Verkiezingsprogramma's 2025 overstoppen met Wokeness
FVD wil radicaal stoppen met wat zij "woke-activisme" noemen in onderwijs, media en overheid. Hun belangrijkste voorstellen zijn een wettelijk verbod op transgender- en LGBT+-propaganda op scholen en jeugd-tv, het verbieden van activistische vlaggen bij overheidsinstellingen, het stopzetten van subsidies aan organisaties die deze agenda uitdragen, en het beëindigen van diversiteitsbeleid en quota bij de overheid. De kern van hun visie is het waarborgen van neutraliteit in het publieke domein en het beschermen van kinderen tegen ideologische beïnvloeding.
Verbod op transgender- en LGBT+-propaganda in onderwijs en media
FVD ziet het promoten van transgender- en LGBT+-ideologie als schadelijke indoctrinatie van kinderen en wil dit wettelijk verbieden op scholen en in jeugdmedia. Ze stellen dat kinderen beschermd moeten worden tegen ideologische beïnvloeding en onomkeerbare medische ingrepen.
“Dat betekent een wettelijk verbod op transgender-propaganda in scholen en media, maar ook een verbod op hormoonbehandelingen en geslachtsoperaties bij minderjarigen.”
“We verbieden transgender-propaganda op scholen en jeugd-tv, zodat kinderen beschermd worden tegen schadelijke ideologische beïnvloeding.”
“Geen LGBT+-campagnes door de overheid. Overheidsinstellingen stoppen met het voeren van LGBT+-campagnes.”
“We verbieden geslachtsveranderingsoperaties, hormoontherapie en puberteitsremmers bij minderjarigen, zodat kinderen worden beschermd tegen onomkeerbare beslissingen.”
“We verbieden transgender-propaganda op scholen en in jeugd-tv, en maken geslachtsveranderingsoperaties, hormoontherapie en puberteitsremmers voor minderjarigen onmogelijk.”
Verbod op activistische vlaggen en symbolen bij overheid en onderwijs
FVD wil dat de overheid en het onderwijs neutraal blijven en verbiedt daarom het gebruik van activistische vlaggen, zoals de regenboog- of Oekraïnevlag, in publieke instellingen.
“We verbieden het gebruik van activistische vlaggen door overheid en onderwijs, zodat de publieke ruimte neutraal blijft.”
“Ideologisch geladen vlaggen zoals regenboog- en Oekraïnevlaggen horen niet thuis op scholen of bij overheidsinstellingen: de overheid behoort neutraal te zijn.”
Stoppen met subsidies aan activistische organisaties
FVD wil geen belastinggeld meer besteden aan organisaties die volgens hen ideologische beïnvloeding promoten, zoals Rutgers.
Stoppen met diversiteitsbeleid en quota bij overheid
FVD verzet zich tegen diversiteitsbeleid, quota en verplichte trainingen bij de overheid en (semi-)publieke instellingen, omdat zij vinden dat kwaliteit en geschiktheid leidend moeten zijn.
“We stoppen met quota, (semi-)verplichte trainingen en diversiteitsbeleid bij de overheid en (semi-)publieke instellingen, zodat kwaliteit en geschiktheid weer leidend worden.”
Verbod op cancel culture, diversity officers en safe spaces op universiteiten
FVD wil de vrijheid van meningsuiting op universiteiten beschermen door cancel culture, diversity officers en safe spaces te verbieden.
“We verbieden cancel culture, diversity officers en safe spaces, zodat universiteiten weer plekken zijn voor vrij debat en scherpe ideeën.”
Stoppen met excuses en smartengelden voor historisch onrecht
FVD wil dat de overheid geen excuses of smartengelden meer aanbiedt voor gebeurtenissen uit het verleden, zoals het slavernijverleden, om de focus op de toekomst te leggen.
“We trekken de excuses voor het slavernijverleden in en stoppen met nieuwe excuses of smartengelden, zodat de overheid zich richt op de toekomst in plaats van op historische schuld.”
De Partij voor de Dieren (PvdD) neemt geen afstand van zogeheten "wokeness", maar kiest juist expliciet voor het actief bestrijden van discriminatie, het bevorderen van inclusiviteit en het beschermen van minderheden. Hun programma bevat concrete voorstellen om institutionele discriminatie aan te pakken, inclusieve feestdagen te bevorderen en rechten van trans- en andere gemarginaliseerde groepen te beschermen. PvdD positioneert zich daarmee als uitgesproken vóór sociale rechtvaardigheid en inclusiviteit, en niet voor het "stoppen met wokeness".
Actief bestrijden van discriminatie en bevorderen inclusiviteit
De PvdD ziet het bestrijden van discriminatie en het bevorderen van inclusiviteit als fundamenteel voor een rechtvaardige samenleving. Zij willen wet- en regelgeving toetsen op discriminatierisico’s, publieke instellingen verplichten tot risicoanalyses, en expliciet patronen van institutionele discriminatie aanpakken. Dit is het tegenovergestelde van "stoppen met wokeness": de partij kiest juist voor een actieve, structurele aanpak van ongelijkheid en uitsluiting.
“De Partij voor de Dieren staat voor een samenleving waarin iedereen eerlijk en gelijkwaardig wordt behandeld. Een samenleving waarin het niet uitmaakt waar je wieg heeft gestaan, wat je achternaam is, welke kleur je hebt of welke godsdienst je aanhangt.”
“Wet- en regelgeving worden getoetst op risico’s van discriminatie en waar nodig aangepast.”
“Alle publieke dienstverleners en gemeenten worden verplicht een risicoanalyse te doen op discriminatie.”
“Patronen van institutionele discriminatie zijn helaas structureel aanwezig bij de overheid en bij de uitvoering van de taken van de overheid.”
Afschaffen Zwarte Piet en bevorderen inclusieve feestdagen
De PvdD kiest expliciet voor het afschaffen van Zwarte Piet en het toegankelijker maken van naamswijzigingen, als onderdeel van het streven naar een inclusieve samenleving. Dit zijn concrete voorbeelden van beleid dat vaak als "woke" wordt bestempeld, en de partij neemt hier duidelijk stelling vóór.
Beschermen rechten van trans- en andere gemarginaliseerde groepen
De PvdD verzet zich tegen internationale trends van het beperken van rechten voor transgender personen en andere minderheden, en wil juist extra bescherming bieden. Dit standpunt is expliciet pro-inclusiviteit en anti-discriminatie.
“Nederland moet juist het tegenovergestelde doen en actief beschermen wat fundamenteel is voor een vrije, veilige en rechtvaardige samenleving.”
“De overheid treedt daadkrachtig op tegen alle vormen van discriminatie op basis van (vermeende) afkomst, etniciteit, seksuele geaardheid, gender, religie of levensovertuiging, handicap, leeftijd of politieke overtuiging.”
Inclusiviteit binnen politie en publieke sector
De partij wil discriminatie binnen de politie en publieke sector actief bestrijden en inclusiviteit bevorderen, onder andere door religieuze uitingen toe te staan en het boerkaverbod terug te draaien.
“De politie werkt met prioriteit aan een veilige en inclusieve werkvloer. Machtsmisbruik, racisme en andere vormen van discriminatie binnen de politie en politievakbonden worden grondiger aangepakt.”
“Boa’s mogen een hoofddoek of keppel dragen of op een andere manier uiting geven aan hun religie.”
“Het gedeeltelijk verbod op gezichtsbedekkende kleding (boerkaverbod) wordt teruggedraaid.”
BIJ1 verwerpt expliciet het idee om te "stoppen met Wokeness" en kiest juist voor een radicaal antiracistisch, dekoloniaal en intersectioneel beleid. Hun programma bevat concrete voorstellen om racisme, discriminatie en koloniale structuren actief te bestrijden in onderwijs, overheid, zorg en samenleving. BIJ1 ziet het streven naar gelijkwaardigheid en inclusiviteit als fundamenteel, niet als iets om mee te stoppen.
Actief antiracistisch en dekoloniaal beleid in overheid en samenleving
BIJ1 kiest ervoor om racisme en koloniale structuren actief te bestrijden, in plaats van te stoppen met wat critici "wokeness" noemen. Ze zien antiracisme, dekolonisatie en inclusiviteit als noodzakelijke voorwaarden voor een rechtvaardige samenleving en nemen afstand van het idee dat deze thema’s overdreven of overbodig zijn.
“Racisme pakken we in alle opzichten aan. In de overheid en in de hele samenleving. Alle ministeries, gemeenten en overheidsorganisaties doen grondig onderzoek naar racisme binnen hun organisaties en functioneren. En voeren actief antiracistisch beleid met ‘zero tolerance’.”
“A1. Voor eens en voor altijd breken we de koloniale systemen af – samen werken we toe naar een wereld met radicaal gelijke rechten.”
“We pakken racisme in wonen en omgeving aan. Er zijn al genoeg onderzoeken gedaan naar discriminatie op de woningmarkt. Het is tijd om met die basis antiracistisch wetten en regels vorm te geven.”
“Antiracisme krijgt een belangrijke plek in lerarenopleidingen, met nadruk op het afleren van racistisch gedachtegoed en gedrag.”
Intersectionele en inclusieve samenleving als doel
BIJ1 positioneert zich expliciet vóór een samenleving waarin gelijkwaardigheid, inclusiviteit en solidariteit centraal staan, en noemt dit een noodzakelijke correctie op historische en actuele ongelijkheid. Ze verwerpen het idee dat deze inzet "wokeness" is die gestopt moet worden.
“Het is tijd voor echte bevrijding en een nieuwe, intersectionele en dekoloniale↗politiek.”
“BIJ1 droomt van een wereld met radicaal gelijke rechten voor iedereen. Voor Zwarte mensen en mensen van kleur, vrouwen (zonder seksisme), moslims (zonder islamofobie), de LHBTQIA+ gemeenschap, mensen in armoede, en alle andere onderdrukte en achtergestelde groepen in onze samenleving.”
“We bouwen een nieuw systeem dat werkt voor ons allemaal. Of je nu Zwart of wit bent, Caribisch of Oost-Aziatisch, oorspronkelijke bewoner of nieuwe Nederlander.”
Concrete maatregelen tegen discriminatie en uitsluiting
In plaats van te stoppen met "wokeness", stelt BIJ1 juist concrete maatregelen voor om discriminatie en uitsluiting structureel aan te pakken in wetgeving, beleid en praktijk.
“We stellen juridische definities op van racisme, anti-Zwart racisme, antisemitisme, anti-Aziatisch racisme, moslimhaat en haat tegen Roma en Sinti-volken.”
“Het gedeeltelijke verbod op gezichtsbedekkende kleding (in de volksmond “niqab-verbod”) heffen we direct op. Ook het verbod op een hoofddoek dragen voor rechters, griffiers en bij de politie heffen we op.”
“Woningcorporaties moeten actief aantonen hoe zij bij woningtoewijzing discriminatie voorkomen en misstanden corrigeren.”
De PVV wil radicaal breken met wat zij "wokeness" noemen, door het afschaffen van gender- en diversiteitsbeleid, het terugdraaien van onderwijs over gender en seksuele diversiteit, en het centraal stellen van het biologische geslacht in beleid en wetgeving. De partij pleit voor het schrappen van gesubsidieerd wokebeleid, het verbieden van genderneutrale paspoorten, en het weren van gender- en seksuele voorlichting op scholen. Hun visie is dat "wokeness" leidt tot verdeeldheid en het ondermijnen van traditionele waarden, en dat Nederland moet terugkeren naar duidelijke, traditionele normen en feiten.
Biologisch geslacht leidend, geen genderbeleid
De PVV stelt dat er slechts twee geslachten zijn en wil het biologische geslacht weer leidend maken in beleid, sport, en officiële documenten. Ze verwerpen genderdiversiteit en willen geen "X" in het paspoort, geen transgender vrouwen in vrouwensporten of -voorzieningen, en geen gesubsidieerd wokebeleid.
“Stoppen met wokebeleid: er zijn slechts twee geslachten – man en vrouw – en het biologische geslacht is leidend, dus geen “X” in het paspoort”
“Geen (transgender)mannen in vrouwensporten, -gevangenissen, -toiletten en -kleedkamers”
“Voor de PVV bestaan er slechts twee geslachten: man en vrouw. In wetten en beleid hoort het biologische geslacht weer leidend te zijn – dus geen “X” in het paspoort. We stoppen met gesubsidieerd wokebeleid en schrappen de hokjesdenkende genderpropaganda op scholen.”
Geen gender- of seksuele voorlichting (“woke indoctrinatie”) op school
De PVV wil alle vormen van gender- en seksuele diversiteitsvoorlichting, die zij als "woke indoctrinatie" bestempelen, uit het onderwijs weren. Ze willen terug naar basisvaardigheden en traditionele geschiedenislessen, en afschaffing van programma’s als de Week van de Lentekriebels.
“Geen onderwijs over gender, klimaat of andere linkse indoctrinatie, maar terug naar de basisvaardigheden: rekenen, taal, geschiedenis. De Week van de Lentekriebels – symbool van seksuele woke-indoctrinatie – schaffen we af in het basisonderwijs.”
“Geen klimaat- of woke-indoctrinatie op school. De Week van de Lentekriebels afschaffen in het basisonderwijs”
“Geen links-liberale seksuele indoctrinatie via het onderwijs”
Alleen inhoudelijke geschiktheid bij benoemingen, geen diversiteitsbeleid
De PVV wil dat bij benoemingen in de (semi-)publieke sector alleen inhoudelijke kwaliteiten tellen, en niet geslacht, huidskleur of herkomst. Ze keren zich expliciet tegen diversiteits- en inclusiebeleid als onderdeel van "wokeness".
Afschaffen Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme
De PVV ziet de functie van Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme als onderdeel van het wokebeleid en wil deze per direct opheffen.
“Ontslag voor de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme”
Stoppen met NPO-financiering vanwege woke-agenda
De PVV wil de financiering van de NPO volledig stopzetten, mede omdat zij de publieke omroep verwijten een "woke" agenda te voeren.
“Financiering van de NPO geheel stoppen”
Volt neemt expliciet géén afstand van zogeheten "wokeness", maar kiest juist voor een uitgesproken progressieve koers gericht op inclusie, antidiscriminatie en gelijkwaardigheid. Het programma bevat tal van concrete voorstellen om racisme, discriminatie en ongelijkheid structureel te bestrijden, onder meer via onderwijs, wetgeving en institutionele hervormingen. Volt ziet deze inzet als essentieel voor een open, eerlijke en verbonden samenleving waarin iedereen zich thuis kan voelen.
Structureel bestrijden van racisme en discriminatie
Volt wil racisme en discriminatie actief en structureel bestrijden, onder andere via onderwijs, wetgeving en een aparte minister. Dit wordt gezien als noodzakelijk om gelijke kansen en een inclusieve samenleving te waarborgen. Dit standpunt is het tegenovergestelde van "stoppen met wokeness": Volt omarmt juist de kernpunten van wat vaak als "woke" wordt bestempeld.
“Wij zetten ons in voor antiracisme en antidiscriminatie en bestrijden alle vormen van racisme en discriminatie. Overheidsmiddelen mogen niet worden gebruikt voor tradities of uitingen die stereotypen in stand houden. Scholen en organisaties moeten kritisch kijken naar lesmateriaal en activiteiten die (onbewuste) racisme en discriminatie kunnen versterken.”
“Discriminatie, racisme en uitsluiting accepteren we niet. Niet op straat, niet op school, niet op het werk en ook niet online. We blijven dit bestrijden. Bijvoorbeeld met een minister van Discriminatiebestrijding, Inclusie en Gelijkwaardigheid.”
“Iedereen verdient gelijke kansen, ongeacht je gender, achtergrond, waar je in gelooft of wie je liefhebt. Toch worden mensen nog steeds ongelijk behandeld. Daarom komt er een minister voor Discriminatiebestrijding, Inclusie en Gelijkwaardigheid.”
“Wij maken discriminatiebestrijding een structureel onderdeel van het onderwijs. Leraren worden goed geschoold in het herkennen van vooroordelen en het voeren van moeilijke gesprekken in de klas. Leerlingen leren over de werking van structureel racisme, institutionele uitsluiting en privileges.”
Erkenning en herstel van slavernij- en koloniaal verleden
Volt kiest voor expliciete erkenning van het slavernij- en koloniale verleden, inclusief wettelijke verankering van excuses en herstel. Dit wordt gezien als een noodzakelijke stap richting gelijkwaardigheid en inclusie, en sluit aan bij progressieve ("woke") thema’s.
“Ons slavernijverleden werkt nog altijd door. We vergroten de kennis over ons koloniale verleden en leggen erkenning, excuses en herstel wettelijk vast. Keti Koti wordt een nationale vrije dag.”
“De koloniale geschiedenis en het slavernijverleden worden herschreven en verankerd in het geschiedenisonderwijs vanuit een inclusief, niet-Eurocentrisch perspectief.”
Actief bevorderen van gendergelijkheid en lhbtqia+ rechten
Volt zet zich krachtig in voor gendergelijkheid en de rechten van lhbtqia+’ers, met concrete maatregelen zoals het dichten van de genderloonkloof en het zwaarder bestraffen van haatmisdrijven. Dit is een expliciet progressief ("woke") standpunt.
“We zetten ons daarnaast krachtig in voor gendergelijkheid. Geweld en intimidatie tegen vrouwen zien we niet als een privékwestie, maar als een maatschappelijk probleem.”
“De genderloonkloof wordt actief gedicht. We voeren de Wet Gelijke Beloning in, in lijn met de Europese richtlijn ‘Loontransparantie’. Werkgevers moeten aantonen dat er géén sprake is van loondiscriminatie, de bewijslast komt bij de werkgever te liggen.”
“En autoritaire leiders als Trump en Orban die lhbtqia+’ers buitensluiten.”
Religieuze en culturele inclusie in het publieke domein
Volt verzet zich tegen verboden op religieuze uitingen bij de overheid en wil discriminatie op basis van religie actief bestrijden. Dit sluit aan bij een inclusieve, progressieve visie.
“Volt is om die reden tegen het verbod op het dragen van een hoofddoek of andere religieuze uitingen voor politieagenten en andere mensen die bij de overheid werken.”
GroenLinks-PvdA neemt in haar verkiezingsprogramma geen afstand van zogeheten "wokeness", maar kiest juist expliciet voor beleid gericht op inclusiviteit, gelijke behandeling en het bestrijden van discriminatie. De partij benadrukt het belang van diversiteit, het erkennen van historisch onrecht en het actief bevorderen van gelijke kansen voor minderheden. Concrete voorstellen richten zich op het versterken van inclusiviteit bij overheid en bedrijfsleven, het aanpakken van discriminatie en het vergroten van bewustwording over het koloniale verleden.
Bevorderen van inclusiviteit en diversiteit
GroenLinks-PvdA kiest ervoor om inclusiviteit en diversiteit actief te bevorderen, zowel binnen de overheid als het bedrijfsleven. De partij ziet dit als noodzakelijk om gelijke kansen te waarborgen en discriminatie tegen te gaan. Dit beleid staat haaks op het idee van "stoppen met wokeness", omdat het juist inzet op meer bewustwording en erkenning van ongelijkheid en historische achterstelling.
“De overheid geeft het goede voorbeeld met diverse en inclusieve benoemingen, gelijke beloningen, het waarborgen van een veilige werkplek, en de aanpak van sociale veiligheid en seksueel grensoverschrijdend gedrag. Zij ontwikkelt hierover publiekscampagnes.”
“Gelijkwaardigheid binnen bedrijven zorgt voor de beste resultaten. Maar diversiteitsinitiatieven binnen bedrijven staan steeds meer onder druk, met name vanuit de Verenigde Staten.”
“Wij voeren actief beleid om diversiteit binnen culturele instellingen en organisaties te bevorderen, en om toegankelijkheid voor mensen met een beperking te vergroten.”
Actief bestrijden van discriminatie en seksisme
De partij zet stevig in op het bestrijden van discriminatie, seksisme en haat tegen minderheden. Dit gebeurt via wetgeving, handhaving en bewustwordingscampagnes. GroenLinks-PvdA ziet het aanpakken van structurele ongelijkheid als een kerntaak van de overheid, en noemt expliciet verschillende vormen van discriminatie die bestreden moeten worden.
“We maken ons sterk voor iedereen die te maken heeft met uitsluiting, achterstelling en discriminatie, of het nu gaat om antisemitisme, moslimdiscriminatie, anti-zwart racisme, anti-Aziatisch racisme, vrouwenhaat, discriminatie van de lhbti+ gemeenschap, en discriminatie vanwege religie, handicap of opleidingsniveau of welke grond dan ook.”
“De overheid gaat voorop in het bestrijden van discriminatie en seksisme, binnen en buiten de overheid.”
“We bestrijden (online) vrouwenhaat daarnaast door gender als grond toe te voegen aan het artikel over groepsbelediging.”
Erkenning en herstel van historisch onrecht
GroenLinks-PvdA erkent het belang van het onderwijzen en erkennen van het koloniale verleden, slavernij en andere vormen van historisch onrecht. De partij wil middelen vrijmaken voor bewustwordingsinitiatieven en het teruggeven van roofkunst, en ziet dit als essentieel voor een inclusieve samenleving.
“We zorgen dat de verhalen over de helden van onze gedeelde geschiedenis worden verteld en hebben oog voor de nog altijd onderbelichte bladzijden van ons koloniale verleden, waaronder die over West-Papua en de Molukken. Roofkunst geven we terug. Er komt een fonds voor en in het belang van nazaten van tot slaafgemaakten.”
“We maken middelen vrij voor initiatieven die zich inzetten voor meer bewustwording, zoals het Nationaal Plan Versterking Holocausteducatie, projecten tegen moslimhaat en het programma Internationaal decennium voor mensen van Afrikaanse afkomst.”
JA21 wil expliciet stoppen met wat zij zien als "woke" invloeden in overheid, onderwijs en strafrechtketen. Ze pleiten voor het beëindigen van diversiteits- en antiracismeprogramma’s, het weren van activisme en ideologische beïnvloeding uit het onderwijs, en het schrappen van beleid gericht op institutioneel racisme. Hun kernvisie is dat instituties neutraal moeten zijn en niet moeten meebewegen met wat zij als "woke moralisme" en activisme beschouwen.
Stoppen met diversiteits- en antiracismeprogramma’s bij overheid en politie
JA21 verzet zich tegen diversiteits- en antiracismebeleid binnen de overheid en de strafrechtketen, omdat zij dit zien als ideologisch gedreven en onnodig wantrouwen richting professionals. Ze willen terug naar een focus op neutraliteit en professionaliteit, zonder "woke" beleidsmaatregelen.
“De politiek weer vierkant achter de politie: stoppen met antiracisme- en diversiteitsprogramma’s in de gehele strafrechtketen en weer vertrouwen op de professionaliteit van onze mensen in blauw.”
“Een einde aan de doorgeslagen en geldverslindende diversiteits- en inclusietrainingen bij de overheid.”
“Stoppen met het verdacht maken van onze instituties: geen beleid gericht op het tegengaan van ‘institutioneel racisme’.”
Onderwijs vrij van activisme, woke moralisme en ideologische beïnvloeding
JA21 wil dat onderwijsinstellingen vrij zijn van activisme, woke moralisme en ideologische indoctrinatie. Ze vinden dat docenten geen persoonlijke of maatschappelijke overtuigingen mogen opdringen en dat universiteiten en scholen moeten optreden tegen ideologische beïnvloeding en activistische verstoring.
“Ons onderwijs hoort vrij van activisme te zijn. De docent moet zijn persoonlijke of maatschappelijke overtuigingen niet aan zijn studenten opdringen.”
“De universiteiten en HBO-instellingen moeten zorgen voor een veilige omgeving bijvoorbeeld door kaders te stellen wat betreft het ‘activisme-vrij’ zijn van de collegebanken en gebouwen, door uit te spreken dat ideologische beïnvloeding niet wordt getolereerd en bij schending tot ontslag kan leiden...”
“Het onderwijs moet jonge mensen vormen tot weerbare burgers die stevig in hun schoenen staan. Tegelijkertijd moet de school niet een ideologisch opvoedingsinstituut zijn met verplichte indoctrinatie over seksualiteit, religie en normen en waarden. Woke moralisme en verplicht moskeebezoek is aan JA21 niet besteed.”
Tegen invloed woke-beweging en activistische organisaties op publieke ruimte
JA21 keert zich tegen de invloed van de woke-beweging en activistische organisaties die volgens hen de vrijheid van meningsuiting van andersdenkenden beperken en het publieke debat verstoren. Ze willen dat niemand boven de wet staat en dat demonstraties niet mogen leiden tot het onmogelijk maken van bijeenkomsten van anderen.
“De zogenoemde woke-beweging en organisaties als Extinction Rebellion bezondigen zich daar regelmatig aan, en bezetten en vernielen bijvoorbeeld snelwegen en universiteiten en maken bijeenkomsten van andersdenkenden feitelijk onmogelijk. Niemand staat echter boven de wet, en niemand heeft het recht een ander de mond te snoeren.”
NSC benoemt "wokeness" niet expliciet, maar positioneert zich duidelijk tegen het centraal stellen van identiteitspolitiek, polarisatie en het laten verdwijnen van Nederlandse tradities en taal. Hun belangrijkste voorstellen zijn het beschermen van de Nederlandse identiteit, het tegengaan van polarisatie en het bevorderen van open debat en inhoud boven ophef. De kern van hun visie is het herstellen van sociale samenhang en het centraal stellen van gedeelde waarden, zonder ruimte voor eenzijdige ideologische agenda’s.
Beschermen van Nederlandse identiteit en tradities
NSC wil de Nederlandse identiteit, taal en tradities actief beschermen tegen ontwikkelingen die deze naar de achtergrond drukken. Dit standpunt adresseert het gevoel dat "wokeness" leidt tot het verdwijnen van nationale cultuur en gemeenschapszin, en benadrukt het belang van gedeelde waarden en geschiedenis.
“We zijn daarom kritisch op ontwikkelingen waarbij de Nederlandse taal naar de achtergrond verdwijnt. Daarom komen we met maatregelen om het Nederlands op straat, op de werkvloer, in de klas en collegezaal weer gangbaar te maken.”
“Erkennen dat de Nederlandse identiteit is gevormd door onze geschiedenis geworteld in het christendom en humanisme met de daarbij behorende waarden en normen, cultuur, tradities en gemeenschappen.”
Open debat en inhoud boven ideologische ophef
NSC verzet zich tegen een politieke cultuur waarin ophef, identiteitspolitiek of korte termijn denken centraal staan. Ze pleiten voor een cultuur van open debat, inhoud en het centraal stellen van mensen en waarden, in plaats van abstracte modellen of ideologische dogma’s. Dit is een indirecte afwijzing van "wokeness" als polariserende ideologie.
“We zetten daarom stappen naar een betrouwbare overheid en een nieuwe cultuur. Een cultuur waarin het niet draait om ophef of korte termijn, maar om inhoud en eerlijk debat.”
“Goed bestuur begint met een andere politieke cultuur in de Kamer. Al jaren ontbreekt het aan voldoende inhoud en diepgaand debat in de Kamer. [...] We willen oplossingen, geen ophef.”
Tegengaan van polarisatie en wij-zij denken
NSC ziet polarisatie en het vergroten van tegenstellingen als een bedreiging voor de samenleving. Ze willen jongeren actief betrekken bij de samenleving om polarisatie tegen te gaan en benadrukken het belang van verbondenheid en sociale samenhang, in plaats van het wij-zij denken dat vaak met "wokeness" wordt geassocieerd.
“Jongeren verdienen een actieve rol in het versterken van onze samenleving. [...] Door hen verantwoordelijkheden te geven [...] vergroten we hun betrokkenheid bij de samenleving en gaan we polarisatie tegen.”
“Propaganda en desinformatie ontwrichten de Nederlandse samenleving en vergroten het wij-zijdenken. Een weerbare democratie vraagt erom dat mensen propaganda en desinformatie leren herkennen.”
Terughoudendheid rond gender en identiteit bij jongeren
NSC is kritisch op snelle medische transities bij jongeren met genderdysforie en pleit voor zorgvuldigheid en laagdrempelige hulp. Dit standpunt adresseert zorgen over "woke" genderbeleid en benadrukt terughoudendheid en bescherming van jongeren.
“We hebben oog voor de worsteling die jongeren kunnen hebben met identiteit en gender. Er moet een laagdrempelig aanbod zijn waar zij terechtkunnen voor een goed gesprek, advies en hulp. We vinden het goed dat medische transitie voor mensen met genderdysforie mogelijk is, maar zijn tegen de”
BVNL wil radicaal stoppen met wat zij "woke- en diversiteitsbeleid" noemen en pleiten voor het afschaffen van alle overheidsmaatregelen die volgens hen gebaseerd zijn op identiteit, gender of ideologie. Ze stellen concrete maatregelen voor zoals het verbieden van genderneutrale toiletten, het schrappen van diversiteitsbeleid, en het weren van activistische organisaties uit overheidsfinanciering.
Stoppen met woke- en diversiteitsbeleid bij de overheid
BVNL wil dat de overheid zich uitsluitend richt op kwaliteit en niet langer beleid voert gericht op diversiteit, inclusie of identiteit. Ze zien woke-beleid als een bedreiging voor meritocratie en nationale cultuur, en willen daarom alle vormen van dergelijk beleid beëindigen.
“Er komt een einde aan al het woke- en diversiteitsbeleid. De overheid kiest voor kwaliteit ongeacht huidskleur, achtergrond of geaardheid of politieke affiliatie.”
Verbod op genderneutrale toiletten en bescherming van vrouwensport
De partij verzet zich tegen genderinclusieve maatregelen in publieke ruimtes en sport, en wil deze expliciet verbieden om volgens hen de veiligheid en privacy van vrouwen te waarborgen.
Schrappen van woke-isme en ideologische indoctrinatie uit het onderwijs
BVNL wil dat het onderwijs zich richt op waarheidsvinding en vrijheid van meningsuiting, en niet op ideologische sturing of woke-isme. Ze zien woke-ideologie als een bedreiging voor academische vrijheid.
“Woke-isme en ideologische indoctrinatie moet verdwijnen uit het hoger onderwijs, waar waarheidsvinding, kritisch nadenken, discussie en vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel moeten staan.”
Stoppen met subsidie aan activistische en woke-organisaties
De partij wil dat NGO’s en actiegroepen die volgens hen woke- of activistische doelen nastreven, geen overheidssubsidie of ANBI-status meer krijgen. Ook loterijen die deze groepen steunen, raken hun vergunning kwijt.
“NGO’s en activistische clubs zoals Greenpeace, Milieu Defensie, Extinction Rebellion en organisaties die mensenhandel stimuleren en/of procederen tegen de Nederlandse Staat krijgen geen subsidie meer en verliezen hun ANBI status. Loterijen die dergelijke actiegroepen financieel ondersteunen verliezen hun vergunning.”
Afschaffen van het instituut Nationaal Coördinator tegen Racisme en Discriminatie
BVNL ziet dit instituut als onderdeel van het woke-beleid en wil het daarom opheffen.
“Het instituut Nationaal Coördinator tegen Racisme en Discriminatie schrappen we.”
D66 neemt in haar verkiezingsprogramma geen afstand van zogeheten "wokeness", maar omarmt juist actief beleid gericht op inclusie, gelijke behandeling en het bestrijden van discriminatie. De partij zet in op het versterken van rechten voor minderheden, het verbieden van discriminatie en het bevorderen van diversiteit, onder andere via een nieuwe antidiscriminatiewet en specifieke maatregelen tegen racisme, seksisme en queerhaat. D66 ziet deze inzet als essentieel voor een vrije, veilige en rechtvaardige samenleving.
Nieuwe brede antidiscriminatiewet invoeren
D66 wil discriminatie op alle gronden actief bestrijden en wettelijk aanpakken. De partij kiest expliciet voor het uitbreiden van wettelijke bescherming en verplichtingen voor gelijke behandeling, wat haaks staat op het idee van "stoppen met wokeness". Ze benadrukken het belang van intersectionaliteit en het voorkomen van uitsluiting op basis van onder andere kleur, gender, seksuele oriëntatie en beperking.
“D66 wil daarom een nieuwe, brede Antidiscriminatiewet waar álle vormen van discriminatie onder vallen.”
“Deze Antidiscriminatiewet bevat ook actieve verplichtingen om discriminatie te voorkomen. Deze gelden zowel voor publieke als private organisaties – denk aan scholen, werkgevers, verhuurders en gemeentes.”
“We hebben daarbij in het bijzonder oog voor situaties waarin mensen om meerdere redenen tegelijk worden buitengesloten (intersectionaliteit), bijvoorbeeld omdat ze én van kleur én queer zijn.”
Actief bestrijden van racisme, seksisme en queerhaat
D66 kiest voor een samenleving waarin iedereen zichzelf mag zijn en expliciet beleid voert tegen alle vormen van uitsluiting, racisme en discriminatie. Dit beleid is inclusief en progressief, en sluit elke beweging richting het "stoppen met wokeness" uit.
“D66 wil alle vormen van uitsluiting, racisme en discriminatie doorbreken: of het nu gaat om afkomst of geloof (jodenhaat of moslimhaat), huidskleur (zoals anti-zwart of anti-Aziatisch racisme), leeftijd, opleidingsniveau, armoede, beperking, neurodiversiteit (zoals ADHD of autisme), seksuele oriëntatie of genderidentiteit (queerhaat) of omdat iemand een vrouw is.”
“Haat en geweld tegen mensen vanwege hun geloof, afkomst, seksuele oriëntatie of genderidentiteit neemt toe. Dat moet stoppen. We investeren in gespecialiseerde rechercheurs, betere training bij de politie en diversiteitsnetwerken, zoals Roze in Blauw, het Joods Politienetwerk en het Landelijk Caribisch Netwerk.”
Steunen van vrouwen- en LHBTIQA+-rechten
D66 steunt expliciet vrouwenrechtenbewegingen en voorvechters van LHBTIQA+-rechten, zowel nationaal als internationaal. Dit is een bewuste keuze voor het bevorderen van inclusiviteit en diversiteit.
“Expliciet steunen we vrouwenrechtenbewegingen en dappere voorvechters die opkomen voor vrouwen- en LHBTIQA+-rechten.”
De ChristenUnie benoemt "wokeness" niet expliciet, maar zet zich in haar programma duidelijk af tegen polarisatie, racisme, discriminatie en het verlies van gedeelde waarden. De partij benadrukt het belang van menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en het tegengaan van racisme en discriminatie, maar pleit niet voor het stoppen met "wokeness" als ideologie of beleid. Concrete voorstellen richten zich op het bestrijden van racisme en het beschermen van vrijheid van meningsuiting en demonstratie, zonder expliciet anti-"woke" beleid te formuleren.
Tegengaan van racisme en discriminatie
De ChristenUnie stelt zich expliciet op tegen racisme, antisemitisme en discriminatie, en benadrukt het belang van menselijke waardigheid en gelijkwaardigheid. Dit standpunt is niet gericht tegen "wokeness", maar juist tegen vormen van uitsluiting en onrecht, en pleit voor een inclusieve samenleving.
Beschermen van vrijheid van meningsuiting en demonstratie
De partij benoemt zorgen over polarisatie en het beperken van vrijheden, en wil voorwaarden voor demonstraties aanscherpen om verstoring en intimidatie tegen te gaan. Dit is geen direct anti-"woke" standpunt, maar een pleidooi voor het beschermen van vreedzame uitwisseling van meningen en het tegengaan van extremen.
“Om dit gerichter aan te kunnen pakken, moeten de voorwaarden om te kunnen demonstreren waar nodig aangescherpt.”
“Daarnaast moet intimidatie en het op andere manier verhinderen van vreedzame bijeenkomsten worden tegengegaan door misbruik van het beginsel van zicht- en gehoorsafstand aan te pakken.”
DENK neemt in haar verkiezingsprogramma geen afstand van "wokeness" en positioneert zich juist als uitgesproken voorvechter van antidiscriminatie, diversiteit en het bestrijden van racisme. Het programma bevat geen voorstellen of standpunten die pleiten voor het "stoppen met Wokeness"; in tegendeel, DENK wil discriminatie en racisme krachtig aanpakken met concrete maatregelen zoals diversiteitsquota, een racismeregister en het verbieden van racistische symbolen. De kern van hun visie is het bevorderen van gelijke kansen en het actief bestrijden van uitsluiting en racisme in de samenleving.
Geen voorstellen om te stoppen met "Wokeness"
DENK presenteert geen standpunten of beleidsvoorstellen die gericht zijn op het stoppen met "Wokeness". Integendeel, het programma bevat uitsluitend voorstellen die juist als "woke" kunnen worden gezien: het bestrijden van discriminatie, het invoeren van diversiteitsquota, het verbieden van racistische karikaturen, en het erkennen van het slavernijverleden. Er is geen enkele passage waarin afstand wordt genomen van "wokeness" of waarin gepleit wordt voor het terugdraaien van antidiscriminatie- of diversiteitsbeleid.
“DENK wil het meest ambitieuze maatregelenpakket ooit om te zorgen voor de gelijke kansen van iedereen. Wij strijden tegen alle vormen van discriminatie en racisme...”
“Diversiteitsquota. Door middel van quota breken wij het glazen plafond af binnen de overheid en het bedrijfsleven.”
“‘Zwarte Piet’ wordt uitgebannen. Deze racistische karikatuur wordt verboden. Gemeenten mogen hem niet langer faciliteren in de openbare ruimte of via publieke middelen.”
“Er komt een dekolonisatie aanpak om de samenleving en het beleid te ontdoen van racistische stereotypen en vormen van uitsluiting die terug te voeren zijn op het koloniale verleden...”
De SGP keert zich expliciet tegen de woke-ideologie en wil dat de overheid stopt met het actief uitrollen van beleid rondom diversiteit, inclusie en genderidentiteit. De partij pleit voor het terugdringen van woke-invloeden in het overheidsbeleid, het onderwijs en bij de politie, en wil selectie en beoordeling uitsluitend op basis van geschiktheid en niet op basis van diversiteit.
Stoppen met overheidssteun voor woke-ideologie
De SGP vindt dat de overheid zich niet moet laten leiden door woke-ideologie en zich neutraal moet opstellen, zonder het promoten van diversiteit, inclusie en genderidentiteit. De partij ziet woke-ideologie als een bedreiging voor klassieke christelijke waarden en wil dat de overheid stopt met het uitrollen van symbolische acties en beleid die deze ideologie ondersteunen.
“Met een beroep op gelijkheid, diversiteit en inclusie probeert men een woke-ideologie op te leggen en degenen die anders denken monddood te maken. Terwijl menigeen vindt dat de overheid zich neutraler moet opstellen, is diezelfde overheid steeds actiever met het uitrollen van regenboogpaden, het deelnemen aan protesten en meevaren bij de Gaypride.”
Afschaffen diversiteit- en inclusieprojecten bij de politie
De SGP wil dat de politie zich uitsluitend richt op haar kerntaken en niet langer inzet op diversiteit- en inclusieprojecten. Selectie bij de politie moet plaatsvinden op basis van geschiktheid, niet op basis van diversiteit.
“Diversiteit- en inclusieprojecten dienen plaats te maken voor opsporing en vervolging van echte criminelen. Bij de instroom op de Politieacademie wordt niet langer onderscheid gemaakt op basis van diversiteit, maar wordt enkel geselecteerd op basis van geschiktheid voor de Politiefunctie.”
Kritisch op subjectieve invulling van hatespeech en censuur
De SGP waarschuwt voor subjectieve interpretaties van hatespeech en het gevaar van censuur onder het mom van bestrijding van desinformatie, wat zij ziet als onderdeel van een bredere woke-agenda die de vrijheid van meningsuiting bedreigt.
“Subjectieve interpretaties van de definitie van hatespeech rukken steeds sneller op. In plaats dat de EU dit faciliteert, zou zij de vrijheid van meningsuiting moeten versterken.”
“De SGP is echter beducht voor foutieve claims van ‘desinformatie’ waarbij het gevaar dreigt van censuur.”
De VVD positioneert zich tegen wat zij zien als doorgeschoten "wokeness" door te benadrukken dat individuele vrijheden, gelijke rechten en vrijheid van meningsuiting voorop moeten staan, ook als dat betekent dat mensen zich gekwetst voelen. De partij wil geen verplichtingen of subsidies voor identiteits- of groepsdenken, maar juist bescherming van liberale waarden en het tegengaan van ideologische indoctrinatie, vooral in onderwijs en publieke instellingen. Concrete voorstellen zijn onder meer het verbieden van lesmateriaal dat aanzet tot haat of discriminatie, het niet verplichten van gebedsruimtes op scholen, en het stoppen van subsidies aan organisaties die aanzetten tot haat of discriminatie.
Vrijheden boven het recht om niet beledigd te worden
De VVD stelt dat de vrijheid van meningsuiting en individuele rechten belangrijker zijn dan het recht om niet gekwetst te worden. Dit is een directe afwijzing van een kernaspect van "wokeness", namelijk het centraal stellen van subjectieve gekwetstheid of identiteit boven universele vrijheden.
“Wij kiezen voor een samenleving waarin onze vrijheden bovengeschikt zijn aan het zogenaamde recht om je niet beledigd te voelen.”
Geen verplicht groepsdenken of identiteitsbeleid op scholen
De VVD wil voorkomen dat scholen verplicht worden tot groeps- of identiteitsdenken, zoals het verplicht inrichten van gebedsruimtes. Ook wordt lesmateriaal dat aanzet tot haat, geweld of discriminatie verboden, waarmee de partij zich uitspreekt tegen ideologische indoctrinatie in het onderwijs.
Stoppen met subsidies aan haatzaaiende of discriminerende organisaties
De VVD wil geen overheidssubsidies meer verstrekken aan organisaties die zich schuldig maken aan discriminatie of haatzaaien, waarmee ze zich keren tegen het faciliteren van radicale of identitaire stromingen met publiek geld.
“We stoppen overheidssubsidies van organisaties in binnen- en buitenland die zich schuldig maken aan discriminatie of haatzaaien.”
BBB wil af van wat zij zien als doorgeschoten symboolpolitiek en quota rond diversiteit, LHBTIQ+ en gender, en pleit voor nuchterheid, selectie op kwaliteit en het stoppen van beleid dat volgens hen vooral op symbolen of identiteitspolitiek is gericht. De partij wil diversiteitsquota en symboolpolitiek afschaffen, en benadrukt selectie op basis van kwaliteiten en geschiktheid, met een kritische houding tegenover het huidige LHBTIQ+-beleid in het onderwijs.
Afschaffen diversiteitsquota en selectie op kwaliteit
BBB verzet zich tegen het gebruik van diversiteitsquota bij de werving van personeel, met name bij de politie, en wil selectie uitsluitend op basis van kwaliteiten en geschiktheid. Dit standpunt is een directe reactie op beleid dat volgens BBB te veel nadruk legt op identiteit in plaats van op competentie, en sluit aan bij hun bredere kritiek op "wokeness" als symboolpolitiek.
“We willen diversiteit en quota afschaffen bij de werving van nieuwe politiekrachten en selectie laten plaatsvinden op basis van kwaliteiten en geschiktheid.”
Stoppen met symboolpolitiek rond LHBTIQ+ en gender
BBB uit kritiek op wat zij zien als doorgeschoten symboolpolitiek rond LHBTIQ+-beleid, zoals het wapperen van de regenboogvlag en het bespreken van genderdysforie op basisscholen. De partij pleit voor een nuchtere benadering en wil dat beleid gericht is op daadwerkelijke acceptatie en vrijheid, niet op symbolen of identiteitspolitiek.
“BBB maakt zich zorgen over de doorgeschoten symbool politiek rond LHBTIQ+beleid. Terwijl op veel plekken de regenboogvlag wappert en basisscholen al spreken over genderdysforie, daalt op sommige plekken juist de acceptatie van homoseksualiteit.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma