Verkiezingsprogramma's 2025 oversociale zekerheid
50PLUS beschouwt sociale zekerheid als een grondrecht en wil een sociaal stelsel dat ouderen beschermt, ondersteunt en motiveert, zonder te straffen of uit te sluiten. De partij pleit voor een sterke AOW, een rechtvaardig pensioenstelsel, en specifieke maatregelen om bestaanszekerheid en arbeidsparticipatie van 50-plussers te waarborgen. Belangrijke voorstellen zijn het behouden en versterken van de AOW, het invoeren van een vervroegde uitkering voor mensen met zware beroepen, en het tegengaan van leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt.
AOW behouden en versterken
50PLUS ziet de AOW als het fundament van sociale zekerheid en wil deze onaantastbaar houden, met extra maatregelen voor koopkracht en toegankelijkheid. Dit adresseren ze als antwoord op de onzekerheid en inkomensdaling bij ouderen.
“De AOW is het onaantastbare fundament van onze welvaartsstaat en blijft, wat 50PLUS betreft, staan als een huis.”
“De AOW-uitkering is er voor iedereen en blijft gekoppeld aan het wettelijk minimumloon.”
“Er wordt een dertiende maand ingevoerd voor AOW’ers, ter compensatie van het afschaffen van de Inkomensondersteuning-AOW (IO-AOW).”
“De AOW-leeftijd blijft de komende kabinetsperiode gelijk.”
“Recht op vervroegde uitkering (AOW-light) voor mensen met zware beroepen of een arbeidsverleden van 40 jaar of langer.”
Rechtvaardig pensioenstelsel en koopkrachtbescherming
50PLUS wil een pensioenstelsel dat koopkracht beschermt, indexatie garandeert en deelnemers meer inspraak geeft, om zo de bestaanszekerheid van ouderen te waarborgen.
“Koopkrachtverbetering voor iedereen wordt alsnog in de nieuwe pensioenwet opgenomen.”
“Pensioenfondsen sturen verplicht op koopkracht in de uitkeringsfase.”
“Het recht op inhaalindexatie blijft bestaan en wordt in de wet Toekomst Pensioenen opgenomen.”
“De valkuilen in het nu geregelde nabestaandenpensioen (als je uit dienst gaat is nabestaandenpensioen niet meer verzekerd in het nieuwe stelsel) verdwijnen. Dus: geen gaten voor wat betreft het nabestaandenpensioen.”
Sociaal vangnet dat beschermt, niet straft
50PLUS wil een sociaal stelsel dat veiligheid, waardigheid en eerlijkheid biedt, en dat mensen niet uitsluit of straft. Dit is gericht op het voorkomen dat 50-plussers tussen wal en schip vallen, vooral bij werkloosheid of arbeidsongeschiktheid.
Tegengaan van leeftijdsdiscriminatie en bevorderen arbeidsparticipatie
50PLUS wil dat ervaring op de arbeidsmarkt telt en dat ouderen eerlijke kansen krijgen, door leeftijdsdiscriminatie te bestrijden en bedrijven te stimuleren ouderen in dienst te nemen.
“Leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt is onlogisch, oneconomisch en verwerpelijk.”
“Bedrijven worden financieel gestimuleerd om ouderen in dienst te nemen, bijvoorbeeld door belastingvoordelen of subsidies voor de aanpassing van werkplekken.”
“Speciale scholingsprogramma’s voor oudere werknemers om hun vaardigheden up-to-date te houden en kansen op de arbeidsmarkt te vergroten.”
“Maatregelen om te zorgen dat 50-plussers niet vroegtijdig uitvallen door ziekte of ontslag, om de arbeidsparticipatie van ouderen te verhogen.”
Schuldenproblematiek en bescherming tegen armoede
50PLUS wil voorkomen dat schulden bij kwetsbare groepen, waaronder ouderen, verder oplopen door boetes en incassokosten, en pleit voor een armoedebestrijdingsbeleid dat schulden niet verergert.
“Schulden mogen niet oplopen door boetebepalingen bij woningbouwcorporaties, energiebedrijven, ziektekostenverzekeraars, belastingdienst en deurwaarders.”
“Het verdienmodel van deurwaarders en incassobedrijven moet passen bij armoedebestrijding en mag schulden niet verder in de hand werken.”
De SGP ziet sociale zekerheid als een noodzakelijk vangnet voor wie niet zelf in het levensonderhoud kan voorzien, maar legt de nadruk op eigen verantwoordelijkheid en het stimuleren van werk. De partij wil de bijstand verhogen, de uitvoering van sociale zekerheid verbeteren, en zet in op een robuust en betaalbaar pensioenstelsel, met aandacht voor kwetsbare groepen zoals ouderen met alleen AOW. Tegelijkertijd wil de SGP private uitvoerders meer ruimte geven en de toegang tot uitkeringen strenger toetsen.
Bijstand verhogen en koppelen aan minimumloon
De SGP erkent dat te veel mensen niet rondkomen van een bijstandsuitkering en wil deze daarom verhogen, gekoppeld aan het wettelijk minimumloon. Tegelijkertijd blijft het uitgangspunt dat burgers zoveel mogelijk zelf in hun levensonderhoud voorzien door werk te accepteren.
“Te veel mensen komen niet rond van een bijstandsuitkering. De bijstand wordt daarom stapsgewijs verhoogd en blijft gekoppeld aan het wettelijk minimumloon.”
“Alleen mensen die zelf echt niet kunnen rondkomen hebben recht op een uitkering. Voor wie wel kan maar niet wil werken, vervalt het recht op bijstand. Gemeenten en UWV krijgen middelen om hierop beter te toetsen.”
Uitvoering sociale zekerheid verbeteren en privatiseren
De SGP wil de uitvoering van sociale zekerheid verbeteren door het UWV te hervormen en private uitvoerders meer ruimte te geven, met als doel fouten te verminderen en wachttijden terug te dringen.
“Bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) wordt orde op zaken gesteld zodat fouten worden hersteld en de uitvoering en interne processen verbeterd.”
“Er komt gelijkheid tussen private en publieke uitvoering van de sociale zekerheid zodat private uitvoerders het UWV werk uit handen kunnen nemen, zoals bij de re-integratie bij de eigen werkgever en het wegwerken van de enorme UWV-wachtrij.”
Werkloosheidsuitkering: hoger begin, kortere duur
De SGP wil de werkloosheidsuitkering aan het begin hoger maken om de inkomensval te beperken, maar de totale duur verkorten tot één jaar.
“De werkloosheidsuitkering begint hoger en wordt trapsgewijs afgebouwd, zodat de inkomensval bij werkloosheid kleiner wordt. De duur van de werkeloosheidsuitkering gaat naar één jaar, waarbij de opbouw van rechten over een langere periode verloopt.”
Robuust en betaalbaar pensioen- en AOW-stelsel
De SGP streeft naar een toekomstbestendig pensioen- en AOW-stelsel, met aandacht voor kwetsbare ouderen en flexibiliteit in de pensioenleeftijd. De partij wil dat de pensioenleeftijd kan dalen als de levensverwachting daalt en dat de koopkracht van ouderen met alleen AOW beschermd wordt.
“De SGP wil een toekomstbestendig AOW-stelsel, maar dit staat door de vergrijzing onder druk. Daarom zetten we in op verbeteringen die de pensioenvoorzieningen robuust en betaalbaar houden.”
“Bij sommige gepensioneerden bestaat de oudedagsvoorziening alleen uit een AOW-uitkering, eventueel aangevuld met een ‘klein pensioen’. Terwijl de prijzen stijgen, kunnen zij soms maar net de eindjes aan elkaar knopen. Hun koopkracht moet beschermd worden.”
“Op dit moment kan de pensioenleeftijd niet dalen als de levensverwachting daalt. De SGP wil dat dit wel mogelijk wordt. Ook wordt de pensioenleeftijd weer sterker gekoppeld met de levensverwachting.”
“Naast eerder stoppen met werken, moet het ook mogelijk worden om de Algemene Ouderdomswet (AOW)-uitkering later in te laten gaan, waarbij de uitkeringen in latere jaren stijgen.”
Eigen verantwoordelijkheid en opt-out voor zelfstandigen
De SGP stimuleert eigen voorzieningen bij arbeidsongeschiktheid en pensioen, en wil een opt-out voor zzp’ers die zelf passende maatregelen treffen. Ook worden mensen met gewetensbezwaren niet verplicht tot verzekeringen.
“Het treffen van eigen voorzieningen voor situaties van inkomensverlies bij arbeidsongeschiktheid en pensioen wordt aangemoedigd en beter gefaciliteerd.”
“Er komt een opt-out op de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers die gegarandeerd en langjarig zelf andere, passende maatregelen voor hun risico’s treffen.”
“Mensen met gewetensbezwaren worden niet verplicht deel te nemen aan een regeling met een verzekeringskarakter.”
Vangnet voor kwetsbaren, maar werk blijft uitgangspunt
De SGP ziet de overheid als schild voor de zwakken, maar benadrukt dat wie kan werken, deze verantwoordelijkheid moet nemen. Het beleid moet rekening houden met mensen zonder sociaal vangnet.
“De overheid is het schild voor de zwakken. Het beleid moet rekening houden met mensen die zichzelf niet kunnen redden en geen sociaal vangnet hebben. Een adequaat vangnet is daarom onmisbaar. Voorop staat dat wie kan werken deze verantwoordelijkheid neemt.”
NSC wil het sociale zekerheidsstelsel fundamenteel vereenvoudigen, zodat werken loont en iedereen verzekerd is van een toereikend inkomen, ook bij ziekte, arbeidsongeschiktheid of ouderdom. Ze pleiten voor een hoger minimumloon, minder afhankelijkheid van toeslagen, een eerlijker systeem voor arbeidsongeschikten en meer vaste contracten. De partij benadrukt solidariteit, eenvoud en toegankelijkheid als kernwaarden van hun visie op sociale zekerheid.
Vereenvoudigen en versterken van het sociale zekerheidsstelsel
NSC vindt het huidige stelsel te complex en stressvol, vooral voor mensen met een kwetsbare positie. Ze willen een eenvoudiger, transparanter systeem waarin het loon de basis vormt, toeslagen worden afgebouwd en de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Dit moet zorgen voor meer zekerheid, minder bureaucratie en meer motivatie om te werken.
“We kiezen voor een sterk vereenvoudigd stelsel voor de sociale zekerheid. Ons nieuwe stelsel is gebouwd op vijf principes: zekerheid voor iedereen, eenvoud en transparantie, de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten, motiverend om bij te dragen en weerbare gezinnen.”
“Tegelijk werken we stapsgewijs toe naar een systeem zonder veel te ingewikkelde toeslagen en kortingen, zodat het loon zelf weer de basis van het inkomen wordt.”
“We gaan voor een flinke vereenvoudiging van ons toeslagen- en belastingstelsel.”
Minimumloon en uitkeringen verhogen
Om bestaanszekerheid te garanderen, wil NSC het minimumloon verhogen en daaraan gekoppelde uitkeringen laten meestijgen. Dit moet ervoor zorgen dat werken loont en mensen niet onder het bestaansminimum zakken.
“Het wettelijk minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen moeten toereikend zijn om de dagelijkse kosten te kunnen betalen. We verhogen het minimumloon stapsgewijs naar € 18 en koppelen dit aan...”
“We handhaven de koppeling van AOW en andere uitkeringen met het minimumloon zodat deze ook meegroeien met de gemiddelde stijging van de contractlonen.”
Eerlijker en toegankelijker maken van arbeidsongeschiktheidsregelingen
NSC vindt het huidige systeem voor arbeidsongeschikten oneerlijk en te ingewikkeld. Ze willen het systeem hervormen zodat het eerlijker, overzichtelijker en minder stressvol wordt, met meer nadruk op preventie en re-integratie.
“Voor mensen die arbeidsongeschikt zijn, maken we het systeem eerlijker en overzichtelijker.”
“Voor mensen die (deels) arbeidsongeschikt zijn werkt het stelsel verlammend en stressverhogend, en brengt het hen geen stap dichter bij een baan. Daarom moet wat Nieuw Sociaal Contract betreft het stelsel op de schop.”
“De instroom in de WIA is afgelopen jaren te hoog, waardoor zowel de uitvoering als de betaalbaarheid van het sociale stelsel verder onder druk zijn komen te staan. Het is daarom belangrijk dat werknemers in de eerste periode van hun ziekte al beter re-integreren.”
Meer vaste contracten en collectief vangnet voor álle werkenden
NSC wil dat vaste contracten weer de norm worden en dat alle werkenden, ook flexwerkers en zelfstandigen, toegang houden tot collectieve sociale zekerheidsregelingen zoals WW en WIA.
“Een vast contract moet de norm zijn. Een vast contract biedt zekerheid op werk en inkomen en een betere toegang tot sociale regelingen.”
“We willen een sociaal collectief vangnet zoals WW en WIA, voor álle werkenden behouden en keren ons tegen een minimummodel waarin mensen tot de bijstand veroordeeld zijn.”
Betere en menselijkere uitvoering van sociale zekerheid
NSC vindt dat de uitvoering van sociale zekerheid betrouwbaarder en persoonlijker moet. Burgers moeten recht hebben op persoonlijk contact bij besluiten en niet vermorzeld worden door regels en instanties.
“Een betrouwbare uitvoering is essentieel voor het functioneren van de sociale zekerheid. Burgers moeten bij elk besluit (beschikking) van de overheid recht hebben op persoonlijk contact met de overheid, per e-mail, telefonisch of in persoon, inclusief een duidelijke toelichting.”
“Mensen mogen niet worden vermorzeld door regels en uitvoeringsinstanties. We maken de regels begrijpelijker en uitvoerbaarder.”
D66 wil sociale zekerheid eenvoudiger, eerlijker en toegankelijker maken, zodat iedereen bestaanszekerheid heeft, ook bij tegenslag. De partij stelt voor het toeslagenstelsel te vervangen door een individueel basisbedrag, het minimumloon en de bijstand te verhogen, en pensioenopbouw verplicht te stellen. D66 richt zich op het verminderen van armoede, het verkleinen van inkomensverschillen en het wegnemen van bureaucratische drempels.
Toeslagen vervangen door individueel basisbedrag
D66 wil het huidige, complexe toeslagenstelsel afschaffen en vervangen door een eenvoudig, individueel basisbedrag. Dit moet zorgen voor meer bestaanszekerheid, minder afhankelijkheid van toeslagen en minder administratieve rompslomp, zodat mensen beter weten waar ze aan toe zijn.
“Op de lange termijn vervangen we de toeslagen door een basisbedrag voor iedereen.”
“Het toeslagenstelsel drastisch op de schop en komt er een individueel basisbedrag voor terug.”
“Het individuele basisbedrag zorgt ervoor dat het inkomen van mensen op peil blijft. Zo ontstaat eindelijk een systeem dat meer bestaanszekerheid biedt.”
Minimumloon en bijstand verhogen
Om armoede te bestrijden en bestaanszekerheid te vergroten, verhoogt D66 het minimumloon en koppelt daar de bijstand aan. Hierdoor moeten minder mensen onder of net boven de armoedegrens leven en wordt werken aantrekkelijker.
Pensioenopbouw verplichten en flexibiliseren
D66 wil dat iedereen voldoende pensioen opbouwt en stelt pensioenopbouw verplicht, met oog voor haalbaarheid voor beginnende ondernemers. Daarnaast moet pensioen flexibeler worden, zodat mensen het kunnen opbouwen wanneer het hen uitkomt.
Sociale zekerheid eerlijker en toegankelijker maken
D66 wil inkomensondersteuning eerlijker en begrijpelijker maken, zodat mensen die recht hebben op steun deze ook daadwerkelijk krijgen. De partij wil het systeem vereenvoudigen en de drempels om hulp te vragen verlagen.
Schuldenproblematiek aanpakken en inkomenssteun centraliseren
D66 wil het schuldenstelsel vereenvoudigen en zorgen dat het Rijk verantwoordelijk is voor voldoende inkomenssteun, zodat gemeenten niet hoeven bij te springen. Dit moet mensen met schulden sneller en beter helpen en de bestaanszekerheid versterken.
“We maken het schuldenstelsel simpeler: één volledig overzicht, één overheidsincasso en één duidelijk traject voor schulden.”
“Inkomenssteun moet genoeg zijn om van rond te komen. Het Rijk is daarvoor verantwoordelijk, maar op dit moment moeten gemeenten vaak nog bijspringen om mensen van een volwaardig inkomen te voorzien. Dit moet anders.”
Het CDA ziet sociale zekerheid als een noodzakelijk vangnet dat mensen beschermt bij verlies van werk, ziekte of arbeidsongeschiktheid, en wil het stelsel eenvoudiger, eerlijker en toekomstbestendig maken. De partij stelt concrete hervormingen voor, zoals het samenvoegen van uitkeringen voor arbeidsongeschikten, het afschaffen van de kostendelersnorm, automatische uitbetaling van toeslagen en meer zekerheid voor flexwerkers. Hun visie draait om het stimuleren van participatie, het verkleinen van verschillen en het bieden van bestaanszekerheid zonder onnodige bureaucratie.
Hervormen van arbeidsongeschiktheids- en ziektewet
Het CDA wil het stelsel van ziekte en arbeidsongeschiktheid grondig herzien om het eenvoudiger, eerlijker en meer gericht op re-integratie te maken. Ze willen één uitkering voor duurzame en niet-duurzame arbeidsongeschikten, snellere interventie en preventie, en minder administratieve lasten voor werkgevers.
“Het stelsel van loondoorbetaling bij ziekte (Poortwachter) en arbeidsongeschiktheid (WIA) is aan herziening toe.”
“We herzien het stelsel voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering met de nadruk op passend werk, snellere interventie, preventie en duurzame re-activatie, op basis van het advies van de Octas, in relatie tot de Ziektewet. Het moet ook eenvoudiger, duidelijker en eerlijker.”
“Voor een toekomstbestendig arbeidsongeschiktheidsstelsel maken we één uitkering voor duurzame en niet-duurzame arbeidsongeschikten; we tasten de rechten van bestaande uitkeringen niet aan.”
“We verlichten de verantwoordelijkheden voor werkgevers door in het tweede ziektejaar zekerheid te bieden dat de werknemer kan worden begeleid naar werk buiten de organisatie met een verzuim-ontzorg-verzekering, zoals afgesproken in het arbeidsmarktpakket.”
Meer zekerheid en eenvoud voor werkenden en uitkeringsgerechtigden
Het CDA wil de sociale zekerheid toegankelijker en minder risicovol maken, onder andere door automatische uitbetaling van toeslagen, het afschaffen van de kostendelersnorm en het bieden van terugkeermogelijkheden naar een uitkering bij mislukte werkhervatting. Dit moet drempels om te werken verlagen en bestaanszekerheid vergroten.
“Toeslagen worden automatisch uitgekeerd, zodat er op termijn geen terugvorderingen meer zijn.”
“Voor mensen met een uitkering die aan het werk gaan, willen we tijdelijke mogelijkheden om terug te keren naar de oude uitkering als het werken onverhoopt niet gaat. Zodat mensen durven kiezen voor een baan, ook als dat onzeker voelt, in plaats van de zekerheid van een uitkering.”
“We schaffen de kostendelersnorm in de Participatiewet af, zodat volwassenen zonder boete een huis kunnen delen.”
Landelijke dekking van sociale ontwikkelbedrijven en basisbaan
Het CDA wil landelijke dekking van sociale ontwikkelbedrijven en invoering van de basisbaan, zodat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt ondersteuning krijgen richting regulier werk of een tijdelijke werkplek. Dit moet bijdragen aan participatie en het voorkomen van langdurige uitval.
“Sociaal ontwikkelbedrijven leveren een belangrijke bijdrage aan de integratie en participatie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en zijn een essentieel onderdeel van de sociale zekerheid. We werken toe naar landelijke dekking van ontwikkelbedrijven.”
“Via de sociale ontwikkelbedrijven en gemeenten kan door de invoering van de basisbaan iedereen in Nederland aan het werk of op weg naar passend werk.”
Uniformering en vereenvoudiging van socialezekerheidswetten
Het CDA wil de regels rond sociale zekerheid vereenvoudigen en uniformeren, onder andere door het partnerbegrip gelijk te trekken en het aantal leefvormen in de AOW te verminderen. Dit moet leiden tot minder bureaucratie en meer rechtsgelijkheid.
“We vereenvoudigen de 21 leefvormen in de AOW, zodat er geen controles aan huis meer hoeven plaats te vinden. In lijn daarmee werken we ook aan uniformering van het partnerbegrip in andere socialezekerheidswetten.”
GroenLinks-PvdA wil het sociale zekerheidsstelsel hervormen tot een toegankelijker, eerlijker en menselijker vangnet, waarbij vertrouwen in mensen centraal staat. Ze pleiten voor het afschaffen van strenge verplichtingen en boetes, het verhogen van uitkeringen en de AOW, automatische inkomensondersteuning, en een langdurige WW. De partij wil bestaanszekerheid garanderen, armoede bestrijden en sociale zekerheid uitbreiden naar groepen die nu buiten de boot vallen.
Nieuwe, menswaardige sociale zekerheid gebaseerd op vertrouwen
GroenLinks-PvdA wil het sociale zekerheidsstelsel fundamenteel veranderen door uit te gaan van vertrouwen in plaats van wantrouwen. Ze willen verplichtingen en boetes schrappen, de kostendelersnorm afschaffen en zorgen dat fouten niet direct tot sancties leiden. Het doel is een sociaal vangnet dat beschermt én kansen biedt.
“Het uitgangspunt is dat mensen willen bijdragen en meedoen, en dat de overheid hen daarin ondersteunt in plaats van tegenwerkt. We stellen vertrouwen boven wantrouwen en schrappen verplichtingen zoals de zoekplicht voor jongeren en de taaleis. We dringen het aantal formulieren terug en zorgen dat een vergissing niet zomaar leidt tot een boete. De kostendelersnorm schaffen we af.”
“De huidige Participatiewet wordt vervangen door een nieuwe Wet op de bestaanszekerheid, die garandeert dat iedereen voldoende inkomen heeft om van te leven, en vertrekt vanuit vertrouwen in mensen.”
Hogere uitkeringen en automatische inkomensondersteuning
De partij wil uitkeringen verhogen tot een menswaardig bestaansminimum, gekoppeld aan het minimumloon, en inkomensondersteuning zoveel mogelijk automatisch uitkeren. Dit moet armoede voorkomen en zorgen dat mensen krijgen waar ze recht op hebben zonder ingewikkelde procedures.
“We zorgen voor een bijstandsvoorziening die voorziet in een menswaardig bestaan, zowel in Europees- als in Caribisch Nederland. Naast hogere uitkeringen worden mensen actief gewezen op andere inkomensondersteuning waar zij recht op hebben, die zoveel mogelijk automatisch wordt uitgekeerd.”
“De inkomensondersteuning wordt zoveel mogelijk automatisch uitgekeerd, zonder extra formulier.”
“We behouden de koppeling van alle uitkeringen aan het minimumloon, zodat we allemaal vooruit kunnen.”
Langdurige WW en betere bescherming bij werkloosheid
GroenLinks-PvdA wil de sociale zekerheid bij werkloosheid versterken door de WW te verlengen en een terugvaloptie te bieden. Zo willen ze voorkomen dat mensen in onzekerheid belanden bij baanverlies.
“De asociale verkorting van de WW draaien we terug. Wij staan voor een langdurige WW van twee jaar. We verlengen de kortdurende WW voor mensen die een half jaar hebben gewerkt, van drie naar zes maanden.”
Bestaanszekerheid voor mensen buiten het huidige stelsel
De partij wil sociale zekerheid uitbreiden naar groepen die nu buiten de boot vallen, zoals niet-uitkeringsgerechtigden en jonggehandicapten. Ze willen ontwikkelkansen bieden en inkomenszekerheid garanderen, ook als werken (tijdelijk) niet mogelijk is.
“Een grote groep Nederlanders kan bijvoorbeeld wegens chronische ziekte niet werken, maar valt buiten veel regelingen (zogeheten ‘niet-uitkeringsgerechtigden’). We zorgen voor bestaanszekerheid voor deze groep en ontwikkelkansen naar vermogen.”
“Jongeren met een handicap moeten de ruimte krijgen om te werken naar vermogen zonder de angst om in armoede te belanden wanneer werken niet meer gaat.”
Rechtvaardige arbeidsongeschiktheidsuitkeringen
GroenLinks-PvdA wil het arbeidsongeschiktheidsstelsel eerlijker maken door drempels te verlagen en onrechtvaardigheden aan te pakken, zodat ziekte niet tot financiële onzekerheid leidt.
“Wie ziek wordt, mag niet in financiële onzekerheid belanden. Daarom pakken we de onrechtvaardigheden uit het arbeidsongeschiktheidsstelsel aan. Zo verlagen we de WIA-drempel,”
Hogere AOW en goed pensioen als onderdeel van sociale zekerheid
De partij koppelt de AOW aan het minimumloon en wil een goed pensioen voor iedereen, zodat ouderen niet in armoede hoeven te leven.
“We verhogen de AOW-uitkering gekoppeld aan het minimumloon, zodat ouderen rond kunnen komen en in rust kunnen genieten van hun oude dag.”
JA21 wil een sociaal vangnet dat mensen ondersteunt bij tegenslag, maar legt de nadruk op het stimuleren van zelfstandigheid en het voorkomen van langdurige afhankelijkheid. Werken moet altijd lonen, regels moeten eenvoudig zijn, en solidariteit tussen generaties blijft belangrijk. Het pensioenstelsel en bijstandsvoorzieningen moeten betrouwbaar, begrijpelijk en activerend zijn, met minder bureaucratie en meer vertrouwen in burgers.
Sociaal vangnet gericht op zelfstandigheid, niet afhankelijkheid
JA21 erkent het belang van sociale zekerheid, maar vindt dat het huidige systeem mensen te veel vasthoudt in afhankelijkheid. Het vangnet moet activeren en gericht zijn op herstel van zelfstandigheid, met minder bureaucratie en meer vertrouwen in mensen.
“Een vangnet dat mensen activeert om weer te gaan werken. Ondersteuning moet altijd gericht zijn op het herstel van zelfstandigheid.”
“Dat werken altijd meer oplevert dan niet werken.”
“Gerichte hulp voor wie het echt nodig heeft, zonder bureaucratische rompslomp.”
“JA21 biedt dit vangnet door de bijstandsvoorzieningen op niveau te houden. Wel verplichten wij mensen er alles aan te doen om weer zelfstandig en zelfredzaam te worden. Zo kennen onze uitkeringen een verplichting om werk te zoeken of werk te hebben.”
Eenvoudige, solidaire en betrouwbare pensioenen
JA21 wil een pensioenstelsel dat zekerheid biedt, eenvoudig en begrijpelijk is, en solidariteit tussen generaties waarborgt. Risicovolle beleggingen worden afgewezen en er moet streng toezicht zijn op de uitvoering van de nieuwe pensioenwet.
Werken moet altijd lonen, minder bureaucratie
JA21 wil dat werken financieel aantrekkelijker wordt dan niet werken, door het toeslagenstelsel te vervangen en de marginale druk te verlagen. Regels moeten eenvoudiger en het systeem minder complex.
“Werken weer laten lonen met een sterk vereenvoudigd stelsel van toelagen, dat niet primair inkomensafhankelijk is en waarmee de marginale druk fors omlaag gaat.”
“Wij schaffen het circus aan toeslagen en heffingskortingen af, en vervangen het door een simpel en transparant systeem van toelagen.”
Gerichte hulp, geen betutteling
JA21 wil af van betuttelende regels en pleit voor vertrouwen in mensen om zelf keuzes te maken, met hulp alleen waar echt nodig.
“Geen betutteling, maar vertrouwen in mensen om zelf de juiste keuzes te maken.”
De PVV wil de sociale zekerheid in Nederland versterken door het verlagen van de AOW-leeftijd naar 65 jaar, het afschaffen van het eigen risico in de zorg, en het verlagen van sociale huren. De partij richt zich op het beschermen van sociale voorzieningen voor Nederlanders en het beperken van toegang voor nieuwkomers en statushouders. Concrete voorstellen zijn gericht op betaalbaarheid, toegankelijkheid en het tegengaan van misbruik.
AOW-leeftijd terug naar 65 jaar
De PVV wil de sociale zekerheid voor ouderen verbeteren door de AOW-leeftijd te verlagen naar 65 jaar. Dit moet ouderen eerder inkomenszekerheid bieden en de koopkracht van gepensioneerden beschermen.
“We verlagen de AOW-leeftijd naar 65 jaar.”
Eigen risico in de zorg volledig afschaffen
Om te voorkomen dat mensen noodzakelijke zorg mijden vanwege kosten, wil de PVV het eigen risico in de zorg volledig afschaffen. Dit verlaagt de financiële drempel tot zorg en versterkt de sociale zekerheid op het gebied van gezondheid.
Sociale huren met 10% verlagen
De PVV wil de woonlasten voor mensen met een laag inkomen verlagen door de sociale huren met 10% te verlagen. Dit voorstel is bedoeld om wonen betaalbaarder te maken en zo de bestaanszekerheid te vergroten.
Toegang tot sociale zekerheid beperken voor nieuwkomers
De PVV wil de toegang tot sociale zekerheid beperken voor mensen die de Nederlandse taal niet spreken en voor statushouders. Dit moet misbruik tegengaan en de sociale voorzieningen beschermen voor Nederlanders.
Mantelzorgbonus en ondersteuning voor mantelzorgers
Om informele zorg te stimuleren en te waarderen, stelt de PVV een financiële bonus voor mantelzorgers voor. Dit versterkt de sociale zekerheid door mantelzorgers te ondersteunen.
De Partij voor de Dieren wil een sociale zekerheid die simpel, rechtvaardig en menselijk is, met bestaanszekerheid als uitgangspunt. Ze pleiten voor het afschaffen van toeslagen, het verhogen van uitkeringen en het toegankelijker maken van vangnetten, zodat iedereen een fatsoenlijk inkomen en passende ondersteuning krijgt zonder onnodige bureaucratie of wantrouwen.
Toeslagen afschaffen en bestaanszeker inkomen
PvdD wil alle toeslagen uiteindelijk overbodig maken door te zorgen dat iedereen een voldoende hoog inkomen heeft om in de basisbehoeften te voorzien. Dit moet het systeem eenvoudiger, rechtvaardiger en menselijker maken, en het wantrouwen en de bureaucratie verminderen.
“We maken uiteindelijk alle toeslagen overbodig. Ieder mens moet een voldoende hoog inkomen hebben om in de basisbehoeften te voorzien.”
“Sociale zekerheid moet simpel, rechtvaardig en menselijk zijn. Iedereen verdient een inkomen dat genoeg is om fatsoenlijk van te leven, zonder onnodige bureaucratie, wantrouwen of voorwaarden die de toegang belemmeren.”
Gelijke en toegankelijke uitkeringen en vangnetten
De partij wil het recht op uitkeringen zoals WIA en Wajong verbeteren en eerlijker maken, zodat mensen met een laag inkomen niet worden benadeeld en het vangnet voor mensen met een beperking of langdurige arbeidsongeschiktheid toegankelijker wordt.
“De versobering van het vangnet voor jongeren met een beperking (de Wajong) draaien we terug.”
“We herzien het vangnet voor mensen die langdurig arbeidsongeschikt zijn (WIA). Op dit moment hebben mensen met een hoog inkomen vaker en langer recht op een uitkering dan mensen met een lager inkomen. Dat is onrechtvaardig. Een sociaal vangnet moet iedereen gelijkwaardig behandelen. Het recht op WIA wordt toegankelijker: vanaf 15% arbeidsongeschiktheid.”
Minder verplichtingen en meer vertrouwen in sociale zekerheid
PvdD wil het wantrouwen en de verplichtingen in de sociale zekerheid verminderen, zoals het schrappen van de kostendelersnorm, partnertoets en sollicitatieplicht voor bepaalde groepen. Dit moet de toegang tot sociale zekerheid menselijker maken en ruimte geven voor eigen initiatief.
“We halen het wantrouwen uit regels voor de sociale zekerheid. Mensen in hetzelfde huishouden hebben recht op dezelfde bijstandsuitkering als anderen, dus we schrappen de kostendelersnorm en partnertoets. Bijverdienen wordt mogelijk voor mensen in de bijstand.”
“We eisen geen tegenprestatie meer van mensen met recht op bijstand.”
“We schaffen de sollicitatieplicht voor 60-plussers af. Ook werklozen die mantelzorg verlenen hoeven niet langer verplicht te solliciteren.”
Passende ondersteuning voor mensen met een beperking
De partij wil dat mensen met een beperking recht krijgen op werk via sociale werkvoorzieningen, met goede begeleiding en een volwaardig inkomen. Gemeenten moeten hiervoor voldoende middelen krijgen.
“Mensen met een beperking krijgen recht op werk via sociale werkvoorzieningen met betekenisvol werk dicht bij huis, goede begeleiding en een volwaardig inkomen. Gemeenten krijgen voldoende middelen om sociaal werk van goede kwaliteit en continuïteit te kunnen garanderen, zonder te hoeven bezuinigen.”
Preventie en autonomie bij schuldenproblematiek
PvdD kiest voor preventie en autonomie als uitgangspunt bij schulden, met meer inzet op vroegsignalering en het versterken van de eigen regie van mensen in schulden.
“We zetten, naast het verhelpen van schulden, veel meer in op vroegsignalering om te voorkomen dat betalingsachterstanden uitgroeien tot problematische schulden. Gemeenten krijgen voldoende middelen om dit te doen.”
“Daarbij is autonomie cruciaal, mensen in de schulden moeten zélf weer grip krijgen op hun leven.”
De SP ziet sociale zekerheid als een fundamenteel recht en wil deze versterken door uitkeringen te verhogen, het minimumloon te verhogen, en het toeslagenstelsel af te schaffen. De partij pleit voor een menswaardig bestaansminimum, betere bescherming voor mensen met een uitkering, en het recht op begeleiding naar passend werk zonder dwangmaatregelen. De kern van hun visie is dat niemand in armoede hoeft te leven en dat sociale zekerheid eenvoudig, rechtvaardig en toegankelijk moet zijn.
Uitkeringen en minimumloon fors verhogen
De SP wil uitkeringen en het minimumloon fors verhogen, zodat niemand onder het bestaansminimum hoeft te leven. Dit moet armoede tegengaan en de koopkracht van mensen met een uitkering verbeteren.
“We garanderen een leefbaar inkomen door uitkeringen mee te laten stijgen met de verhoging van het minimumloon en de bijstand op een menswaardig niveau te brengen. Ook de AOW verhogen we hiermee, zodat iedereen een goede oude dag tegemoet kan zien.”
“De uitkeringen stijgen mee. Uitkeringen die gekoppeld zijn aan het minimumloon, zoals WIA, Wajong, bijstand en AOW stijgen mee met de verhoging van het minimumloon. Zo krijgen gepensioneerden meer te besteden en zorgen we voor een bijstand waarmee niemand in armoede hoeft te leven.”
“We verhogen het minimumloon direct naar 18 euro per uur en er komt een wettelijke ondergrens van 60 procent van het mediane loon van voltijds werkenden. Alle gekoppelde uitkeringen stijgen mee.”
Afschaffen toeslagenstelsel en vereenvoudigen sociale zekerheid
De SP wil het huidige toeslagenstelsel afschaffen door inkomens te verhogen en publieke voorzieningen gratis of betaalbaar te maken, zodat bureaucratie en het risico op fouten of fraude verdwijnt.
“Het stelsel van toeslagen maken we overbodig. Door alle inkomens te verhogen en publieke taken weer publiek te organiseren, maken we het toeslagenstelsel overbodig. Als zorg, het openbaar vervoer, onderwijs en de kinderopvang voortaan gratis zijn en basisbehoeften als wonen en energie betaalbaar zijn, dan hoeven we geen ingewikkelde toeslagen meer te verstrekken.”
“Zo stoppen we met het zinloos rondpompen van geld, verminderen we de bureaucratie en voorkomen we dat mensen ten onrechte van fraude worden beschuldigd.”
Einde aan dwang en wantrouwen in de bijstand
De SP wil af van dwangmaatregelen en georganiseerd wantrouwen richting mensen in de bijstand. In plaats daarvan moet er recht zijn op begeleiding naar passend werk, zonder verplichtingen die mensen verder in de problemen brengen.
“Van gefaalde Participatiewet naar sociale zekerheid. Dwangmaatregelen helpen mensen niet en we stoppen met het georganiseerd wantrouwen van mensen in de bijstand.”
“Mensen met een arbeidsbeperking krijgen recht op begeleiding naar passend werk via een werkontwikkelbedrijf (voorheen: sociale werkplaats) met een volwaardig loon en een goede cao.”
Verbeteren sociale zekerheid voor specifieke groepen (Wajong, WIA, nabestaanden)
De SP wil de sociale zekerheid verbeteren voor mensen met een arbeidsbeperking, jonggehandicapten en nabestaanden, door uitkeringen te verhogen, toegang te verruimen en rechten te beschermen.
“Jonggehandicapten kunnen rekenen op een nieuwe en hogere Wajonguitkering. Jonggehandicapten die niet in hun eigen inkomen kunnen voorzien, worden daardoor niet meer verwezen naar de bijstand.”
“De arbeidsongeschiktheidsverzekering (WIA) maken we beter. Vanaf 15 procent arbeidsongeschiktheid krijg je recht op een WIA-uitkering, moeilijk objectiveerbare aandoeningen worden erkend en het schattingsbesluit passen we aan zodat lagere inkomens niet langer gediscrimineerd worden.”
“Het nabestaandenpensioen is opgebouwd door de overledene en bedoeld als financiële zekerheid voor de partner die achterblijft. Die zekerheid moet blijven bestaan, ook als iemand besluit opnieuw samen te wonen of een nieuwe relatie krijgt.”
Volt wil de sociale zekerheid radicaal hervormen door het invoeren van een universeel basisinkomen dat alle toeslagen en kortingen vervangt, met als doel bestaanszekerheid voor iedereen te garanderen. Ze pleiten voor het verhogen van het sociaal minimum, het afschaffen van het minimumjeugdloon, en het gelijkstellen van sociale zekerheidsrechten voor zelfstandigen en werknemers. Volt streeft daarnaast naar Europese harmonisatie van sociale zekerheid en bescherming van werkenden, inclusief grensarbeiders en arbeidsmigranten.
Universeel basisinkomen ter vervanging van toeslagen
Volt wil het huidige, complexe stelsel van toeslagen, heffingskortingen en aftrekposten vervangen door een maandelijks basisinkomen voor iedereen. Dit moet financiële rust en bestaanszekerheid bieden, armoede terugdringen en schulden voorkomen. Het basisinkomen wordt gezien als een fundamentele hervorming van de sociale zekerheid.
“Er komt een maandelijks basisinkomen dat alle toeslagen vervangt. Dit bestaat uit een vaste basisuitkering per huishouden. Boven op die basis wordt er per volwassene en per kind extra geld uitgekeerd. Ook alleenstaande ouders ontvangen extra geld boven op de basisuitkering.”
“We schaffen alle toeslagen, heffingskortingen, aftrekposten, vrijstellingen en de werkgevers- en werknemerspremies af. Al deze regelingen worden afgedekt door invoering van het nieuwe basisinkomen en door uitbreiding van de inkomstenbelasting met een aantal schijven.”
“Dat start met een basisinkomen. Dat geeft financiële rust en voorkomt schulden. Iedereen krijgt een basis waarmee je vooruit kan.”
“Toeslagen zijn niet langer nodig. Wereldwijd laten experimenten zien dat het werkt.”
Sociaal minimum verhogen en bestaanszekerheid garanderen
Volt vindt dat het sociaal minimum omhoog moet zodat iedereen kan voorzien in basisbehoeften als zorg, energie en digitale toegang. Dit is essentieel om armoede te bestrijden en een zeker bestaan te garanderen.
“Het sociaal minimum moet omhoog, zodat het voldoende is om bestaanszekerheid te garanderen. Dat moet in ieder geval hoog genoeg zijn om de eigen bijdrage in de zorg te kunnen betalen, je huis te verwarmen, je energierekening te betalen en een laptop en smartphone te betalen.”
Gelijke sociale zekerheidsrechten voor zelfstandigen en werknemers
Volt wil dat zelfstandigen dezelfde sociale zekerheidsrechten krijgen als werknemers, zoals toegang tot WW, WAO en WIA, en dat zij hiervoor premies betalen. Dit moet de bescherming van werkenden verbeteren en schijnconstructies tegengaan.
“Er komt één sociaal stelsel voor werkenden: zelfstandigen krijgen net als werknemers rechten binnen de WW, WAO en WIA. Dat betekent dat zij dezelfde bescherming krijgen als werknemers die in loondienst zijn, en dat zij hiervoor premies betalen.”
“Elke zzp’er kan gebruikmaken van de sociale voorzieningen en betaalt hiervoor, net als werknemers in loondienst, belastingen. Door dit verplicht te stellen kunnen schijnconstructies vermeden worden.”
Europese harmonisatie van sociale zekerheid
Volt streeft naar EU-brede standaarden voor sociale zekerheid en arbeidsomstandigheden, zodat alle werkenden in de EU fatsoenlijk beschermd zijn. Ook grenswerkers en arbeidsmigranten moeten beter worden beschermd door duidelijke en eerlijke regels.
“We willen EU-brede standaarden voor sociale zekerheid en arbeidsomstandigheden, die goede, menswaardige bescherming bieden aan alle werkenden in de EU.”
“We bouwen een Europese Sociale Unie waarin gelijk loon voor gelijk werk en de bescherming van werknemersrechten in heel de EU gegarandeerd is en elke inwoner van de EU verzekerd is van fatsoenlijke levensomstandigheden.”
“We beschermen grenswerkers beter door Nederland standaard het werklandbeginsel van de EU toe te laten passen.”
BBB wil het sociale zekerheidsstelsel behouden als vangnet, maar pleit voor minder bureaucratie, meer menselijke maat en eenvoudiger regels. Ze stellen voor om de loondoorbetaling bij ziekte voor kleine werkgevers te verkorten en het UWV te hervormen tot een eenvoudige uitkeringsinstantie. Het doel is een sociaal vangnet dat toegankelijk en uitvoerbaar blijft, zonder onnodige regeldruk voor burgers en ondernemers.
Sociale zekerheid als vangnet, niet als doolhof
BBB vindt het sociale zekerheidsstelsel waardevol, maar ziet dat de uitvoering te bureaucratisch en ondoorzichtig is. Ze willen het vangnet behouden voor wie het nodig heeft, maar pleiten voor eenvoudiger regels en een menselijkere uitvoering, zodat mensen niet verdwalen in het systeem.
“Ons sociale vangnet is van grote waarde, maar de uitvoering is vaak bureaucratisch, afstandelijk en ondoorzichtig. Mensen verdwalen in regels, wachttijden en loketten.”
“Sociale zekerheid moet een vangnet zijn voor wie het nodig heeft geen doolhof.”
“Het vangnet behouden: WW, Ziektewet en WIA blijven als vangnet overeind.”
Loondoorbetaling bij ziekte terug naar één jaar
BBB wil de verplichting voor kleine werkgevers om twee jaar loon door te betalen bij ziekte terugbrengen naar één jaar. Dit moet het aannemen van vast personeel aantrekkelijker maken en het risico voor kleine werkgevers verminderen, terwijl werknemers in het tweede jaar via een publieke voorziening beschermd blijven.
UWV hervormen tot eenvoudige uitkeringsinstantie
BBB wil het UWV hervormen zodat het zich beperkt tot het verstrekken van uitkeringen, terwijl keuringen en arbeidsmarktbegeleiding worden overgeheveld naar gespecialiseerde partijen. Dit moet de uitvoering eenvoudiger en effectiever maken.
Behoud van sociale zekerheid als pijler van bestaanszekerheid
BBB ziet sociale zekerheid als essentieel voor bestaanszekerheid, maar koppelt dit nadrukkelijk aan het stimuleren van werk en participatie. Het vangnet blijft, maar de focus ligt op het lonend maken van werk en het waarderen van alle vormen van arbeid.
BVNL wil de sociale zekerheid sterk hervormen door het verschil tussen werken en een uitkering te vergroten, het toeslagenstelsel af te schaffen en strengere eisen te stellen aan het recht op uitkeringen. Het vangnet blijft bestaan voor wie echt niet kan werken, maar afhankelijkheid van de staat wordt ontmoedigd en zelfredzaamheid gestimuleerd. De partij pleit voor minder bureaucratie, meer individuele verantwoordelijkheid en een versobering van uitkeringsrechten voor nieuwkomers en werkweigeraars.
Strengere eisen en beperkingen voor uitkeringen
BVNL wil sociale zekerheid beperken tot wie het echt nodig heeft en ontmoedigt langdurige afhankelijkheid. Mensen die kunnen werken maar dat weigeren, worden gekort, en nieuwkomers krijgen pas na tien jaar recht op bijstand. Ook wordt het automatisch toekennen van uitkeringen aan jongeren met een handicap afgeschaft ten gunste van arbeidsmarktgerichte programma’s.
“Mensen die wél kunnen, maar niet willen werken worden gekort op hun bijstandsuitkering en op toeslagen (zoals huur- en zorgtoeslag). Mensen met meerdere verblijfstitels verliezen bij werkweigering hun Nederlandse verblijfstitel.”
“Nieuwkomers hebben pas na 10 jaar arbeidsverleden recht op een bijstandsuitkering.”
“De praktijk van het automatisch toekennen van uitkeringen aan jongeren met een handicap na hun opleiding dient te worden beëindigd. In plaats daarvan komen er arbeidsmarktgerichte programma’s die de individuele sterke punten benadrukken om zelfredzaamheid te bevorderen en afhankelijkheid te voorkomen.”
“Geen Nederlands willen leren spreken betekent geen bijstandsuitkering. Voor sociale voorzieningen wordt een minimaal niveau van beheersing van de Nederlandse taal vereist.”
Afschaffen toeslagenstelsel en invoeren vlaktaks
BVNL wil het huidige toeslagenstelsel volledig afschaffen en vervangen door een vlaktaks, zodat werken meer loont en bureaucratie vermindert. Dit moet de armoedeval tegengaan en het verschil tussen werken en een uitkering vergroten.
“Het toeslagenstelsel af te schaffen en de belasting op inkomsten uit arbeid te verlagen naar 25%.”
“Tegelijkertijd worden alle andere belastingen en toeslagen afgeschaft.”
“Het verschil tussen een uitkering en werk moet daarom worden vergroot en de armoedeval moet worden opgeheven.”
Sociaal vangnet blijft bestaan voor wie niet kan werken
Hoewel BVNL streng is voor wie niet wil werken, blijft er een vangnet voor mensen die niet (volledig) kunnen werken. Bestaande regelingen zoals de ziektewet blijven bestaan.
“Er zal te allen tijde een adequaat sociaal vangnet blijven bestaan voor mensen die niet (volledig) kunnen werken. Regelingen zoals de ziektewetuitkering en andere regelingen blijven bestaan.”
Minder bureaucratie en meer individuele autonomie
BVNL wil sociale zekerheid minder bureaucratisch maken, stigmatiserende terminologie afschaffen en meer autonomie geven aan uitkeringsgerechtigden.
“Afschaffing van stigmatiserende terminologie in de sociale zekerheid.”
De ChristenUnie wil het sociale zekerheidsstelsel menselijker, eenvoudiger en eerlijker maken, met vertrouwen in plaats van wantrouwen als uitgangspunt. Ze pleiten voor het afschaffen van de kostendelersnorm, vereenvoudiging van inkomensondersteuning en toeslagen, en een betere bescherming van kwetsbare groepen zoals jongeren, chronisch zieken en mensen met een arbeidsbeperking. Hun visie is een sociaal vangnet dat daadwerkelijk zekerheid biedt bij tegenslag, zonder onnodige bureaucratie of complexiteit.
Sociale zekerheid menselijker en eenvoudiger maken
De ChristenUnie vindt het huidige stelsel te complex en bureaucratisch, waardoor kwetsbare mensen niet altijd de weg vinden naar ondersteuning. Ze willen een stelsel gebaseerd op vertrouwen en een realistisch mensbeeld, met vereenvoudiging als kern.
“Naar een sociale zekerheid gebaseerd op een realistisch mensbeeld, waarin niet wantrouwen, maar vertrouwen centraal staat.”
“Ons sociale zekerheidsstelsel is bedoeld als vangnet voor momenten waarop het leven tegenzit: bij werkloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid of ouderdom. In theorie is dat vangnet stevig, met voor elke situatie een passende regeling. Maar in de praktijk blijkt het systeem vaak complex en bureaucratisch.”
Afschaffen van de kostendelersnorm
De partij wil de kostendelersnorm in de Participatiewet afschaffen, zodat mensen die hun huis delen of onderdak bieden aan anderen niet langer financieel gestraft worden. Dit moet solidariteit bevorderen en bijdragen aan het oplossen van woningnood.
“We schaffen de kostendelersnorm in de Participatiewet af voor mensen die tijdelijk of structureel onderdak bieden aan iemand in nood of bereid zijn om hun woning te delen met iemand anders.”
“Wie dat doet, wordt nu financieel gestraft via de kostendelersnorm: hoe meer mensen in één huis wonen, hoe lager de uitkering per persoon. Dat is niet rechtvaardig. Daarom schaffen we de kostendelersnorm in de Participatiewet af voor mensen die onderdak bieden aan iemand in nood of bereid zijn om hun woning te delen met iemand anders.”
Vereenvoudigen en verbeteren van inkomensondersteuning en toeslagen
De ChristenUnie wil inkomensondersteuning en het toeslagenstelsel vereenvoudigen om inkomensonzekerheid en grote naheffingen te voorkomen. Ze pleiten voor slimmere alternatieven en voorspelbaar inkomen.
“We willen een eenvoudiger systeem voor inkomen en toeslagen waarbij mensen van tevoren duidelijkheid hebben over hun inkomen. Daarom vervangen we de toeslagen door slimmere alternatieven.”
“De wirwar van toeslagen vervangen we door een eenvoudige belastingkorting. Zo blijft het gegarandeerd de eerste € 30.000 die per jaar verdient belastingvrij én is er geen sprake meer van onzekerheid en terugvorderingen.”
Hervormen van de Participatiewet en betere bescherming kwetsbare groepen
De partij wil de Participatiewet op lange termijn hervormen, met meer inkomenszekerheid en perspectief voor chronisch zieken, mensen met een medische urenbeperking en jongeren. Ook willen ze de 4-wekenzoektermijn voor jongeren afschaffen.
“Vereenvoudiging van inkomensondersteuning en versteviging van inkomenszekerheid (ook bij de overgang tussen dagbesteding, bijstand en betaald werk) moet daarbij de kern zijn. Onderdeel daarvan ook is perspectief voor chronisch zieken en mensen met een medische urenbeperking in de bijstand, de afschaffing van de 4-wekenzoektermijn bij jongeren en meer ruimte voor initiatieven zoals het bouwdepot dat kwetsbare jongeren financiële stabiliteit biedt.”
Werk als beste vorm van sociale zekerheid
De ChristenUnie ziet werk als de beste sociale zekerheid en wil dat iedereen volwaardig kan meedoen, met ondersteuning op maat en eenvoudigere toegang tot instrumenten als jobcoaching en loonkostensubsidie.
“Een baan is daarmee de beste vorm van sociale zekerheid. Iedereen die aan de kant staat of een afstand heeft tot de arbeidsmarkt, moet volwaardig kunnen meedoen in de samenleving.”
Uniformeren en vereenvoudigen van arbeidsongeschiktheidsregelingen
Het stelsel voor arbeidsongeschiktheid is volgens de ChristenUnie te ingewikkeld en soms onrechtvaardig. Ze willen de verschillende regelingen in de WIA uniformeren en maatwerk bieden.
“Het stelsel voor verzekering van arbeidsongeschiktheid is nodeloos ingewikkeld en soms regelrecht onrechtvaardig. We uniformeren de verschillende regelingen in de WIA en introduceren een maatwerkregeling voor mensen.”
FVD wil de sociale zekerheid beperken tot een klassiek stelsel met lagere AOW-leeftijd, meer keuzevrijheid en minder overheidsdwang. Ze pleiten voor het verlagen van de AOW-leeftijd, het intrekken van de nieuwe Pensioenwet, het afwijzen van het basisinkomen en het afschaffen van verplichte verzekeringen voor ZZP’ers. Hun visie is gericht op individuele keuzevrijheid, behoud van solidariteit en het tegengaan van afhankelijkheid van de staat.
AOW-leeftijd verlagen en recht op AOW na 40 jaar zwaar werk
FVD wil de AOW-leeftijd terugbrengen naar 66 jaar en mensen met fysiek zware beroepen na 40 jaar werk recht op AOW geven. Dit moet de sociale zekerheid eerlijker maken voor mensen die vroeg zijn begonnen met zwaar werk en nu worden benadeeld door de verhoging van de AOW-leeftijd.
Structurele indexatie en meer zeggenschap over pensioenen
FVD wil dat pensioenen structureel worden geïndexeerd op inflatie (met terugwerkende kracht tot 2015) en dat deelnemers meer zeggenschap krijgen in pensioenbesturen. Dit moet de koopkracht van ouderen beschermen en het pensioenstelsel eerlijker en transparanter maken.
“We indexeren pensioenen structureel op inflatie, met terugwerkende kracht tot 2015, zodat ouderen hun koopkracht behouden.”
“We versterken de positie van pensioendeelnemers in de besturen en beperken de macht van vakbonden en werkgevers, zodat de belangen van deelnemers écht centraal staan.”
Nieuwe Pensioenwet intrekken en geen politieke beleggingen
FVD wil de nieuwe Pensioenwet intrekken omdat deze volgens hen solidariteit uitholt en onzekerheid veroorzaakt. Daarnaast willen ze dat pensioenfondsen niet meer op basis van politieke agenda’s beleggen, maar puur op rendement.
Geen basisinkomen en minder afhankelijkheid van de staat
FVD verwerpt het idee van een basisinkomen, omdat dit volgens hen leidt tot meer afhankelijkheid van de staat, het arbeidsethos ondermijnt en de lasten voor werkenden verhoogt.
“We zullen nooit instemmen met het instellen van een basisinkomen, dit communistische idee zorgt enkel voor meer afhankelijkheid van de staat, ondermijnt arbeidsethos en leidt tot hogere belastingen voor werkenden.”
Geen verplichte verzekeringen voor ZZP’ers
FVD wil zelfstandigen niet verplichten tot het afsluiten van pensioen- of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen, zodat zij zelf kunnen bepalen hoe ze hun sociale zekerheid regelen.
“We dwingen ZZP’ers niet om pensioen- of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen af te sluiten, zodat ze zelf kunnen beslissen hoe ze hun geld besteden.”
De VVD wil de sociale zekerheid grondig hervormen om werken altijd te laten lonen, bureaucratie te verminderen en de houdbaarheid van het stelsel te waarborgen. De partij kiest voor een activerende sociale zekerheid met strengere eisen aan uitkeringsgerechtigden, een uitkeringsplafond en het loslaten van de koppeling tussen uitkeringen en lonen. De nadruk ligt op het stimuleren van werk, het beperken van uitkeringsafhankelijkheid en het beheersen van de kosten door vergrijzing.
Sociale zekerheid activerender en strenger maken
De VVD wil dat sociale zekerheid mensen actief aan het werk zet en niet vrijblijvend is. Uitkeringen worden gekort bij onvoldoende inspanning, de taaleis wordt aangescherpt en er komt een plafond op de totale steun. Dit moet voorkomen dat uitkeringen aantrekkelijker zijn dan werken en de overheidsfinanciën beschermen tegen oplopende kosten.
“De VVD wil een totale herziening van de arbeidsmarkt en sociale zekerheid. Een forse deregulering zorgt voor meer banen, terwijl een zorgvuldige herziening zorgt voor behoud van zekerheid. ... De hervormingen moeten gericht zijn op werken meer lonend maken, mensen aan een baan helpen en nieuwe zekerheid creëren. Dat betekent een nieuw belastingstelsel, zorgen dat de sociale zekerheid meer activerend wordt, langer doorwerken en het arbeidsrecht hervormen.”
“Het mag niet meer gebeuren dat iemand door een stapeling van uitkeringen en toeslagen meer te besteden heeft dan iemand die hard werkt om rond te komen. We voeren een plafond in op de totale steun die één huishouden kan ontvangen.”
“Van iedereen in de bijstand verwachten we dat ze hun best doen om hun bijdrage te leveren aan Nederland. Daarom scherpen we de Participatiewet en het toeslagenbeleid aan. Wie onvoldoende Nederlands spreekt en geen moeite doet om dit te leren, wordt fors op de uitkering gekort. ... Uitkeringsgerechtigden die een geschikte baan weigeren, worden ook gekort.”
“Wie meer dan één keer passend werk weigert, moet gekort worden op de uitkering.”
“Het is cruciaal om de taaleis in de bijstand te behouden en deze aan te scherpen. We korten mensen op de uitkering die geen Nederlands spreken en dit niet willen leren.”
Uitkeringen loskoppelen van loonontwikkeling
De VVD wil de automatische koppeling tussen uitkeringen en cao-lonen loslaten (behalve voor AOW en arbeidsongeschikten). Uitkeringen stijgen voortaan alleen met de inflatie, zodat werken financieel aantrekkelijker blijft dan een uitkering ontvangen.
“In Nederland stijgen uitkeringen automatisch elk half jaar mee met de gemiddelde stijging van cao-lonen, terwijl veel werkenden dus een minder hoge loongroei hebben. ... Wij laten deze koppeling los en herstellen het verschil tussen werk en uitkering. Voortaan stijgen de uitkeringen, behalve de AOW en regelingen voor arbeidsongeschikten, mee met de inflatie in plaats van met de lonen.”
Hervormen sociale zekerheid vanwege vergrijzing en betaalbaarheid
De VVD stelt dat stevige ingrepen in de sociale zekerheid nodig zijn om de stijgende kosten door vergrijzing en zorg beheersbaar te houden. Dit is essentieel om het stelsel ook in de toekomst betaalbaar te houden en de overheidsfinanciën op orde te houden.
“Dit zal stevig ingrijpen vragen in de zorg en de sociale zekerheid om de overheidsfinanciën ook in de toekomst op orde te houden.”
“We zullen extra maatregelen moeten nemen om de stijgende kosten van de zorg en de vergrijzing onder controle te kunnen houden, zodat we ook in de toekomst goede zorg en een sterk sociaal vangnet hebben.”
BIJ1 pleit voor een radicaal eerlijk en toegankelijk stelsel van sociale zekerheid, waarin bestaanszekerheid, een leefbaar inkomen en gelijke behandeling voor iedereen centraal staan. Ze willen onder meer het minimumloon en uitkeringen fors verhogen, sancties en verplichtingen in de bijstand afschaffen, en het toeslagenstelsel drastisch vereenvoudigen. Hun visie is gericht op het waarborgen van basisrechten en het wegnemen van onzekerheid, zodat iedereen volwaardig kan deelnemen aan de samenleving.
Minimumloon, uitkeringen en pensioenen fors verhogen
BIJ1 wil het minimumloon direct verhogen naar €19 per uur, met een gelijke verhoging van de AOW en bijstandsuitkering, en deze koppelen aan het mediaan inkomen. Hiermee willen ze armoede bestrijden en bestaanszekerheid garanderen, zodat niemand hoeft te overleven op een te laag inkomen.
“Het minimumloon verhogen we direct naar €19 per uur. Met een gelijke verhoging van de AOW (pensioen) en de bijstandsuitkering. We koppelen het minimumloon aan 60% van het mediaan inkomen, zodat het structureel meestijgt met andere lonen.”
Afschaffen van verplichtingen en sancties in de bijstand
BIJ1 wil een menselijker bijstandsregime zonder verplichte tegenprestaties of sancties, en met meer vertrouwen en regelluwe uitkeringen. Dit moet stress en onzekerheid bij mensen in de bijstand wegnemen en hun kansen op ontwikkeling vergroten.
Toeslagenstelsel radicaal vereenvoudigen
Het huidige toeslagenstelsel wordt door BIJ1 als onoverzichtelijk en schadelijk gezien. Ze willen het systeem drastisch vereenvoudigen om toekomstige schandalen te voorkomen en bestaanszekerheid te vergroten.
“We maken het stelsel van onze toeslagen radicaal eenvoudiger. Zo voorkomen we toekomstige toeslagenschandalen.”
Gelijke behandeling en toegang tot sociale zekerheid voor iedereen
BIJ1 wil dat sociale zekerheid en arbeidsrechten gelden voor alle groepen, inclusief arbeidsmigranten, ongedocumenteerden en mensen met een handicap. Dit voorkomt uitsluiting en vergroot bestaanszekerheid voor kwetsbare groepen.
Afschaffen van verrekeningen bij parttime werk in de bijstand
BIJ1 wil dat mensen in de bijstand niet langer worden gestraft als ze parttime werken, zodat werken altijd loont en mensen makkelijker uit de bijstand kunnen komen.
“Ook stoppen de verrekeningen in de bijstand bij parttime inkomen. Zodat mensen in de bijstand in plaats dat ze hiervoor gestraft worden hun parttime inkomen juist kunnen gebruiken om weer op eigen benen te staan.”
DENK wil de sociale zekerheid versterken door uitkeringen te verhogen, het toeslagenstelsel te vereenvoudigen en armoede actief te bestrijden. De partij pleit voor een rechtvaardiger inkomensverdeling, het behoud van de koppeling met het minimumloon en het afschaffen van harde, benadelende regelgeving. DENK zet in op een sociaal stelsel dat mensen beschermt tegen armoede en bestaansonzekerheid, met nadruk op menselijke maat en gelijke behandeling.
Uitkeringen verhogen en koppelen aan minimumloon
DENK wil dat uitkeringen meestijgen met de prijzen en gekoppeld blijven aan het minimumloon, zodat de koopkracht van mensen behouden blijft. Hiermee wil de partij bestaanszekerheid garanderen en armoede tegengaan.
“Werkloosheids uitkeringen en bijstandsuitkeringen zullen voldoende stijgen met de prijzen om de koopkracht van mensen op peil te houden. De koppeling met het minimumloon blijft bestaan.”
“Het bestaans minimum wordt beter afgestemd op wat mensen werkelijk nodig hebben om rond te komen en de bijstandsuitkering in combinatie met toeslagen gaat hier aan voldoen.”
Toeslagenstelsel vervangen en vereenvoudigen
DENK wil het huidige toeslagenstelsel vervangen door een eenvoudiger systeem en pleit voor het afschaffen van harde regelgeving die mensen benadeelt. Fraudebestrijding moet altijd met de menselijke maat en zonder discriminatie plaatsvinden.
“Wij willen dat het toeslagenstelsel vervangen wordt door een stelsel dat eenvoudiger is. Wij blijven actief werken om harde regelgeving in de sociale zekerheid die leidt tot het benadelen van mensen af te schaffen.”
“Fraudebestrijding in de sociale zekerheid moet altijd met de menselijke maat voorop en afkomstgerelateerde gegevens worden hier nooit voor gebruikt.”
Rechtvaardigere inkomensverdeling en belastingverlaging lage inkomens
DENK wil een eerlijkere inkomensverdeling door belastingverlaging voor lage- en middeninkomens en een extra bijdrage van hoge inkomens en grote bedrijven. Zo wil de partij het sociale stelsel financieren en de bestaanszekerheid versterken.
Sociale zekerheid, zorg en onderwijs worden ontzien bij bezuinigingen
DENK vindt dat uitgaven voor sociale zekerheid, zorg en onderwijs altijd op peil moeten blijven en niet mogen worden geraakt bij bezuinigingen of begrotingstekorten.
“Bij optredende begrotingstekorten heeft het altijd eerst de voorkeur om in te zetten op een doelmatigere overheid, waarbij de uitgaven voor de sociale zekerheid, de zorg en het onderwijs worden ontzien en altijd op peil blijven.”