Verkiezingsprogramma's 2025 overstroomnet
De ChristenUnie erkent het volle stroomnet als een urgent nationaal probleem dat woningbouw, verduurzaming en maatschappelijke voorzieningen belemmert. Ze pleiten voor nationale regie, versnelde procedures, forse investeringen in netverzwaring en slimme, flexibele oplossingen om het stroomnet toekomstbestendig te maken. De partij wil prioriteit geven aan essentiële voorzieningen en huishoudens, en de kostenstijging voor burgers beperken.
Nationale regie en versnelde netverzwaring
De ChristenUnie vindt dat het versterken en uitbreiden van het stroomnet een zaak van nationaal belang is en dat de overheid regie moet nemen. Ze willen vergunningen en procedures versnellen en extra geld beschikbaar stellen om het stroomnet snel uit te breiden en aan te passen aan toekomstige behoeften.
“De netverzwaring wordt een kwestie van nationaal belang. De overheid neemt nationale regie over de energie-infrastructuur, zet in op het vereenvoudigen van de vergunnings- en beroepsprocedures en heeft oog voor het belang van uitvoering bij netbeheerders, provincies en gemeenten.”
“We stellen extra geld uit het Klimaatfonds beschikbaar om netverzwaring en de warmtetransitie een noodzakelijke impuls te geven.”
“Netbeheerders krijgen snel vergunningen en meer fysieke ruimte om transformatorhuisjes en kabels te realiseren. Vergunningen worden sneller verleend en kritische infrastructuur wordt via nationale coördinatie afgestemd op verwachte vraag en lokale opwekking en opslag.”
“De ChristenUnie stelt via een kapitaalstorting 10 miljard euro extra beschikbaar voor de netbeheerders, zodat hun financieringskosten laag blijven.”
Slimmer en flexibeler stroomnet met opslag en sturing
De partij wil het stroomnet niet alleen uitbreiden, maar ook slimmer en flexibeler maken door inzet van energieopslag, groepscontracten en sturing op piekbelasting. Dit moet netcongestie verminderen en het net toekomstbestendig maken.
“Het netwerk en werk van netbeheer wordt verstevigd, slim gemaakt en omgebouwd voor het toekomstige meer decentrale systeem.”
“Samen met gemeenten, ontwikkelaars en bedrijven komt de netbeheerder tot een nieuwe aanpak: via een groepscontract delen gebouwen en woninggroepen hun totale aansluitcapaciteit, op voorwaarde dat deze gezamenlijke aansluiting kleiner is dan de optelsom van alle individuele aansluitingen.”
“De overheid zet in op flexibilisering van de elektriciteitsvraag, netbewuste verduurzaming, aanjagen van de warmtetransitie en regie voeren op energieopslag.”
“De netbeheerder mag zelf energieopslag inzetten en krijgt ruimte om in deze projecten financieel te participeren.”
“Verslimmen van het net gebeurt door monitoring, aansturen van de netten, flexibiliteit in aansluitingen en gebruik, en het verplicht teruggeven van netcapaciteit die niet gebruikt wordt.”
Prioritering en bescherming van essentiële voorzieningen
De ChristenUnie wil dat het stroomnet prioriteit geeft aan kritieke voorzieningen zoals ziekenhuizen en woningbouw, en dat er capaciteit wordt gereserveerd voor deze groepen. Ook willen ze dat binnenlandse transportbehoefte voorgaat op export.
“Een andere prioritering en zekerheidsklassen is nodig: ziekenhuizen krijgen gegarandeerd vermogen, gevolgd door woningen, industrie, utiliteit en tot slot laadvoorzieningen.”
“Er wordt capaciteit gereserveerd in het net voor nieuw te bouwen zorginstellingen, kritische infrastructuur en woningbouw, zodat investeringen vooraf meer zekerheid krijgen.”
“Inzet van het hoogspanningsnetwerk voor transport van en voor het buitenland wordt ondergeschikt gemaakt aan binnenlandse transportbehoefte.”
Demping van nettarieven voor huishoudens
De partij erkent dat de kosten van netverzwaring zullen stijgen en wil maatregelen nemen om de energierekening voor huishoudens, vooral voor mensen met een krappe beurs, te beperken.
“Via langere afschrijvingstermijnen en het stapsgewijs aflossen van de lening, dempen we de snelle stijging van nettarieven.”
De SGP erkent dat het Nederlandse stroomnet ernstig overbelast is en ziet het oplossen van netcongestie als absolute prioriteit voor de energietransitie en leveringszekerheid. Ze pleiten voor snelle uitbreiding en slimmer gebruik van het elektriciteitsnet, het stimuleren van flexibiliteit in vraag en aanbod, en het wegnemen van financiële en procedurele belemmeringen voor investeringen en innovatieve oplossingen. Concrete voorstellen zijn onder meer het versnellen van netverzwaring, het afschaffen van dubbele belastingen voor batterijen, en het invoeren van prikkels voor stroomgebruik op momenten van overvloed.
Snelle uitbreiding en verzwaring van het stroomnet
De SGP vindt dat het stroomnet te lang is onderschat en dat snelle verzwaring en uitbreiding noodzakelijk zijn om netcongestie en wachttijden voor aansluitingen te voorkomen. Dit is essentieel voor de energietransitie, leveringszekerheid en economische ontwikkeling.
“Aanpak van netcongestie, slimmer gebruik van beschikbare netcapaciteit en snelle verzwaring van het elektriciteitsnet verdienen daarom de hoogste prioriteit.”
“De SGP wil versnelling van procedures voor aanleg van trafo’s en kabels. Er komt hiervoor een stikstofvrijstelling.”
“De komende jaren worden grote investeringen gedaan in het elektriciteitsnet. Daar heeft Nederland de komende decennia profijt van. De rekening van deze investeringen wordt uitgesmeerd in de tijd via bijvoorbeeld een amortisatiefonds.”
“Bedrijven zitten klem doordat ze lang moeten wachten op de noodzakelijke aansluiting op het volle stroomnet. Voor aanpak van netcongestie moet alles uit de kast gehaald worden, zonder taboes.”
Slimmer en flexibeler gebruik van het bestaande stroomnet
De partij wil het bestaande net beter benutten door data-uitwisseling, energiehubs, opslag, en het stimuleren van flexibel stroomgebruik. Dit moet netcongestie verminderen en de integratie van duurzame energie versnellen.
“Het net wordt snel beter benut door het beter meten en delen van data rond netbenutting, het zwaarder belasten van het net, voorwaardelijk gebruik van storingsreserves en ontwikkeling van energiehubs.”
“Energiehubs bij onder meer bedrijventerreinen, met gezamenlijk stroommanagement, opslag en duurzame energieproductie, worden gefaciliteerd.”
“De structuur voor net- en leveringstarieven wordt zo aangepast dat er meer prikkels komen om stroom te gebruiken op momenten dat het aanbod groot is en de vraag laag.”
“Voor een betere businesscase voor duurzame energieproductie en het voorkomen van netcongestie is inzet op afname van stroom op piekmomenten via onder meer e-boilers, batterijsystemen en elektrolysers nodig.”
Financiële en administratieve belemmeringen wegnemen
De SGP wil dubbele belastingen en onnodige administratieve lasten voor opslag en flexibiliteit afschaffen, zodat innovatieve oplossingen sneller kunnen worden toegepast.
“Elektrolysers en grootschalige batterijen op de juiste plekken in het net worden net zoals in omliggende landen vrijgesteld van het betalen van nettarieven. De dubbele energiebelasting voor batterijen wordt afgeschaft.”
“Congestieprognoses van netbeheerders worden gebaseerd op reële scenario’s voor elektrificatie, zodat onnodige administratieve netcongestie voorkomen wordt.”
Terughoudendheid met nieuwe stroomvretende datacenters
De SGP is kritisch op de komst van nieuwe grote datacenters vanwege hun impact op het volle stroomnet.
“De SGP is terughoudend ten aanzien van de komst van nieuwe stroomvretende datacenters.”
De VVD ziet het uitbreiden en versnellen van het stroomnet als cruciaal voor economische groei, verduurzaming en het oplossen van netcongestie. Ze willen vergunningen en procedures drastisch versnellen, innovatieve oplossingen stimuleren en prioriteit geven aan regio’s met de grootste problemen. Concrete voorstellen zijn het aanwijzen van versnellingsgebieden, het inkorten van procedures en het delen van netcapaciteit tussen bedrijven.
Aanleg en uitbreiding stroomnet versnellen
De VVD vindt de huidige doorlooptijden voor uitbreiding van het stroomnet te lang en ziet dit als een rem op economische groei en verduurzaming. Ze willen deze processen versnellen door versnellingsgebieden aan te wijzen, procedures te verkorten en prioriteit te geven aan urgente regio’s. Ook wordt samenwerking met marktpartijen en het delen van netcapaciteit gestimuleerd.
“We gaan de aanleg van energie-infrastructuur aanzienlijk versnellen: Op dit moment zijn de doorlooptijden voor de aanleg van energie-infrastructuur te lang, soms wel zeven tot tien jaar. Daarom wijzen we versnellingsgebieden aan en gaan we snijden in vergunningsprocedures.”
“De uitbreiding van ons elektriciteitsnet is van nationaal belang: We zetten de ingeslagen versnellingsaanpak met de grootste prioriteit door. Bijvoorbeeld door onderzoeklasten te beperken, de aanleg van elektriciteitsinfrastructuur wettelijk te beschermen en de gedoogplichtprocedure te versnellen en uit te breiden.”
“In de regio Flevoland-Gelderland-Utrecht is de situatie op het net het meest urgent. We willen daarom deze regio als innovatiegebied aanwijzen. Zodat de overheid samen met marktpartijen de netcongestie op onorthodoxe manieren kan aanpakken zonder extra gebruik te maken van het net.”
“Ook gaan we bedrijven helpen met het flexibiliseren van hun stroomvraag en maken we het voor hen makkelijker om energie en netcapaciteit te delen. Hierbij spelen energyhubs een cruciale rol.”
“Daarnaast willen we dat bedrijven sneller duidelijkheid krijgen over wanneer zij kunnen worden aangesloten op het net.”
“We moderniseren het toetsingskader van de Autoriteit Consument & Markt (ACM), zodat investeringen in het energienet sneller mogelijk worden en er expliciet rekening wordt gehouden met leveringszekerheid, economische schade door netcongestie en de urgentie van energietransitie.”
Betaalbaarheid en samenwerking voor toekomstbestendig stroomnet
De VVD koppelt de uitbreiding van het stroomnet aan betaalbaarheid en samenwerking met bedrijven. Ze willen een nieuw energieakkoord sluiten om de problemen op het energienet samen op te lossen en benadrukken dat ondernemers niet de dupe mogen worden van overheidsfalen rond netcongestie.
“Tot slot willen we met bedrijven een nieuw energieakkoord sluiten om ook in de toekomst de rekening betaalbaar te houden en de problemen op het energienet samen op te kunnen lossen.”
“Als bedrijven en huishoudens niet kunnen verduurzamen omdat de overheid de zaak niet op orde heeft, bijvoorbeeld vanwege netcongestie of omdat infrastructuur vertraagd is, dan mogen ondernemers rekenen op extra ruimte.”
Stroomnet als randvoorwaarde voor economische groei
De VVD benoemt netcongestie expliciet als een van de grootste belemmeringen voor economische groei en verduurzaming. Het oplossen van deze knelpunten is volgens hen essentieel om woningbouw, infrastructuur en verduurzaming mogelijk te maken.
“De Nederlandse economie wordt momenteel enorm belemmerd door stikstof, netcongestie en stroperige vergunningverlening. Het zet onze economie op slot. Het zorgt ervoor dat onze bedrijven de verduurzamingsslag niet kunnen maken.”
“We willen de energiekosten verlagen en we gaan het elektriciteitsnet versneld uitbreiden.”
NSC erkent dat het Nederlandse stroomnet de groeiende vraag door de energietransitie niet aankan en wil daarom het elektriciteitsnet verzwaren en slimmer benutten. Ze pleiten voor meer regie van de overheid, een eerlijke kostenverdeling, en het beperken van tariefstijgingen voor huishoudens. Concrete voorstellen zijn onder meer investeringen in netverzwaring, piek- en daltarieven, en het inzetten van opbrengsten uit de verkoop van Tennet.
Verzwaren en Slimmer Benutten van het Stroomnet
NSC ziet het overbelaste stroomnet als een urgent probleem dat de energietransitie en economische groei belemmert. Ze willen het netwerk verzwaren, investeringen beter coördineren, en het net efficiënter gebruiken door bijvoorbeeld piek- en daltarieven. De partij wil voorkomen dat burgers en bedrijven onevenredig worden belast door de kosten van deze investeringen.
“Ons energienetwerk kan de toenemende vraag naar elektriciteit niet aan. En dat terwijl die vraag van zowel huishoudens als bedrijven door de energietransitie alleen maar zal toenemen. Daarom willen we het energienetwerk verzwaren.”
“Op het tempo en de volgorde van investeringen moet meer landelijke en provinciale regie komen.”
“willen we het elektriciteitsnet slim benutten door piek- en daltarieven in te voeren, zodat mensen een prikkel hebben om bijvoorbeeld hun elektrische auto’s niet allemaal rond etenstijd op te laden.”
Eerlijke Kostenverdeling en Bescherming Huishoudens
NSC vindt dat de kosten van het versterken van het stroomnet eerlijk verdeeld moeten worden, met bescherming van huishoudens tegen hoge tarieven. Ze willen opbrengsten uit de verkoop van het Duitse deel van Tennet inzetten om tariefstijgingen te beperken en onderzoeken gespreide afbetaling en het laten meebetalen van buitenlandse afnemers.
“We letten sterk op een eerlijke verdeling van de kosten van het elektriciteitsnet tussen bedrijven en huishoudens. Huishoudens moeten daarbij zoveel mogelijk worden ontzien, zodat de energierekening betaalbaar blijft.”
“Om de tariefstijging als gevolg van de forse investeringen in netverzwaring voor burgers en bedrijven te beperken, besteden we de opbrengsten van de verkoop van het Duitse deel van Tennet (deels) aan dit doel.”
“Ook kijken we naar de mogelijkheid van gespreide afbetaling (amortisatie), laten we andere landen die onze stroom kopen meebetalen aan het transport...”
Prioriteit voor Strategische Industrieën bij Netcapaciteit
NSC wil dat strategische industrieën en groeibedrijven voorrang krijgen bij het toewijzen van netcapaciteit, om economische groei en innovatie niet te laten stagneren door netcongestie.
“We geven strategische industrieën en groeibedrijven prioriteit bij het toewijzen van netcapaciteit. Hiervoor wordt in samenwerking met de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en netbeheerders een landelijk netverdelingskader opgesteld.”
“Verstopping op het net (congestie) houdt de vestiging en groei van innovatieve bedrijven tegen.”
Stimuleren van Energieopslag om Netcongestie te Verminderen
NSC ziet energieopslag als een oplossing voor opstoppingen op het stroomnet en wil deze stimuleren op buurtniveau en bedrijventerreinen.
“We stimuleren de toepassing van energieopslag in bijvoorbeeld batterijen, op buurtniveau en op bedrijventerreinen. Dit helpt de opstoppingen in het energienet op te lossen.”
D66 ziet het verzwaren en uitbreiden van het stroomnet als absolute prioriteit voor het slagen van de energietransitie en het behalen van klimaatdoelen. Ze willen netbeheerders meer ruimte geven om sneller te investeren in netcapaciteit, procedures versnellen en investeren in technisch personeel. Ook pleit D66 voor Europese samenwerking rond stroomnetwerken en energieopslag.
Verzwaren en uitbreiden van het elektriciteitsnet
D66 beschouwt het versterken van het stroomnet als cruciaal om de energietransitie mogelijk te maken en de klimaatdoelen te halen. Ze willen dat netbeheerders sneller kunnen investeren en verantwoordelijk worden voor voldoende netcapaciteit, en dat vergunningprocedures worden versneld. Het tekort aan technisch personeel wordt actief aangepakt.
“We geven de grootste prioriteit aan de verzwaring van het elektriciteitsnet.”
“De energietransitie loopt vast zonder voldoende ruimte op het net. Daarom mogen netbeheerders sneller investeren. Ze worden verantwoordelijk voor genoeg netcapaciteit, die aansluit bij onze klimaatdoelen.”
“We verzwaren het elektriciteitsnet, leiden technisch talent op en geven ruimte aan dorpen, buurten en coöperaties om zelf energie op te wekken.”
“De bank investeert in wat Nederland vooruithelpt: van verzwaring van het elektriciteitsnet tot warmtenetten in dorpen en steden...”
Versnellen van procedures en inzet technisch personeel
Om de noodzakelijke uitbreiding van het stroomnet niet te laten stagneren, wil D66 vergunningprocedures korter en efficiënter maken en extra technisch personeel aantrekken, ook uit het buitenland.
“De energietransitie vraagt snelheid, maar veel van de procedures die er nu zijn, vertragen juist. Om die reden wil D66 dat procedures voor vergunningen korter en efficiënter worden.”
“We zorgen voor extra technisch personeel. Ook maken we het mogelijk dat mbo’ers uit heel Europa aan de slag kunnen.”
Europese samenwerking voor grensoverschrijdende stroomnetwerken
D66 wil dat Nederland samen met andere Europese landen stroomnetwerken deelt en energieopslag organiseert, om zo de betrouwbaarheid en capaciteit van het stroomnet te vergroten.
“Nederland neemt het voortouw voor een sterk Europees energiesysteem. We willen samen met andere landen stroomnetwerken delen en energieopslag organiseren.”
Oplossen overbelasting stroomnet bij ruimtelijke keuzes
D66 erkent dat de overbelasting van het stroomnet een ruimtelijk probleem is en wil dit actief oplossen door integrale gebiedsplanning en samenwerking tussen overheden.
“de overbelasting van het stroomnet op te lossen. Samen vinden we oplossingen die bijdragen aan een leefbaar en groen Nederland.”
JA21 ziet het huidige stroomnet als een knelpunt voor bedrijven en de energietransitie, vooral door netcongestie en beperkte aansluitmogelijkheden. Hun belangrijkste voorstellen zijn het versneld uitbreiden en versterken van het elektriciteitsnet, het versnellen van vergunningsprocedures voor netaansluitingen, en het inzetten op kernenergie als structurele oplossing om het stroomnet minder te belasten. De partij verzet zich tegen beleid dat bedrijven en burgers op kosten jaagt door onhaalbare elektrificatie en pleit voor pragmatische, betaalbare keuzes.
Uitbreiding en versterking van het elektriciteitsnet
JA21 wil met prioriteit het elektriciteitsnet uitbreiden en versterken om netcongestie op te lossen en bedrijven en huishoudens te kunnen blijven aansluiten. Ze zien het als essentieel voor leveringszekerheid en economische concurrentiekracht, en willen vergunningsprocedures voor netaansluitingen versnellen.
“Met prioriteit inzetten op uitbreiding en versterking van het elektriciteitsnet, werk maken van opslagmogelijkheden.”
“Vergunningsprocedures versnellen we voor kernenergieprojecten en voor aansluitingen op het energienet.”
“Vergunningsprocedures versnellen voor onder andere stikstof en aansluitingen op het energienet. Door hierbij voorrang te geven aan strategische sectoren zoals defensie maken we onze industrie toekomstbestendig.”
Kernenergie inzetten om netcongestie te verminderen
JA21 positioneert kernenergie als structurele oplossing voor netcongestie, omdat het volgens hen het stroomnet minder belast dan wind- en zonne-energie. Ze stellen dat kernenergie zorgt voor leveringszekerheid en een stabieler, betrouwbaarder stroomnet.
“Het is een stabiele energiebron die ook meteen het leveringszekerheidsprobleem oplost, en een minder grote druk op het energienet zet dan wind- en zonne-energie, zodat netcongestie een relatief kleiner probleem zal zijn.”
“Netcongestie oplossen door inzet kernenergie: kernenergie is minder belastend voor het energienet waardoor netcongestie makkelijker op te lossen is.”
Netcongestie als belemmering voor bedrijven en elektrificatie
JA21 benoemt netcongestie expliciet als een urgent probleem voor bedrijven en als obstakel voor elektrificatie van sectoren zoals transport. Ze waarschuwen dat bedrijven hierdoor niet kunnen uitbreiden of zelfs vertrekken, en dat elektrificatie zonder realistisch beleid onhaalbaar is.
“Bedrijven worstelen met netcongestie, eindeloze vergunningsprocedures en energiekosten die torenhoog zijn vergeleken met onze buurlanden.”
“We lossen netcongestie op en voorkomen dat bedrijven stilstaan omdat aansluiting op het stroomnet onmogelijk is.”
“De problemen op het gebied van netcongestie maken de operatie onmogelijk, laadfaciliteiten ontbreken, de kosten voor ondernemers zijn gigantisch en daarmee ook de financiële gevolgen voor consumenten.”
Het CDA erkent dat het overbelaste stroomnet (netcongestie) een groot knelpunt vormt voor de energietransitie en economische groei. Hun belangrijkste voorstellen zijn het drastisch versnellen en versimpelen van vergunningstrajecten voor elektriciteitsprojecten, het stimuleren van flexibiliteit en opslag, en het spreiden van investeringskosten in het elektriciteitsnet over generaties. Het CDA wil zo snel mogelijk de capaciteit en betrouwbaarheid van het stroomnet vergroten om bedrijven en huishoudens toekomstperspectief te bieden.
Vergunningsprocedures voor stroomnetprojecten versnellen
Het CDA ziet lange en complexe vergunningstrajecten als een belangrijke oorzaak van netcongestie. Door deze procedures te versimpelen en versnellen, willen ze sneller nieuwe netcapaciteit realiseren en de energietransitie vlot trekken.
“We pakken de netcongestie voortvarend aan. Dat gaan we doen door het vergunningsproces van elektriciteitsprojecten drastisch te versimpelen en te versnellen. Onder andere door een versnelde beroepsprocedures en meer vergunningsvrije ruimte.”
Flexibiliteit, opslag en lokale afstemming stimuleren
Het CDA wil het stroomnet ontlasten door meer in te zetten op flexibiliteit, energieopslag en betere afstemming tussen lokale opwek en gebruik. Dit moet de piekbelasting verminderen en het net efficiënter benutten.
“We benutten de kansen voor flexibiliteit en energieopslag optimaal. Ook willen we meer aansturing op lokale afstemming in opwek en gebruik.”
“We stimuleren flexibele contracten en ‘energyhubs’ op bedrijventerreinen en initiatieven van energiecoöperaties, gemeenten en provincies op het gebied van duurzame mobiliteit en lokale opwek, gebruik en opslag van energie.”
Kosten van investeringen in het stroomnet spreiden
Het CDA vindt dat de kosten voor het uitbreiden en versterken van het elektriciteitsnet niet alleen door de huidige generatie gedragen moeten worden, maar gespreid moeten worden over meerdere generaties.
“En we spreiden de rekening van investeringen in het elektriciteitsnet over generaties.”
Grensoverschrijdende energie-infrastructuur vergemakkelijken
Het CDA ziet kansen in internationale samenwerking om het stroomnet te versterken, vooral bij duurzame opwekking over de grens.
“We maken de ontwikkeling van grensoverschrijdende energie-infrastructuren makkelijker. Bij duurzame opwekking over de grens kan er veel meer gebruikgemaakt worden van gunstige lokale factoren.”
Problemen op het stroomnet als urgent economisch knelpunt erkennen
Het CDA benoemt expliciet dat het overbelaste stroomnet een directe belemmering vormt voor bedrijven en economische ontwikkeling, en wil dit versneld oplossen.
“De problemen op het stroomnetwerk pakken we versneld aan, zodat bedrijven weer kunnen uitbreiden.”
“Op dit moment loopt de uitvoering vast door een overbelast elektriciteitsnet, gebrek aan betaalbare en groene infrastructuur, door lange procedures en een tekort aan arbeidskrachten.”
Volt wil het stroomnet in Nederland en Europa versneld uitbreiden, moderniseren en beter benutten om de energietransitie mogelijk te maken. Ze pleiten voor snellere vergunningverlening, innovatie, digitalisering en het wegnemen van wettelijke barrières voor netbeheerders, evenals het stimuleren van energieopslag en flexibele contracten om netcongestie te verminderen. Hun visie is gericht op een toekomstbestendig, betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem waarin het stroomnet een centrale rol speelt.
Versneld uitbreiden en moderniseren van het stroomnet
Volt ziet het overbelaste stroomnet als een rem op de energietransitie en economische groei. Ze willen netbeheerders meer ruimte geven om sneller uit te breiden, onder meer door innovatie, digitalisering, snellere vergunningen en het wegnemen van wettelijke barrières. Ook pleiten ze voor flexibele contracten en investeringen in energieopslag om het bestaande net beter te benutten en netcongestie te verminderen.
“We helpen netbeheerders om sneller uit te breiden door te sturen op innovatie, digitalisering, automatisering, samenwerking en snellere vergunningverlening. We nemen wettelijke barrières weg zodat netbeheerders de ruimte hebben om de bestaande infrastructuur optimaal te benutten.”
“Bijvoorbeeld door het mogelijk maken van flexibele contracten en investeringen in energieopslag.”
“Energiehubs leggen slimme verbindingen tussen producenten en afnemers van verschillende soorten duurzame energie. Daarmee vermindert de druk op het bestaande elektriciteitsnet, en zijn bedrijventerreinen in staat om verder te groeien en te verduurzamen, ook in gebieden met (dreigende) netcongestie.”
“We zorgen dat de overheid de regie neemt bij het door de markt uitrollen van alle vormen van energieopslag, waardoor het het elektriciteits- en warmtenet wordt ontlast. Hiermee verkleinen wij het risico op lange wachttijden voor aansluiting.”
Europese koppeling en samenwerking voor een robuust stroomnet
Volt wil de bestaande koppeling van elektriciteitsnetwerken binnen de EU verder uitbreiden en barrières in vergunningverlening wegnemen, zodat sneller nieuwe netwerken kunnen worden gebouwd. Ze benadrukken het belang van een gezamenlijke Europese visie op productie, opslag, afname en netcapaciteit.
“We breiden de al bestaande koppeling van elektriciteitsnetwerken binnen de EU verder uit. We nemen barrières weg in de vergunningverlening waardoor we sneller elektriciteitsnetwerken kunnen bouwen.”
“Om tot een soepele, gezamenlijke energietransitie te komen is het van belang dat er op Europees niveau een gezamenlijke toekomstvisie komt op de productie, opslag en afname van elektriciteit en op de capaciteit van de elektriciteitsnetten.”
Variabel capaciteitstarief om netbelasting te spreiden
Volt wil het vaste capaciteitstarief vervangen door een variabel tarief, zodat gebruikers worden gestimuleerd hun elektriciteitsgebruik te spreiden en zo het stroomnet minder te belasten.
“Daarnaast vervangen we het huidige vaste capaciteitstarief door een variabel tarief om gebruikers te stimuleren hun elektriciteitsgebruik te verplaatsen naar een ander moment op de dag.”
50PLUS signaleert dat het Nederlandse stroomnet verstopt, kwetsbaar en duur is, en pleit voor het oplossen van knelpunten om economische groei en technologische innovatie mogelijk te maken. Hun belangrijkste voorstellen zijn de bouw van nieuwe kerncentrales, stimulering van thuisbatterijen en het vermijden van verplichtingen voor warmtepompen zonder betaalbare alternatieven. De partij benadrukt dat het elektriciteitsnet de vraag en aanbod niet meer aankan en ziet investeringen in kernenergie en opslag als noodzakelijke oplossingen.
Oplossen van knelpunten in het stroomnet door kernenergie en opslag
50PLUS stelt dat het huidige elektriciteitsnet verstopt en kwetsbaar is, wat economische groei en technologische vooruitgang belemmert. Om deze knelpunten op te lossen, willen ze snel nieuwe kerncentrales bouwen, kleine kerncentrales (SMR’s) introduceren en het gebruik van thuisbatterijen stimuleren. Dit moet zorgen voor voldoende, stabiele en betaalbare elektriciteit, zodat Nederland kan blijven concurreren en innoveren.
“Het elektriciteitsnet is verstopt, kwetsbaar en de prijzen zijn extreem hoog in vergelijking met andere landen.”
“Meer elektriciteit opwekken is nodig als Nederland wil meedoen met de revolutie van high-tech en artificiële intelligentie. Door het oplossen van knelpunten kunnen we grote bedrijven behouden en aantrekken.”
“We kiezen voor: • Snelle voortgang met de bouw van 4 nieuwe kerncentrales. • Versnelde introductie van kleine kerncentrales (SMR’s).”
“Stimulering van het gebruik van thuisbatterijen, zodat burgers die hun eigen elektriciteit opwekken hier ook optimaal van kunnen profiteren.”
“Het elektriciteitsnet kan aanbod en vraag niet meer aan.”
Geen verplichting voor warmtepompen zonder volwaardig alternatief
50PLUS is kritisch op het verplicht stellen van warmtepompen of het afsluiten van gas, zolang er geen volwaardige, passende en betaalbare alternatieven zijn. Dit standpunt is relevant voor het stroomnet, omdat grootschalige elektrificatie zonder voldoende netcapaciteit en alternatieven het probleem van netcongestie kan verergeren.
“Geen verplichting voor warmtepompen of afsluiting van gas, zonder volwaardige, passende én betaalbare alternatieven.”
BBB vindt dat het huidige stroomnet de energietransitie niet aankan en dat netcongestie het gevolg is van ondoordacht beleid. Ze willen het elektriciteitsnet versneld uitbreiden, slimmer gebruiken en lokale energiehubs ondersteunen, met een focus op leveringszekerheid en betaalbaarheid voor burgers en bedrijven.
Versneld uitbreiden en slimmer gebruiken van het stroomnet
BBB stelt dat het elektriciteitsnet de energietransitie niet aankan en dat netcongestie de economie en woningbouw belemmert. Ze willen daarom het stroomnet versneld uitbreiden, bestaande infrastructuur slimmer benutten en lokale energiehubs stimuleren om de druk op het net te verlagen en leveringszekerheid te waarborgen.
“Versnelling uitbreiding elektriciteitsnet. Ons elektriciteitsnet kan de energietransitie niet aan. Steeds minder nieuwe woningen en bedrijven kunnen worden aangesloten waardoor ons land stagneert en de energiekosten stijgen. Het net moet zo snel als mogelijk verder uitgebreid worden.”
“Slimmer gebruik van bestaande infrastructuur. Initiatieven zoals gedeelde netten en betere benutting van de netten verlagen de druk op congestie.”
“Actieve ondersteuning van lokale energiehubs. Burgers en bedrijven krijgen de ruimte om energie met elkaar te delen.”
“Slimme decentrale energiehubs. Slimme, decentrale energiehubs worden mogelijk gemaakt zodat er lokale stroomdeling tussen burgers en bedrijven kan komen.”
Strategische plaatsing van kerncentrales om netbelasting te minimaliseren
BBB wil kerncentrales en kleine modulaire reactoren strategisch plaatsen om transport over het stroomnet te minimaliseren en de leveringszekerheid te versterken. Dit moet bijdragen aan een stabieler en minder overbelast elektriciteitsnet.
“Strategisch geplaatste kerncentrales en Small Modular Reactors (SMR’s). Zo minimaliseren we transport en versterken we de leveringszekerheid.”
Kritiek op grootschalige elektrificatie en netcongestie
BBB is kritisch over grootschalige elektrificatie, omdat dit volgens hen leidt tot congestie en hoge kosten op het stroomnet. Ze pleiten voor heroverweging van elektrificatie en meer onderzoek naar alternatieven.
“Grootschalige elektrificatie leidt tot congestie en hoge kosten.”
FVD stelt dat het Nederlandse stroomnet kwetsbaar en instabiel is geworden door het huidige klimaat- en energiebeleid, en pleit voor een terugkeer naar fossiele brandstoffen en kernenergie om de betrouwbaarheid en stabiliteit van het stroomnet te herstellen. De partij wil alle klimaatregels schrappen, kolen- en gascentrales heropenen, tien nieuwe kerncentrales bouwen en de energiesector nationaliseren om blackouts te voorkomen en de energierekening te verlagen. Hun visie is dat een stabiel, goedkoop en autonoom stroomnet alleen mogelijk is door afscheid te nemen van “duurzame” energiebronnen en het klimaatbeleid.
Nationaliseren en versterken van het stroomnet
FVD ziet het huidige stroomnet als kwetsbaar door de energietransitie en wil de energiesector nationaliseren om blackouts te voorkomen en de stabiliteit van het net te herstellen. Dit moet zorgen voor betrouwbare, goedkope energie en meer energie-autonomie.
“We nationaliseren de energiesector om winsten in Nederland te houden en blackouts te voorkomen.”
“Tegelijkertijd is het stroomnet steeds kwetsbaarder geworden, met een reëel risico op blackouts.”
“Daarmee herstellen we de stabiliteit van het net, verlagen we de energierekening en versterken we onze energieautonomie.”
Stoppen met duurzame energie en heropenen fossiele centrales
FVD stelt dat wind- en zonne-energie het stroomnet instabiel maken en wil daarom stoppen met deze bronnen en juist inzetten op fossiele brandstoffen en kernenergie. Dit moet de betrouwbaarheid en betaalbaarheid van het stroomnet vergroten.
“De miljarden aan subsidies voor windmolens, zonnepanelen en elektrische installaties hebben ons energienet instabiel gemaakt en afhankelijk van weersomstandigheden.”
“We heropenen onze hypermoderne, schone kolencentrales die door vorige kabinetten zijn gesloten, zodat er onmiddellijk goedkope en stabiele stroom beschikbaar komt.”
“We bouwen snel tien nieuwe kerncentrales en investeren in thoriumonderzoek, zodat Nederland volledig energieautonoom wordt en ook in de toekomst kan beschikken over betrouwbare en toekomstgerichte energievoorziening.”
De PVV stelt dat het Nederlandse stroomnet overbelast is door de energietransitie en weersafhankelijke energiebronnen zoals wind- en zonne-energie. Hun belangrijkste voorstellen zijn het stoppen met de energietransitie, geen nieuwe wind- of zonneparken meer bouwen, en het oplossen van netcongestie door in te zetten op stabiele energiebronnen zoals kernenergie en gascentrales. De partij wil terug naar leveringszekerheid en lagere energielasten, waarbij het stroomnet weer betrouwbaar moet worden.
Stoppen met energietransitie en weersafhankelijke energie
De PVV ziet de energietransitie en de toename van wind- en zonne-energie als oorzaak van de overbelasting van het stroomnet. Zij willen daarom stoppen met deze transitie en geen nieuwe windturbines of zonneparken meer toestaan, om zo het stroomnet te ontlasten en leveringszekerheid te waarborgen.
Netcongestie oplossen en leveringszekerheid herstellen
De PVV erkent het probleem van netcongestie en stelt dat het stroomnet op instorten staat door de huidige energiemix. Zij willen het probleem van netcongestie actief oplossen door te kiezen voor stabiele energiebronnen zoals kernenergie en gascentrales, en het ministerie van Klimaat omvormen tot een ministerie van Betaalbare Energie.
Meer kernenergie en fossiele centrales openhouden
Om het stroomnet stabiel te houden en leveringszekerheid te garanderen, wil de PVV bestaande kolen- en gascentrales openhouden en meer kerncentrales bouwen, inclusief kleine modulaire reactoren.
GroenLinks-PvdA wil het stroomnet versneld uitbreiden en slimmer gebruiken om de energietransitie mogelijk te maken en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen. Ze stellen voor om vergunningen voor kritieke energie-infrastructuur te versnellen, prioriteit te geven aan maatschappelijk belang op het net, en de kosten voor huishoudens en bedrijven laag te houden door investeringen te spreiden en het net efficiënter te benutten. Hun visie is dat een robuust, toegankelijk en betaalbaar stroomnet essentieel is voor klimaatdoelen en economische verduurzaming.
Versnellen en prioriteren uitbreiding stroomnet
GroenLinks-PvdA wil de uitbreiding van het elektriciteitsnet versnellen door vergunningprocedures te vereenvoudigen en prioriteit te geven aan kritieke energie-infrastructuur, vooral waar stikstofruimte beperkt is. Dit moet de huidige stagnatie bij het aansluiten van zonneparken en nieuwe woningen doorbreken en de energietransitie versnellen.
“We komen met een Energieversnellingswet, die regelt dat vergunningen voor kritieke energie-infrastructuur, zoals voor verdeelstations en extra stroomkabels, eerder kunnen worden afgegeven. Ook krijgt de aanleg van deze infrastructuur voorrang als er door de beperkte stikstofruimte keuzes gemaakt moeten worden welke activiteiten mogelijk zijn.”
“Meer ruimte op het energienet kan niet wachten. Daarom investeren we fors in het uitbreiden van het elektriciteitsnet.”
Slimmer en eerlijker gebruik van het stroomnet
De partij wil het bestaande stroomnet efficiënter benutten door vraag en aanbod lokaal beter op elkaar af te stemmen, gebruik buiten de piekuren te stimuleren, en oplossingen als batterijen en elektrolyse te ondersteunen. Partijen met een maatschappelijk belang krijgen voorrang op het net, en de kosten voor gebruikers worden gespreid en gedifferentieerd om betaalbaarheid te waarborgen.
“Daarnaast gaan we slimmer gebruik maken van het elektriciteitsnet. Bijvoorbeeld door bedrijven en huishoudens te stimuleren om buiten de spits stroom te gebruiken, oplossingen als batterijen en elektrolyse te ondersteunen, en de lokale energievraag beter af te stemmen met het lokale aanbod uit zon en wind. Partijen met een maatschappelijk belang krijgen voorrang op het net.”
“Kosten voor huishoudens en bedrijven houden we laag door energienetten langer te gebruiken, de kosten van investeringen in het net niet meteen in rekening te brengen bij afnemers maar uit te smeren over de tijd, en door nettarieven te differentiëren.”
Meer ruimte op het energienet voor bedrijven en verduurzaming
GroenLinks-PvdA erkent dat bedrijven momenteel beperkt worden door het volle stroomnet en wil daarom expliciet meer ruimte creëren, zodat bedrijven kunnen uitbreiden en verduurzamen.
“Er komt meer ruimte op het energienet, zodat bedrijven wel uit kunnen breiden of verduurzamen, zie hoofdstuk ‘Klimaat en Energie’.”
De Partij voor de Dieren wil het stroomnet versterken, verduurzamen en democratiseren, met prioriteit voor duurzame energie en essentiële voorzieningen. Ze pleiten voor verzwaring en efficiënter gebruik van het elektriciteitsnet, slimme energienetten, en publieke zeggenschap over het energiesysteem.
Verzwaren en efficiënter gebruiken van het stroomnet
De PvdD ziet het versterken van het elektriciteitsnet als noodzakelijk om de energietransitie mogelijk te maken. Ze willen het net uitbreiden, waar mogelijk ondergronds aanleggen, en inzetten op efficiënter gebruik door pieken te voorkomen en het net optimaal te benutten.
“We verzwaren (inter)nationale, regionale en lokale elektriciteitsnetten. Waar mogelijk, en passend vanuit natuur en milieu-perspectief, komen netwerken ondergronds te liggen. Daarnaast zetten we in op efficiënt gebruik van het net, door pieken te voorkomen en het elektriciteitsnet zo veel mogelijk dag en nacht te gebruiken.”
Voorrang voor duurzame energie en essentiële voorzieningen op het stroomnet
De partij wil dat duurzame energie en maatschappelijke voorzieningen zoals ziekenhuizen en aardgasvrije wijken voorrang krijgen op het elektriciteitsnet, zodat deze niet worden verdrongen door andere gebruikers.
“Duurzame energie krijgt voorrang op het energienetwerk, met slimme energienetten (smart grids), gevoed door kleinschalige en decentraal opgewekte groene energie, met oog voor de privacy van gebruikers en leveranciers.”
“Burgers en voorzieningen van maatschappelijk belang, zoals ziekenhuizen, sportverenigingen en aardgasvrije woonwijken, krijgen voorrang op het elektriciteitsnet.”
Publiek eigendom en lokale zeggenschap over het stroomnet
De PvdD wil het energiesysteem, inclusief het stroomnet, in publieke handen brengen en omwonenden zeggenschap geven over opwekking, locatie en opbrengsten, om zo democratisering en lokale betrokkenheid te bevorderen.
“Ons energiesysteem komt in publieke handen. Omwonenden hebben zeggenschap over het soort opwekking en de locatie. Ook zijn zij de eerste afnemers en bepalen zij wat er met de opbrengsten gebeurt.”
De SP wil het Nederlandse stroomnet fors uitbreiden en versterken om de energietransitie mogelijk te maken, met publieke regie en investeringen in het elektriciteitsnet. Ze leggen nadruk op het aansluiten van duurzame bronnen zoals wind, zon en laadpalen, en willen netbeheerders publiek ondersteunen om het stroomnet toekomstbestendig te maken.
Forse publieke investeringen in uitbreiding en verzwaring stroomnet
De SP ziet het versterken van het elektriciteitsnet als essentieel om de overstap naar duurzame energie te realiseren. Ze willen dat de overheid fors investeert in uitbreiding en verzwaring van het stroomnet, zodat nieuwe windparken, zonnepanelen en laadpalen kunnen worden aangesloten. Netbeheerders krijgen hiervoor publieke steun en duidelijke regie, waarmee de SP inzet op een toekomstbestendige energie-infrastructuur.
“We investeren fors in uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitssnet, zodat nieuwe windparken, zonnepanelen en laadpalen kunnen worden aangesloten. Netbeheerders krijgen hiervoor publieke steun en duidelijke regie.”
“Door vol in te zetten op zon, wind, groene waterstof en een sterk elektriciteitsnet bouwen we aan een duurzame energievoorziening voor iedereen. We investeren in nieuwe innovaties en technische oplossingen om zo een sterk elektriciteitsnet te bouwen.”
Energieopslag als aanvulling op het stroomnet
De SP erkent dat een robuust stroomnet alleen niet voldoende is en wil daarom investeren in energieopslag met batterijen. Dit moet helpen om momenten zonder zon en wind te overbruggen en het stroomnet te ontlasten, zodat energie altijd beschikbaar is wanneer nodig.
“We investeren in energieopslag met batterijen om momenten zonder zon en wind te overbruggen. Met buurtbatterijen bouwen we collectief aan een robuust energiesysteem dat altijd beschikbaar is wanneer je het nodig hebt.”
BIJ1 noemt het stroomnet niet expliciet in haar verkiezingsprogramma, maar pleit wel voor massale publieke investeringen in energie-infrastructuur en het ondersteunen van lokale energiecoöperaties. Hun visie is dat de energietransitie een publieke taak wordt, waarbij collectief eigendom en democratische controle centraal staan. Concrete voorstellen over uitbreiding, verzwaring of modernisering van het stroomnet ontbreken echter.
Massale publieke investeringen in energie-infrastructuur
BIJ1 wil dat de overheid fors investeert in klimaatneutrale, circulaire infrastructuur en publieke energieproductie, onder collectief eigendom en democratische controle. Dit impliceert ook investeringen in het stroomnet, maar concrete details over het net zelf worden niet genoemd. Het doel is om de energietransitie eerlijk te laten verlopen en burgers meer zeggenschap te geven.
“De overheid investeert massaal in klimaatneutrale, -positieve en circulaire infrastructuur, woningverduurzaming en publieke energieproductie — onder collectief eigendom en democratische controle.”
Energieopwekking in eigen beheer en ondersteuning lokale initiatieven
BIJ1 wil dat iedereen energie kan opwekken in eigen beheer, met financiële ondersteuning voor energiecoöperaties en lokale initiatieven. Dit raakt aan het stroomnet, omdat decentrale opwekking en teruglevering aan het net een goede infrastructuur vereisen, maar het programma blijft vaag over concrete maatregelen voor het stroomnet zelf.
“Energie opwekken in eigen beheer wordt voor iedereen mogelijk. We investeren fors in het (financieel) ondersteunen van de opzet van energiecoöperaties en andere lokale initiatieven waar bewoners eigenaarschap en zeggenschap hebben over hun energievoorziening.”
BVNL erkent knelpunten op het Nederlandse stroomnet en wil deze oplossen door het toestaan van kleine gascentrales. De partij kiest voor technologische en marktgerichte oplossingen, zonder subsidies, en verzet zich tegen grootschalige wind- en zonneparken. Hun visie is gericht op leveringszekerheid en betaalbaarheid, met een pragmatische benadering van het stroomnet.
Kleine gascentrales toestaan om knelpunten op het stroomnet op te lossen
BVNL ziet het overbelaste stroomnet als een urgent probleem en wil dit aanpakken door het vergunnen van kleine gascentrales. Dit moet zorgen voor meer flexibiliteit en stabiliteit in de elektriciteitsvoorziening, zonder afhankelijk te zijn van grootschalige wind- of zonneparken.
“Ook kleine gascentrales zullen worden vergund om knelpunten op het stroomnet op te lossen”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma