Verkiezingsprogramma's 2025 overstimuleren biologische producten
De Partij voor de Dieren wil biologische producten krachtig stimuleren door financiële prikkels, voorrang in beleid en actieve ondersteuning van omschakeling naar biologische productie. Ze pleiten voor het goedkoper en toegankelijker maken van biologische voeding, het ondersteunen van boeren bij de overstap, en het bevorderen van biologisch aanbod in publieke instellingen, scholen en zorg. Hun visie is dat biologische landbouw de norm wordt voor een gezonde samenleving, natuur en klimaat.
Boeren financieel en praktisch ondersteunen bij omschakeling naar biologisch
De PvdD ziet het stimuleren van biologische productie als essentieel voor natuur, klimaat en volksgezondheid. Ze willen boeren actief helpen met subsidies, kennis en begeleiding om over te stappen naar biologische, plantaardige teelten, en pleiten voor het afschaffen van reguliere landbouwsubsidies zodra de omschakeling is gemaakt.
“De middelen die nu naar landbouwsubsidies gaan, worden gebruikt om boeren te helpen overschakelen naar biologische, plantaardige productie. Daarna worden de subsidies afgeschaft.”
“Gangbare boeren en tuinders worden met behoud van inkomen laten omscholen naar een duurzame baan.”
“We stimuleren biologische (traditionele) gewasveredeling, voor de ontwikkeling van gezonde en weerbare rassen.”
Biologische producten goedkoper en aantrekkelijker maken
De partij wil biologische producten financieel aantrekkelijk maken door belastingmaatregelen, eerlijke prijzen en het principe ‘de vervuiler betaalt’. Hierdoor worden biologische producten goedkoper dan gangbare alternatieven, en wordt de consumptie ervan gestimuleerd.
“Door de consument te laten betalen voor de negatieve maatschappelijke effecten, conform het principe van de vervuiler betaalt, worden gezonde, diervriendelijke en duurzame producten de goedkopere optie.”
“De btw op groente, fruit, granen, peulvruchten en noten gaat naar 0%.”
“Er komt een heffing op de uitstoot van stikstofverbindingen en broeikasgas. Op die manier hoeft de belastingbetaler niet langer op te draaien voor vervuiling en versterken we het concurrentievermogen van biologische, plantaardige producenten.”
“Totdat landbouwgif verboden is, komt er een giftaks: hoe groter de bijkomende schade door het gif is, hoe hoger de taks. De opbrengsten daarvan worden gebruikt om boeren te ondersteunen in de overgang naar duurzame, biologische praktijken en om biologisch voedsel toegankelijk te maken voor mensen.”
Biologisch aanbod verplichten en stimuleren in publieke instellingen
De PvdD wil dat publieke instellingen, zoals scholen en zorginstellingen, verplicht 100% biologisch en plantaardig inkopen. Dit moet de vraag naar biologische producten structureel vergroten en gezonde voeding voor iedereen toegankelijk maken.
“De overheid koopt 100% plantaardig, biologisch en lokaal in voor alle publieke instellingen, inclusief scholen en zorginstellingen.”
“Net als in veel andere landen gaan scholen gezonde maaltijden aanbieden, met 100% biologische en plantaardige inkoop.”
“Ziekenhuizen en andere zorginstellingen serveren gezonde, plantaardige en biologische voeding.”
Biologische producten promoten en voorrang geven in beleid
De partij wil biologische producten actief promoten en aanbieders van biologische voeding voorrang geven in gemeentelijk beleid, zodat het aanbod groeit en de keuze voor consumenten makkelijker wordt.
“In Nederland starten we een grootschalige en langlopende publiekscampagne over de voordelen van plantaardig en biologisch eten.”
“Gemeenten krijgen daarmee de mogelijkheid om aanbieders van gezonde, plantaardige en biologische voeding voorrang te geven in het vestigingsbeleid, boven snackbars, fastfoodketens en andere aanbieders van ongezond voedsel.”
Specifieke stimulering van biologische bloementeelt
De PvdD wil de biologische bloementeelt stimuleren door financiële prikkels en het verhogen van de btw op niet-biologische bloemen, zodat biologische bloemen aantrekkelijker worden voor consumenten en telers.
“We stimuleren biologische bloementeelt. We schrappen de verlaagde BTW op sierteelt. Daarmee gaat de BTW op niet biologische bloemen en (tuin)planten van 9 naar 21%. De extra opbrengsten kunnen we gebruiken voor het stimuleren van biologische bloementeelt.”
BIJ1 wil de transitie naar biologische en agro-ecologische landbouw radicaal versnellen en stelt concrete maatregelen voor om biologische producten te stimuleren. Ze willen het landbouwbeleid, subsidies, onderwijs en grondgebruik volledig richten op biologische productie, met financiële en structurele steun voor boeren die overstappen. Hun visie is dat biologische landbouw de norm wordt, ondersteund door publieke investeringen en een rechtvaardige behandeling van boeren.
Transitie naar biologisch landbouwsysteem als norm
BIJ1 pleit voor een volledige omschakeling van de Nederlandse landbouw naar een biologisch, agro-ecologisch systeem binnen tien jaar. Ze willen dat de overheid boeren financieel ondersteunt tijdens deze transitie en garandeert dat biologische productie de standaard wordt, onder meer door het uitfaseren van kunstmest en pesticiden.
“Nederland beweegt in 10 jaar naar een biologisch, agro-ecologisch landbouwsysteem. In deze transitieperiode krijgen boeren vanuit de overheid een gegarandeerd boeren-inkomen.”
“Het budget van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) wordt ingezet voor de transitie naar een biologisch, agro-ecologische landbouw.”
“Om natuur, klimaat en grondstoffen te sparen, worden kunstmest en chemische pesticiden uitgefaseerd en vanaf 2030 afgeschaft.”
Onderwijs en onderzoek volledig richten op biologische landbouw
BIJ1 wil dat landbouwonderwijs en wetenschappelijk onderzoek zich uitsluitend gaan richten op biologische en agro-ecologische landbouw, en dat banden met de agro-industrie worden verbroken.
“De WUR vormen we om van een universiteit en onderzoeksinstituut in dienst van agro-multinationals naar een publieke instelling die transparant onderzoek doet naar het biologische, agro-ecologische voedselsysteem van nu en de toekomst. Ook hbo en mbo landbouwopleidingen gaan zich volledig richten op het onderwijzen van biologische, agro-ecologische landbouw.”
Grond en subsidies exclusief voor biologische boeren
BIJ1 wil dat grond en subsidies alleen nog beschikbaar komen voor biologische en agro-ecologische boeren, onder meer via een Nationale Grondbank en het beperken van sierteelt tot biologische productie.
“Bij bedrijfsbeëindiging krijgt een Nationale Grondbank het 1e recht op koop van grond en van dieren- en emissierechten. Deze kunnen vervolgens aan biologische, agro-ecologische boeren verpacht worden.”
“Per 2028 is er alleen nog biologische sierteelt toegestaan.”
“Nederland zet zich in voor een forse herziening van het Europees landbouwbeleid, waarbij alleen nog subsidies worden verstrekt aan circulaire landbouw.”
Publieke investeringsbank voor ecologische transitie
Om boeren te helpen overstappen naar biologische landbouw en uit de schulden te komen, wil BIJ1 een publieke investeringsbank oprichten die investeringen in de ecologische transitie vergemakkelijkt.
“Om boeren te bevrijden uit de wurggreep van de Rabobank komt er een publieke investeringsbank die investeringen in de ecologische transitie vergemakkelijkt.”
De SGP noemt het stimuleren van biologische producten niet expliciet als doel, maar zet in op verduurzaming van de landbouw via weerbare teeltsystemen, minder chemische middelen en investeringen in innovatie. De partij pleit voor meer ruimte voor niet-chemische gewasbescherming, praktijkonderzoek en het ondersteunen van boeren bij verduurzaming, maar noemt biologische landbouw of producten nergens concreet als speerpunt. De focus ligt op brede verduurzaming en kringlooplandbouw, niet specifiek op het stimuleren van biologische producten.
Meer ruimte voor niet-chemische en groene gewasbescherming
De SGP wil boeren stimuleren om minder chemische middelen te gebruiken door het versnellen van toelating van groene gewasbeschermingsmiddelen en het ondersteunen van weerbare teeltsystemen. Dit sluit aan bij principes van biologische landbouw, maar wordt niet expliciet als stimulans voor biologische producten gepresenteerd.
“De toelatingsprocedure voor groene gewasbeschermingsmiddelen wordt versneld en vereenvoudigd.”
“Telers die werk maken van een weerbaar teeltsysteem met niet-chemische gewasbescherming en toepassing van precisietechnieken krijgen meer ruimte voor inzet van corrigerende middelen mocht de nood aan de man komen.”
Investeren in verduurzaming en kringlooplandbouw
De SGP ondersteunt verduurzaming van de landbouw via investeringsfondsen, praktijkonderzoek en het stimuleren van kringlooplandbouw. Dit kan biologische productie faciliteren, maar wordt niet als expliciet doel genoemd.
“Het Investeringsfonds Duurzame Landbouw dat ondernemers middels investeringssteun, omschakelvergoedingen en garantstellingen helpt bij verduurzaming wordt versterkt.”
“We gaan voor kringlopen als werkwoord. Dat betekent werken aan minder grondstoffengebruik, minder verliezen naar het milieu en beter gebruik van reststromen, zonder onszelf te verliezen in niet reëel wensdenken.”
Volt wil biologische producten stimuleren door de biologische landbouw fors uit te breiden en deze als toekomstig uitgangspunt te nemen. Ze stellen concrete doelen, zoals 25% biologische landbouw in 2030, en willen biologische en vegetarische producten standaard maken binnen overheidsorganisaties. Daarnaast zetten ze in op innovatie en het verlagen van drempels voor omschakeling naar biologische productie.
25% van de landbouw biologisch in 2030
Volt ziet biologische landbouw als de toekomst en stelt een concreet doel om het aandeel biologische landbouw te vergroten. Dit moet perspectief bieden aan de sector en bijdragen aan een duurzamer voedselsysteem.
“De toekomst van ons eten is biologisch. Daarom streeft Volt ernaar dat 25% van de landbouw in 2030 biologisch is.”
Biologische producten standaard bij de overheid
Volt wil de vraag naar biologische producten stimuleren door deze als standaard te hanteren binnen overheidsorganisaties. Dit garandeert afzet voor duurzame producenten en ondersteunt de markt voor biologische producten.
“Binnen overheidsorganisaties wordt het gebruik van vegetarische en biologische producten de standaard, met duurzame streekproducten waar mogelijk. Zo ondersteunen we deze markten en is afzet voor duurzame producenten gegarandeerd.”
Innovatie en kennisdeling voor omschakeling naar biologische landbouw
Volt wil de omschakeling naar biologische en natuurinclusieve landbouw stimuleren door innovatie, kennisdeling en het gebruik van biopesticiden te bevorderen. Dit verlaagt de drempel voor boeren om over te stappen.
“We zetten in op innovaties die de omschakeling naar biologische en natuurinclusieve landbouw stimuleren, zoals biopesticiden.”
Eerlijke prijs en markttoegang voor duurzame/biologische producten
Volt wil dat duurzame producten, waaronder biologische, aantrekkelijker worden door eerlijke prijzen en het internaliseren van milieukosten. Dit moet consumenten stimuleren om vaker voor biologische producten te kiezen.
“De prijs van voedsel moet de werkelijke kosten weerspiegelen, dus ook rekening houden met de kosten van negatieve effecten van een product op het milieu, dierenwelzijn of de samenleving. Dit maakt het voor consumenten makkelijker om te kiezen voor duurzame producten en boeren krijgen een eerlijkere prijs voor hun product.”
D66 noemt het stimuleren van biologische producten niet expliciet als speerpunt in haar verkiezingsprogramma. De partij richt zich vooral op het stimuleren van duurzame, natuurinclusieve en innovatieve landbouw, met aandacht voor eerlijke beloning voor duurzame producten en het versterken van korte ketens. Concrete voorstellen voor het specifiek stimuleren van biologische producten ontbreken.
Eerlijke beloning en marktpositie voor duurzame producten
D66 wil de positie van duurzame (waaronder biologische) producten versterken door eerlijke beloning, transparantie en het aanpakken van de marktmacht van supermarkten. Dit moet boeren stimuleren om te verduurzamen, maar het programma noemt biologische producten niet expliciet als aparte categorie.
“We willen meer transparantie en betere beloning voor duurzame producten.”
“Boeren krijgen een eerlijke beloning voor hun bijdrage aan de natuur en het landschap. We versterken hun verdienmodellen. Korte ketens tussen boeren en consumenten, reële grondprijzen en samenwerking in de regio maken dat mogelijk.”
Minder keurmerken, strengere standaarden
D66 wil het aantal groene keurmerken verminderen en de overblijvende keurmerken strenger controleren. Dit raakt indirect biologische producten, maar wordt niet specifiek als stimulans voor biologisch benoemd.
“We verminderen het aantal groene keurmerken. De keurmerken die overblijven krijgen strengere standaarden en worden beter gecontroleerd.”
De SP wil biologische en duurzame landbouw actief stimuleren door landbouwsubsidies specifiek in te zetten voor de omschakeling naar biologische productie en door boeren die deze overstap maken financieel te ondersteunen. De partij kiest voor een landbouwsysteem dat in balans is met de natuur, waarbij biologische en duurzame productie de norm wordt en de overheid een sturende rol neemt.
Landbouwsubsidies volledig inzetten voor biologische omschakeling
De SP stelt voor om landbouwsubsidies uitsluitend te gebruiken voor de omschakeling naar duurzame en biologische landbouw. Boeren die overstappen naar biologische productie krijgen de eerste jaren financiële steun, zodat de transitie haalbaar en aantrekkelijk wordt gemaakt.
“Landbouwsubsidies worden volledig ingezet voor omschakeling naar duurzame en biologische landbouw. Omschakelaars krijgen de eerste jaren financiële steun.”
Actieve sturing richting duurzame en biologische landbouw
De SP wil dat de overheid actief stuurt op een landbouwsysteem waarin biologische en duurzame productie centraal staan. Dit betekent meer steun voor boeren die natuurinclusief en diervriendelijk werken, en een verschuiving van schaalvergroting en export naar lokale, duurzame gezinsbedrijven.
“Meer boeren die in balans produceren met natuur, milieu en landschap. Schaalvergroting en exportgerichte bioindustrie maken plaats voor gezinsbedrijven die lokaal produceren. Daarbij is ook ruimte voor nieuwe vormen van landbouw, zoals voedselbossen, regeneratieve landbouw en agroecologische initiatieven.”
Financiële bijdrage van ketenpartijen aan duurzame transitie
De SP verplicht banken en grote ketenpartijen om financieel bij te dragen aan de transitie naar duurzame en biologische landbouw, onder andere door financiering van kunstmest en pesticiden af te bouwen en schadeherstel te ondersteunen.
“Financiers en ketenreuzen betalen mee aan een duurzame transitie. Banken en institutionele beleggers bouwen financiering van kunstmest, pesticiden en intensieve veehouderijen af.”
BBB stimuleert biologische producten vooral door het versnellen van de toelating van nieuwe biologische gewasbeschermingsmiddelen en het bieden van ruimte voor innovatie in de landbouw. De partij legt de nadruk op praktische, betaalbare alternatieven en wil boeren handelingsperspectief bieden bij verduurzaming, maar noemt nergens expliciet het actief promoten of subsidiëren van biologische landbouw of producten.
Versnelde toelating biologische gewasbeschermingsmiddelen
BBB wil het gebruik van biologische producten stimuleren door de toelating van nieuwe biologische gewasbeschermingsmiddelen te versnellen. Dit moet boeren meer praktische en betaalbare alternatieven bieden voor gangbare middelen, zodat verduurzaming haalbaar blijft zonder de sector te benadelen.
“Er komt een versnelde toelating van nieuwe biologische gewasbeschermingsmiddelen en zogenoemde groene middelen.”
Ruimte voor innovatie en verduurzaming
BBB ziet innovatie als de sleutel tot verduurzaming van de landbouw, waarbij ook biologische alternatieven een rol kunnen spelen. Boeren die investeren in milieuvriendelijke methoden, waaronder mogelijk biologische, moeten de ruimte krijgen om te groeien.
“Boeren moeten handelingsperspectief krijgen bij de verduurzaming van hun bedrijfsvoering, zodat zij met vertrouwen kunnen investeren in milieuvriendelijke methoden.”
Forum voor Democratie (FVD) noemt het stimuleren van biologische producten niet expliciet in haar verkiezingsprogramma. In plaats daarvan richt FVD zich op het stimuleren van de consumptie van seizoensproducten en lokaal wild, met een nadruk op lokaal en traditioneel voedsel. Concrete beleidsvoorstellen rond biologische landbouw of producten ontbreken; de partij kiest vooral voor minder regelgeving en meer vrijheid voor boeren.
Stimuleren van seizoensproducten en lokaal wild
FVD wil dat Nederlanders meer lokaal en seizoensgebonden voedsel consumeren, waaronder wild van eigen bodem, om de band met het land te versterken. Dit standpunt is gericht op het bevorderen van lokale voedselconsumptie, maar noemt biologische producten niet expliciet en legt geen nadruk op biologische landbouw.
NSC wil de toegang tot biologische en streekproducten voor consumenten verbeteren door afspraken in de keten te bevorderen en regels voor verkoop op het erf te versoepelen. Daarnaast geeft de overheid zelf het goede voorbeeld door in eigen restaurants en catering te kiezen voor duurzaam en regionaal geproduceerd voedsel. Het stimuleren van biologische producten wordt vooral gezien als onderdeel van een bredere verduurzaming van de landbouw en het voedselaanbod.
Betere toegang tot biologische en streekproducten
NSC ziet het vergroten van de beschikbaarheid van biologische en streekproducten als een manier om verduurzaming in de landbouw en het voedselaanbod te stimuleren. Door afspraken in de keten en het versoepelen van verkoopregels wil NSC het voor consumenten makkelijker maken om voor biologische producten te kiezen en boeren meer ruimte geven voor directe verkoop.
“We bevorderen dat er in de keten afspraken worden gemaakt over een betere toegang van consumenten tot biologische en streekproducten. De voorwaarden waaraan boeren moeten voldoen om hun producten op eigen erf te verkopen moeten worden versoepeld.”
Overheid kiest zelf voor duurzaam en regionaal voedsel
NSC vindt dat de overheid het goede voorbeeld moet geven door in haar eigen restaurants en bij catering te kiezen voor duurzaam en regionaal geproduceerd voedsel. Dit moet de vraag naar biologische en duurzame producten stimuleren en een signaalfunctie vervullen richting andere partijen.
“De overheid geeft in eigen restaurants en bij het inhuren van catering het goede voorbeeld door te kiezen voor duurzaam en regionaal geproduceerd voedsel.”
De PVV noemt het stimuleren van biologische producten niet expliciet in haar verkiezingsprogramma. In plaats daarvan richt de partij zich op het bevorderen van lokale, Nederlandse producten via boerderijwinkels en een vrijwillig keurmerk, met nadruk op het verminderen van regeldruk en het beschermen van de nationale voedselvoorziening. Er zijn geen concrete voorstellen of standpunten die specifiek gericht zijn op het stimuleren van biologische landbouw of biologische producten.
Bevorderen van lokale Nederlandse producten via boerderijwinkels
De PVV wil consumenten stimuleren om lokale producten te kopen door boerderijwinkels te ondersteunen en te ontlasten van regeldruk en belastingen. Dit beleid is gericht op het versterken van de positie van Nederlandse boeren en het behouden van nationale voedselproductie, maar noemt biologische producten niet specifiek.
“Boerderijwinkels – met melktap, kaasautomaat etc. – zijn goed voor de boer én stimuleren de consument om mooie, gezonde lokale producten te kopen. De PVV wil vrije verkoop voor boerderijwinkels – vrijgesteld van onnodige regeldruk, registraties en btw-heffingen.”
“Laat boeren doen waar ze goed in zijn: gezonde producten van Nederlandse bodem maken om trots op te zijn. De PVV wil dat die producten niet worden weggeconcurreerd, maar behouden blijven. Voor Nederlandse producten introduceren we het vrijwillige keurmerk Promotie van Vaderlands Voedsel (PVV).”
Het CDA noemt het stimuleren van biologische producten nauwelijks expliciet in haar verkiezingsprogramma. De partij zet vooral in op het versnellen van de toelating van goed geteste biologische gewasbeschermingsmiddelen als onderdeel van een bredere verduurzaming van de landbouw, maar concrete voorstellen om biologische landbouw of consumptie direct te stimuleren ontbreken.
Snellere toelating biologische gewasbeschermingsmiddelen
Het CDA wil het gebruik van biologische beschermingsmiddelen in de landbouw vergemakkelijken door deze sneller toe te laten, als alternatief voor chemische middelen. Dit past in hun bredere visie op geïntegreerde gewasbescherming en het verminderen van chemisch gebruik, maar is geen expliciet pleidooi voor meer biologische landbouw of consumptie.
“Er komt meer ruimte voor geïntegreerde gewasbescherming en goed geteste biologische beschermingsmiddelen worden sneller toegelaten.”
De ChristenUnie wil het gebruik en de productie van biologische producten stimuleren, vooral door de overheid als inkoper het goede voorbeeld te laten geven. Ze pleiten ervoor om lokaal, duurzaam en biologisch inkopen de norm te maken bij aanbestedingen, waarmee ze de vraag naar biologische producten direct willen vergroten.
Overheid maakt biologisch inkopen de norm
De ChristenUnie ziet een belangrijke rol voor de overheid om de markt voor biologische producten te stimuleren door zelf structureel biologisch in te kopen. Dit moet niet alleen verduurzaming bevorderen, maar ook het mkb en sociale ondernemingen betrekken. Door biologisch inkopen als norm te stellen bij aanbestedingen, wordt de vraag naar biologische producten vergroot en krijgen producenten meer zekerheid.
“We maken lokaal, duurzaam en biologisch inkopen de norm, ook bij aanbestedingen.”
GroenLinks-PvdA wil de biologische landbouw in Nederland flink uitbreiden en biologische producten stimuleren, omdat deze bijdragen aan gezond voedsel en een kleinere ecologische voetafdruk. Ze willen boeren ondersteunen bij de omschakeling naar biologisch, eerlijke vergoedingen bieden en het gebruik van biologische producten in de keten bevorderen. De partij ziet biologische landbouw als essentieel voor natuurherstel en een duurzame voedselvoorziening.
Uitbreiding biologische landbouw en stimulering biologische producten
GroenLinks-PvdA zet stevig in op het vergroten van het aandeel biologische landbouw en het stimuleren van de afzet van biologische producten. Ze willen boeren helpen bij de omschakeling, zorgen voor eerlijke vergoedingen en stimuleren het gebruik en de inkoop van biologische producten. Dit moet leiden tot een duurzamere landbouwsector en een gezonder voedselsysteem.
“Wij zetten daarom stevig in op uitbreiding van de biologische landbouw. We helpen boeren bij het omschakelen en geven hen een eerlijke vergoeding voor het beheren van ons landschap. Ook stimuleren we het bijmengen van biologische producten en biologische inkoop.”
JA21 noemt het stimuleren van biologische landbouw expliciet als beleidsdoel, maar werkt dit nauwelijks uit in concrete voorstellen. De partij plaatst biologische landbouw in de bredere context van technologische innovatie en voedselzekerheid, zonder specifieke maatregelen of stimulansen voor biologische producten te benoemen.
Biologische landbouw stimuleren
JA21 wil biologische landbouw stimuleren als onderdeel van een toekomstbestendig landbouwbeleid, maar geeft geen details over hoe dit gestimuleerd wordt. Het wordt genoemd naast andere algemene doelen zoals innovatie en voedselzekerheid, zonder verdere uitwerking of concrete acties.
“Biologische landbouw stimuleren.”
De VVD noemt biologische producten slechts zijdelings en beperkt zich tot het versnellen van de toelating van groene (waaronder biologische) gewasbeschermingsmiddelen. Er zijn geen concrete voorstellen om biologische landbouw of consumptie van biologische producten actief te stimuleren. De focus ligt vooral op innovatie en het verminderen van chemisch gebruik, niet op het expliciet bevorderen van biologische productie of consumptie.
Versnelde toelating van biologische gewasbeschermingsmiddelen
De VVD wil de toelating van groene, waaronder biologische, gewasbeschermingsmiddelen versnellen om het gebruik van chemische middelen terug te dringen. Dit wordt gepresenteerd als een innovatiegerichte maatregel, niet als een brede stimulans voor biologische landbouw of producten.
“We willen tevens Europese goedkeuring voor andere innovaties zoals duurzame vangsttechnieken in de visserij, RENURE en versnelde toelating van groene (biologische en laag-risico) gewasbeschermingsstoffen en -middelen, zodat chemie kan worden teruggedrongen.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma