Verkiezingsprogramma's 2025 oversluis geneesmiddelen
FVD pleit voor volledige legalisering van de hele softdrugsketen en een versoepeling van de regelgeving rond partydrugs, zodat gebruik veilig en gecontroleerd kan plaatsvinden. Tegelijkertijd trekken ze een harde grens bij gevaarlijke harddrugs zoals heroïne en fentanyl, die verboden blijven en strenger bestreden worden. Hun visie combineert individuele vrijheid met verantwoordelijkheid en bescherming van de samenleving tegen schadelijke effecten van drugs.
Softdrugs volledig legaliseren
FVD wil de gehele keten van softdrugs – van productie tot verkoop – legaliseren om criminaliteit te bestrijden en veiligheid en kwaliteit voor consumenten te waarborgen. Dit beleid is bedoeld om het huidige grijze circuit te beëindigen en een eerlijk, realistisch en humaan drugsbeleid te realiseren.
“Wij vinden dat mensen in beginsel het recht hebben om zelf te bepalen wat zij innemen, zolang dit niet ten koste gaat van anderen. Daarom pleiten wij voor een veilig en gecontroleerd systeem waarin de hele keten van softdrugs — van productie tot verkoop — legaal wordt.”
“We legaliseren de hele keten van softdrugs — van productie tot verkoop — zodat deze veilig en gecontroleerd kan worden aangeboden en criminaliteit wordt teruggedrongen.”
Versoepeling regelgeving partydrugs
FVD wil de regelgeving rond partydrugs versoepelen, zodat verantwoord gebruik onder veilige omstandigheden mogelijk is. Hiermee beogen ze modernisering en innovatie van het opiatenbeleid, zonder de samenleving bloot te stellen aan de risico’s van gevaarlijke harddrugs.
Strenger verbod op gevaarlijke harddrugs
FVD maakt expliciet onderscheid tussen softdrugs/partydrugs en gevaarlijke harddrugs zoals heroïne en fentanyl. Zij willen het verbod op deze middelen handhaven en zelfs verscherpen, om de samenleving te beschermen tegen de schadelijke effecten ervan.
“Tegelijkertijd trekken we een harde grens: gevaarlijke harddrugs zoals heroïne en fentanyl blijven verboden en worden nog strenger bestreden.”
“We handhaven en verscherpen het verbod op gevaarlijke harddrugs zoals heroïne en fentanyl, zodat deze middelen geen kans krijgen in onze samenleving.”
NSC wil het geneesmiddelentekort drastisch terugdringen door minder afhankelijk te worden van de mondiale markt, meer productie en voorraden in Europa, en een herzien preferentiebeleid. Ze geven apothekers meer autonomie om tekorten tegen te gaan en willen scherpe voorwaarden stellen aan de toelating en het gebruik van nieuwe, dure geneesmiddelen. Europese samenwerking bij de inkoop van dure medicijnen moet de marktmacht vergroten en prijzen verlagen.
Minder afhankelijkheid van mondiale markt en strategische voorraden in Europa
NSC ziet de afhankelijkheid van de mondiale geneesmiddelenmarkt als een risico voor de beschikbaarheid van medicijnen, vooral voor kwetsbare patiënten. Door meer productie en strategische voorraden binnen Europa te realiseren, willen ze het geneesmiddelentekort structureel aanpakken.
“We willen het geneesmiddelentekort drastisch terugdringen, met voorrang voor kwetsbare patiënten als kinderen en chronisch zieken. Daarvoor maken we ons minder afhankelijk van de mondiale markt en zetten we in op meer productie en strategische voorraden binnen Europa.”
Herziening preferentiebeleid en meer autonomie voor apothekers
NSC wil het preferentiebeleid grondig herzien en apothekers meer professionele autonomie geven om geneesmiddelentekorten tegen te gaan. Dit moet zorgen voor meer flexibiliteit en betere beschikbaarheid van medicijnen voor patiënten.
Strengere toelating en Europese inkoop van dure geneesmiddelen
Om de kosten en toegang tot nieuwe, dure geneesmiddelen te beheersen, stelt NSC scherpe voorwaarden aan toelating en gebruik. Daarnaast willen ze via Europese samenwerking de inkoopkracht vergroten en zo lagere prijzen afdwingen.
De PVV vindt het onacceptabel dat er in Nederland medicijntekorten zijn en wil deze tekorten minimaliseren. Hun belangrijkste voorstellen zijn het verhogen van de medicijnproductie in eigen land, apothekers meer vrijheid geven om bij schaarste medicijnen te delen, en dure medicijnen sneller vergoeden. De partij ziet het als een kerntaak van de overheid om de beschikbaarheid van geneesmiddelen te waarborgen en wil Nederland minder afhankelijk maken van buitenlandse leveringen.
Medicijntekorten minimaliseren door apothekers meer vrijheid te geven
De PVV wil medicijntekorten tegengaan door apothekers meer ruimte te geven om onderling medicijnen te delen bij schaarste. Dit moet ervoor zorgen dat patiënten niet zonder noodzakelijke geneesmiddelen komen te zitten.
“Medicijntekorten minimaliseren we door apothekers meer vrijheid te geven om bij schaarste medicijnen met elkaar te delen.”
Hogere medicijnproductie in eigen land
Om afhankelijkheid van het buitenland te verminderen en tekorten te voorkomen, pleit de PVV voor het verhogen van de productie van geneesmiddelen binnen Nederland.
BIJ1 wil de prijzen van geneesmiddelen transparant en laag houden door landelijke standaardprijzen in te voeren en een publieke apotheekketen zonder winstoogmerk te subsidiëren. De partij pleit voor het volledig in publieke handen nemen van de zorg, inclusief medicijnen, om woekerwinsten en marktwerking uit te bannen. Hun visie is dat zorg, inclusief toegang tot geneesmiddelen, een publiek goed is en geen winstmodel mag zijn.
Landelijke standaardprijzen en publieke apotheekketen
BIJ1 wil dat de overheid landelijke standaardprijzen invoert voor alle medicijnen en een publieke apotheekketen opzet zonder winstoogmerk. Dit moet de prijzen van geneesmiddelen transparant en betaalbaar maken, en de invloed van marktwerking en winstoogmerk uit de farmaceutische distributie halen. Het voorstel adresseert het probleem van hoge medicijnprijzen en de beperkte toegankelijkheid door commerciële belangen.
Zorg en geneesmiddelen volledig in publieke handen
BIJ1 wil dat alle zorginstellingen, inclusief de distributie van geneesmiddelen, weer in publieke handen komen. Hiermee wil de partij een einde maken aan woekerwinsten, concurrentie en het zogenaamde 'aanbestedingscircus' in de zorg, zodat het aanbod van geneesmiddelen beter wordt afgestemd op de zorgvraag en prijzen laag blijven.
“We zetten een stop op private zorginstellingen, nemen alle zorginstellingen weer in publieke handen en werken organisatiebelangen weg.”
“Door het in publieke handen nemen van de zorg, wordt het aanbod daarbij beter afgestemd op de zorgvraag, worden prijzen laag gehouden en werken we lange wachtlijsten weg.”
Volt wil de beschikbaarheid en betaalbaarheid van essentiële geneesmiddelen waarborgen door Europese samenwerking, publieke productie en transparantie. Ze pleiten voor gezamenlijke inkoop, strategische voorraden, en het publiek houden van met publiek geld ontwikkelde medicijnen, zodat prijzen eerlijk blijven en toegang gegarandeerd is.
Europese productie en gezamenlijke inkoop van essentiële geneesmiddelen
Volt ziet het risico van tekorten en hoge prijzen bij geneesmiddelen en wil dit tegengaan door op EU-niveau productiecapaciteit en gezamenlijke strategische voorraden op te bouwen. Door gezamenlijke plannings- en inkoopmechanismen moet de beschikbaarheid gewaarborgd blijven en worden kosten beheersbaar gehouden.
“Volt investeert in productiecapaciteit en gezamenlijke strategische voorraden van essentiële geneesmiddelen en kritieke medische hulpmiddelen binnen de EU door in te zetten op gezamenlijke plannings- en inkoopmechanismen zodat beschikbaarheid gewaarborgd blijft en kosten beheersbaar blijven.”
Publiek eigendom en transparantie van met publiek geld ontwikkelde geneesmiddelen
Volt wil dat medicijnen die met publiek geld zijn ontwikkeld, onder EU-patent blijven en in publieke handen blijven. Dit moet zorgen voor transparantie, controle over bevoorrading en eerlijke prijzen, zodat publieke investeringen niet leiden tot privaat winstbejag.
“Medicijnen en software die ontwikkeld zijn met publiek geld moeten onder EU-patent blijven, zodat de kosten en bevoorrading transparant en onder controle van de EU zijn.”
“We zorgen ervoor dat de ontwikkelde geneesmiddelen en therapieën in publieke handen blijven, bijvoorbeeld via licentie-afspraken met Nederlandse instituten of gezamenlijke Europese fondsen. Zo blijft ook de prijs van nieuwe medicijnen eerlijk en zijn deze betaalbaar voor iedereen.”
“Dit loket richt zich op bedrijven en instituten die publieke belangen centraal stellen: ontwikkelde medicijnen en therapieën blijven zo in handen van Nederlandse of Europese publieke instellingen en worden zo betaalbaar. Het loket ondersteunt ook het opstellen van licentie- en prijsafspraken.”
GroenLinks-PvdA wil de macht van de farmaceutische industrie beperken en de betaalbaarheid en beschikbaarheid van geneesmiddelen vergroten. Ze pleiten voor gezamenlijke inkoop, meer prijstransparantie, strengere eisen aan subsidies, en het makkelijker maken van import en uitwisseling van medicijnen. Hun visie is gericht op het tegengaan van te hoge medicijnprijzen en het waarborgen van toegang tot essentiële geneesmiddelen voor iedereen.
Gezamenlijke inkoop en prijstransparantie afdwingen
GroenLinks-PvdA wil dat Nederland samen met andere landen medicijnen gezamenlijk inkoopt en dat er meer transparantie komt over medicijnprijzen. Dit moet voorkomen dat farmaceuten buitensporige prijzen vragen en de toegang tot geneesmiddelen belemmeren. Het beleid richt zich op het doorbreken van de zogeheten 'sluis' waarbij dure geneesmiddelen tijdelijk niet worden vergoed vanwege prijsonderhandelingen.
“We gaan meer medicijnen gezamenlijk inkopen, strengere eisen stellen aan publieke subsidies en prijstransparantie afdwingen.”
Makkelijker import en uitwisseling van geneesmiddelen
De partij wil het eenvoudiger maken voor apothekers om geneesmiddelen uit te wisselen en uit andere landen te importeren. Dit moet tekorten en hoge prijzen tegengaan, en de beschikbaarheid van medicijnen verbeteren wanneer deze door de 'sluis' tijdelijk niet toegankelijk zijn.
“Het wordt makkelijker voor apothekers om geneesmiddelen uit te wisselen en uit andere landen te importeren.”
Onafhankelijkheid van buitenlandse medicijnen vergroten
GroenLinks-PvdA streeft ernaar de afhankelijkheid van medicijnen en grondstoffen uit het buitenland te verminderen door productie terug naar Europa te halen. Dit verkleint het risico dat essentiële geneesmiddelen door leveringsproblemen of prijsonderhandelingen (zoals bij de sluis) tijdelijk niet beschikbaar zijn.
“We gaan samen met Europese partners zorgen voor meer grip op onze medicijnen en de productie van onmisbare medicijnen terugbrengen naar Europa.”
De SP wil de macht van de farmaceutische industrie breken en de beschikbaarheid van geneesmiddelen veiligstellen door productie, ontwikkeling en inkoop meer in publieke handen te brengen. Ze pleiten voor een Nationaal Onderzoeksfonds Geneesmiddelen, een centrale inkoop en strategische voorraden, en willen patenten die de toegang tot essentiële medicijnen belemmeren afnemen. Zo wil de SP medicijntekorten voorkomen en de afhankelijkheid van buitenlandse markten en winstgedreven bedrijven verminderen.
Nationale productie en publieke ontwikkeling van geneesmiddelen
De SP vindt dat Nederland en Europa de productie en ontwikkeling van geneesmiddelen weer in eigen hand moeten nemen om tekorten en afhankelijkheid van multinationals te voorkomen. Door een Nationaal Onderzoeksfonds Geneesmiddelen op te richten en medicijnen in publieke handen te houden, willen ze de beschikbaarheid waarborgen en de invloed van de farmaceutische industrie beperken.
“We breken de macht van de farmaceutische industrie. De beschikbaarheid van medicijnen mag niet afhangen van het winstbelang van multinationals en medicijntekorten mogen niet meer voorkomen. Daarom richten we een nationaal onderzoeksfonds op voor de ontwikkeling van geneesmiddelen in publieke handen. Er komt een centraal inkoopsysteem voor medicijnen en hulpmiddelen en we bouwen een strategische voorraad op. Europa en Nederland moeten de medicijnproductie weer in eigen hand nemen, zodat we niet langer afhankelijk zijn van buitenlandse markten”
“Een Nationaal Onderzoeksfonds Geneesmiddelen oprichten. We richten een Nationaal Onderzoeksfonds Geneesmiddelen op. De medicijnen die daar worden ontwikkeld, blijven in publieke handen. Ook leggen we een strategische voorraad aan voor beschermingsmiddelen en cruciale medicijnen. In Europa werken we samen om de productie zo veel mogelijk in Europa te laten plaatsvinden. Zo zorgen we ervoor dat onze medicijnen weer in de”
Patenten afnemen die toegang tot medicijnen belemmeren
De SP wil patenten afnemen die de toegankelijkheid van belangrijke medicijnen in de weg staan, om zo de publieke toegang tot essentiële geneesmiddelen te garanderen en de macht van farmaceutische bedrijven te beperken.
“Patenten die de toegankelijkheid van belangrijke medicijnen in de weg zitten nemen we af.”
Het CDA erkent het probleem van watervervuiling door medicijnresten en wil dit aanpakken door producenten te laten bijdragen aan innovatieve zuiveringstechnologieën bij rioolwaterzuiveringsinstallaties. Hun belangrijkste voorstel is het inzetten op technologische oplossingen om medicijnresten uit het water te verwijderen, met een duidelijke rol voor producenten in de financiering hiervan. De partij ziet verbetering van waterkwaliteit als essentieel en wil vergunningen voor lozingen actualiseren en streng handhaven.
Producenten laten betalen voor verwijdering medicijnresten
Het CDA wil watervervuiling door geneesmiddelenresten bij de bron aanpakken door producenten financieel verantwoordelijk te maken voor de verwijdering ervan via innovatieve technologie bij grote rioolwaterzuiveringsinstallaties. Dit moet bijdragen aan een betere waterkwaliteit en het verminderen van schadelijke stoffen in het milieu.
“We pakken watervervuiling door medicijnresten aan. Producenten moeten bijdragen aan grote rioolwaterzuiveringsinstallaties waarin innovatieve technologie voor de verwijdering van medicijnresten wordt toegepast.”
“Het CDA pakt watervervuiling aan bij de bron. Vergunningen voor lozingen worden geactualiseerd en strikt gehandhaafd.”
De ChristenUnie benoemt het probleem van geneesmiddelen in het milieu en wil dit aanpakken via strengere regelgeving en integratie in waterbeleid. Daarnaast wil de partij medicijntekorten tegengaan door productie van geneesmiddelen in Europa te stimuleren. Concrete beleidsvoorstellen zijn het expliciet opnemen van geneesmiddelen in de Kaderrichtlijn Water-aanpak en het stimuleren van Europese productie om leveringszekerheid te vergroten.
Geneesmiddelen in het milieu aanpakken via waterbeleid
De ChristenUnie erkent dat geneesmiddelen bijdragen aan watervervuiling en wil dit probleem structureel aanpakken door het beleid voor geneesmiddelen expliciet te koppelen aan de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Dit betekent dat de normen en doelen voor waterkwaliteit ook van toepassing worden op geneesmiddelen, waardoor strengere eisen aan lozingen en gebruik kunnen worden gesteld.
“Dit werkt door in het beleid voor mest, gewasbescherming en geneesmiddelen en de inrichting van de waterlopen. De KRW-doelen en bijbehorende normen worden expliciet en bindend opgenomen in wet- en regelgeving en in besluitvorming op alle relevante beleidsterreinen.”
Stimuleren van Europese productie tegen medicijntekorten
Om afhankelijkheid van internationale productie en daarmee medicijntekorten te verminderen, wil de ChristenUnie de productie van geneesmiddelen op het Europese continent stimuleren. Dit moet de leveringszekerheid verbeteren en tekorten voorkomen.
“Medicijntekorten pakken we aan. Om minder afhankelijk te worden van internationale productie, stimuleren we productie op het Europese continent.”
D66 erkent dat de beschikbaarheid van geneesmiddelen steeds vaker onder druk staat en wil dit oplossen door essentiële geneesmiddelen waar mogelijk weer in Europa te produceren. Daarnaast wil D66 dat Europeanen betere en goedkopere toegang krijgen tot medicijnen door barrières binnen Europa weg te nemen. Hun visie is gericht op het waarborgen van tijdige toegang tot noodzakelijke geneesmiddelen en het verminderen van afhankelijkheid van externe productieketens.
Essentiële geneesmiddelen weer in Europa produceren
D66 ziet dat mensen soms te lang moeten wachten op hun medicatie door leveringsproblemen en wil de productie van essentiële geneesmiddelen terughalen naar Europa. Dit moet de leveringszekerheid vergroten en de afhankelijkheid van niet-Europese producenten verminderen.
“De beschikbaarheid van geneesmiddelen staat steeds vaker onder druk, waardoor mensen soms te lang moeten wachten op hun medicatie. D66 wil dit oplossen door essentiële geneesmiddelen waar mogelijk voortaan weer in Europa te produceren.”
Europese barrières voor toegang tot medicijnen wegnemen
D66 wil dat Europeanen betere en goedkopere toegang krijgen tot medicijnen door het wegnemen van interne Europese barrières. Dit moet de markt voor geneesmiddelen binnen Europa versterken en de prijzen verlagen.
“Door barrières weg te nemen, krijgen Europeanen goedkopere en betere toegang tot bijvoorbeeld energie, transport en medicijnen.”
JA21 wil de stijgende kosten van dure geneesmiddelen beheersen door de bestaande 'sluis' voor deze middelen te behouden. Ze zien de sluis als noodzakelijk om de groei van uitgaven aan dure medicijnen te beperken en zo de betaalbaarheid van de zorg te waarborgen.
Sluis voor dure geneesmiddelen behouden
JA21 vindt het belangrijk om de uitgaven aan dure geneesmiddelen te beheersen, omdat deze een steeds groter deel van het zorgbudget opslokken en ten koste gaan van andere zorg. De partij pleit daarom expliciet voor het in stand houden van de zogenoemde 'sluis' voor dure geneesmiddelen, waarmee nieuwe dure medicijnen pas worden toegelaten tot het basispakket na prijsonderhandeling.
“Daarom moet de zogenoemde sluis voor dure geneesmiddelen in stand worden gehouden.”
Betaalbaarheid van geneesmiddelen bewaken
Naast het behouden van de sluis, benadrukt JA21 het belang van het bewaken van de betaalbaarheid van geneesmiddelen in het algemeen, als onderdeel van hun bredere inzet op het beperken van de zorgkosten.
“Betaalbaarheid van geneesmiddelen bewaken.”
De Partij voor de Dieren wil de beschikbaarheid en veiligheid van geneesmiddelen waarborgen door essentiële medicijnen en hulpmiddelen in Europa te produceren en voorraden aan te leggen. Daarnaast pleit de partij voor het voorkomen van verspilling door heruitgifte van medicijnen mogelijk te maken. Hun visie is gericht op het verminderen van afhankelijkheid van externe leveranciers en het tegengaan van tekorten, met oog voor duurzaamheid en toegankelijkheid.
Voorraad en productie van essentiële geneesmiddelen in Europa
De PvdD wil tekorten aan cruciale geneesmiddelen voorkomen door strategische voorraden aan te leggen en productie binnen Europa te organiseren. Dit moet de leveringszekerheid vergroten en de afhankelijkheid van buitenlandse producenten verminderen.
“We leggen een voorraad cruciale medicijnen en hulpmiddelen aan. Essentiële (hulp)middelen worden voortaan in Europa geproduceerd.”
Heruitgifte van ongebruikte geneesmiddelen mogelijk maken
Om verspilling van medicijnen tegen te gaan, wil de PvdD dat ongebruikte geneesmiddelen opnieuw kunnen worden uitgegeven, mits veilig en verantwoord.
“Om verspilling van medicijnen en hulpmiddelen te voorkomen wordt heruitgifte mogelijk gemaakt.”
BVNL wil dat geneesmiddelen in Nederland niet duurder zijn dan de laagste prijs elders in de EU, en pleit daarmee voor een prijsplafond op medicijnen. Dit moet de betaalbaarheid van geneesmiddelen waarborgen en voorkomt dat Nederland meer betaalt dan andere Europese landen.
Prijsplafond: Medicijnen niet duurder dan elders in EU
BVNL wil voorkomen dat geneesmiddelen in Nederland duurder zijn dan in andere EU-landen door een prijsplafond te hanteren. Dit moet de kosten voor patiënten en de zorg betaalbaar houden en voorkomt dat Nederland een "sluis" wordt waar medicijnen onnodig duur zijn.
“Medicijnen zijn in Nederland niet duurder dan de laagste prijs waarvoor ze elders in de EU worden aangeboden.”
DENK wil de prijzen van geneesmiddelen verlagen door centrale inkoop en aanpassing van referentieprijzen in de wet. Hiermee wil de partij de zorg betaalbaarder maken en de invloed van de farmaceutische industrie beperken, zodat iedereen toegang houdt tot noodzakelijke medicijnen.
Prijzen geneesmiddelen verlagen via centrale inkoop
DENK ziet hoge medicijnprijzen als een belangrijke oorzaak van dure zorg en wil deze aanpakken door centrale inkoop en wettelijke aanpassing van referentieprijzen. Dit moet de macht van de farmaceutische industrie beperken en de zorgkosten voor burgers verlagen.
“We verlagen de prijzen voor geneesmiddelen met centrale inkoop en met een aanpassing van de referentieprijzen in de wet.”
De VVD wil de afhankelijkheid van het buitenland voor geneesmiddelen verminderen door een ijzeren voorraad aan te leggen en productie in Nederland te stimuleren. Ze pleiten voor meer transparantie in de prijsvorming van medicijnen en willen de ontwikkeling en productie van geneesmiddelen in eigen land uitbreiden om leveringszekerheid te vergroten.
Minder afhankelijk van buitenlandse geneesmiddelen
De VVD ziet de afhankelijkheid van landen als China en India voor geneesmiddelen als een risico voor de zorgzekerheid in Nederland. Door een ijzeren voorraad aan te leggen en de productie en ontwikkeling van medicijnen in Nederland uit te breiden, willen ze leveringsproblemen voorkomen en de zorg weerbaarder maken.
“We willen niet afhankelijk zijn van landen als China en India en leggen een ijzeren voorraad aan van hulp- en geneesmiddelen en vaccins. We houden de prijsvorming van medicijnen en hulpmiddelen goed in de gaten. We willen uitbreiding van productie en ontwikkeling van medicijnen en hulpmiddelen in Nederland.”
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma
Niet expliciet genoemd in verkiezingsprogramma