties, en willen dat de keuzevrijheid van burgers en bedrijven niet door subsidies wordt beïnvloed.
Subsidies in het algemeen afschaffen
BVNL beschouwt subsidies als een vorm van overheidsbemoeienis die de vrije markt en individuele keuzevrijheid belemmert. Ze willen subsidies in brede zin afschaffen om zo de overheid te verkleinen en burgers meer zeggenschap over hun eigen geld te geven.
Stoppen met subsidies aan specifieke organisaties en sectoren
BVNL wil gericht stoppen met subsidies aan bepaalde organisaties en sectoren die zij als onwenselijk of niet neutraal beschouwen, zoals de publieke omroep, activistische NGO’s en belangenorganisaties.
“De subsidie aan de NPO wordt stopgezet.”
“NGO’s en activistische clubs zoals Greenpeace, Milieu Defensie, Extinction Rebellion en organisaties die mensenhandel stimuleren en/of procederen tegen de Nederlandse Staat krijgen geen subsidie meer en verliezen hun ANBI status.”
“BVNL is principieel tegen het subsidiëren van belangen- en protestorganisaties. Organisaties die zich aan dit soort acties schuldig maken verliezen hun recht op subsidie en worden niet langer gezien als gesprekspartner van de overheid.”
Geen subsidies voor sturing van consumentengedrag
BVNL wil dat de overheid geen subsidies inzet om keuzes van burgers of bedrijven te beïnvloeden, bijvoorbeeld bij de aanschaf van auto’s.
“De overheid zal deze keuze niet door middel van belastingen of subsidies beïnvloeden.”
Het CDA ziet subsidies als een instrument om maatschappelijke doelen te bereiken, maar pleit voor gerichte, doelmatige en transparante inzet. Ze willen bestaande subsidieregelingen vereenvoudigen, effectiever maken en alleen inzetten waar ze aantoonbaar bijdragen aan publieke belangen, zoals sport, duurzaamheid en maatschappelijke voorzieningen.
Gerichte en doelmatige inzet van subsidies
Het CDA wil subsidies alleen inzetten als ze aantoonbaar bijdragen aan maatschappelijke doelen en pleit voor een betere balans tussen subsidieregelingen, regelgeving en het beoogde effect. Ze zijn kritisch op het starten van nieuwe subsidieregelingen en willen bestaande subsidies effectiever en transparanter maken.
Verhogen en gericht inzetten van specifieke subsidieregelingen
Het CDA wil bestaande subsidieregelingen voor sportaccommodaties verhogen en groene subsidies inzetten voor maatschappelijke projecten met onrendabele toppen. Ze zien subsidies als middel om investeringen in sport, duurzaamheid en maatschappelijke voorzieningen mogelijk te maken.
“Verder verhogen we de subsidieregeling Bouw en Onderhoud Sport Accommodaties (BOSA) voor de aanschaf van materiaal.”
“Projecten met aantoonbaar maatschappelijk belang ... kunnen ondersteuning krijgen van overheden bij het dekken van de onrendabele top. Dat is mogelijk via het gericht inzetten van bestaande financieringsstromen, zoals groene subsidies...”
Subsidies als onderdeel van bredere fiscale en beleidsmix
Het CDA ziet subsidies als één van de instrumenten naast beprijzen en normeren, en wil opbrengsten uit het versoberen van fiscale regelingen inzetten voor effectieve subsidies.
NSC is kritisch over het gebruik van subsidies en wil deze alleen inzetten waar ze echt nodig zijn, met een voorkeur voor normeren en beprijzen boven subsidiëren. Ze zijn terughoudend met subsidies voor innovatie en verduurzaming, willen bureaucratie bij culturele subsidies verminderen, en pleiten voor het schrappen van subsidies voor biomassa. Concrete voorstellen richten zich op het effectiever, doelgerichter en transparanter inzetten van subsidies, met minder administratieve lasten.
Terughoudendheid en kritische inzet van subsidies
NSC wil subsidies alleen inzetten waar ze aantoonbaar effectief zijn en overweegt alternatieven zoals normeren en beprijzen. Ze zijn kritisch op grote, vage subsidiefondsen en willen transparantie en doelmatigheid vergroten.
“We zijn terughoudend met subsidies. Bijzondere aandacht moet er zijn voor de risicovolle beginfase, het doorgroeien naar een volwaardig bedrijf en het voorkomen van weglekken van kennis en bedrijvigheid.”
“Hierbij stellen we ook de vraag of doelen niet beter bereikt kunnen worden door in te zetten op normeren en beprijzen in plaats van subsidiëren.”
“Maatschappelijke problemen worden soms ‘aangepakt’ door grote potten geld (‘begrotingsfondsen’) te reserveren met soms vaag omschreven doelen. Dit komt de transparantie over de relatie tussendoelen, maatregelen en middelen niet ten goede.”
Minder bureaucratie bij culturele subsidies
Voor culturele instellingen wil NSC minder administratieve lasten bij herhaalde subsidieverlening, zodat goed presterende instellingen eenvoudiger verlenging krijgen.
“Voor hen schrappen we onnodige rompslomp bij herhaalde subsidiering: goed presteren betekent verlenging.”
Schrappen van subsidies voor biomassa
NSC wil geen subsidie meer voor het verbranden van biomassa voor energieopwekking, omdat dit niet duurzaam wordt geacht.
“We zijn tegen het verbranden van biomassa om energie op te wekken. We willen daarom geen subsidie voor BECCS of houtige biomassa.”
Gerichte subsidies voor verduurzaming woningen
NSC wil subsidies inzetten voor woningisolatie via gemeentelijke loketten, om de energietransitie betaalbaar te maken voor huishoudens.
“We geven subsidie voor het isoleren van huizen via gemeentelijke energieloketten.”
De SP wil subsidies eerlijker verdelen en inzetten voor publieke belangen, niet voor het verrijken van grote bedrijven of de allerrijksten. Ze pleiten voor het stoppen van fossiele subsidies, het beëindigen van subsidies voor miljardairs, en het richten van landbouwsubsidies op duurzame boeren. Subsidies worden volgens de SP alleen verstrekt als ze bijdragen aan sociale, duurzame of publieke doelen.
Stoppen met subsidies voor miljardairs en grote bedrijven
De SP vindt dat subsidies niet thuishoren bij de allerrijksten of grote bedrijven, maar moeten worden ingezet voor publieke voorzieningen en sociale vooruitgang. Ze willen bestaande subsidies voor miljardairs en fossiele bedrijven afschaffen, omdat deze volgens hen ongelijkheid en klimaatproblemen in stand houden.
“Stop de subsidie voor miljardairs. In een rijk land als Nederland bestaan armoede en afbrokkelende publieke voorzieningen omdat enkelen zich te veel toeeigenen.”
“Stoppen met fossiele subsidies. We kunnen klimaatopwarming niet stoppen zolang politici de belangen van grote bedrijven boven die van de mensen stellen. Twintig multinationals zijn verantwoordelijk voor een derde van de wereldwijde uitstoot, terwijl zij miljarden aan fossiele subsidies ontvangen. Wij stoppen die subsidies zo snel mogelijk en geven steun voor vergroening als daar publieke zeggenschap tegenover staat.”
“stoppen we met subsidies voor miljardairs.”
Landbouwsubsidies uitsluitend voor duurzame boeren
De SP wil dat landbouwsubsidies uitsluitend terechtkomen bij boeren die verduurzamen, en niet bij banken of andere financiële instellingen. Subsidies moeten de omschakeling naar duurzame en biologische landbouw ondersteunen.
“Landbouwsubsidies voor boeren, niet voor banken. Geld dat bedoeld is voor verduurzaming, hoort bij de boer en niet bij de bank. ... Landbouwsubsidies worden volledig ingezet voor omschakeling naar duurzame en biologische landbouw. Omschakelaars krijgen de eerste jaren financiële steun.”
Eerlijke verdeling van cultuursubsidies
De SP streeft naar een eerlijke spreiding van cultuursubsidies over heel Nederland, zodat niet alleen grote steden profiteren, maar ook kleinere gemeenten en regio’s toegang hebben tot culturele voorzieningen.
“Zo kan iedereen genieten van kunst en geschiedenis, waar je ook woont, en zorgen we voor een eerlijke verdeling van cultuursubsidies in heel Nederland.”
Subsidie voor verduurzaming binnenvaart
De SP wil subsidie verstrekken voor elektrisch of op waterstof varen in de binnenvaart, als onderdeel van hun beleid om vervoer te verduurzamen.
“Daarom verbeteren we vaarwegen en verstrekken we subsidie voor elektrisch of op waterstof varen.”
De VVD wil het gebruik van subsidies beperken en organisaties stimuleren om meer eigen inkomsten te genereren, zodat afhankelijkheid van overheidssubsidies afneemt. Waar subsidies blijven bestaan, wil de VVD de regeldruk en aanvraagkosten verminderen en de looptijd van subsidies verlengen. De partij kijkt kritisch naar bestaande subsidiestelsels, met als doel effectiviteit, minder bureaucratie en meer financiële zelfstandigheid in sectoren als cultuur en zorg.
Minder afhankelijkheid van overheidssubsidies in de culturele sector
De VVD vindt dat de culturele sector minder afhankelijk moet zijn van overheidssubsidies en meer eigen inkomsten moet genereren. Tegelijkertijd willen ze de regeldruk en aanvraagkosten voor subsidies verlagen en de subsidietermijn verlengen, zodat instellingen meer zekerheid en minder bureaucratie ervaren.
“We verlengen de subsidietermijn van vier naar acht jaar en verminderen zowel de regeldruk als een deel van de aanvraagkosten. We stimuleren zo veel mogelijk eigen inkomsten in plaats van subsidies. Daarmee maken we de culturele sector minder afhankelijk van overheidssubsidies.”
“We kijken kritisch naar het systeem van cultuursubsidies en de cultuurbasisinfrastructuur.”
“We helpen de culturele sector waar dat kan door regeldruk, bijvoorbeeld bij vergunningsaanvragen en in subsidieaanvragen, te verminderen.”
Versimpelen en verminderen van subsidievoorwaarden en regeldruk
De VVD wil subsidievoorwaarden versimpelen en onnodige complexiteit in regelgeving verminderen, zodat professionals minder tijd kwijt zijn aan administratieve lasten en meer ruimte krijgen voor hun kerntaken.
“versimpelen subsidievoorwaarden, beperken aanbestedingsregels tot de Europese ondergrens, verminderen onnodige complexiteit en geven professionals...”
Intrekken subsidie bij organisaties die integratie tegengaan
De VVD stelt dat organisaties die integratie tegengaan geen subsidie meer mogen ontvangen. Dit is onderdeel van hun bredere beleid om alleen organisaties te steunen die bijdragen aan integratie en democratische waarden.
“Als dit het geval is wordt de subsidie ingetrokken. Organisaties die integratie tegengaan zijn geen gesprekspartners meer in de maatschappelijke dialoog om integratiebeleid te maken.”
Specifieke aandacht voor subsidieregeling hospices
De VVD benoemt expliciet het belang van de subsidieregeling voor hospices, waarmee ze aangeven deze regeling te willen behouden of versterken binnen het zorgbeleid.
“specifiek aandacht voor de subsidieregeling voor hospices.”
BBB wil subsidies versoberen en gerichter inzetten, met minder nadruk op grootschalige, Randstad-georiënteerde projecten en meer op regionale, lokale en kleinschalige initiatieven. Ze pleiten voor het afbouwen van grote technologische en cultuur-subsidies, het schrappen van dubbele subsidiëring, en het vereenvoudigen van toegang tot subsidies voor kleine verenigingen en lokale makers. Innovatie, streekcultuur en onafhankelijkheid van de 'subsidie-industrie' staan centraal in hun visie.
SDE++-subsidies en technologie-subsidies afbouwen
BBB wil stoppen met de SDE++-subsidies voor duurzame energie vanaf 2026 en subsidies op verlieslatende technieken afbouwen. Ze vinden dat verduurzaming niet afhankelijk moet zijn van een 'subsidie-industrie', maar van innovatie en lokale initiatieven.
“Stoppen met de SDE++-subsidies vanaf 2026. De subsidieregeling SDE++ kost miljarden per jaar en leidt tot dure megaprojecten op zee, op land en in landbouwgebied. BBB wil een technologie neutrale aanpak, waarbij bedrijven en huishoudens verduurzamen op hun eigen manier – zonder afhankelijkheid van de ‘subsidieindustrie’. Vanaf 2026 beëindigen we de SDE++ regeling. Subsidies op verlieslatende technieken worden afgebouwd.”
Cultuursubsidies: Versoberen, regionaliseren en vereenvoudigen
BBB wil de culturele basisinfrastructuur (BIS) hervormen en versoberen, met minder grootschalige subsidies voor instellingen in de Randstad en meer steun voor regionale initiatieven, volkscultuur en lokaal erfgoed. Ze willen dubbele subsidiëring schrappen en subsidies toegankelijker maken voor kleine verenigingen en lokale makers.
“In plaats van grootschalige subsidies voor een klein aantal instellingen in de Randstad, kiezen wij voor versterking van regionale initiatieven, volkscultuur en lokaal erfgoed. De culturele basisinfrastructuur (BIS) wordt hervormd en versoberd. We schrappen dubbele subsidiëring en projecten die onvoldoende publiek trekken of geen maatschappelijke meerwaarde hebben.”
“Eenvoudige subsidie toegang. Regionale cultuur loketten kunnen zorgen voor een eenvoudige toegang tot subsidies voor kleine verenigingen en lokale makers.”
“Musea, podia en festivals die inzetten op laagdrempelige toegang en streekbinding krijgen wat BBB betreft voorrang bij het toekennen van subsidies.”
Voortzetten subsidiëring voor medisch onderzoek
BBB wil doorgaan met de subsidiëring van het Biomedical Primate Research Centre (BPRC) vanwege het belang voor onderzoek naar ziektes die de menselijke gezondheid bedreigen.
“Dit vraagt om het voortzetten van de subsidiëring van het Biomedical Primate Research Centre (BPRC) in Rijswijk.”
GroenLinks-PvdA wil subsidies gerichter en eerlijker inzetten, met nadruk op het afbouwen van prijsopdrijvende en fossiele subsidies en het versterken van subsidies voor maatschappelijke doelen zoals cultuur, woningbouw en verduurzaming. Ze pleiten voor vereenvoudiging van subsidieprocedures en koppelen subsidies aan sociale en inclusieve voorwaarden. De partij ziet subsidies als instrument om publieke belangen te dienen en misbruik of ongewenste marktprikkels tegen te gaan.
Afbouwen van prijsopdrijvende en fossiele subsidies
GroenLinks-PvdA wil subsidies die marktverstorend of schadelijk zijn voor het klimaat afbouwen, zodat publieke middelen niet langer ongewenste effecten veroorzaken. Dit betreft met name subsidies voor fossiele energie en prijsopdrijvende subsidies in de woningmarkt.
“Voor de financiering van jaarlijks terugkerende uitgaven kijken we naar het afromen van speculatiewinsten, het versoberen van belastingkortingen voor grondbezitters en het afbouwen van prijsopdrijvende subsidies.”
“Afbouw fossiele subsidies. Vrijstellingen en fiscale subsidies voor grootgebruikers en producenten van fossiele energie worden afgebouwd.”
Vereenvoudigen en verbinden van subsidies aan sociale voorwaarden
De partij wil subsidieprocedures eenvoudiger maken en subsidies koppelen aan voorwaarden op het gebied van diversiteit, inclusie en eerlijke beloning, vooral in de culturele sector. Dit moet zorgen voor meer stabiliteit, toegankelijkheid en maatschappelijke meerwaarde.
“We versimpelen de voorwaarden, aanvraagprocedures en verantwoordingseisen rondom subsidies. Voor structurele financiering maken we het mogelijk om voor acht in plaats van voor vier jaar subsidie aan te vragen. We maken de naleving van de Code Diversiteit & Inclusie en fair pay & fair practice een bindende voorwaarde voor het ontvangen van subsidie.”
“We hechten grote waarde aan regionale spreiding van culturele voorzieningen en subsidies.”
Gerichte subsidies voor woningbouw en infrastructuur
GroenLinks-PvdA wil subsidies inzetten om knelpunten in woningbouw en infrastructuur op te lossen, met object- en projectsubsidies en premies voor gemeenten die nieuwbouw realiseren.
“Sommige projecten lopen vertraging op vanwege onvoldoende financiering. Daarom stellen we object- en projectsubsidies beschikbaar. Gemeenten krijgen een nieuwbouw-premie als ze woningen bouwen.”
De ChristenUnie wil subsidies vooral inzetten om gelijke kansen te bevorderen, innovatie te stimuleren en maatschappelijke doelen te ondersteunen, maar hekelt de bureaucratie en complexiteit rond subsidieverlening. Ze pleiten voor gerichte, structurele subsidies waar deze echt verschil maken, zoals in het onderwijs en bij onderzoek, en willen de aanvraagprocedures sterk vereenvoudigen. De partij ziet subsidies als middel om maatschappelijke ongelijkheid te verkleinen en innovatie te stimuleren, mits deze eenvoudig en doelgericht worden ingezet.
Structurele subsidies voor kansengelijkheid en innovatie
De ChristenUnie vindt dat subsidies gericht moeten worden ingezet om gelijke kansen in het onderwijs te bevorderen en innovatie te stimuleren. Ze willen extra middelen voor scholen met achterstanden en structurele financiering voor herinneringscentra, en pleiten voor subsidies voor praktijkgericht onderzoek. Tegelijkertijd willen ze af van omslachtige subsidieaanvragen en pleiten ze voor eenvoudiger procedures.
“Via de bekostiging en het onderwijsachterstandenbeleid blijven we extra middelen vrijmaken voor scholen waar veel uitdagingen en achterstanden zijn.”
“We investeren blijvend in praktijkgericht onderzoek op hogescholen en bevorderen de samenwerking binnen het hoger onderwijs door geschikte fondsen en subsidies.”
“Daarom krijgen Kamp Amersfoort, Kamp Westerbork, Kamp Vught, het Oranjehotel, het Nationaal Holocaustmuseum en het Indisch Herinneringscentrum structurele financiering, zodat zij hun educatieve taak duurzaam kunnen vervullen.”
Minder bureaucratie en eenvoudiger subsidieprocedures
De partij bekritiseert de huidige bureaucratische rompslomp rond subsidies en wil dat het aanvragen en verantwoorden van subsidies veel eenvoudiger wordt, zodat het geld daadwerkelijk bij het doel terechtkomt en niet opgaat aan administratie.
“Waarom moet een school voor elke subsidieaanvraag tientallen pagina’s invullen, terwijl het geld bedoeld is voor lesgeven?”
FVD wil subsidies sterk beperken tot het behoud van erfgoed en cultuur, en afschaffen voor organisaties die volgens hen ideologisch of activistisch zijn. Ze pleiten voor het stoppen van subsidies aan NGO’s en organisaties als Rutgers, en willen dat cultuur- en erfgoedsubsidies niet naar “modieuze of ideologische projecten” gaan, maar uitsluitend naar het conserveren van nationaal erfgoed.
Subsidies stoppen voor ideologische en activistische organisaties
FVD stelt dat subsidies niet gebruikt mogen worden voor organisaties die volgens hen ideologisch of activistisch zijn, zoals Rutgers en bepaalde NGO’s. Ze zien dit als een manier om belastinggeld niet langer te besteden aan wat zij “ideologische beïnvloeding” noemen.
Subsidies uitsluitend voor erfgoed en cultuurbehoud
Subsidies moeten volgens FVD alleen nog gericht zijn op het conserveren, restaureren en uitdragen van Nederlands erfgoed en cultuur, en niet op “modieuze of ideologische projecten”. Hiermee willen ze de nationale identiteit versterken en voorkomen dat subsidies naar projecten gaan die zij als politiek of tijdelijk beschouwen.
“Subsidies moeten gericht zijn op het conserveren en restaureren van erfgoed en het uitdragen van onze cultuur, niet op modieuze of ideologische projecten.”
“We besteden subsidies aan conserveren, restaureren en expliciteren van erfgoed, zodat onze kunst en monumenten bewaard blijven.”
De PVV is sterk tegen het verstrekken van subsidies aan klimaatmaatregelen, asielgerelateerde organisaties en ondoelmatige fiscale subsidies voor het bedrijfsleven. Ze willen deze subsidies schrappen om belastinggeld te besparen en in te zetten voor Nederlandse burgers, en richten zich op het stoppen van wat zij zien als verspilling aan niet-Nederlandse of inefficiënte doelen.
Schrappen van klimaatsubsidies en Klimaatfonds
De PVV wil alle subsidies voor klimaatmaatregelen, zoals SDE++ en andere klimaatsubsidies, volledig afschaffen. Volgens de partij zijn deze subsidies verspilling van belastinggeld en dragen ze niet bij aan de belangen van de Nederlandse burger.
Stoppen van subsidies aan asielgerelateerde organisaties
De PVV wil geen subsidies meer verstrekken aan organisaties die zich bezighouden met vluchtelingen en asiel, omdat zij deze sector als een 'asielindustrie' beschouwen die niet in het belang van Nederland werkt.
“Subsidies voor Vluchtelingenwerk en andere ngo’s in de asielindustrie worden stopgezet”
Snijden in fiscale subsidies voor het bedrijfsleven
De partij is kritisch op fiscale subsidies voor het bedrijfsleven die zij als ondoelmatig beschouwen, en wil hier fors in snijden om verspilling van belastinggeld tegen te gaan.
“Ook snijden we fors in de vele ondoelmatige fiscale subsidies voor het bedrijfsleven.”
50PLUS ziet subsidies als een middel om specifieke groepen, zoals ouderen en werkzoekenden, te ondersteunen en deelname aan de samenleving te bevorderen. Ze pleiten voor gerichte subsidies, bijvoorbeeld voor het aanpassen van werkplekken voor ouderen en voor een eerlijkere verdeling van culturele subsidies over het land. Het programma bevat geen brede oproep tot meer of minder subsidies, maar kiest voor selectieve inzet waar het maatschappelijke meerwaarde oplevert.
Subsidies voor aanpassing werkplekken ouderen
50PLUS wil bedrijven stimuleren om ouderen in dienst te nemen door middel van subsidies voor het aanpassen van werkplekken. Dit moet de arbeidsparticipatie van ouderen verhogen en leeftijdsdiscriminatie tegengaan.
“Bedrijven worden financieel gestimuleerd om ouderen in dienst te nemen, bijvoorbeeld door belastingvoordelen of subsidies voor de aanpassing van werkplekken.”
Eerlijkere verdeling culturele subsidies
De partij vindt dat culturele subsidies eerlijker over het land moeten worden verdeeld, zodat alle regio’s profiteren van overheidssteun voor cultuur.
“Culturele subsidies worden meer evenredig verdeeld naar alle regio’s in het land.”
D66 wil subsidies gericht inzetten om verduurzaming voor lage inkomens mogelijk te maken en pleit voor het versneld afbouwen van fossiele subsidies. De partij ziet subsidies als middel om sociale ongelijkheid te verkleinen en duurzame innovatie te stimuleren, maar wil tegelijkertijd ondoelmatige of vervuilende subsidies afbouwen. De nadruk ligt op het eerlijker verdelen van kosten en baten van de energietransitie en het creëren van een gelijk speelveld voor duurzame bedrijven.
Subsidies voor verduurzaming lage inkomens
D66 wil mensen met lage inkomens ondersteunen bij het verduurzamen van hun woning via subsidies, zodat de energietransitie eerlijker wordt en woonlasten dalen. Dit beleid is bedoeld om te voorkomen dat kwetsbare groepen de lasten van de energietransitie onevenredig dragen.
“We ondersteunen mensen met lage inkomens bij verduurzaming van hun woning. Denk aan subsidies, persoonlijk advies en energiecoaches. Zo daalt de energierekening en stijgt het wooncomfort.”
Sneller afbouwen van fossiele subsidies
D66 wil fossiele subsidies versneld afbouwen om duurzame innovatie te stimuleren en een gelijk speelveld te creëren voor duurzame bedrijven. Het afbouwen van deze subsidies moet miljarden euro’s besparen en vervuilende industrieën ontmoedigen.
“D66 wil fossiele subsidies sneller afbouwen en geeft ruimte aan duurzame innovatie. Dit bespaart miljarden euro’s en zorgt voor een gelijk speelveld voor duurzame bedrijven.”