GroenLinks-PvdA ziet solidariteit als het centrale kompas voor al hun voorstellen en pleit voor een samenleving waarin mensen samen verantwoordelijkheid nemen voor elkaar, met eerlijke verdeling van lasten en kansen. Ze concretiseren dit in beleid voor een eerlijke economie, een sociaal vangnet, toegankelijke zorg en internationale solidariteit. De partij wil dat solidariteit niet alleen een waarde blijft, maar zichtbaar wordt in concrete maatregelen die ongelijkheid en uitsluiting tegengaan.
Solidariteit is volgens GroenLinks-PvdA het uitgangspunt voor alle voorstellen en de basis voor een samenleving waarin vooruitgang voor iedereen mogelijk is. Ze stellen dat maatschappelijke vooruitgang alleen bereikt kan worden als mensen samen optrekken en niet ieder voor zich.
De partij wil dat de kosten en baten van economische groei en klimaatactie eerlijk worden verdeeld, zodat niet alleen de sterksten profiteren. Dit betekent dat vervuilers, verhuurders en werkgevers hun verantwoordelijkheid moeten nemen en dat mensen met lage inkomens worden beschermd.
“Klimaatbeleid werkt alleen als het eerlijk is. Nu profiteren vooral mensen met geld die gebruik kunnen maken van subsidies voor een auto of warmtepomp. Maar voor veel mensen zijn die opties onbereikbaar. We helpen hen af te dwingen dat vervuilers, verhuurders en werkgevers hun verantwoordelijkheid nemen. Zo verdelen we de kosten en baten van klimaatactie eerlijk.”
“We behouden de koppeling van alle uitkeringen aan het minimumloon, zodat we allemaal vooruit kunnen. Met een eerlijk belastingstelsel zorgen we ervoor dat mensen met lage inkomens of ouderen met een klein pensioen hier het meest van profiteren. Topinkomens en mensen met veel vermogen dragen eerlijk bij aan de samenleving.”
GroenLinks-PvdA wil een sociaal vangnet dat niet alleen beschermt, maar ook kansen biedt, zodat niemand door het ijs zakt. Ze pleiten voor een fatsoenlijk bestaansminimum, hogere uitkeringen, het afschaffen van de kostendelersnorm en het vervangen van de Participatiewet door een nieuwe Wet op de bestaanszekerheid.
“We bouwen aan een sociaal vangnet dat niet alleen beschermt, maar ook kansen biedt, zodat mensen vooruit durven kijken en opnieuw mee kunnen doen, zonder de angst alles kwijt te raken.”
“We zorgen voor een bijstandsvoorziening die voorziet in een menswaardig bestaan, zowel in Europees- als in Caribisch Nederland.”
“De huidige Participatiewet wordt vervangen door een nieuwe Wet op de bestaanszekerheid, die garandeert dat iedereen voldoende inkomen heeft om van te leven, en vertrekt vanuit vertrouwen in mensen.”
De partij stelt dat solidariteit de basis is van het zorgstelsel: gezonde mensen dragen bij aan de zorg voor zieken, en noodzakelijke zorg moet collectief worden betaald. Ze willen het eigen risico afschaffen, de zorgpremie verlagen en het basispakket uitbreiden.
“Een van de belangrijkste pijlers van ons zorgsysteem is solidariteit. Door rechtse keuzes is dit onder druk komen te staan en is de zorg voor de meest kwetsbaren de afgelopen jaren steeds ontoegankelijker geworden.”
“Solidariteit is onze basis. Dat betekent dat mensen die gezond zijn solidair zijn met mensen die ziek worden. Iedereen betaalt eerlijk mee aan de zorg. We leggen geen rekening neer bij mensen die ziek worden.”
“Voor noodzakelijke zorg zou je geen rekening moeten krijgen. Die kosten betalen we gezamenlijk. Dat is solidariteit.”
GroenLinks-PvdA verbindt solidariteit expliciet aan internationale verantwoordelijkheid, door steun aan mensenrechten, vrouwenrechten en ontwikkelingssamenwerking. Ze willen minimaal 0,7% van het bruto nationaal inkomen besteden aan ontwikkelingssamenwerking en nemen mensenrechten als toetssteen voor beleid.
“Internationale solidariteit: We steunen vrouwenrechtenbewegingen wereldwijd en nemen mensenrechten van vrouwen als toetssteen voor handelsverdragen, asielbeleid en ontwikkelingssamenwerking.”
“Daarom besteden we ten minste 0,7% van ons bruto nationaal inkomen aan ontwikkelingssamenwerking.”
“Internationale veiligheid en solidariteit... investeren in defensie en samen met Europese bondgenoten en de NAVO onze afschrikking op orde krijgen.”
De SP ziet solidariteit als het fundament voor een rechtvaardige samenleving waarin ongelijkheid wordt bestreden en iedereen gelijke kansen krijgt. Hun belangrijkste voorstellen zijn het versterken van collectieve voorzieningen, het eerlijk verdelen van welvaart, het bestrijden van discriminatie, en het bevorderen van internationale solidariteit. De partij koppelt solidariteit direct aan concrete maatregelen zoals gratis openbaar vervoer, hogere uitkeringen, eerlijke belastingen, en internationale ontwikkelingssamenwerking.
De SP verbindt solidariteit aan het samen organiseren van basisvoorzieningen en het waarborgen van bestaanszekerheid, zodat niemand wordt buitengesloten. Dit betekent investeren in zorg, wonen, openbaar vervoer en inkomenszekerheid, zodat iedereen kan meedoen in de samenleving.
“We gaan de klimaatcrisis te lijf met collectief beleid waar iedereen voordeel bij heeft. Geen individuele verantwoordelijkheid, maar gezamenlijk georganiseerde en gefinancierde maatregelen...”
“Collectieve energievoorziening, verheffend onderwijs, post en pakketbezorging; dit zijn zaken die we samen beter, goedkoper en betrouwbaarder kunnen organiseren dan met marktwerking waarbij vooral winst voor enkelen wordt nagestreefd.”
“Met het Grote Woonplan garanderen we voor iedereen een betaalbaar en goed huis.”
“Gratis openbaar vervoer. Openbaar vervoer wordt weer écht openbaar: collectief geregeld, toegankelijk voor iedereen en altijd dichtbij.”
“Bestaanszekerheid is een recht. Als je niet of tijdelijk niet meer kunt werken, dan heb je recht op een goed inkomen.”
De SP koppelt solidariteit aan het eerlijk verdelen van welvaart en het tegengaan van economische ongelijkheid, onder meer door hogere belastingen voor de rijksten en het aanpakken van belastingontwijking.
“We kiezen voor een einde aan armoede, want iedereen zou in welvaart moeten leven. Hieronder lees je de belangrijkste voorstellen van ons plan voor solidariteit en tegen ongelijkheid op economisch gebied.”
“Stop de subsidie voor miljardairs. In een rijk land als Nederland bestaan armoede en afbrokkelende publieke voorzieningen omdat enkelen zich te veel toeeigenen.”
“Door met de buit te vertrekken, voeren we een vertrekbelasting in. Daarmee kan het geld dat ze dankzij onze sterke samenleving hebben verdiend niet verloren gaan in belastingparadijzen.”
“Verdeel de welvaart, niet de mensen”
Solidariteit betekent voor de SP ook het actief bestrijden van discriminatie en het bevorderen van gelijke kansen, zodat niemand wordt buitengesloten op basis van afkomst, gender, religie of andere kenmerken.
“We gaan tweedeling tegen en accepteren geen enkele vorm van discriminatie, door niemand. Discriminatie bestrijden we altijd en overal, op basis van klasse, kleur, gender, religie, seksuele voorkeur, leeftijd, woonplaats, beperking of wat ook.”
“We maken werk van de aanpak van alle vormen van discriminatie op de arbeidsmarkt, woningmarkt, onderwijs en andere plekken.”
“Onderwijs brengt kinderen samen en legt de basis voor begrip, gelijkwaardigheid en solidariteit. Ieder kind is welkom – ongeacht achtergrond.”
De SP verbindt solidariteit niet alleen aan Nederland, maar ook aan internationale verantwoordelijkheid, door eerlijke ontwikkelingssamenwerking en het bevorderen van mensenrechten wereldwijd.
“Internationale veiligheid en solidariteit. De wereldorde van vandaag is gebouwd op macht en rijkdom voor enkelen, terwijl miljarden mensen achterblijven. Wij kiezen voor een andere weg: een buitenlandbeleid dat draait om vrede, gelijkwaardigheid en solidariteit.”
“Ontwikkelingssamenwerking is een kwestie van internationale solidariteit. Daar moeten welvarende landen als Nederland hun eerlijke steentje aan bijdragen.”
De PVV ziet solidariteit primair als iets dat binnen de nationale gemeenschap hoort plaats te vinden: Nederlanders eerst, met prioriteit voor kwetsbare groepen zoals ouderen, zorgbehoevenden en mensen met lage inkomens. Internationale solidariteit wordt expliciet afgewezen; de PVV wil ontwikkelingshulp en opvang van asielzoekers stopzetten en middelen uitsluitend inzetten voor de eigen bevolking. Belangrijkste voorstellen zijn het afschaffen van ontwikkelingshulp, het sluiten van grenzen voor asielzoekers, en het versterken van sociale voorzieningen voor Nederlanders.
De PVV stelt dat solidariteit en steun primair gericht moeten zijn op de eigen bevolking, niet op buitenlanders, asielzoekers of andere landen. Internationale solidariteit wordt afgewezen; middelen moeten naar Nederlanders gaan, vooral de meest kwetsbaren. Dit standpunt adresseert het gevoel dat Nederlandse burgers te weinig profiteren van de welvaart en dat solidariteit met anderen ten koste gaat van de eigen bevolking.
“Nederland staat altijd vooraan om anderen te helpen, maar vergeet zijn eigen mensen. De PVV zet de Nederlanders weer op 1!”
“Nederland is een rijk land. Er ís wel geld, maar het wordt aan de verkeerde zaken besteed. Miljarden worden er besteed aan asielopvang, Afrika, Oekraïne, Brussel en klimaat. Ondertussen kunnen de hardwerkende Nederlanders hun boodschappen, de energierekening en de huur niet meer betalen.”
“De PVV stopt ook met ontwikkelingshulp. Elk jaar maken we vele miljarden over naar Afrika. Ook willen we miljarden minder afdragen aan de Europese Unie.”
“Geen cent meer naar kansloze projecten, corrupte regimes en activistische ngo’s. Geen cent meer naar Afrika, het Midden-Oosten of Azië. Nederland is geen pinautomaat voor de rest van de wereld. Ontwikkelingshulp wordt volledig afgeschaft.”
De PVV wil de solidariteit binnen Nederland versterken door sociale voorzieningen te verbeteren en kwetsbare groepen extra te ondersteunen. Dit betreft onder meer ouderen, mensen met lage inkomens en zorgbehoevenden. Het doel is om de bestaanszekerheid van Nederlanders te vergroten en te voorkomen dat zij door armoede of hoge kosten in de problemen komen.
“In het Nederland van nu leven meer dan een half miljoen mensen onder de armoedegrens, waaronder 90.000 kinderen – en meer dan één miljoen mensen zitten er net boven. Dat zijn allemaal Nederlanders die hun rekeningen nauwelijks kunnen betalen. Dit moet écht anders! Nederlanders moeten weer rond kunnen komen en geld overhouden in hun portemonnee.”
“De PVV heeft een groot hart voor de zorg. We investeren in de ouderenzorg; daar staat al € 600 miljoen voor gereserveerd. We schaffen de boete op ziek zijn – het eigen risico – helemaal af. Verder komt de tandarts weer terug in het basispakket.”
“Financiële steun aan ouderen met een laag inkomen voor dierenartskosten”
De PVV verwerpt solidariteit met vluchtelingen, asielzoekers en andere landen. Zij willen de grenzen sluiten, opvang en subsidies voor vluchtelingenorganisaties stopzetten, en internationale verdragen opzeggen. Dit standpunt is een directe afwijzing van het idee dat Nederland verplicht is tot solidariteit met mensen buiten de eigen nationale gemeenschap.
“Totale asielstop: alle asielzoekers worden aan de grens geweigerd (artikel 72 VWEU)”
“Subsidies voor Vluchtelingenwerk en andere ngo’s in de asielindustrie worden stopgezet”
“We sluiten onze grenzen voor alle asielzoekers en sturen Oekraïense mannen terug naar Oekraïne. Alleen al dit jaar besteden we € 6 miljard aan de asielopvang en € 3 miljard aan de opvang van Oekraïners.”
“Opzeggen VN-Vluchtelingenverdrag, Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, Europees Verdrag inzake Nationaliteit en andere verdragen die ons dwarsbomen”
De VVD ziet solidariteit vooral als wederkerigheid: iedereen draagt bij naar vermogen en profiteert van de samenleving als men meedoet. Solidariteit is voor de VVD geen vanzelfsprekend recht, maar een plicht die samenhangt met integratie, werken en het respecteren van gedeelde waarden. Concrete voorstellen zijn onder meer het koppelen van rechten aan plichten (zoals werken voor uitkeringen), het beperken van sociale voorzieningen tot wie actief bijdraagt, en het beschermen van het sociale vangnet voor wie het echt nodig heeft.
De VVD benadrukt dat solidariteit in Nederland gebaseerd moet zijn op wederkerigheid: wie deel wil uitmaken van de samenleving, moet ook bijdragen. Dit betekent dat rechten (zoals sociale zekerheid) gekoppeld worden aan plichten (zoals werken, integreren en het respecteren van Nederlandse waarden). Solidariteit wordt zo niet als een vanzelfsprekend recht gezien, maar als iets dat je verdient door mee te doen.
“Vrijheid betekent daarbij zeker geen vrijblijvendheid. Wederkerigheid is de basis van een vrije samenleving. Zo houden we onze samenleving eerlijk, verbonden en toekomstbestendig.”
“Integratie: die is niet vrijblijvend, maar een plicht.”
“Integreren doe je het beste op de werkvloer. Werk is het allerbelangrijkste instrument om integratie voor elkaar te krijgen en te voorkomen dat mensen afglijden in de criminaliteit of het fundamentalisme.”
“Wie meer dan één keer passend werk weigert, moet gekort worden op de uitkering.”
“Geen Nederlands, geen bijstand: Het is cruciaal om de taaleis in de bijstand te behouden”
De VVD wil het sociale vangnet beschermen, maar alleen voor mensen die niet kunnen meedoen. Solidariteit betekent volgens de VVD dat de overheid er is voor wie het echt nodig heeft, maar dat misbruik en vrijblijvendheid worden tegengegaan. Dit uit zich in strengere eisen voor het ontvangen van uitkeringen en het aanpakken van fraude.
“We willen dat mensen in de bijstand, autochtoon of nieuwkomer, actief aan een baan worden geholpen, waarbij we naar Rotterdams model kiezen voor focus op intensieve hulp voor mensen die het meest kans hebben om snel aan het werk te gaan.”
“Misbruik van belastinggeld schaadt het vertrouwen van gewone Nederlanders die wél netjes bijdragen. De VVD kiest voor een overheid die rechtvaardig is én optreedt tegen fraude.”
“Het mag niet meer gebeuren dat iemand door een stapeling van uitkeringen en toeslagen meer te besteden heeft dan iemand die hard werkt om rond te komen. We voeren een plafond in op de totale steun die één huishouden kan ontvangen.”
De VVD koppelt solidariteit ook aan het beschermen van gedeelde Nederlandse waarden, zoals vrijheid, gelijkheid en veiligheid. Wie deze waarden structureel afwijst of zich tegen de samenleving keert, hoort volgens de VVD niet thuis in Nederland. Solidariteit is dus niet alleen economisch, maar ook cultureel en normatief begrensd.
“We zeggen eerlijk: wie onze waarden structureel afwijst, of zich zelfs tegen onze samenleving keert, heeft hier geen toekomst.”
“Iedereen die in ons vrije land woont en wil wonen, dient zich aan te passen aan waar Nederland al eeuwen voor staat: vrijheid en hard werken. Mensen die hier wonen en volop willen meedoen, vinden ons aan hun kant – ongeacht hun afkomst. Niet mee kunnen doen is een probleem dat we graag helpen oplossen. Maar niet mee willen doen, accepteren we nooit.”
BIJ1 stelt solidariteit centraal als leidend principe in hun visie op samenleving, economie en internationale relaties. Ze pleiten voor wettelijke verankering van solidariteit, zowel nationaal (gelijke rechten voor alle groepen, inclusief migranten en minderheden) als internationaal (radicaal eerlijke handelsrelaties en steun aan onderdrukte volken). Hun beleid richt zich op het actief bestrijden van uitsluiting, het delen van welvaart en het beëindigen van imperialisme en ongelijkheid.
BIJ1 wil dat solidariteit het uitgangspunt wordt van internationale samenwerking en handelsrelaties, met nadruk op gelijke rechten en het beëindigen van westers imperialisme. Ze zien solidariteit als een actieve keuze voor rechtvaardigheid en tegen onderdrukking wereldwijd.
“Wij zetten die solidariteit centraal in wetten en regels voor internationale samenwerking. Dat betekent dat ook Nederland niet meer betrokken is bij het westers imperialisme.”
“Echte ontwikkelingssamenwerking is gericht op herstel, radicaal eerlijk delen en solidariteit. Voor zelfbeschikking, klimaatrechtvaardigheid en het recht op ontwikkeling buiten westerse ‘voorwaarden’ om.”
Solidariteit betekent voor BIJ1 het actief steunen van vrouwen, LHBTQIA+ personen, mensen in armoede en andere achtergestelde groepen, en het bestrijden van uitsluiting en discriminatie. Ze benadrukken dat sociale cohesie ontstaat door verbinding en gezamenlijke verantwoordelijkheid, niet door het aanwijzen van zondebokken.
“Een wereld waarin we altijd solidair zijn”
“Wij weigeren om de schuld af te schuiven op een zondebok en richten ons op echte oplossingen.”
“De aanpassing mag niet enkel van ‘de ander’ worden verwacht; sociale cohesie is geen eenrichtingsverkeer en ontstaat niet door uitsluiting, maar door verbinding – door de bereidheid van mensen met een verschillende achtergrond om elkaar te ontmoeten en samen te bouwen aan een rechtvaardige toekomst.”
BIJ1 verbindt solidariteit expliciet aan de strijd tegen kapitalisme, imperialisme en kolonialisme, en steunt internationale bewegingen voor bevrijding en gelijke rechten. Ze willen dat Nederland zich aansluit bij een netwerk van solidaire landen buiten NAVO en EU om.
“Wij zijn solidair met de internationale strijd tegen westers kapitalisme, imperialisme en kolonialisme.”
“Nederland investeert in een internationaal netwerk van solidaire landen voor noodhulp, rampenopvang en civiele vredesinterventies, buiten NAVO en EU om — onder democratische controle, zonder militair mandaat.”
Solidariteit is voor BIJ1 het fundament van hun alternatieve samenleving, waarin collectieve rechten, eerlijk delen en bescherming van iedereen – ongeacht afkomst – centraal staan. Ze zien solidariteit als sterker dan angst en als voorwaarde voor rechtvaardigheid en bestaanszekerheid.
“Waar solidariteit sterker is dan angst. Wie aan één van ons komt, komt aan ons allemaal. Solidariteit, solidariteit, solidariteit. Met elkaar. Met de buurten die worden getroffen. Met de internationale beweging die deze strijd voert.”
“Dit zijn onze 20 concrete plannen om Nederland eerlijk te maken. Een echte solidaire visie die het verschil maakt tussen de huur die we kunnen betalen of niet, tussen zorg krijgen wanneer we die nodig hebben of bankroet gaan, tussen vrede of oorlog.”
D66 ziet solidariteit als het fundament voor een samenleving waarin iedereen kan meedoen, beschermd wordt tegen armoede en uitsluiting, en waarin lasten en kansen eerlijk worden gedeeld. De partij wil dit realiseren via concrete maatregelen zoals het verhogen van het minimumloon, het eerlijker maken van inkomensondersteuning, het vervangen van toeslagen door een basisbedrag, en een eerlijke verdeling van asielopvang binnen Europa. D66 koppelt solidariteit aan zowel nationale als internationale verantwoordelijkheid, met nadruk op gelijke kansen, bestaanszekerheid en het ondersteunen van kwetsbare groepen.
D66 wil dat solidariteit zich uit in een overheid die mensen ondersteunt die het moeilijk hebben, door inkomensondersteuning eerlijker en begrijpelijker te maken en werken te laten lonen. Dit moet armoede en onzekerheid tegengaan en mensen in staat stellen hun leven zelfstandig vorm te geven.
“D66 vindt dat de overheid (deze) mensen moet ondersteunen. Daarom maken we inkomensondersteuning eerlijker en begrijpelijker. En we zorgen dat steun werkt om mensen vooruit te helpen.”
“Werken moet lonen en de bijstand moet genoeg zijn om jezelf te kunnen redden en een fijn leven te leiden. We verhogen het minimumloon en het minimumjeugdloon. De bijstand stijgt in verhouding mee.”
“Op de lange termijn vervangen we de toeslagen door een basisbedrag voor iedereen”
D66 koppelt solidariteit aan internationale verantwoordelijkheid door te pleiten voor een eerlijke verdeling van asielzoekers over Europese lidstaten en opvang met een menselijke maat in Nederland. Dit voorkomt overbelasting van bepaalde landen of regio’s en waarborgt humane opvang.
D66 beschouwt toegang tot wonen als een uiting van solidariteit: iedereen, ongeacht achtergrond of levensfase, moet kunnen rekenen op een betaalbare en toegankelijke woning. Dit voorkomt uitsluiting en versterkt de sociale samenhang.
D66 verbindt solidariteit aan internationale samenwerking, door langdurige investeringen in ontwikkelingssamenwerking en steun aan democratisering en mensenrechten wereldwijd. Dit draagt bij aan een rechtvaardigere wereld en versterkt de positie van kwetsbare groepen.
“We zetten een significante stap naar herstel van het budget naar 0,7% van het bbp. We organiseren internationale samenwerking (ontwikkelingssamenwerking) anders, zodat we langdurige investeringen en sterke impact mogelijk maken.”
“Daarom wil D66 dat Nederland organisaties die werken aan democratisering, goed bestuur en vrije media internationaal blijft steunen, zoals ngo’s, politieke partijen en burgerbewegingen.”
BBB ziet solidariteit als een wederkerig principe: hulp bieden aan wie het nodig heeft, maar ook verantwoordelijkheid nemen als je kunt bijdragen. De partij benadrukt dat solidariteit niet alleen een moreel ideaal is, maar een nuchtere norm die van twee kanten moet komen, met concrete aandacht voor noaberschap (omzien naar elkaar) en het versterken van lokale gemeenschappen. BBB wil dat steun snel en persoonlijk wordt geboden, zonder bureaucratie, en dat bijdragen aan de samenleving voortkomt uit overtuiging, niet uit dwang.
BBB beschouwt solidariteit als een tweezijdig principe: mensen die hulp nodig hebben, moeten die snel en persoonlijk krijgen, terwijl wie kan bijdragen dat doet uit overtuiging, niet uit verplichting. Dit onderscheidt zich van eenzijdige solidariteit en legt nadruk op eigen verantwoordelijkheid binnen de gemeenschap.
BBB operationaliseert solidariteit via het concept van noaberschap: omzien naar elkaar in de directe omgeving, zonder dat dit door regels of verplichtingen wordt opgelegd. Dit betekent dat mensen elkaar helpen uit betrokkenheid en fatsoen, en dat de overheid deze gemeenschapszin ondersteunt in plaats van overneemt.
“Noaberschap betekent dat je oog hebt voor je buren, je gemeenschap en de toekomst. Het is helpen zonder te hoeven vragen, bijspringen zonder afspraak en de moed hebben om elkaar aan te spreken.”
“Noaberschap is geen verleden tijd, het is onze toekomst. Juist in een samenleving waar individualisering en wantrouwen toenemen, kiest BBB voor menselijkheid, nabijheid en sociale kracht als politieke norm.”
BBB vindt dat de overheid een bescheiden rol moet spelen: zij moet het fundament van solidariteit (familie, buren, verenigingen) versterken, maar niet vervangen. De overheid moet snel en persoonlijk steun bieden aan wie het nodig heeft, zonder bureaucratische barrières.
“Familie, buren, verenigingen en vrijwilligers vormen het fundament van een zorgzame samenleving. De overheid moet dat niet overnemen, maar versterken en ruimte geven.”
“Wie het even niet redt, moet weten dat er steun is niet pas na vijftien formulieren of maanden van onzekerheid, maar op tijd en met oog voor het individu.”
DENK ziet solidariteit als een morele en praktische plicht, zowel binnen Nederland als internationaal. De partij wil ongelijkheid actief bestrijden door hogere bijdragen van de sterkste schouders, investeren in sociale zekerheid en ontwikkelingssamenwerking, en het bevorderen van eerlijke handel en internationale hulp. Solidariteit betekent voor DENK: eerlijk delen, verantwoordelijkheid nemen voor kwetsbaren, en structureel bijdragen aan mondiale rechtvaardigheid.
DENK wil dat mensen met hoge inkomens en grote bedrijven meer bijdragen aan het sociale stelsel, zodat de lasten eerlijker verdeeld worden en de solidariteit binnen Nederland wordt versterkt. Dit moet de kloof tussen arm en rijk verkleinen en de bestaanszekerheid vergroten.
“We verlagen de belasting voor lage- en middeninkomens. Mensen met een heel hoog inkomen of vermogen kunnen een extra bijdrage leveren. Grote bedrijven die flinke winsten maken, gaan een eerlijker deel bijdragen.”
“We pakken belastingontwijking steviger aan, zodat iedereen eerlijk bijdraagt.”
DENK benadrukt de verantwoordelijkheid van Nederland als welvarend land om andere landen te ondersteunen, vooral via ontwikkelingssamenwerking en humanitaire hulp. Internationale solidariteit wordt gezien als essentieel voor mondiale stabiliteit en rechtvaardigheid.
“DENK pleit voor effectieve ontwikkelingssamenwerking om internationale solidariteit te versterken. Als welvarend land heeft Nederland de verantwoordelijkheid om andere landen te ondersteunen.”
“De bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking worden teruggedraaid. Wij willen dat er meer budget komt voor humanitaire hulp en noodhulp.”
DENK koppelt solidariteit aan eerlijke handelsrelaties en het beschermen van mensenrechten wereldwijd. Handelsverdragen moeten fairtrade en natuur beschermen, en niet ten koste gaan van kwetsbare landen of groepen.
De Partij voor de Dieren ziet solidariteit als een internationale en nationale plicht om rechtvaardigheid, gelijkwaardigheid en bescherming van kwetsbaren te waarborgen. Ze pleiten voor concrete maatregelen zoals het bestrijden van criminalisering van solidariteit, eerlijke verdeling van vluchtelingen, en samenwerking op basis van gelijkwaardigheid en solidariteit binnen Europa. Hun visie benadrukt dat solidariteit niet alleen een moreel principe is, maar ook moet worden verankerd in beleid en wetgeving.
De PvdD stelt dat solidariteit, met name in internationale contexten zoals steun aan Palestina, niet mag worden gecriminaliseerd. Ze willen dat Nederland zich inzet voor het beschermen van solidariteitsacties en het consequent toepassen van het internationaal recht, ongeacht de betrokken partijen. Dit standpunt adresseert het probleem dat solidariteit soms wordt onderdrukt of bestraft, en benadrukt het belang van vrijheid van meningsuiting en steun aan mensenrechten.
“Criminalisering van solidariteit wordt actief bestreden.”
“Het internationaal recht is leidend, zonder dubbele standaarden: schendingen van het internationaal recht worden door Nederland consequent veroordeeld, ongeacht wie ze pleegt.”
De partij vindt dat solidariteit zich uit in het eerlijk delen van verantwoordelijkheid voor vluchtelingen, zowel binnen Nederland als in Europa. Ze pleiten voor een eerlijke verdeling naar draagkracht en het waarborgen van een menswaardig bestaan voor mensen op de vlucht. Dit standpunt adresseert de noodzaak van internationale solidariteit en het voorkomen van overbelasting van bepaalde landen of regio’s.
“Nederland en de EU vangen hun eerlijke deel op van mensen die wereldwijd op de vlucht zijn. Er komt ook een eerlijke verdeling van vluchtelingen in Europa naar draagkracht.”
“Mensen in vluchtelingenkampen hebben recht op een menswaardig bestaan. Dat betekent in ieder geval recht op veiligheid, voldoende eten en drinken, juridische bijstand, medische en psychische zorg en menswaardige huisvesting.”
De PvdD wil dat Europese samenwerking expliciet gebaseerd is op solidariteit, gelijkwaardigheid en het internationaal recht, vooral op het gebied van defensie, vrede en veiligheid. Dit standpunt benadrukt dat solidariteit niet alleen nationaal, maar ook op Europees niveau richtinggevend moet zijn voor beleid en samenwerking.
“Dit samenwerkingsverband werkt op basis van het internationaal recht, gelijkwaardigheid en solidariteit en is gericht op verdediging, vrede, veiligheid en wederzijdse ontwapening.”
“Een samenwerking op basis van internationaal recht, gelijkwaardigheid en solidariteit, gericht op verdediging.”
50PLUS ziet solidariteit vooral als het beschermen van bestaanszekerheid en het verbinden van generaties, met bijzondere aandacht voor ouderen. Hun belangrijkste voorstellen zijn het waarborgen van een eerlijk sociaal stelsel, het tegengaan van leeftijdsdiscriminatie, en het bevorderen van generatiesolidariteit in beleid rond inkomen, zorg en wonen. De partij benadrukt dat solidariteit niet alleen binnen de oudere generatie geldt, maar ook tussen jong en oud.
50PLUS pleit voor een sociaal stelsel dat mensen beschermt, ondersteunt en motiveert, in plaats van uit te sluiten of te straffen. Dit is een directe invulling van solidariteit: het waarborgen dat niemand tussen wal en schip valt, ongeacht leeftijd. De partij adresseert hiermee het probleem van uitsluiting van ouderen op de arbeidsmarkt en in het sociale vangnet.
“50PLUS wil een sociaal stelsel dat beschermt, ondersteunt en motiveert en niet uitsluit of straft, zoals nu nog vaak het geval is.”
De partij benadrukt het belang van solidariteit tussen generaties, niet alleen binnen de groep ouderen. Dit komt tot uiting in hun beleid dat expliciet rekening houdt met zowel huidige als toekomstige ouderen, en in het verbinden van jong en oud op thema’s als wonen, zorg en inkomen.
“50PLUS verbindt generaties.”
“50PLUS let in het bijzonder op de belangen van mensen in de leeftijdsfase 50-plus... 50PLUS wil bereiken dat jij je geen onnodige zorgen hoeven maken over de toekomst van jouw ouders, over je eigen toekomst als senior en over de toekomst van jouw eigen kinderen en kleinkinderen.”
Solidariteit betekent volgens 50PLUS ook het actief bestrijden van leeftijdsdiscriminatie en het creëren van eerlijke kansen voor ouderen op de arbeidsmarkt. Dit wordt concreet gemaakt door voorstellen voor financiële stimulansen voor werkgevers, scholingsprogramma’s en maatregelen tegen vroegtijdige uitval.
BVNL verwerpt solidariteit als een door de staat opgelegde plicht en ziet echte solidariteit als iets dat vrijwillig en van onderop moet komen. De partij pleit voor minimale overheidsbemoeienis, het terugdringen van de verzorgingsstaat en het stimuleren van eigen verantwoordelijkheid, waarbij sociale vangnetten alleen voor de meest kwetsbaren blijven bestaan. BVNL wil dat mensen vooral zelfredzaam zijn en dat solidariteit niet via dwang of collectieve systemen wordt afgedwongen.
BVNL beschouwt de verzorgingsstaat als een systeem dat mensen afhankelijk en passief maakt, en stelt dat solidariteit pas waardevol is als deze vrijwillig is. De partij ziet overheidsdwang en collectieve systemen als schadelijk voor individuele waardigheid en verantwoordelijkheid.
“De verzorgingsstaat is een hangmat geworden waarin mensen in slaap sukkelen en hun waardigheid verliezen, in plaats van dat mensen gestimuleerd worden het beste uit zichzelf te halen. Afhankelijkheid van de Staat is geen zegen, maar een virtuele gevangenis. Barmhartigheid is pas echt als het vrijwillig is.”
“Wij geloven in mensen, niet in systemen. Onze samenleving floreert wanneer mensen vrij zijn, maar ook verantwoordelijk. Vrijheid is de absolute kernwaarde en is aan ieder individueel mens gegeven bij geboorte. Maar vrijheid moet altijd gepaard gaan met verantwoordelijkheid.”
BVNL benadrukt dat solidariteit en barmhartigheid krachtig zijn als ze van onderop komen, uit gezinnen, verenigingen en kerken, en niet via abstracte, door de staat opgelegde systemen. De partij wil dat mensen zelf initiatief nemen en verantwoordelijkheid dragen, met de overheid op de achtergrond.
“Barmhartigheid is krachtig wanneer zij van onderop komt: uit gezinnen, verenigingen, buurten, kerken, niet vanuit de logge abstractie van de almachtige staat.”
“De nadruk ligt op eigen initiatief, vrijheid van keuze en respect voor die van een ander en minimale overheidsbemoeienis.”
BVNL wil het sociaal vangnet beperken tot mensen die niet (volledig) kunnen werken, en stelt strenge eisen aan toegang tot uitkeringen. Solidariteit via de staat wordt dus gereserveerd voor de meest kwetsbaren, niet als breed collectief systeem.
“Er zal te allen tijde een adequaat sociaal vangnet blijven bestaan voor mensen die niet (volledig) kunnen werken. Regelingen zoals de ziektewetuitkering en andere regelingen blijven bestaan.”
De SGP ziet solidariteit primair als een christelijke deugd die tot uiting komt in het omzien naar elkaar binnen families, kerken en lokale gemeenschappen, met de overheid in een ondersteunende rol. Concrete voorstellen zijn onder meer het versterken van informele zorg, het expliciet opnemen van solidariteit in burgerschapsonderwijs, en het waarborgen van een fatsoenlijk bestaansminimum. De partij benadrukt dat solidariteit niet alleen een overheidstaak is, maar vooral gedragen moet worden door maatschappelijke verbanden.
De SGP vindt dat solidariteit vooral tot uiting moet komen in de zorg voor elkaar binnen families, kerken en maatschappelijke organisaties, waarbij de overheid ondersteunend optreedt. Dit standpunt adresseert het probleem van individualisering en het overbelasten van formele zorg, en benadrukt dat solidariteit primair een taak is van de samenleving zelf.
“Mensen zijn geschapen om samen te zijn en voor elkaar te zorgen. Wij vinden dat families, kerken en maatschappelijke organisaties de primaire verantwoordelijkheid dragen voor wie eenzaam, kwetsbaar of ziek is.”
“Informele zorg krijgt een gelijkwaardige en volwaardige plek naast professionele zorg.”
De SGP wil dat solidariteit als waarde wordt onderwezen in het burgerschapsonderwijs, naast andere kernwaarden en christelijke deugden. Hiermee wil de partij het besef van onderlinge verbondenheid en verantwoordelijkheid versterken bij jongeren.
“In het burgerschapsonderwijs moeten bij de uitwerking van de wettelijke kernwaarden vrijheid, gelijkheid en solidariteit ook de deugden geloof, hoop en liefde aan bod komen.”
De SGP verbindt solidariteit aan het waarborgen van een fatsoenlijk bestaansminimum en het aanpakken van kinderarmoede, waarbij de hele samenleving verantwoordelijkheid draagt voor eerlijke prijzen en bestaanszekerheid.
Het CDA ziet solidariteit als een gezamenlijke verantwoordelijkheid van burgers, overheid en samenleving om elkaar te steunen, vooral waar de nood het hoogst is. Dit uit zich in concrete voorstellen zoals het spreiden van asielopvang over gemeenten, het ondersteunen van internationale solidariteitsfondsen, en het versterken van sociale vangnetten. De partij benadrukt dat solidariteit niet vrijblijvend is, maar vraagt om actieve bijdragen van iedereen, zowel nationaal als internationaal.
Het CDA vindt dat solidariteit tussen gemeenten noodzakelijk is om de druk op individuele opvanglocaties te verlichten. Door de Spreidingswet te steunen, wil het CDA bereiken dat alle gemeenten naar vermogen bijdragen aan de opvang en huisvesting van asielzoekers en statushouders.
“Gemeenten tonen solidariteit met Ter Apel en dragen allemaal naar vermogen bij aan asielopvang en de huisvesting van statushouders. Daarom zetten we de Spreidingswet door.”
Het CDA onderstreept het belang van internationale solidariteit, vooral bij natuurrampen en armoedebestrijding. Door deelname aan Europese solidariteitsfondsen en het vasthouden aan de 0,7% bbp-norm voor ontwikkelingssamenwerking, wil het CDA bijdragen aan een rechtvaardigere wereld.
“We blijven in Europees verband werken aan noodhulp voor landen die worden geraakt door rampen en oorlogen via het Solidariteitsfonds voor natuurrampen en het rescEU-mechanisme.”
“Wij zijn voorstander van de norm van 0,7 procent bbp voor ontwikkelingssamenwerking, conform internationale afspraak, en zetten stappen in fases naar het herstel van deze norm.”
Het CDA beschouwt het behoud en de versterking van sociale vangnetten als een uiting van solidariteit met de meest kwetsbaren in de samenleving. Gezonde overheidsfinanciën zijn volgens het CDA essentieel om deze solidariteit structureel te kunnen waarborgen.
“Gezonde financiën maken het mogelijk om onze sociale vangnetten te behouden én te versterken, zonder onze kinderen te belasten met torenhoge schulden.”
FVD ziet solidariteit vooral als iets dat vrijwillig en op kleine schaal binnen de eigen gemeenschap hoort plaats te vinden, niet als een door de overheid opgelegde of internationale verplichting. Ze willen de solidariteit in het pensioenstelsel behouden, maar zijn tegen internationale solidariteit via ontwikkelingshulp of grootschalige herverdeling. De partij pleit voor het beperken van solidariteit tot nationale en lokale verbanden, met nadruk op keuzevrijheid en eigen verantwoordelijkheid.
FVD wil de collectieve solidariteit binnen het Nederlandse pensioenstelsel beschermen en verzet zich tegen hervormingen die deze ondermijnen. Ze zien het behoud van solidariteit als essentieel voor stabiele en zekere pensioenen voor alle deelnemers.
“We trekken de nieuwe Pensioenwet in, zodat solidariteit behouden blijft en pensioenen stabiel en zeker blijven.”
FVD verwerpt structurele internationale solidariteit door middel van ontwikkelingshulp en vindt dat belastinggeld niet naar langdurige hulpprojecten in het buitenland moet gaan. Solidariteit moet volgens hen vrijwillig zijn en primair binnen de nationale gemeenschap plaatsvinden.
“We stoppen met structurele ontwikkelingshulp en beperken ons tot noodhulp, zodat belastinggeld niet langer wordt verspild aan zinloze projecten.”
“Het staat iedere Nederlander vanzelfsprekend vrij om zelf een goed doel naar keuze te steunen, maar belastinggeld hoort niet naar eindeloze hulpprojecten in verre landen te vloeien.”
FVD benadrukt het belang van kleinschalige gemeenschapszin en lokale verbondenheid boven anonieme, grootschalige solidariteit. Ze willen de menselijke maat terugbrengen in bestuur, zorg en onderwijs, zodat solidariteit weer persoonlijk en herkenbaar wordt.
“Kleinschalige gemeenschapszin maakte plaats voor een oeverloze vergadercultuur, terwijl betrokkenheid en eigen verantwoordelijkheid afnamen.”
JA21 ziet solidariteit vooral als een verantwoordelijkheid binnen de Nederlandse samenleving, waarbij de overheid een vangnet biedt voor wie het echt nodig heeft, maar altijd gericht op herstel van zelfstandigheid. Solidariteit tussen generaties wordt expliciet genoemd bij het pensioenstelsel, waar JA21 het behoud van solidariteit belangrijk vindt. Internationale solidariteit wordt beperkt tot humanitaire hulp, met nadruk op eigen verantwoordelijkheid en wederkerigheid.
JA21 vindt dat solidariteit in Nederland betekent dat er een vangnet is voor mensen die tijdelijk niet voor zichzelf kunnen zorgen, maar dat dit altijd moet aanzetten tot herstel van zelfstandigheid. De partij wijst een systeem af dat mensen langdurig afhankelijk maakt en wil dat ondersteuning activerend werkt.
“Een vangnet dat mensen activeert om weer te gaan werken. Ondersteuning moet altijd gericht zijn op het herstel van zelfstandigheid.”
“Wel verplichten wij mensen er alles aan te doen om weer zelfstandig en zelfredzaam te worden. Zo kennen onze uitkeringen een verplichting om werk te zoeken of werk te hebben.”
JA21 benadrukt het belang van solidariteit tussen generaties bij pensioenen. De partij wil eenvoudige regels en behoud van solidariteit, zodat het systeem eerlijk blijft voor jong en oud.
“Eenvoudige regels, begrijpelijke communicatie en behoud van solidariteit voor alle generaties.”
JA21 wil internationale solidariteit beperken tot onpartijdige humanitaire hulp en vindt dat ontwikkelingslanden meer gebaat zijn bij eerlijke handelsrelaties dan bij financiële steun. Solidariteit mag niet neerkomen op langdurige afhankelijkheid of het opleggen van westerse normen.
“JA21 pleit voor de beperking van ontwikkelingsgeld tot met name onpartijdige humanitaire hulp, zoals in Soedan en Gaza, en het realiseren van opvang in de regio.”
NSC ziet solidariteit als een kernwaarde die zich uit in wederkerigheid, het ondersteunen van kwetsbaren en het eerlijk delen van lasten. Ze pleiten voor concrete maatregelen zoals het solidariteitsprincipe bij onderwijsfinanciering, het schrappen van regels die informele hulp ontmoedigen, en het versterken van sociale samenhang en gemeenschapszin. Solidariteit betekent voor NSC niet vrijblijvendheid, maar een actieve bijdrage aan het collectief, vooral waar kwetsbare groepen of schaarste aan de orde is.
NSC past het solidariteitsprincipe concreet toe door scholen met veel kwetsbare kinderen extra middelen te geven, zodat deze kinderen gelijke kansen krijgen. Dit is een directe invulling van solidariteit: middelen gaan naar waar de nood het hoogst is, om ongelijkheid te verminderen.
“Bij de omgang met schaarste wordt het solidariteitsprincipe gehanteerd: scholen met het grootste aandeel kwetsbare kinderen krijgen de meeste middelen om beperkingen in onderwijsaanbod en -tijd te vermijden.”
NSC vindt dat informele hulp tussen burgers niet mag worden bestraft en wil regels die solidariteit in de weg staan schrappen. Dit bevordert onderlinge solidariteit en versterkt het sociale vangnet buiten de overheid om.
“Het kan niet zo zijn dat mensen gekort worden op hun uitkering als ze bijvoorbeeld boodschappen krijgen van familie, vrienden of buren. Die regels gaan we zoveel mogelijk schrappen.”
NSC benadrukt dat solidariteit niet vrijblijvend is, maar een noodzakelijke basis voor een stabiele samenleving. Ze keren zich tegen individualisering en verwachten dat iedereen bijdraagt aan het collectief, waarbij rechten en plichten in balans zijn.
Volt ziet solidariteit als een kernwaarde voor een eerlijker Europa en samenleving, waarbij lidstaten, burgers en landen samen verantwoordelijkheid dragen voor sociale rechtvaardigheid en opvang. Hun belangrijkste voorstellen zijn het volledig implementeren van het Europese solidariteitsmechanisme voor migratie, het bevorderen van herverdeling tussen EU-landen, en het actief bijdragen aan wereldwijde solidariteit door meer hervestigingen van vluchtelingen. Volt koppelt solidariteit expliciet aan concrete herverdeling en gezamenlijke verantwoordelijkheid, vooral op het gebied van migratie en opvang.
Volt pleit voor een humane, gezamenlijke Europese aanpak van migratie, waarbij solidariteit tussen lidstaten centraal staat. Dit betekent dat Nederland niet alleen verantwoordelijkheid neemt voor opvang, maar ook actief bijdraagt aan herverdeling van migranten binnen de EU. Solidariteit wordt hier gezien als een praktische, eerlijke verdeling van lasten en kansen, met oog voor integratie en mensenrechten.
“Volt zet zich in voor een humane en gemeenschappelijke Europese aanpak van migratie, gebaseerd op solidariteit tussen de lidstaten en een gezamenlijke aanpak voor het beheer van de Europese buitengrenzen.”
“Volt pleit ervoor dat Nederland het nieuwe solidariteitsmechanisme volledig implementeert en kiest voor solidariteit door herverdeling. Alleen zo geeft solidariteit vorm aan een humanere en eerlijke verdeling in de EU.”
Volt wil dat Nederland zijn verantwoordelijkheid neemt in wereldwijde solidariteit door het aantal hervestigingen van vluchtelingen flink te vergroten. Dit standpunt koppelt solidariteit aan internationale verplichtingen en het delen van lasten met andere landen, met nadruk op humaniteit en bescherming.
“Volt pleit ervoor dat Nederland zijn verantwoordelijkheid neemt en bijdraagt aan de wereldwijde solidariteit. Nederland moet daarom het aantal hervestigingen flink vergroten.”
Volt ziet open grenzen als een fundamentele uiting van Europese solidariteit en verbondenheid. Door het stoppen van binnengrenscontroles wil Volt de kernbelofte van een solidair Europa waarmaken, waarin vrijheid van beweging en samenwerking centraal staan.
“Open grenzen vormen de kern van een verenigd, vreedzaam en solidair Europa. Volt maakt zich sterk voor deze fundamentele Europese belofte. De binnengrenscontroles worden per direct gestopt.”
De ChristenUnie ziet solidariteit als een kernwaarde die mensen aanzet om voor elkaar te zorgen, vooral bij kwetsbaarheid en woonnood. Ze willen concrete belemmeringen voor solidariteit, zoals de kostendelersnorm, wegnemen zodat mensen zonder financiële straf anderen kunnen helpen. Hun visie op solidariteit vertaalt zich in het versterken van onderlinge zorg en het creëren van ruimte voor samenleven en delen.
De ChristenUnie wil de kostendelersnorm in de Participatiewet afschaffen voor mensen die hun huis delen met iemand in nood. Dit moet het makkelijker maken om daadwerkelijk solidair te zijn en anderen te helpen zonder financiële nadelen. Het adresseren van deze regel is een directe maatregel om solidariteit in de praktijk te stimuleren en de samenleving hechter te maken.
“Maar wie dat doet, wordt nu financieel gestraft via de kostendelersnorm: hoe meer mensen in één huis wonen, hoe lager de uitkering per persoon. Dat is niet rechtvaardig. Daarom schaffen we de kostendelersnorm in de Participatiewet af voor mensen die onderdak bieden aan iemand in nood of bereid zijn om hun woning te delen met iemand anders. Zo maken we ruimte voor echte solidariteit en versterken we de basis van onze samenleving: de bereidheid om naar elkaar om te zien.”
De partij wil gemengde wijken stimuleren en woonvormen ondersteunen die solidariteit tussen verschillende groepen bevorderen. Door regelgeving te vereenvoudigen voor wooncoöperaties en collectieve woonvormen, wordt het makkelijker om samen te wonen en elkaar te helpen, wat de sociale samenhang en solidariteit versterkt.